မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါဧါ
လၢပျၢၤန့ၣ် ပှၤဒွးနံၣ်ဒွးလါ ဒ်လဲၣ်
ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိလၢ အိၣ်လၢကီၢ်တၢ်စံးပာ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် စးထီၣ်ဒွးဝဲ နံၣ်တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ် ဆၢကတီၢ်ဖဲ ပှၤထဲၣ်တၢ် ဒီးပှၤဖှံတၢ်အခါ. လၢပစိၤခဲအံၤ ကဘၣ်ဖဲ လါစဲးပတ့ဘၢၣ် ဒီးလါအီးကထိဘၢၣ်.
တလါဘၣ်တလါန့ၣ် ပှၤဒွးဝဲလၢ လါအတၢ်လဲၤတရံးအဖီခိၣ်အဃိ တလါန့ၣ်ကယံာ်ဝဲ ၂၉ သီ မ့တမ့ၢ် အသီ ၃၀. ဒ်သိးကဒွးဝဲ တနံၣ်ကယံာ်ဝဲ အသီထဲလဲၣ်အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဒွးဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်လဲၤတရံးမုၢ် တဘျီကယံာ်ဝဲပှဲၤသီလဲၣ်. အဃိ တနံၣ်ကယံာ်ဝဲ ပှဲၤသီလဲၣ်န့ၣ် ပှၤမ့ၢ်ဒွးအီၤလၢ လါအတၢ်လဲၤတရံးအဖီခိၣ်န့ၣ် အကဖုၣ်န့ၢ်ဒံး ပှၤမ့ၢ်ဒွးအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လဲၤတရံးမုၢ်အဖီခိၣ်. ဒ်သိးတၢ်ထိၣ်တၢ်ဒွး ခံခါအံၤ ကဒ်သိးလိာ်အသးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဖၢနုာ်အါထီၣ် အသီတဖၣ်. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ခံနံၣ်သၢနံၣ်တဘျီ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဖၢနုာ်အါထီၣ် လါတလါ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အလံာ်နံၣ်လံာ်လါန့ၣ် ဒ်သိးလိာ်အသးဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဖှံတၢ် ဒီးကူးတၢ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤမိၤၡ့ အစိၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤတဲဘၣ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ လံာ်နံၣ်လံာ်လါစီဆှံ ကဘၣ်စးထီၣ်အသးလၢ လါအၤဘံာ် လၢအမ့ၢ် လါနံစၣ် ဖဲတၢ်ကိၢ်ထီၣ်သီအဆၢကတီၢ်. ဒီးလၢပစိၤခဲအံၤ ကဘၣ်ဖဲ လါမၢ်ၡး ဒီး လါအ့ဖြ့ၣ်. (၂ မိၤၡ့ ၁၂:၂; ၁၃:၄) ဖဲလါအၤဘံာ်န့ၣ် ပှၤမၤဝဲဘူၣ်တခါလၢ အဘၣ်ဖဲ ပှၤကူးဘုမုယီၤ အဆၢကတီၢ်.—၂ မိၤၡ့ ၂၃:၁၅, ၁၆.
ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အမၠိၡူယဲၤ ကွဲးဝဲလံာ်တဘ့ၣ်လၢအမ့ၢ် ပှၤယူဒၤဖိ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အစိၤ (ချ.ခ.န ၁၇၅–ခ.န ၁၃၅) ဒီးအကွဲးဝဲလၢ “ပကဘၣ်ဖၢနုာ်အါထီၣ် လါတလါလၢ ပလံာ်နံၣ်လံာ်လါအပူၤလၢ ဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပဒွးဘၣ်အီၤညီညီဖိလီၤ. အဒိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ပှၤကဘၣ်မၤ ဘူၣ်လဲၤကပာ်လၢ လါနံစၣ် ၁၄ သီ လါပှဲၤအနံၤ. ဒီးတၢ်တနံၤန့ၣ် ကဘၣ်ဘၣ်ဖဲ မုၢ်နံၤလၢ မုၢ်ဆါ ဒီးမုၢ်နၤ ယံာ်ဝဲထဲသိးလိာ်အသး ဝံၤအလီၢ်ခံတသီ. အဃိ ဖဲနံၣ်ဘူးထီၣ်ကတၢၢ်အခါ ပှၤမ့ၢ်ပလီၢ်အသးလၢ ဘူၣ်လဲၤကပာ် ကဘၣ်တချုးလၢ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ်အခါ ပှၤကဘၣ်ဖၢနုာ်အါထီၣ် လါတလါ လၢလါနံစၣ်အမဲာ်ညါ.”
ဖဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ဒွးဝဲမုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ အဝဲသ့ၣ်ကမၤဝဲ ကစၢ်ဟါတၢ်အီၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်လၢထးတဖၣ်အံၤ. အဃိအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ ကစၢ်ဟါတၢ်အီၣ်လၢ လါမၢ်ၡး မ့တမ့ၢ် လါအ့ဖြ့ၣ် ဒီးကစၢ်ဟါတၢ်အီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဘၣ်တသီဃီဒီး လါနံစၣ် ၁၄ သီလၢ ဧ့ၤဘြံၤအလံာ်နံၣ်လံာ်လါအပူၤ. မ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ပှၤဒုးသ့ၣ်ညါဆိပာ်စၢၤ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်.a
ဘၣ်ဆၣ် လါတလါကတၢၢ်ဝဲ ဒီးလါလၢအသီတလါ စးထီၣ်ဝဲန့ၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါဝဲဒ်လဲၣ်. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပကွၢ်လံာ်နံၣ်လံာ်လါသ့ဝဲအဃိ ညီဒိၣ်မးလၢပဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိလၢပျၢၤတဖၣ်အဂီၢ် တညီဝဲဒ်အံၤဘၣ်.
ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်အစိၤ ပှၤပာ်ပနီၣ်တလါန့ၣ် အသီ ၃၀ ကိးလါဒဲး. (၁ မိၤၡ့ ၇:၁၁, ၂၄; ၈:၃, ၄) ဘၣ်ဆၣ်လၢခံန့ၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိအလံာ်နံၣ်လံာ်လါ တပာ်ပနီၣ်ဝဲ တလါအသီ ၃၀ ကိးလါဒဲးလၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဝဲလါထီၣ်သီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ လါတလါလၢာ်ဝဲ ဒီးလါလၢအသီတလါ စးထီၣ်အသးလံ. အဃိ လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် တလါဘၣ်တလါန့ၣ် ယံာ်ဝဲ ၂၉ သီ မ့တမ့ၢ် အသီ ၃၀.
ဘၣ်တဘျီ စီၤဒၤဝံး ဒီးစီၤယိနၤသၣ် တဲဝဲဒၣ်လၢ “ခဲဂီၤတနံၤမ့ၢ်လါထီၣ်သီအနံၤ” အဃိအဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ လါလၢအသီတလါ ကစးထီၣ်အသး. (၁ ၡမူၤအ့လး ၂၀:၅, ၁၈) အဃိပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤဒၤဝံး ဒီးစီၤယိနၤသၣ်အစိၤန့ၣ် တလါဘၣ်တလါ ပှၤဒွးဆိပာ်စၢၤအီၤ လၢအကဘၣ်စးထီၣ်အသးလၢ မုၢ်နံၤဖဲလဲၣ်တသီလဲၣ်. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် လါတလါကစးထီၣ်အသးအဂီၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒွးဆိပာ်စၢၤဝဲဒ်လဲၣ်. ပှၤယူဒၤဖိ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအလုၢ်အလၢ်တဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ လံာ်လၢအမ့ၢ် မံးၡ်နၤ (Mishnah) အပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ်တခါအံၤ အတၢ်စံးဆၢ. ဖဲပှၤယူဒၤဖိ ဟးထီၣ်လၢကီၢ်ဘၤဘူၤလိၣ် ဒီးဟဲက့ၤတုၤလၢ အထံကီၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ် အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ လါတလါဘၣ်တလါ ကစးထီၣ်အသးလၢ မုၢ်နံၤဖဲလဲၣ်တသီလဲၣ်. တနံၣ်န့ၣ် ပှၤယူဒၤဖိမၤဝဲဘူၣ်နွံလါ ဒီးဒ်သိး ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ် အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ကဆၢတဲာ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ် ဖဲလါနွံလါအံၤအတီၢ်ပူၤ အဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဖှိၣ်လိာ်အသး ဖဲအသီ ၃၀ အနံၤကိးလါဒဲး. အဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
ပှၤမၢပှၤပိာ်ခွါတဖၣ် အိၣ်ခိးကွၢ်တၢ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် အတၢ်လူၢ်ခိၣ်ဒ်သိး ကခိးကွၢ်ဝဲ လါထီၣ်သီလၢ မုၢ်နၤခီအဆၢကတီၢ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်ထံၣ်ဝဲ လါထီၣ်သီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် က့ၤတဲဘၣ်ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ် အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် လၢအဆိအချ့. ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ် အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤထံၣ်လါထီၣ်သီ လီၤတံၢ်လံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ လါလၢအသီတလါ စးထီၣ်အသးလံ. ခီဖျိလၢ တၢ်အၢၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကသွံအဃိ ပှၤကွၢ်လါထီၣ်သီ မ့ၢ်တဖျါဘၣ်မီၤ ပှၤမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပှၤဆၢတဲာ်ဝဲလၢ လါလၢအကလၢာ်ကွံာ်တလါအံၤ ကဘၣ်ပှဲၤထီၣ်အသီ ၃၀ ဝံၤမး လါလၢအသီတလါ ကစးထီၣ်အသး.
လံာ်လၢအမ့ၢ် မံးၡ်နၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိအကွီၢ်ဘျီၣ် လၢအဒိၣ်ကတၢၢ် အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ် ဆၢတဲာ်ဝဲမ့ၢ်ဝံၤလံန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အတၢ်ဆၢတဲာ် ခီဖျိဒွဲၣ်ထီၣ်မ့ၣ်အူလၢ ကစၢၢ်သ့ၣ်စၤယံး လၢအအိၣ်ဘူးဒီး ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်. မ့မ့ၢ် တၢ်လီၢ်အဂၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤန့ၣ် ပှၤဒွဲၣ်ထီၣ်မ့ၣ်အူလၢ ကစၢၢ်ခိၣ် ဒ်သိးပှၤကဒုးသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ကစီၣ်အံၤအဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် လၢခံပှၤတမၤဒ်န့ၣ်လၢၤဘၣ် လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပှၤဆှၢလီၤ ပှၤစိာ်တၢ်ကစီၣ်ဖိ ဒ်သိး ကဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဂၤလၢ လါထီၣ်သီ အတၢ်ကစီၣ်လီၤ. ပှၤယူဒၤဖိလၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်, ကီၢ်အံၣ်စရ့လး ဒီးတၢ်လီၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲ လါအသီတလါ စးထီၣ်အသးလံအဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲဘူၣ်လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် တကတီၢ်ဃီအပူၤသ့.
တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်ဖီလာ်အံၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိ အလါ, အဘူၣ်တဖၣ် ဒီးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤအဂီၢ်.
a ကွၢ် The Watchtower of February 15, 1990, p. 15, and “Questions From Readers” in the issue of June 15, 1977.