တၢ်မၤလိ ၄၇
နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤထီဘိ ဒီးတဘၣ် မၤလီၤဖးနသးဒီးအီၤ နီတဘျီတဂ့ၤ
“အိ ယဟိဝၤယွၤဧၢ, မ့မ့ၢ်ယၤန့ၣ် ယနာ်န့ၢ်နၤ”—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၁၄.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၂ အိၣ်ဂၢၢ်အိၣ်ကျၢၤ, ဒံဝ့ၤဒံဝီၤတဂ့ၤ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်a
၁. ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ပကရ့ဒီးအီၤထီဘိန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ပကရ့ဒီးအီၤ ထီဘိ. (ယၤကိာ် ၄:၈) ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဘၣ်သးကဲ ပပါ, ပကစၢ်ယွၤ ဒီးပသကီး. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးမၤစၢၤပှၤလၢ ပကလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲ. အသူဝဲ အတၢ်ကရၢကရိ လၢကသိၣ်လိပှၤ ဒီးဒီသဒၢပှၤ. အဃိ ပကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
၂. ပမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၂ ပမ့ၢ်ဃ့ထုကဖၣ်, ဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးဆိကမိၣ်ထံ တၢ်လၢပဖးန့ၣ် အကဲဝဲ ပမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ. ပမ့ၢ်မၤ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပကအဲၣ် ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်ထီၣ် ဒီးပကစံးဘျုးအီၤအါထီၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ်သး ကနၣ်အကလုၢ် ဒီးစံးပတြၢၤအီၤထီဘိ. (လီၣ်ဖျါ ၄:၁၁) အဃိ ပသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် မ့ၢ်အါထီၣ်န့ၣ် ပကနာ်န့ၢ်အီၤအါထီၣ် ဒီးပကနာ်န့ၢ် အတၢ်ကရၢကရိထီဘိ.
၃. မုၣ်ကီၤလံၢ် ကမၤလီၤဖးပှၤဒီး ယဟိဝၤယွၤဒ်လဲၣ် ဒီးပကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ ထီဘိအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၁၃, ၁၄)
၃ မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အဘၣ်သး မၤလီၤဖးပှၤဒီး ယဟိဝၤယွၤ သပှၢ်တၢၢ်. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် အဝဲကမၤဝဲတုၤလၢ ပတနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ လၢၤဘၣ်. နာ်က့ ပသ့ၣ်ညါ အတၢ်ကူၣ်အဃိ ပဒီသဒၢလီၤပသးသ့. တကးဒံးဘၣ် ပတၢ်နာ်မ့ၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤ ဒီးပမ့ၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် မ့ၢ်မၤပှၤ ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်နာ်က့ ပတပာ်တ့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိဘၣ်.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၁၃, ၁၄.
၄. လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤန့ၣ် ပကတဲသကီး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၄ လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤန့ၣ် ပကတဲသကီး တၢ်ကီတၢ်ခဲသၢခါလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤဝဲ. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိလၢၤဘၣ်. တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ ကမၤလီၤဖးပှၤဒီး ယဟိဝၤယွၤဒ်လဲၣ်. ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤဝဲတဖၣ်အံၤ ပမၤနၢၤကွံာ်အီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
ဖဲပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ
၅. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ စှၤလီၤဝဲသ့ဒ်လဲၣ်.
၅ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်သီးဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ထီဒါပှၤ မ့တမ့ၢ် ပတၢ်မၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်. တၢ်ကီတၢ်ခဲကၠဲအံၤန့ၣ် ကမၤစှၤလီၤပတၢ်နာ် တုၤလၢပတနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ လၢၤဘၣ်န့ၣ်သ့. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲကၠဲအံၤ ဖးယံာ်န့ၣ် ပသးကလီၤစၢ် ဒီးပကဆိမိၣ်လၢ ပမၤတၢ်တဘၣ် နီမံၤလၢၤဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ကမၤဝဲဒ်သိးဒီး ပကဆိမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ပှၤလၢၤဘၣ် ဒီးအဘၣ်သးလၢ ပကဆိမိၣ် စ့ၢ်ကီးလၢ ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိအဃိ. လၢညါ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတနီၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတခါ လၢအမၤစှၤလီၤ အဝဲသ့ၣ်တၢ်နာ်. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ ဃုထၢထီၣ် စီၤမိၤၡ့ ဒီးစီၤအၤဟရိၣ် လၢကမၤစၢၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ဒ်သိဒီး အဝဲသ့ၣ် ကဟးထီၣ်ဘၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူး. (၂ မိၤၡ့ ၄:၂၉-၃၁) ခီၣ်ထံးခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် နာ်န့ၢ်ဝဲ စီၤမိၤၡ့ ဒီးစီၤအၤဟရိၣ်. နာ်က့ လၢခံ ဖဲဖၤရိၤ မၤနးထီၣ် အဝဲသ့ၣ်တၢ်အိၣ်မူခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆိမိၣ်ကမၣ် စီၤမိၤၡ့ ဒီးစီၤအၤဟရိၣ် ဒီးတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “လၢသုဃိ ဖၤရိၤဒီး အခ့အပှၤတဖၣ် သးဟ့ပှၤလံ ဒီးလီၤဂာ်ဒ် သုဟ့ၣ်လီၤနးတဘ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အစုပူၤ ဒ်သိး အကမၤသံပှၤအဂီၢ်.” (၂ မိၤၡ့ ၅:၁၉-၂၁) ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အံၤ ဆိမိၣ်ကမၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤ လၢအသးတီခံဂၤအံၤ အဃိ လီၤသးအုးညါ. နၤသ့ၣ် နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဖးယံာ်န့ၣ် ဒ်သိးနကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ ထီဘိအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
၆. ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်အဂီၢ် လၢဝံဃဘးကူာ် အအိၣ်န့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. (ဃဘးကူာ် ၃:၁၇-၁၉)
၆ ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤဒီး တဲဘၣ်အီၤ တၢ်အိၣ်လၢနသးပူၤ ခဲလၢာ်. ဝံဃဘးကူာ်န့ၣ် အထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီဒူၣ်ညါ. ဘၣ်တဘျီန့ၣ် ဖျါလၢ အဆိမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ တသးအိၣ်အီၤဘၣ်. အဃိ အဃ့ထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးတဲဘၣ်အီၤ တၢ်အိၣ်လၢအသးပူၤ ခဲလၢာ်. ဝံဃဘးကူာ် တဲဝဲလၢ “အိ ယဟိဝၤယွၤဧၢ, ယကဘၣ် ဆဲးကိးထီၣ်နၤ ဆံးယံာ်ဒံးလဲၣ်, ဒီးနကနၢ်ဟူယၤ ဆံးယံာ်လဲၣ် . . . ဘၣ်မနုၤအဃိ နဝံသးစူၤ ပှၤလၢအဆီၣ်တံၢ်မၤနၢၤတၢ်လဲၣ်.” (ဃဘးကူာ် ၁:၂, ၃) ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢက့ၤဝဲ ဝံဃဘးကူာ် အတၢ်ဃ့ထုကဖၣ်. (ဃဘးကူာ် ၂:၂, ၃) တကးဒံးဘၣ် ဝံဃဘးကူာ် ဆိကမိၣ်ထံဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢညါ အဂ့ၢ်ဝံၤဘျီ အသးခုထီၣ်က့ၤ. အဃိအနာ်က့ၤဝဲ သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်အီၤ ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးဒီး အလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ကန့ၢ်. (ဖး ဃဘးကူာ် ၃:၁၇-၁၉.) ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဃ့ထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးတဲဘၣ်အီၤ တၢ်အိၣ်လၢပသးပူၤ ခဲလၢာ်. ဝံၤဘျီ ပကဘၣ် သန့ၤသးလၢအီၤ. ပမ့ၢ်မၤကၠဲန့ၣ်မၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိးဒီး ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်. ဒီးခီဖျိလၢ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤပှၤအဃိ ပနာ်န့ၢ်အီၤအါထီၣ်.
၇. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ၡဲလ့ၤန့ၣ် အထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲဒ်လဲၣ် ဒီးတၢ်မနုၤ မၤစၢၤအီၤလၢ အကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ထီဘိလဲၣ်.
၇ ဆဲးမၤတၢ်လၢ အကမၤစၢၤနၤဒ်သိးဒီး နကမၤဂ့ၤထီၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ထီဘိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ၡဲလ့ၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ဖးပူၣ်အၣ် နယူကံၣ်နံၣ်န့ၣ် အထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ အမၤဝဲကၠဲန့ၣ်.b အဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် ဖှီၣ်ဝဲအဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်အီၣ်တယၢဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဒ်သိးဒီး အတနာ်အီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢၤတဂ့ၤန့ၣ် အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ တဲအီၤလၢ “နတဲလၢ ကစၢ်ယွၤ အသးစီဆှံန့ၣ် မၤစၢၤနၤ. တၢ်မၤစၢၤတခါန့ၣ် အိၣ်ဖဲလဲၣ်. တုၤခဲအံၤန့ၣ် နဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဖှီၣ်ဒံးမၢၤ. နဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒၣ် နမၤလၢာ်ဂီၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤ.” ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ၡဲလ့ၤ တဲဝဲလၢ “ယဆိမိၣ်ထီၣ်လၢ ‘မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် အသးအိၣ်ပှၤကၠ့ၤဧါ.’ ဘျီယဃ့ထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် တဘျီဃီ ဒီးတဲဘၣ်အီၤ တၢ်အိၣ်လၢယသးပူၤ ခဲလၢာ်. ယဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးဖးလံာ်လဲၢ်လၢ ပတၢ်ကရၢကရိထုးထီၣ်ဝဲ, ယစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိ.” လၢခံ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ၡဲလ့ၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤကွၢ်ထွဲဝဲ အဟံၣ်ဖိဃီဖိထီဘိ. တကးဒံးဘၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဂၤမၣ် တလီၤဒိဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးခုကၠ့ၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ၡဲလ့ၤ တဲဝဲလၢ “ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢ ယတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် ယသ့ၣ်ညါ သပှၢ်တၢၢ်.” (၁ တံၤမသ့း ၆:၆-၈) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်မၤတၢ်လၢ အကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးဒီး အကမၤဂ့ၤထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ထီဘိန့ၣ် ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲနာ်က့ ပကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤထီဘိ.
ဖဲပှၤဂၤထံၣ်ကမၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ လၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်အခါ
၈. ဘၣ်ဃးဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ် ပှၤလၢ အထီဒါပှၤတဖၣ် မၤဝဲကၠဲလဲၣ်.
၈ ပှၤလၢ အထီဒါပှၤတဖၣ် ပာ်ထီၣ်ဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်လၢ အ့ၤထၢၤနဲၣ်ပူၤ ဒီးပာ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအကမၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၁:၁၃) အဃိ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ တနီၤန့ၣ် ပှၤထံၣ်ကမၣ် အဝဲသ့ၣ်အဃိ ပှၤဖီၣ်အဝဲသ့ၣ်. လၢညါသ့ၣ် ပှၤထံၣ်ကမၣ် တၢ်မၢဖိပီလူး ဒီးပှၤဖီၣ်အီၤကၠ့ၤ. အဃိ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် မၤဝဲကၠဲလဲၣ်.
၉. ဖဲပှၤပၢနုာ် တၢ်မၢဖိပီလူး လၢဃိာ်ပူၤအခါ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤတနီၤန့ၣ် မၤဝဲကၠဲလဲၣ်.
၉ လၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤန့ၣ် ပှၤပၢနုာ် တၢ်မၢဖိပီလူး လၢဃိာ်ပူၤအဃိ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤ တနီၤန့ၣ် တကနၣ်ဃုာ်အီၤ ဒီးတမၤစၢၤအီၤဘၣ်. (၂ တံၤမသ့း ၁:၈, ၁၅) ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် မၤဝဲကၠဲန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ခီဖျိလၢ ပှၤထံၣ်ကမၣ် စီၤပီလူးအဃိ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် မဲာ်ဆှးလၢ စီၤပီလူးအဃိဧါ. (၂ တံၤမသ့း ၂:၈, ၉) မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဟီန့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ပျံၤဝဲလၢ ပှၤကမၤအၢမၤနး အဝဲသ့ၣ်အဃိဧါ. အဝဲသ့ၣ် တၢ်ထံၣ်မ့ၢ်အိၣ် ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ နာ်က့ အဝဲသ့ၣ် မၤစီၤပီလူးကၠဲန့ၣ်န့ၣ် စီၤပီလူး သးကဘၣ်ဒိ ဖးဒိၣ်ညါ. မ့မ့ၢ်လၢ စီၤပီလူးဟီန့ၣ် လၢကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် အထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမံၤ နာ်က့ အသးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ် အသးသမူလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်. (မၤတၢ် ၂၀:၁၈-၂၁; ၂ ကရံၣ်သူး ၁:၈) ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤပီလူး လိၣ်ဘၣ် တၢ်မၤစၢၤအခါ ခရံာ်ဖိတနီၤန့ၣ် တကနၣ်ဃုာ်အီၤလၢၤဘၣ်. ပတဘၣ်သးလီၤဂာ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်. အဃိ ပှၤမ့ၢ်ထံၣ်ကမၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤကၠဲလဲၣ်.
၁၀. ပှၤမ့ၢ် မၤအၢမၤနး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်နီၣ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၀ ပကဘၣ်နီၣ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအၢမၤနး ဒီးမတဂၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲလဲၣ်. ၂ တံၤမသ့း ၃:၁၂ တဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအအဲၣ်ဒိး တီဒီးကစၢ်ယွၤ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အပျဲၢ်တဂၤအသိးန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ် အဝဲသ့ၣ်ကိးဂၤဒဲး.” အဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤအၢမၤနးဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ်. မုၣ်ကီၤလံၢ် ဘၣ်သးမၤဟးဂီၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် အတၢ်သးတီ ဒီးဘၣ်သးမၤပျံၤပှၤ အဃိအမၤဝဲကၠဲန့ၣ်.—၁ ပ့းတရူး ၅:၈.
စီၤပီလူးန့ၣ် ပှၤကျီၤဃာ်အီၤလၢ ပျံၤထးနာ်က့ စီၤအီးနံၤစံဖရူး မၤစၢၤအီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒ်သိးလၢ တၢ်ဂီၤတဘ့ၣ်အံၤန့ၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ကလီၤဘၣ်လၢဃိာ်ပူၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၁-၁၂)
၁၁. လၢစီၤအီးနံၤစံဖရူး အအိၣ်န့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. (၂ တံၤမသ့း ၁:၁၆-၁၈)
၁၁ မၤစၢၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ် ဒီးသးတီဒီး အဝဲသ့ၣ် ထီဘိ. (ဖး ၂ တံၤမသ့း ၁:၁၆-၁၈.) လၢခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် ခရံာ်ဖိ အိၣ်ဝဲတဂၤ ဒီးအမံၤမ့ၢ်ဝဲ စီၤအီးနံၤစံဖရူး. ဖဲပှၤပၢနုာ် စီၤပီလူး လၢဃိာ်ပူၤခါန့ၣ် “အတမဲာ်ဆှးလၢ [စီၤပီလူး] ဘၣ်တၢ်စၢဃာ်[အီၤ]လၢ ပျံၤထးအဃိဘၣ်.” စီၤအီးနံၤစံဖရူးန့ၣ် အကမၤစၢၤ စီၤပီလူးအဂီၢ် အမ့ၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤ အသးသမူ နာ်က့ အဟ့ၣ်လီၤဝဲကဲ. အဃိ အဟးဃုဝဲစီၤပီလူး ဒီးဖဲအထံၣ်လိာ်သးဒီး စီၤပီလူးခါန့ၣ် အမၤစၢၤစီၤပီလူး ဒီဒူၣ်ညါ. ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ ပှၤမၤအၢမၤနးအီၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ် ပတၢ်အဲၣ် ဒီးပတၢ်မၤစၢၤ. (ကတိၤဒိ ၁၇:၁၇) ပှၤမ့ၢ်မၤအၢမၤနးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်န့ၣ် ပကပျံၤတၢ် သနာ်က့ ပကဘၣ် ကျဲးစၢး မၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ပျံၤပှၤကညီ ဒီးမၤစၢၤပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်.
၁၂. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်ရၢၡါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤလိာ်သးဒ်လဲၣ် ဒီးပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါလၢ အအိၣ်လၢ ကီၢ်ရၢၡါန့ၣ် မၤစၢၤဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အလီၤဘၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤဒ်လဲၣ်. ဖဲပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤ ဘၣ်လဲၤထီၣ်စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် အရူခါန့ၣ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ လဲၤလၢစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်အရူ ဒီးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအဝဲသ့ၣ်. ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ပှၤမ့ၢ်တဲဟးဂီၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်, ပှၤမ့ၢ်ဖီၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးမၤအၢမၤနး အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ပတလိၣ်ပျံၤတၢ်ဘၣ်. ပကဘၣ် ဃ့ထုကဖၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်, ကွၢ်ထွဲစၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်.—မၤတၢ် ၁၂:၅; ၂ ကရံၣ်သူး ၁:၁၀, ၁၁.
ဖဲပှၤဂၤတဲဆါပှၤအခါ
၁၃. ပှၤမ့ၢ်တဲဆါပှၤန့ၣ် ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ လီၤစှၤဝဲသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃ ခီဖျိလၢ ပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးပအိၣ်မူ ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပဘူးပတံၢ် လၢအတကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်, ပှၤလၢအမၤသကီးတၢ်ဒီးပှၤ မ့တမ့ၢ် ပသကီးလၢကၠိန့ၣ် ကတဲဆါပှၤ. (၁ ပ့းတရူး ၄:၄) အဝဲသ့ၣ် တနီၤန့ၣ် ကတဲဝဲလၢ “နၤန့ၣ် ယဖၣ်ကၠဲးနၤညါ. နာ်က့ နတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ဃံးတပှၢ်.” ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ ပတရ့ဒီး ပှၤလၢ ပှၤထုးထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ်န့ၣ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် တဲပှၤလၢ “နတရ့ဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒၢး, နတဲလၢ နအဲၣ်အဝဲသ့ၣ် သ့ကၠဲလဲၣ်.” အဝဲသ့ၣ် တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ကမၤဒ့ဒီပသး ဒီးဒုးဆိကမိၣ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် တဘၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ ‘မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိတခါအံၤ အဃံးတလၢဧါ.’ ပှၤမ့ၢ်တဲဆါနၤ ကၠဲန့ၣ်န့ၣ် ဒ်သိးဒီး နကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ ထီဘိအဂီၢ် နကဘၣ်မၤကၠဲလဲၣ်.
စီၤယိၤဘးန့ၣ် အသကီး တဲဆါအီၤ ဒီးတၢ်လၢ အသကီးတဲဝဲန့ၣ် တဘၣ်ဘၣ်. အဃိ အတကနၣ်ဃုာ် အသကီးတၢ်တဲဘၣ် ဒီးအသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ထီဘိ. (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၄)
၁၄. ပမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအဃိ ပှၤမ့ၢ်တဲဆါပှၤနာ်က့ ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၅၀-၅၂)
၁၄ ပာ်လီၤသးလၢ နကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢထီဘိ. စီၤယိၤဘးန့ၣ် ခီဖျိလၢ အမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢအဃိ ပှၤတဲဆါအီၤ နာ်က့ အမၤထွဲဝဲဒံး. အဒိ စီၤယိၤဘး အသကီးတဂၤ တဲအီၤလၢ အမ့ၢ်မၤတၢ်လၢ အဘၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အကမၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ တထံၣ်ဝဲလၢ အရ့ဒိၣ်ဘၣ်. (ယိၤဘး ၄:၁၇, ၁၈; ၂၂:၃) သနာ်က့ တၢ်လၢ အသကီးတဲဝဲန့ၣ် တဘၣ်ဘၣ် အဃိ စီၤယိၤဘး တကနၣ်ဃုာ်ဝဲဘၣ်. စီၤယိၤဘး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢန့ၣ် ဘၣ်ဝဲခဲလၢာ် အဃိ အပာ်လီၤအသးလၢ အကမၤထွဲဝဲ ဒီးအကသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤထီဘိ. (ယိၤဘး ၂၇:၅, ၆) ပန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ပှၤမ့ၢ်တဲဆါပှၤနာ်က့ ပကဘၣ် ပာ်လီၤသးလၢ ပကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢထီဘိ. ဆိမိၣ်ကွၢ်မီၤ ခီဖျိလၢ နမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢ လၢနတၢ်အိၣ်မူပူၤအဃိ နထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘျၢန့ၣ်အဘၣ် ဒီးနန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအါမး. ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိန့ၣ် မၤထွဲဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘျၢ. အဃိ ပှၤမ့ၢ်တဲဆါပှၤနာ်က့ ပကဘၣ် ပာ်လီၤပသးလၢ ပကသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ထီဘိ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၉:၅၀-၅၂.
၁၅. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတဲဆါအီၤလဲၣ်.
၁၅ ပကကွၢ်သကီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် အတၢ်လဲၤခီဖျိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် တဂၤအံၤ အအိၣ်လၢ အ့ဒံယါကီၢ် ဒီးအဘူးအတံၢ်တနီၤန့ၣ် တဲဆါအီၤလၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဃိ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် ဘျၢထံဖဲ ၁၉၉၇ ဝံၤဘျီ တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် အဝၤလၢအတကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ်န့ၣ် အတၢ်မၤတအိၣ်လၢၤဘၣ်. အဃိ အဝၤတဲဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကက့ၤအိၣ်က့ၤဒီး အမိအပါ လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်အဂၤတဖျၢၣ်. နာ်က့ ဒ်သိးဒီး ကျိၣ်စ့တၢ်ဟဲနုာ် ကအိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် ဘၣ်မၤတၢ် ကီးနံၤဒဲးညါ. ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အဘၣ်လဲၤထီၣ်ဝဲန့ၣ် ယံၤဝဲ ၃၅၀ ကံလိမံထၢၣ် (၂၂၀ မံးလး). တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢ အဝၤအဘူးအတံၢ်တဖၣ်န့ၣ် ထီဒါအီၤဆူၣ်တလၢ အဃိ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ပၠီအိၣ်ကဒီးလၢ တၢ်လီၢ်လၢအဂၤတတီၤ. လၢခံန့ၣ် အဝၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤ သတူၢ်ကလာ်. ဝံၤဘျီ အဖိမုၣ်လၢအသးအိၣ် ၁၂ နံၣ်တဂၤန့ၣ် အဘၣ်ခဲစၢၣ်အဃိ အသံသဒၣ်ကွံာ်အီၤကၠ့ၤ. တကးဒံးဘၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် အဘူးအတံၢ်တဖၣ်န့ၣ် တဲဝဲလၢ တၢ်ကဲထီၣ်သးကၠဲအံၤန့ၣ် အကဲဝဲ ဘြံစံၣ် အတၢ်ကမၣ်. အဝဲသ့ၣ် တဲဝဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် မ့ၢ်တကဲထီၣ် ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသး တဂၤဘၣ်န့ၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ မၣ်တဟဲကဲထီၣ်ဘၣ်. တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် ကၠဲအံၤသနာ်က့ အသးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဆဲးနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိဒံး.
၁၆. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ်န့ၣ် အသးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိအဃိ အန့ၢ်ဘၣ် အဘျုး ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် အဟံၣ်န့ၣ် အိၣ်ယံၤဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ် ဖးယံၤညါအဃိ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ်တဂၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ အကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ အဟံၣ်ခိၣ်ဟံၣ်ဃၢၤ ဒီးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အကစၢ်ဟံၣ်. အကမၤထွဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤအံၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်န့ၣ် ခီၣ်ထံးခါ အဆိမိၣ်ဝဲလၢ အမၤဝဲတန့ၢ်ဘၣ်. သနာ်က့ အမၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် ဒီးအစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်, အထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအဟံၣ် ဒီးမၤဝဲ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံဒီး အဖိမုၣ်တဖၣ်ထီဘိ. အမၤထွဲဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အဃိ အန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ်န့ၣ် အပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ အိၣ်တဘျုးဂၤညါ ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဒိးဘျၢထံ တဘျုးဂၤလံ. ဒီးဖဲ ၂၀၀၅ န့ၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် မၤဝဲ ပှၤလဲၤလၢညါ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ်န့ၣ် အနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအသးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ အဃိ အန့ၢ်ဘၣ်က့ၤ အဘျုးအါမး. အဖိမုၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး မၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢတၢ်သးတီ ဒီးခဲအံၤ လၢအအိၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အိၣ်ခံဖျၢၣ်လံ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဘြံစံၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲ သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤ ဒ်သိးဒီး အတူၢ်ပှၤဂၤအတၢ်ကတိၤကကဲ ဒီးအလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်.
သးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိထီဘိ
၁၇. ပကဘၣ် ပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤမနုၤလဲၣ်.
၁၇ ဖဲပထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲခါန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ဘၣ်သးဝဲလၢ ပကဆိကမိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ တဘၣ်သးမၤစၢၤပှၤဘၣ် ဒီးပမ့ၢ်သးတီဒီး အတၢ်ကရၢကရိနာ်က့ အဘျုးတအိၣ်ဘၣ်. ဒီးပှၤမ့ၢ်တဲဟးဂီၤ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်, ပှၤမ့ၢ်ဖီၣ်အဝဲသ့ၣ်, မၤအၢမၤနး အဝဲသ့ၣ် ဒီးပၢနုာ်အဝဲသ့ၣ် လၢဃိာ်ပူၤန့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် ဘၣ်သးဝဲလၢ ပကပျံၤတၢ်. တကးဒံးဘၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ် သူဝဲပှၤဂၤလၢ ကတဲဆါပှၤ ဒ်သိးဒီး ပတမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ ဒီးတနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိလၢၤဘၣ်. သနာ်က့ မ့ၢ်လၢ ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ကူၣ်တဖၣ်အံၤလံအဃိ အလံၣ်န့ၢ်ပှၤ တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. (၂ ကရံၣ်သူး ၂:၁၁) အဃိ ပတဘၣ်ကနၣ်ဃုာ် မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်လံၣ်တၢ်လီဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ် သးတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ ထီဘိ. တကးဒံးဘၣ် ပကဘၣ် နီၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အတပာ်တ့ၢ်ပှၤ နီတဘျီဘၣ်. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၈:၇) အဃိန့ၣ် ပတဘၣ်ပျဲလၢ တၢ်တမံၤမံၤ ဒီးပှၤတဂၤဂၤ မၤလီၤဖးပှၤဒီး ယဟိဝၤယွၤ နီတဘျီဘၣ်.—ရိမ့ၤ ၈:၃၅-၃၉.
၁၈. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကီး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၁၈ လၢတၢ်မၤလိတခါအံၤန့ၣ် ပတဲသကီး တၢ်သၢခါလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤဝဲ ဒ်သိးဒီး အကမၤစှၤလီၤ ပတၢ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ. လၢတၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကီး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ အဂၤသၢခါ လၢကမၤစှၤလီၤ ပတၢ်သးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ. ဒီးပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၁၈ “ဟ့ၣ်လီၤအါထီၣ်ပှၤတၢ်နာ်”
a ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အဃိ ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲကန့ၢ်အဂီၢ် ပကဘၣ်နာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိထီဘိ. နာ်က့ မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် အကျဲးစၢး မၤဟးဂီၤ ပတၢ်နာ် သပှၢ်တၢၢ်. အဃိ လၢတၢ်မၤလိ တခါအံၤန့ၣ် ပကတဲသကီး တၢ်အိၣ်သး သၢခါလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် ကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်နာ် ဒီးပကနာ်န့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိ ထီဘိအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်.
b ပှၤမံၤတနီၤန့ၣ် ပှၤဆီတလဲဝဲ.