တၢ်မၤစၢၤတၢ်လၢ န့ဆၢၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ကဲထီၣ်အသးဖဲ ၂၀၂၂​—⁠ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်

လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ဖဲပစိၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤတဖၣ်, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဖးဒိၣ်, တၢ်ဆါသံသတြိာ် ဒီး “တၢ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးတဖၣ်.” (လူၤကၣ် ၂၁:​၁၀, ၁၁) ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဖဲ ၂၀၂၂ တၢ်မၤအနံၣ်န့ၣ်a ဝံအတၢ်ကတိၤအံၤ ဆဲးလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒံးဝဲ. အဒိ လၢကီၢ်ယူၣ်ခြ့န့ၣ် တၢ်ဒုးတကတၢၢ်ဒံးဘၣ်အဃိ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒီဒူၣ် ဒီးခိၤရိၤနၤတၢ်ဆါ (COVID-19) အိၣ်ဒံးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ဒံး. တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢ န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ဒ်သိးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးလၢ ဟ့းထံၣ် ဒီးကလံၤမုၢ်လီၤလၢ စဲထရၢၤ အမဲရကၤ, ကီၢ်ဖံးလံးပံ ဒီးမုၢ်ထီၣ်ကလံၤထံး အၤဖြံၤကၤ အဃိ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒီဒူၣ်. အဃိယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤဝဲ ပှၤလၢအဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒ်အံၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

၂၀၂၂ တၢ်မၤအနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပတၢ်ကရၢကရိ မၤစၢၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ လၢန့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဃိ လၢတၢ်လီၢ်အတီၤ ၂၀၀. ဒီးပသူစ့ ဘူးကအိၣ် ဒီၤလၤ ၁၂ ကကွဲၢ်ညါ.b ပကတဲသကီးတၢ်အိၣ်သးခံခါလၢ ပသူဝဲ တၢ်မၤဘူၣ်တဖၣ်လၢ ကမၤစၢၤ ပှၤလၢ အဘၣ်ကီဘၣ်ခဲလၢ န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအဃိ.

ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးလၢ ဟ့းထံၣ်

ဖဲ ၂၀၂၁ လါအီကူး ၁၄ န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဖးဒိၣ် ၇.၂ လၢ ကလံၤထံး ဟ့းထံၣ်. ဒီးလီၤသးအုးဒိၣ်မးလၢ ဖဲန့ၣ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်သံသၢဂၤ, အကဲဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ၂ ဂၤ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ. ဒီးပှၤလၢအအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်သးအုးဝဲ ခီဖျိလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအကဲထီၣ်သးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးအဃိ. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ စတ့ဖၢၤ တဲဝဲလၢ “လၢဝ့ၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤသံဝဲဒီဒူၣ် အဃိ တနွံဘၣ်တနွံန့ၣ် ပှၤခူၣ်လီၤပှၤသံ တဘျုးဂၤညါ ဒီးအဆဲးကဲထီၣ်သးဒ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲတဘျုးလါညါ.” ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ အလံၤအ့စၢၤ တဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ “ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ အါဂၤန့ၣ် အဟံၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်, တၢ်ကူတၢ်ကၤ, ခီၣ်ဖံး ဒီးတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂၤလၢ မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီး တအိၣ်လၢၤဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်အါဂၤ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ကဟူးကဒီး လၢအသီတဘျီအဃိ အဝဲသ့ၣ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ် တဘျုးလါညါ.

ပတၢ်ကရၢကရိန့ၣ် လဲၤမၤစၢၤတၢ်ချ့မး. ဟ့းထံၣ်အဝဲၤတြၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကတဲာ်ကတီၤဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီဒူၣ်, ကအါန့ၢ်ဒံး ၅၃ တၣ် (53 tons). တကးဒံးဘၣ် ဆှၢလီၤဝဲ ဒဲဖိတဖၣ်, တးလပၣ်, လီၢ်ခူ ဒီးစိၤလၤ (solar) လၢပှၤကထီထီၣ် လီတဲစိအဂံၢ်အဂီၢ်. ဖဲ ၂၀၂၂ တၢ်မၤအနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤတ့ထီၣ်ဟံၣ် မ့တမ့ၢ် ဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤဟံၣ် ကအိၣ်လၢ အဖျၢၣ် ၁၀၀ ဘျဲၣ်ညါ. အဃိ ပသူစ့လၢ ကမၤစၢၤတၢ်ဒ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ် ကအိၣ်ဝဲ စ့ဒီၤလၤတကကွဲၢ်ဘျဲၣ်ညါ.

ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် န့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်သးခုဒိၣ်မး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ လိရဲၣ် တဲဝဲလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးအဃိ ပဟံၣ်ဟးဂီၤခဲလၢာ် ဒီးပတၢ်မၤတအိၣ်လၢၤဘၣ် ဒီးပတၢ်အီၣ်တၢ်အီစ့ၢ်ကီး တအိၣ်လၢၤဘၣ်. သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိမၤစၢၤပှၤ ဒီးဟ့ၣ်ပှၤတၢ်လၢ ပလိၣ်ဘၣ်ခဲလၢာ်.” ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် မံၣ်ၡလံ တဲဝဲလၢ “ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးအဃိ ဟံၣ်လၢ ယဖိခွါခံဂၤဒီးယၤ အိၣ်ဝဲတဖျၢၣ်န့ၣ် ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ. အဃိ ယဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်မၣ် ယတသ့ၣ်ညါလၢၤဘၣ်. ဒီးအိၣ်ဒၣ်ယဃ့ထုကဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢယတၢ်ထုကဖၣ် ခီဖျိ အတၢ်ကရၢကရိ အဃိ ခဲအံၤ ယဟံၣ်အိၣ်တဖျၢၣ်လံ. အဃိ ယပာ်လီၤယသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ဖဲတၢ်သ့အိၣ်ဒီးယၤန့ၣ် ယကကျဲးစၢးလၢအဂ့ၤကတၢၢ် ဒ်သိး ကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုး စံးဖှိၣ် ယဟိဝၤယွၤ.”

လီၢ်ကဝီၤအပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ထံၣ်ဝဲ ပှၤဟဲမၤစၢၤတၢ်လၢ န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးကဲထီၣ်အခါ အဝဲပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ. ဒီးလီၢ်ကဝီၤပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ လဲၣ်စံၤ တဲဝဲလၢ “ယပတြၢၤသုလၢ သုဟဲမၤစၢၤတၢ်ချ့မး. ဒီးသုပာ်ကဲ ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်အဃိ ယပတြၢၤသုဒိၣ်မး. ဒီးယသးခုလၢ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ သုန့ၣ် သုမၤစၢၤပှၤဂၤ ခီဖျိလၢ သုအဲၣ်အဝဲသ့ၣ် တမ့ၢ်လၢ သုလီကီစ့အဃိဘၣ်.”

ကလံၤမုၢ် အါနၤ လီၤလၢ ကီၢ်မလၣ်ဝံၣ် ဒီးကီၢ်မိၣ်စဲဘံး

ဖဲ ၂၀၂၂, လါယနူၤအါရံၤ ၂၄ န့ၣ် ကလံၤမုၢ် အါနၤလီၤဝဲလၢ ကီၢ်မိၣ်စဲဘံး ဝံၤဒီးလဲၤဝဲလၢ မုၢ်နုာ်တခီတုၤလၢ ကီၢ်မလၣ်ဝံၣ်. ဖဲကလံၤမုၢ်လီၤအခါ တၢ်စူၤဖးဒိၣ် ဒီးကလံၤအူတၢ်ဆူၣ်မး. ကလံၤအူတၢ် အသဟီၣ်ဆူၣ်ဝဲ တနၣ်ရံၣ်န့ၣ် တုၤလၢ အကံလိမံထၢၣ် ၁၀၀ (62 mph). အဃိ မ့ၣ်အူပျံၤဟးဂီၤ, တိၤဟးဂီၤ ဒီးထံဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ.

ကလံၤမုၢ်လီၤဝဲအဃိ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ ကီၢ်မလၣ်ဝံၣ် ဒီးကီၢ်မိၣ်စဲဘံး အဂၤ ၃၀,၀၀၀ ဘျဲၣ်န့ၣ် ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဝဲ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ခၠါ လၢအကဲပှၤလၢ အလဲၤမၤစၢၤတၢ်လၢ န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးကဲထီၣ်အခါတဂၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲယထံၣ်ဘၣ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးတၢ်လၢအိၣ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ် လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲခဲလၢာ်အခါ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တသ့နီတမံၤဘၣ်အဃိ ယသးဘၣ်ဒိ.” ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် အတၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးအတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိတဖၣ်န့ၣ် လီၤထွံကွံာ်ဝဲ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် အါဂၤန့ၣ် အဟံၣ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် တၢ်အိၣ်သးန့ၣ် ဖၣ်နးညါ. ဒီးတၢ်လၢအလီၤသးအုးဒိၣ်မးတခါန့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ အမါ ဒီးအဖိမုၣ်ဖိခံဂၤန့ၣ် ပှၤလဲၤမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ် အိၣ်လၢချံပူၤအခါ ချံတကျၢၢ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်သံဝဲ.

လၢဂီၤခီ ၁ နၣ်ရံၣ် န့ၣ် ကလံၤမုၢ်ဟဲလီၤဝဲလၢ ကီၢ်မလၣ်ဝံၣ် အသဝီ ခၠါလိၤ. ဒီးကလံၤမုၢ်အံၤ လီၤပျံၤဒိၣ်မး. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ စဲၤကရံၤဒိၤ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ နၢ်ဟူဝဲ ထံဟဲသီၣ် ဒီးအလီၤပျံၤဒိၣ်မး. ဒီးထံကျိ ခံဘိစ့ၢ်ကီး အထံဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ. အဃိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ စဲၤကရံၤဒိၤ ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် ကဟးထီၣ်လၢ ဟံၣ်ပူၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်ဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်မး မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ဟးထီၣ်ဝံၤတယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ထံယွၤလီၤဝဲ ဆူၣ်မးအဃိ အဟံၣ်လီၤပှီၢ်ကွံာ်ဝဲ. ဒီးအဝဲသ့ၣ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် ဟးဂီၤ ဒီးလီၤထွံကွံာ်ဝဲ အဃိ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကလဲၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်. ညီနုၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၢ်န့ၣ် ဘၣ်လဲၤဟးလၢခီၣ် ထဲအမံးနံး ၃၀ လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်တဘျီအံၤ အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်လဲၤလၢခီၣ် ယံာ်ခံနၣ်ရံၣ်ညါ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် လဲၤတုၤအခါ အဝဲသ့ၣ်အလိၤဘၣ်စီၣ်ခဲလၢာ် ဒီးလီၤဘှံးဝဲဒိၣ်မး သနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဝဲ ပူၤပူၤဖျဲးဖျဲး.

ကီၢ်မလၣ်ဝံၣ် ဒီးကီၢ်မိၣ်စဲဘံး အဝဲၤတြၢ်န့ၣ် ကရီရဲၣ်ကျဲၤဝဲ လၢပှၤကလဲၤမၤစၢၤတၢ်တဘျီဃီ. ဝဲၤတြၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ ကဝီၤအပှၤကွၢ်တၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်လၢ ကဃုသ့ၣ်ညါ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ် ဒီးကလဲၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်. ဒီးကမံးတံာ်တဖၣ်လၢ အမၤတၢ်လၢ န့ဆၢၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ကမံးတံာ် (DRC) န့ၣ် ပှၤဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ် မူဒါလၢ ကရဲၣ်ကျဲၤဝဲလၢ ပှၤကလဲၤမၤစၢၤတၢ်. ဒီးဖဲကမံးတံာ်တဖၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါအခါ အဝဲသ့ၣ် လဲၤမၤစၢၤတၢ်တဘျီဃီ. အဝဲသ့ၣ် လဲၤဟ့ၣ်လီၤဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢအဂၤတဖၣ်, ကလၢာ်ဝဲလၢ စ့ဒီၤလၤ ၃၃,၀၀၀ ဘျဲၣ်ညါ. ဒီးမ့မ့ၢ်လၢ ပှၤကသူၣ်ထီၣ်က့ၤဟံၣ် ဒီးဘှီဂ့ၤထီၣ်က့ၤဟံၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သူဝဲစ့ လၢာ်ဝဲ ကအိၣ်လၢ စ့ဒီၤလၤ ၃၀၀,၀၀၀ ဘျဲၣ်ညါ.

န့ဆၢၣ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ကမံးတံာ် သူဝဲစ့လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲတၢ်ပှ့ၤထီၣ်အခါ. အဒိ လၢကီၢ်မလၣ်ဝံၣ်န့ၣ် ဖဲပှၤလဲၤမၤစၢၤတၢ် အဆိကတၢၢ် ၇ လါန့ၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီ လၢမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတဖၣ်န့ၣ် အပှ့ၤထီၣ်ဝဲ အမျးကယၤ ၇၀ ညါ. ဒီးသိစ့ၢ်ကီးအပှ့ၤထီၣ်ဝဲ. အဃိ ဒ်သိး စ့တလၢာ်အါအါတဂ့ၤအဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ် မၣ်လိာ်ဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်အဂီၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ် မၣ်လိာ်ဝဲ တဘျီဃီဒီဒူၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် မၣ်လိာ်ဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် ပှ့ၤဘၣ်တၢ်အပှ့ၤဘၣ် ဒီးတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢ ပှၤကဆှၢထီၣ်ဆှၢလီၤ တၢ်ဖိတၢ်လံၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးတလၢာ်အါအါဘၣ်.

ဖဲန့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး အိၣ်ထီၣ်ဝဲအခါ တၢ်ကရၢကရိ မၤစၢၤတၢ်ဒ်အံၤအဃိ ထိးဘၣ်ဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အသးဒိၣ်မး. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ ဖံၤလံၤစဘၢတိၤ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်မိၣ်စဲဘံး တဲဝဲလၢ “ယတထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကရၢကရိလၢ အမၤစၢၤတၢ်အါဒ်အံၤနီတခါဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ဟဲစိာ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်အဂီၢ်, ဒဲဖိတဖၣ်, ဆှၢလီၤဝဲ ပှၤလၢကဟဲ သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ်တၢ်, တၢ်အီၣ်တၢ်အီ ဒီးဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤလၢ တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟဲမၤစၢၤတၢ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အတၢ်အဲၣ် လၢယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲဖဲ ယိၤဟၣ် ၁၃:​၃၄, ၃၅.” လၢကီၢ်မလၣ်ဝံၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် အဲစထၢၤ လၢအကဲဝဲ မုၣ်ကမဲလၢ အဟံၣ်ဟးဂီၤတဂၤန့ၣ် တဲဝဲလၢ “ယစ့အိၣ်ထဲတစဲးဖိလီၤ ဒီးယတ့ထီၣ်က့ၤ ယဟံၣ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်အဃိ ယတူၢ်ဘၣ်လၢ ယကျဲကတၢၢ်လံ. သနာ်က့ ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဟဲသူၣ်ထီၣ်က့ၤန့ၢ်ယၤ ဟံၣ်တဖျၢၣ်အခါ ယတူၢ်ဘၣ် ဒ်သိးဒီး ယအိၣ်ဘၣ်လၢ ပၤရဒံစူးပူၤလံ.”

ပသ့ၣ်ညါလၢ ပဒံးဘူးဒိၣ်ထီၣ်ဒီး ဟီၣ်ခိၣ်သီန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဒံးအါထီၣ်. (မးသဲ ၂၄:​၇, ၈) ဘၣ်ဆၣ် သုဟ့ၣ်တၢ်လၢ တၢ်သးအိၣ်အပူၤအဃိ ပစံးဘျုးသုဒိၣ်မး. ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤစၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်. donate.jw.org န့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်မၤဘူၣ် အကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ်. သုဟ့ၣ်တၢ်လၢ တၢ်သးအိၣ်အပူၤအဃိ တၢ်ဘျုးဒိၣ်မး.