တၢ်ပိာ်ထွဲ
တၢ်ဖၢၣ်ဘၢဃာ်ခိၣ်—ဖဲလဲၣ်အဆၢကတီၢ် ဒီးလၢမနုၤအဃိ
ဒ်လံာ်စီဆှံပူၤအသိး, ခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဂၤ ကြၢးဖၢၣ်အခိၣ်လၢ ဖဲလဲၣ်အဆၢကတီၢ်လဲၣ်. ဒီးလၢမနုၤအဃိလဲၣ်. ပကဆိကမိၣ်ကွၢ်သကိး တၢ်မၢဖိပီလူး ကွဲးဝဲဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲဟ့ၣ်တၢ်နဲၣ်လိလၢ ပလိၣ်ဘၣ်လၢ ပကမၤတၢ်ပာ်လီၤသးလၢအဂ့ၤ, လၢအမၤလၤကပီၤယွၤလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၃-၁၆) ပီလူးပာ်ဖျါ တၢ်ဂ့ၢ်သၢမံၤလၢ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်လီၤ. (၁) တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ လိၣ်လၢပိာ်မုၣ်တဂၤ ကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်, (၂) တၢ်အိၣ်သး လၢအဝဲကြၢးမၤဝဲဒ်သိးန့ၣ်, ဒီး(၃) တၢ်ဂ့ၢ် လၢအဝဲကဘၣ်မၤထွဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအံၤ န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဖံးတၢ်မၤ. ပီလူးပာ်ဖျါဝဲ တၢ်မၤခံမံၤလၢအမ့ၢ် တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး တၢ်ကတိၤတၢ်လၢဝံအကျိာ်လီၤ.(အဆၢဖိ ၄, ၅) နီၢ်နီၢ်, တၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကတိၤတၢ်ဒီး ယဟိဝၤလၢ တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲလီၤ. မုၢ်မါတနံၤအံၤ တၢ်ကတိၤတၢ်လၢ ဝံကျိာ်န့ၣ်မ့ၢ် ခရံာ်ဖိလၢမၤတၢ်သးခုကစီၣ်တဂၤ အတၢ်သိၣ်လိလၢသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အံၤ ပီလူးအဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤ ဖဲဃ့ဘါထုကဖၣ် မ့တမ့ၢ် ဖဲသိၣ်လိလံာ်စီဆှံ ကိးဘျီဒဲးန့ၣ် ကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဘၣ်. ပိာ်မုၣ်တဂၤ ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဂ့ၤ သိၣ်လိတၢ်ဂ့ၤ လိၣ်လၢ ကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်န့ၣ် သန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်အိၣ်အသးအဖီခိၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်. ပီလူးအတၢ်ကတိၤတဖၣ် ပာ်ဖျါဝဲ တၢ်အိၣ်အသး ခံမံၤန့ၣ်မ့ၢ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢ “ပိာ်မုၣ်အခိၣ်မ့ၢ်ပိာ်ခွါ, . . . ဒီးကယဲၢ်ပိာ်မုၣ်လၢအဘါထုကဖၣ်တၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ကတိၤတၢ်လၢ ဝံအကျိာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, မ့ၢ်တကျၢၢ်ဘၢဘၣ်အခိၣ်ဒီး, မ့ၢ်အမၤဟးဂီၤအခိၣ်အလၤကပီၤလီၤ.” (အဆၢဖိ ၃, ၅) လၢဟံၣ်ဃီ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအပူၤ, ဝၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ ယဟိဝၤ ပာ်အီၤလၢ ပိာ်မုၣ်အခိၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်တအၢၣ်လီၤ အဝၤအတၢ်ပၢအခွဲးဘၣ်ဒီး, မ့ၢ်အဝဲဟံးန့ၢ် မူဒါလၢ ယဟိဝၤပာ်လီၤလၢ ပိာ်ခွါအဂီၢ် ဒီးမၤမဲာ်ဆှးအဝၤလီၤ. အဒိ, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ မၤဝဲတၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဖဲအဝၤအိၣ်လၢဟံၣ်အခါ မ့ၢ်ဖၢၣ်အခိၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်အဝဲအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ် အဝၤအတၢ်ပၢအခွဲးလီၤ. အဝၤဘျၢထံဝံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တဘျၢထံဂ့ၤ မ့ၢ်ဟံၣ်ခိၣ်အဃိ ပိာ်မုၣ်အံၤ ကြၢးမၤဝဲဒ်သိးန့ၣ်လီၤ.a ပိာ်မုၣ်အံၤ ဃ့ဘါထုကဖၣ် မ့တမ့ၢ် သိၣ်လိတၢ်အခါ အဖိခွါလၢ ဘျၢထံဝံၤဘၣ်ဆၣ် ဒိၣ်တတုာ်ဒံး မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်, အဝဲကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ် စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖိခွါအံၤတမ့ၢ် ဟံၣ်ခိၣ်ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ် ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ ပိာ်ခွါလၢ ဘျၢထံဝံၤတဖၣ် အတၢ်ပၢအခွဲးလီၤ.
ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် ပီလူးပာ်ဖျါဝဲဒ်အံၤလီၤ: “ပှၤတဂၤဂၤမ့ၢ်ပာ်အသးလၢ အကဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဒီး, ပဝဲဒၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ယွၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, အလုၢ်အလၢ်ဒ်န့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်.” (အဆၢဖိ ၁၆) လၢခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ, တၢ်ကဲခိၣ်ကဲနၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤမူဒါလၢ ပိာ်ခွါလၢဘျၢထံဝံၤတဖၣ်လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၂:၁၁-၁၄; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇) ထဲဒၣ် ပိာ်ခွါတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ထီၣ်အီၤလၢ ပှၤပၢဘၣ်ကွၢ်ထွဲတၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပှၤမၤစၢၤတၢ်, လၢယွၤဟ့ၣ်အီၤမူဒါလၢ ကအံးက့ၤကွၢ်က့ၤ ယွၤအသိဖုလီၤ. (မၤတၢ် ၂၀:၂၈) ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့, ဘၣ်တဘျီဘျီ တၢ်အိၣ်သးလၢ လိၣ်လၢခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဂၤ ကဘၣ်ဟံးန့ၢ်မူဒါလၢ ပိာ်ခွါဘျၢထံဝံၤလၢ တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးတဖၣ် ကဘၣ်မၤဝဲန့ၣ်လီၤ. အဒိ, ပိာ်ခွါဘျၢထံဝံၤလၢ တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးမ့ၢ်တအိၣ်န့ၣ်, လိၣ်လၢ ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဖီၣ်ဝဲ တၢ်စူးရိဖှိၣ်လၢ စံၣ်ပျီတၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤအဂီၢ်လီၤ. မ့တမ့ၢ် အဝဲမ့ၢ်ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံလၢ ပိာ်ခွါဘျၢထံဝံၤအမဲာ်ညါလီၤ. တၢ်ဖံးတၢ်မၤဒ်သိးအံၤန့ၣ် ဘၣ်ဃးနီၢ်နီၢ်ဒီး ခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဃိ, အဝဲကြၢးဖၢၣ်အခိၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ် အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲလၢ အဝဲဟံးန့ၢ် မူဒါလၢ ညီနုၢ်ပိာ်ခွါတဂၤ ဘၣ်မၤဝဲန့ၣ်လီၤ.
အဂၤတမံၤန့ၣ်, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ တလိၣ်လၢကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ် လၢတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် အသနၢၣ်အဂၤအိၣ်လီၤ. အဒိ, ဖဲတၢ်ပာ်ဖျါ တၢ်နဲၣ်သး (comment) လၢခရံာ်ဖိတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ, တၢ်ပာ်ဃုာ်လၢ တဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ် တၢ်သးခုကစီၣ်တၢ်မၤဒီး အဝၤမ့တမ့ၢ် ပိာ်ခွါလၢ ဘျၢထံဝံၤတဂၤဂၤ, မ့တမ့ၢ် မၤလိလံာ်စီဆှံ မ့တမ့ၢ် ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး အဖိလၢ တဘျၢဒံးထံတဖၣ်အခါန့ၣ် တလိၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်ဘၣ်. နီၢ်နီၢ်, တၢ်သံကွၢ်အဂၤမ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်, ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ မ့ၢ်တသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ်, အဝဲဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်သ့လီၤ.b အဝဲမ့ၢ်တသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဝဲအဖၢဒီး အသးလၢအသ့ၣ်ညါဒၣ်တၢ် မ့ၢ်ထိၣ်ဂဲၤအီၤလၢ ကမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဒီး, မ့ၢ်ဖၢၣ်ဘၢဃာ်အခိၣ် ဒ်တၢ်ဂီၤပူၤအသိးန့ၣ် တကမၣ်ဘၣ်.
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ. လၢအဆၢဖိ ၁၀ အပူၤ, ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ် ခံမံၤလၢဘၣ်မနုၤအဃိ ခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဂၤ လိၣ်လၢကဘၣ်ဖၢၣ်အခိၣ်န့ၣ်လီၤ. “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး ပိာ်မုၣ်ဂ့ၤအိၣ်ဒီးအစိအကမီၤ လၢအခိၣ်အဖီခိၣ်, လၢကလူးတဖၣ်အဃိလီၤ.” တၢတမံၤ, ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ, “ဂ့ၤအိၣ်ဒီးအစိအကမီၤ” န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်ဖၢၣ်ဘၢခိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ကျဲတမံၤလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤ ပာ်ဖျါဝဲလၢ အဝဲအၢၣ်လီၤဝဲ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ယဟိဝၤပာ်ထီၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤ ပိာ်ခွါလၢဘျၢထံဝံၤတဖၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤဝဲဒ်အံၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးတီဒီး တၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤတမံၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကတိၤ လၢအမ့ၢ် “ကလူးတဖၣ်အဃိ” လီၤ. ခီဖျိ ပိာ်မုၣ်တဂၤဖၢၣ်အခိၣ်အဃိ အဘျုးအိၣ်လၢ ပှၤနီၢ်သးလၢ အစိကမီၤဒိၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် အသးအိၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ယွၤအတၢ်န့ၢ်စိန့ၢ်ကမီၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢ ယွၤအတၢ်ကရၢကရိပူၤ, လၢမူခိၣ်ဒီးလၢဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အဘျုးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ တလၢပှဲၤတဖၣ် အဒိအတဲာ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်, အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲ ယဟိဝၤအတၢ်သုးကျဲၤလီၤ. လၢပျၢၤ မူခိၣ်ကလူးအါမးတဖၣ် လီၤတဲာ်ဆူတၢ်လ့ပစီပူၤညီ ဖဲဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢ ဘၣ်ဃးတၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်န့ၣ်လီၤ. (ယူဒၤ ၆) ခဲအံၤ, မူခိၣ်ကလူးတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဖဲခရံာ်ဖိပိာ်မုၣ်တဂၤ အိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါ, တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်အါ, တၢ်ကူၣ်တၢ်ဆးအါန့ၢ်ဒံး ပိာ်ခွါဘျၢထံဝံၤတဂၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤဘၣ်ဆၣ် ထီဘိအဝဲ ပာ်ဖျါဝဲ အတၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ် ပိာ်ခွါအစိအကမီၤလီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီ, ပိာ်မုၣ်န့ၣ် ကမ့ၢ်ခရံာ်ဖိလၢ ဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူတဂၤလၢ လၢခံကကဲထီၣ်ပှၤပၢဘၣ်တၢ်ဒီးခရံာ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်ဒ်သိးအံၤတဂၤန့ၣ် ကဘၣ်မၤတၢ်အလီၢ်ထီန့ၢ်ဒံး မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်ဒီး ကဘၣ်ပၢတၢ်ဒီး ခရံာ်လၢမူခိၣ်လီၤ. ခဲအံၤမ့ၢ်မးဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်လၢ မူခိၣ်ကလူးတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. နီၢ်နီၢ်, မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခဲလၢာ် ကပာ်ဖျါတၢ်ဆီၣ်လီၤသး, ဒီးတၢ်ဒိကနၣ်ခီဖျိ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သးတီဒီး အတၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်လၢ မူခိၣ်ကလူးအတီလၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်အမဲာ်ညါလီၤ.
a မါလၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိတဂၤ တညီနုၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ် အကလုၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်လၢ အဝၤလၢအမ့ၢ် ပှၤစူၢ်တၢ်နာ်တၢ်အမဲာ်ညါဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်, တၢ်အိၣ်သးတညီနုၢ်ကဲထီၣ်, ဒ်သိးအဝၤမ့ၢ် ကတိၤတၢ်တကဲလၢ ဆူးဆါအဃိန့ၣ် အဝဲဃ့ဘါထုကဖၣ်လၢ အကလုၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်သ့လီၤ.
b တၢ်ဂ့ၢ်အါမးအဂီၢ်, ကွၢ် ကင်းမျှော်စင် ၂၀၀၂၊ ဇူလိုင် ၁၅၊ စာမျက်နှာ ၂၆-၇ နှင့် ၁၉၇၇၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅၊ စာမျက်နှာ ၁၂၅-၈ [အင်္ဂလိပ်] တက့ၢ်.