တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤလိယလံာ်စီဆှံပူ အဂီၢ်

ပူ ၁

ယွၤစးထီၣ်တ့လီၤ တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. တၢ်ဂ့ၤခဲလၢာ် အိၣ်ဟဲလၢလဲၣ်ခီလဲၣ်. သုဟ့ၣ်တၢ်အဒိတခါ ကသ့ဧါ.

2. ၂. တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤအဆိကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. မူခိၣ်ကလူးလၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤအဆိကတၢၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ လီၤဆီဝဲဒၣ်လဲၣ်.

4. ၄. လၢအခီၣ်ထံးအကတီၢ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤ အက့ၢ်အဂီၤအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲဖျါတက့ၢ်. (ကွၢ်လၢတၢ်ဂီၤ.)

5. ၅. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ဒီး ပှၤကညီတဖၣ် အိၣ်ကသ့အဂီၢ် ကစၢ်ယွၤ စးထီၣ်ကတဲာ်ကတီၤဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယံးရမံယၤ ၁၀:၁၂.

   မ့ၢ်ကွၢ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ် ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ၡါ. ၄၀:၂၆; ရိ. ၁၁:၃၃)

2. ၂. ဖး ကလီးစဲ ၁:၁၅-၁၇.

   ဖဲယွၤတ့လီၤတၢ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးကျဲၣ်ဃုာ်ဝဲဒ်လဲၣ်, လၢတၢ်အံၤအဃိ ပတၢ်ထံၣ်တၢ်ဆိကမိၢ်အီၤ ကြၢးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကလီး. ၁:၁၅-၁၇)

3. ၃. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁:၁-၁၀.

   1. (က) ဟီၣ်ခိၣ်ဒိၣ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၁)

   2. (ခ) တၢ်တ့လီၤတၢ်မုၢ်နံၤအခီၣ်ထံးတနံၤန့ၣ် တၢ်မနုၤကဲထီၣ်တ့ၢ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၃-၅)

   3. (ဂ) တဲဖျါထီၣ် တၢ်လၢအကဲထီၣ်တ့ၢ်တဖၣ် ဖဲတၢ်တ့လီၤတၢ် ခံနံၤတနံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. (၁ မိၤ. ၁:၇, ၈)

ပူ ၂

တၤသၣ်အလီၢ်ဖိလၢ ဃံလၤဒိၣ်မး အဂ့ၢ်

1. ၁. ဒ်သိးဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်ကကဲထီၣ်ပဟံၣ်အဂီၢ် ကစၢ်ယွၤကတဲာ်ကတီၤအီၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. တဲဖျါထီၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအကလုာ်ကလုာ်လၢ ကစၢ်ယွၤတ့လီၤတ့ၢ်ဝဲန့ၣ်တက့ၢ်. (ကွၢ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤ.)

3. ၃. ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်အလီၢ်အံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ လီၤဆီဝဲဒၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ကစၢ်ယွၤ သးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်ညါ ကကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁:၁၁-၂၅.

   1. (က) တၢ်တ့လီၤတၢ် မုၢ်သၢနံၤတနံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ တ့လီၤတ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၁၂)

   2. (ခ) တၢ်တ့လီၤတၢ် မုၢ်လွံၢ်နံၤတနံၤအတီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မနုၤတဖၣ် ကဲထီၣ်တ့ၢ်ဝဲလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၁၆)

   3. (ဂ) လၢမုၢ်ယဲၢ်နံၤဒီး မုၢ်ဃုနံၤတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတ့လီၤတ့ၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၂၀, ၂၁, ၂၅)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂:၈, ၉ .

   ကစၢ်ယွၤဒုးမဲထီၣ် သ့ၣ်လီၤဆီမနုၤခံထူၣ်လၢ တၤသၣ်အလီၢ်ပူၤန့ၣ်လဲၣ်, သ့ၣ်ထူၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ပနီၣ်လၢမနုၤတဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.

ပူ ၃

ပှၤပိာ်ခွါဒီးပှၤပိာ်မုၣ်အဆိကတၢၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပူ ၃ အတၢ်ဂီၢ်ဒီး ပူ ၂ အတၢ်ဂီၢ်တဖၣ် လီၤဆီလိာ်အသးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. မတၤတ့လီၤ ပှၤကညီပိာ်ခွါအဆိကတၢၢ်န့ၣ်လဲၣ်. အမံၤဘၣ်တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အၤဒၣ် တၢ်မၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤဒုးမံအၤဒၣ်လၢ တၢ်မံယိာ်အပူၤ န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုန့ၣ် အိၣ်မူဝဲသ့ၣ်သ့ ဆံးယံာ်လဲၣ်. ယဟိဝၤအဲၣ်ဒိးလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤတၢ်မၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၃:၁၈.

   ကစၢ်ယွၤအမံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်. လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါန့ၣ် ယွၤအလီၢ်အလၤလၢ တၢ်ထိၣ်သတြီၤအီၤတအိၣ်န့ၣ် မနုၤလဲၣ်. (၂ မိၤ. ၆:၃; ဒၤ. ၄:၁၇)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁:၂၆-၃၁.

   1. (က) တၢ်တ့လီၤတၢ်မုၢ်ဃုနံၤအပူၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်တ့ အတီၤအထီကတၢၢ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်, တၢ်ဘၣ်တ့အဝဲအံၤ လီၤဆီလိာ်အသးဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁မိၤ. ၁:၂၆)

   2. (ခ) ပှၤကညီ ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် ယဟိဝၤကတဲာ်ကတီၤတ့ၢ်ဝဲ မနုၤလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၃၀)

3. ၃. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂:၇-၂၅.

   1. (က) အၤဒၣ်အမူဒါလၢ ကဘၣ်ယုၢ်ဝဲဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အမံၤန့ၣ် ကျဲၣ်ဃုာ်ဒီး မနုၤလဲၣ်. (၁မိၤ. ၂:၁၉)

   2. (ခ) ၁ မိၤၡ့ ၂:၂၄ န့ၣ် ဒုသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤအတၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီ, တၢ်အိၣ်လီၤဖး ဒီးတၢ်ထုးဖးလိာ်သး ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၉:၄-၆, ၉)

ပူ ၄

ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်အဃီ ဘၣ်လီၤမၢ်တ့ၢ်ဝဲ အဂ့ၢ်

1. ၁. မ့ကွၢ်လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီး အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤစံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဂုၢ်တဘိ ဟဲတဲအံၣ်အုမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. မတၤမၤဂုၢ်အံၤ ကတိၤတၢ်ဒီး အံၣ်အုကသ့အဂီၢ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤလၢ အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အု အပၤရဒံစူးဟံၣ်ဖိ ဘၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂:၁၆, ၁၇ ဒီး ၃:၁-၁၃, ၂၄.

   1. (က) ဂုၢ်အတၢ်သံကွၢ် လၢအသံကွၢ်အံၣ်အုန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်ယဟိဝၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃:၁-၅; ၁ ယိၤ. ၅:၃)

   2. (ခ) အံၣ်အုအံၤကဲထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးအဒိလၢ ပဝဲတဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (ဖံလံး. ၄:၈; ယၤ. ၁:၁၄, ၁၅; ၁ ယိၤ. ၂:၁၆)

   3. (ဂ) အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုန့ၣ် ဟးဆှဲးတၢ်လၢအလီၤဘၣ်အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်လၢအမၤတ့ၢ်ဝဲသ့ၣ်အဃိ ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃:၁၂, ၁၃)

   4. (ဃ) ခ့ရူာ်တဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤလၢ ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်အလီၢ် မုၢ်ထီၣ်တကပၤန့ၣ် ဆီၣ်ထွဲယဟိဝၤ အတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢဘၣ်တၢ်ခဲလၢာ် ဒ်လဲၣ်. (၁မိၤ. ၃:၂၄)

2. ၂. ဖး လီၣ်ဖျါ ၁၂:၉.

   မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤပှၤကညီတဖၣ်လၢ ကဃၣ်ကပၤဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြးန့ၣ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်. (၁ယိၤ. ၅:၁၉)

ပူ ၅

တၢ်အိၣ်မူလၢအကီအခဲစးထီၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်အလီၣ်အချၢန့ၣ် အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုအတၢ်အိၣ်မူ အိၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. မနုၤစးထီၣ်မၤအသးလၢ အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

3. ၃. အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုအဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကဘၣ်ပှၢ်ထီၣ်ဒီး ကဘၣ်သံဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုမ့ၢ်ဒိကနၣ်တ့ၢ် ယဟိဝၤအတၢ်ကတိၤသၢပျၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဒီးအဖိအလံၤတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူ ကမၤတ့ၢ်အသးဒ်လဲၣ်.

5. ၅. အံၣ်အုန့ၣ် တဒိကနၣ်တၢ်အဃိ တူၢ်ဘၣ်တ့ၢ်တၢ်နးတၢ်ဖှီနးနးကျံၤကျံၤဒ်လဲၣ်.

6. ၆. အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အု အဖိခွါအဆိခံဂၤ အမံၤဒ်လဲၣ်.

7. ၇. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ဖိသၣ်အဂၢ်တဖၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁မိၤၡ့ ၃:၁၆-၂၃ ဒီး ၄:၁, ၂.

   1. (က) မ့ၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ် ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်အၢအီၤအဃိ ဘၣ်ဒိအၤဒၣ်အတၢ်အိၣ်မူဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃:၁၇-၁၉; ရိ. ၈:၂၀, ၂၂)

   2. (ခ) အံၣ်အုအမံၤအခီပညီ လၢအမ့ၢ် “ပှၤလၢအမူဝဲ” န့ၣ်ဘၣ်မနုၤအဃိ ကြၢးဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃:၂၀)

   3. (ဂ) အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အု မၤတၢ်ဒဲးဘးဝံၤအလီၢ်ခံဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤ ပာ်ဖျါတ့ၢ် တၢ်ကွၢ်ဆိကမိၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃:၇, ၂၁)

2. ၂. ဖး လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄.

   သုခိးကွၢ်လၢ် တၢ်လၢညါမနုၤတဖၣ် ကဟါမၢ်ကွံာ်န့ၣ်လဲၣ်.

ပူ ၆

ဖိခွါလၢအနၢ်လိၤ ဒီးဖိခွါလၢအအၢသီ အဂ့ၢ်

1. ၁. ကၤယံၣ်ဒီးဟ့းဘ့းလးန့ၣ် မၤဝဲသ့ၣ်တၢ်မၤမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ကၤယံၣ်ဒီးဟ့းဘ့းလးန့ၣ် ဟဲစိာ်ဝဲသ့ၣ် တၢ်သးအိၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤဘၣ်အသးလၢ ဟ့းဘ့းလးအတၢ်ဟ့ၣ် ဒီးမ့မ့ၢ် ကၤယံၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ် တဘၣ်အသးန့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ကၤယံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်. ယဟိဝၤမၤလိၤမၤဘျၢအီၤဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲအအိၣ်ဒီးအပုၢ်လၢပျီပူၤ ထဲခံဂၤအခါ ကၤယံၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. မၤသံအပုၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒီး ကၤယံၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲဖျါအီၤတက့ၢ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄:၂-၂၆.

   1. (က) ကၤယံၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးအလီၢ်လံန့ၣ် ယွၤကတိၤနၢ်ပၢၢ်အီၤဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄:၇)

   2. (ခ) ကၤယံၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄:၉)

   3. (ဂ) ယဟိဝၤအတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်လူလီၤ ပှၢ်လၢအတၢ်ဒဲးဘးတအိၣ်ဘၣ်တဂၤအသွံၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄:၁၀; ၡါ. ၂၆:၂၁)

2. ၂. ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၁, ၁၂.

   1. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ကၤယံၣ်သးထီၣ်လၢာ်သးန့ၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် လၢပစိၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄:၄, ၅; ကတိၤ. ၁၄:၃၀; ၂၈:၂၂)

   2. (ခ) ပဟံၣ်ဖိဃီဖိခဲလၢာ် မ့ၢ်ထီဒါယဟိဝၤသနာ်က့ ပပာ်ဖျါတၢ်သးတီသ့န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (စံး. ၂၇:၁၀; မး. ၁၀:၂၁, ၂၂)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၁:၂၅.

   ပှၤတဖၣ်လၢအသံလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ် ယဟိဝၤအၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၅:၂၄)

ပူ ၇

ပှၤဒူပှၤဃိၤတဂၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဃနိာ်မ့ၢ် ပှၤလီၤဆီတဂၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. လၢဃနိာ်အစိၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤ ပှၤကညီတဖၣ်မၤ တၢ်မၤအၢအၢသီသီ နးနးကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ပှၤကညီတဖၣ် မၤတၢ်မၤလၢအတဂ့ၤတဘၣ် မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်လၢတၢ်ဂီၤ)

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ဃနိာ်လိၣ်လၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူလဲၣ်.

5. ၅. ပှၤတဖၣ်လၢစိၤအဝဲန့ၣ် အသးကၢတ့ၢ်ဝဲဆံးအါလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဃနိာ်တခီ အသးကၢတ့ၢ်ဝဲဆံးအါလဲၣ်.

6. ၆. ဃနိာ်သံဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၅:၂၁-၂၄, ၂၇.

   1. (က) ဃနိာ်အိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်သးဒီးယဟိဝၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၅:၂၄)

   2. (ခ) ဒ်လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲအသိး လၢပှၤအိၣ်မူတ့ၢ်ခဲလၢာ်အကျါ ပှၤလၢအသးထီကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဖဲအဝဲသံဝဲအခါ အသးအိၣ်လံဆံးအါလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၅:၂၇)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၆:၅.

   ဃနိာ်သံဝံၤအလီၢ်ခံ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်မၤအသး အၢထီၣ်ဝဲဆံးအါလဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ပထိၣ်သတြီၤအီၤလၢ ပစိၤခဲအံၤ သ့ဒ်လဲၣ်. (၂ တံၤ. ၃:၁၃)

3. ၃. ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၅.

   ဃနိာ်အတၢ်ဂ့ၤမနုၤအိၣ်အဃိ ‘ယွၤဘၣ်အသးလၢအီၤ’ န့ၣ်လဲၣ်. ဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးမနုၤလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၅:၂၂)

4. ၄. ဖး ယူဒၤယူဒၤ ၁၄, ၁၅.

   ခရံာ်ဖိလၢစိၤခဲအံၤတဖၣ်န့ၣ် ဖဲဟ့ၣ်ပလီၢ်ကမျၢၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်အၢ်မက့းဒိၣ်ကဟဲတုၤဘူးထီၣ်လံအခါ ကွၢ်လိမၤဒိးဃနိာ် အတၢ်သးဒုသ့ဒ်လဲၣ်. (၂ တံၤ. ၄:၂; ဧ့ၤ. ၁၃:၆)

ပူ ၈

ဒိးတကါဖးဒိၣ်တဖၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ အဂ့ၢ်

1. ၁. ကစၢ်ယွၤအမူခိၣ်ကလူးတနီၤန့ၣ် ဖဲအဒိကနၣ်မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ကတိၤအခါ ကဲထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. မူခိၣ်ကလူးတနီၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤပာ်ကတီၢ်ကွံာ်အတၢ်မၤလၢမူခိၣ်ဒီး ဟဲလီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ဟဲလီၤဆူဟီၣ်ခိၣ်အံၤဝံၤ ဟံးန့ၢ်ပှၤကညီအနီၢ်ခိန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိကမၣ်လဲၣ်.

4. ၄. မူခိၣ်ကလူးအဖိတဖၣ်န့ၣ် လီၤဆီဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ဖဲမူခိၣ်ကလူးအဖိတဖၣ် ဟဲကဲထီၣ်ဒိးတကါအခါ မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ဃနိာ်အလီၤခံန့ၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ပှၤဂ့ၤမတၤတဂၤ အိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤဘၣ်အသးလၢအီၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၆:၁-၈.

   ဘၣ်ဃးဒီး ပတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးယဟိဝၤအသးသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ၁ မိၤၡ့ ၆:၆ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (စံး. ၇၈:၄၀, ၄၁; ကတိၤ. ၂၇:၁၁)

2. ၂. ဖး ယူဒၤ ၆.

   လၢနိအၤအစိၤ, မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်လၢ “အတဟံးဃာ်အတၢ်ခီၣ်ထံး” တဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢ စိၤခဲအံၤလၢပဂီၢ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ ကရံၣ် ၃:၅-၉; ၂ ပ့း. ၂:၄, ၉, ၁၀)

ပူ ၉

နိအၤ သူၣ်ထီၣ်ကဘီတဘ့ၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. နိအၤအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ အိၣ်ပှံၤဂၤလဲၣ်. အဖိခွါသၢဂၤန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ကစၢ်ယွၤမၢနိအၤ တၢ်မၤလီၤဆီမနုၤတခါလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲနိအၤတဲဘၣ် ပှၤလၢအဃၢၤ ဘၣ်ဃးကဘီအဂ့ၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်တဲဆၢမၤဆၢက့ၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်ဃးဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤတဲဘၣ်နိအၤမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ကစၢ်ယွၤကးတံာ် ကဘီအပဲတြီဝံၤအလီၢ်ခံ နိအၤဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိတဖၣ် မၤတၢ်အလီၢ်အိၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၆:၉-၂၂.

   1. (က) လၢမနုၤအဃိ နိအၤကဲထီၣ် ပှၤလီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢအဘါ ကစၢ်ယွၤအမ့ၢ်အတီတဂၤ န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၆:၉, ၂၂)

   2. (ခ) ယဟိဝၤပာ်အသးလၢ တၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးအဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကြၢးအဘျုးတုၤအိၣ်လၢ ပတၢ်ဃုထၢ တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်ကသုၣ်တဖၣ်အလိၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၆:၁၁, ၁၂; စံး. ၁၁:၅, ခစ [‘ခ့ခါစှီၤကျိာ်’ လံာ်စီဆှံ])

   3. (ဂ) ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤအကရၢကရိအတၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲအခါ ပကြၢးကွၢ်လိမၤဒိးနိအၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၆:၂၂; ၁ ယိၤ. ၅:၃)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၇:၁-၉.

   ယဟိဝၤထံၣ် ပှၤတလၢတပှဲၤနိအၤလၢ ပှၤတီပှၤလိၤအဃိန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၇:၁; ကတိၤ. ၁၀:၁၆; ၡါ. ၂၆:၇)

ပူ ၁၀

ထံလုာ်ဘၢတၢ်ဖးဒိၣ်အဂ့ၢ်

1. ၁. မူခိၣ်စးစူၤလီၤဝဲအခါ ပှၤနုာ်လီၤဆူကဘီပူၤတသ့နီတဂၤလၢၤဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

2. ၂. ယဟိဝၤဒုးဟဲစူၤလီၤမူခိၣ် ပှံၤနံၤ ပှံၤနၤလဲၣ်. ထံဟဲထီၣ်တုၤဆံးအါညါလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲထံဟဲထီၣ်ဘၢထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒီးကဘီဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ထံလုာ်ဘၢတၢ်ဖးဒိၣ်အခါ ဒိးတကါဖးဒိၣ်တဖၣ် ပူၤဖျဲးဝဲသ့ၣ်ဧါ. အဝဲသ့ၣ်အပၢ်တဖၣ် တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ယဲၢ်လါဝံၤအလီၢ်ခံ ကဘီန့ၣ် မၤအသးဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ နိအၤပျၢ်လီၤ စိးဝၣ်ဃးတဘ့ၣ် ဆူကဘီအချၢန့ၣ်လဲၣ်.

7. ၇. ထံလီၤသံးလၢဟီၣ်ခိၣ်လံန့ၣ် နိအၤသ့ၣ်ညါဝဲဒ်လဲၣ်.

8. ၈. နိအၤဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် အိၣ်လၢကဘီပူၤ ယံာ်တနံၣ်ဘျဲၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤတဲအီၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၇:၁၀-၂၄.

   1. (က) လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ, တၢ်အိၣ်ဒီးအသးသမူတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ တုၤဆံးအါလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၇:၂၃)

   2. (ခ) ထံလၢအလုာ်ဘၢတၢ် ကလီၤသံးအဂီၢ် ယံာ်ထဲလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၇:၂၄)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၈:၁-၁၇.

   ယဟိဝၤအတၢ်တိာ်ပာ်အခီၣ်ထံးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အဂီၢ် တဆီတလဲဘၣ်န့ၣ် ၁ မိၤၡ့ ၈:၁၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁:၂၂)

3. ၃. ဖး ၁ ပ့တရူး ၃:၁၉, ၂၀.

   1. (က) မူခိၣ်ကလူးလၢအပူထီၣ်တၢ်တဖၣ် ဖဲအက့ၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်အခါ ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အီၤဒ်လဲၣ်. (ယူ. ၆)

   2. (ခ) နိအၤဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂ့ၢ်တၢ်ကွဲးနီၣ်န့ၣ် မၤဆူၣ်ထီၣ်ပတၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤ, တၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအပှၤတဖၣ်လီၤ န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ ပ့း. ၂:၉)

ပူ ၁၁

တၢၢ်ကွဲၤအဆိကတၢၢ်

1. ၁. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤအသိး ဟးထီၣ်လၢကဘီပူၤဝံၤဒီး အဆိကတၢၢ်န့ၣ် နိအၤမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ထံလုာ်ဘၢတၢ်ဖးဒိၣ်ဝံၤဒီး ယဟိဝၤမၤလိာ် နိအၤဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤအီလီၤတ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပမ့ထံၣ်ဘၣ်တၢၢ်ကွဲၤန့ၣ် ပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၈:၁၈-၂၂.

   1. (က) ခါခဲအံၤ ပလုၢ်ထီၣ် ‘တၢ်ဆိၣ်ကဲၤနၢမူ’ ဆူ ယဟိဝၤအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၈:၂၁; ဧ့ၤ. ၁၃:၁၅, ၁၆)

   2. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီးပှၤကညီအသးန့ၣ် ယဟိဝၤထံၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်အံၤအဃိ ပကြၢးပလီၢ်ပသးလၢမနုၤလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၈:၂၁; မး. ၁၅:၁၈, ၁၉)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၉:၉-၁၇.

   1. (က) ယဟိဝၤမၤတ့ၢ် တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၉:၁၀, ၁၁)

   2. (ခ) တၢၢ်ကွဲၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအံၤ အဘျုးကအိၣ်ဝဲဆံးယံာ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၉:၁၆)

ပူ ၁၂

ပှၤကညီတဖၣ် သူၣ်ထီၣ်တၢးထီဖးဒိၣ်တဖျၢၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. နံးမရိးန့ၣ်မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ကစၢ်ယွၤပာ်အသးလၢအီၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤလၢတၢ်ဂီၤပူၤတဖၣ်အံၤ ဘၣ်မနုၤမၤဝဲသ့ၣ်အူးခဲန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤတဘၣ်အသးလၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်မၤအံၤ န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ကစၢ်ယွၤဒုးအိၣ်ပတုာ် တၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢးဖးဒိၣ်အံၤ ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဝ့ၢ်အဝဲန့ၣ် တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်. အခီပညီမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ကစၢ်ယွၤမၤသဘံၣ်ဘုၣ် ပှၤကညီတဖၣ်အတၢ်ကတိၤဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၀:၁, ၈-၁၀.

   နံးမရိးပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် အတကဲးပဝာ်လီၤဆီတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အသးဒ်လဲၣ်. (ကတိၤ. ၃:၃၁)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၁:၁-၉.

   တၢ်တ့ထီၣ်တၢးဖးထီ အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလီၤတံၢ်လၢ တၢ်သုးတၢ်ကျဲၤအဝဲန့ၣ် ကဟးဂီၤလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၁:၄; ကတိၤ. ၁၆:၁၈; ယိၤ. ၅:၄၄)

ပူ ၁၃

ယွၤအတံၤသကိး အၤဘြၤဟၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢဝ့ၢ်အူၢ်န့ၣ် ပှၤဒ်လဲၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤလၢတၢ်ဂီၤပူၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အဝဲအိၣ်ဖျဲၣ်ဝဲ ဖဲဆၢကတီၢ်မတၤဒီး အိၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်.

3. ၃. ကစၢ်ယွၤမၢအၤဘြၤဟၣ်မၤ မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤ ကစၢ်ယွၤကိးအၤဘြၤဟၣ်လၢ တံၤသကိးန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲအၤဘြၤဟၣ်ဟးထီၣ်လၢ ဝ့ၢ်အူၢ်အခါ မတၤတဖၣ်လဲၤဃုာ်တၢ်ဒီးအီၤလဲၣ်.

6. ၆. ဖဲအၤဘြၤဟၣ်လဲၤတုၤဆူ ကီၢ်ကနၤဧၣ်အခါ ကစၢ်ယွၤတဲအီၤမနုၤလဲၣ်.

7. ၇. ဖဲအၤဘြၤဟၣ်အသးအိၣ် ၉၉ နံၣ်အခါ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၁:၂၇-၃၂.

   1. (က) အၤဘြၤဟၣ်ဒီး လိာ် ဒီဘူးဒီတံၢ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၁:၂၇)

   2. (ခ) တၢ်စံးလၢ တ့ရၤန့ၣ် သုးအလီၢ်ဆူကီၢ်ကနၤဧၣ်ဒီး အပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်သနာ်က့ နီၢ်နီၢ်တခီ ပှၤစးထီၣ်တၢ်လၢ ကသုးအသးအဂီၢ် မ့ၢ်ဒၣ်အၤဘြၤဟၣ်လီၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤလၢသုးတ့ၢ်အလီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၁:၃၁; မၤတၢ်. ၇:၂-၄)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၂:၁-၇.

   အၤဘြၤဟၣ်တုၤလၢ ကီၢ်ကနၤဧၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယဟိဝၤမၤဒိၣ်ထီၣ်လဲၢ်ထီၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢအမၤဝဲဒီးအၤဘြၣ်ဟၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၂:၇)

3. ၃. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၇:၁-၈, ၁၅-၁၇.

   1. (က) ဖဲအၤဘြၤဟၣ်အသးအိၣ်တုၤ ၉၉ နံၣ်န့ၣ် အမံၤဘၣ်တၢ်ဆီတလဲအီၤဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၇:၅)

   2. (ခ) စၤရါန့ၣ် ယဟိဝၤမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးအီၤ လၢကဟ့ၣ်အီၤ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤမနုၤတဖၣ် လၢခါဆူညါန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၇:၁၅, ၁၆)

4. ၄. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၈:၉-၁၉.

   1. (က) ၁ မိၤၡ့ ၁၈:၁၉ ပာ်ဖျါထီၣ် ပၢ်တဖၣ်အဂီၢ် မူဒါမနုၤတဖၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (၅ မိၤ. ၆:၆, ၇; အ့း. ၆:၄)

   2. (ခ) လၢယဟိဝၤအမဲာ်ညါ တၢ်ပာ်တဒၢတၢ်နီတမံၤတန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် စၤရါအတၢ်လဲၤခီဖျိမနုၤတမံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၈:၁၂, ၁၅; စံး. ၄၄:၂၁)

ပူ ၁၄

ယွၤမၤကွၢ် အၤဘြၤဟၣ်အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်တ့ၢ်အၤဘြၤဟၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤမနုၤလဲၣ် ကစၢ်ယွၤန့ၣ် တီဝဲလၢအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ကစၢ်ယွၤမၤကွၢ် အၤဘြၤဟၣ်အတၢ်နာ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. အၤဘြၤဟၣ်န့ၣ် တနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ဘၣ်မနုၤကစၢ်ယွၤမၤလိာ်အီၤဒ်အံၤလဲၣ်သနာ်က့ မၤတ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲအၤဘြၤဟၣ်ထုးထီၣ်နး လၢကမၤသံအဖိခွါအဆၢန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

5. ၅. အၤဘြၤဟၣ်နာ်ကစၢ်ယွၤ ဆံးဒိၣ်လဲၣ်.

6. ၆. လၢအၤဘြၤဟၣ်ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်အဂီၢ် ကစၢ်ယွၤ ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်အီၤမနုၤလဲၣ်. လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၁:၁-၇.

   ဘၣ်မနုၤအဃိအၤဘြၤဟၣ်ကူးတရံးအဖိခွါ ဖဲအိၣ်ဃိးသီအခါန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၇:၁၀-၁၂; ၂၁:၄)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၂:၁-၁၈.

   အံၣ်စဲးပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်ဝဲ တၢ်အၢၣ်လီၤဒိကနၣ် အပါပၢ်အၤဘြၤဟၣ်အတၢ်ကတိၤ ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါဆိပာ်စၢၤ တၢ်လၢအခီပညီအတယၢၢ် ဃၢဒိၣ်န့ၢ်အီၤ လၢခါဆူညါတခါန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၂:၇-၉; ၁ ကရံၣ် ၅:၇; ဖံလံး. ၂:၈, ၉)

ပူ ၁၅

လိာ်အမါ ကွၢ်တရံးက့ၤအလီၢ်ခံ အဂ့ၢ်

1. ၁. အၤဘြၤဟၣ်ဒီးလိာ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အိၣ်လီၤဖးဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ လိာ်ဃုထၢဝဲဝ့ၢ်စဒိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ပှၤဝ့ၢ်စဒိၣ်ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်သိးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. မူခိၣ်ကလူးခံဂၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလိာ်အသးဒ်လဲၣ်.

5. ၅. လိာ်အမါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ကဲထီၣ်အံသၣ်ထူၣ်လဲၣ်.

6. ၆. တၢ်မၤအသးဒီးလိာ်အမါန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤလိလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၃:၅-၁၃.

   ဘၣ်ဃးတၢ်ကျဲၤဘၣ်လိၤက့ၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢတဂၤဒီးတဂၤအဘၢၣ်စၢၤအံၤ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ အၤဘြၤဟၣ်အအိၣ် သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၃:၈, ၉; ရိ. ၁၂:၁၀; ဖံလံး. ၂:၃, ၄)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၈:၂၀-၃၃.

   ယဟိဝၤဒီးအၤဘြၤဟၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးန့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်နာ်ဘၣ်ဃး ယဟိဝၤဒီးယ့ၣ်ၡူး ကစံၣ်ညီၣ်တၢ်တီတီလိၤလိၤလီၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၈:၂၅, ၂၆; မး. ၂၅:၃၁-၃၃)

3. ၃. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၁၉:၁-၂၉.

   1. (က) လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤအတၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်အဲၣ်ပကၢၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၉:၅, ၁၃; ၃ မိၤ. ၂၀:၁၃)

   2. (ခ) လိာ်ဒီး အၤဘြၤဟၣ် အတၢ်မၤဆၢက့ၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲ လီၤဆီလိာ်အသးဒ်လဲၣ်. ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢတၢ်အံၤ သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၁၉:၁၅, ၁၆, ၁၉, ၂၀; ၂၂:၃)

4. ၄. ဖး လူၤကၣ် ၁၇:၂၈-၃၂.

   လိာ်အမါအတၢ်ပာ်သး ဘၣ်ဃးတၢ်ထူးတၢ်တီၤ အိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢပဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၁၂:၁၅, ခစ; ၁၇:၃၁, ၃၂; မး. ၆:၁၉-၂၁, ၂၅)

5. ၅. ဖး ၂ ပ့းတရူး ၂:၆-၈.

   ဒ်ပကွၢ်လိမၤဒိးလိာ်အသိး ပကြၢးပာ်ပသးလၢ ပှၤလၢတယူးတယီၣ်ယွၤ တဖၣ်အဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (ဃ့း. ၉:၄; ၁ ယိၤ. ၂:၁၅-၁၇)

ပူ ၁၆

အံၤစဲးမၤန့ၢ် မါလၢအဂ့ၤတဂၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပိာ်ခွါဒီးပိာ်မုၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ မတၢ်တဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. အၤဘြၤဟၣ်မၤမနုၤ လၢအဖိခွါကန့ၢ်ဘၣ်အမါအဂီၢ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

3. ၃. အၤဘြၤဟၣ်အကုၢ်အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်စံးဆၢအီၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲရံးဘကၤဘၣ်တၢ်သံကွၢ်အီၤလၢ ကဖျီအသးဒီးအံၤစဲးဧါအအခါ စံးဆၢဝဲဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ အံၤစဲးအသးဖှံထီၣ်က့ၤဝဲလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၄:၁-၆၇.

   1. (က) ရံးဘကၤန့ၣ် ထံၣ်လိာ်အသးဒီးအၤဘြၤဟၣ်အကုၢ် ဖဲထံပူၤအခါ ပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၄:၁၇-၂၀; ကတိၤ. ၃၁:၁၇, ၃၁)

   2. (ခ) လၢအံၤစဲးအဂီၢ် အၤဘြၤဟၣ်အတၢ်သုးကျဲၤအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ခရံာ်ဖိလၢစိၤခဲအံၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၄:၃၇, ၃၈; ၁ ကရံၣ်. ၇:၃၉; ၂ ကရံၣ် ၆:၁၄)

   3. (ဂ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ပကကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တၢ် ­ဒ်အံၤစဲးမၤတ့ၢ်ဝဲအသိးန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၄:၆၃; စံး. ၇၇:၁၂; ဖံလံး. ၄:၈)

ပူ ၁၇

ဒီပုၢ်ဝဲၢ်သဃံာ်ခံဂၤလၢ တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးတဒ်သိးလိာ်အသး အဂ့ၢ်

1. ၁. ဧ့ၡီၤဒီး ယၤကိာ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ပာ်သး လီၤဆီလိာ်အသးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. အဝဲသ့ၣ်အဖုအၤဘြၤဟၣ်သံအခါ ဧ့ၡီၤဒီးယၤကိာ် အသးအိၣ်လံထဲလဲၣ်.

3. ၃. ဧ့ၡီၤမၤဝဲတၢ်မနုၤတမံၤလၢ အမိၢ်ဒီးအပၢ် အသးဘၣ်ဖှီၣ်ဝဲနာ်နာ်ကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဧ့ၡီၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအသးထီၣ်အပုၢ်ယၤကိာ် နးနးကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. အံၤစဲးမၤလိာ်တ့ၢ်အဖိခွါယၤကိာ် မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၅:၅-၁၁, ၂၀-၃၄.

   1. (က) ဘၣ်ဃးရံးဘကၤအဖိခွါခံဂၤန့ၣ် ယဟိဝၤကတိၤဆိပာ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၅:၂၃)

   2. (ခ) ယၤကိာ်ဒီးဧ့ၡီၤ အတၢ်ပာ်သးတဖၣ်လၢ ဖိဝဲၢ်ကိအလီၢ်အလၤအဖီခိၣ် လီၤဆီလိာ်သးဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၅:၃၁-၃၄)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၆:၃၄, ၃၅; ၂၇:၁-၄၆ ဒီး ၂၈:၁-၅.

   1. (က) ဧ့ၡီၤတပာ်ဒိၣ်ပာ်ကဲ တၢ်ဘၣ်ဃးဒီးနီၢ်သးတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ် ဖျါဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၆:၃၄, ၃၅; ၂၇:၄၆)

   2. (ခ) ဒ်သိး ယၤကိာ်ကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢကစၢ်ယွၤအအိၣ်အဂီၢ် အံၤစဲးမၢအမၤဝဲမနုၤလဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၈:၁-၄)

3. ၃. ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂:၁၆, ၁၇.

   ဧ့ၡီၤအတၢ်ဒိးတၢ်တဲာ် ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤလၢအတပာ်လ့ၤပာ်ကါ တၢ်တီၤထီစီဆှံတဖၣ် အတၢ်ကဲထီၣ်ပိာ်ထွဲ ဒ်လဲၣ်.

ပူ ၁၈

ယၤကိာ်လဲၤဆူဟၤရၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. မုၣ်ကနီၤလၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ယၤကိာ်မၤန့ၢ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဒ်သိးကဒိးတ့ဒိးဖျီအသးဒီး  ရၤဃ့လးကသ့အဂီၢ်  ယၤကိာ်သးအိၣ်မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. လၤဘၣ်န့ၣ် တုၤလၢကဘၣ်ဟ့ၣ်ဖျီ ရၤဃ့လးဒီး ယၤကိာ်အခါ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. လၢကန့ၢ်ဘၣ်ရၤဃ့လးအဂီၢ် ယၤကိာ်ဘၣ်အသးလၢ ကမၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၉:၁-၃၀.

   1. (က) ယၤကိာ်န့ၣ် လၤဘၣ်လီန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤဘၣ်ဆၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အမ့ၢ်ပှၤလၢ အလီၤပာ်ကဲတဂၤ ဒ်လဲၣ်. ပဟံးန့ၢ် တၢ်မၤလိလၢတၢ်န့ၣ်သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၅:၂၇; ၂၉:၂၆-၂၈; မး. ၅:၃၇)

   2. (ခ) ယၤကိာ်အဒိအတဲာ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်နီၢ်နီၢ် ဒီးတၢ်အဲၣ်အပျုၢ်အတြီး အတၢ်လီၤဆီဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၉:၁၈, ၂၀, ၃၀; တၢ်. ၈:၆)

   3. (ဂ) ပိာ်မုၣ်လွံၢ်ဂၤလၢ ဟဲကဲထီၣ်ယၤကိာ်အပှၤဟံၣ်ဖိတဖၣ်ဝံၤ ဆံးစၢ်ထီၣ်န့ၢ်အီၤ ဖိခွါတဖၣ်န့ၣ် မတၤတဖၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂၉:၂၃, ၂၄, ၂၈, ၂၉)

ပူ ၁၉

ယၤကိာ်အိၣ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိဖးဒိၣ်အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖိခွါဃုဂၤလၢ ယၤကိာ်ထီၣ်ဖိလၢ မါအဆိကတၢၢ်လ့ၤအၤန့ၣ် အမံၤတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဖိခွါခံဂၤလၢ လ့ၤအၤအကုၢ်မုၣ်စံၤလပၤ ဆံးစၢ်န့ၢ်ယၤကိာ်န့ၣ် မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖိခွါခံဂၤလၢ ရၤဃ့လးအကုၢ်ပိာ်မုၣ်ဘံၤလဟၤ ဆံးစၢ်န့ၢ်ယၤကိာ်န့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ရၤဃ့လးအိၣ်ဖျဲၣ် ဖိခွါမတၤခံဂၤန့ၣ်လဲၣ်. အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖိခံဂၤတဂၤအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဒ်တၢ်ဂီၤအံၤအသိး ယၤကိာ်အိၣ်ဒီးဖိခွါပှံၤဂၤလဲၣ်. လၢအဝဲသ့ၣ်အအိၣ် မနုၤဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၂၉:၃၂-၃၅; ၃၀:၁-၂၆ ဒီး ၃၅:၁၆-၁၉.

   မ့ၢ်ကွၢ်ယၤကိာ်အဖိခွါ ၁၂ ဂၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤပိာ်ခွါဖိ လၢပျၢၤတဖၣ် တၢ်ညီနုၢ်ဟ့ၣ်အမံၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃၇:၃၅.

   လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဒၣ်ထဲ ဒံနၤအမံၤသနာ်က့ ယၤကိာ်အိၣ်ဒီးဖိမုၣ်အဂၤတဖၣ်ဒံးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါသ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃၇:၃၄, ၃၅)

ပူ ၂၀

ဒံနၤ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ အဂ့ၢ်

1. ၁. အၤဘြၤဟၣ် ဒီး အံၤစဲးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိတဘၣ်အသးဝဲသ့ၣ်လၢ အဖိခွါ, ဖိမုၣ်တဖၣ် ကထီၣ်ပှၢ်ဒီး ပှၤကနၤဧၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. အဖိမုၣ်ရ့တံၤရ့သကိးဒီး ကနၤဧၣ်မုၣ်တဖၣ်န့ၣ် ယၤကိာ်ဘၣ်အသးစ့ၢ်ကီးဧါ.

3. ၃. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤလၢအကွၢ်စူၣ်ဒံနၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အဝဲဒၣ် မၤတၢ်လၢအအၢမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဖဲဒံနၤအဝဲၢ် စူၤမ့းအိၣ်ဒီးလ့ၤဝံ နၢ်ဟူဝဲတၢ်မၤအသးန့ၣ်အခါ မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. စူၤမ့းအိၣ်ဒီးလ့ၤဝံမၤဝဲဒ်အံၤန့ၣ် ယၤကိာ်ဘၣ်အသးဧါ.

6. ၆. ဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်ကီတၢ်ခဲ ခဲလၢာ်န့ၣ် စးထီၣ်ကဲထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃၄:၁-၃၁.

   1. (က) ဒံနၤရ့လိာ်အသးဒီး ကနၤဧၣ်မုၣ်တဖၣ်န့ၣ် ထဲဒၣ်တဘျီတခိၣ်န့ၣ်လီၤဧါ. တဲဖျါတက့ၢ်. (၁ မိၤ. ၃၄:၁, ဟသ [New World Translation of the Holy Scriptures]– ဒံနၤလၢ ယၤကိာ်အမါလ့ၤအၤ ဆံးစၢ်န့ၢ်အီၤန့ၣ် လဲၤအိၣ်သကိးညီနုၢ် ကီၢ်ကနၤဧၣ်မုၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.)

   2. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဒံနၤအမူဒါအိၣ်အါမးလၢ အမုၣ်ကနီၤအလၤကပီၤဟးဂီၤအဂီၢ်လဲၣ်. (ကလၤ. ၆:၇)

   3. (ဂ) သးစၢ်လၢစိၤခဲအံၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်တိၢ်နီၢ်ဖံးဃါ ဒံနၤအဒိအတဲာ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သး လၢအသးကံၢ်ပူၤ သ့ဒ်လဲၣ်. (ကတိၤ. ၁၃:၂၀; ၁ ကရံၣ်. ၁၅:၃၃; ၁ ယိၤ. ၅:၁၉)

ပူ ၂၁

ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ် သးဟ့အီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိအသးကါအီၤန့ၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်မၤအီၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ် အဲၣ်ဒိးမၤကွံာ်အီၤဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ရူၤဘ့ၣ်တဲဝဲမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲယံးၡမၤအ့လးပှၤကၤတၢ်ဖိတဖၣ်ဟဲအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်အပၢ် ကဆိကမိၣ်လၢ ယိၤသးသံလံအဂီၢ်န့ၣ် ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ် မၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃၇:၁-၃၅.

   1. (က) ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး ယိၤသးအဒိအတဲာ် ဘၣ်ဃးတၢ်တဲဖျါထီၣ်တၢ်မၤကမၣ်တၢ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃၇:၂; ၃ မိၤ. ၅:၁; ၁ ကရံၣ်. ၁:၁၁)

   2. (ခ) မနုၤမၤအိၣ်ထီၣ်ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ကဒီသူၣ်ပာ်သးအီၤတတီတလိၤန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃၇:၁၁, ၁၈; ကတိၤ. ၂၇:၄; ယၤ. ၃:၁၄-၁၆)

   3. (ဂ) ယၤကိာ်အတၢ်မၤမနုၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ အတၢ်ပနီၣ်ညီနုၢ်တခါန့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၃၇:၃၅)

ပူ ၂၂

ယိၤသးလီၤဆူဃိာ်ပူၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယိၤသးန့ၣ် ဖဲဘၣ်တၢ်လဲၢ်ကိးအီၤဆူ အဲၤကူပတူးအခါ အသးအိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်. လဲၤတုၤဝဲဖဲန့ၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ယိၤသးလီၤဆူဃိာ်ပူၤဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယိၤသးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါမနုၤလၢ ဃိာ်ပူၤန့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. လၢဃိာ်ပူၤန့ၣ် ယိၤသးမၤန့ၢ် ဖၤရိၤအပှၤကွၢ်တၢ်အီအခိၣ်ဒီး ပှၤကုၢ်ကိၣ်အခိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ပှၤကွၢ်တၢ်အီအခိၣ် ထူၣ်ဖျဲးလၢဃိာ်ပူၤဝံၤ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၃၉:၁-၂၃.

   လၢယိၤသးအစိၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢအတြီ တၢ်မၤကမၣ်ပှၤဟံၣ်ပှၤဃီ တအိၣ်ဒံးဘၣ်သနာ်က့ မနုၤထိၣ်ဟူးအသးလၢ ကဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးဒီး ပိၤတံၤဖၣ်အမါအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၂:၂၄; ၂၀:၃; ၃၉:၉)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၀:၁-၂၃.

   1. (က) ပှၤကွၢ်တၢ်အီအခိၣ်အတၢ်မံမီၢ်ဒီး တၢ်မံမီၢ်အခီပညီ လၢကစၢ်ယွၤပာ်ဖျါန့ၢ်ယိၤသးန့ၣ် တဲဖျါထီၣ်အဖုၣ်ကိာ်တက့ၢ်. (၁ မိၤ. ၄၀:၉-၁၃)

   2. (ခ) ပှၤကွၢ်တၢ်အီအခိၣ်မံမီၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. အခီပညီမ့ၢ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၀:၁၆-၁၉)

   3. (ဂ) စိၤခဲအံၤ ကုၢ်လၢအကလုၢ်တီဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ကရၢန့ၣ် ကွၢ်လိမၤထွဲ ယိၤသးအတၢ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၀:၈; စံး. ၃၆:၉; ယိၤ. ၁၇:၁၇; မၤတၢ် ၁၇:၂, ၃)

   4. (ဃ) ၁ မိၤၡ့ ၄၀:၂၀ န့ၣ် မၤကပီၤဆှံထီၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်အတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃး တၢ်မၤနံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူး ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်. ၇:၁; မၢ်. ၆:၂၁-၂၈)

ပူ ၂၃

ဖၤရိၤအတၢ်မံမီၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်မုၢ်တနၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီးဖၤရိၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤကွၢ်တၢ်အီၤအခိၣ် သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယိၤသးန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဒ်တၢ်နဲၣ်ဖျါလၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ဖၤရိၤမံမီၢ် တၢ်မံမီၢ်မနုၤခံခါလဲၣ်.

4. ၄. ယိၤသးတဲဘၣ် တၢ်မံမီၢ်တဖၣ်အခီပညီ ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ယိၤသးဟဲကဲထီၣ် လၢကီၢ်အဲၤကူပတူာ်ပူၤ ဖၤရိၤမ့ၢ်ဝံၤန့ၣ် ပှၤအကါဒိၣ်ကတၢၢ် ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ်ဟဲဆူ အဲၤကူပတူးန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်ကွၢ်နီၣ်အီၤတဘၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

7. ၇. ယိၤသးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ဘၣ်က့ၤ အတၢ်မံမီၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ဒုသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၁:၁-၅၇.

   1. (က) ယိၤသးန့ၣ် နဲၣ်တၢ်သးစၢၢ်ဆၢဆူ ယဟိဝၤအအိၣ်ဒ်လဲၣ်. ခရံာ်ဖိခဲအံၤတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်အဒိအတဲာ်သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၁:၁၆, ၂၅, ၂၈; မး. ၅:၁၆; ၁ ပ့း. ၂:၁၂)

   2. (ခ) လၢကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ် တၢ်မၤအသးလၢ နံၣ်အီၣ်ကူာ်အီပှဲၤတဖၣ်ဝံၤဒီး နံၣ်တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိတဖၣ် ဟဲပိာ်ထီၣ်အခံန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်လီၤဆီလၢ စိၤခဲအံၤယဟိဝၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်ဒီး ပှၤကိးလီၤသးခရံာ်ဖိတဖၣ် နီၢ်သးအတၢ်အိၣ်အသး ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၁:၂၉, ၃၀; ဧၤ. ၈:၁၁, ၁၂)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၂:၁-၈ ဒီး ၅၀:၂၀.

   ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢထံကီၢ်တဘ့ၣ်အလုၢ်အလၢ်အိၣ်အဃိ သကုးလီၤအနီၢ်ခိဒီး တီၤလီၤအခိၣ် လၢပှၤတဂၤအမဲာ်ညါ ဒ်တၢ်ပာ်ဒိၣ်ပာ်ကဲအလီၢ်အလၤအသိးန့ၣ် ကမၣ်ဧါ. (၁ မိၤ. ၄၂:၆)

ပူ ၂၄

ယိၤသးမၤကွၢ်အဝဲၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယိၤသးစံး အဝဲၢ်တဖၣ်မ့ၢ် ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်တဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယၤကိာ်ဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အဖိခွါသဒါ ဘံၣ်ယၤမံၣ် ကလဲၤဆူကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ယိၤသးအလီခီစ့ လဲၤတုၤဆူဘံၣ်ယၤမံၣ်အထၢၣ်ပူၤ ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဒ်သိးဘံၣ်ယၤမံၣ်ကထူဖျဲးအဂီၢ် ယူဒၤဆှၢနုာ်တ့ၢ်တၢ်ကတိၤဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ် ဆီတလဲအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၂:၉-၃၈.

   ယိၤသးအတၢ်ကတိၤလၢ ၁ မိၤၡ့ ၄၂:၁၈ န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးသပှၢ်ကတၢၢ်လၢ စိၤခဲအံၤယဟိဝၤအကရၢကရိပူၤ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး မူဒါတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ဃ့. ၅:၁၅; ၂ ကရံၣ်. ၇:၁, ၂)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၃:၁-၃၄.

   1. (က) ရုၤဘ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဖိဝဲၢ်ကိသနာ်က့ ယူဒၤမ့ၢ်ပှၤကတိၤတၢ် လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အခၢၣ်စးန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၃:၃, ၈, ၉; ၄၄:၁၄, ၁၈; ၁ ကွဲး. ၅:၂)

   2. (ခ) ယိၤသးမၤကွၢ်အဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဖျါထံဖျါဆးဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ မၤကွၢ်ဝဲဒၣ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၃:၃၃, ၃၄)

3. ၃. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၄:၁-၃၄.

   1. (က) ယိၤသးန့ၣ် ဒ်သိးအဝဲၢ်တဖၣ်တိၢ်နီၣ်က့ၤအီၤတဘၣ်အဂီၢ် ဒုနဲၣ်ဖျါအသးဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၄:၅, ၁၅; ၅ မိၤ. ၁၈:၁၀, ၁၁)

   2. (ခ) တၢ်သူၣ်က့ၢ်သးကါလၢအဝဲသ့ၣ်အပုၢ်ဖီခိၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (၁မိၤ. ၄၄:၁၃, ၃၃, ၃၄)

ပူ ၂၅

ဒူၣ်ဖိထၢဖိတဒူၣ်သုးအလီၢ် ဆူကီၢ်အဲၤကူပတူး အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖဲယိၤသးတဲဘၣ် အဝဲၢ်တဖၣ်လၢ အဝဲမ့ၢ်မတၤအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ယိၤသးတဲဖျါထီၣ်န့ၢ်အဝဲၢ်တဖၣ် မနုၤအဂ့ၢ် လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖဲဖၤရိၤနၢ်ဟူဝဲ ယိၤသးအဝဲၢ်တဖၣ်အကစီၣ်အခါ တဲဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဖဲယၤကိာ်ဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိတဖၣ် သုးအလီၢ်ဆူကီၢ်အဲၤကူပတူးအခါ ဒိၣ်ဝဲဆံးဒိၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ယၤကိာ်ဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၅:၁-၂၈.

   လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးနီၣ် ဘၣ်ဃးယိၤသးအဂ့ၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤဆီတလဲ တၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤလၢ တၢ်ကမၤဟးဂီၤအကုၢ်တဖၣ် ဆူကကဲထီၣ်တၢ်ဘျုးအဂီၢ်သ့ ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၅:၅-၈; ၡါ. ၈:၁၀; ဖံလံး. ၁:၁၂-၁၄)

2. ၂. ဖး ၁ မိၤၡ့ ၄၆:၁-၂၇.

   ဖဲယၤကိာ်လဲၤဆူ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအခါ လၢကျဲန့ၣ် ယဟိဝၤအၢၣ်လီၤအီလီၤတ့ၢ်အီၤဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄၆:၁-၄, ဟသ* တၢ်ပနီၣ်လၢလာ်– မ့တမ့ၢ်, ဖဲယၤကိာ်သံအခါ ‘ယိၤသးကမၤဘံၣ်န့ၢ် အမဲာ်ချံတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.’)

ပူ ၂၆

ယိၤဘးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ လၢယွၤအဖီခိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ယိၤဘးန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. စၤတၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. အဝဲမၤတၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ဧါ.

3. ၃. ယဟိဝၤဟ့ၣ် စၤတၣ်အခွဲးလၢ ကမၤဝဲမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယိၤဘးအမါန့ၣ် တဲအီၤလၢ “ဆိၣ်ယွၤဒီးသံတက့ၢ်” န့ၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤ.)

5. ၅. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဂီၤလၢခံတခါပူၤအသိးန့ၣ် ယဟိဝၤဆိၣ်ဂ့ၤယိၤဘးဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

6. ၆. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပသးမ့ၢ်တီလၢယဟိဝၤအဖီခိၣ် ဒ်ယိၤဘးအသိးသၢပျၢၤ ပကန့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ မနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤဘး ၁:၁-၂၂.

   စိၤခဲအံၤခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးယိၤဘးသ့ဒ်လဲၣ်. (ဘး. ၁:၁; ဖံလံး. ၂:၁၅, ၁၆; ၂ ပ့း. ၃:၁၄, ခစ)

2. ၂. ဖး ယိၤဘး ၂:၁-၁၃.

   ယိၤဘးဒီးအမါန့ၣ် မၤဆၢက့ၤ စၤတၣ်မၤနးမၤဖှီၣ်တၢ်လၢ ကျဲလီၤဆီတဂၤတဘိစုာ်စုာ်ဒ်လဲၣ်. (ဘး. ၂:၉, ၁၀, ခစ; ကတိၤ. ၁၉:၃; မံ. ၇:၇; မၤ. ၃:၁၄)

3. ၃. ဖး ယိၤဘး ၄၂:၁၀-၁၇.

   1. (က) ယိၤဘးဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲသ့ၣ်လၢတၢ်သးတီအဃိ မၤန့ၢ်တ့ၢ်ဝဲတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤစုာ်စုာ်လၢ လီၤဂာ်လိာ်အသး မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (ဘး. ၄၂:၁၂; ဖံလံး. ၂:၉-၁၁)

   2. (ခ) ယိၤဘးသးတီဂၢၢ်ကျၢၤဒီး ကစၢ်ယွၤအဃိ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (ဘး. ၄၂:၁၀, ၁၂; ဧ့ၤ. ၆:၁၀; ယၤ. ၁:၂-၄, ၁၂; ၅:၁၁)

ပူ ၂၇

စီၤပၤအအၢတဂၤ ပၢကီၢ်အဲၤကူပတူး အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးပျံၤနီၣ်ဖျ့န့ၣ် မတၤလဲၣ်. အဝဲတီၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ယိၤသးသံဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိပျံၤထီၣ်ဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖၤရိၤခါလီၤအကလုၢ်လၢ ပိာ်မုၣ်ကွၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးမုၣ်တဖၣ်အဟုး န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁:၆-၂၂.

   1. (က) ယဟိဝၤစးထီၣ်မၤလၢမၤပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ အဟ့ၣ်တ့ၢ်အၤဘြၣ်ဟၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁:၇; ၁ မိၤ. ၁၂:၂; မၤတၢ်. ၇:၁၇)

   2. (ခ) ဧ့ၤဘြံၤအပှၤကွၢ်ပှၤဟုးတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲသ့ၣ် တၢ်ပာ်ဒိၣ်ပာ်ကဲ သးသမူန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁:၁၇; ၁ မိၤ. ၉:၆)

   3. (ဂ) ပှၤကွၢ်ပှၤဟုးတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်သးတီအိၣ်လၢ ယဟိဝၤအလိၤအဃိ ဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁:၂၀, ၂၁; ကတိၤ. ၁၉:၁၇)

   4. (ဃ) စၤတၣ်န့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဟးဂီၤ ယဟိဝၤအတၢ်တိာ်ပာ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်စံးပာ်အချံအသၣ် လၢအကဟဲလီၤစၢၤလၢအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁:၂၂; မး. ၂:၁၆)

ပူ ၂၈

ဖိသၣ်အီၣ်နုၢ်မိၤၡ့ အသးသမူပူၤဖျဲးတ့ၢ်ဒ်လဲၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ဖိသၣ်အီၣ်နုၢ်အံၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဖီၣ်ဃးဝဲ မတၤအစုယူာ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဒ်သိးမိၤၡ့တဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအဂီၢ် အမိမိၢ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.

3. ၃. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်န့ၣ်မတၤလဲၣ်. အဝဲဒၣ်မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဖဲဖၤရိၣ်အဖိမုၣ်ထံၣ် ဖိသၣ်အံၤအခါ မံးရယၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. စီၤပၤအဖိမုၣ်တဲ မိၤၡ့အမိၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၂:၁-၁၀.

   ဖဲမိၤၡ့အီၣ်နုၢ်ဖိအခါန့ၣ် အမိမိၢ်မၤန့ၢ်အခွဲးလၢ ကသိၣ်လိမၤယုၤအီၤဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်လၢ စိၤခဲအံၤမိၢ်ပၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၂:၉, ၁၀; ၅ မိၤ. ၆:၆-၉; ကတိၤ. ၂၂:၆; အ့း. ၆:၄; ၂ တံၤ. ၃:၁၅)

ပူ ၂၉

ဘၣ်မနုၤအဃိ မိၤၡ့ဘၣ်ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဝဲ အဂ့ၢ်

1. ၁. မိၤၡ့ဟဲဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ အဝဲဒၣ်သ့ၣ်ညါပာ်ဝဲ အမိၢ်အပၢ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဖဲအသးထီၣ်ဘး ၄၀ အခါ မိၤၡ့မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. မိၤၡ့တဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ အအ့ၣ်လိာ်သးဒီးအတဂၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. ပှၤအဝဲန့ၣ်­စံးဆၢတ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ မိၤၡ့ဘၣ်ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. မိၤၡ့ဃ့ၢ်ဝဲဆူလဲၣ်. ဖဲန့ၣ်ထံၣ်လိာ်သးဒီးမတၤလဲၣ်.

6. ၆. ဃ့ၢ်ဟးထီၣ်လၢ အဲၤကူပတူးဝံၤအလီၢ်ခံ အနံၣ် ၄၀ အတီၢ်ပူၤ မိၤၡ့မၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၂:၁၁-၂၅.

   မိၤၡ့န့ၣ် မၤလိဘၣ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ် အဲၤကူပတူးအတၢ်ကူၣ်သ့လၢ အနံၣ်တဖၣ်သနာ်က့ ပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် အတၢ်သးတီလၢ ယဟိဝၤဒီးအပှၤကလုာ်အလိၤ ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၂:၁၁, ၁၂; ဧ့ၤ. ၁၁:၂၄)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၇:၂၂-၂၉.

   ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ မိၤၡ့ဂုာ်ကျဲးစၢးအကစၢ်ဒၣ်ဝဲလၢ ကအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ­ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒ်သိးကထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ အဲၤကူပတူးကုၢ်အလီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. ­(မၤတၢ် ၇:၂၃-၂၅; ၁ ပ့း. ၅:၆, ၁၀)

ပူ ၃၀

တပှီာ်လၢမ့ၣ်အူအီၣ်အီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ကစၢၢ်လၢအဖျါလၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. တဲဖျါထီၣ် တၢ်လီၤဆီလီၤလးလၢမိၤၡ့ထံၣ်တ့ၢ်ဝဲ ဖဲအလဲၤထီၣ်ဆူ ကစၢၢ်အံၤအဖီခိၣ်အခါဒီးအသိတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.

3. ၃. တပှီာ်လၢမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ်အပူၤန့ၣ် တၢ်ကလုၢ်သီၣ်ထီၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤအကလုၢ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲကစၢ်ယွၤတဲဘၣ်မိၤၡ့လၢ အကဘၣ်ကိးထီၣ် ယွၤအပှၤကလုာ် လၢကီၢ်အဲၤကူပတူး ဒီးကဘၣ်ဆှၢအီၤအခါ အဝဲစံးဆၢဝဲဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ကစၢ်ယွၤတဲမိၤၡ့လၢ ဖဲပှၤတဖၣ်မ့ၢ်သံကွၢ် မတၤပျၢ်လီၤအီၤလဲၣ်န့ၣ် ကဘၣ်စံးဆၢဝဲဒ်လဲၣ်.

6. ၆. မိၤၡ့အုၣ်အသးလၢ ကစၢ်ယွၤမၢလီၤအီၤအဂ့ၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၃:၁-၂၂.

   ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ် ပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တပှဲၤထီၣ်ပှဲၤထီလၢ ပကမၤဝံၤမူဒါလၢယွၤဟ့ၣ်ပှၤတဖၣ်ဒၣ်လဲာ် ပနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤကဆိၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤလီၤန့ၣ် မိၤၡ့အတၢ်ထံၣ်ဘၣ်တူၢ်ဘၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃:၁၁, ၁၃; ၂ ကရံၣ်. ၃:၄-၆)

2. ၂. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၄:၁-၂၀.

   1. (က) ဖဲအအိၣ်လၢ ကီၢ်မံးဒယၣ် အနံၣ် ၄၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မိၤၡ့အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဆီတလဲအသးဒ်လဲၣ်. ပှၤလၢအဂုာ်ကျဲးစၢးမၤန့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်မူဒါအခွဲးအယၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤသ့လၢ တၢ်မၤအသးဒ်အံၤန့ၣ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၂:၁၁, ၁၂; ၄:၁၀, ၁၃; မံ. ၆:၈; ၁ တံၤ. ၃:၁, ၆, ၁၀)

   2. (ခ) ပမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤအတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤ ခီဖျိလၢအကရၢကရိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒၣ်လဲာ် မိၤၡ့အဒိအတဲာ် ဒုးသးတုၢ်လီၤတီၤလီၤပှၤသ့ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၄:၁၂-၁၄; စံး. ၁၀၃:၁၄; ဧ့ၤ. ၁၂:၄-၁၁)

ပူ ၃၁

မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ် လဲၤထံၣ်ဖၤရိၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. တၢ်လီၤလးတဖၣ်လၢ မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ်မၤဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်တ့ၢ်လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ်န့ၣ် တဲဖၤရိၤမနုၤလဲၣ်. ဖၤရိၤတဲဆၢဝဲဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဒ်ဖျါလၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ဖဲအၤဟရိၣ်တ့ၢ်လီၤ အနီၣ်ထိးဘိအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ယဟိဝၤဟ့ၣ်ဖၤရိၤ တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်. ဖၤရိၤမၤကဒါက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်.

5. ၅. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အခါတဆံဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၄:၂၇-၃၁ ဒီး ၅:၁-၂၃.

   ဖဲဖၤရိၤတဲဝဲ ‘ယတသ့ၣ်ညါယဟိဝၤဘၣ်’ အခါ သးအိၣ်စံးဝဲမနုၤလဲၣ်. (၂ မိၤ. ၅:၂, ဟသ; ၁ မူၤ. ၂:၁၂, ခစ; ရိ. ၁:၂၁)

2. ၂. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၆:၁-၁၃, ၂၆-၃၀.

   1. (က) ယဟိဝၤတဒုးသ့ၣ်ညါအသးလၢ အၤဘြၤဟၣ်, အံၤစဲးဒီး ယၤကိာ် စံးတၢ်န့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. (၂မိၤ. ၃:၁၃, ၁၄; ၆:၃; ၁ မိၤ. ၁၂:၈; ၂၂:၁၄)

   2. (ခ) ဖဲပသ့ၣ်ညါဘၣ် မိၤၡ့ဆိကမိၣ် အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တအိၣ်လၢ မူဒါလၢတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤအဂီၢ် သနာ်က့ ယဟိဝၤသူအီၤဒံးလီၤန့ၣ်အခါ လၢပသးပူၤ မၤအသးဒ်လဲၣ်. (၂မိၤ. ၆:၁၂, ၃၀; လူၤ. ၂၁:၁၃-၁၅)

3. ၃. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၇:၁-၁၃.

   1. (က) မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ် တဲဘၣ်ဖၤရိၤ ယဟိဝၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ် လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤန့ၣ် ကဲတၢ်အဒိအတဲာ်လၢ ကစၢ်ယွၤအကုၢ်အပှၤ လၢခါခဲအံၤတဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၇:၂, ၃, ၆; မၤတၢ် ၄:၂၉-၃၁)

   2. (ခ) ယဟိဝၤပာ်ဖျါထီၣ် အစိကမီၤဒိၣ်န့ၢ်အဲၤကူပတူးအယွၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၇:၁၂; ၁ ကွဲး. ၂၉:၁၂)

ပူ ၃၂

တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်အခါ ၁၀ အဂ့ၢ်

1. ၁. ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤဖဲအံၤဝံၤ တဲဖျါထီၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်သၢခါ လၢယဟိဝၤဒုးဟဲလီၤဘၣ် ကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ်တက့ၢ်.

2. ၂. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဆိကတၢၢ်သၢခါဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အအဂၤတဖၣ်န့ၣ် လီၤဆီဒ်လဲၣ်.

3. ၃. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် နီၢ်ဂံၢ်လွံၢ်, နီၢ်ဂံၢ်ယဲၢ်ဒီး နီၢ်ဂံၢ်ဃုတဖၣ် မ့ၢ်မနုၤသ့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. တဲဖျါတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် နီၢ်ဂံၢ်နွံ, နီၢ်ဂံၢ်ဃိးဒီး နီၢ်ဂံၢ်ခွံတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.

5. ၅. ယဟိဝၤတဲဘၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ တချုးတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အမံၤတဆံလီၤဘၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အမံၤတဆံန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဝဲန့ၣ်ဝံၤဒီး တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၇:၁၉-၈:၂၃.

   1. (က) အဲၤကူပတူးအပှၤမၤကဒါပမဲာ်တဖၣ် မၤဒိး ယဟိဝၤအတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဆိခံခါ သ့ဘၣ်ဆၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်သၢခါဝံၤဒီး အဝဲသ့ၣ် တအၢၣ်လီၤဝဲအိၣ်တသ့ ဘၣ်အၢၣ်လီၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. (၂ မိၤ. ၈:၁၈, ၁၉; မး. ၁၂:၂၄-၂၈)

   2. (ခ) တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လွံၢ်မံၤတမံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အိၣ်လၢ အကကဟူဘံၣ်ကယာ်ဘၢအပှၤကလုာ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. လၢသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်အံၤအဃိ ကစၢ်ယွၤအပှၤကလုာ်န့ၣ် ဖဲကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” လၢတၢ်ကတိၤဆိပာ်စၢၤအခါ အသးကအိၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၈:၂၂, ၂၃; လီၣ်. ၇:၁၃, ၁၄; ၂ ကွဲး. ၁၆:၉)

2. ၂. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၈:၂၄; ၉:၃, ၆, ၁၀, ၁၁, ၁၄, ၁၆, ၂၃-၂၅; ဒီး ၁၀:၁၃-၁၅, ၂၁-၂၃.

   1. (က) ပှၤဒ်လဲၣ်ခံကရူၢ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အခါတဆံအံၤ န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် လဲၤဘၣ်ပတၢ်ထံၣ်လၢ ပှၤခံကရူၢ်လၢမုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂မိၤ. ၈:၁၀, ၁၈, ၁၉; ၉:၁၄)

   2. (ခ) ၂ မိၤၡ့ ၉:၁၆ ဒုးနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ ဘၣ်မနုၤယဟိဝၤဟ့ၣ်စၤတၣ်အခွဲး တုၤလၢဆၢကတီၢ်အခဲအံၤ ဒ်လဲၣ်. (ရိ. ၉:၂၁, ၂၂)

3. ၃. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁၂:၂၁-၃၂.

   ဘူၣ်လဲၤကပာ်န့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ လၢပှၤအါဂၤအဂီၢ် သ့ဒ်လဲၣ်, ဘူၣ်လဲၤကပာ်န့ၣ် နဲၣ်ဖျါတၢ်မနုၤလဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁၂:၂၁-၂၃; ယိၤ. ၁:၂၉; ရိ ၅:၁၈, ၁၉, ၂၁; ၁ ကရံၣ်. ၅:၇)

ပူ ၃၃

တၢ်ခီဂာ်ပီၣ်လဲၣ်ဂီၤအဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤအံၣ်စရ့လးပိာ်ခွါပှံၤဂၤ ဟးထီၣ်တ့ၢ်ဝဲသ့ၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးဒီး ပိာ်မုၣ်ဒီးဖိဒံဖိသၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လဲၣ်. မတၤတဖၣ်လဲၤပိာ်အဝဲသ့ၣ်အခံန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဖၤရိၤန့ၣ် ပျၢ်လီၤဝဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိဝံၤအလီၢ်ခံ အသးဟဲကဲထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ်အဃိ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ယဟိဝၤမၤတၢ်မနုၤလၢ ကဆိကတီၢ်ပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ် ကဒုးအပှၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲမိၤၡ့ယူာ်ထီၣ်အနီၣ်ထိးဘိလၢ ပီၣ်လဲၣ်ဂီၤအဖီခိၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ပှၤအဲၣ်ကူပတူးဖိတဖၣ် လဲၤလူၤထွဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အခံ ဆူပီၣ်လဲၣ်ပူၤအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢအသးသမူပူၤဖျဲးအဃိ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သူၣ်ခုသးခုဒီး ဒီးတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်ယဟိဝၤ ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁၂:၃၃-၃၆.

   ယဟိဝၤန့ၣ် အပှၤတဖၣ် ဘၣ်ကဲတ့ၢ်ကုၢ်လၢ ပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ်အစုပူၤ ယံာ်နံၣ်ထီလါအဃိ မၤဘျုးက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃:၂၁, ၂၂; ၁၂:၃၅, ၃၆)

2. ၂. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁၄:၁-၃၁.

   မိၤၡ့အတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ကွဲးနီၣ်အီၤဖဲ ၂ မိၤၡ့ ၁၄:၁၃, ၁၄ န့ၣ် အဘျုးကအိၣ်လၢ စိၤခဲအံၤယဟိဝၤအကုၢ်အပှၤတဖၣ်အဂီၢ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်အၢ်မက့းဒိၣ် တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်လၢအကဟဲတုၤ န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၂၀:၁၇; စံး. ၉၁:၈)

3. ၃. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁၅:၁-၈, ၂၀, ၂၁.

   1. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤအကုၢ်အပှၤတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးသးဝံၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ အီၤန့ၣ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁၅:၁, ၂; စံး. ၁၀၅:၂, ၃; လီၣ်. ၁၅:၃, ၄)

   2. (ခ) မံးရယၣ်ဒီး အပှၤပိာ်မုၣ်တဖၣ် သးဝံၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤ လၢပီၣ်လဲၣ်ဂီၤန့ၣ် ကဲတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်လၢ ခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဖၣ်လၢစိၤခဲအံၤအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁၅:၂၀, ၂၁; စံး. ၆၈:၁၁)

ပူ ၃၄

တၢ်အီၣ်လၢ အလီၤဆီတမံၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ ပှၤကညီတဖၣ် လူၤထၢတၢ်မနုၤတဖၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လိၤန့ၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ထၢထီၣ် ကိၣ်မၤနၤန့ၣ် မိၤၡ့မၤလိာ်ပှၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယဟိဝၤစံးဘၣ်ပှၤတဖၣ် ကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤ ဖဲမုၢ်ဃုနံၤန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

4. ၄. ကိၣ်မၤနၤဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤ တုၤမုၢ်နွံနံၤအခါ ယဟိဝၤမၤတၢ်လီၤလးမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ယဟိဝၤဒုးအီၣ်ပှၤတဖၣ်လၢ ကိၣ်မၤနၤန့ၣ် ယံာ်ဆံးယံာ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁၆:၁-၃၆ ဒီး ၄ မိၤၡ့ ၁၁:၇-၉.

   1. (က) ဘၣ်ဃး ပကဘၣ်ပာ်ကဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ပာ်မူဒါ လၢခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် ၂ မိၤၡ့ ၁၆:၈ ပာ်ဖျါဝဲဒ်လဲၣ်. (ဧ့ၤ. ၁၃:၁၇)

   2. (ခ) အံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖဲအိၣ်ဝဲသ့ၣ်လၢပှၢ်လၢ်ကျါအခါ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အသးလၢ ကသန့ၤသးဒီးယဟိဝၤကိးမုၢ်နံၤဒဲး ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁၆:၁၄-၁၆, ၃၅; ၅ မိၤ. ၈:၂, ၃)

   3. (ဂ) ယ့ၣ်ၡူးကတိၤဒိတ့ၢ် ကိၣ်မၤနၤအခီပညီဒ်လဲၣ်. ခီဖျိ “ကိၣ်လၢမူခိၣ်” အံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘျုးမနုၤလဲၣ်. (ယိၤ. ၆:၃၁-၃၅, ၄၀)

2. ၂. ဖး ယိၤၡူ ၅:၁၀-၁၂.

   ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်အီၣ်ဝဲသ့ၣ်ကိၣ်မၤနၤ ပှံၤနံၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁၆:၃၅; ၄ မိၤ. ၁၁:၄-၆; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၁၀, ၁၁)

ပူ ၃၅

ယဟိဝၤဟ့ၣ်တၢ်မၤလိာ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဟးထီၣ်လၢကီၢ်အဲၤကူပတူးဝံၤ ဖဲအယံာ်ခံလါန့ၣ် အိၣ်ပတုာ်ဝဲသ့ၣ်ဖဲလဲၣ်.

2. ၂. ယဟိဝၤတဲလီၤပှၤတဖၣ်လၢ အဲၣ်ဒိးအဝဲသ့ၣ်ကမၤမနုၤလဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်အတၢ်စံးဆၢ မ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤဟ့ၣ်မိၤၡ့ လၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်ခံဘ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ယဟိဝၤဟ့ၣ်တ့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဂၤမနုၤ လၢတၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံအမဲာ်ညါန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. တၢ်သိၣ်တၢ်သီခံခါလၢ ယ့ၣ်ၡူးစံးတ့ၢ်ဝဲအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၁၉:၁-၂၅; ၂၀:၁-၂၁; ၂၄:၁၂-၁၈; ဒီး ၃၁:၁၈.

   မိၤၡ့ ၁၉:၈ မၤစၢၤပှၤလၢ ပကနၢ်ပၢၢ် မနုၤကျဲၣ်ဃုာ်ဒီးခရံာ်ဖိအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးလဲၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၆:၂၄; ၁ ပ့း. ၄:၁-၃)

2. ၂. ဖး ၅ မိၤၡ့ ၆:၄-၆; ၃ မိၤၡ့ ၁၉:၁၈ ဒီး မးသဲ ၂၂:၃၆-၄၀.

   ခရံာ်ဖိတဖၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤဒီး ပှၤလၢအဃၢၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (မၢ်. ၆:၃၄; မၤတၢ် ၄:၂၀; ရိ. ၁၅:၂)

ပူ ၃၆

ဂီၤဖံးထူအဂီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် ပှၤကညီတဖၣ်မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိမၤဝဲသ့ၣ် ဒ်အံၤန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ယဟိဝၤဘၣ်မနုၤအဃိသးထီၣ်ဝဲလဲၣ်. ဖဲအထံၣ်ပှၤတဖၣ်မၤတၢ်အံၤအခါ မိၤၡ့မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. မိၤၡ့မၢ ပှၤတနီၤမၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ပူအံၤန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၃၂:၁-၃၅.

   1. (က) တၢ်ကွဲးနီၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ တၢ်ကျဲၣ်ကျီဃါဃုာ် တၢ်ဘူၣ်ကမၣ်ဘါကမၣ်ဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတီအလိၤအဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃၂:၄-၆, ၁၀; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၇, ၁၁)

   2. (ခ) ခရံာ်ဖိတဖၣ်ကြၢးပလီၢ်သးဘၣ်ဃး တၢ်ဃုထၢတၢ်မၤမုာ်သူၣ်မုာ်သး ဒ်သိးတၢ်သူၣ်ဝံၣ်သးဆၢဒီးတၢ်ဂဲၤကလံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃၂:၁၈, ၁၉; အ့း. ၅:၁၅, ၁၆; ၁ ယိၤ. ၂:၁၅-၁၇)

   3. (ဂ) ပှၤလ့ၤဝံဖိအဒူၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်အိၣ်ဂၢၢ်ကျၢၤလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃၂:၂၅-၂၈; စံး. ၁၈:၂၅, ခစ)

ပူ ၃၇

တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဒဲစီဆှံ အဂ့ၢ်

1. ၁. တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်. တၢ်သူအီၤလၢမနုၤအဂီၢ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤမၢမိၤၡ့မၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဒဲစီဆှံအံၤ တကူာ်ဘၣ်တကူာ် လၢတၢ်ဘ့ၣ်လီၤအီၤကညီအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. လၢဒဲစီဆှံအသနၢၣ်တကပၤ အဒၢးအံၣ်ဖိအပူၤန့ၣ် တလါမနုၤအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လဲၣ်. လၢတလါပူၤန့ၣ် မနုၤအိၣ်ဝဲဒၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ယဟိဝၤဃုထၢမတၤလၢ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ်အံၤ ဘၣ်မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤသၢမံၤ လၢအအိၣ်လၢ ဒဲစီဆှံအဒၢးဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.

6. ၆. လၢဒဲစီဆှံအကရၢၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤမနုၤခံမံၤအိၣ်လဲၣ်. တၢ်သူအီၤလၢမနုၤအဂီၢ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၂၅:၈-၄၀; ၂၆:၁-၃၇; ၂၇:၁-၈; ဒီး ၂၈:၁.

   ခ့ရူာ်အဂီၤတဖၣ်လၢအအိၣ်လၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အတလါအဖီခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိလၢမနုၤအဂီၢ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၂၅:၂၀, ၂၂; ၄ မိၤ. ၇:၈၉; ၂ စီၤပၤ. ၁၉:၁၅)

2. ၂. ဖး ၂ မိၤၡ့ ၃၀:၁-၁၀, ၁၇-၂၁; ၃၄:၁-၂; ဒီး ဧ့ၤဘြံၤ ၉:၁-၅.

   1. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤကတိၤဒိၣ်တၢ်ဘၣ်ဃး ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ် လၢအမၤတၢ်လၢဒဲစီဆှံန့ၣ် ကဘၣ်အိၣ်ဒီးနီၢ်ခိကဆှဲကဆှီ န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကြၢးကဲအဘျုးလၢပဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃၀:၁၈-၂၁; ၄၀:၃၀, ၃၁; ဧ့ၤ. ၁၀:၂၂)

   2. (ခ) ဖဲပီလူးကွဲးလံာ်ဆူ ဧ့ၤဘြံၤခရံာ်ဖိတဖၣ်အအိၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဒဲစီဆှံဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအစိၤ လၢာ်လံန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ဧ့ၤ. ၉:၁, ၉; ၁၀:၁)

ပူ ၃၈

ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ် ၁၂ ဂၤအဂ့ၢ်

1. ၁. သုပာ်သူၣ်ပာ်သးဘၣ် စပံးအချံၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် တၢ်မၤန့ၢ်အီၤလၢလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ မိၤၡ့ပျဲလီၤ ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ် ၁၂ ဂၤ ဆူကီၢ်ကနၤဧၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်အဂၤတဆံတခီ ဟဲက့ၤဟ့ၣ်မိၤၡ့ တၢ်ကစီၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်ခံဂၤန့ၣ် ပာ်ဖျါအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢယဟိဝၤဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤသးထီၣ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်. မၤလိာ်ဝဲမိၤၡ့ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၁၃:၁-၃၃.

   1. (က) မတၢ်တဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢလၢ ကလဲၤကွၢ်ခူသူၣ်ကီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်မၤန့ၢ် တၢ်အခွဲးအယၣ်လီၤဆီမနုၤလဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၃:၁-၃, ၁၈-၂၀)

   2. (ခ) ယိၤၡူဒီးကၤလ့းတဖၣ်အတၢ်ထံၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤတဒ်သိးလိာ်သးဒီး ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ်ကဲတၢ်မၤလိလၢ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၃:၂၈-၃၀; မး. ၁၇:၂၀; ၂ ကရံၣ်. ၅:၇)

2. ၂. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၁၄:၁-၃၈.

   1. (က) ပကြၢးပလီၢ်ပသးဘၣ်ဃး တၢ်ကဒူးကဒ့ၣ် ယဟိဝၤအဟီၣ်ခိၣ်ဖိပှၤခၢၣ်စးတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၄:၂, ၃, ၂၇; မး. ၂၅:၄၀, ၄၅; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၁၁)

   2. (ခ) ၄မိၤၡ့ ၁၄:၂၄ ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤအတၢ်သးအိၣ်လၢ အကုၢ်အပှၤတဂၤစူာ်စူာ်အလိၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၉:၁၈; ကတိၤ. ၁၅:၃)

ပူ ၃၉

အၤဟရိၣ်အနီၣ်ထိးဘိဖီထီၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. မတၤတဖၣ် ထီဒါပူထီၣ် မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ် အတၢ်န့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤလဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် ကတိၤမိၤၡ့ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ကိၤရးဒီးပှၤပိာ်ထွဲအခံ ၂၅၀ န့ၣ် မိၤၡ့တဲအီၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. မိၤၡ့ကတိၤပှၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. ကတိၤဝဲကတၢၢ်ဒီး တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. တၢ်မၤအသးလၢ ကိၤရးဒီးပှၤပိာ်အခံ ၂၅၀ ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. အၤဟရိၣ်အဖိခွါ အလၤအ့စၢ်န့ၣ် မၤဝဲပှၤသံတဖၣ်အသပၢၤမ့ၣ်အူဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

6. ၆. ဘၣ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤဒုးဖီထီၣ် အၤဟရိၣ်အနီၣ်ထိးဘိ လၢဖီတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤ.)

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၁၆:၁-၄၉.

   1. (က) ကိၤရးဒီး ပှၤပိာ်အခံတဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤလၢ တၢ်ထီဒါပူထီၣ်ယဟိဝၤန့ၣ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၆:၉, ၁၀, ၁၈; ၃ မိၤ. ၁၀:၁, ၂; ကတိၤ. ၁၁:၂)

   2. (ခ) ကိၤရးဒီး ကမျၢၣ်အခိၣ်အနၢ်သးပှၢ် ၂၅၀ န့ၣ် ဒုးဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် သးအတၢ်ထံၣ်ကမၣ်မနုၤလဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၆:၁-၃; ကတိၤ. ၁၅:၃၃; ၡါ. ၄၉:၇)

2. ၂. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၁၇:၁-၁၁ ဒီး ၂၆:၁၀.

   1. (က) အၤဟရိၣ်အနီၣ်ထိးဘိ အဘိၣ်ဟဲထီၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤလၢယဟိဝၤမၢ တၢ်ကပာ်နီၣ်ထိးဘိအံၤလၢ တလါအပူၤန့ၣ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၇:၅, ၈, ၁၀; ဧ့ၤ. ၉:၄)

   2. (ခ) ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢအကါဒိၣ်သ့ လၢအၤဟရိၣ်အနီၣ်ထိးဘိ အတၢ်ပနီၣ်ဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၇:၁၀; မၤတၢ်. ၂၀:၂၈; ဖံး. ၂:၁၄; ဧ့ၤ. ၁၃:၁၇)

ပူ ၄၀

မိၤၡ့တီၢ်လ့အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အိၣ်လၢပှၢ်လၢ်ကျါအခါ ယဟိဝၤကဟုကယာ်အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖဲအအိၣ်ပတုာ်လၢ ကၤဒ့ၣ်အခါ ကဒူးကဒ့ၣ်ဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ယဟိဝၤမၤန့ၢ်ထံလၢ ပှၤကညီဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤလၢအယူာ်လီၤက့ၤအစုဆူ အကစၢ်ဒၣ်ဝဲအအိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤသးထီၣ်မိၤၡ့ဒီး အၤဟရိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အီၤဒ်လဲၣ်.

6. ၆. တၢ်မၤအသးလၢ ကစၢၢ်ဃိရ့းအဖီခိၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. မတၤဟဲကဲထီၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်ကျၢၢ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၀:၁-၁၃, ၂၂-၂၉ ဒီး ၅ မိၤၡ့ ၂၉:၅ အီၤ.

   1. (က) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤအတၢ်ကဟုကယာ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ ပှၢ်မုၢ်ကနၢအပူၤန့ၣ်လဲၣ်. (၅ မိၤ. ၂၉:၅; မး. ၆:၃၁; ဧ့ၤ. ၁၃:၅; ယၤ. ၁:၁၇)

   2. (ခ) မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ် တပာ်လ့ၤပာ်ကါယဟိဝၤလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအမဲာ်ညါန့ၣ် ကစၢ်ထံၣ်ဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၀:၁၂; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၁၂; လီၣ်. ၄:၁၁)

   3. (ဂ) ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ မိၤၡ့အတၢ်ပာ်ဖျါကဒါက့ၤ ယဟိဝၤအတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၁၂:၃; ၂၀:၁၂, ၂၇, ၂၈; ၅ မိၤ. ၃၂:၄; ဧ့ၤ. ၁၂:၇-၁၁)

ပူ ၄၁

ဂုၢ်တိၢ်ဘီအဂီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် မနုၤဘံတရံးဃာ်တၢၣ်န့ၣ်လဲၣ်, ဘၣ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤမၢမိၤၡ့ပာ်ကစီၤထီၣ်ဝဲ တၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤကညီတဖၣ် တသ့ၣ်ညါတၢ်ဘျုးလၢ ယွၤမၤတ့ၢ်တၢ်ခဲလၢာ်လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယဟိဝၤသိၣ်ဃီၣ်ပှၤတဖၣ်လၢ ဂုၢ်လၢအအိၣ်ဒီးအစုၣ်တဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ်ဃ့ကညးမိၤၡ့ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤမၢမိၤၡ့မၤဂုၢ်တိၢ်ဘီန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ပူဝဲအံၤန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၁:၄-၉.

   1. (က) ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အသးတမံ ကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်ဘၣ်ဃး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် ကဲတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်မနုၤလၢ ပဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၁:၅, ၆; ရိ. ၂:၄)

   2. (ခ) လၢခံကယၤနံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် သူဂုၢ်တိၢ်ဘီအဝဲန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. စီၤပၤဃံးစကံယၤမၤကွံာ်အီၤဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၁:၉; ၂ စီၤပၤ. ၁၈:၁-၄)

2. ၂. ဖး ယိၤဟၣ် ၃:၁၄, ၁၅.

   တၢ်ပာ်ကစီၤထီၣ်ဂုာ်တိၢ်ဘီလၢတၢၣ်လိၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိလၢယ့ၣ်ၡူးခရံာ်ဒ်လဲၣ်. (ကလၤ. ၃:၁၃; ၁ ပ့း. ၂:၂၄)

ပူ ၄၂

ကသ့ၣ်ယီၤတဒုကတိၤတၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၤလးန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိမၢလီၤဝဲလၢ ပှၤကလဲၤကိးဘံးလၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘံးလၣ်အကသ့ၣ်ယီၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ထိၣ်လီၤဃံၤအသးလၢ ကျဲဖီခိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘံးလၣ်နၣ်ဟူကသ့ၣ်ယီၤကတိၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. မူခိၣ်ကလူးတဂၤန့ၣ် တဲဘံးလၣ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဖဲဘံးလၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဆိၣ်အၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၁:၂၁-၃၅.

   ဘၣ်မနုၤအဃိ အံၣ်စရ့လးဖိမၤနၢၤန့ၢ် အမိၢ်အစီၤပၤစံဃိၣ်ဒီး ဘၤၡၣ်အစီၤပၤဧိာ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၁:၂၁, ၂၃, ၃၃, ၃၄)

2. ၂. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၂:၁-၄၀.

   ဘံးလၣ်အတၢ်ပာ်သးမနုၤအဃိ အဝဲဒၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲလၢကဆိၣ်အၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိန့ၣ်လဲၣ်. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤသ့လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၂:၁၆, ၁၇; ကတိၤ. ၆:၁၆, ၁၈; ၂ ပ့း. ၂:၁၅; ယူ. ၁၁)

3. ၃. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၃:၁-၃၀.

   ဘံးလၣ်ကတိၤတၢ် ဒ်ပှၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယဟိဝၤတဂၤအသိး သနာ်က့ အတၢ်မၤတဖၣ်တခီ ဖျါလၢအမ့ၢ်တၢ်အဂၤတမံၤဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၃:၃, ၁၁-၁၄; ၁ မူၤ. ၁၅:၂၂)

4. ၄. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၄:၁-၂၅.

   လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးနီၣ်ဝဲအံၤ ဒုးဆူၣ်ထီၣ်ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် ဖဲပဂုာ်ကျဲးစၢးမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် ယဟိဝၤအတၢ်တိာ်ပာ်အခါ ဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၄:၁၀; ၡါ. ၅၄:၁၇)

ပူ ၄၃

ယိၤၡုကဲထီၣ်ပှၤအခိၣ်အနၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤခံဂၤလၢအဆၢထၢၣ်သဃၢၤဒီးမိၤၡ့န့ၣ် မ့ၢ်မတၤသ့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ယဟိဝၤတဲဘၣ်ယိၤၡူ မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤလၢမိၤၡ့ထီၣ် ကစၢၢ်နဘိန့ၣ်လဲၣ်. ယဟိဝၤတဲဘၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဖဲမိၤၡ့သံအခါ အသးအိၣ်လံဆံးအါလဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတဖၣ်သးအုးဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ကသးခုအဂီၢ် တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအိၣ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၄ မိၤၡ့ ၂၇:၁၂-၂၃.

   ယိၤၡူမၤန့ၢ်မူဒါအဒိၣ်အမုၢ်မနုၤ လၢယဟိဝၤအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ယဟိဝၤပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ကဟုဘံၣ်ကယာ်ဘၢအပှၤကလုာ် ဒ်လဲၣ်. (၄ မိၤ. ၂၇:၁၅-၁၉; မၤတၢ်. ၂၀:၂၈; ဧ့ၤ. ၁၃:၇)

2. ၂. ဖး ၅ မိၤၡ့ ၃:၂၃-၂၉.

   ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤတဒုးလဲၤခီဂာ် မိၤၡ့ဒီးအၤဟရိၣ်ဆူ ကီၢ်တၢ်စံးပာ်အပူၤန့ၣ်လဲၣ်. ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤသ့လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဝဲအံၤန့ၣ်လဲၣ်. (၅မိၤ. ၃:၂၅-၂၇; ၄မိၤ. ၂၀:၁၂,၁၂, ၁၃)

3. ၃. ဖး ၅ မိၤၡ့ ၃၁:၁-၈, ၁၄-၂၃.

   မိၤၡ့အတၢ်ကတိၤဟးဖး လၢအကတိၤတ့ၢ်ဝဲဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲ ယဟိဝၤအတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤ လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၅ မိၤ. ၃၁:၆-၈, ၂၃)

4. ၄. ဖး ၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄၅-၅၂.

   ယဟိဝၤအကလုၢ်ကထါန့ၣ် ကြၢးထိးဘၣ်ပတၢ်အိၣ်မူဒ်လဲၣ်. (၅ မိၤ. ၃၂:၄၇; ၃ မိၤ. ၁၈:၅; ဧ့ၤ. ၄:၁၂)

5. ၅. ဖး ၅ မိၤၡ့ ၃၄:၁-၁၂.

   မိၤၡ့န့ၣ် တထံၣ်ဘၣ်ယဟိဝၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ နီတဘျီသနာ်က့ ၅မိၤၡ့ ၃၄:၁၀ နဲၣ်ဖျါ ယဟိဝၤဒီးအတၢ်ရ့လိာ်သးအဂ့ၢ် မနုၤလဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃၃:၁၁, ၂၀; ၄ မိၤ. ၁၂:၈)

ပူ ၄၄

ရၤဃးပာ်ခူသူၣ် ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ရၤဃးန့ၣ် အိၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်.

2. ၂. လၢတၢ်ဂီၤပူၤပိာ်ခွါခံဂၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိအဝဲသ့ၣ် ဟဲတုၤလၢဝ့ၢ်ယရံၤဃိန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ယရံၤဃိအစီၤပၤမၢ ရၤဃးလၢကမၤမနုၤလဲၣ်. ရၤဃးစံးဆၢဝဲဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ရၤဃးမၤစၢၤ ပှၤပိာ်ခွါခံဂၤန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးဃ့ဝဲတၢ်မၤစၢၤမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်ခံဂၤန့ၣ် အၢၣ်လီၤအီလီၤရၤဃးမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤၡူ ၂:၁-၂၄.

   ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဟဲဒုးဝ့ၢ်ယရံဃိအခါ ယဟိဝၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ ၂ မိၤၡ့ ၂၃:၂၈ အတၢ်ကွဲးနီၣ်အပူၤန့ၣ် လၢပှဲၤထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၂:၉-၁၁)

2. ၂. ဖး ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၃၁.

   ရၤဃးအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ်အကါဒိၣ် ဒ်လဲၣ်. (ရိ. ၁:၁၇; ဧ့ၤ. ၁၀:၃၉; ယၤ. ၂:၂၅)

ပူ ၄၅

တၢ်ခီဂာ်ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အဂ့ၢ်

1. ၁. ဒ်သိးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်ခီဂာ် ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ် ကသ့အဂီၢ် ယဟိဝၤမၤတၢ်လီၤလးမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. လၢကခီဂာ်ထံမိၢ်ပှၢ်ယၢ်ဒ့ၣ်အဂီၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်ပာ်ဖျါတၢ်နာ်အတၢ်မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤမၢယိၤၡူလၢ အကထၢဖှိၣ်လၢၢ် ၁၂ ဖျၢၢ်လၢ ထံမိၢ်ပှၢ်အဟီၣ်ခိၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ် ဟဲက့ၤထီၣ်လၢထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်အပူၤတကီၢ်ခါန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤၡူ ၃:၁-၁၇.

   1. (က) ဒ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ဃာ်အဝဲအံၤပာ်ဖျါအသိး ပကန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤအတၢ်မၤစၢၤဒီး အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်. (ၡူ. ၃:၁၃, ၁၅; ကတိၤ. ၃:၅; ယၤ. ၂:၂၂, ၂၆)

   2. (ခ) ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ခီဂာ်ထံကျိယၢ်ဒ့ၣ်ဆူကီၢ်တၢ်စံးပာ်အကတီၢ်န့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီးထံကျိန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ်ကဲထီၣ် တ့ၢ်တၢ်စံးထီၣ်ကတြၢၤ ယဟိဝၤအမံၤ ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၃:၁၅, ၁၆; ၄:၁၈; စံး. ၆၆:၅-၇)

2. ၂. ဖး ယိၤၡူ ၄:၁-၁၈.

   လၢၢ် ၁၂ ဖျၢၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ဟံးထီၣ်လၢ ထံမိၢ်ပှၢ်ယၢ်ဒ့ၣ်အပူၤ ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤလၢ တၢ်လီၢ်ကံၤလကၤလးန့ၣ် မနုၤအဂီၢ်လဲၣ်. (ၡူ. ၄:၄-၇)

ပူ ၄၆

ယရံၤဃိဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယဟိဝၤမၢ သုးမုၢ်တဖၣ်ဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ်လၢ အကမၤမနုၤဃုသီန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. တုၤနွံသီန့ၣ် ပှၤတဖၣ်ကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ဝ့ၢ်ယရံၤဃိအခိၣ်ဒူ ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပျံၤဂီၤတဘိ လီၤစဲၤလၢပဲတြီန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ယိၤၡူမၤလိာ်အသုးမုၢ်လၢ ကမၤကွံာ်ပှၤကညီဒီးဝ့ၢ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. စ့တဖၣ်, ထူတဖၣ်, တိၢ်ဘီတဖၣ်ဒီး ထးတဖၣ်တခီဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ပှၤကွၢ်ခူသူၣ်တၢ်ခံဂၤ ဘၣ်တၢ်မၢအီၤလၢ အကမၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤၡူ ၆:၁-၂၅.

   1. (က) ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အတၢ်လဲၤတရံး ဝ့ၢ်ယရံၤဃိဖဲ နွံသီတသီန့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်အသးဒီး ယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ်အံၤ ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၆:၁၅, ၁၆; ၡါ. ၆၀:၂၂; မး. ၂၄:၁၄; ၁ ကရံၣ်. ၉:၁၆)

   2. (ခ) လၢခံက့ၤတုၤအယံာ် အနံၣ် ၅၀၀ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ် ဝံအတၢ်ကတိၤလၢ ယိၤၡူ ၆:၂၆ လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် သိၣ်လိမၤယုၤပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဃးယဟိဝၤအတၢ်ကတိၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၆:၃၄; ၡါ. ၅၅:၁၁)

ပူ ၄၇

လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအကျါ တၢ်ဘျၣ်တဂၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ ပှၤလၢအဘျၢလီၤတၢ်ထူးတၢ်တီၤ လၢအမၤန့ၢ်လၢဝ့ၢ်ယရံၤဃိန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ပှၤလၢအမၤစၢၤအီၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ဧၤကၣ်ဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်မၤအံၤ ဘၣ်မနုၤလၢ အမ့ၢ်တၢ်မၤအအၢနးနးကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ယိၤၡူသံကွၢ်ယဟိဝၤလၢ ဘၣ်မနုၤ အံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်ဃၣ်ဝဲသ့ၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဂဲအတၢ်ဒုးလဲၣ်အခါ ယဟိဝၤစံးဆၢအီၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဧၤကၣ်ဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟဲကိးအီၤဆူ ယိၤၡူအအိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. တၢ်စံၣ်ညီၣ်ဧၤကၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤလိလၢအကါဒိၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤၡူ ၇:၁-၂၆.

   1. (က) ယိၤၡူအတၢ်ထုကဖၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤ ဘၣ်ဃးအတၢ်ရ့လိာ်အသးဒီး တၢ်ဘၣ်တ့ကစၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (ၡူ. ၇:၇-၉; စံး. ၁၁၉:၁၄၅; ၁ ယိၤ. ၅:၁၄)

   2. (ခ) ဧၤကၣ်အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢပဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၇:၁၁, ၁၄, ၁၅; ကတိၤ. ၁၅:၃; ၁ တံၤ. ၅:၂၄; ဧ့ၤ. ၄:၁၃)

2. ၂. ဖး ယိၤၡူ ၈:၁-၂၉.

   လၢမုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပမူဒါအိၣ်လၢ ခရံာ်ဖိအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၇:၁၃; ၃ မိၤ. ၅:၁; ကတိၤ. ၂၈:၁၃)

ပူ ၄၈

ပှၤဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ် လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် တဒံးသိးဒီးပှၤကီၢ်ကနၤဧၣ် အပှၤဝ့ၢ်ဘူးတံၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဒ်တၢ်ဂီၤအံၤပာ်ဖျါထီၣ်အသိး ပှၤဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

3. ၃. ယိၤၡူဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအခိၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပှၤဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ် တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယံာ်သၢသီဝံၤဒီး အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဖဲဝ့ၢ်အဂၤအစီၤပၤတဖၣ်နၣ်ဟူ ပှၤကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ် မၤဃူမၤဖိးအသးဒီး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤၡူ ၉:၁-၂၇.

   1. (က) ယဟိဝၤမၤလိာ်တ့ၢ်ဃာ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ “အကမၤဟးဂီၢ်ပှၤကီၢ်ဖိခဲလၢာ်” အဃိ တၢ်ဟ့ၣ်ပူၤဖျဲး ပှၢ်ဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ်အသးသမူန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ကစၢ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၉:၂၂, ၂၄; မး. ၉:၁၃; မၤတၢ်. ၁၀:၃၄, ၃၅; ၂ ပ့း. ၃:၉)

   2. (ခ) ယိၤၡူအိၣ်ဂၢၢ်အိၣ်ကျၢၤဝဲဒီး အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ မၤဝဲဒီးပှၤဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်တခါလၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ၡူ. ၉:၁၈, ၁၉; မး. ၅:၃၇; အ့း. ၄:၂၅)

2. ၂. ဖး ယိၤၡူ ၁၀:၁-၅.

   ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး ပှၤဝ့ၢ်ကံးဘိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ် တၢ်မနုၤအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ၡူ. ၁၀:၄; စကၤ. ၈:၂၃; မး. ၂၅:၃၅-၄၀; လီၣ်. ၁၂:၁၇)

ပူ ၄၉

မုၢ်အိၣ်ကတီၢ်အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် ယိၤၡူတဲဝဲမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

2. ၂. ယဟိဝၤမၤစၢၤ ယိၤၡူဒီးအသုးမုၢ်တဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယိၤၡူဒုးနၢၤဒုၣ်ဒါစီၤပၤပှံၤဂၤလဲၣ်. ဘၣ်ဒုးဝဲယံာ်ထဲလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤလၢ ယိၤၡူနီၤဖးကီၢ်ကနၤဧၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲယိၤၡူသံအခါ အသးအိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်. အဝဲသံဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤတဖၣ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤၡူ ၁၀:၆-၁၅.

   ပသ့ၣ်ညါဘၣ် ယဟိဝၤမၤအိၣ်ကတီၢ်မုၢ်ဒီးလါ လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်နာ်သးမံမနုၤလၢ ကတီၢ်ခဲအံၤပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (ၡူ. ၁၀:၈, ၁၀, ၁၂, ၁၃; စံး. ၁၈:၃; ကတိၤ. ၁၈:၁၀)

2. ၂. ဖး ယိၤၡူ ၁၂:၇-၂၄.

   ပှၤလၢဟံးန့ၢ်မူဒါဒီး ဒုးနၢၤကနၤဧၣ်စီၤပၤ ၃၁ ဂၤန့ၣ် နီၢ်နီၢ်တခီမ့ၢ်မတၤလဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိအကါဒိၣ်လၢပဂီၢ် လၢမုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤန့ၣ်လဲၣ်. (ၡူ. ၁၂:၇; ၂၄:၁၁-၁၃; ၅ မိၤ. ၃၁:၈; လူၤ. ၂၁:၉, ၂၅-၂၈)

3. ၃. ဖး ယိၤၡူ ၁၄:၁-၅.

   ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဒူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်နီၤလီၤအီၤကီၢ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤလၢ ဘၣ်ဃးတၢ်န့ၢ်သါလၢပၤရဒံးစူးပူၤန့ၣ်လဲၣ်. (ၡူ. ၁၄:၂; ၡါ. ၆၅:၂၁; ဃ့း. ၄၇:၂၁-၂၃; ၁ ကရံၣ်. ၁၄:၃၃)

4. ၄. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၂:၈-၁၃.

   မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ မတၤတြီထီဒါကွံာ် တၢ်နာ်ကဒံကဒါ ဒ်ယိၤၡူလၢအံၣ်စရ့လးအစိၤအသိးန့ၣ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၂:၈, ၁၀, ၁၁; မး. ၂၄:၄၅-၄၇; ၂ သ့း. ၂:၃-၆; တံ. ၁:၇-၉; လီၣ်. ၁:၁; ၂:၁, ၂)

ပူ ၅၀

ပိာ်မုၣ်လၢအသူၣ်ဒူသးဒူခံဂၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တနီၤ အမံၤမ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဒဘိရၤန့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်အခွဲးအယၣ်လီၤဆီမနုၤလဲၣ်. တၢ်အခွဲးအယၣ်လီၤဆီအံၤ ကျဲၣ်ဃုာ်ဒီးမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲယၤဘံၣ် ဒီးအသုးခိၣ်ဒိၣ်စံစရၤ ကတိၤပျံၤပှၤအံၣ်စရ့လးဖိသ့ၣ်တဖၣ်အခါ ဒဘိရၤတဲဘၣ်ပှၤစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်ဘါရး တၢ်ကစီၣ်မနုၤလၢယဟိဝၤအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. တဲဝဲ မတၤအမံၤကန့ၢ်ဝဲလၢ တၢ်မၤနၢၤအဂီၢ်လဲၣ်.

4. ၄. ယဧ့လးန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အမ့ၢ်ပိာ်မုၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ယၤဘံၣ်သံဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၂:၁၄-၂၂.

   ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤတၢ်မနုၤလၢ ယဟိဝၤအသးထီၣ်အီၤန့ၣ်လဲၣ်. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤသ့လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဝဲအံၤအပူၤန့ၣ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၂:၂၀; ကတိၤ. ၃:၁, ၂; ဃ့း. ၁၈:၂၁-၂၃)

2. ၂. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၄:၁-၂၄.

   စိၤခဲအံၤခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ဒဘိရၤဒီးယအ့လးသ့ၣ်အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် ဘၣ်ဃး တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဒီးတၢ်သးဒူ ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၄:၄, ၈, ၉, ၁၄, ၂၁, ၂၂; ကတိၤ. ၃၁:၃၀; ၁ ကရံၣ်. ၁၆:၁၃)

3. ၃. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၅:၁-၃၁.

   ဘၤရးဒီးဒဘိရၤသ့ၣ် တၢ်မၤနၢၤအတၢ်သးဝံၣ်န့ၣ် တၢ်သူအီၤဒ်တၢ်ထုကဖၣ်­တခါလၢ ဘၣ်ဃးဒီး အၢ်မက့ဒိၣ် တၢ်ဒုးလၢဟဲဘူးကတုၤန့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၅:၃, ၃၁; ၁ ကရံၣ်. ၁၆:၈-၁၀; လီၣ်. ၇:၉, ၁၀; ၁၆:၁၆; ၁၉:၁၉-၂၁

ပူ ၅၁

ရူၤသးဒီးနၤဧမံ အဂ့ၢ်

1. ၁. နၤဧမံန့ၣ် ဟဲတုၤဆူကီၢ်မိၤအးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ရူၤသးဒီဧိးရပၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖဲနၤဧမံတဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ကက့ၤဝဲသ့ၣ်ဆူ အဘူးအတံၢ်တဖၣ်အအိၣ်အခါ ​ရူၤသးဒီးဧိးရပၤစံးဆၢဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘိၤဧးန့ၣ် မတၤလဲၣ်. အဝဲမၤစၢၤ ရူၤသးဒီးနၤဧမံ ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘိၤဧးဒီးရူၤသးအဖိအမံၤ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ဖိသၣ်အံၤန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ရူၤသး ၁:၁-၁၇.

   1. (က) ရူၤသးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်တီသးလိၤ အတၢ်ဃံတၢ်လၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (ရူၤ. ၁:၁၆, ၁၇)

   2. (ခ) ရူၤသးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် သိအဂၤတဖု လၢမုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ အတၢ်ပာ်သးလၢ ပှၤဒိးဖှူသးတဖၣ်လၢ အအိၣ်ဒံးလၢဟီၣ်ခိၣ်အဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၀:၁၆; ကၤ. ၈:၂၃)

2. ၂. ဖး ရူၤသး ၂:၁-၂၃.

   ရူၤသးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ စိၤခဲအံၤပိာ်မုၣ်သးစၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ရူၤ. ၂:၁၇, ၁၈; ကတိၤ. ၂၃:၂၂; ၃၁:၁၅)

3. ၃. ဖး ရူၤသး ၃:၅-၁၃.

   1. (က) ရူၤသးန့ၣ် တဃုထၢသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်ဘၣ်ဒီး သးအိၣ်ဒိးတ့ဒိးဖျီအသးလၢဘိၤဧးအဃိ ဘိၤဧးထံၣ်အီၤဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) ရူၤသးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤလိ လၢပဂီၢ် ဘၣ်ဃးတၢ်အဲၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်တီသးရၤ ဒ်လဲၣ်. (ရူၤ. ၃:၁၀; ၁ ကရံၣ်. ၁၃:၄, ၅)

4. ၄. ဖး ရူၤသး ၄:၇-၁၇.

   မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ခရံာ်ဖိပိာ်ခွါတဖၣ် လီၤဂာ်ဒီးဘိၤဧးသ့ဒ်လဲၣ်. (ရူၤ. ၄:၉, ၁၀; ၁ တံၤ. ၃:၁, ၁၂, ၁၃; ၅:၈)

ပူ ၅၂

ကံးဒဧိၣ်ဒီး အပှၤ ၃၀၀ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်အါမံၤ ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤတဲကံးဒဧိၣ်လၢ အသုးဖိအါဒိၣ်မး န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ကံးဒဧိၣ်ဒုးက့ၤ ပှၤလၢအပျံၤတၢ်တဖၣ်ဆူအဟံၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤအိၣ်တ့ၢ်ပှံၤဂၤလဲၣ်.

4. ၄. ယဟိဝၤမၤစှၤလီၤကံးဒဧိၣ်အသုးဖိ ဒ်သိးကအိၣ်တ့ၢ်ထဲ ၃၀၀ အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကွၢ်တၢ်ဂီၤဒီးတဲဖျါတက့ၢ်.

5. ၅. ကံးဒဧိၣ်သုးကျဲၤအပှၤ ၃၀၀ န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် မၤနၢၤတၢ်ဒုးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၆:၃၆-၄၀.

   1. (က) ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ် တၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤအသးအဂီၢ် ကံးဒဧိၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) စိၤခဲအံၤပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါတၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤအသးအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. (ကတိၤ. ၂:၃-၆; မး. ၇:၇-၁၁; ၂ တံၤ. ၃:၁၆, ၁၇)

2. ၂. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၇:၁-၂၅.

   1. (က) ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤတၢ်လီၤဆီလၢ ပှၤလၢတအိၣ်ဒီး တၢ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးတဖၣ် ဒီး ပှၤ ၃၀၀ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ပလီၢ်သူၣ်ပလီၢ်သးတဖၣ်န့ၣ် ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၇:၃, ၆; ရိ. ၁၃:၁၁, ၁၂; အ့း. ၅:၁၅-၁၇)

   2. (ခ) ဒ်ပှၤ ၃၀၀ ကွၢ်ကံးဒဧိၣ်ဒီး လူၤမၤဝဲအသိး ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပကွၢ်ပှၤလၢအဒိၣ်န့ၢ် ကံးဒဧိၣ် ယ့ၣ်ၡူခရံာ်ဒီး ပလူၤမၤသ့ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ် ၇:၁၇; မး. ၁၁:၂၉, ၃၀; ၂၈:၁၉, ၂၀; ၁ ပ့း. ၂:၂၁)

   3. (ဂ) လၢယဟိဝၤအကရၢကရိပူၤန့ၣ် တၢ်လီၢ်လၢပဘၣ်တၢ်ပာ်လီၤပှၤ တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤ ပကမၤအီၤလၢတၢ်သူၣ်မံသးမံအဂီၢ် စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၇:၂၁ ဟ့ၣ်မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်. (၁ ကရံၣ်. ၄:၂; ၁၂:၁၄-၁၈; ယၤ. ၄:၁၀)

3. ၃. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၈:၁-၃.

   ဖဲပဃုတၢ်အစၢ ဘၣ်ဃးပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး တဒ်သိးလိာ်သးဒီး ဒီပုၢ်ဝဲၢ် မ့တမ့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအခါ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ကံးဒဧိၣ်ကျဲၤဘၣ်လိာ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဒီး ပှၤအ့ဖရဲၣ်ဖိ ဒ်လဲၣ်. (ကတိၤ. ၁၅:၁; မး. ၅:၂၃, ၂၄; လူၤ. ၉:၄၈)

ပူ ၅၃

ယံးဖသၤအတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယံးဖသၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤဒီး အိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲလၢစိၤမတၤလဲၣ်.

2. ၂. ယံးဖသၤန့ၣ် အၢၣ်လီၤအီလီၤတ့ၢ်ယဟိဝၤ ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. မၤနၢၤပှၤဧၤမိၣ်ဖိဝံၤ ဖဲအဟဲက့ၤတုၤအဟံၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤယံးဖသၤသးအုးဝဲလဲၣ်.

4. ၄. ယံးဖသၤအဖိမုၣ်န့ၣ် ဖဲသ့ၣ်ညါဝဲအပါပၢ် အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအခါ တဲဝဲမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတဖၣ်အဲၣ်ဘၣ် ယံးဖသၤအဖိမုၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၀:၆-၁၈.

   တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် မၤဟးဂီၤ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢယဟိဝၤန့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်ပလီၢ်သးလၢပဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၀:၆, ၁၅, ၁၆; ရိ. ၁၅:၄; လီၣ်. ၂:၁၀)

2. ၂. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၁:၁-၁၁, ၂၉-၄၀.

   1. (က) ယံးဖသၤဟ့ၣ်အဖိမုၣ် ဒ် “တၢ်လုၢ်မ့ၣ်အူ” အဂီၢ် စံးတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်စံးဝဲလၢ တၢ်လုၢ်ထီၣ်ပှၤကညီလၢမ့ၣ်အူဘၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါသ့ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၁:၃၁; ၃ မိၤ. ၁၆:၂၄; ၅ မိၤ. ၁၈:၁၀, ၁၂)

   2. (ခ) ယံးဖသၤဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အဖိမုၣ်လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်.

   3. (ဂ) ပဒိးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ယံးဖသၤအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဘၣ်ဃးတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးယဟိဝၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၁:၃၅, ၃၉; စံၣ်. ၅:၄, ၅; မး. ၁၆:၂၄)

   4. (ဃ) ယံးဖသၤအဖိမုၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ခရံာ်ဖိသူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ် လၢအမၤတၢ်သးခုကစီၣ်ဆၢကတီၢ်ပှဲၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၁:၃၆; မး. ၆:၃၃; ဖံလံး. ၃:၈)

ပူ ၅၄

ပှၤအဆူၣ်ကတၢၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤအိၣ်မူတ့ၢ်ခဲလၢာ်အကျါ ပှၤအဆူၣ်ကတၢၢ်အမံၤတၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်. မတၤဟ့ၣ်အီၤ တၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ဘၣ်တဘျီန့ၣ်ၡံၣ်ၡိၣ်မၤဝဲခ့ယုၢ်ဖးဒိၣ်တဒုဒ်လဲၣ်.

3. ၃. လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် ၡံၣ်ၡိၣ်တဲဘၣ်ဒလံလၤ တၢ်ခူသူၣ်မနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်တၢ်ဖီၣ်န့ၢ်အီၤလၢ ပှၤဖလ့ၡသးဖိတဖၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ၡံၣ်ၡိၣ်န့ၣ် မၤသံတ့ၢ်ပှၤဖလ့ၡသးဖိ ၃,၀၀၀ လၢအသံဝဲအမုၢ်နံၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၃:၁-၁၄.

   မၤနိဒီးအမါန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ မိၢ်ပၢ်လၢအလုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဖိလံၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၃:၈; စံး. ၁၂၇:၃; အ့း. ၆:၄)

2. ၂. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၄:၅-၉ ဒီး ၁၅:၉-၁၆.

   1. (က) တၢ်ကွဲးဃါ ၡံၣ်ၡိၣ်မၤသံခ့ယုၢ်, မၤတဲာ်ဝဲပျံၤအသီလၢတၢ်စၢဃာ်အီၤ, မၤသံပှၤဖလ့ၡသးဖိ ၁,၀၀၀ လၢကသ့ၣ်ယီၤအခၣ်ဃံတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤအသးစီဆှံမၤတၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ သးစီဆှံမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၄:၆; ၁၅:၁၄; ကၤ. ၄:၆; မၤတၢ်. ၄:၃၁)

3. ၃. ဖး စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၁၆:၁၈-၃၁.

   တံၤသကိးလၢအတဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးၡံၣ်ၡိၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ သ့ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်ညီၣ်. ၁၆:၁၈, ၁၉; ၁ ကရံၣ် ၁၅:၃၃, ခစ)

ပူ ၅၅

ဖိသၣ်တဂၤလၢ မၤကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖိသၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ အမံၤဒ်လဲၣ်. ပှၤအဂၤတဖၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မုၢ်တနံၤ ဖဲဃးနၤလဲၤဟးဆူယဟိဝၤအဒဲစီဆှံအခါ ဃ့ထုကဖၣ်ဝဲတၢ်ဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤဒိကနၣ် အတၢ်ဃ့ထုကဖၣ်အံၤ ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖဲၡမူၤအ့လး ဘၣ်တၢ်လဲၤကိးအီၤလၢ ကမၤတၢ်လၢယဟိဝၤအဒဲစီဆှံအဂီၢ် အခါ အသးအိၣ်လံဆံးအါလဲၣ်. ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် အမိမိၢ်မၤန့ၢ်တၢ်လၢအဂီၢ် မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဧ့လံၤအဖိခွါတဖၣ်န့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ယဟိဝၤကိးၡမူၤအ့လး ဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ကစီၣ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ၡမူၤအ့လးဒိၣ်ထီၣ်အခါ ကဲထီၣ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲအသးပှၢ်ထီၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁:၁-၂၈.

   1. (က) အ့လကါနၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ဟံၣ်ခိၣ်ဟံၣ်နၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ဘၣ်ဃး တၢ်ကဲခိၣ်ကဲနၢ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတီအလိၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁:၃, ၂၁; မး. ၆:၃၃; ဖံလံး. ၁:၁၀)

   2. (ခ) ဖဲဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်သးဘၣ်တံာ်တာ်တခါ အခါ ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ဃးနၤအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁:၁၀, ၁၁; စံး. ၅၅:၂၂, ခစ; ရိ. ၁၂:၁၂)

2. ၂. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၂:၁၁-၃၆.

   ဧ့လံၤန့ၣ် မၤလၤကပီၤအဖိခွါတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤအဖီခိၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၂:၂၂-၂၄, ၂၇, ၂၉; ၅ မိၤ. ၂၁:၁၈-၂၁; မး. ၁၀:၃၆, ၃၇)

3. ၃. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၄:၁၆-၁၈.

   လၢတၢ်ဒုးသုးပျီန့ၣ် တၢ်သးအုးအကစီၣ်မနုၤ လၢအနး လွံၢ်ကဒါဟဲတုၤဝဲလဲၣ်.

   လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်မၤအသးဒီးဧ့လံၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၈:၄-၉.

   ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတ့ၢ်ယဟိဝၤအသူၣ်အသး ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် ဒ်လဲၣ်. လၢမုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပမၤစၢၤဆီၣ်ထွဲကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် လၢတၢ်သးတီ သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၈:၅, ၇; ယိၤ. ၁၇:၁၆; ယၤ. ၄:၄)

ပူ ၅၆

ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤ အဆိကတၢၢ် စီလူးအဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် ၡမူၤအ့လးမၤဝဲဒၣ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤဘၣ်အသးလၢစီလူးန့ၣ်လဲၣ်. အဝဲမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်.

3. ၃. စီလူးအဖိခွါန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲမၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. စီလူးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤတခိးဝဲၡမူၤအ့လးဘၣ်ဒီး လုၢ်ထီၣ်ပာ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ စီလူးအဂ့ၢ်တၢ်ကွဲးနီၣ်အံၤ ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၉:၁၅-၂၁ ဒီး ၁၀:၁၇-၂၇.

   ဖဲပှၤတနီၤ ကတိၤတရီတပါအီၤအခါ စီလူးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအကြၢးအဘၣ်န့ၣ် မၤစၢၤအီၤလၢ ကဟးဆှဲး တၢ်မၤနါစိၤတၢ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၉:၂၁; ၁၀:၂၁, ၂၂, ၂၇; ကတိၤ. ၁၇:၂၇)

2. ၂. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၃:၅-၁၄.

   လၢကံးလကၤလးန့ၣ် စီလူးမၤတ့ၢ်တၢ်ကမၣ်မနုၤလဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၀:၈; ၁၃:၈, ၉, ၁၃)

3. ၃. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၅:၁-၃၅.

   1. (က) ဘၣ်ဃးဒီးပှၤဧမၤလ့းအစီၤပၤ အၤကးန့ၣ် စီလူးမၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်မနုၤလဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၅:၂, ၃, ၈, ၉, ၂၂)

   2. (ခ) စီလူးန့ၣ် ကတိၤပူၤဖျဲးအသးဒီးအတၢ်မၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်ဒီး ပဲကပၤကွံာ်အတၢ်ကမၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၅:၂၄)

   3. (ဂ) တနံၤညါအံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ဖဲပဘၣ်တၢ်သိၣ်ဃီၣ်အခါ ပကြၢးလူၤတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးမနုၤလဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၅:၁၉-၂၁; စံး. ၁၄၁:၅; ကတိၤ. ၉:၈, ၉; ၁၁:၂)

ပူ ၅၇

ယွၤဃုထၢဒၤဝံးအဂ့ၢ်

1. ၁. ပိာ်ခွါဖိသၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲဒၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူသပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဒၤဝံးန့ၣ် အိၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်. အပါပၢ်ဒီးအဖုဖုန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤ ယဟိဝၤမၢၡမူၤအ့လးလဲၤဆူ ယံးၡဲအဟံၣ် လၢအအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲယံးၡဲဟဲကိးအဖိခွါနွံဂၤဆူ ၡမူၤအ့လးအအိၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲအဟဲကိးဒၤဝံးအခါ ယဟိဝၤတဲဘၣ်ၡမူၤအ့လးမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၃၄, ၃၅.

   တၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤ ဒုးဖျါလီၤဆီထီၣ် ဒၤဝံးအတၢ်သးဒူ, အတၢ်သန့ၤအသးဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၇:၃၇)

2. ၂. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၁-၁၄.

   1. (က) ယဟိဝၤအတၢ်ကတိၤလၢ ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၆:၇ န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကဟးဆှဲး တၢ်ကွၢ်ပှၤကညီအမဲာ်ဒီး တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်တၢ်လၢကွၢ်တၢ်ချၢအက့ၢ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၁၀:၃၄, ၃၅; ၁ တံၤ. ၂:၄)

   2. (ခ) ယဟိဝၤမ့ၢ်ထုးထီၣ်ကွံာ် အသးစီဆှံလၢ ပှၤတဂၤအအိၣ်န့ၣ် သးလၢအအၢ မ့တမ့ၢ် သးလၢထိၣ်ဂဲၤကမၤတၢ်အၢ ကဟံးန့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢအလီၤဟိလီၤန့ၣ် ဖျါလၢစီလူးအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အံၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၆:၁၄; မး. ၁၂:၄၃-၄၅; ကလၤ. ၅:၁၆)

ပူ ၅၈

ဒၤဝံးဒီးကၤလယးအဂ့ၢ်

1. ၁. ကၤလယးန့ၣ် တၤဝဲအံၣ်စရ့လးအပှၤသုးမုၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ကၤလယးအနီၢ်ကစၢ်ဒိၣ်ထဲလဲၣ်. စီလူးအၢၣ်လီၤအီလီၤဝဲလၢ ပှၤလၢအမၤသံ ကၤလယးန့ၣ် ကဟ့ၣ်ဝဲခိၣ်ဖးမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲစီလူးစံးဒၤဝံးလၢ အမ့ၢ်ဒံးဒၣ်ဖိသၣ်တဂၤအဃိ တမ့ၢ်ဒုးကၤလယးကန့ၢ်ဘၣ်အခါ ဒၤဝံးစံးကဒါက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲစံးကဒါက့ၤ ကၤလယးအခါ ဒၤဝံးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သန့ၤသးဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢယဟိဝၤအလိၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤသ့အသိးန့ၣ် ဒၤဝံးမၤသံကၤလယးလၢ မနုၤလဲၣ်. မၤသံဝဲဝံၤအခါ တၢ်မၤအသးဒီး ပှၤဖလ့ၡသးဖိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၇:၁-၅၄.

   1. (က) ဒၤဝံးအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအဂ့ၢ်ခီၣ်ထံးန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပကွၢ်လိမၤဒိး အတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ သ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၇:၃၇, ၄၅; အ့း. ၆:၁၀, ၁၁)

   2. (ခ) ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကြၢးဟးဆှဲး တၢ်သးအိၣ်ပြၢလိာ်သးဒ်ကၤလယး ဖဲလိာ်ကွဲအခါ မ့တမ့ၢ် ဖဲအိၣ်ဘှံးအိၣ်ကသူၣ်သးအခါ န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၇:၈; ကလၤ. ၅:၂၆; ၁ တံၤ. ၄:၈)

   3. (ဂ) ဒၤဝံးအတၢ်ကတိၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အနာ်ဝဲကစၢ်ယွၤမၤစၢၤဆီၣ်ထွဲအီၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၇:၄၅-၄၇; ၂ ကွဲး. ၂၀:၁၅)

   4. (ဃ) တၢ်ကွဲးနီၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒုးလၢ ယွၤလၢအကမူၤကမၣ်တဖၣ်ဒီး ယွၤအမ့ၢ်အတီယဟိဝၤ အဘၢၣ်စၢၤ, အါန့ၢ် သုးမုၢ်ခံဖု ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒုးလိာ်အသးအဂ့ၢ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၇:၄၃, ၄၆, ၄၇)

   5. (င) ပှၤဒိးဖှူအသးတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး ဒၤဝံးလၢအသန့ၤအသးဒီးတၢ်စူၤတၢ်နာ်လၢယဟိဝၤ အဒိအတဲာ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၇:၃၇; ယံး. ၁:၁၇-၁၉; လီၣ်. ၁၂:၁၇)

ပူ ၅၉

ဘၣ်မနုၤအဃိ ဒၤဝံးဘၣ်ဃ့ၢ်ထီၣ်ကွံာ်ဝဲ အဂ့ၢ်

1. ၁. စီလူးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အသးကါဒၤဝံးန့ၣ်လဲၣ်. မ့မ့ၢ်အဖိခွါ ယိၤနၤသၣ်တခီ တဒ်သိးဒီးအီၤန့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မုၢ်တနံၤ, ဖဲဒၤဝံးဒ့တနၢ်လၢစီလူးအဂီၢ်အခါ တၢ်မနုၤမၤအသးလဲၣ်.

3. ၃. စီလူးစံးလၢ ဒၤဝံးန့ၣ် ဟံးန့ၢ်အဖိမုၣ် မံကၤလးကသ့အဂီၢ် ကဘၣ်မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဒ်ဖျါလၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး, ဒၤဝံးဒ့တနၢ်လၢစီလူးအဂီၢ်အခါ တၢ်မၤကဒီးအသးသၢစုတစု ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. မံကၤလးအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ဒၤဝံးအသးသမူဒ်လဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ နွံနံၣ်အတီၢ်ပူၤ ဒၤဝံးဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၈:၁-၃၀.

   1. (က) ယိနၤသၣ်အတၢ်အဲၣ်အဂၢၢ်အကျၢၤ လၢအအဲၣ်ဝဲဒၤဝံးအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဆိ “သိလၢအဂုၤအဂၤ” ဒီး “သိလၢအစှၤတဖု” တခီဒီးတခီအတၢ်အဲၣ်လိာ်အသး ကဒဲကဒဲန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၈:၁; ယိၤ. ၁၀:၁၆; လူၤ. ၁၂:၃၂; ကၤ. ၈:၂၃)

   2. (ခ) နီၢ်နီၢ်တခီ ယိၤနၤသၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢကဘၣ်န့ၢ်သါစီလူးအနီသနာ်က့ ၁ ၡမူအ့လး ၁၈:၄ ပာ်ဖျါထီၣ် ယိၤနၤသၣ် ဒိးပၢအသးလီၤဆီဒၣ်တၢ်လၢ ပှၤဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤလၢစီၤပၤအဖီလာ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

   3. (ဂ) တၢ်သးကါ မၤကဲထီၣ်တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်သ့န့ၣ် ဖျါလၢစီလူးအဒိအတဲာ်အံၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၈:၇-၉, ၂၅; ယၤ. ၃:၁၄-၁၆)

2. ၂. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၉:၁-၁၇.

   ယိၤနၤသၣ် ဖဲအကတိၤတၢ်ကတိၤလၢ အဘၣ်တၢ်ကွဲးနီၢ်ဃာ်ဖဲ ၁ ၡမူၤအ့လး ၁၉:၄, ၅ အခါန့ၣ် ဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဃာ်အသးသမူ ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၁၉:၁, ၆)

ပူ ၆၀

အဘံၤကါယံးလး ဒီးဒၤဝံး အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ ပိာ်မုၣ်လၢဟဲထံၣ်လိာ်အသးဒီးဒၤဝံးန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲမ့ၢ် ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်.

2. ၂. နၤဘလးန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ဒၤဝံးပျဲလီၤအပှၤတဖၣ်ဒီး ဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ နၤဘလးအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. နၤဘလးတဲဒၤဝံးအပှၤတဖၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒၤဝံးမၤကဒါက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်.

5. ၅. အဘံးကါယံးလးပာ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ အမ့ၢ်ပိာ်မုၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၂၂:၁-၄.

   ဘၣ်ဃး ခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်ကရၢကရိပူၤ တဂၤဒီးတဂၤကြၢးမၤစၢၤလိာ်သးန့ၣ် ဒၤဝံးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် ပာ်ဖျါတ့ၢ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. (ကတိၤ. ၁၇:၁၇; ၁ သ့း. ၅:၁၄)

2. ၂. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၂၅:၁-၄၃.

   1. (က) နၤဘလးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ ပှၤလၢလီၤဆိကမိၣ်ဆံးနးနးကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၂၅:၂-၅, ၁၀, ၁၄, ၂၁, ၂၅)

   2. (ခ) စိၤခဲအံၤ မါခရံာ်ဖိတဖၣ် မၤန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ အဘံၤကါယံးလးအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ မူၤ. ၂၅:၃၂, ၃၃; ကတိၤ. ၃၁:၂၆; အ့း. ၅:၂၄)

   3. (ဂ) အဘံၤကါယံးလးတြီဒၤဝံးလၢ အသုတမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်မနုၤခံခါလဲၣ်. (၁ မူၤ. ၂၅:၃၁, ၃၃; ရိ. ၁၂:၁၉; အ့း. ၄:၂၆, ခစ)

   4. (ဃ) ဒၤဝံးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ အကတိၤဆၢက့ၤ အဘံၤကါယံးလးန့ၣ် ဟ့ၣ်မၤစၢၤပိာ်ခွါလၢစိၤခဲအံၤတဖၣ် ဒ်သိးကထံၣ်ပိာ်မုၣ်တဖၣ်ဒ်ယဟိဝၤထံၣ်အသိးအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၁:၈, ၉; ရိ. ၂:၁၁; ၁ ပ့း. ၃:၇)

ပူ ၆၁

ဒၤဝံးဘၣ် တၢ်ဒုးကဲထီၣ်စီၤပၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖဲစီလူးမံဝဲလၢသုးမုၢ်ပူၤအခါ ဒၤဝံးဒီးအဘံၡဲၤ မၤတ့ၢ်ဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဒၤဝံးသံကွၢ်စီလူး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဒၤဝံးဟးထီၣ်လၢစီလူးအအိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ လဲၤဝဲဆူလဲၣ်.

4. ၄. မနုၤကဲထီၣ်လၢ တုၤဒၣ်လဲာ်ဒၤဝံးဘၣ်သးအုးဒိၣ်မးဒီး ကွဲးလံာ်သးဝံၣ်အဃံအလၤတယုၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲဒၤဝံးဘၣ်တၢ်ပာ်ထီၣ်အီၤလၢစီၤပၤ လၢဝ့ၢ်ဧ့ၤဘြိၣ်အကတီၢ်န့ၣ် အသးအိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်. အဖိခွါတနီၤအမံၤ တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်.

6. ၆. လၢခံန့ၣ် ဒၤဝံးကဲစီၤပၤဖဲလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ၡမူၤအ့လး ၂၆:၁-၂၅.

   1. (က) ဒၤဝံးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ ၁ ၡမူၤအ့လး ၂၆:၁၁ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤအဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (စံး. ၃၇:၇; ရိ. ၁၃:၂)

   2. (ခ) ဖဲပဂုာ်ကျဲးစၢးပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်အတၢ်သးအိၣ်သနာ်က့ ဖဲအတဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤအခါ ၁ ၡမူၤအ့လး ၂၆:၂၃ အပူၤ ဒၤဝံးအတၢ်ကတိၤတဖၣ် မၤစၢၤပှၤသ့လၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်အကြၢးအဘၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၈:၃၂; စံး. ၁၈:၂၀)

2. ၂. ဖး ၂ ၡမူၤအ့လး ၁:၂၆.

   တနံၤညါအံၤခရံာ်ဖိတဖၣ် သူၣ်ထီၣ်တၢ်အဲၣ်အဒိၣ်အမုၢ် ဒ်အအိၣ်ဒီးဒၤဝံးဒီးယိၤနၤသၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. (၁ ပ့း. ၄:၈; ကလီး. ၃:၁၄; ၁ ယိၤ. ၄:၁၂)

3. ၃. ဖး ၂ ၡမူၤအ့လး ၅:၁-၁၀.

   1. (က) ဒၤဝံးကဲစီၤပၤဒီးပၢတၢ် ပှံၤန့ၣ်လဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်အဝဲန့ၣ် တၢ်ခွဲၣ်နီၤဖးပာ်ဖျါထီၣ်အီၤသ့ ဒ်လဲၣ်. (၂ မူၤ. ၅:၄, ၅)

   2. (ခ) လၢမနုၤအဃိ ဒၤဝံးအမံၤအကစီၤဒိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်အဝဲန့ၣ် ကဲတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မူၤ. ၅:၁၀; ၁ မူၤ. ၁၆:၁၃; ၁ ကရံၣ်. ၁:၃၁; ဖံလံး. ၄:၁၃)

ပူ ၆၂

တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်ထီၣ်လၢ ဒၤဝံးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢယဟိဝၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိ လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ကီၢ်ကနၤဧၣ်ကဲထီၣ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မုၢ်တဟါန့ၣ် ဖဲဒၤဝံးအိၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အနီအခိၣ်ဒုးအဖီခိၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤသးထီၣ်ဒၤဝံးနးနးကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤမၢလီၤမတၤလဲၣ်ဆူဒၤဝံးအအိၣ် လၢကပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ကမၣ်တဖၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လဲၣ်. ပှၤအဝဲန့ၣ် တဲဝဲဒၤဝံးကဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဒၤဝံးဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်လိာ်သးဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ဒၤဝံးအလီၢ်ခံန့ၣ် မတၤဟဲကဲထီၣ်အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ ၡမူၤအ့လး ၁၁:၁-၂၇.

   1. (က) တၢ်မၤအါလၢ ယဟိဝၤအတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဒီတဒၢလၢပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) ဒၤဝံးမၤဘၣ်ဝဲတၢ်ဒဲးဘးဒ်လဲၣ်.  တၢ်န့ၣ်  ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးလၢ ­ယဟိဝၤအကုၢ်အပှၤလၢစိၤခဲအံၤတဖၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မူၤ. ၁၁:၂; မး. ၅:၂၇-၂၉; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၁၂; ယၤ. ၁:၁၄, ၁၅)

2. ၂. ဖး ၂ ၡမူၤအ့လး ၁၂:၁-၁၈.

   1. (က) နၤသၣ်အတၢ်သုးဘူးအသးလၢ ကသိၣ်ဃီၣ်ဒၤဝံးအဂီၢ် အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲတၢ်မၤလိလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ဒီး မိၢ်ပၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၂ မူၤ. ၁၂:၁-၄; ကတိၤ. ၁၂:၁၈; မး. ၁၃:၃၄)

   2. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤ လၢဒၤဝံးန့ၣ်လဲၣ်. (၂ မူၤ. ၁၂:၁၃; စံး. ၃၂:၅; ၂ ကရံၣ်. ၇:၉, ၁၀)

ပူ ၆၃

ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့စီၤပၤၡလိၤမိၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယဟိဝၤသံကွၢ်ၡလိၤမိၤ မနုၤလဲၣ်. အဝဲစံးဆၢဝဲ ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ယဟိဝၤန့ၣ် ဘၣ်အသးလၢ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢၡလိၤမိၤဃ့အဃိ အၢၣ်လီၤအီလီၤအီၤလၢ ကဟ့ၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ပိာ်မုၣ်ခံဂၤ ဟဲဝဲသ့ၣ်ဆူၡလိၤမိၤအအိၣ် ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲဖးဒိၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဒ်ထံၣ်အီၤသ့လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး ၡလိၤမိၤကျဲၤဘၣ်က့ၤဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ၡလိၤမိၤအတၢ်ပၢတၢ်ပြးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ စီၤပၤ ၃:၃-၂၈.

   1. (က) တနံၤညါအံၤ လၢကစၢ်ယွၤအကရၢကရိအပူၤ ပိာ်ခွါလၢအမၤန့ၣ်မူဒါတဖၣ်န့ၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ၡလိၤမိၤအတၢ်ကတိၤလၢအသူၣ်ကံၢ်သးလဲပူၤ ဖဲ ၁ စီၤပၤ ၃:၇ န့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (စံး. ၁၁၉:၁၀၅; ကတိၤ. ၃:၅, ၆)

   2. (ခ) ၡလိၤမိၤအတၢ်ဃ့န့ၣ် ကဲတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်လၢပကြၢးဃ့ထုကဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၃:၉, ၁၁; ကတိၤ. ၃၀:၈, ၉; ၁ ယိၤ. ၅:၁၄)

   3. (ဂ) ၡလိၤမိၤအတၢ်ကျဲၤဘၣ်က့ၤ ပိာ်မုၣ်ခံဂၤအတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်န့ၣ် ကဲထီၣ် တၢ်သန့ၤသးဒီးတၢ်စူာ်တၢ်နာ်လၢပဂီၢ် ဘၣ်ဃး ပှၤလၢအဒိၣ်န့ၣ်ၡလိၤမိၤ, ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အတၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢခါဆူညါ ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၃:၂၈; ၡါ. ၉:၆, ၇; ၁၁:၂-၄)

2. ၂. ဖး ၁ စီၤပၤ ၄:၂၉-၃၄.

   1. (က) ယဟိဝၤစံးဆၢ ၡလိၤမိၤအတၢ်ထုကဖၣ်လၢ အကအိၣ်ဒီး သးလၢအစူၢ်တၢ်သ့အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၄:၂၉)

   2. (ခ) ပမ့ၢ်ကွၢ်ပှၤတဖၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ ကဒိကနၢ်ၡလိၤမိၤအတၢ်ကူၣ်သ့အတၢ်ကတိၤအဂီၢ် န့ၣ် ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဘၣ်ဃး တၢ်မၤလိကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ကြၢးအိၣ်ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၄:၂၉, ၃၄; ယိၤ. ၁၇:၃; ၂ တံၤ. ၃:၁၆)

ပူ ၆၄

ၡလိၤမိၤသူၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ၡလိၤမိၤသူၣ်ထီၣ်ဘၣ်တ့ၢ် ယဟိဝၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်တုၤအဝံၤန့ၣ် ဆံးယံာ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကျိၣ်ဧိၤစ့ဧိၤဘၣ်လၢာ်အါဒိၣ်မးန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် အဒၢးအိၣ်ဝဲပှံၤဒၢးလဲၣ်. ဒၢးလၢအလဲပူၤတဒၢးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒၢနုာ်ဃာ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. တၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ဝံၤအခါ ၡလိၤမိၤဃ့ထုကဖၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ယဟိဝၤပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ဘၣ်အသးလၢ ၡလိၤမိၤအတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ၡလိၤမိၤအနီၢ်ပၤမုၣ်တဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်အီၤဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤအသးဒီးၡလိၤမိၤဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤသးထီၣ်ၡလိၤမိၤလဲၣ်. ယဟိဝၤတဲအီၤဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၈:၉, ၁၀.

   ပမ့ၢ်ကွၢ်ဒၤဝံးအတၢ်ကတိၤလၢ ၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၈:၉, ၁၀ န့ၣ် ပကြၢးဂုာ်ကျဲးစၢးမၤမနုၤလၢ ပတၢ်အိၣ်မူကိးနံၤဒဲးအပူၤန့ၣ်လဲၣ်. (စံး. ၁၉:၁၄; ဖံလံး. ၄:၈, ၉)

2. ၂. ဖး ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၆:၁၂-၂၁, ၃၂-၄၂.

   1. (က) ကယဲၢ်ပှၤကညီအတၢ်သူၣ်ထီၣ်တမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ် တတြီၢ်ယွၤလၢအဒိၣ်စီဆှံကတၢၢ် ဘၣ်န့ၣ် ၡလိၤမိၤပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၆:၁၈; မၤတၢ်. ၁၇:၂၄, ၂၅)

   2. (ခ) ၡလိၤမိၤအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၆:၃၂, ၃၃ အပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ယဟိဝၤအဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (မၤတၢ်. ၁၀:၃၄, ၃၅; ကလၤ. ၂:၆)

3. ၃. ဖး ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၇:၁-၅.

   ဒ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ထံၣ်ယဟိဝၤအလၤကပီၤအခါ ဘၣ်တၢ်ထိၣ်ဟုးထိၣ်ဂဲၤလၢ ကစံးထီၣ်ပတြၢၤကစၢ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပမ့ၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ် ယဟိဝၤအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်လၢ အပှၤကလုာ်အဖီခိၣ်န့ၣ် ပကြၢးဘၣ်တၢ်ထိၣ်ဟုထိၣ်ဂဲၤလၢ ပကမၤမနုၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၇:၃; စံး. ၂၂:၂၂; ၃၄:၁; ၉၆:၂)

4. ၄. ဖး ၁ စီၤပၤ. ၁၁:၉-၁၃.

   ၡလိၤမိၤအတၢ်အိၣ်မူအကျဲန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အကါဒိၣ်နးမးလၢ ပကအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤလၢ တၢ်သူၣ်တီသးတီ တုၤအကတၢၢ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၁:၄, ၉; မး. ၁၀:၂၂; လီၣ်. ၂:၁၀)

ပူ ၆၅

ဘီမုၢ်လီၤဖးခံခီ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤပှၤခံဂၤန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဝံအဃံယၤန့ၣ် မၤဝဲဆ့ကၤလၢအကၤဝဲ ဒ်လဲၣ်. မၤဝဲဒ်န့ၣ် အခီပညီအိၣ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ၡလိၤမိၤကူၣ်ဝဲလၢ ကမၤဝဲယၤရၤဘၣ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤတဖၣ်ပာ်ထီၣ်ယၤရၤဘၣ်လၢ ပှၤအဒူၣ်တဆံအစီၤပၤန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယၤရၤဘၣ်မၤ ဂီၢ်ဖံးထူခံဒုအဂီၤန့ၣ်လဲၣ်. မၤဝဲဝံၤဒီးတယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်ဟဲကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဒူၣ်ခံဒူၣ်အဘီအမုၢ်ဒီး ယဟိဝၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ စီၤပၤ ၁၁:၂၆-၄၃.

   ယၤရၤဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်. ယဟိဝၤအၢၣ်လီၤအီလီၤအီၤလၢ အဝဲဒၣ်မ့ၢ်တိၢ်န့ၣ် ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်န့ၣ် ယွၤကမၤန့ၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၁:၂၈, ၃၀)

2. ၂. ဖး ၁ စီၤပၤ. ၁၂:၁-၃၃.

   1. (က) မိၢ်ပၢ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ယၤရၤဘၣ်အတၢ်ဒိတဂ့ၤတဲာ်တဘၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်သူကမၣ်တၢ်န့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၂:၁၃; စံၣ်. ၇:၇; ၁ ပ့း. ၅:၂, ၃)

   2. (ခ) မုၢ်တနံၤညါအံၤ သူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲအမၤဘၣ် တၢ်အိၣ်မူအတၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်လၢအကါဒိၣ်မးအခါ ဒ်သိးကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲလၢသန့ၤသးသ့အဂီၢ် ကြၢးဃ့တၢ်မၤစၢၤလၢ မတၤအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၂:၆, ၇; ကတိၤ. ၁:၈, ၉; ၂ တံၤ. ၃:၁၆, ၁၇; ဧ့ၤ. ၁၃:၇)

   3. (ဂ) တၢ်မနုၤထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤယၤရၤဘၣ် လၢကသူၣ်ထီၣ်တၢ်ဘါဂီၤဖံးထူအတၢ်လီၢ်ခံတီၤ န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်နာ်တအိၣ်လၢယဟိဝၤအလိၤနးနးကလဲာ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၁:၃၇; ၁၂:၂၆-၂၈)

   4. (ဃ) လၢဒူၣ်တဆံအဘီအမုၢ်န့ၣ် မတၤကဲခိၣ်ကဲနၢ်လၢ တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတံၢ်နီၣ် န့ၣ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၂:၃၂, ၃၃)

ပူ ၆၆

နီၢ်ပၤမုၣ်လၢအအၢသီ အံၤစ့ဘ့ၤလး အဂ့ၢ်

1. ၁. အံၤစ့ဘ့ၤလးန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မုၢ်တနံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပၤအၤဃာ်အသးတမုာ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. လၢအဝၤအၤဃာ်ကန့ၢ်ဘၣ် နၤဘိးအစပံးလီၢ်အဂီၢ် အံၤစ့ဘ့ၤလးမၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ယဟိဝၤပျဲလီၤမတၤ လၢကစံၣ်ညီၣ်အံၤစ့ဘ့ၤလးအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်သ့လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး ယ့ၤဟူဟဲတူၤဆူအံၤစ့ဘ့ၤလးအနီပူၤဒီး တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ စီၤပၤ ၁၆:၂၉-၃၃ ဒီး ၁၈:၃, ၄ အီၤ.

   လၢစီၤပၤအၤဃာ်အစိၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးတဖၣ်လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးပူၤ အၢဆံးဒိၣ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၄:၉)

2. ၂. ဖး ၁ စီၤပၤ ၂၁:၁-၁၆.

   1. (က) နၤဘိးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးဒူဒီး တၢ်သးတီလၢယဟိဝၤအလိၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၂၁:၁-၃; ၃ မိၤ. ၂၅:၂၃-၂၈)

   2. (ခ) ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ အၤဃာ်အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် ဘၣ်ဃးတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီး တၢ်သးဟးဂီၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၂၁:၄; ရိ. ၅:၃-၅)

3. ၃. ဖး ၂ စီၤပၤ ၉:၃၀-၃၇.

   ပမၤလိ ယ့ၤဟူအတၢ်သးဆူၣ် လၢတၢ်မၤတၢ်ဘၣ်ယဟိဝၤအသး သ့ဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၉:၄-၁၀; ၂ ကရံၣ်. ၉:၁, ၂; ၂ တံၤ. ၄:၂)

ပူ ၆၇

ယဟိၡၤဖး သန့ၤအသးလၢယဟိဝၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယဟိၡၤဖးန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲလၢဆၢကတီၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ပျံၤတၢ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ် မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ယဟိဝၤစံးဆၢ ယဟိၡၤဖးအတၢ်ထုကဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. တချုးတၢ်ဒုးစးထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤမၤကဲထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ယဟိၡၤဖးအအိၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၀:၁-၃၀.

   1. (က) ကစၢ်ယွၤအကုၢ်အပှၤလၢ အသးတီဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ် ဖဲဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအီၤအခါ ကြၢးမၤမနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယဟိၡၤဖးပာ်ဖျါထီတ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၂၀:၁၂; စံး. ၂၅:၁၅; ၆၂:၁)

   2. (ခ) ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤသူဝဲကျဲတဘိဘိလၢ တၢ်ဆဲးကျိးဒီး အပှၤတဖၣ်အဃိ ဖဲဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ကစၢ်သူကျဲမတၤလဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၂၀:၁၄, ၁၅; မး. ၂၄:၄၅-၄၇; ယိၤ. ၁၅:၁၅)

   3. (ဂ) ဖဲကစၢ်ယွၤစးထီၣ် “တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဘၣ်ဃးဒီးယွၤလၢအသ့တၢ်လၢာ် အနံၤဖးဒိၣ်” အခါ တၢ်မၤအသးတဖၣ်ဒီးပှၤန့ၣ် ကလီၤဂာ်ဒ်သိး တၢ်မၤတ့ၢ်အသးဒီးယဟိၡၤဖးန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၂၀:၁၅, ၁၇; ၃၂:၈; လီၣ်. ၁၆:၁၄, ၁၆)

   4. (ဃ) တနံၤညါအံၤ, ပှၤလဲၤလၢညါတဖၣ်ဒီး မံၡနရံၣ်တဖၣ်န့ၣ် လၢတၢ်ကွၢ်လိမၤဒိးပှၤလ့ၤဝံဖိတဖၣ်အပူၤ မၤဝဲသ့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၂၀:၁၉; ရိ. ၁၀:၁၃-၁၅; ၂ တံၤ. ၄:၂)

ပူ ၆၈

ပိာ်ခွါဖိသၣ်ခံဂၤလၢ အမူထီၣ်က့ၤအဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤသၢဂၤလၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၤလဲၣ်. ပိာ်ခွါဖိသၣ်ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်ဃးဒီးဖိသၣ်အဂီၢ် အ့ၤလံယၤဃ့တၢ်မနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ တၢ်မနုၤဟဲကဲထီၣ်လဲၣ်.

3. ၃. အ့ၤလံယၤအပှၤမၤစၢၤတၢ်န့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤလၢ  အလံၤၡါဘၣ်တၢ်ကွဲအီၤဆူ  ပှၤဝ့ၢ်ၡူန့ၣ်မုၣ်တဂၤအဟံၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. အလံၤၡါမၤန့ၢ်အီၤမနုၤလဲၣ်. ဖိသၣ်လၢအသံန့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဒ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အ့ၤလံယၤဒီးအလံၤၡါတဖၣ်အသိး လၢယဟိဝၤအအိၣ် တၢ်စိကမီၤမနုၤအိၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ စီၤပၤ ၁၇:၈-၂၄.

   1. (က) အ့ၤလံယၤဘၣ်တၢ်မၤကွၢ် အတၢ်စူၢ်ဒီးအတၢ်နာ် ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၇:၉; ၁၉:၁-၄, ၁၀)

   2. (ခ) ဝ့ၢ်စၤရဖၢသးအမုၣ်ကမဲအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ဖျါလီၤဆီန့ၣ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၇:၁၂-၁၆; လူၤ. ၄:၂၅, ၂၆)

   3. (ဂ) ဝ့ၢ်စၤရဖၢသးမုၣ်ကမဲအတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် ဆီၣ်ထွဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤလၢ မးသဲ ၁၀:၄၁, ၄၂ အပူၤ မ့ၢ်ဝဲဘၣ်ဝဲ ဒ်လဲၣ်. (၁ စီၤပၤ. ၁၇:၁၀-၁၂, ၁၇, ၂၃, ၂၄)

2. ၂. ဖး ၂ စီၤပၤ ၄:၈-၃၇.

   1. (က) ပမၤန့ၣ်တၢ်မၤလိလၢ ပှၤဝ့ၢ်ၡူန့ၣ်မုၣ်အအိၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်တူၢ်လိာ်တမှံၤတပျီၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၄:၈; လူၤ. ၆:၃၈; ရိ. ၁၂:၁၃; ၁ ယိၤ. ၃:၁၇)

   2. (ခ) ခါခဲအံၤ ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးအိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအကုၢ်အပှၤတဖၣ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၀:၃၅; ၂၈:၁, ၂; ကလၤ. ၆:၉, ၁၀; ဧ့ၤ. ၆:၁၀)

ပူ ၆၉

ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်တဂၤ မၤစၢၤပှၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤတဂၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်အံၤ တဲဘၣ်ပိာ်မုၣ်အဒိၣ်တဂၤ မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ပိာ်မုၣ်အဒိၣ်လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအံၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်န့ၣ် ဟဲမၤတၢ်မနုၤလၢ ပိာ်မုၣ်အဒိၣ်အဟံၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. အလံၤၡါမၢအကုၢ်တဲဘၣ်နဧၤမၣ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤ နဧၤမၣ်သးထီၣ်ဝဲဒၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲနဧၤမၣ်ဒိကနၢ် အကုၢ်တဖၣ်အတၢ်ကတိၤအခါ မနုၤကဲထီၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤလၢ အလံၤၡါတဟံးန့ၢ် နဧၤမၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. သနာ်က့ က့ၤဃစံမၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. က့ၤဃစံကဲထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အဝဲန့ၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ စီၤပၤ ၅:၁-၂၇.

   1. (က) ပှၤအံၣ်စရ့လးမုၣ်ဖိ အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဒုးဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်သးလၢ သူၣ်ဘီၣ်သးစၢ်လၢစိၤခဲအံၤတဖၣ်အဂီၢ် သ့ဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၅:၃; စံး. ၈:၂; ၁၄၈:၁၂, ၁၃)

   2. (ခ) ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်သိၣ်ဃီၣ်အတၢ်ကတိၤအခါ ဘၣ်မနုၤပကြၢးသ့ၣ်နီၢ်ထီၣ် နဧၤမၣ်အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ် န့ၣ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ ၅:၁၅; ဧ့ၤ. ၁၂:၅, ၆; ယၤ. ၄:၆)

   3. (ဂ) လၢတၢ်ဒိသတြီၤကွၢ် အလံၤၡါဒီး က့ၤဃစံ အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်တဖၣ်န့ၣ် ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိမနုၤတဖၣ်သ့န့ၣ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ ၅:၉, ၁၀, ၁၄-၁၆, ၂၀; မး. ၁၀:၈; မၤတၢ်. ၅:၁-၅; ၂ ကရံၣ်. ၂:၁၇)

ပူ ၇၀

ယိၤနါဒီးညၣ်ဖးဒိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ယိၤနါန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ယဟိဝၤမၢအီၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. တၢ်လီၢ်လၢယဟိဝၤမၢအလဲၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိးလဲၤဝဲအဃိ ယိၤနါမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယိၤနါစံးဘၣ်ပှၤကဘီဖိတဖၣ်လၢ ကမၤတၢ်မနုၤ ဒ်သိးကလံၤမုၢ်ကဂၢၢ်လီၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဒ်ထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး ယိၤနါလီၤဘျၢဆူထံကျါဒီး ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ယိၤနါအိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ညၣ်ဖးဒိၣ်အဟၢဖၢပူၤန့ၣ် ဆံးယံာ်လဲၣ်. ဖဲန့ၣ် အဝဲမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ထွးထီၣ်ဘၣ်လၢ ညၣ်ဖးဒိၣ်အဟၢဖၢပူၤဝံၤ တုၤလၢတၢ်ချၢန့ၣ် ယိၤနါလဲၤဆူလဲၣ်. တၢ်အံၤ ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤနါ ၁:၁-၁၇.

   ယိၤနါဆိကမိၢ် အမူဒါလၢကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ပှၤဝ့ၢ်နံၤနဝ့ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (နါ. ၁:၂, ၃; ကတိၤ. ၃:၇; စံၣ်. ၈:၁၂)

2. ၂. ဖး ယိၤနါ ၂:၁, ၂, ၁၀.

   ယိၤနါအတၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်မဲာ်တဖၣ်န့ၣ် မၤဂၢၢ်ကျၢၤပတၢ်နာ်လၢ ကစၢ်ယွၤကဒိကနၢ် ပတၢ်ထုကဖၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (စံး. ၂၂:၂၄; ၃၄:၆; ၁ ယိၤ. ၅:၁၄)

3. ၃. ဖး ယိၤနါ ၃:၁-၁၀.

   1. (က) လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ် အမူဒါတပှဲၤထီၣ်ပှဲၤထီသနာ်က့ ယဟိဝၤသူကဒီးယိၤနါန့ၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဒုးဆူၣ်ထီၣ်ပသးဒ်လဲၣ်. (စံး. ၁၀၃:၁၄; ၁ ပ့း. ၅:၁၀)

   2. (ခ) ယိၤနါအတၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်မဲာ်ဒီး ပှၤဝ့ၢ်နံၤနဝ့ဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤလိပှၤဘၣ်ဃး တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်ဆိ ပှၤအအိၣ်လၢပဃိၣ်ပဃၢၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (နါ. ၃:၆-၉; စံၣ်. ၁၁:၆; မၤတၢ်. ၁၃:၄၈, ဟသ– ပှၤလၢအသးဆူၣ်နီၢ်နီၢ်လၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူအထူအယိာ်တဖၣ်)

ပူ ၇၁

ကစၢ်ယွၤအတၢ်စံးပာ်အိၣ်လၢ ကဟ့ၣ်ပၤရဒံစူးတခါ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယၡါယၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အိၣ်မူတ့ၢ်ဝဲလၢဆၢကတီၢ်မတၤလဲၣ်. ယဟိဝၤဒုးနဲၢ်တ့ၢ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. “ပၤရဒံစူး” စံးတၢ်န့ၣ် အခီပညီအိၣ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ယဟိဝၤမၢယၡါယၤလၢ ကကွဲးဝဲပၤရဒံစူးအသီအဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ အၤဒၣ်ဒီးအံၣ်အုအဟံၣ်ဃံလၤ ဘၣ်လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲလဲၣ်.

5. ၅. ယဟိဝၤအၢၣ်လီၤအီလီၤ ပှၤလၢအအဲၣ်အီၤတဖၣ် မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယၡါယၤ ၁၁:၆-၉.

   1. (က) လၢဟီၣ်ခိၣ်အသီန့ၣ် ပှၤကညီဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဘၢၣ်စၢၤ တၢ်ဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့ကအိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (စံး. ၁၄၈:၁၀, ၁၃; ၡါ. ၆၅:၂၅; ဃ့း. ၃၄:၂၅)

   2. (ခ) တနံၤညါအံၤ လၢယဟိဝၤအပှၤကလုာ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် ယၡါယၤအတၢ်ကတိၤ လၢထီၣ်ပှဲထီၣ်လၢနီၢ်သးတခီ ဒ်လဲၣ်. (ရိ. ၁၂:၂; အ့း. ၄:၂၃, ၂၄)

   3. (ဂ) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤဒီး လၢဟီၣ်ခိၣ်အသီန့ၣ် ပှၤကညီတဖၣ်အတၢ်ပာ်သးဆီတလဲအဂီၢ် မတၤကြၢးဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤန့ၣ်လဲၣ်. (ၡါ. ၄၈:၁၇, ၁၈; ကလၤ. ၅: ၂၂, ၂၃; ဖံလံး. ၄:၇)

2. ၂. ဖး လီၣ်ဖျါ ၂၁:၃, ၄.

   1. (က) လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ကစၢ်ယွၤကအိၣ်ဒီးပှၤကညီစံးတၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ကအိၣ်ဝဲလၢနီၢ်ခိဘၣ်, ကအိၣ်ဝဲလၢတၢ်အဒိအတဲာ်လီၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (၃ မိၤ. ၂၆:၁၁, ၁၂; ၂ ကွဲး. ၆:၁၈; ၡါ. ၆၆:၁; လီၣ်. ၂၁:၂, ၃, ၂၂-၂၄)

   2. (ခ) မဲာ်ထံဒ်လဲၣ်တကလုာ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ဆူးဘၣ်ဆါတဖၣ် ကလီၤမၢ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (လူၤ. ၈:၄၉-၅၂; ရိ. ၈:၂၁, ၂၂; လီၣ်. ၂၁:၄)

ပူ ၇၂

ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤစီၤပၤဃံးစကံယၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤလၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအံၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲထံၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. လံာ်လၢ ဃံးစကံယၤပာ်လီၤလၢ ကစၢ်ယွၤအမဲာ်ညါန့ၣ် မ့ၢ်လံာ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. အဝဲ ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဃံးစကံယၤမ့ၢ် စီၤပၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်. ခီဖျိလၢဝံယၡါယၤန့ၣ် ယဟိဝၤဆှၢတၢ်ကစီၣ်မနုၤ ဆူအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဒ်တၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး, ယဟိဝၤအမူခိၣ်ကလူးတဂၤ မၤဝဲပှၤအၤၡူၢ်အသုးဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ပှၤခံဒူၣ်အဘီအမုၢ် ဘၣ်မုာ်ဘၣ်ခုၣ်တစိၢ်တလီၢ်သနာ်က့ ဃံးစကံယၤသံဝံၤအလီၢ်ခံ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ စီၤပၤ ၁၈:၁-၃၆.

   1. (က) အၤၡူၢ်အပှၤန့ၢ်ခွဲးလၢ ကကတိၤခၢၣ်စးတၢ် ရၤဘၡါက့ၤန့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢ်လီၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဂံၢ်ဘါ ဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၁၈:၁၉, ၂၁; ၂ မိၤ. ၅:၂; စံး. ၆၄:၃)

   2. (ခ) ယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ် ဖဲဘၣ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်သးဒီး ပှၤထီဒုၣ်ထီဒါသ့ၣ်တဖၣ်အခါ လူၤဝဲသ့ၣ်ဃံးစကံယၤအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်ဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၁၈:၃၆; စံး. ၃၉:၁; ကတိၤ. ၂၆:၄; ၂ တံၤ. ၂:၂၄)

2. ၂. ဖး ၂ စီၤပၤ ၁၉:၁-၃၇.

   1. (က) စိၤခဲအံၤယဟိဝၤအပှၤကလုာ်တဖၣ် ဖဲအဘၣ်ကီဘၣ်ခဲအကတီၢ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲသ့ၣ်ဃံးစကံယၤဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၁၉:၁, ၂; ကတိၤ. ၃:၅, ၆; ဧ့ၤ. ၁၀:၂၄, ၂၅; ယၤ. ၅:၁၄, ၁၅)

   2. (ခ) စၤနဃ့ရံာ်န့ၣ် ဘၣ်ဃၣ်ဝဲသၢကဒါဒ်လဲၣ်. အဝဲဒၣ်န့ၣ် ဒိလီၤတဲာ်လီၤမတၤလဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၁၉:၃၂, ၃၅, ၃၇; လီၣ်. ၂၀:၂, ၃)

3. ၃. ဖး ၂ စီၤပၤ ၂၁:၁-၆, ၁၆.

   ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲသ့လၢ မနၤၡ့ၤမ့ၢ် စီၤပၤအအၢအသီကတၢၢ်တဂၤလၢ ယရုၤၡလ့ၣ်စီၤပၤတဖၣ်အကျါ န့ၣ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၃၃:၄-၆, ၉)

ပူ ၇၃

အံၣ်စရ့လးအစီၤပၤအဂ့ၤလၢခံကတၢၢ်တဂၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ယိၤၡံယၤဟဲကဲထီၣ်စီၤပၤအကတီၢ်န့ၣ် အသးအိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်. ကဲစီၤပၤအိၣ်နွံနံၣ်အခါ အဝဲစးထီၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. တၢ်ဂီၢ်လၢညါတခါအပူၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ယိၤၡံယၤမၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲတၢ်လုၢ်ဟံၣ် ဘၣ်တၢ်ဘှီထီၣ်က့ၤအခါ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ်န့ၣ် လဲၤထံၣ်ဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယိၤၡံယၤဖှီကွံာ်အတၢ်ကူတၢ်ကၤန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဝံပိာ်မုၣ်ဃုလဒါစံးဘၣ်ယိၤၡံယၤ တၢ်ကစီၣ်မနုၤ လၢဟဲလၢယဟိဝၤအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၃၄:၁-၂၈.

   1. (က) ယိၤၡံယၤပာ်တ့ၢ် တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်မနုၤလၢ ပှၤလၢဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် ဖိသၣ်အတၢ်အိၣ်မူလၢအကီအခဲတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၃၃:၂၁-၂၅; ၃၄:၁, ၂; စံး. ၂၇:၁၀)

   2. (ခ) ယိၤၡံယၤထီၣ်နီတုၤ ၈ နံၣ်, ၁၂ နံၣ်ဒီး ၁၈ နံၣ်အခါတဖၣ်န့ၣ် မၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤလီၤဆီလၢအဖျါမနုၤတဖၣ် လၢကဒုးဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမ့ၢ်အတီအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၃၄:၃, ၈)

   3. (ဂ) ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ ယိၤၡံယၤဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ်ဃံးစကံယၤအအိၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်အံးက့ၤကွၢ်က့ၤကတီၤက့ၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအလီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ ကွဲး. ၃၄:၉-၁၃; ကတိၤ. ၁၁:၁၄; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၃၁)

ပူ ၇၄

ပှၤလၢအပျံၤတၢ်တသ့တဂၤအဂ့ၢ်

1. ၁. သးစၢ်လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအံၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. လၢကကဲထီၣ်ဝံတဂၤအဂီၢ် ယံးရမံယၤဆိကမိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနးက့ ​ယဟိဝၤတဲဘၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ယံးရမံယၤဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤတဖၣ်အသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဆိကတီၢ်ယံးရမံယၤ ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် တဆီတလဲဝဲသ့ၣ်အကျဲအၢကျဲသီအခါ တၢ်ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ယံးရမံယၤ ၁:၁-၈ ဖးအီၤ.

   1. (က) ဒ်ယံးရမံယၤအဒိအတဲာ်ပာ်ဖျါထီၣ်အသိး မနုၤမၤအိၣ်ထီၣ် ပှၤတဂၤအတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢကမၤဝဲယဟိဝၤအတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ ကရံၣ်. ၃:၅, ၆)

   2. (ခ) ယံးရမံယၤအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်သးလၢ ခရံာ်ဖိသးစၢ်လၢစိၤခဲအံၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (စံၣ်. ၁၂:၁; ၁ တံၤ. ၄:၁၂)

2. ၂. ဖး ယံးရမံယၤ ၁၀:၁-၅.

   ဒ်သိးကပာ်ဖျါ တၢ်ပာ်ဂံၢ်ပာ်ဘါသးလၢတၢ်ဂီၤတၢ်ဖီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကလီကလီလီၤအဂီၢ် ယံးရမံယၤသူတၢ်ကတိၤဒိမနုၤလၢ အအိၣ်ဒီးအတယၢၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (ယံး. ၁၀:၅; ၡါ. ၄၆:၇; ဃဘး. ၂:၁၉)

3. ၃. ဖး ယံးရမံယၤ ၂၆:၁-၁၆.

   1. (က) မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ဖဲပှၤဒိးဖှူသးလၢအိၣ်လီၤတဲာ်တဖၣ် ရၤလီၤတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးအကစီၣ်အခါ အသးစဲဘုးဝဲသ့ၣ် တၢ်ကတိၤလၢ ယဟိဝၤစံးတ့ၢ်ယံးရမံယၤ ‘ပာ်တ့ၢ်နီတဘီတဂ့ၤ’ န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (ယံး. ၂၆:၂; ၅ မိၤ. ၄:၂; မၤတၢ်. ၂၀:၂၇)

   2. (ခ) ဘၣ်ဃးတၢ်ရၤလီၤ ယဟိဝၤအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးအကစီၣ်န့ၣ် ယံးရမံယၤပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်မနုၤ လၢစိၤခဲအံၤယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လဲၣ်. (ယံး. ၂၆:၈, ၁၂, ၁၄, ၁၅; ၂ တံၤ. ၄:၁-၅)

4. ၄. ဖး ၂ စီၤပၤ ၂၄:၁-၁၇.

   ကီၢ်ယူဒၤန့ၣ် အတၢ်သးတီတအိၣ်လၢယဟိဝၤအဖီခိၣ်အဃိ တူၢ်ဘၣ်တၢ်သးအုးမနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၁၄:၂-၄, ၁၄)

ပူ ၇၅

သးစၢ်ပိာ်ခွါဖိလွံၢ်ဂၤလၢ ဘၤဘူၤလိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤ ပိာ်ခွါဖိလွံၢ်ဂၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤဝဲဆူ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်ဃးပှၤသးစၢ်လွံၢ်ဂၤန့ၣ် နဘူၤကၤန့စၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သုးတၢ်ကျဲၤ မနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. အဝဲမၤလိာ်အတၢ်ခ့တၢ်ပှၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ အဝဲဒၣ်ဒီးအသကိးသၢဂၤအဂီၢ် ဒၤနံးယ့လးဃ့ဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. အီၣ်ဝဲတၢ်ဒိးတၢ်လၣ် တၤသူတၤသၣ် အသီတဆံဝံၤအလီၢ်ခံ ဒၤနံးယ့လးဒီးအတံၤသကိးသၢဂၤန့ၣ် လီၤဆီဒီးသးစၢ်အဂၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဒၤနံးယ့လးဒီးအတံၤသကိးသၢဂၤ ဟဲတုၤဝဲလၢစီၤပၤအနီပူၤဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်သ့န့ၣ် ပှၤဖးတၢ်ဟဲဝံဟဲစိာ်တဖၣ်ဒီး ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ဒၤနံးယ့လး ၁:၁-၂၁.

   1. (က) ပမ့ၢ်သးအိၣ်တြီဆၢ တၢ်လ့ပစီတဖၣ်ဒီး မၤနၢၤတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်န့ၣ်­သၢပျၢၤ ကြၢးပအိၣ်ဒီးတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးမနုၤန့ၣ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၁:၈; ၁ မိၤ. ၃၉:၇, ၁၀; ကလၤ. ၆:၉)

   2. (ခ) ပှၤသးစၢ်ခဲအံၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်လွဲန့ၢ်အီၤ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်တၢ်မၤဆူၣ်အီၤလၢ ကလူၤဘၣ်အသးဒီး တၢ်လၢပှၤတနီၤဆိကမိၣ် ‘တၢ်အီၣ်ဝံၣ်အီဆၢ’ တဖၣ် သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်တဖၣ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၁:၈; ကတိၤ. ၂၀:၁; ၂ ကရံၣ်. ၆:၁၇–၇:၁)

   3. (ဂ) လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးနီၢ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤသးစၢ်လွံၢ်ဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ဒုးသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ပှၤ ဘၣ်ဃးတၢ်မၤလိဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၁:၂၀; ၡါ. ၅၄:၁၃; ၁ ကရံၣ်. ၃:၁၈-၂၀)

ပူ ၇၆

ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဒ်တၢ်ဂီၤပူၤအသိး ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်ဒီး ပှၤအံၣ်စရ့လဖိတဖၣ် ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ယဃ့းစက့လးန့ၣ် မတၤလဲၣ်. ယဟိဝၤဒုးထံၣ်အီၤ တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးမနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် တယူးယီၣ်ပာ်ကဲယဟိဝၤအဃိ ကစၢ်စံးပာ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ပူထီၣ်အီၤအလီၢ်ခံ စီၤပၤနဘူၤကးန့စၢ်န့ၣ် မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်မၤဟးဂီၤလီၤပျံၤလီၤဖုးထဲအံၤညါ ကဘၣ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိန့ၣ်လဲၣ်.

6. ၆. ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်ပှၤတအိၣ်နီတဂၤအလီၢ်ဒ်လဲၣ်. ကဲထီၣ်ဒ်န့ၣ် ယံာ်ထဲလဲၣ်ညါလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၂ စီၤပၤ ၂၅:၁-၂၆.

   1. (က) စီၤပၤစံးဒကံယၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် လံာ်စီဆှံအဝံအတၢ်ကတိၤဒ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၂၅:၅-၇; ဃ့း. ၁၂:၁၃-၁၅)

   2. (ခ) ယဟိဝၤဆိကမိၢ် မတၤအမူဒါအိၣ်လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအတၢ်သးတတီခဲလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (၂ စီၤပၤ. ၂၅:၉, ၁၁, ၁၂, ၁၈, ၁၉; ၂ ကွဲး. ၃၆:၁၄, ၁၇)

2. ၂. ဖး ယဃ့းစက့လး ၈:၁-၁၈.

   ပှၤလၢကိးလီၤအသးခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢတၢ်သးတီတအိၣ်တဖၣ် အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါမုၢ် ဒ်လဲၣ်. (ဃ့း. ၈:၁၆; ၡါ ၅:၂၀, ၂၁; ယိၤ. ၃:၁၉-၂၁; ၂ တံၤ. ၄:၃)

ပူ ၇၇

အဝဲသ့ၣ် တတီၤလီၤဘါထီၣ်တၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၤဘူၤလိၣ်အစီၤပၤ နဘူၤကးန့စၢ်န့ၣ် ခါလီၤအကလုၢ်လၢ အပှၤတဖၣ်ကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဒၤနံးယ့လးဒီး အသကိးသၢဂၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တတီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ တၢ်ဂီၢ်ထူအမဲာ်ညါန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. နဘူၤကးန့စၢ် ဟ့ၣ်ကဒီးပှၤဟ့ၤဘြံၤဖိသၢဂၤအခွဲးလၢ ကတီၤလီၤဘါထီၣ်တၢ်ဂီၤထူအခါ အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်သန့ၤသးဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢ ယဟိဝၤအဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. နဘူၤကးန့စၢ်မၢအပှၤတဖၣ်လၢ ကမၤ ၡၤဒရး, မ့ၤၡး ဒီးဧဘ့ၤဒနကိၤဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲနဘူၤကးန့စၢ် ကွၢ်စိလီၤဆူ မ့ၣ်အူကဲၤကဖးဖၣ်ကပူၤအခါ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. စီၤပၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိဘၣ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၡၤဒရး, မ့ၤၡး ဒီးဧဘ့ၤဒနကိၤတဖၣ်အယွၤန့ၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ပာ်တ့ၢ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ဒၤနံးယ့လး ၃:၁-၃၀.

   1. (က) ဧ့ၤဘြံၤသးစၢ်သၢဂၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးမနုၤ လၢကစၢ်ယွၤအကုၢ်အပှၤကိးဂၤဒဲး ကြၢးကွၢ်လိမၤဒိး ဖဲကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်တၢ်သူၣ်ဂၢၢ်သးကျၢၤအခါန့ၣ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၃:၁၇, ၁၈; မး. ၁၀:၂၈; ရိ ၁၄:၇, ၈)

   2. (ခ) ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်နဘူၤကးန့စၢ် တၢ်မၤလိမနုၤလၢအကါဒိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၃:၂၈, ၂၉; ၄:၃၄, ၃၅)

ပူ ၇၈

စူအတၢ်ကွဲးလၢဂီၤပၤလိၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၤဘူၤလိၣ်အစီၤပၤန့ၣ် ဖဲမၤဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီအဘူၣ်ဖးဒိၣ်ဒီး သူဝဲလီခီတဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်ဟဲက့ၤစိာ်အီၤလၢ ယ့ၣ်ရူၤၡလ့ၣ်ယဟိဝၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘ့ၤလၡါစၢ်န့ၣ် တဲအပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ် မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်မၤမနုၤတသ့လဲၣ်.

3. ၃. စီၤပၤအမိၢ်န့ၣ် တဲဘၣ်စီၤပၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဒ်ဒၤနံးယ့လးတဲဘၣ်စီၤပၤအသိးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤဒုးကဲထီၣ်စုတခီကွဲးတၢ်လၢ ဂီၤပၤအလိၤန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဒၤနံးယ့လးတဲဖျါထီၣ် လံာ်လၢဂီၤပၤလိၤအခီပညီ ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဖဲဒၤနံးယ့လးကတိၤတၢ်အခါ မနုၤဟဲကဲထီၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ဒၤနံးယ့လး ၅:၁-၃၁.

   1. (က) ထိၣ်သတြီၤ တၢ်ပျံၤယွၤနီၢ်နီၢ်ဒီး ဘ့ၤလၡါစၢ်အတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး ဖဲအထံၣ်ဘၣ်လံာ်လၢဂီၤပၤအလိၤန့ၣ် တက့ၢ်. (ဒၤ. ၅:၆, ၇; စံး. ၁၉:၉; ရိ. ၈:၃၅-၃၉)

   2. (ခ) ဒၤနံးယ့လးန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် ဖဲကတိၤတၢ်ဒီးဘ့ၤလၡါစၢ် ဒီးအပဒိၣ်ပပှၢ်အတီၤထီတဖၣ်အခါ ဒ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၅:၁၇, ၁၈, ၂၂, ၂၆-၂၈; မၤတၢ်. ၄:၂၉)

   3. (ဂ) ဒၤနံးယ့လး အဆၢဒိၣ် ၅ န့ၣ် ပာ်ဖျါလီၤဆီ ယဟိဝၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢဘၣ်တၢ်ခဲလၢာ် ဒ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၄:၁၇, ၂၅; ၅:၂၁)

ပူ ၇၉

ဒၤနံးယ့လး လဲတုၤဆူခ့ယုၢ်ကပိၤပူၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဒၤရယါဝ့ၣ်န့ၣ် မတၤလဲၣ်. အတၢ်ထံၣ်လၢဒၤနံးယ့လးအဖီခိၣ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤလၢအသးကါဒၤနံးယ့လးတဖၣ် မၢဒၤရယါဝ့ၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲအနၢ်ဟူတၢ်သိၣ်တၢ်သီအသီအခါ ဒၤနံးယ့လးမၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ဒၤရယါဝ့ၣ်သူၣ်အုးသးအုး တုၤမံဝဲတန့ၢ်န့ၣ်လဲၣ်. လၢခံတဂီၤန့ၣ် အဝဲမၤမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဒၤနံးယ့လး စံးဆၢကဒါက့ၤဒၤရယါဝ့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. တၢ်မၤအသးဒီး ပှၤအၢတဖၣ်လၢ အကူၣ်မၤသံဒၤနံးယ့လးန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ဒၤနံးယ့လး ၆:၁-၂၈.

   1. (က) တၢ်ကူၣ်အၢသကိးဒၤနံးယ့လးန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ပှၤ တၢ်လၢပှၤထီဒါတၢ်ဖိတဖၣ်မၤဝဲ ဒ်သိးယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးလၢစိၤခဲအံၤတဖၣ် အတၢ်မၤကအိၣ်ကတီၢ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၆:၇; စံး. ၉၄:၂၀; ၡါ. ၁၀:၁; ရိ. ၈:၃၁)

   2. (ခ) စိၤခဲအံၤ ယွၤအကုၢ်အပှၤတဖၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဒၤနံးယ့လး ဘၣ်ဃးတၢ်ဒိးပၢသးလၢ “တၢ်စိတၢ်ကမီၤအဒိၣ်တဖၣ်” အဖီလာ် သ့ဒ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၆:၅, ၁၀; ရိ. ၁၃:၁; မၤတၢ်. ၅:၂၉)

   3. (ဂ) ပကွၢ်လိမၤဒိး ဒၤနံးယ့လးအဒိအတဲာ်လၢ အမၤဝဲယဟိဝၤယွၤ အတၢ် “တထံၣ်ဃီ” သ့ဒ်လဲၣ်. (ဒၤ. ၆:၁၆, ၂၀; ဖံလံး. ၃:၁၆, ခစ; လီၣ်. ၇:၁၅)

ပူ ၈၀

ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ် ဟဲက့ၤထွးထီၣ်လၢဘၤဘူၤလိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဒ်ဖျါလၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤအသိး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ကိရ့ၣ်မၤလၢပှဲၤ ယဟိဝၤအတၢ်ကတိၤခီဖျိယၡါယၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ကိရ့ၣ်တဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ က့ၤဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်တသ့တဖၣ်န့ၣ် မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ကိရ့ၣ်မၢ ပှၤက့ၤဆူယ့ၣ်ရူၤၡလ့ၣ်တဖၣ် က့ၤစိာ်ကဒါက့ၤမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ကက့ၤတုၤလၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အဂီၢ် လၢကျဲန့ၣ် ယံာ်ထဲလဲၣ်.

6. ၆. လၢကီၢ်ပူၤပှၤတအိၣ်နီတဂၤအကတီၢ်န့ၣ် ယံာ်ပှံၤနံၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယၡါယၤ ၄၄:၂၈ ဒီး ၄၅:၁-၄.

   1. (က) ဝံအတၢ်ကတိၤဘၣ်ဃးကိရ့ၣ် ကလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်နီၢ်နီၢ်လီၤန့ၣ် ယဟိဝၤအတၢ်ကတိၤအတယၢၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်. (ၡါ. ၅၅:၁၀, ၁၁; ရိ. ၄:၁၇)

   2. (ခ) ယၡါယၤဝံအတၢ်ကတိၤဘၣ်ဃးကိရ့ၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါယဟိဝၤအစိကမီၤလၢ ကစၢ်တဲဆိခါဆူညါအဂ့ၢ်တဖၣ်သ့ ဒ်လဲၣ်. (ၡါ. ၄၂:၉; ၄၅:၂၁; ၄၆:၁၀, ၁၁; ၂ ပ့း. ၁:၂၀)

2. ၂. ဖး ဧ့စြၤ ၁:၁-၁၁.

   မုၢ်တနံၤညါအံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒ်ပပိာ်ထွဲ ပှၤက့ၤယရူၤၡလ့ၣ်တသ့တဖၣ် အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အသိး ပမၤဆူၣ်ထီၣ် ပှၤမၤယွၤအတၢ်ဆၢကတီၢ်ပှဲၤတဖၣ်အစု သ့ဒ်လဲၣ်. (ဧ့. ၁:၄, ၆; ရိ. ၁၂:၁၃; ကလီး. ၄:၁၂)

ပူ ၈၁

တၢ်ပာ်ဂံၢ်ပာ်ဘါဒီးတၢ်နာ် ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤဟဲက့ၤလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဆူယရူၤၡလ့ၣ် တၢ်ဒ့ၣ်စၢၤဖးထီန့ၣ် အိၣ်ပှံၤဂၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲသ့ၣ်က့ၤတုၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် က့ၤတုၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် သူၣ်ထီၣ်ဝဲသ့ၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်အဒုၣ်အဒါတဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဃးကဲဒီးစကၤရယၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်တဲ ပှၤတဖၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ တးနဲန့ၣ် ကွဲးလံာ်တဘ့ၣ်ဆူဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. မၤန့ၢ်ဝဲတၢ်စံးဆၢဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲဧ့စြၤသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လိၣ်ဘၣ် တၢ်ဘှီထီၣ်ကယၢကယဲထီၣ်က့ၤအီၤအခါ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် ဧ့စြၤဃ့ထုကဖၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. အတၢ်ထုကဖၣ်ဘၣ်တၢ်စံးဆၢဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ဧ့စြၤ ၃:၁-၁၃.

   ပမ့ၢ်တုၤဘၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအပှၤကလုာ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တအိၣ်အလီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်. (ဧ့. ၃:၃, ၆; မၤတၢ်. ၁၇:၁၆, ၁၇; ဧ့ၤ. ၁၃:၁၅)

2. ၂. ဖး ဧ့စြၤ ၄:၁-၇.

   စရူဘၤဘ့လးန့ၣ် ပာ်ဖျါတ့ၢ်တၢ်ဒိတၢ်တဲာ်လၢ ယဟိဝၤအပှၤကလုာ်အဂီၢ် ဘၣ်ဃးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ကျဲၣ်ကျီ ဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၃၄:၁၂; ၁ ကရံၣ်. ၁၅:၃၃; ၂ ကရံၣ်. ၆:၁၄-၁၇)

3. ၃. ဖး ဧ့စြၤ ၅:၁-၅, ၁၇ ဒီး ၆:၁-၂၂.

   1. (က) ပှၤထီဒါတၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ မၤအိၣ်ကတီၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ် တန့ၢ်လဲၣ်. (ဧ့. ၅:၅; ၡါ ၅၄:၁၇)

   2. (ခ) ပှၤယူဒၤသးပှၤတဖၣ်အတၢ်မၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၤတဖၣ် လၢဃုယဟိဝၤအတၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲ ဖဲကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ပှၤထီဒါတၢ်တဖၣ်အခါ ဒ်လဲၣ်. (ဧ့. ၆:၁၄; စံး. ၃၂:၈; ရိ. ၈:၃၁; ယၤ. ၁:၅)

4. ၄. ဖး ဧ့စြၤ ၈:၂၁-၂၃, ၂၈-၃၆.

   တချုးပစးထီၣ်တၢ်မၤတခါန့ၣ် ပကြၢးကွၢ်လိမၤဒိး ဧ့စြၤအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်မနုၤလဲၣ်. (ဧ့. ၈:၂၃; စံး. ၁၂၇:၁; ကတိၤ. ၁၀:၂၂; ယၤ. ၄:၁၃-၁၅)

ပူ ၈၂

မၢ်ဒကဲၤ ဒီးအ့ၤစတၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. မၢ်ဒကဲၤဒီးအ့ၤစတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ သးလီနီၢ်ပၤမုၣ်အသီန့ၣ်လဲၣ်. အဝဲဃုထၢမတၤလၢ နီၢ်ပၤမုၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဟၤမၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အသးထီၣ်လၢမနုၤအဃိလဲၣ်.

4. ၄. တၢ်ထုးထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီမနုၤလဲၣ်. အ့ၤစတၢ်န့ၣ် မၤန့ၢ်တၢ်ကစီၣ်လၢ­မၢ်ဒကဲၤအအိၣ်ဝံၤ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. တၢ်မၤအသးဒီးဟၤမၣ်ဒ်လဲၣ်. မၢ်ဒကဲၤတခီ တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအီၤလၢ အဒုၣ်အဒါတဖၣ်အစုပူၤ ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး အ့ၤစတၢ် ၂:၁၂-၁၈.

   အ့ၤစတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်မၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် “အတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ဒီးတၢ်သူၣ်ဘှ့ၣ်သးဘှီၣ်” အလုၢ်အပှ့ၤ ဒ်လဲၣ်. (အ့ၤ. ၂:၁၅; ၁ ပ့း. ၃:၁-၅)

2. ၂. ဖး အ့ၤစတၢ် ၄:၁-၁၇.

   ဒ်အ့ၤစတၢ်မၤန့ၢ်အခွဲးလၢ ကမၤတၢ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအမ့ၢ်အတီအဂီၢ်အသိး မုၢ်တနံၤညါအံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပမၤန့ၢ်အခွဲးလၢ ပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တီပာ်တီပသးဒီး တၢ်သူၣ်တီသးတီလၢ ယဟိဝၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (ဧ့ၤ. ၄:၁၃, ၁၄; မး. ၅:၁၄-၁၆; ၂၄:၁၄)

3. ၃. ဖး အ့ၤစတၢ် ၇:၁-၆.

   ဒ်အ့ၤစတၢ်မၤတ့ၢ်ဝဲအသိး မုၢ်တနံၤညါအံၤ ယွၤအပှၤကလုာ်အါဒံအါဂၤန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤပာ်အသးလၢ တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်ဒ်လဲၣ်. (အ့ၤ. ၇:၄; မး. ၁၀:၁၆-၂၂; ၁ ပ့း. ၂:၁၂)

ပူ ၈၃

ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခိၣ်ဒူ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခိၣ်ဒူ တအိၣ်ဝးဝးလၢၤဘၣ်အဃိ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်အသးပူၤ ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. နဃ့မယၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

3. ၃. နဃ့မယၤအတၢ်မၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်မၤအဝဲန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအကါဒိၣ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. နဃ့မယၤသးအုးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ကစီၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ထဲန့ၣ်ဒီး မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. စီၤပၤအၢ်တၤၡါၡတၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်သးကညီၤတၢ်သးအိၣ်လၢ နဃ့မယၤအအဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ဒ်သိးပှၤအံၣ်စရ့လးအဒုၣ်အဒါတဖၣ် မၤတံာ်တာ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူတန့ၢ်အဂီၢ် နဃ့မယၤသုးကျဲၤတၢ်မၤအံၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး နဃ့မယၤ ၁:၄-၆ ဒီး ၂:၁-၂၀.

   နဃ့မယၤဃုထံၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤအတၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲဒ်လဲၣ်. (ဃ့. ၂:၄, ၅; ရိ. ၁၂:၁၂; ၁ ပ့း. ၄:၇)

2. ၂. ဖး နဃ့မယၤ ၃:၃-၅.

   တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၤတဖၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤဆီၣ်ထွဲတဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ပှၤဝ့ၢ်တကိၤဖိတဖၣ်ဒီး အ “ပှၤအိၣ်ဒီးအကဟုကညီၣ်တဖၣ်” အတၢ်လီၤဖး ဒ်လဲၣ်. (ဃ့. ၃:၅, ၂၇; ၂ သ့း. ၃:၇-၁၀; ၁ ပ့း. ၅:၅)

3. ၃. ဖး နဃ့မယၤ ၄:၁-၂၃.

   1. (က) တၢ်မနုၤထိၣ်ဟုးထိၣ်ဂဲၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ တဆိကတီၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူ လၢတၢ်ထီဒူၣ်ထီဒါနးနးကလဲာ်အပူၤန့ၣ်လဲၣ်. (ဃ့. ၄:၆, ၈, ၉; စံး. ၅၀:၁၅; ၡါ. ၆၅:၁၃, ၁၄)

   2. (ခ) ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖး နဃ့မယၤ ၆:၁၅.

   တၢ်သူၣ်ထီၣ်ယ့ၣ်ရူၤၡလ့ၣ်ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူ ဝံၤလၢခံလါအတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤ လၢဘၣ်ဃးဒီးတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အစိကမီၤန့ၣ်လဲၣ်. (စံး. ၅၆:၃, ၄; မး. ၁၇:၂၀; ၁၉:၂၆)

ပူ ၈၄

မူခိၣ်ကလူးတဂၤ ဟဲဆူမၤရံအအိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပိာ်မူၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ကၤဘြံၤအ့လး စံးဘၣ်မၤရံမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. မၤရံတအိၣ်ဃုာ်ဒီးပိာ်ခွါနီတဂၤသနာ်က့  ကဒိးန့ၢ်ဝဲဖိသၣ်တဂၤအဂ့ၢ်န့ၣ် ကၤဘြံၤအ့လးတဲဖျါဘၣ်အီၤဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲမၤရံလဲၤဟးလၢအဘူးအတံၢ် အ့းလံၤစါဘ့းအအိၣ်အခါ မနုၤကဲထီၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲယိၤသးနၢ်ဟူလၢ မၤရံအဖိကအိၣ်လီၤအခါ ကူၣ်ထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤလၢ အဝဲဆီတလဲကွံာ်အသးလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လူၤကၣ် ၁:၂၆-၅၆.

   1. (က) ကစၢ်ယွၤအဖိခွါအသးသမူ ဘၣ်တၢ်သုးလဲအီၤဆူ မၤရံအဒၢလီၢ်ပူၤအခါ ဘၣ်ဃးတၢ်တလၢတပှဲၤလၢ အၤဒၣ်ဟ့ၣ်သါတ့ၢ်န့ၣ် လူၤကၣ် ၁:၃၅ စံးဝဲဒ်လဲၣ်. (ဃး. ၂:၁၁-၁၃; ယိၤ. ၆:၆၉; ဧ့ၤ. ၇:၂၆; ၁၀:၅)

   2. (ခ) လၢတချုးအိၣ်ဖျဲၣ်ဒံးဘၣ်လံၤလံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၁:၄၁-၄၃)

   3. (ဂ) မၤရံပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ ခရံာ်ဖိလၢမၤန့ၢ်တၢ်မၤအခွဲးလီၤဆီ လၢစိၤခဲအံၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၁:၃၈, ၄၆-၄၉; ၁၇:၁၀; ကတိၤ. ၁၁:၂)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၁:၁၈-၂၅.

   ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် တဘၣ်တၢ်ကိးတ့ၢ်အီၤလၢ ဧံးမၤနူၤအ့လး သနးက့ အတၢ်အိၣ်မူဒ်ပှၤကညီတဂၤန့ၣ် မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်တ့ၢ်ဝဲ မံၤဝဲန့ၣ်အခီပညီ ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁:၂၂, ၂၃; ယိၤ. ၁၄:၈-၁၀; ဧ့ၤ. ၁:၁-၃)

ပူ ၈၅

ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ တဲကူတဖျၢၢ်အပူၤ

1. ၁. ဖိသၣ်ဖိလၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤ မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. မၤရံပုာ်မံဃာ်အီၤဖဲလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဂီၤဖံးအီၣ်ဆၣ်အလီၢ် အိၣ်ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ, ပှၤလၢဟဲနုာ်လီၤဆူတဲကူပူၤန့ၣ် မတၤတဖၣ်လဲၣ်. မူခိၣ်ကလူးတဂၤ တဲဘၣ်တ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိလီၤဆီဝဲလဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်ကိးအီၤသ့လၢ ယွၤအဖိခွါန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လူၤကၣ် ၂:၁-၂၀.

   1. (က) ဝံအတၢ်ကတိၤဘၣ်ဃး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ် အတၢ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အပူၤန့ၣ် ကဲစၢ်အီၤကူစတူးဘၣ်ထွဲဝဲ ဖဲလဲၣ်တတီၤလဲၣ်. (လူၤ. ၂:၁-၄; မံ. ၅:၂)

   2. (ခ) ပှၤတဂၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး “ပှၤလၢအဝဲဒၣ်ဘၣ်အသးတဖၣ်” အကျါ ကသ့ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂:၁၄, ခစ; မး. ၁၆:၂၄; ယိၤ. ၁၇:၃; မၤတၢ်. ၃:၁၉, ၂၀; ဧ့ၤ. ၁၁:၆)

   3. (ဂ) တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ်အတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်န့ၣ် မ့ကဲထီၣ်တၢ်သးခုလၢ ယူဒၤပှၤကွၢ်သိလၢ အလၤကပီၤတအိၣ်တဖၣ်ဒၣ်လဲာ်သၢပျၢၤ ယွၤအကုၢ်အပှၤတဖၣ်လၢမုၢ်တနံၤညါအံၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ဒိၣ်န့ၢ်အါန့ၢ်အန့ၣ်မနုၤ လၢကသးခုဝဲအဂီၢ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂:၁၀, ၁၁; အ့း. ၃:၈, ၉; လီၣ်. ၁၁:၁၅; ၁၄:၆)

ပူ ၈၆

ပှၤတဖၣ်လၢ ဆၣ်တဖျၢၣ်နဲၣ်အီၤကျဲ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤတဖၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်အကျါတဂၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ယူာ်အစူဆူ ဆၣ်လၢအကပြုၢ်ကပြီၤတဖျၢၣ် န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပၤဟ့ၤရိာ်အသးကိၢ်ဝဲလဲၣ်. မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဆၣ်ကပြုၢ်ကပြီၤန့ၣ် နဲၣ်ပှၤတဖၣ်အကျဲဆူလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤဃိ အဝဲသ့ၣ်က့ၤဆူအကီၢ်လၢ ကျဲအဂၤတဘိန့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဟ့ၤရိာ်ခါလီၤအကလုၢ်ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

5. ၅. ယဟိဝၤမၢယိၤသးမၤမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ဒ်သိးဆၣ်အသီ ကကပီၤကပြုၢ်ကပြီၤအဂီၢ် မတၤမၤအီၤန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂:၁-၂၃.

   ပှၤမၤလိဃုသ့ၣ်ညါဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤတဖၣ်န့ၣ် ဖဲလဲၤဝဲသ့ၣ်ဆူယ့ၣ်ရူၤၡလ့ၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးအသးအိၣ်ဆံးအါလံလဲၣ်. (မး. ၂:၁, ၁၁, ၁၆)

ပူ ၈၇

ဖိသၣ်ယ့ၣ်ၡူးလဲၤတုၤလၢ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ပူၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအသးအိၣ်ထဲလဲၣ်လံလဲၣ်. အဝဲဟဲတုၤဖဲလဲၣ်.

2. ၂. ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ယိၤသးဒီးအပှၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ယိၤသးဒီးမၤရံန့ၣ် က့ၤဆူဟံၣ်ယံာ်တသီအလီၢ်ခံ ဘၣ်မနုၤအဃိ လဲၤကဒါက့ၤဝဲသ့ၣ်ဆူ ယရူၤၡလ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ယိၤသးဒီးမၤရံ ဃုထံၣ်န့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးဖဲလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကမၢကမၤဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ် အမိမိၢ်မၤရံမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ပလီၤဂာ်ဒ်ယ့ၣ်ၡူး လၢတၢ်မၤလိကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ် သ့ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လူၤကၣ် ၂:၄၁-၅၂.

   1. (က) တၢ်မၤလိာ်အိၣ်လၢ တနံၣ်တဘျီဘူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ထဲဒၣ်ပိာ်ခွါတဖၣ်ကဘၣ်ထီၣ်သနာ်က့ ယိၤသးဒီးမၤရံပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်မနုၤ လၢစိၤခဲအံၤမိၢ်ပၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂:၄၁; ၅ မိၤ. ၁၆:၁၆; ၃၁:၁၂; ကတိၤ. ၂၂:၆)

   2. (ခ) ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ စိၤခဲအံၤဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်သိးကဒိးပၢဆီၣ်လီၤသးလၢ မိၢ်ပၢ်တဖၣ်အဖီလာ် ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂:၅၁; ၅ မိၤ. ၅:၁၆; ကတိၤ. ၂၃:၂၂; ကလီး. ၃:၂၀)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၁၃:၅၃-၅၆.

   ယ့ၣ်ၡူးအပုၢ်လွံၢ်ဂၤ လၢအဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အမံၤလၢ လံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ် မတၤတဖၣ်လဲၣ်. လၢအဝဲသ့ၣ်ကျါခံဂၤန့ၣ် လၢခံဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၃:၅၅; မၤတၢ်. ၁၂:၁၇; ၁၅:၆, ၁၃; ၂၁:၁၈; ကလၤ. ၁:၁၉; ယၤ. ၁:၁; ယူ. ၁)

ပူ ၈၈

ယိၤဟၣ်ဘျၢယ့ၣ်ၡူးလၢထံ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပိာ်ခွါခံဂၤလၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤတဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိးဘျၢထံဒ်လဲၣ်.

3. ၃. နီၢ်နီၢ်တခီ ယိၤဟၣ်န့ၣ်ဘျၢညီနုၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

4. ၄. တၢ်ဂ့ၢ်လီၤဆီမနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးဃ့ယိၤဟၣ်လၢ အကဘျၢအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ကစၢ်ယွၤပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဘၣ်သးလၢ ယ့ၣ်ၡူးဒိးဘျၢထံအဃိ ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ယ့ၣ်ၡူးလဲၤအိၣ်လၢ လီၢ်အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ် အသီ ၄၀ အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

7. ၇. ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ် မ့တမ့ၢ် ပှၤပိာ်အခံ အဆိကတၢၢ်တနီၤန့ၣ် မတၤတဖၣ်လဲၣ်. တၢ်လီၤလးလၢ မၤဝဲအဆိကတၢၢ်တမံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၃:၁၃-၁၇.

   ယ့ၣ်ၡူးပာ်ကျၢၤတ့ၢ် တၢ်ဒိးဘျၢထံအဒိလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (စံး. ၄၀:၇, ၈; မး. ၂၈:၁၉, ၂၀; လူၤ. ၃:၂၁, ၂၂)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၄:၁-၁၁.

   ယ့ၣ်ၡူးသူလံာ်စီဆှံသ့သ့ဘၣ်ဘၣ်သ့န့ၣ် ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်ပသးလၢ ပကမၤလိလံာ်စီဆှံဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၄:၅-၇; ၂ ပ့း. ၃:၁၇, ၁၈; ၁ ယိၤ. ၄:၁)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၁:၂၉-၅၁.

   ပှၤဘျၢတၢ်ယိၤဟၣ်န့ၣ် နဲၣ်ဝဲအပျဲၢ်တဖၣ်ကျဲဆူ မတၤအအိၣ်လဲၣ်. တနံၤညါအံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် ပကွၢ်လိမၤဒိးအီၤသ့ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁:၂၉, ၃၅, ၃၆; ၃:၃၀; မး. ၂၃:၁၀)

4. ၄. ဖး ယိၤဟၣ် ၂:၁-၁၂.

   တၢ်လီၤလးလၢ ယ့ၣ်ၡူးမၤအဆိကတၢၢ်တမံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤတတြီ ကယဲၢ်တၢ်ဂ့ၤခဲလၢာ် လၢအကုၢ်အပှၤတဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၂:၉, ၁၀; စံး. ၈၄:၁၁; ယၤ. ၁:၁၇)

ပူ ၈၉

ယ့ၣ်ၡူးမၤကဆှီကွံာ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဆါအီၤလၢ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးအသးဟဲထီၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး ယ့ၣ်ၡူးမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးခါလီၤအကလုၢ်လၢ ပှၤဆါထိၣ်လွံၢ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ထံၣ်ဝဲယ့ၣ်ၡူးမၤဒ်အံၤအခါ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဟဲက့ၤဆူကီၢ်ကၤလံၤလါအခါ လဲၤခီဂာ်ကီၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤဟၣ် ၂:၁၃-၂၅.

   ပမ့ၢ်ဆိကမိၢ်ကွၢ် ယ့ၣ်ၡူးအသးထီၣ် ပှၤလၢအလဲတိၢ်လဲစ့တဖၣ် လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်ပူၤန့ၣ် ပကြၢးထံၣ် တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤလၢ ယွၤအဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤ ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၂:၁၅, ၁၆; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၂၄, ၃၁-၃၃)

ပူ ၉၀

ထံၣ်လိာ်အသးဒီး ပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ ထံပူၤကပၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ပတုာ်ဝဲလၢ ကီၢ်ၡၤမရံအထံပူၤတပူၤန့ၣ်လဲၣ်. အဝဲတဲပိာ်မုၣ်တဂၤလၢ ထံပူၤကပၤန့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ကမၢကမၣ်ဝဲလဲၣ်. ယၣ်ၡူးတဲဘၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

3. ၃. ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ဆိကမိၢ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးကတိၤထံမနုၤအဂ့ၢ်လဲၣ်. နီၢ်နီၢ်တခီ ကစၢ်တဲထံမနုၤအဂ့ၢ်လဲၣ်.

4. ၄. ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤကမၢကမၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤအဂ့ၢ်အဃိန့ၣ်လဲၣ်. တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကစၢ်မၤသ့ၣ်ညါဝဲဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ပဟံးန့ၣ်တၢ်မၤလိမနုၤတဖၣ်သ့လၢ တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးပိာ်မုၣ်လၢထံပူၤကပၤန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤဟၣ် ၄:၅-၄၃.

   1. (က) ဒ်ပပိာ်ထွဲယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အသိး ပကြၢးပာ်ဖျါပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပှၤလၢ အကလုာ်လီၤဆီ, တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအတီၤလီၤဆီဒီးပှၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၄:၉; ၁ ကရံၣ်. ၉:၂၂; ၁ တံၤ. ၂:၃, ၄; တံ. ၂:၁၁)

   2. (ခ) ပှၤလၢဟဲကဲထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်တဂၤန့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ဘၣ်ဃးနီၢ်သး မနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၄:၁၄; ၡါ. ၅၈:၁၁; ၂ ကရံၣ်. ၄:၁၆)

   3. (ဂ) ပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်ပာ်ဒိၣ်ပာ်ကဲ ဒ်ၡၤမရံပိာ်မုၣ် လၢအသးအိၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဂၤ တၢ်လၢအသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲတဖၣ်အသိး သ့ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၄:၇, ၂၈; မး. ၆:၃၃; လူၤ. ၁၀:၄၀-၄၂)

ပူ ၉၁

ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိသီလိတၢ် လၢကစၢၢ်တဖျၢၣ်အဒီခိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ်ဖဲလဲၣ်. ပှၤတဖၣ်လၢအဆ့ၣ်နီၤလၢအကပၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. တၢ်မၢဖိ ၁၂ ဂၤအမံၤ တၢ်ကိးအီၤဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဘီမုၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးမၤလိပှၤတဖၣ်လၢ ကဃ့ထုကဖၣ်ဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ယ့ၣ်ၡူးတဲ ပှၤကညီတဂၤဒီးတဂၤ ကြၢးရ့လိာ်မုာ်လိာ်အသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၅:၁-၁၂.

   ပပလီၢ်ပသးလၢ နီၢ်သးအတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ကျဲမနုၤတဖၣ်သ့လဲၣ်. (မး. ၅:၃, ဟသ- ပှၤလၢအအၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ အလိၣ်ကသန့ၤအသးဒီးယွၤန့ၣ် သူၣ်ဖှံသးညီဝဲလီၤ.; ရိ. ၁၀:၁၃-၁၅; ၁ တံၤ. ၄:၁၃, ၁၅, ၁၆)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၅:၂၁-၂၆.

   ပတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်ဒီး ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် လဲၤမၤဘၣ်ဒိ တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်ဒီး­ယဟိဝၤသ့န့ၣ် မးသဲ ၅:၂၃, ၂၄ ပာ်ဒိၣ်ပာ်ဖျါလီၤဆီဝဲဒ်လဲၣ်. (မး. ၆:၁၄, ၁၅; စံး. ၁၃၃:၁; ကလီး. ၃:၁၃; ၁ ယိၤ. ၄:၂၀)

3. ၃. ဖး မးသဲ ၆:၁-၈.

   တၢ်ဆိကမိၢ်လီၤက့ၤအသးလၢအတီ လၢခရံာ်ဖိတဖၣ်ကြၢးဟးဆှဲး အက့ၢ်အဂီၤတနီၤန့ၣ် မနုၤလဲၣ်. (လူၤ. ၁၈:၁၁, ၁၂; ၁ ကရံၣ်. ၄:၆, ၇; ၂ ကရံၣ်. ၉:၇)

4. ၄. ဖး မးသဲ ၆:၂၅-၃၄.

   ဘၣ်ဃး တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢပလိၣ်ဘၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ပကဘၣ်ပာ်ဂံၢ်ပာ်ဘါပသးလၢယဟိဝၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (၂ မိၤ. ၁၆:၄; စံး. ၃၇:၂၅; ဖံလံး. ၄:၆)

5. ၅. ဖး မးသဲ ၇:၁-၁၁.

   တၢ်ကတိၤဒိလၢအဖျါဆှံ လၢ မးသဲ ၇:၅ ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်. (ကတိၤ. ၂၆:၁၂; ရိ. ၂:၁; ၁၄:၁၀; ယၤ. ၄:၁၁, ၁၂)

ပူ ၉၂

ယ့ၣ်ၡူးမၤမူထီၣ်က့ၤပှၤသံတဖၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်အပါပၢ်လၢ တၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. အဝဲဒီးအမါန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဝဲသ့ၣ်နးမးန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဖဲထံၣ်ယ့ၣ်ၡူးအခါ ယၤအ့ၤရူးမၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲယ့ၣ်ၡူးလဲၤဆူယၤအံၤရူးအဟံၣ်အခါ  တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.  လၢကျဲန့ၣ် ယၤအံၤရူးနၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပှၤအိၣ်လၢယၤအံၤရူးအဟံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ နံၤဘၣ်ဖၣ်လဲယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကိးနုာ်ဝဲ တၢ်မၢဖိသၢဂၤဒီး ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်အမိမိၢ်, အပါပၢ်တဖၣ်ဆူ ပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်အဒၢးပူၤဝံၤ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ယ့ၣ်ၡူးမၤမူထီၣ်က့ၤဝဲဒံး ပှၤဂၤမတၤတဖၣ်လၢတၢ်သံလဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လူၤကၣ် ၈:၄၀-၅၆.

   ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤဒီး တၢ်ကွၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဒီးအဂ့ၢ်အကျိၤ လၢပိာ်မုၣ်လၢတုၢ်ဘၣ် တၢ်ဆါသွံၣ်ဃီၣ်တဂၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. တနံၤညါအံၤ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢတၢ်ဂ့ၢ်ဝဲန့ၣ် သ့ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၈:၄၃, ၄၄, ၄၇, ၄၈; ၃ မိၤ. ၁၅:၂၅-၂၇; မး. ၉:၁၂, ၁၃; ကလီး. ၃:၁၂-၁၄)

2. ၂. ဖး လူၤကၣ် ၇:၁၁-၁၇.

   ပှၤလၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အဘုးအတံၢ်, အတံၤသကိးဘၣ်သံတဖၣ်န့ၣ် မၤန့ၢ်တၢ်သူၣ်မုာ်သးခူၣ်ထီၣ်က့ၤဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဒီသူၣ်ပာ်သးလၢ ဝ့ၢ်နၤအံၣ်အမုၣ်ကမဲတဂၤအဖီခိၣ် သ့ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၇:၁၃; ၂ ကရံၣ်. ၁:၃, ၄; ဧ့ၤ. ၄:၁၅)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၁:၁၇-၄၄.

   ဘၣ်သူၣ်အုးသးအုးလၢ ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဂၤသံအခါန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကဲထီၣ်ညီနုၢ်လီၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၁:၃၃-၃၆, ၃၈; ၂ မူၤ. ၁၈:၃၃; ၁၉:၁-၄)

ပူ ၉၃

ယ့ၣ်ၡူးဒုးအီၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်တၢ်အီၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤဘျၢတၢ်ယိၤဟၣ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တ့ၢ် တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးမနုၤတမံၤလဲၣ်. တၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးတုၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ယ့ၣ်ၡူးဒုးအီၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢအပိာ်အခံတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. တၢ်အီၣ်အဘျဲၣ်အစဲၢ် အိၣ်တ့ၢ်ထဲလဲၣ်.

3. ၃. တုၤမုၢ်နၤခီန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အပျဲၢ်တဖၣ်ဘၣ်ပျံၤတၢ်န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်မၤအသးဒီးပ့းတရူးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးဒုးအီၣ်ကဒီး ပှၤအိၣ်လၢအကထိတဖၣ် ခံဘျီတဘျီဒ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲယ့ၣ်ၡူးပၢဟီၣ်ခိၣ်ဒ်ယွၤအစီၤပၤအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ကဂ့ၤလီၤဆီန့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၁၄:၁-၃၂.

   1. (က) တၢ်ကွဲးနီၢ်လၢ မးသဲ ၁၄:၂၃-၃၂ န့ၣ် ဒုးထံၣ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ပှၤ ဘၣ်ဃးပ့းတရူးအသးအလုၢ်အလၢ် ဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) ပ့းတရူးန့ၣ် လၢခံ ဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒီး မၤနၢၤအသးလၢအချ့ဒံးချ့ဒူးလံန့ၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးနီၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၄:၂၇-၃၀; ယိၤ. ၁၈:၁၀; ၂၁:၇; မၤတၢ်. ၂:၁၄, ၃၇-၄၀; ၁ ပ့း. ၅:၆, ၁၀)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၁၅:၂၉-၃၈.

   ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ပာ်ကဲ နီၢ်ခိတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကတဲာ်ကတီၤတဖၣ် လၢအပၢ်အအိၣ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၅:၃၇; ယိၤ. ၆:၁၂; ကလီး. ၃:၁၅)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၆:၁-၂၁.

   ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ မုၢ်တနံၤညါအံၤန့ၣ် လူၤမၤပိာ်ထွဲယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ် ဘၣ်ဃးတၢ်ပာ်ကဲပဒိၣ်တဖၣ် သ့ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၆:၁၅; မး. ၂၂:၂၁; ရိ. ၁၂:၂; ၁၃:၁-၄)

ပူ ၉၄

ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်ဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤတၢ်မၢဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖဲဟဲက့ၤလၢတၢ်ဒ့ၣ်စၢၤအယံၤအခါ ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်အသးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤယ့ၣ်ၡူးကိးဖိသၣ်တဂၤ ဒီးအမၢဆၢထၢၣ်လၢ တၢ်မၢဖိတဖၣ်အခၢၣ်သးန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. တၢ်မၢဖိတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်မၤလိဝဲသ့ၣ်လၢ အကလီၤဂာ်ဒ်ဖိသၣ်တဖၣ်အသိး ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. လၢခံ ခံလါသၢလါအလီၢ်ခံ ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် အဲၣ်ဝဲဖိသၣ်တဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၁၈:၁-၄.

   ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်က့ၤသီက့ၤတၢ်အခါ ဘၣ်သူဝဲတၢ်ကတိၤဒိတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (မး. ၁၃:၃၄, ၃၆; မၢ်. ၄:၃၃, ၃၄)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၁၉:၁၃-၁၅.

   ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်သကိး ဘီမုၢ်အတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ကွၢ်လိမၤဒိး ဖိသၣ်တဖၣ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (စံး. ၂၅:၉; ၁၃၈:၆; ၁ ကရံၣ်. ၁၄:၂၀)

3. ၃. ဖး မၢ်ကူး ၉:၃၃-၃၇.

   ဘၣ်ဃး တၢ်သးအိၣ်ဆၢန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အလီၢ်အလၤလၢအဖျါလီၤဆီတဖၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမၤလိတ့ၢ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (မၢ်. ၉:၃၅; မး. ၂၀:၂၅, ၂၆; ကလၤ. ၆:၃; ဖံလံး. ၂:၅-၈)

4. ၄. ဖး မၢ်ကူး ၁၀:၁၃-၁၆.

   ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ပှၤသုးဘူးပှၤသးဆူအအိၣ် ညီဒ်လဲၣ်. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် မၤန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်သ့ဒ်လဲၣ်. (မၢ်. ၆:၃၀-၃၄; ဖံလံး. ၂:၁-၄; ၁ တံၤ. ၄:၁၂)

ပူ ၉၅

ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိမၤယုၤတၢ်အကျဲ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤတဂၤ သံကွၢ်ယ့ၣ်ၡူးတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤသံကွၢ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသူဝဲတၢ်မနုၤဒီး သိၣ်လိမၤယုၤတၢ်န့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃး ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်ဒီး ပှၤၡၤမရံဖိတဖၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ပူလၢယ့ၣ်ၡူးတဲအပူၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီး ယူဒၤပှၤလဲၤတၢ်ဖိတဂၤ လၢအလဲၤတၢ်ဆူဝ့ၢ်ယရံၤဃိ ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. လၢကျဲန့ၣ် ယူဒၤအပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဂၤဒီး ပှၤလ့ၤဝံဖိတဂၤ လဲၤခီဂာ်ဝဲအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

5. ၅. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် မတၤမၤစၢၤ ပှၤလၢအဘၣ်ဒိဘၣ်တီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

6. ၆. ဖဲယ့ၣ်ၡူးတဲပူကတၢၢ်ဝံၤ သံကွၢ်ဝဲမနုၤလဲၣ်. ပှၤန့ၣ် စံးဆၢဝဲဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လူၤကၣ် ၁၀:၂၅-၃၇.

   1. (က) လၢကဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢလိၤလိၤဆူ ပှၤသ့လံာ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အလီၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမၤစၢၤပှၤန့ၣ် လၢကကွၢ်ထံဆိကမိၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၁၀:၂၆; မး. ၁၆:၁၃-၁၆)

   2. (ခ) ဒ်သိး ပှၤလၢအဒိကနၢ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ် ကမၤနၢၤတၢ်သးအိၣ်ကွၢ်မဲာ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးသူတၢ်ကတိၤဒိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၁၀:၃၆, ၃၇; ၁၈:၉-၁၄; တံ. ၁:၉)

ပူ ၉၆

ယ့ၣ်ၡူးမၤဘျါပှၤဆူးပှၤဆါတဖၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟးဝ့ၤဝီၤလၢ ကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ညါအခါ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဘျၢအသးလၢထံဝံၤယံာ်သၢနံၣ်ဃၣ်ဃၣ်အခါ စံးဘၣ်အတၢ်မၢဖိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ပှၤလၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ်ပိာ်မုၣ်အံၤ မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အနၢ်တဖၣ်အတၢ်တြီဆၢန့ၣ် ဘၣ်မနုၤကဲထီၣ်တၢ်မဲာ်ဆှးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဒီးအတၢ်မၢဖိတဖၣ် ဟဲတုၤလၢဝ့ၢ်ယရံၤဃိအကပၤအခါ ယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ် ပှၤဃ့အီၣ်အဆၣ်လၢအမဲာ်ဘျီၣ်ခံဂၤ မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးမၤတၢ်လီၤလးတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၁၅:၃၀, ၃၁.

   ယဟိဝၤအတၢ်နဲၣ်ဖျါအစိကမီၤမနုၤတဖၣ် ဖျါထီၣ်ခီဖျိလၢယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢ ပတၢ်နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ဃး ယဟိဝၤအတၢ်စံးပာ်ဟီၣ်ခိၣ်အသီန့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (စံး. ၃၇:၂၉, ဟသ- “ကန့ၢ်ဘၣ်သါဟီၣ်ခိၣ်”; ၡါ. ၃၃:၂၄, ခစ)

2. ၂. ဖး လူၤကၣ် ၁၃:၁၀-၁၇.

   ယ့ၣ်ၡူးမၤတၢ်လီၤလး လၢအဖျါလီၤဆီကတၢၢ်တနီၤ လၢမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ပူၤဖျဲးလၢ ကစၢ်ကမၤန့ၢ်ပှၤကညီတဖၣ် ဖဲအပၢတၢ်အနံၣ်တကထိအခါ ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၁၃:၁၀-၁၃; စံး. ၄၆:၉; မး. ၁၂:၈; ကလီး. ၂:၁၆, ၁၇; လီၣ်. ၂၁:၁-၄)

3. ၃. ဖး မးသဲ ၂၀:၂၉-၃၄.

   ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် တချုးတဒးတုၤဒၣ်လဲာ် ကမၤစၢၤပှၤကညီတဖၣ်တသ့ တအိၣ်နီတဘျီဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးနီၢ်ဝဲအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒ်လဲၣ်. (၅ မိၤ. ၁၅:၇; ယၤ. ၂:၁၅, ၁၆; ၁ ယိၤ. ၃:၁၇)

ပူ ၉၇

ယၣ်ၡူးဟဲဒ်စီၤပၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟဲဆူ သဝီဖိတဖျၢၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အကပၤအခါ မၢအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဒ်တၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟဲတုၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အကပၤအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖဲဖိသၣ်တဖၣ်ထံၣ် ယ့ၣ်ၡူးမၤဘျါန့ၢ် ပှၤမဲာ်တထံၣ်တၢ်တဖၣ်, ပှၤစုပှၤခီၣ်တဆူၣ်တဖၣ်အခါ မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ်လၢအသးထီၣ် မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ပလီၤဂာ်ဒ်ဖိသၣ်တဖၣ်လၢ အစံးပတြၢၤယ့ၣ်ၡူး သ့ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂၁:၁-၁၇.

   1. (က) ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်လဲၤနုာ်ဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒ်စီၤပၤအသိးန့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးဒီး ရိမ့ၤအစိၤသုးခိၣ်ကျၢၢ်လၢအနၢၤတၢ်ဒုးတဖၣ် လဲၤနုာ်လီၤဆူဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၁:၄, ၅; ကၤ. ၉:၉; ဖံလံး. ၂:၅-၈; ကလီး. ၂:၁၅)

   2. (ခ) ဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိသ့လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးပိာ်ခွါဖိတဖၣ် လၢအကိးပသုထီၣ်ဒ်လံာ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၈ အတၢ်ကွဲးအသိး ဖဲယ့ၣ်ၡူးနုာ်လီၤဆူတၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါ ဒ်လဲၣ်. (မးသဲ ၂၁:၉, ၁၅; စံး. ၁၁၈:၂၅, ၂၆; ၂ တံၤ. ၃:၁၅; ၂ ပ့း. ၃:၁၈)

2. ၂. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၂:၁၂-၁၆.

   တၢ်သူစူၣ်ပလိၣ်အဒ့လၢပှၤတဖၣ်ဖဲ အစံးထီၣ်ပတြၢၤယ့ၣ်ၡူးအခါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိလၢမနုၤအဂီၢ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၂:၁၃; ဖံလံး. ၂:၁၀; လီၣ်. ၇:၉, ၁၀)

ပူ ၉၈

လၢကစၢၢ်သ့ၣ်စၤယံးအလိၤ

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် လၢလဲၣ်တဂၤလဲၣ်.

2. ၂. လၢတၢ်လုၢ်ဟံၣ်ပူၤန့ၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အဒိၣ်တဖၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤယ့ၣ်ၡူးဒ်လဲၣ်. ကစၢ်တဲအဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. တၢ်မၢဖိတဖၣ် သံကွၢ်ယ့ၣ်ၡူးမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်အတၢ်မၢဖိတဖၣ် တၢ်တဖၣ်လၢကကဲထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်တနီၤ ဖဲအဝဲပၢတၢ်လၢမူခိၣ်ဒ်စီၤပၤအသိးအခါ န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲဒၣ် တချုးအမၤကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲ ကယဲၢ်တၢ်အၢတၢ်သီလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ် တၢ်မနုၤကကဲထီၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂၃:၁-၃၉.

   1. (က) လံာ်စီဆှံနဲၣ်ဖျါ တၢ်သူဟီၣ်ခိၣ်အမံၤလၤသၣ်ကပီၤတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲသနာ်က့ ဘၣ်ဃးတၢ်သူမံၤလၤလၢပတြၢၤမုာ်ပှၤ လၢခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ မးသဲ ၂၃:၈-၁၁ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၆:၂၅; ရိ ၁၃:၇; ၁ ပ့း. ၂:၁၃, ၁၄)

   2. (ခ) ဒ်သိးပှၤတဖၣ်သုတဟဲကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအဂီၢ် ဖၤရံၤၡဲတဖၣ်န့ၣ် သူဝဲကျဲမနုၤဒီးတြီဝဲသ့ၣ်လဲၣ်. စိၤခဲအံၤတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး သူဝဲသ့ၣ်ကျဲလၢတၢ်ကူၣ်မၤန့ၢ်တၢ်ဒ်န့ၣ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၃:၁၃; လူၤ. ၁၁:၅၂; ယိၤ. ၉:၂၂; ၁၂:၄၂; ၁ သ့း. ၂:၁၆)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၂၄:၁-၁၄.

   1. (က) တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲအကါဒိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် မးသဲ ၂၄:၁၃ ပာ်ဖျါဃၢအတယၢၢ်ဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) တၢ်ကတိၤ “အကတၢၢ်” လၢ မးသဲ ၂၄:၁၃ န့ၣ် သးအိၣ်စံးဝဲမနုၤလဲၣ်. (မး. ၁၆:၂၇; ရိ. ၁၄:၁၀-၁၂; ၂ ကရံၣ်. ၅:၁၀)

3. ၃. ဖး မၢ်ကူး ၁၃:၃-၁၀.

   မၢ်ကူး ၁၃:၁၀ သူဝဲတၢ်ကတိၤမနုၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်န့ၣ် အကါဒိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (ရိ. ၁၃:၁၁, ၁၂; ၁ ကရံၣ်. ၇: ၂၉-၃၁; ၂ တံၤ. ၄:၂)

ပူ ၉၉

ဖဲအိၣ်လၢ ဒၢးအဖီခိၣ်တကထၢ

1. ၁. ဒ်ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ယ့ၣ်ၡူးဒီးအတၢ်မၢဖိ ၁၂ ဂၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤဘၣ်တုၤအိၣ်ဝဲသ့ၣ်လၢ ဒၢးအဖီခိၣ်တကထၢန့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤလၢဟးထီၣ်ဆူတၢ်ချၢန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အဝဲကလဲၤမၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. တၢ်အီၣ်ဘူၣ်လဲၤကပာ်ဝံၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ် ဘူၣ်လီၤဆီမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘူၣ်လဲၤကပာ်န့ၣ် မၤသ့ၣ်နီၣ်က့ၤပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢ တၢ်မၤတ့ၢ်အသးမနုၤလဲၣ်. တၢ်အီၣ်ဘူၣ်လီၤဆီအံၤ မၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံတဖၣ် မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်ဝံၤအခါ ယ့ၣ်ၡူးတဲဘၣ်အပှၤပိာ်အခံတဖၣ်မနုၤလဲၣ်. ဝံၤဒီး မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂၆:၁၄-၃၀.

   1. (က) ယူဒၤအတၢ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတံၢ်နီၢ်လီၤန့ၣ် မးသဲ ၂၆:၁၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

   2. (ခ) တၢ်သွံၣ်လၢယ့ၣ်ၡူးလူလီၤတ့ၢ်န့ၣ် မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် တၢ်တိာ်ပာ်မနုၤခံခါလဲၣ်. (မး. ၂၆:၂၇, ၂၈; ယံး. ၃၁:၃၁-၃၃; အ့း. ၁:၇; ဧ့ၤ. ၉:၁၉, ၂၀)

2. ၂. ဖး လူၤကၣ် ၂၂:၁-၃၉.

   စၤတၣ်န့ၣ် နုာ်လီၤဆူယူဒၤအပူၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂၂:၃; ယိၤ. ၁၃:၂; မၤတၢ်. ၁:၂၄, ၂၅)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၃:၁-၂၀.

   1. (က) ပမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်ကွဲးဖျါထီၣ်လၢ ယိၤဟၣ် ၁၃:၃ န့ၣ် ယူဒၤကြၢးတူၢ်တၢ်ပာ်တၢ်ကမၣ်လၢ တၢ်လၢမၤတ့ၢ်ဝဲအဃိဧါ. ကစၢ်ယွၤအကုၢ်အပှၤတဖၣ် ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤသ့ဒ်လဲၣ်. (၁ မိၤ. ၄:၇; ၂ ကရံၣ်. ၂:၁၁; ကလၤ. ၆:၁; ယၤ. ၁:၁၃, ၁၄)

   2. (ခ) ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ် တၢ်မၤလိအဒိၣ်အမုၢ် မနုၤလဲၣ်. (ယိၤ. ၁၃:၁၅; မး. ၂၃:၁၁; ၁ ပ့း. ၂:၂၁)

4. ၄. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၇:၁-၂၆.

   ယ့ၣ်ၡူးဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ ပှၤပိာ်အခံတဖၣ်ကကဲထီၣ် “တၢ်တမံၤဃီ” န့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၇:၁၁, ၂၁-၂၃: ရိ. ၁၃:၈; ၁၄:၁၉; ကလီး. ၃:၁၄)

ပူ ၁၀၀

ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢတၤသၣ်လီၢ်အခါ

1. ၁. ယ့ၣ်ၡူးဒီးအတၢ်မၢဖိတဖၣ်န့ၣ် ထွးထီၣ်လၢဒၢးလၢအဖီခိၣ်တကထၢဝံၤ လဲၤဝဲသ့ၣ်ဆူလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးမၢအတၢ်မၢဖိတဖၣ် လၢအကမၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဟဲက့ၤဆူအတၢ်မၢဖိတဖၣ်အအိၣ်အခါ ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ပှံၤဘျီလဲၣ်.

3. ၃. မတၤတဖၣ်ဟဲနုာ်လီၤဆူ တၤသၣ်လီၢ်ပူၤလဲၣ်. ဒ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအသိး ယူဒၤမၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤလၢ ယူဒၤနၢမူယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လဲၣ်. ပ့းတရူးမၤမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်ပ့းတရူးဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးတဃ့ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကဆှၢလီၤန့ၢ်အီၤ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂၆:၃၆-၅၆.

   1. (က) ကျဲလၢယ့ၣ်ၡူးသိၣ်က့ၤသီက့ၤအပျဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဲတၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ မုၢ်နံၤခဲအံၤခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၀:၂၅-၂၈; ၂၆:၄၀, ၄၁; ကလၤ. ၅:၁၇; အ့း. ၄:၂၉, ၃၁, ၃၂)

   2. (ခ) ပှၤကညီတဂၤဒီးတဂၤ ဖီၣ်တၢ်စုကဝဲၤနီၢ်နီၢ်လၢ ကဒုးလိာ်အသးအဂီၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၆:၅၂; လူၤ. ၆:၂၇, ၂၈; ယိၤ. ၁၈:၃၆)

2. ၂. ဖး လူၤကၣ် ၂၂:၃၉-၅၃.

   တၢ်ဂ့ၢ်လၢ မူခိၣ်ကလူးတဂၤဟဲလီၣ်ဖျါထီၣ်အသးဒီး ဘၣ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါယ့ၣ်ၡူးလၢ က့ၤသစ့းမနၤတၤသၣ်လီၢ်ပူၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ကဒံကဒါဧါ. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (လူၤ. ၂၂:၄၁-၄၃; ၡါ. ၄၉:၈; မး. ၄:၁၀, ၁၁; ဧ့ၤ. ၅:၇)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၈:၁-၁၂.

   ယ့ၣ်ၡူးဒီတဒၢအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤထီဒါအီၤတဖၣ်အစုပူၤဒ်လဲၣ်. ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ တၢ်အဒိအတဲာ်ဝဲန့ၣ် သ့ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၀:၁၁, ၁၂; ၁၈:၁, ၆-၉; ဧ့ၤ. ၁၃:၆; ယၤ. ၂:၂၅)

ပူ ၁၀၁

ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤလၢအတၢ်ကမၣ်အိၣ်ကတၢၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်.

2. ၂. ဖဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်တဖၣ် က့ၤဖီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအခါ တၢ်မၢဖိတဖၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. လၢပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်ကျၢၢ် ကၤယါဖၤအဟံၣ်န့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပ့းတရူးဟးထီၣ်ဆူခိဒီး ဟီၣ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ ပံၤလးအအိၣ်အခါ ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ်တဖၣ် ကိးသသြီထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

6. ၆. မုၢ်ယဲၢ်နံၤမုၢ်ဃ့ၣ်လီၤအဆၢကတီၢ်န့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီးယ့ၣ်ၡူးဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးအၢၣ်လီၤအီလီၤ ပှၤအၢဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဘျးထီၣ်အီၤလၢ အကပၤန့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

7. ၇. ပၤရဒံစူးလၢကစၢ်စံးဝဲန့ၣ် ကအိၣ်သူၣ်လီၤအသးဖဲလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂၆:၅၇-၇၅.

   ယူဒၤကွီၢ်ဘျီၣ်အပဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲသ့ၣ် သးလၢအအၢအသီဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၆:၅၉, ၆၇, ၆၈)

2. ၂. ဖး မးသဲ ၂၇:၁-၅၀.

   ယူဒၤအတၢ်သူၣ်အုးသးအုးန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးနီၢ်နီၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤပစံးသ့လဲၣ်. (မး. ၂၇:၃, ၄; မၢ်. ၃:၂၉; ၁၄:၂၁; ၂ ကရံၣ်. ၇:၁၀, ၁၁)

3. ၃. ဖး လူၤကၣ် ၂၂:၅၄-၇၁.

   ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤသ့လၢ ပ့းတရူးအတၢ်သမၢယ့ၣ်ၡူး ဖဲဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အီၤဒီးတၢ်ဖီၣ်အီၤအနၤန့ၣ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂၂:၆၀-၆၂; မး. ၂၆:၃၁-၃၅; ၁ ကရံၣ်. ၁၀:၁၂)

4. ၄. ဖး လူၤကၣ် ၂၃:၁-၄၉.

   တၢ်မၤအီၤတတီတလိၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးမၤဆၢက့ၤဒ်လဲၣ်. ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလၢ တၢ်ဝဲန့ၣ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂၃:၃၃, ၃၄; ရိ. ၁၂:၁၇-၁၉; ၁ ပ့း. ၂:၂၃)

5. ၅. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၈:၁၂-၄၀.

   ပ့းတရူးန့ၣ် ပျံၤပှၤကညီအဃိ တဟူးတဂဲၤတဖံးတၢ်မၤတၢ် တစိၢ်တလီၢ်သနးက့ ကဲထီၣ်ကဒါက့ၤတၢ်မၢဖိလၢဖျါလီၤဆီတဂၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ယိၤ. ၁၈:၂၅-၂၇; ၁ ကရံၣ်. ၄:၂; ၁ ပ့း. ၃:၁၄, ၁၅; ၅:၈, ၉)

6. ၆. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၉:၁-၃၀.

   1. (က) ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်အကြၢးအဘၣ်လၢ နီၢ်ခိတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်အဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၂:၁, ၂, ၉, ၁၀; ၁၉:၂၃, ၂၄; မး. ၆:၃၁, ၃၂; ၈:၂၀)

   2. (ခ) ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ တဲဝဲဖဲကသံဘူးထီၣ်အခါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤနၢၤအတၢ်ကိးထီၣ်လၢ အဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတ့ၢ်လံ ယဟိဝၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်ပၢဘၣ်တၢ်ခဲလၢာ်လီၤန့ၣ်ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၆:၃၃; ၁၉:၃၀; ၂ ပ့း. ၃:၁၄; ၁ ယိၤ. ၅:၄)

ပူ ၁၀၂

ယ့ၣ်ၡူးမူထီၣ်က့ၤလံ

1. ၁. ပိာ်မုၣ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ပိာ်ခွါခံဂၤတခီ မတၤတဖၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်အလီၢ်န့ၣ် တၢ်လီၢ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပံၤလးမၢပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ် ကပျဲလီၤသုးဖိတနီၤ လၢကခိးယ့ၣ်ၡူးအသွၣ်ခိၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ယ့ၣ်ၡူးသံဝံၤသၢသီအနံၤဂီၤဂီၤသီသီန့ၣ် မူခိၣ်ကလူးတဂၤ မၤမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်တဖၣ် မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပိာ်မုၣ်တနီၤဟဲဝဲသ့ၣ်ဆူ ယ့ၣ်ၡူးအသွၣ်ခိၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိကမၢကမၢ်ဝဲသ့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပ့းတရူးဒီးယိၤဟၣ်န့ၣ် လဲၤဃ့ၢ်ဝဲသ့ၣ်ဆူ ယ့ၣ်ၡူးအသွၣ်ခိၣ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဘၣ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. တၢ်မၤအသးဒီးယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်မူဝဲအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးမၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မးသဲ ၂၇:၆၂-၆၆ ဒီး ၂၈:၁-၁၅.

   ဖဲယ့ၣ်ၡူးသမူထီၣ်က့ၤအကတီၢ်န့ၣ် ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ်အဒိၣ်တဖၣ်, ဖၤရံၤၡဲတဖၣ်ဒီး ပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တဖၣ် မၤကမၣ်သးစီဆှံဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၂:၂၄, ၃၁, ၃၂; ၂၈:၁၁-၁၅)

2. ၂. ဖး လူၤကၣ် ၂၄:၁-၁၂.

   ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သမူထီၣ်က့ၤအဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ယဟိဝၤထံၣ်ပိာ်မုၣ်တဖၣ်မ့ၢ် ပှၤအုၣ်အသးလၢဘၣ်တၢ်နာ်အီၤသ့ ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂၄:၄, ၉, ၁၀; မး. ၂၈:၁-၇)

3. ၃. ဖး ယိၤဟၣ် ၂၀:၁-၁၂.

   ဖဲပတနၢ်ပၢၢ် လံာ်စီဆှံအဝံအတၢ်ကတိၤတမံၤ အတၢ်လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဂ့ၤဂ့ၤအခါ ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤလီၤန့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါအဂီၢ် ယိၤဟၣ် ၂၀:၈, ၉ မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်. (ကတိၤ. ၄:၁၈; မး. ၁၇:၂၂, ၂၃; လူၤ. ၂၄:၅-၈; ယိၤ. ၁၆:၁၂)

ပူ ၁၀၃

လဲၤနုာ်ဝဲဆူဒၢးလၢ အိၣ်ကးတံာ်ကျၢၤဃးသး အဂ့ၢ်

1. ၁. မၤရံတဲ ပှၤလၢအဆိကမိၢ်ဝဲပှၤပၢၤတၤသၣ်အလီၢ် ဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် သ့ၣ်ညါက့ၤဝဲလၢ အမ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးနီၢ်နီၢ်လီၤန့ၣ် ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. တၢ်မၤအသးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်ခံဂၤလၢ အလဲၤဝဲသ့ၣ်ဆူအ့းမၤအူသဝီ ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. အပျဲၢ်ခံဂၤန့ၣ် ဖဲအတဲဘၣ်တၢ်မၢဖိတဖၣ်လၢ အထံၣ်ဘၣ်တ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူးအခါ တၢ်လီၤကမၢကမၣ်မနုၤ ဟဲကဲထီၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးလီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ ပှၤပိာ်အခံတဖၣ်အမဲာ်ညါ ပှံၤဘျီလဲၣ်.

5. ၅. ဖဲသိၤမါနၢ်ဟူ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်ထံၣ်ဘၣ်ကစၢ်အခါ တဲဝဲမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဃိးသီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤဟၣ် ၂၀:၁၁-၂၉.

   ဖဲယိၤဟၣ် ၂၀:၂၃ န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးစံးလၢ ပှၤကညီမၤန့ၢ်အခွဲးလၢ ကပျၢ်တၢ်ကမၣ်ဧါ. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (စံး. ၄၉:၂, ၇; ၡါ. ၅၅:၇; ၁ တံၤ. ၂:၅, ၆; ၁ ယိၤ. ၂:၁, ၂)

2. ၂. ဖး လူၤကၣ် ၂၄:၁၃-၄၃.

   ပသးန့ၣ် ဒ်သိးတူၢ်လိာ်လံာ်စီဆှံအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ် ကညီအဂီၢ် ပကတဲာ်ကတီၤအီၤသ့ဒ်လဲၣ်. (လူၤ. ၂၄:၃၂, ၃၃; ဧ့. ၇:၁၀; မး. ၅:၃, ဟသ- ‘ပှၤလၢအအၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ အလိၣ်ကသန့ၤအသးဒီယွၤန့ၣ် သူၣ်ဖှံသးညီဝဲလီၤ.’; မၤတၢ်. ၁၆:၁၄; ဧ့ၤ. ၅:၁၁-၁၄)

ပူ ၁၀၄

ယ့ၣ်ၡူးက့ၤထီၣ်ဆူမူခိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်တဘျီန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်ပှံၤဂၤ ထံၣ်ဘၣ်အီၤလဲၣ်. ကစၢ်တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ် မနုၤအဂ့ၢ်လဲၣ်.

2. ၂. ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ်စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲယ့ၣ်ၡူးပၢတၢ်ဒ်စီၤပၤ အနံၣ်တကထိအခါ တၢ်အိၣ်မူလၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ကမၤအသးဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယ့ၣ်ၡူးလီၣ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်အသးလၢ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်အမဲာ်ညါ ပှံၤသီလဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ခဲအံၤန့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်တုၤလံလၢ ယ့ၣ်ၡူးကမၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘုးထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးကဟးဖးဒီးအပျဲၢ်တဖၣ်အခါန့ၣ် မၤလိာ်တ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

5. ၅. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးဟါမၣ်လၢတၢ်ထံၣ်ပူၤဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၁၅:၃-၈.

   ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်မၢဖိပီလူးစံးကတိၤတၢ် ဘၣ်ဃးယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သမူထီၣ်က့ၤ လၢတၢ်နာ်အဂၢၢ်အကျၢၤ သ့န့ၣ်လဲၣ်. မုၢ်တနံၤညါအံၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကတိၤဝဲသ့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလၢ တၢ်စူၢ်ဂၢၢ်နာ်ကျၢၤသ့လဲၣ်. (၁ ကရံၣ်. ၁၅:၄, ၇, ၈; ၡါ. ၂:၂, ၃; မး. ၂၄:၁၄; ၂ တံၤ. ၃:၁-၅)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၁:၁-၁၁.

   ဒ်တၢ်ကတိၤဆိပာ်လၢ မၤတၢ် ၁:၈ န့ၣ်အသိး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ရၤလီၤသကုၤတုၤဆံးအါလံလဲၣ်. (မၤတၢ်. ၆:၇; ၉:၃၁; ၁၁:၁၉-၂၁; ကလီး. ၁:၂၃)

ပူ ၁၀၅

အိၣ်ခိးဝဲသ့ၣ်လၢဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဒ်ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢ တၢ်ဂီၤပူၤအသိး ပှၤပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံတဖၣ်လၢ အအိၣ်ခိးလၢယရုၤၡလ့ၣ်န့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီးအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤတမှံၤလၢအဟဲဆူ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲသ့ၣ်တၢ်လီၤလးမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ပ့းတရူးကတိၤဖျါထီၣ်န့ၢ်ကမျၢၢ် မနုၤအဂ့ၢ်လဲၣ်.

4. ၄. ပှၤတဖၣ်န့ၣ် ဒိကနၢ်ပ့းတရူးကတိၤတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အသးပူၤတူၢ်ဘၣ်ဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ပ့းတရူးစံးအဝဲသ့ၣ်လၢ ကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဖဲမုၢ်နံၤဝဲန့ၣ်, လၢအမ့ၢ် ခ.န. ၃၃ ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံအမုၢ်နံၤပူၤ ပှၤဒိးဘျၢအသးလၢထံပှံၤဂၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၂:၁-၄၇.

   1. (က) ပ့းတရူးအတၢ်ကတိၤဖဲ မၤတၢ် ၂:၂၃, ၃၆ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤယူဒၤဖိဒီကလုာ်အမူဒါအိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ ဒ်လဲၣ်. (၁ သ့း. ၂:၁၄, ၁၅)

   2. (ခ) ပ့းတရူးပာ်တ့ၢ်တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၢ်တၢ်လၢလံာ်စီဆှံ ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂:၁၆, ၁၇, ၂၉, ၃၁, ၃၆, ၃၉; ကလီး. ၄:၆)

   3. (ဂ) “မူခိၣ်အဘီအမုၢ်အနီၣ်ဝံာ်” တဖၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအၢၣ်လီၤအီလီၤဃာ်လၢ ကဟ့ၣ်ဝဲပ့းတရူးအကျါ အဆိကတၢၢ်တဘိန့ၣ် ပ့းတရူးသူအီၤဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂:၁၄, ၂၂-၂၄, ၃၇, ၃၈; မး. ၁၆:၁၉)

ပူ ၁၀၆

ဟးထီၣ်ဘၣ်ဝဲသ့ၣ်လၢဃိာ်ပူၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်မုၢ်တနံၤလၢမုၢ်ထူၣ်ကတီၢ်န့ၣ် ဖဲပ့းတရူးဒီးယိၤဟၣ်လဲၤဝဲသ့ၣ်ဆူ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤခီၣ်ဟးဂီၤတဂၤန့ၣ် ပ့းတရူးတဲဘၣ်အီၤမနုၤလဲၣ်. ပ့းတရူးဟ့ၣ်အီၤတၢ်မနုၤ လၢအလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၢ်စ့လဲၣ်.

3. ၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အနၢ်တဖၣ် သးထီၣ်ဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လဲၣ်. မၤဝဲသ့ၣ်ပ့းတရူးဒီးယိၤဟၣ် ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ပ့းတရူးစံးဘၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်တဖၣ်မနုၤလဲၣ်. တၢ်မၢဖိတဖၣ်န့ၣ် မၤန့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်သးမနုၤလဲၣ်.

5. ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အနၢ်တဖၣ် အသးကါန့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲတၢ်မၢဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်တ့ၢ်လီၤအီၤဆူဃိာ်ပူၤ ခံဘျီတဘျီအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

6. ၆. တၢ်မၢဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖဲအဘၣ်တၢ်လဲၤကိးအီၤဆူ ကွီၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ပူၤအခါ စံးဆၢက့ၤဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၃:၁-၁၀.

   တနံၤညါအံၤ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတန့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤလၢ ပကမၤတၢ်လီၤလးတဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ် ပ့းတရူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ မၤတၢ် ၃:၆ န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကပာ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ် ဒ်လဲၣ်. (ယိၤ. ၁၇:၃; ၂ ကရံၣ်. ၅:၁၈-၂၀; ဖံလံး. ၃:၈)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၄:၁-၃၁.

   ဖဲပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါလၢ တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအခါ ပကြၢးကွၢ်လိမၤဒိး ပခရံာ်ဖိဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ကယၤနံၣ်တၢအကတီၢ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၄:၂၉, ၃၁; အ့း. ၆:၁၈-၂၀; ၁ သ့း. ၂:၂)

3. ၃. ဖး မၤတၢ် ၅:၁၇-၄၂.

   ဆၢကတီၢ်လၢ အပူၤကွံာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ခဲအံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤလၢအတမ့ၢ်ယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတနီၤန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ကွၢ်ထံၣ်ဆိကမိၢ်လၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအဖီခိၣ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၅:၃၄-၃၉)

ပူ ၁၀၇

စတ့းဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကွံာ်သံအီၤ လၢလၢၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. စတ့းဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤအီၤလၢ ကမၤတၢ်မနုၤအဂီၢ်လဲၣ်.

2. ၂. စတ့းဖၣ်တဲဝဲမနုၤအဃိ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အနၢ်တဖၣ် သးထီၣ်ဝဲသ့ၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်န့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖဲပှၤတဖၣ် တွံၢ်ထုးထီၣ်စတ့းဖၣ်ဆူ ဝ့ၢ်အချၢအခါ မၤဝဲသ့ၣ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤသးစၢ်လၢအဆၢထၢၣ်လၢ ဆ့ကၤအပူၣ်ကပၤန့ၣ် မတၤလဲၣ်.

5. ၅. တချုးစတ့းဖၣ်သံန့ၣ် ဃ့ထုကဖၣ်ယဟိဝၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

6. ၆. ပှၤတဂၤဂၤမ့ၢ်မၤအၢပှၤန့ၣ် လၢတၢ်ကွၢ်လိမၤဒိးစတ့းဖၣ်အပူၤ ပကြၢးမၤမနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၆:၈-၁၅.

   တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအခိၣ်အနၢ်တဖၣ်န့ၣ် သူညီနုၢ်ဝဲတၢ်ကဘျံးကဘျၣ်အကျဲမနုၤ လၢကမၤတံာ်တာ် ယဟိဝၤအပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤလဲၣ်. (မၤတၢ်. ၆:၉, ၁၁, ၁၃)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၇:၁-၆၀.

   1. (က) စတ့းဖၣ်န့ၣ် ဒ်သိးကတိၤတြီဆၢဒီးဒီဒၣ် တၢ်သးခုကစီၣ် လ့ၤတုၢ်လ့ၤတီၤကသ့ လၢကွီၢ်ဘျီၣ်ပူၤအဂီၢ် မၤန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၇:၅၁-၅၃; ရိ. ၁၅:၄; ၂ တံၤ. ၃:၁၄-၁၇; ၁ ပ့း. ၃:၁၅)

   2. (ခ) ပကြၢးအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးမနုၤ လၢပှၤထီဒါပတၢ်မၤတဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၇:၅၈-၆၀; မး. ၅:၄၄; လူၤ. ၂၃:၃၃, ၃၄)

ပူ ၁၀၈

ဖဲကျဲလၢအလဲၤဆူ ဝ့ၢ်ဒၤမ့ၤစ့း အဂ့ၢ်

1. ၁. တၢ်မၤသံစတ့းဖၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ စီလူးမၤမနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဖဲစီလူးလဲၤဆူ ဝ့ၢ်ဒၤမ့ၤစ့းအခါ တၢ်လီၤဆီလီၤလးမနုၤ မၤအသးန့ၣ်လဲၣ်.

3. ၃. ယ့ၣ်ၡူးမၢစီလူးလၢ ကမၤမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ယ့ၣ်ၡူးမၤလိာ်အနၤနံလၢ ကမၤမနုၤလဲၣ်. စီလူးအမဲာ်ချံထံၣ်ထီၣ်က့ၤကဒီးတၢ်ဒ်လဲၣ်.

5. ၅. စီလူးန့ၣ် ပှၤအါဂၤသ့ၣ်ညါက့ၤအီၤလၢ မံၤမနုၤလဲၣ်. အဝဲ ဒိးဘၣ်တၢ်သူက့ၤအီၤ ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၈:၁-၄.

   တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်အလပီဖးဒိၣ် တီၢ်သနံးတံၢ် ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤသီအဖီခိၣ်န့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်တ့ၢ် ခရံာ်ဖိတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ကပြံပြါသကုၤဒ်လဲၣ်. ခါခဲအံၤန့ၣ် မနုၤကဲထီၣ်ဒ်န့ၣ်အသိးလဲၣ်. (မၤတၢ်. ၈:၄; ၡါ. ၅၄:၁၇)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၉:၁-၂၀.

   ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် မူဒါမနုၤသၢခါလၢ သးအိၣ်ဟ့ၣ်ဝဲစီလူးန့ၣ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၉:၁၅; ၁၃:၅; ၂၆:၁; ၂၇:၂၄; ရိ. ၁၁:၁၃)

3. ၃. ဖး မၤတၢ် ၂၂:၆-၁၆.

   ပလီၤဂာ်ဒီး အနၤနံသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၂:၁၂; ၁ တံၤ. ၃:၇; ၁ ပ့း. ၁:၁၄-၁၆; ၂:၁၂)

4. ၄. ဖး မၤတၢ် ၂၆:၈-၂၀.

   စီလူးအတၢ်ဆီတလဲသးလၢကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ ပှၤလၢအိၣ်ဒီးမါဝၤလၢအတစူၢ်တနာ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၆:၁၁; ၁ တံၤ. ၁:၁၄-၁၆; ၂ တံၤ. ၄:၂; ၁ ပ့း. ၃:၁-၃)

ပူ ၁၀၉

ပ့းတရူးလဲၣ်ဆူ ကန့လံးအအိၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤ ပှၤလၢအတီၤလီၤဘၣ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ် မတၤလဲၣ်.

2. ၂. မူခိၣ်ကလူးတဂၤ စံးဘၣ်ကန့လံးမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ဖဲပ့းတရူးအိၣ်လၢ ပှၤဝ့ၢ်ယၤဖိၤဖိၡံမိၣ် အဟံၣ်ခိၣ်ဒုးအဖီခိၣ်အခါ ကစၢ်ယွၤဒုးထံၣ်အီၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပ့းတရူးတဲကန့လံးလၢ အတတီၤလီၤဘါထီၣ်အီၤတဂ့ၤန့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်ပှၤယူဒၤဖိလၢ ဟဲပိာ်ပ့းတရူးအခံတဖၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိကမၢကမၣ်ဝဲသ့ၣ်လဲၣ်.

6. ၆. ပကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢအရ့ဒိၣ်မနုၤ လၢပီလူးအတၢ်လဲၤဆူ ကန့လံးအအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၁၀:၁-၄၈.

   ပ့းတရူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ မၤတၢ် ၁၀:၄၂ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၈:၁၉; မၢ်. ၁၃:၁၀; မၤတၢ်. ၁:၈)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၁၁:၁-၁၈.

   ဖဲယဟိဝၤအတၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲ ဘၣ်ဃးပှၤကလုာ်အဂၤတဖၣ် ဖျါထီၣ်ဂ့ၤဂ့ၤအခါ ပ့းတရူးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၁၁:၁၇, ၁၈; ၂ ကရံၣ်. ၁၀:၅; အ့း. ၅:၁၇)

ပူ ၁၁၀

ပီလူးအပှၤမၤသကိးတၢ်အသီ တံၤမသ့း အဂ့ၢ်

1. ၁. ပှၤသးစၢ်လၢတၢ်ဂီၤပူၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အိၣ်ဝဲဆိးဝဲဖဲလဲၣ်. အမိမိၢ်ဒီးအဖံဖံသ့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ဖဲပီလူးသံကွၢ်တံၤမသ့းလၢ မ့ၢ်သးအိၣ်လဲၤပိာ်ထွဲအဝဲဒီးစံလၤအခံ လၢကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ လီၢ်ယံၤတဖၣ် အခါ တံၤမသ့းစံးဝဲမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ပှၤပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢခရံာ်ဖိ အဆိကတၢၢ် ဖဲတၢ်လီၢ်မတၤလဲၣ်.

4. ၄. ပီလူး, စံလၤဒီး တံၤမသ့းတဖၣ် ဟးထီၣ်လၢဝ့ၢ်အၤတံအီာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ လဲၤတုၤဝဲသ့ၣ်ဆူ ဝ့ၢ်မတၤတဖၣ်လဲၣ်.

5. ၅. တံၤမသ့းမၤစၢၤပီလူးဒ်လဲၣ်. မုၢ်တနံၤညါအံၤသးစၢ်တဖၣ် ကြၢးသံကွၢ်လီၤက့ၤအသးဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၉:၁၉-၃၀.

   တၢ်မၢဖိပီလူးန့ၣ် ဖဲအဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်လိာ်သးဒီး တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါတၢ်သးခုကစီၣ်အခါ ပာ်ဖျါထီၣ်အအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ဖးဘၣ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၉:၂၂-၂၅, ၂၉, ၃၀; မး. ၁၀:၁၆)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၁၁:၁၉-၂၆.

   ယဟိဝၤအသးစီဆှံထုးစုနဲၣ်ကျဲလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအပူၤန့ၣ် မၤတၢ် ၁၁:၁၉-၂၁, ၂၆ ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ဖး မၤတၢ် ၁၃:၁၃-၁၆, ၄၂-၅၂.

   မၤတၢ် ၁၃:၅၁, ၅၂ ပာ်ဖျါထီၣ် ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ် တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါကမၤဟးဂူာ်ဟးဂီၤအဝဲသ့ၣ်အသးဘၣ် ဒ်လဲၣ်. (မး. ၁၀:၁၄; ​မၤတၢ်. ၁၈:၆; ၁ ပ့း. ၄:၁၄)

4. ၄. ဖး မၤတၢ် ၁၄:၁-၆, ၁၉-၂၈.

   ဖဲပတူၢ်လိာ်မၤစၢၤပှၤအသီတဖၣ်အခါ တၢ်ကတိၤလၢ ‘ဟ့ၣ်လီၤအးလီၤအီၤလၢယဟိဝၤအစုပူၤ’ န့ၣ် မၤစၢၤပှၤလၢ ပကပူၤဒီး တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီတလၢကွံာ်အခၢးအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၁၄:၂၁-၂၃; ၂၀:၃၂; ယိၤ. ၆:၄၄)

5. ၅. ဖး မၤတၢ် ၁၆:၁-၅.

   တံၤမသ့းအတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်လၢ ကတူၢ်လိာ်တၢ်ကူးတရံးန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢ တၢ် “မၤတၢ်ခဲလၢာ်လၢတၢ်သးခုကစီၣ်အဃိ” ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ် ၁၆:၃; ၁ ကရံၣ်. ၉:၂၃; ၁ သ့း. ၂:၈)

6. ၆. ဖး မၤတၢ် ၁၈:၁-၁၁, ၁၈-၂၂.

   မၤတၢ် ၁၈:၉, ၁၀ ပာ်ဖျါထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ နုာ်လီၤထုးစုနဲၣ်ကျဲလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤပူၤ ဒ်လဲၣ်. မုၢ်တနံၤညါအံၤ တၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ပှၤတၢ်နာ်လၢတၢ်သးမံ ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၈:၂၀)

ပူ ၁၁၁

ပိာ်ခွါဖိသၣ်တဂၤလၢ အမံဘၣ်အသး အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပိာ်ခွါဖိလၢအအိၣ်မံနီၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. အဝဲဘၣ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဖဲပီလူးထံၣ် ပိာ်ခွါဖိန့ၣ်သံဘၣ်အသးအခါ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ပီလူး, တံၤမသ့း ဒီးပှၤလဲၤသကိးတၢ်တဖၣ်န့ၣ် လဲၤဝဲသ့ၣ်ဆူလဲၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဘှံးပတုာ်ဖဲ ဝ့ၢ်မံလ့ၤတူးအခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်.

4. ၄. ဝံအကၤဘူး ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပီလူးဒ်လဲၣ်. ဒ်ဝံကတိၤဝဲအသိး ဟဲကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၂၀:၇-၃၈.

   1. (က) ဒ်ပီလူးအတၢ်ကတိၤလၢ မၤတၢ် ၂၀:၂၆, ၂၇ န့ၣ်အသိး ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ် “ကဆှီဒီးပှၤကညီအသွံၣ်ကိးဂၤဒဲး” ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ဃ့း. ၃၃:၈; မၤတၢ်. ၁၈:၆, ၇)

   2. (ခ) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲအသိၣ်လိသီလိတၢ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိကြၢး “ဟံးဃာ်ဂၢၢ်ကျၢၤတၢ်ကစီၣ်လၢတၢ်နာ်န့ၣ်အီၤသ့” န့ၣ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၀:၁၇, ၂၉, ၃၀; တံ. ၁:၇-၉, ခစ; ၂ တံၤ. ၁:၁၃)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၂၆:၂၄-၃၂.

   ပီလူးန့ၣ် သူဝဲတၢ်ကဲပှၤရိမ့ၤအထံဖိကီၢ်ဖိအခွဲးအယၣ် လၢကမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤမူဒါလၢ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တ့ၢ်အီၤ ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၉:၁၅; ၁၆:၃၇, ၃၈; ၂၅:၁၁, ၁၂; ၂၆:၃၂; လူၤ. ၂၁:၁၂, ၁၃)

ပူ ၁၁၂

ကဘီဟးဂီၤလၢကီးတဖျၢၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ကဘီလၢပီလူးဟဲဒိးဝဲန့ၣ် တုၤလၢကီးကြ့တ့ၤအကပၤအခါ ကဲထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပီလူးစံးဘၣ်ပှၤအိၣ်လၢကဘီဖီခိၣ်တဖၣ် မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. ကဘီန့ၣ် ကၢ်ကွံာ်အကူာ်အကူာ်ဒ်လဲၣ်.

4. ၄. သုးခိၣ်လၢအမူဒါအိၣ်န့ၣ် ခါလီၤအကလုၢ်ဒ်လဲၣ်. ပှၤအပူၤဖျဲးလၢတၢ်ဘၣ်ဒိဒီး လဲတုၤဆူကၢၢ်ပၤနံၤ ပှံၤဂၤလဲၣ်.

5. ၅. ကီးလၢအဝဲသ့ၣ်လဲၤထီၣ်န့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. ဖဲမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးအခါ ပီလူးထံၣ်ဘၣ်တူၢ်ဘၣ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၂၇:၁-၄၄.

   ဖဲပဖးဘၣ် ပီလူးအတၢ်လဲၤခီဖျိပီၣ်လဲၣ်ဆူဝ့ၢ်ရိမ့ၤအခါ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဂၢၢ်ကျၢၤအါထီၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအတၢ်ကွဲးနီၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတီဝဲဒီး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဝဲ ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၇:၁၆-၁၉, ၂၇-၃၂; လူၤ. ၁:၃; ၂ တံၤ. ၃:၁၆, ၁၇)

2. ၂. ဖး မၤတၢ် ၂၈:၁-၁၄.

   ပှၤမ့းလံတ့ၤကီးဖိလၢ တၢ်နာ်ကမၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်သးအိၣ်လီၤဆီတူၢ်လိာ် ပီလူးဒီးအသကိးတဖၣ် ဖဲကဘီဟးဂီၤအခါသၢပျၢၤ ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးပာ်ဖျါတၢ်သးအိၣ်လၢ မနုၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. လီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၈:၁, ၂; ဧ့ၤ. ၁၃:၁, ၂; ၁ ပ့း. ၄:၉)

ပူ ၁၁၃

ပီလူးအိၣ်လၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. ပီလူးကဲထီၣ်ပှၤဃိာ်ဖိလၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအခါ စံၣ်တဲၤတဲလီၤမတၤတဖၣ်လဲၣ်.

2. ၂. လၢတၢ်ဂီၤအပူၤ ပှၤတမှံၤလၢစီၤနီၤခိၣ်ကပၤန့ၣ် မတၤလဲၣ်. မၤန့ၢ်ဝဲပီလူးမနုၤလဲၣ်.

3. ၃. အ့းပၤဖရီးဒံတူးန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဖဲအဝဲက့ၤဆူဝ့ၢ်ဖံလံးပံၤအခါ က့ၤစိာ်ဝဲမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ဘၣ်မနုၤပီလူးကွဲးလံာ်ဆူ အတံၤသကိးဖံၤလ့မိၣ်အအိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲပီလူးထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤအခါ မၤဝဲမနုၤလဲၣ်. လၢခံ တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.

6. ၆. ယဟိဝၤသူမတၤလၢ ကကွဲးလံာ်စီဆှံအလံာ်လၢခံကတၢၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. လံာ်လီၣ်ဖျါန့ၣ် ကတိၤမနုၤအဂ့ၢ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး မၤတၢ် ၂၈:၁၆-၃၁ ဒီး ဖံလံးပံၤ ၁:၁၃.

   ဖဲပီလူးဘၣ်လီၤလၢဝ့ၢ်ရိမ့ၤအဃိာ်ပူၤအခါ သူဝဲအတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်လဲၣ်. အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢ အတဒ့ခိၣ်ဒ့ခံန့ၣ် ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (မၤတၢ်. ၂၈:၂၃, ၃၀; ဖံလံး. ၁:၁၄)

2. ၂. ဖး ဖံလံးပံၤ ၂:၁၉-၃၀.

   ပီလူးကတိၤစံးဘျုးတ့ၢ် တံၤမသ့းဒီးအ့းပၤဖရီးဒံတူး ဒ်လဲၣ်. ပကွၢ်လိမၤဒိး ပီလူးအတၢ်ဒိတၢ်တဲာ်အံၤ သ့ဒ်လဲၣ်. (ဖံလံး. ၂:၂၀, ၂၂, ၂၅, ၂၉, ၃၀; ၁ ကရံၣ်. ၁၆:၁၈; ၁ သ့း. ၅:၁၂, ၁၃)

3. ၃. ဖး ဖံၤလ့မိၣ် ၁-၂၅.

   1. (က) ဖံၤလ့မိၣ်ကမၤတၢ်လၢအကြၢးအဘၣ်အဂီၢ် ပီလူးသန့ၤအသးလၢတၢ်အဂံၢ်ထံးမနုၤဒီး သဆၣ်ထီၣ်အခံလဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ထုးစုနဲၣ်ကျဲလၢ မုၢ်တနံၤညါအံၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်. (ဖံၤ. ၉; ၂ ကရံၣ်. ၈:၈; ကလၤ. ၅:၁၃)

   2. (ခ) ပီလူးအတၢ်ကတိၤလၢ ဖံၤလ့မိၣ် ၁၃, ၁၄ န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် အဝဲပာ်ကဲ ပှၤလၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ် အသးလၢသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၤတၢ်အၢ ဒ်လဲၣ်. (၁ ကရံၣ်. ၈:၇, ၁၃; ၁၀:၃၁-၃၃)

4. ၄. ဖး ၂ တံၤမသ့း ၄:၇-၉.

   ဒ်တၢ်မၢဖိပီလူးအသိး ပမ့ၢ်သးတီတုၤလၢအကတၢၢ်သၢပျၢၤ ယဟိဝၤကဟ့ၣ်ပှၤခိၣ်ဖးလီၤန့ၣ် ပနာ်သ့ဒ်လဲၣ်. (မး. ၂၄:၁၃; ဧ့ၤ. ၆:၁၀)

ပူ ၁၁၄

တၢ်အၢတၢ်သီခဲလၢာ် အကတၢၢ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ဘၣ်မနုၤအဃိ လံာ်စီဆှံကတိၤ ကသ့ၣ်တဖၣ်လၢမူခိၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

2. ၂. ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဒုးလၢ ကဒုးတၢ်ဒီးပှၤအၢပှၤသီလၢဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ်န့ၣ် အမံၤဒ်လဲၣ်. တၢ်ဒုးအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်မနုၤလဲၣ်.

3. ၃. လၢတၢ်ဂီၤပူၤ ပှၤလၢအကကဲခိၣ်ကဲနၢ်လၢတၢ်ဒုးအံၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ကၢၢ်ဃာ်ဝဲခိၣ်သလုာ်န့ၣ်လဲၣ်. နးလၢအဖီၣ်ဃာ်ဝဲန့ၣ် အခီပညီမနုၤလဲၣ်.

4. ၄. ပမ့ၢ်ကွၢ်က့ၤ ပူ ၁၀, ၁၅ ဒီး ၃၃ န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတကြၢးကမၢကမၤလၢ ကစၢ်ယွၤကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ပှၤအၢပှၤသီလၢ အစံးဝဲဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ကစၢ်ယွၤဒၣ်လဲာ် ကစၢ်ယွၤကမၤဟးဂီၤအီၤလီၤန့ၣ် ပူ ၃၆ ဒီး ၇၆ ပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လီၣ်ဖျါ ၁၉:၁၁-၁၆.

   1. (က) ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်မ့ၢ်ပှၤဒိးကသ့ၣ်ဝါလီၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်. (လီၣ်. ၁:၅; ၃:၁၄; ၁၉:၁၁; ၡါ. ၁၁:၄)

   2. (ခ) တၢ်သွံၣ်ဘၣ်အၢလၢယ့ၣ်ၡူးအကူအသိးန့ၣ် ပာ်ဖျါလီၤတံၢ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်မၤနၢၤကမ့ၢ် တၢ်ကတၢၢ်တဲာ်တူာ် ဒ်လဲၣ်. (လီၣ်. ၁၄:၁၈-၂၀; ၁၉:၁၃; ၡါ ၆၃:၁-၆)

   3. (ဂ) မတၤတဖၣ်ပၣ်ဃုာ်ကသ့လၢ တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်လၢ အပိာ်ပှၤဒိးကသ့ၣ်ဝါယ့ၣ်ၡူးအခံန့ၣ်လဲၣ်. (လီၣ်. ၁၂:၇; ၁၉:၁၄; မး. ၂၅:၃၁, ၃၂)

ပူ ၁၁၅

ပၤရဒံစူးအသီ လၢဟီၣ်ခိၣ်လိၤ အဂ့ၢ်

1. ၁. လၢဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးဒ်လဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဒ်လဲၣ်.

2. ၂. ပှၤလၢကအိၣ်လၢပၤရဒံစူးပူၤတဖၣ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံအတၢ်စံးပာ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. ယ့ၣ်ၡူးကသုးကျဲၤန့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီတလဲအသးလၢအဂ့ၤဒိၣ်ဒ်အံၤ ခဲလဲၣ်.

4. ၄. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ ဒ်သိးကပာ်ဖျါတၢ်လၢကမၤဝဲ ဖဲအကဲထီၣ်ကစၢ်ယွၤအဘီမုၢ်စီၤပၤအခါအဂီၢ် မၤတ့ၢ်ဝဲတၢ်မနုၤတဖၣ်န့ၣ်လဲၣ်.

5. ၅. ဖဲယ့ၣ်ၡူးဒီး အပှၤပၢသကိးတၢ်လၢမူခိၣ်တဖၣ် ပၢစိလီၤဟီၣ်ခိၣ်အခါ ကမၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်လီၤတံၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး လီၣ်ဖျါ ၅:၉, ၁၀.

   တၢ်ပၢတၢ်ဆှၢအနံၣ်တကထိပူၤ ပှၤလၢကပၢဟီၣ်ခိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ပှၤလၢ အကွၢ်ဆၢတၢ်လၢပှၤဂၤအဂီၢ် ဒီးသူၣ်ကညီၤသးကညီၤတၢ်သ့လီၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိပနာ်န့ၢ်သ့လဲၣ်. (အ့း. ၄:၂၀-၂၄; ၁ ပ့း. ၁:၇; ၃:၈; ၅:၆-၁၀)

2. ၂. ဖး လီၣ်ဖျါ ၁၄:၁-၃.

   သိဖိဒီးအပၢ်အမံၤတဖၣ် အိၣ်ကွဲးအသးလၢ ပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ အခိၣ်တိသၣ်အလိၤ စံးတၢ်န့ၣ် သးအိၣ်စံးဝဲမနုၤလဲၣ်. (၁ ကရံၣ်. ၃:၂၃; ၂ တံၤ. ၂:၁၉; လီၣ်. ၃:၁၂)

ပူ ၁၁၆

ကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်အဂီၢ် ကဘၣ်မၤမနုၤလဲၣ် အဂ့ၢ်

1. ၁. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးအိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်မနုၤလဲၣ်.

2. ၂. ဒ်သိးပိာ်မုၣ်ဖိသၣ်ဒီး အတံၤသကိးတဖၣ်လၢ တၢ်ဂီၢ်ပူၤအသိး ပမၤလိယဟိဝၤဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.

3. ၃. လၢတၢ်ဂီၢ်ပူၤန့ၣ် သုထံၣ်လံာ်အဂၤမနုၤတဘ့ၣ်လဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးဖးလံာ်အဝဲန့ၣ် ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ်လဲၣ်.

4. ၄. ဒ်သိးပကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်အဂီၢ် ပမၤလိယဟိဝၤဒီးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်အမဲာ်ညါန့ၣ် လိၣ်မနုၤဒံးလဲၣ်.

5. ၅. ပူ ၆၉ အပူၤန့ၣ် ပမၤန့ၢ်တၢ်မၤလိမနုၤလဲၣ်.

6. ၆. လၢ ပူ ၅၅ န့ၣ် ဖိသၣ်ၡမူၤအ့လးပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ် တၢ်ဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် ဒ်လဲၣ်.

7. ၇. ပလူၤပိာ်ထွဲ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဒိအတဲာ်သ့ဒ်လဲၣ်. ပမ့ၢ်လူၤပိာ်ထွဲသၢပျၢၤ ခါဆူညါန့ၣ် ပမၤတၢ်မနုၤကသ့လဲၣ်.

တၢ်သံကွၢ်ကဒီးတဖၣ်–

1. ၁. ဖး ယိၤဟၣ် ၁၇:၃.

   တၢ်မၤလိ ယဟိဝၤကစၢ်ယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်ထဲတၢ်တိၢ်ရူးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဒ်လဲၣ်. (မး. ၇:၂၁; ယၤ. ၂:၁၈-၂၀; ၁ ယိၤ. ၂:၁၇)

2. ၂. ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၅:၁-၂၁.

   1. (က) တၢ်ဂ့ၢ်အါမးလၢ ပကစံးထီၣ်ပတြၢၤယဟိဝၤအကျါ တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤမ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. (စံး. ၁၄၅:၈-၁၁; လီၣ်. ၄:၁၁)

   2. (ခ) ယဟိဝၤန့ၣ် ‘ဂ့ၤလၢပှၤခဲလၢာ်အဖီခိၣ်’ ဒ်လဲၣ်. တၢ်န့ၣ် ကြၢးကဲထီၣ် တၢ်သုးဘူးပသးဆူအအိၣ် ဒံးယံာ်ဒံးအါထီၣ် ဒ်လဲၣ်. (စံး. ၁၄၅:၉; မး. ၅:၄၃-၄၅)

   3. (ဂ) ပမ့ၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤလၢ ပသူၣ်ကံၢ်သးလဲပူၤန့ၣ် တၢ်ကထိၣ်ဂဲၤပသးလၢ ပကမၤမနုၤအဂီၢ်န့ၣ်လဲၣ်. (စံး. ၁၁၉:၁၇၁, ၁၇၂, ၁၇၅; ၁၄၅:၁၁, ၁၂, ၂၁)