အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့, တၢ်သးဒူဒီး တအဲၣ်လီၤထဲအသးဘၣ်

၁–၃. (က) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤဘူးထီၣ်ဒီးအဝၤအလီၢ်ပစိာ်အခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီးစီၤပၤအခါ စီၤပၤမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ခါထီၣ်အခီၣ်တခါဘၣ်တခါ ကယီကယီဆူ စီၤပၤအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. စီၤပၤဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢ လီၢ်ပစိာ်အဖီခိၣ် ဒီးဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဟဲဒံးဘူးထီၣ်ဒီး စီၤပၤအလီၢ်ပစိာ်အခါ အသးကနိးဒံးချ့ထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢၡူၡၣ်အနီပူၤန့ၣ် တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်လီၤဝဲ သတူၢ်ကလာ် မၤအသးဒ်ဖးဖီမုၢ်, မုၢ်တချုးဆ့ၣ်ဝါထီၣ်ဒံးဘၣ်အသိးလီၤ. ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဟးဝဲအခါ အဝဲနၢ်ဟူဘၣ်က့ၤအခီၣ်ခါသီၣ် ဒီးအဆ့ကူဆ့ကၤသီၣ်ဝဲလီၤ. နီလၢအလီၤဘီလီၤမုၢ်အံၤ အိၣ်ဒီးအထူၣ်လၢ အဒိၣ်ဒီးအဃံလၤ ဒီးဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢ သ့ၣ်ဆှိအ့ရ့းလၢအဟဲလၢ ကီၢ်လဘၤနိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် တသးစၢၢ်ဆၢဝဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်, အဝဲသးစၢၢ်ဆၢထဲစီၤပၤလၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢ လီၢ်ပစိာ်အဖီခိၣ်လီၤ. ခဲအံၤဒု အသးသမူအိၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤအစုပူၤန့ၣ်လီၤ.

^၂ ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟဲဝဲအခါစီၤပၤကွၢ်အီၤ ထံထံဆးဆးန့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤယူာ်ဃီၤ နီၣ်ထိးထူဆူအအိၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသးသမူပူၤဖျဲးဝဲလီၤ. စီၤပၤတကိးထံၣ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် သနာ်က့ အဝဲလဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး စီၤပၤအဃိ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကမၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တခါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤယူာ်ဃီၤ နီၣ်ထိးထူ ဆူနီၢ်အ့ၤစတၢ်အအိၣ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲစီၤပၤပျၢ်ကွံာ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် သုးဘူးဃီၤအသးဆူ စီၤပၤအလီၢ်ပစိာ်, ယူာ်ထီၣ်အစုဒီးထိးဝဲ စီၤပၤအနီၣ်ထိးထူလၢအစု လၢတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်အပူၤလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၅:၁, ၂.

^၃ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်န့ၣ် ဖျါကဟုကညီၢ် ဒီးလီၤယူးယီၣ်ပာ်ကဲဝဲလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဖၢၡၢၣ်အစီၤပၤအတၢ်ကူတၢ်သိး အလုၢ်အပှ့ၤန့ၣ် လီၤလၢအဒီလၣ် အကကွဲၢ်လၢအကယၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝၤကွၢ်အီၤအခါ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သးကညီၤဒီး တၢ်အဲၣ်အသဟီၣ်လၢ အမဲာ်ချံပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝၤစံးဘၣ်အီၤလၢ– “တၢ်မနုၤလဲၣ် နီၢ်ပၤမုၣ်အ့ၤစတၢ်ဧၢ, တဲဘၣ်ယၤတၢ်လၢ နအဲၣ်ဒိးတက့ၢ်. ဒီးတၢ်န့ၣ်မ့မ့ၢ်ယဘီယမုၢ်တဝာ်ဒၣ်လဲာ် ယကဟ့ၣ်နၤန့ၣ်လီၤ.”—အ့ၤစတၢ် ၅:၃, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

၄. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲတၢ်မၤကွၢ် လၢအဒိၣ်အမုၢ်အိၣ်ဒံးမနုၤလဲၣ်.

^၄ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်နာ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဒီသဒၢဝဲ အပှၤကလုာ်အဂီၢ် အဝဲလဲၤဝဲဆူစီၤပၤအအိၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲလံ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဘၣ်လဲၤခီဖျိဝဲ တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဒိၣ်အမုၢ်အိၣ်ဒံးဝဲလီၤ. အဝဲကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါစီၤပၤလၢ အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်လၢ အနာ်န့ၢ်အီၤအဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအအၢသံလၢ အကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်စီၤပၤဒ်သိးကစံၣ်ညီၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ်အပှၤကလုာ်ဆူတၢ်သံန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးစီၤပၤကနာ်အီၤအဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်ဃးဒီး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်နာ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိသ့ဒ်လဲၣ်.

အဝဲဃုထၢဝဲ ‘အကတီၢ်လၢအကကတိၤတၢ်အဂီၢ်’

၅, ၆. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၤပိာ်ထွဲဝဲ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁, ၇ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတိၤတၢ်ဒီးအဝၤအခါ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၅ မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲဖျါထီၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီဆူ စီၤပၤအအိၣ်လၢ အခ့အပှၤခဲလၢာ် အမဲာ်ညါဧါ. အဝဲမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲမၤဘျီၣ်စီၤပၤအမဲာ်ချံန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲမ့ၢ်တဲဝဲလၢ ပှၤမဲာ်ညါတဘျီဃီန့ၣ် စီၤဟၤမၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဃုကျဲဒ်သိးကကတိၤပူၤဖျဲးအသးအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကမၤဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲဖးယံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤကူၣ်တၢ်သ့ စီၤၡလိၤမိၤကွဲးဝဲလၢ– “တၢ်အခ့အခါအိၣ်ဝဲလၢ ကယဲၢ်တၢ်တမံၤလၢ်လၢ်အဂီၢ် . . . အကတီၢ်လၢ ပှၤကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်အဂီၢ်, ဒီးအကတီၢ်လၢ ပှၤကကတိၤတၢ်အဂီၢ်” လီၤ. (စံၣ်. ၃:၁, ၇) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် အနီၢ်ဆံးဒံးအခါ စီၤမၢ်ဒကဲၤလၢ အကွၢ်လုၢ်ဖိအီၤတဂၤအံၤ ကသိၣ်လိအီၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အဝဲကဘၣ်ဃုထၢ “အကတီၢ်လၢပှၤကကတိၤတၢ်အဂီၢ်” လီၤ.

^၆ နီၢ်အ့ၤစတၢ် စံးဝဲလၢ– “မ့ၢ်ဂ့ၤဒီးစီၤပၤဒီး မ်စီၤပၤဒီးစီၤဟၤမၣ် ဟဲလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဆူတၢ်အီၣ်တၢ်အီအပူၤ လၢယကတဲာ်ကတီၤလၢအဂီၢ်တက့ၢ်.” (အ့ၤစတၢ် ၅:၄) စီၤပၤ တူၢ်လိာ်ဝဲအတၢ်ကွဲမုာ်ဒီး ကိးဃုာ်ဝဲဒီးစီၤဟၤမၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတိၤတၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤစ့ၢ်ကီးဧါ. နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် တမၤလီၤညွံးဝဲအဝၤအလၤကပီၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲရဲၣ်ကျဲၤဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒ်သိး ကတဲဖျါထီၣ်အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.—ဖး ကတိၤဒိ ၁၀:၁၉ တက့ၢ်.

၇, ၈. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ် အဆိကတၢၢ်တဘျီန့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲာ်ကတီၤပာ်ဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲထုးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကတဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤလဲၣ်.

^၇ လီၤတံၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် ကကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီဝံၣ်ဝံၣ်ဘဲဘဲလၢ အဝၤအီၣ်ဝဲဝံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်တၢ်အီတၢ်အဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲ စပံးထံလၢအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (စံး. ၁၀၄:၁၅) စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ပှဲၤဝဲဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဃိ သံကွၢ်ဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်အသီတဘျီ လၢနလိၣ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲတၢ်အဂီၢ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်လံဧါ.

^၈ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲတကြၢးကတိၤတၢ်ဒံးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကွဲမုာ်ဝဲစီၤပၤဒီးစီၤဟၤမၣ် လၢကဟဲအီၣ်သကိးကဒီး တၢ်အီၣ်လၢခံတနံၤန့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၅:၇, ၈) ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ထုးယံာ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ထဲအံၤညါလဲၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အပှၤကလုာ်ကဘၣ် တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤန့ၣ်တက့ၢ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ခိးဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢ အကကတိၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကွဲဒုးအီၣ်ဝဲအဝၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ အသီတဘျီအဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအဝၤဒီး ပာ်ကဲအီၤသပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

၉. တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤန့ၣ် ကဲဘျုးဒ်လဲၣ်, ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးစူၤ ဒီးကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၉ တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတခါလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ဒီးအဲၣ်ဒိးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤအသးတဖၣ်ဆူ စီၤပၤအအိၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအိၣ်ခိးဝဲလၢ တၢ်သးစူၤအပူၤတုၤလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကမၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤကဘၣ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤအီၤလီၤ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဂၤ မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲတခါခါန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကြၢးကွၢ်လိနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒီးအိၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ကတိၤဒိ ၂၅:၁၅ စံးဝဲလၢ– “ပှၤသးထီၣ်ကီမၤန့ၢ်ပဒိၣ်အသး, ဒီးပှၤအပျ့ၤလၢအစၢ်န့ၣ် မၤကၢ်တၢ်ဃံလီၤ.” ပမ့ၢ်အိၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ ဒီးတဲဖျါထီၣ်ပတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်ကတိၤမုာ်မုာ်န့ၣ် ကမၤလီၤကပုာ်က့ၤပှၤသး လၢအကိၤဒ်တၢ်ဃံတၢ်ကွဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်သးစူၤ ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့အဃိ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤအီၤဧါ.

အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအဃိ ကျဲအိးဟိထီၣ်အသးလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်တီအဂီၢ်

၁၀, ၁၁. ဖဲစီၤဟၤမၣ် က့ၤဝဲအဆၢကတီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်လဲၣ်, အမါဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအီၤဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအဃိ တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤတိၢ်လီၤဆီဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲတခါလီၤ. အဆိကတၢၢ်တဘျီ ဖဲစီၤပၤဒီးနီၢ်ပၤမုၣ် ကိးစီၤဟၤမၣ်လၢကအီၣ်သကိးတၢ် ဒ်သိးသိးအခါ အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤဒီးနီၢ်ပၤမုၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ “အသူၣ်ခုအသးခု, ဒီးအသူၣ်မုာ်အသးမုာ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤဟၤမၣ် က့ၤဝဲတုၤလီၤလၢ နီအပဲတြီခီၣ်ထံးအခါ တိနိၣ်လိာ်အသးဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢအမ့ၢ် စီၤမၢ်ဒကဲၤတဂၤလီၤ. တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး စီၤမၢ်ဒကဲၤ တတီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ စီၤဟၤမၣ်အမဲာ်ညါဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဒ်တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တမ့ၢ်လၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤတအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ကဲအဃိဘၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအသးလၢ အသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၤ ဒီးတၢ်အၢတြီအီၤအဃိ အဝဲတတီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ စီၤဟၤမၣ်အမဲာ်ညါဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် စီၤဟၤမၣ် “အသးထီၣ် . . . ပှဲၤဆၢၣ်ကလာ်လီၤ.”—အ့ၤစတၢ် ၅:၉.

^၁၁ ဖဲစီၤဟၤမၣ် က့ၤတုၤလၢဟံၣ်အခါ အဝဲတဲဘၣ်အမါ ဒီးအတံၤသကိးလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤ တပာ်ကဲအီၤဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ကမၤန့ၢ်သ့ၣ်တကျီၣ်လၢ အထီဝဲ ၇၂ ပ့ၣ်ဒီးဃ့အခွဲးလၢ စီၤပၤအအိၣ်ဒ်သိးပှၤကဘျးထီၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ လၢသ့ၣ်ကျီၣ်အလိၤအဂီၢ်လီၤ. စီၤဟၤမၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး အဃိမၤလိာ်ဝဲပှၤတဂၤဂၤလၢ ကကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်အီၤလၢသ့ၣ်တကျီၣ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၅:၁၂-၁၄.

၁၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပၤမၢပှၤဖးန့ၢ်အီၤလၢ လံာ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါတၢ်လဲၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၂ ဖဲမုၢ်တနၤန့ၣ် တၢ်လီၤဆီတခါ ဟဲကဲထီၣ်အသးလီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ “စီၤပၤမံတန့ၢ်ဘၣ်” အဃိအဝဲမၢပှၤဖးန့ၢ်အီၤလၢ လံာ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်လဲၢ်တဖၣ်အံၤအကျါ ပှၤထံၣ်န့ၢ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ် ဘၣ်ဃးဒီးပှၤခံဂၤလၢ အကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဝဲလၢ ကမၤသံ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ပှၤဖီၣ်ဝဲ ပှၤလၢအကူၣ်ထီၣ်တၢ်အၢတဖၣ်အံၤ ဒီးမၤသံကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဒံးတခါလီၤ. အဝဲသံကွၢ်ဝဲလၢ– စီၤမၢ်ဒကဲၤလၢ အဒုးသ့ၣ်ညါဆိယၤလၢ ပှၤကမၤသံယၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤမၤလၤကပီၤအီၤလၢ ကျဲတဘိဘိလံဧါ. အခ့အပှၤစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ ပှၤတမၤန့ၢ်အီၤတၢ်နီတမံၤဒံးဘၣ်.—ဖး အ့ၤစတၢ် ၆:၁-၃ တက့ၢ်.

၁၃, ၁၄. (က) တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး စီၤဟၤမၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) စီၤဟၤမၣ် အမါဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် တဲဘၣ်အီၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၃ ဖဲစီၤပၤနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ပှၤတမၤန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်နီတမံၤဒံးဘၣ်အခါ အသးအ့န့ထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသံကွၢ်ဝဲလၢ ယပဒိၣ်လၢ ကမၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအဂီၢ် မ့ၢ်အအိၣ်ဝဲလၢနီပူၤတဂၤဂၤဧါ. ဒီးဘၣ်အတီၤလၢ နံၤအဝဲအံၤန့ၣ် စီၤဟၤမၣ် ဟဲတုၤဝဲလၢ နီပူၤဂီၤဂီၤလီၤ. ဖျါလၢ အဝဲဟဲဝဲလၢစီၤပၤအအိၣ်ဂီၤဂီၤ ဒ်သိးကဃ့အခွဲးလၢ ကမၤသံဝဲစီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢစီၤဟၤမၣ် ဃ့အခွဲးလၢအကမၤသံ စီၤမၢ်ဒကဲၤအခါ စီၤပၤသံကွၢ်အီၤလၢ မ့ၢ်ယကဘၣ်မၤလၤကပီၤ ပှၤလၢယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤတဂၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် စီၤဟၤမၣ် ဆိကမိၣ်လီၤအသးလၢ စီၤပၤအဲၣ်ဒိးတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီးယၤလီၤသၢၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲစံးဘၣ်စီၤပၤလၢ ဒ်သိးနကမၤလၤကပီၤ ပိာ်ခွါတဂၤန့ၣ်အဂီၢ် မၢပှၤဟဲစိာ်န့ၢ်အီၤ ဆ့ကၤလၢစီၤပၤသိးဝဲ, ဒုးဒိးအီၤလၢစီၤပၤအကသ့ၣ်ဒီး မၢပဒိၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤ ဆှၣ်တရံးအီၤလၢ ဝ့ၢ်ၡူၡၣ်အပူၤဒီး ကိးပသူထီၣ် ဒီးဟ့ၣ်လၤကပီၤအီၤ ဒ်သိးပှၤခဲလၢာ်ကနၢ်ဟူဝဲအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤလၢအကဘၣ် တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်စီၤမၢ်ဒကဲၤအဃိ ဖဲစီၤဟၤမၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲအခါ အမဲာ်သၣ်ကအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ထံၣ်ကမှံကွၢ်တက့ၢ်. ပှၤလၢ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤမူဒါလၢ အကဘၣ်ကိးပသူထီၣ် ဒီးဟ့ၣ်လၤကပီၤ စီၤမၢ်ဒကဲၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်. မ့ၢ်ဒၣ် စီၤဟၤမၣ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၆:၁၂, ၁၃.

^၁၄ လၢတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ စီၤဟၤမၣ် မၤလၢပှဲၤအမူဒါဝံၤဒီး က့ၤဝဲတဘျီဃီဆူအဟံၣ်လၢ တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအပူၤလီၤ. တဘျီအံၤဒု အမါဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် တဲဘၣ်စီၤဟၤမၣ်လၢ နမၤနၢၤပှၤယူဒၤဖိလၢအမ့ၢ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ တသ့လၢၤဘၣ်.—အ့ၤစတၢ် ၆:၁၂, ၁၃

၁၅. (က) ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အိၣ်ခိးတၢ်လၢတၢ်သးစူၤပူၤအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဂ့ၤဝဲလၢပက “ကွၢ်လၢ်ယွၤအကျဲ” လဲၣ်.

^၁၅ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဟဲကဲထီၣ်အသးန့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် တတဲဘၣ်အဝၤတဘျီဃီ အမဲာ်ညါ အဝဲအိၣ်ခိးဝဲလၢ တၢ်သးစူၤအပူၤအဃိ မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲဟ့ၣ်အခွဲးလၢ စီၤဟၤမၣ်ကခူၣ်လီၤဝဲ အသွၣ်ခိၣ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနၤဖဲစီၤပၤ မံတန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဃိလီၤ. (ကတိၤ. ၂၁:၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဆီၣ်ထွဲပှၤလၢပက “ကွၢ်လၢ်ယွၤအကျဲ” န့ၣ်လီၤ. (ဖး မံကၤ ၇:၇ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်အိၣ်ခိး ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပကရီဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ.

အဝဲကတိၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ

၁၆, ၁၇. (က) တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကကတိၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် စးထီၣ်အသးလၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. (ခ) နီၢ်အ့ၤစတၢ် လီၤဆီလိာ်အသးဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ တဘျီအံၤဒု နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၤကွၢ်စီၤပၤ အတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ တဘူၣ်လၢၤဘၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ် ခံဘျီတဘျီအခါ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤခဲလၢာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကစးထီၣ်တဲအီၤဒ်လဲၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်တၢ်အီတၢ်အခါ စီၤပၤသံကွၢ်ကဒီးအီၤလၢ နလိၣ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကျဲအိးဟိထီၣ်အသးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတဖၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၇:၂) ခဲအံၤဒု တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကကတိၤတၢ်အဂီၢ် ဟဲတုၤဝဲလံ.

^၁၇ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် တချုးစံးဆၢက့ၤစီၤပၤအခါ အဝဲကဃ့ထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ် တၢ်ကွဲးဖျါထီၣ်က့ၤ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ကတိၤလၢ– “ယမ့ၢ်ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်လၢနမဲာ်, ဒီးမ့ၢ်ဂ့ၤဒီးစီၤပၤဒီး, မ်တၢ်ဟ့ၣ်ယသးသမူလၢ ယဃ့တၢ်အဃိ, ဒီးယပှၤတကလုာ်လၢ ယဃ့ကညးတၢ်အဃိန့ၣ်တက့ၢ်.” (အ့ၤစတၢ် ၇:၃) နီၢ်အ့ၤစတၢ် လီၤဆီလိာ်အသး ဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ လၢအမ့ၢ်တ့ၢ်စီၤပၤအမါလၢညါန့ၣ်လီၤ. အဝဲတမၤမဲာ်ဆှးအဝၤ လၢပှၤမဲာ်ညါဘၣ် ဒီးအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲကပာ်ကဲဝဲ စီၤပၤအတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၁:၁၀-၁၂) တကးဒံးဘၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် တတဲဆါစီၤပၤ လၢအဟးနာ်ကြီ ပှၤအၢပှၤသီဒ်သိးဒီး စီၤဟၤမၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဃ့ကညးဝဲဒ်သိးစီၤပၤ ကဒီသဒၢ အသးသမူအဂီၢ်လီၤ.

၁၈. နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ စီၤပၤမဲာ်ညါဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ဖဲစီၤပၤနၢ်ဟူဘၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ကတိၤအခါ အဝဲကဖုးဘၣ်အသးဒီး ကသးကညီၤဘၣ်အီၤလီၤ. ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အနီၣ်ပၤမုၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်. နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဘၣ်အီၤလၢ– “ပဘၣ်တၢ်ဆါကွံာ်ပှၤ, ယဲဒၣ်ဒီးယပှၤတကလုာ်, ဒ်သိးတၢ်ကမၤဟးဂီၤပှၤ, ဒ်သိးတၢ်ကမၤသံပှၤ, ဒ်သိးတၢ်ကမၤဟါမၢ်ပှၤလီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါကွံာ်ပှၤလၢ ကုၢ်ပိာ်မုၣ်ဒီးကုၢ်ပိာ်ခွါအဂီၢ်ဒီး, ယကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး စီၤပၤအတၢ်လၢအကဟါမၢ်န့ၣ် တၢ်အဒုၣ်အဒါ မၤတၢ်ထဲသိးသိးန့ၣ်တသ့ဘၣ်.” (အ့ၤစတၢ် ၇:၄) နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤပျီပျီလီၤ. ဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် စံးဝဲလၢပှၤမ့ၢ်တဲပျံၤတဲဖုးအီၤထဲလၢ ကဒုးကဲအပှၤကလုာ်လၢကုၢ်န့ၣ် အဝဲကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢ ပှၤကမၤလီၤတူာ် အပှၤကလုာ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်တတဲတၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ စီၤပၤအဂီၢ်လီၤ.

၁၉. ဒ်သိးပထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသးကသ့အဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၉ ဒ်သိးပထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသးကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်ကတိၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ်လၢအဂ့ၤလီၤ. အဒိ တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဒိၣ်အမုၢ် မ့ၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသး ဒီးပမ့ၢ်ဘၣ်တဲ ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဂၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဂၤဂၤန့ၣ် ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးစူၤ, ဒီးကတိၤတၢ်ပျီပျီလၢ တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲအပူၤလီၤ. —ကတိၤ. ၁၆:၂၁, ၂၃.

၂၀, ၂၁. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်အၢ လၢကျဲဒ်လဲၣ်, ဒီးစီၤပၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲစီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်အၢကူၣ်သီ ဖျါထီၣ်အခါအဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၂၀ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ခါလီၤအကလုၢ်လၢ– “အဝဲဒၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်. ဒီးပှၤလၢအမၤပှဲၤအသး ဒ်သိးအကမၤတၢ်ဒ်န့ၣ် ဘူၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ်, မ့ၢ်အအိၣ်ဖဲလဲၣ်.” ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဒုးနဲၣ်အစုလၢ စီၤဟၤမၣ်အအိၣ် ဒီးတဲဝဲလၢ– “ပှၤထီဒါတၢ်, ပှၤအဒုၣ်အဒါန့ၣ်မ့ၢ် ပှၤအၢစီၤဟၤမၣ်တဂၤအံၤလီၤ.” မ့ၢ်လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ စီၤဟၤမၣ် ကဖုးဘၣ်အသး ဒီးအခိၣ်ကဖီနၢ်ကဖီထီၣ်ဝဲလီၤ. စီၤပၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤလၢအကူၣ်ထီၣ်တၢ်လၢ ကမၤသံအနီၢ်ပၤမုၣ်လၢ အအဲၣ်ဝဲဒိၣ်တဂၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်အဃိ အသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးဒီး အဝဲကိၢ်လိးထီၣ်ဝဲဒ်မုၢ်အသိးလီၤ. ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ စီၤပၤအမဲာ်သၣ်ထီၣ်ဂီၤ, ဟးထီၣ်ဝဲသတူၢ်ကလာ် ဒီးလဲၤဝဲဆူကရၢၢ်ပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.—အ့ၤစတၢ် ၇:၅-၇.

^၂၁ စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်အၢတဖၣ် ဖျါထီၣ်ဝဲအဃိ လဲၤဝဲလၢနီၢ်ပၤမုၣ်အခီၣ်ထံး, ထိၣ်လီၤပှီၤအသး ဒီးဃ့သကွံၢ်ကညးအီၤလၢ အသးသမူအဂီၢ်လီၤ. ဖဲစီၤပၤ ဟဲက့ၤနုာ်လီၤကဒါက့ၤလၢ ဒၢးပူၤအခါထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ စီၤဟၤမၣ် ဃ့သကွံၢ်ကညး နီၢ်အ့ၤစတၢ်လၢ လီၢ်မံအဖီခိၣ်အဃိ လၢတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ စီၤပၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤ ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ မ့ၢ်နကဖီၣ်ဆူၣ်ယမါလၢ ယနီၢ်ကစၢ်အဟံၣ်ပူၤစ့ၢ်ကီးဧါ. ဖဲစီၤပၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤဒ်န့ၣ်အခါန့ၣ် စီၤဟၤမၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကျဲကတၢၢ်လံ. တကတီၢ်ဃီန့ၣ် ပှၤဖျီၣ်ဘၢစီၤဟၤမၣ် အခိၣ်လၢတၢ်ကံးညာ်ဒီး ပှၤတွံၢ်ထီၣ်အီၤလၢတၢ်ချၢလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် စီၤပၤအပဒိၣ်တဂၤ တဲဘၣ်စီၤပၤလၢ စီၤဟၤမၣ် ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲသ့ၣ်ကျီၣ်ဖးထီတတၢၣ် လၢကဘျးထီၣ်ဝဲစီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. တဘျီဃီန့ၣ် စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ပှၤကလဲၤဘျးထီၣ် စီၤဟၤမၣ် လၢသ့ၣ်တကျီၣ်န့ၣ်အလိၤလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၇:၈-၁၀.

၂၂. ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတၢ်မုၢ်လၢ် တလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးအတၢ်နာ် တလီၤစှၤနီတဘျီအဃိ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၂ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပအိၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်တတီတလိၤအပူၤအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ် ပှၤတစံၣ်ညီၣ်န့ၢ်ယၤတီတီလိၤလိၤ နီတဂၤဘၣ်. မ့ၢ်နဆိကမိၣ်ဘၣ် ဒ်န့ၣ်တဘျီဘျီဧါ. မ့မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်တလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲဘၣ် ဒီးအတၢ်နာ်တလီၤစှၤဝဲနီတဘျီဘၣ်. ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် အဝဲကတိၤတၢ်ဒူဒူလၢ တၢ်တီတၢ်လိၤအဂီၢ် ဒီးအဝဲနာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤကမၤစၢၤအီၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. မ်ပကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တဆီတလဲနီတဘျီဘၣ်. ဒ်ကစၢ်ယွၤ မၤဟးဂီၤကွံာ်ပှၤအၢပှၤသီ စီၤဟၤမၣ်အတၢ်ကူၣ်အၢအသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ဖဲပှၤအၢပှၤသီ ကူၣ်ထီၣ်တၢ်အၢ ဒ်သိးကမၤဘၣ်ဒိ ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ မၤဟးဂီၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကူၣ်အၢ သ့ဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇:၁၁-၁၆ တက့ၢ်.

အဝဲဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်

၂၃. (က) စီၤပၤ ဟ့ၣ်လီၤစီၤမၢ်ဒကဲၤ ဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် လၢခိၣ်ဖးမနုၤလဲၣ်. (ခ)  တၢ်လၢစီၤယၤကိာ် တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ဘၣ်ဃးဒီးစီၤဘံၣ်ယၤမံၣ်န့ၣ် ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “တၢ်စံးပာ်တခါလၢအ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်.”)

^၂၃ တဘျီအံၤန့ၣ် စီၤပၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအတီဒီးအီၤ ဒီးမၤပူၤဖျဲးအသးသမူ တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤက့ၤအီၤ စီၤဟၤမၣ်အလီၢ်အလၤ လၢအမ့ၢ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ထူးတၢ်တီၤ, အတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ် ဃုာ်ဒီးအဟံၣ်န့ၣ် စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤက့ၤဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၢဝဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၈:၁, ၂.

၂၄, ၂၅. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်လၢအအၢအသီ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲတအိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်ဒံးဘၣ်လဲၣ်. (ခ) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟ့ၣ်လီၤကဒီးအသး လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၂၄ ခဲအံၤဒု နီၢ်ပၤမုၣ်အ့ၤစတၢ် ဒီးစီၤမၢ်ဒကဲၤခံဂၤအံၤ ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီလံ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်နီၢ်ပၤမုၣ်အံၤ အိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်သ့လံဧါ. အဝဲမ့မ့ၢ် ပှၤလၢအအဲၣ်လီၤထဲဒၣ်အသးဒု အိၣ်ဝဲမုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ကလုၢ်လၢစီၤဟၤမၣ် ထုးထီၣ်တ့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤန့ၣ် ရၤလီၤအသးလၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဝးဝးလံ. စီၤဟၤမၣ် တ့ၢ်လီၤဝဲပူရး လၢအမ့ၢ်တၢ်ဖးတမံၤ လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒ်သိးကဃုထၢဝဲမုၢ်နံၤမုၢ်သီအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိအဂီၢ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၉:၂၄-၂၆) ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် အိၣ်တ့ၢ်ဒံးလၢအလါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤသုတမၤသံလီၤတူာ်ကွံာ် ပှၤယူဒၤဖိတဂ့ၤအဂီၢ် မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်ကမၤဝဲတၢ်တမံၤမံၤဧါ.

^၂၅ တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟ့ၣ်လီၤကဒီးအသးလံ. စီၤပၤတကိးအီၤဘၣ်ဆၣ် အဝဲလဲၤလၢစီၤပၤအအိၣ် လၢအသီတဘျီလီၤ. ခဲအံၤတဘျီဒု နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟီၣ်ဝဲလၢအပှၤကလုာ်အဂီၢ် ဒီးဃ့သကွံၢ်ကညးဝဲအဝၤ ဒ်သိးကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ တၢ်ထုးထီၣ်တ့ၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤထုးထီၣ်အီၤလၢ စီၤပၤအမံၤန့ၣ် ပှၤမၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤတသ့လၢၤဘၣ်. (ဒၤ. ၆:၁၂, ၁၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီးစီၤမၢ်ဒကဲၤ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်ကထုးထီၣ်က့ၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢအသီန့ၣ်လီၤ. တၢ်သိၣ်တၢ်သီအသီတခါအံၤန့ၣ် စံးဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဒီသဒၢလီၤက့ၤ အနီၢ်ကစၢ်အသးလီၤ. ပှၤဒိးကသ့ၣ်တဖၣ် လဲၤဆှၢဝဲတၢ်သးခုကစီၣ်အံၤဆူ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲးလၢ ဖၢၡၢၣ်အဘီမုၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလံ. (အ့ၤစတၢ် ၈:၃-၁၆) ဒီးအဝဲသ့ၣ် စးထီၣ်ကတဲာ်ကတီၤထီၣ်အသး လၢကဒီသဒၢလီၤက့ၤအသးအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ် “တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်အယွၤ” ကအိၣ်ဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးဧါ—၁ မူၤ. ၁၇:၄၅.

၂၆, ၂၇. (က) ဖဲဒုၣ်ဒါတဖၣ် ဒုးဝဲပှၤယူဒၤဖိအဆၢကတီၢ် ကစၢ်ယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တုၤလၢအပတီၢ်ထဲလဲၣ်. (က) ဖဲတၢ်စံၣ်ညီၣ်သံ စီၤဟၤမၣ်အဖိခွါတဖၣ်အခါ ဝံအတၢ်ကတိၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်တထံၣ်လဲၣ်.

^၂၆ မုၢ်နံၤလၢတၢ်ကမၤသံ ပှၤယူဒၤဖိန့ၣ်တုၤဝဲလံ. ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသး လၢကဒုးဆၢက့ၤတၢ်လီၤ. ဖဲဖၢၡၢၣ်အပဒိၣ်တဖၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤ ကဲထီၣ်ဖၢၡၢၣ်အကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အါဂၤ အိၣ်ဃူက့ၤဒီးပှၤယူဒၤဖိန့ၣ်လီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ် သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ခါဆူညါ ဒ်သိးဒုၣ်ဒါတဖၣ်အံၤ သုတမၤကီမၤခဲ ပှၤယူဒၤဖိလၢၤတဂ့ၤအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကမၤနၢၤတၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤန့ၣ်လီၤ.a—အ့ၤစတၢ် ၉:၁-၆.

^၂၇ စီၤဟၤမၣ် အဖိခွါအဂၤ ၁၀ မ့ၢ်အိၣ်မူဒံးန့ၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ကအိၣ်ဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဖိခွါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤခဲလၢာ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၉:၇-၁၀) လၢညါန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အဒုၣ်အဒါလၢအမ့ၢ် ပှၤဧမၤလ့းဖိန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. (၅ မိၤ. ၂၅:၁၇-၁၉) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤဟၤမၣ် အဖိခွါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲပှၤဧမၤလ့းဖိ အစၢၤအသွဲၣ်လၢအဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်သံအီၤ လၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်တဒူၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂၈, ၂၉. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်အသးလၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒီးအပှၤကလုာ် ကပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်ဒုးအပူၤလဲၣ်. (ခ) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်န့ၣ်ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လဲၣ်.

^၂၈ နီၢ်အ့ၤစတၢ် မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်သးစၢ်ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ယိးဃာ်ဝဲ နီၣ်ယိးဘိလၢ အတဖှံဝဲနီတစဲးဘၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် မူဒါလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီးတၢ်မၤသံမၤဝီအဃိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤတိာ်ပာ်ဝဲလၢမ့းၡံအၤ လၢအကမၤပူၤဖျဲးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် ကဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ် လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်သိးကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်အသးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီးအပှၤကလုာ် ကပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤ. ၂၂:၁၈) မ့မ့ၢ် ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် တဘၣ်ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤလၢၤဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ဖဲယ့ၣ်ၡူးလၢအမ့ၢ်မ့းၡံအၤအံၤ ဟဲလီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲမၤလိာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကဟးဆှဲး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိလီၤ.—မး. ၂၆:၅၂.

^၂၉ ဘၣ်ဆၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်ဒုးတၢ်လၢ နီၢ်သးတခီလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤဝဲ ပတၢ်နာ်ယဟိဝၤယွၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၁၀:၃, ၄ တက့ၢ်.) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိး မ်ပထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသး ခီဖျိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကူၣ်သ့ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤတက့ၢ်. ဒီးမ်ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးဟ့ၣ်လီၤပသး ဒ်သိးပကဆၢထၢၣ်ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ.