တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ဒီးကျိၣ်စ့န့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်အိၣ်မူလၢ အဂ့ၤကသ့ဧါ
ပှၤအါဂၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီ ဒီးအကဲဒိၣ်န့ၣ် အတၢ်အိၣ်မူမုာ်မး. အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ထီၣ်ဘၣ် ဖၠၣ်စိမိၤကၠိန့ၣ် ကကဲဘျုးလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အသကိး ဒီးပှၤလၢအအိၣ်လၢ အဟီၣ်ကဝီၤတဖၣ်အဂီၢ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အပတီၢ်မ့ၢ်ထီန့ၣ် အကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလၢအန့ၢ်ဘၣ်စ့အါ ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအစ့အိၣ်အါန့ၣ် အကသးခု.
ပှၤအါဂၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် ကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤ
အဒိ ပိာ်ခွါတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် စီခၠဲ လၢအအိၣ်လၢ တရူးကီၢ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ဒ်သိးယသုတအိၣ်ဘၣ် ဖှီၣ်ဖှီၣ်ယာ်ယာ်တဂ့ၤအဂီၢ် ယဆိကမိၣ်လၢ ယကဘၣ်ဖျိထီၣ် ဖၠၣ်စိမိၤကၠိ. ဒီးဒ်သိး ယကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အဂီၢ် ယကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်မၤလၢယန့ၢ်ဘၣ်စ့အါ.”
တကးဒံးဘၣ် ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်မူဘၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤ လၢခါဆူညါအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ဒိးလဲၤမၤလိတၢ်လၢ ဖၠၣ်စိမိၤ လၢအမံၤဒိၣ်သၣ်ဒိၣ် လၢထံကီၢ်အဂၤ. အဃိ တချုးလၢ ခိၤရိၤနၤတၢ်ဆါ (COVID-19) ရၤလီၤသးဒံးဘၣ် ဒီးတချုးလၢ ပှၤမၤဃံးထီၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လဲၤတၢ်က့ၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤ လဲၤထီၣ်ကၠိလၢ ဖၠၣ်စိမိၤ လၢအမံၤဒိၣ်သၣ်ဒိၣ် လၢထံဂၤကီၢ်ဂၤ. ဒီးဖဲအပူၤကွံာ် အနံၣ်တဆံဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် တၢ်ကရၢကရိတခါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ပှၤကၠိဖိလၢ အလဲၤထီၣ်ကၠိလၢ ထံဂၤကီၢ်ဂၤ တဝာ်ဘျဲၣ်န့ၣ် အကဲဝဲ ပှၤအ့ၡၢၣ်ဖိ.”
မိပါတဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးအဖိတဖၣ် ကမၤလိဘၣ်တၢ်လၢ ဖၠၣ်စိမိၤ လၢထံဂၤကီၢ်ဂၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်ဆူၣ်မး. ပိာ်ခွါတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် ခၠ့ၣ်စယဲ လၢအအိၣ်လၢ ထဲၣ်ဝၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယမိယပါန့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤကဲဒိၣ်ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ဆှၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လွံၢ်ဂၤလၢာ်လၢ ခီလ့းကၠိ လၢကီၢ်အမဲရကၤ.” ဒ်ခၠ့ၣ်စယဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအသိး ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကဆှၢအဖိလၢ ကၠိဒိၣ်ကၠိထီဒ်အံၤအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် ဒ့ၣ်ထီၣ်ကမၢ်ထီၣ်အါမး.
တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲန့ၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဧါ
ပှၤအါဂၤလၢအဃု တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် လၢခံအဝဲသ့ၣ် သးဟးဂီၤဝဲ
တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် ကဲဘျုးဝဲလၢကျဲတနီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤကၠိဖိအါဂၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် တမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်အမုၢ်လၢ်ဝဲအသိး ထီဘိဘၣ်. အဒိ ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဒ်သိးကထီၣ်ဘၣ်ကၠိလၢ အပတီၢ်ထီအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးဃ့လိၢ်စ့အါမး. ဘၣ်ဆၣ် အထီၣ်ကၠိဝံၤအလီၢ်ခံ အတန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤ ဒ်အဝဲသ့ၣ် လီကီဝဲအသိးဘၣ်. လၢစ့ၤကဖူၤ အလံာ်တၢ်ကစီၣ်တဘ့ၣ် အပူၤန့ၣ် ရ့ခၠိၤမွဲ တဲဝဲလၢ “ပှၤဖျိထီၣ် ဖၠၣ်စိမိၤကၠိ ဘၣ်ဆၣ် အဃုတၢ်မၤ တဘၣ်ဘၣ်န့ၣ် အိၣ်အါထီၣ်မးအါထီၣ်လီၤ.” တကးဒံးဘၣ် ကၠဲကၠ့ၤ လၢအအိၣ်လၢ ထဲၣ်ဝၣ် ဒီးအအိၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပှၤအါဂၤန့ၣ် ထီၣ်ကၠိလၢ အပတီၢ်ထီ ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလၢအလီကီဝဲ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် တန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလၢ အလီကီဝဲဘၣ်.”
မ့မ့ၢ် ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် အဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလၢ အလီကီဝဲ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒ်အဆိကမိၣ်ပာ်စၢၤဝဲ အသိးဘၣ်. အဒိ ပိာ်ခွါတဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ်နံၤရ့န့ၣ် လဲၤထီၣ် ဖၠၣ်စိမိၤလၢ ကီၢ်အဲကလံး ဒီးဖဲအဟဲက့ၤလၢ ယိၤကီၢ်အခါ အဝဲန့ၢ်တၢ်မၤ ဒ်အလီကီဝဲအသိး. ဘၣ်ဆၣ် အတဲဝဲလၢ “ယဖျိထီၣ်ကၠိလၢ အပတီၢ်ထီအဃိ ဒ်ယမုၢ်လၢ်အသိး ယန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလၢ အန့ၢ်စ့အါအါ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးယကန့ၢ်ဘၣ်စ့ အါအါအဂီၢ် ယဘၣ်မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးယဘၣ်မၤတၢ် အနၣ်ရံၣ်အါမး. လၢခံ လၢပတၢ်မၤလီၢ်န့ၣ် ပှၤမၤလီၤစှၤ ပှၤမၤတၢ်ဖိ ဒီးလၢအကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးယၤ. အဃိ ယသ့ၣ်ညါထီၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကအိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤလၢ ခါဆူညါန့ၣ် တအိၣ်နီတခါဘၣ်.”
ပှၤတနီၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးကျိၣ်စ့ အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒီးဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဘၣ် ဘီၣ်ဘီၣ်ညီညီ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဒံး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်ကီၢ်တၢ်ခဲ, တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ ဒီးအဝဲသ့ၣ် သးကိၢ်ဒံးတၢ်လၢ ကျိၣ်စ့အဂီၢ်. အဒိ ပိာ်ခွါတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် ခဲၤစူၤတိးၡံၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ယပၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယစ့အိၣ်အါမး ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိလၢ ပှၤဂၤသးက့ၣ်ယၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် တရ့ဒီးယၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်အဃိ ယတသးခုဘၣ်.” ဒီးပိာ်မုၣ်တဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် လဲ(မ်) လၢအအိၣ်လၢ ဘံၤယဲနၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ပှၤအါဂၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဒီး ကျိၣ်စ့အါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဘၣ် မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢကအိၣ်ဘၣ် မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ် သးကိၢ်တၢ်အါထီၣ် တုၤဒၣ်လဲာ် မၤဘၣ်ဒိအဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒီးအသူၣ်ဟးဂီၤသးဟးဂီၤ.”
ဒ်ဖြဲၣ်ခလ့အသိးန့ၣ် ပှၤအါဂၤ နၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် တၢ်ဃုတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်ဘၣ်. အဃိ ပှၤတနီၤန့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤအဂီၢ် လၢကဃုတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ အပတီၢ်ထီ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤအလီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးကဲပှၤဂ့ၤဒီး မၤဂ့ၤတၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်မၤဝဲဒ်အံၤ သနာ်က့ ခါဆူညါန့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ကအိၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤ သပှၢ်တၢၢ်ဧါ. တၢ်ဂ့ၢ်လၢခံတခါ ကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်စံးဆၢ.