၁–၃. (က) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကလဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီးအဝၤအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသးကနိးဝဲလဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီး နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် ပကသမံသမိးကွၢ် တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟဲဒံးဘူးထီၣ်ဒီး စီၤပၤအတြဲၤခီၣ်ထံးအခါ အသးကနိးဒံးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. အဝဲကဂုာ်ကျဲးစၢးပၢၤဃာ်ဝဲ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတဖၣ်အံၤ သနာ်က့ တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဘၣ်. စီၤပၤအနီလၢ ၡူၡၣ်အပူၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့ထီၣ်အီၤ လီၤဘီလီၤမုၢ်အဃိ ဖဲပှၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲအခါ အသးကလီၤကတုၤ ဒီးကကမၢကမၣ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ. စီၤပၤအနီအဂီၤပၤဒူၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဖှူထီၣ်အီၤဒီး အလွဲၢ်အကလုာ်ကလုာ်, ကပီၤကတြ့ၣ်ကတြိၣ်, အိၣ်ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဂီၤဒ်သိးဒီး ကျီၢ်ဖါတံၢ်အိၣ်ဒီးအဒံးဆ့, ခ့ယုၢ်အဂီၤ ဃုာ်ဒီးပှၤခးပျၢ်ဖိအဂီၤလီၤ. စီၤပၤအနီအံၤ ဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢအကစီၤထီၣ်ထီအလိၤ, ဘူးဒီးကစၢၢ်စါကြိးန့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢတၢ်လီၢ်အဝဲန့ၣ်န့ၣ် ဖဲနကွၢ်စိလီၤတၢ်အခါ နကထံၣ်ဘၣ်ထံကျိ ခၠိဖဲၤန့ၣ်လီၤ. စီၤပၤအနီအံၤဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤ လီၤဘီလီၤမုၢ် ထဲအံၤညါအဃိ ကဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ စီၤပၤအိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤအါမးန့ၣ်လီၤ. တဘျီအံၤ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး စီၤပၤလၢအကိးလီၤအသးလၢ “စီၤပၤဖးဒိၣ်” န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤတဂၤအံၤ မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးအဝၤလီၤ.

^၂ စီၤပၤတဂၤအံၤ ကဲထီၣ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အဝၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပှၤယူဒၤမုၣ်လၢအသးတီန့ၣ် တသးလီအဝၤလၢ အလီၤဂာ်ဒ်စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်အသိးဘၣ်.a မ့ၢ်လၢစီၤပၤ တကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ ပှၤတီပှၤလိၤလၢပျၢၤတဖၣ် ဒ်သိးဒီးစီၤအၤဘြၤဟၣ်အဃိလီၤ. စီၤအၤဘြၤဟၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးဖဲယဟိဝၤယွၤမၢအဒိကနၣ်ဝဲ အမါနီၢ်စၤရါအကလုၢ်အခါန့ၣ် အဝဲမၤထွဲဝဲ ကစၢ်အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလီၤ. (၁ မိၤ.၂၁:၁၂) စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အယွၤလၢအမ့ၢ်ယဟိဝၤဒီး အတၢ်သိၣ်တၢ်သီနီတစဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ စီၤပၤသ့ၣ်ညါဝဲဖၢၡၢၣ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အတြီဝဲတၢ်လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် အဲၣ်ဒိးမၤဝဲန့ၣ် အိၣ်ဝဲတခါလီၤ. တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢစီၤပၤတကိးထံၣ်အီၤတဂၤ မ့ၢ်လဲၤလၢစီၤပၤအအိၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်သံအီၤသ့ဝဲလီၤ. ဒီးစီၤပၤတကိးထံၣ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲကလဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီးစီၤပၤလီၤ. ဖဲအဝဲလဲၤဘူးထီၣ်ဒီး စီၤပၤအနီအပဲတရီခိၣ်ထိးအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အလဲၤဃုတၢ်သံအကျဲန့ၣ်လီၤ.—ဖး အ့ၤစတၢ် ၄:၁၁; ၅:၁ တက့ၢ်.

^၃ တၢ်လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကမၤဝဲန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အသးသမူအဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲမၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ပိာ်မုၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီတဂၤအံၤ ပကြၢးကွၢ်လိအီၤဒီး ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢအအိၣ်ဒ်လဲၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကသမံသမိးကွၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဲထီၣ်ဘၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်အိၣ်မူလၢ အတချုး ကဲထီၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်ဒံးအခါ

၄. တချုးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဲထီၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် အတၢ်အိၣ်မူမၤအသးဒ်လဲၣ်. ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲဘၣ်ဟဲအိၣ်ဒီး အတခွါစီၤမၢ်ဒကဲၤလဲၣ်.

^၄ နီၢ်အ့ၤစတၢ် မ့ၢ်ဖိၣ်ဃဲမုၣ်ဖိတဂၤလီၤ. ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ် အမိၢ်အပၢ်အဂ့ၢ်ထဲတစဲးဖိလီၤ. အမိၢ်အပၢ်ယုၢ်န့ၢ်အမံၤလၢ နီၢ်ဟဒးစၤလီၤ. ဟဒးစၤန့ၣ် မ့ၢ်ဧ့ၤဘြံၤအတၢ်ကတိၤလၢ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ တပှီာ်လၢ အဖီဖးထီၣ်ဝဲလၢအလွဲၢ်ဝါ ဒီးဖျါလီၤအဲၣ်လီၤကွံန့ၣ်လီၤ. ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် အမိၢ်အပၢ်သံဝဲအခါန့ၣ် အဘူးအတံၢ်လၢ အသူၣ်ဂ့ၤသးဝါတဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ်စီၤမၢ်ဒကဲၤ သးကညီၤဘၣ်အီၤလီၤ. စီၤမၢ်ဒကဲၤ န့ၣ်မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတခွါ လၢအသးပှၢ်န့ၢ်အီၤလီၤ. စီၤမၢ်ဒကဲၤ ဟဲက့ၤကိးအီၤဆူအဟံၣ်ဒီး ပာ်အီၤဒ်အနီၢ်ကစၢ်အဖိမုၣ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၂:၅-၇, ၁၅.

၅, ၆. (က) စီၤမၢ်ဒကဲၤ လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢဝ့ၢ်ၡူၡၣ်အပူၤန့ၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်အိၣ်မူမၤအသးဒ်လဲၣ်.

^၅ စီၤမၢ်ဒကဲၤဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိလၢ အဘၣ်အိၣ်လၢဖၢၡၢၣ် အဝ့ၢ်ခိၣ်ၡူၡၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤထံဖိကီၢ်ဖိလၢအအိၣ်ဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကပာ်ဆံးအဝဲသ့ၣ် ခီဖျိလၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ ကသိၣ်လိနီၢ်အ့ၤစတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ကစၢ်လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤ တကးဒံးဘၣ် လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ် ကစၢ်မၤပူၤဖျဲးဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အပူၤ ဒီးခဲအံၤစ့ၢ်ကီးအဝဲကမၤပူၤဖျဲးကဒီးဝဲလီၤ. (၃ မိၤ. ၂၆:၄၄, ၄၅) နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီးစီၤမၢ်ဒကဲၤ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဘူးဘူးတံၢ်တံၢ် ဒီးအဝဲသ့ၣ်ခံဂၤ အတၢ်အဲၣ်အပျံၤန့ၣ် ကဂၢၢ်ကျၢၤဒီးတီလိၤဝဲလီၤ.

^၆ လီၤဂာ်လၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤမ့ၢ်ပှၤလၢ အမၤတၢ်ဖဲၡူၡၣ်အနီ ဒီးအိၣ်ဒီးအလီၢ်အလၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးထီဘိန့ၣ် အဝဲဆ့ၣ်နီၤလၢ နီအပဲတြီအခီၣ်ထံးဃုာ်ဒီး စီၤပၤအခ့အပှၤလၢအဂၤတဖၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၂:၁၉, ၂၁; ၃:၃) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲအဆၢကတီၢ် အတၢ်အိၣ်မူမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ပတဲသ့လၢ အဝဲကကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်တၢ်လၢ အတခွါအဂီၢ် ဒီးကအံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲ ဟံၣ်ဃီအတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ. ဖျါလၢ အဝဲသ့ၣ်အဟံၣ်န့ၣ် ကအိၣ်လၢပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိတဖၣ်အဟီၣ်ကဝီၤအကျါလၢ အဘူးဒီးစီၤပၤအနီ လၢထံကျိဝၢ်ဘးခီတကပၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် ဟးကွၢ်ကီဝဲ တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ ပှၤတ့ဝဲလၢ ထူမ့ၢ်ဂ့ၤ စ့မ့ၢ်ဂ့ၤလၢ ၡူၡၣ်အဖၠါပူၤန့ၣ် ကမုာ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်အံၤဒု အဝဲတမံမီၢ်ဝဲနီတဘျီဘၣ်. ခါဆူညါ အတၢ်အိၣ်သးကဆီတလဲဝဲထဲလဲၣ်န့ၣ် အဝဲတသ့ၣ်ညါ တၢ်ခိၣ်တၢ်ခံနီတစဲးဘၣ်.

“အိၣ်ဒီးအဃံအလၤ”

၇. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပၤဆၢတဲာ်အသးလၢ ကဃုထၢထီၣ်က့ၤ နီၢ်ပၤမုၣ်အသီတဂၤလၢ နီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤအလီၢ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်.

^၇ ဘၣ်တနံၤန့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးလၢ စီၤပၤအဟံၣ်ဖိဃီဖိအကျါတခါ ဒီးတၢ်ကစီၣ်အံၤ ဟူထီၣ်သါလီၤဝဲလၢ ဝ့ၢ်ၡူၡၣ်အပူၤသကုၤဆးဒးလီၤ. စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် မၤဝဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီအမူးပွဲ လၢအလီၤဘီလီၤမုၢ် ဒီးကိးဝဲအသကိး လၢအကဲဒိၣ်ကဲပှၢ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤမၢပှၤကိးန့ၢ်အီၤ နီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ လၢအဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤတဂၤ ဒ်သိးကဟဲလၢအမူးပွဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ဘၣ်လၢနီၢ်ပၤမုၣ်အံၤ မၤဝဲမူးပွဲလီၤလီၤဆီဆီဒီး အသကိးမုၣ်တဖၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲတလဲၤလၢ စီၤပၤအအိၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ နီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ တလဲၤဝဲအဃိ စီၤပၤအမဲာ်ဆှးဒိၣ်မး ဒီးအမဲာ်ထီၣ်လါဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပၤသံကွၢ်ဝဲ အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်ဖိလၢ အဝဲကဘၣ်စံၣ်ညီၣ်ဝဲနီၢ်ပၤမုၣ် ဝးၡတံၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ပှၤကဃုထၢထီၣ်က့ၤ နီၢ်ပၤမုၣ်အသီတဂၤလၢ နီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်မၤအသးအံၤဝံၤအလီၢ်ခံ စီၤပၤအခ့အပှၤတဖၣ် စးထီၣ်ဟးဆှၣ်ကွၢ်ဝဲ မုၣ်ကနီၤလၢအဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤလၢ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဝးဝးလီၤ. ဒီးလၢမုၣ်ကနီၤတဖၣ်အံၤအကျါန့ၣ် စီၤပၤကဃုထၢထီၣ်ဝဲ နီၢ်ပၤမုၣ်တဂၤလၢအဂီၢ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၁:၁-၂:၄.

၈. (က) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲအခါန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤမၢ်ဒကဲၤ ကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်လၢအဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဃံတၢ်လၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်အကြၢးအဘၣ် ဒ်လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲအသိးလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး ကတိၤဒိ ၃၁:၃၀.)

^၈ ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲအသိး စီၤမၢ်ဒကဲၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ အတခွါမုၣ်အံၤ ဒံးဒိၣ်ထီၣ်ဒီးဒံးဂ့ၤထီၣ်ဝဲလီၤ. အဝဲပာ်ကဖၢလၢအသး လၢအတခွါမုၣ်အတၢ်ဃံတၢ်လၤအဃိ ဒီးတကတီၢ်ဃီန့ၣ် အဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ဒီးပဖးဘၣ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်မ့ၢ် “ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ် အက့ၢ်အဂီၤဂ့ၤ, အိၣ်ဒီးအဃံအလၤလီၤ.” (အ့ၤစတၢ် ၂:၇) လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နီၢ်ခိအတၢ်ဃံတၢ်လၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဂ့ၤတခါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးနီၢ်ခိအတၢ်ဃံတၢ်လၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးကဲထီၣ်ပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့စ့ၢ်ကီးလီၤ. ပှၤလၢအဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤတဂၤ မ့ၢ်တဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဒိၣ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါခံမံၤအံၤန့ၣ် အဝဲကအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ကဖၢလၢအသး ဒီးကအိၤဃံလီၤအသးလီၤ. (ဖး ကတိၤဒိ ၁၁:၂၂ တက့ၢ်.) ပှၤဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ်တဘျီဘျီဧါ. မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ဃံတၢ်လၤအံၤ ကမၤလီၤစှၤအသူးသ့ၣ်လၤကပီၤဧါ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ကကဲဘျုးကဲဖှိၣ်လၢအဂီၢ်ဧါ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်အသိး တၢ်စံးဆၢကအိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲလီၤ.

၉. (က) စီၤပၤအခ့အပှၤတဖၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်, ဒီးပှၤဒီတခွါခံဂၤအံၤကဘၣ်လီၤဖးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိကီဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤမၢ်ဒကဲၤ ပျဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဖျီအသးဒီး ပှၤလၢတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယဟိဝၤယွၤဘၣ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်တက့ၢ်.)

^၉ ဖဲစီၤပၤအခ့အပှၤ ဃုကွၢ်ဝဲမုၣ်ကနီၤလၢ အဒိၣ်တၢ်ဂ့ၤအခါ ပာ်သူၣ်ပာ်သးဘၣ်ဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤက့ၤကိး နီၢ်အ့ၤစတၢ်လၢ ထံကျိဝၢ်ဘးခီ ဆူစီၤပၤအနီပူၤန့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၂:၈) ပှၤဒီတခွါခံဂၤအံၤ အိၣ်တပူၤဃီလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖးယံာ် ဒီးအဲၣ်လိာ်အသးဒ်ဒီဖိပၢ်အသိးလီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်ဒ်သိးသိးလၢၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်သူၣ်ဘၣ်ဒိသးဘၣ်ဒိ လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအကဲစီၤပၤတဂၤဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်တဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တမ့ၢ်လၢစီၤမၢ်ဒကဲၤ ကအဲၣ်ဒိးဖျီအီၤဒီးအဖိမုၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤဒု တအိၣ်လၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤအစုပူၤလၢၤဘၣ်.b တချုးလၢ ပှၤက့ၤကိးနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဆူ နီပူၤအခါ အဝဲကဒိကနၣ်ဝဲ စီၤမၢ်ဒကဲၤအတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤလၢကျဲအခါ အတၢ်သံကွၢ် ကဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢ အခိၣ်နူာ်ပူၤအါမးလီၤ. အဝဲကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ခါဆူညါန့ၣ်တၢ်ကမၤအသး ဒီးယၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

“ကယဲၢ်ပှၤလၢအကွၢ်အီၤ” န့ၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤလီၤ

၁၀, ၁၁. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ် မ့ၢ်တပလီၢ်အသးန့ၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဆီတလဲသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) စီၤမၢ်ဒကဲၤ သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၀ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် ဆီတလဲအသးခဲလၢာ်ခဲဆ့လီၤ. ခဲအံၤဒု အဝဲဘၣ်အိၣ်တပူၤဃီဒီး ကယဲၢ် “ဖိသၣ်ပိာ်မုၣ်” လၢဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးခီဖျိလၢ မုၣ်ကနီၤတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ တၢ်လီၢ်အါတီၤလၢ ဖၢၡၢၣ်အဘီအမုၢ်အတၢ်ပၢဖီလာ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကတိၤ, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် ကလီၤဆီလိာ်အသးဒိၣ်မးလီၤ. ပိာ်မုၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်လၢ စီၤဟ့က့ၤ အတၢ်ကွၢ်ထွဲအဖီလာ်လီၤ. ဒီးလၢတနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဒ်သိး မုၣ်ကနီၤတဖၣ်အံၤ ဒိၣ်တၢ်ကဂ့ၤထီၣ်အဂီၢ်, တကးဒံးဘၣ် ပှၤကဘၣ်စံၢ်အဝဲသ့ၣ်အလိၤလၢသိနၢမူ ဒ်သိးအဖံးအညၣ် ကဘျ့ကဆှၣ်ဒီး ကဂ့ၤထီၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၂:၈, ၁၂) ခီဖျိလၢ မုၣ်ကနီၤတဖၣ်အံၤ အိၣ်ဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကထံၣ်ဒိၣ်လီၤအသးဒီး ကပြၢလိာ်အသး တဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် နီၢ်အ့ၤစတၤန့ၣ် အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ကအိၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ပှၤလၢအကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ် လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် အဂီၢ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးစီၤမၢ်ဒကဲၤန့ၣ် တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တနံၤဘၣ်တနံၤန့ၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ လဲၤဟးဝ့ၤဝီၤဝဲလၢ ပိာ်မုၣ်တဖၣ်အဟံၣ်ကပိာ်ကပၤ ဒ်သိးကသံကွၢ်သံဒိးဝဲလၢ တၢ်မၤအသးဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒ်လဲၣ် ဒီးမ့ၢ်အဝဲအိၣ်ဘၣ်ဝဲ မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်စ့ၢ်ကီးဧါန့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၂:၁၁) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤမၤတၢ်ဖိတဂၤဂၤ ကဟဲတဲဘၣ်အီၤလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အကစီၣ်လီၤ. ဒီးဖဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အဂ့ၢ်အခါ အဝဲကပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤမၢ်ဒကဲၤ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်လဲၣ်.

၁၂, ၁၃. (က) ပှၤအဂၤတဖၣ် ထံၣ်ဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒ်လဲၣ် (ခ) ဖဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်တပာ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ အမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိဘၣ်အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိအသးခုဝဲလဲၣ်

^၁၂ စီၤဟ့က့ၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်အဃိ အံးထွဲကွၢ်ထွဲအီၤ ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲမၢလီၤဝဲပိာ်မုၣ်နွံဂၤလၢ ကကွၢ်ထွဲမၤစၢၤနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီး ဟ့ၣ်အီၤတၢ်လီၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ပိာ်မုၣ်အဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် “ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်လၢ ကယဲၢ်ပှၤလၢအကွၢ်အီၤခဲလၢာ်အမဲာ်လီၤ.” (အ့ၤစတၢ် ၂:၉, ၁၅) မ့ၢ်ပှၤကိးဂၤဒဲး ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ထဲလၢအတၢ်ဃံတၢ်လၤအဃိဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်, နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ အိၣ်ဝဲအါမးလီၤ.

^၁၃ အဒိလၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပဖးဘၣ်လၢ– “နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဒုးနဲၣ်ဘၣ်အပှၤတကလုာ်ဒီး အဘူးအတံၢ်ဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, စီၤမၢ်ဒကဲၤမၤလိာ်အီၤ ဒ်သိးအသုတဒုးနဲၣ်ဝဲတဂ့ၤလီၤ.” (အ့ၤစတၢ် ၂:၁၀) စီၤမၢ်ဒကဲၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဖၢၡၢၣ်အစီၤပၤအဒူၣ်ဖိထၢဖိတနီၤ ကွၢ်တလီၤဝဲပှၤယူဒၤဖိအဃိ အဝဲမၤလိာ်ဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်လၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ပလီၢ်သး ဒ်သိးပှၤသုတသ့ၣ်ညါအီၤလၢ အမ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ်တအိၣ်လၢ အတၢ်ကဟုကယာ်အဖီလာ်ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤမၢ်ဒကဲၤနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့ဒီး ဒိကနၣ်အတၢ်ကတိၤအခါ အဝဲကသူၣ်မံသးမုာ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ

၁၄. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤသးစၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အဒိအတဲာ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ပှၤသးစၢ်လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး မၤသးခုအမိၢ်အပၢ်မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢ ကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အသးသ့ဝဲလီၤ. ဖဲပှၤသးစၢ်တဖၣ် တအိၣ်ဘူးဒီးအမိၢ်အပၢ် အဆၢကတီၢ်ဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်ဟးဆှဲး တၢ်အၢတၢ်သီဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝး လၢအလီၤရၢၢ်လီၤစၢၢ်လၢ အအိၣ်ဝးတရံးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဟးဆှဲးဝဲတၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲသ့ၣ်မၤသးခု အပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်အသး ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. —ဖး ကတိၤဒိ ၂၇:၁၁ တက့ၢ်.

၁၅, ၁၆. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ စီၤပၤအတၢ်အဲၣ်လဲၣ်. (ခ) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်သူၣ်ထီၣ်ဝဲအတၢ်အိၣ်မူလၢအသီန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်တုၤဃီၤလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကလဲၤလၢစီၤပၤအမဲာ်ညါန့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဃ့အါထီၣ်ဝဲတၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ အကကယၢကယဲထီၣ်အသး ဒ်သိးအကဖျါဃံဖျါလၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဆီၣ်လီၤသး, ကယၢကယဲထီၣ်အသး ဒ်စီၤဟ့က့ၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤအသိး ဒီးတဃ့အါထီၣ်ဝဲ တၢ်နီတမံၤဘၣ်. (အ့ၤစတၢ် ၂:၁၅) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ထဲတၢ်ဃံတၢ်လၤတခါဧိၤန့ၣ် ထုးန့ၢ်ဝဲစီၤပၤအသးတသ့ဘၣ်. ဒီးဒ်သိးအဝဲကမ့ၢ် မုၣ်ကနီၤလၢ အဖျါလီၤဆီလၢ စီၤပၤအဂီၢ်န့ၣ် တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ကမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲအသိးန့ၣ် မ့ၢ်အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ.

^၁၆ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ– ‘စီၤပၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး, ကွၢ်မဲာ်ဒီးအဲၣ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး မုၣ်လိၣ်ဘိအဂၤခဲလၢာ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤပာ်ထီၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်အခိၣ်သလုးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အခိၣ်လိၤ ဒီးဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢနီၢ်ပၤမုၣ် လၢနီၢ်ဝးၡတံၤအလီၢ်န့ၣ်လီၤ.’ (အ့ၤစတၢ် ၂:၁၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ခဲအံၤန့ၣ် ပှၤယူၤဒၤမုၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးတဂၤအံၤ ကကဲထီၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်ဒီး စီၤပၤလၢအစိဒိၣ်ကမီၤထီတဂၤအမါန့ၣ်လီၤ. ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဲထီၣ်နီၢ်ပၤမုၣ်အခါ မ့ၢ်အဝဲပာ်ထီၣ်ထီအသး စ့ၢ်ကီးဧါ. လ့ၤတက့ၤ တပာ်ထီၣ်ထီအသးဘၣ်.

၁၇. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဆဲးဒိကနၣ်စီၤမၢ်ဒကဲၤအတၢ်ကတိၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လဲၣ်.

^၁၇ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဆဲးဒိကနၣ်စီၤမၢ်ဒကဲၤ အတၢ်ကတိၤထီဘိန့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ခူသူၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အဝဲမ့ၢ်ပှၤယူဒၤမုၣ်တဂၤ ဒီးတဒုးသ့ၣ်ညါ ပှၤနီတဂၤဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဖဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢပှၤကူၣ်ထီၣ်တၢ်လၢ ကမၤသံစီၤပၤအခါန့ၣ် အဝဲမၢဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်လဲၤဟ့ၣ်ပလီၢ်စီၤပၤန့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒိကနၣ်ဝဲအကလုၢ်ဒီး လဲၤဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲစီၤပၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပှၤဖီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ အကူၣ်ထီၣ်တၢ်အၢတၢ်သီတဖၣ် ဒီးမၤသံကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၂:၂၀-၂၃) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤ ခီဖျိလၢ အဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီးတၢ်ဒိကနၣ်ထီဘိလီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်ကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်လီၤ. မ့ၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ဒိကနၣ် ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသးန့ၣ် ကၤဝဲဒိၣ်မးအဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ တၢ်ဒိကနၣ် ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.

နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်နာ်ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤ

၁၈. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤမၢ်ဒကဲၤ တတီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ စီၤဟၤမၣ်အမဲာ်ညါလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ခ) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါလၢအသးတီတဖၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးဝဲ စီၤမၢ်ဒကဲၤ အဒိအတဲာ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ဟ့ၣ်လီၤဝဲစီၤဟၤမၣ် အလီၢ်အလၤလၢ အပတီၢ်ထီလၢနီပူၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် စီၤပၤပာ်ထီၣ်အီၤလၢ ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးဝဲ စီၤပၤန့ၣ်လီၤ. လၢဖၢၡၢၣ်ဘီမုၢ်အပူၤန့ၣ် အဝဲကဲထီၣ် ပှၤအဒိၣ်ကတၢၢ် ခံဂၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် စီၤပၤထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်လၢ ပှၤတဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤလၢ အထံၣ်ဘၣ်စီၤဟၤမၣ်န့ၣ် ကဘၣ်တီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ အမဲာ်ညါန့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၃:၁-၄) စီၤပၤထုးထီၣ်တၢ်ကလုၢ်ဒ်အံၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. ကယဲၢ်စီၤပၤအတၢ်ကတိၤ လၢအတထီဒါလိာ်အသးဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤလိာ်န့ၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ သးအိၣ်ဒိကနၣ်ဝဲခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဟၤမၣ် မ့ၢ်ပှၤအကၤကးဖိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖျါလၢအဝဲမ့ၢ် စီၤပၤအၤကးအစၢၤအသွဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤအၤကးန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဧမၤလ့းဖိတဂၤလၢ ဝံၡမူၤအ့လး စံၣ်ညီၣ်သံအီၤန့ၣ်လီၤ. (၁ မူၤ. ၁၅:၃၃) ပှၤဧမၤလ့းဖိ မ့ၢ်ပှၤလၢအအၢအသီဒိၣ်မး တုၤဒၣ်လဲာ်ပာ်ထီၣ်ထီအသးလၢ ကကဲထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အဒုၣ်အဒါန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဆၢတဲာ်အသးလၢအကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤဧမၤလ့းဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.c (၅ မိၤ. ၂၅:၁၉) မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပှၤယူဒၤဖိလၢအသးတီတဂၤအံၤ တီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ ပှၤဧမၤလ့းဖိတဂၤအံၤအမဲာ်ညါ ကသ့ဒ်လဲၣ်. လ့ၤတက့ၤ စီၤမၢ်ဒကဲၤ တမၤဝဲဘၣ်. ဒ်န့ၣ်အသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါလၢအသးတီတဖၣ် မ့ၢ်ဘၣ်သံသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်မၤထွဲဝဲ ဒ်လံာ်စီဆှံစံးဝဲအသိး– “ပဘၣ်စူၢ်ယွၤအါန့ၢ် ပစူၢ်ပှၤကညီတက့ၢ်လီၤ.”—မၤတၢ် ၅:၂၉.

၁၉. စီၤဟၤမၣ်အဲၣ်ဒိးမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးအဝဲတဲဟးဂီၤဝဲ ပှၤယူဒၤဖိအဂ့ၢ်လၢ စီၤပၤအမဲာ်ညါဒ်လဲၣ်.

^၁၉ စီၤဟၤမၣ် အသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲကိၢ်လိးထီၣ်တုၤဒၣ်လဲာ် အဲၣ်ဒိးမၤသံဝဲ စီၤမၢ်ဒကဲၤတကးဘၣ် အဲၣ်ဒိးမၤလီၤတူာ်ဝဲအပှၤကလုာ်ကိးဂၤဒဲးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲတဲဟးဂီၤတၢ် ဒ်သိးစီၤပၤကသးဟ့ ပှၤယူဒၤဖိအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝဲကတိၤဟးဂီၤဝဲပှၤယူဒၤဖိအဂ့ၢ်လၢ စီၤပၤအမဲာ်ညါအခါ အဝဲတဒုးသ့ၣ်ညါဝဲ စီၤပၤလၢပှၤတဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိဘၣ်. ဒီးစံးဝဲထဲလၢ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ပှၤတကလုာ်လၢ “လီၤမုၢ်လီၤဖး, အိၣ်ပြံပြါ လၢပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါ” ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဘျုးတအိၣ်လၢ စီၤပၤအဂီၢ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပှၤတဒူၣ်အံၤ တဒိကနၣ်စီၤပၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢအဂီၢ်လီၤ. စီၤဟၤမၣ် တဲဘၣ်စီၤပၤလၢ နမ့ၢ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤတဒူၣ်အံၤအစၢၤအသွဲၣ်လၢ နဘီနမုၢ်အပူၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ယကဟ့ၣ်စ့အါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဆူစီၤပၤအတၢ်ပာ်ဖှိၣ်အလီၢ်လၢ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအဂီၢ်လီၤ.d စီၤပၤအၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဝဲစီၤဟၤမၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဝံၤဒီး ဘ့ၣ်လီၤအပသံး ဒီးဟ့ၣ်လီၤအီၤဒ်သိး စီၤဟၤမၣ်ထုးထီၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီဖဲအသးကသ့အဂီၢ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၃:၅-၁၀.

၂၀, ၂၁. (က) ဖဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ ဒီးပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်လၢ အိၣ်လၢဖၢၡၢၣ်အဘီမုၢ်အပူၤ နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ စီၤဟၤမၣ်အတၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤအခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) စီၤမၢ်ဒကဲၤမၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၂၀ တယံာ်ဘၣ်ဒီး ပှၤဒိးကသ့ၣ်လၢအဟးဆှၢတၢ်ကစီၣ်တဖၣ် ရၤလီၤဝဲတၢ်ကစီၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်လၢ ဖၢၡၢၣ်အဘီမုၢ်အပူၤကိးတီၤဒဲး ဒီးစံးဝဲလၢပှၤယူဒၤဖိ ကဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်ကစီၣ်ဟဲတုၤဃီၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အခါ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ်ဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်ဘၤဘူၤလိၣ် ဒီးဟဲက့ၤအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤ ဘၣ်ဆၣ် တတ့ထီၣ်ဘၣ်ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူဒံးဘၣ်. ဖဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးအံၤအခါ အဝဲကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤန့ၢ်တၢ်လၢ အဘူးအတံၢ်ဒီး အတံၤသကိးလၢ အအိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်ဒီး ဝ့ၢ်ၡူၡၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအပူၤ စီၤမၢ်ဒကဲၤ ဖှီဝဲအဆ့ကၤဒီး, သိးထီၣ်ထၢၣ်တၢ်ကံးညာ်, ဖှံအခိၣ်ဒီးဖၣ်ဆါ, ဒီးလဲၤထီၣ်ဆူဝ့ၢ်အသးကံၢ်ပူၤ ဒီးဟီၣ်ကိးပသူထီၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ဘၣ်ဒိသးဘၣ်ဒိအပူၤလီၤ. ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ဘၣ်ကိၢ်ဘၣ်ဂီၤဝဲထဲလဲၣ် သနာ်က့ စီၤဟၤမၣ် တပာ်ဝဲလၢတၢ်နီတမံၤဘၣ်. ဒီးအဝဲဆ့ၣ်နီၤအီတၢ်ဒီးစီၤပၤ ဖှံဖှံညီညီလီၤ. —ဖး အ့ၤစတၢ် ၃:၁၂-၄:၁ တက့ၢ်.

^၂၁ စီၤမၢ်ဒကဲၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကဘၣ်မၤတၢ်တမံၤမံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲကမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအခါ အဝဲဆှၢန့ၢ်အီၤတၢ်ကူတၢ်သိး ဒ်သိးကမၤမုာ်ထီၣ်အသးဘၣ်ဆၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤတတူၢ်လိာ်ဝဲဘၣ်. ဒီးအဝဲကဆိကမိၣ်ဝဲယံာ်တ့ၢ်လံလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကက့ၤကိးနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒ်သိးကဒုးဖျီအီၤဒီးစီၤပၤလၢ အတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤစီၤမၢ်ဒကဲၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်တၢ်စံးဆၢ ကယီကယီလံ. စီၤမၢ်ဒကဲၤဆှၢလီၤဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢ နီၢ်ပၤမုၣ်အ့ၤစတၢ်အအိၣ်ဒီး မၢအဝဲလဲၤဃ့ကညးစီၤပၤ “လၢအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်လီၤ.”—အ့ၤစတၢ် ၄:၄-၈.

၂၂. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး အဝၤလၢအမ့ၢ်စီၤပၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲပျံၤတၢ် လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)

^၂၂ ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ စီၤမၢ်ဒကဲၤ အတၢ်ဃ့ကညးအခါ အသးဘူးကလီၤတဲာ်ညါ. ခဲအံၤဒု တၢ်မၤကွၢ်လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တခါန့ၣ် ဟဲလီၤဘၣ်အီၤလံ. ဖဲအဝဲစံးဆၢက့ၤ စီၤမၢ်ဒကဲၤအခါ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲ အတၢ်သူၣ်ပျံၤသးဖုးန့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်စီၤမၢ်ဒကဲၤလၢ စီၤပၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢ စီၤပၤတကိးထံၣ်အီၤတဂၤ မ့ၢ်လဲၤလၢစီၤပၤအအိၣ်န့ၣ် အဝဲကဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်စီၤပၤမ့ၢ် ယူာ်လီၤအနီၣ်ထိးထူဆူ ပှၤလၢအမၤကမၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဂၤအံၤအအိၣ်န့ၣ် အဝဲတသံဘၣ်ဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးကညီၤလၢ စီၤပၤအအိၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ဖဲနီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ တဒိကနၣ်စီၤပၤအကလုၢ်အခါ တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ်တဲဘၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤလၢ စီၤပၤတကိးထံၣ်အီၤအိၣ်ဝဲ အသီ ၃၀ လံ. စီၤပၤတကိးထံၣ်အီၤ ယံာ်ထဲအံၤလံအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ်ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤတအဲၣ်အီၤလၢၤဘၣ်.e—အ့ၤစတၢ် ၄:၉-၁၁.

၂၃. (က) ဒ်သိးနီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်နာ်ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်အဂီၢ် စီၤမၢ်ဒကဲၤတဲအီၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကြၢးကွၢ်လိမၤဒိး စီၤမၢ်ဒကဲၤအတၢ်နာ်လဲၣ်.

^၂၃ စီၤမၢ်ဒကဲၤ စံးဆၢက့ၤနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒ်သိးကမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်က့ၤအတၢ်နာ်လီၤ. အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် မ့ၢ်တမၤတၢ်နီတမံၤသနာ်က့ ပှၤယူဒၤဖိကပူၤဖျဲးလၢ ကျဲအဂၤတဘိဘိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲတဲဝဲလၢ နမ့ၢ်တမၤတၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ် တဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ နကပူၤဖျဲးတဂ့ၤ. စီၤမၢ်ဒကဲၤနာ်ယဟိဝၤယွၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲအတၢ်စံးပာ်တဖၣ် ဒီးတဟ့ၣ်ဝဲအခွဲးလၢ ပှၤကမၤလီၤတူာ်ကွံာ် အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အစၢၤအသွဲၣ်ဘၣ်. (ၡူ. ၂၃:၁၄) စီၤမၢ်ဒကဲၤ သံကွၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်လၢ– “ကမ့ၢ်နကဲထီၣ်ဘၣ်နီၢ်ပၤမုၣ် လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒ်သိးအံၤအဂီၢ်ဧါ, န့ၣ်မတၤသ့ၣ်ညါတဂၤလဲၣ်.” (အ့ၤစတၢ် ၄:၁၂-၁၄, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) စီၤမၢ်ဒကဲၤန့ၣ် နာ်ဝဲယဟိဝၤယွၤ တုၤလီၤတီၤလီၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မ့ၢ်ပတကြၢးကွၢ်လိမၤဒိးအတၢ်နာ်ဘၣ်ဧါ.—ကတိၤ. ၃:၅, ၆.

အတၢ်နာ်အသဟီၣ် အဂံၢ်ဆူၣ်န့ၢ်ဒံး တၢ်သံအပျံၤသကွီၤ

၂၄. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်နာ်ဒီး အတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဒ်လဲၣ်.

^၂၄ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ကဘၣ်ဆၢတဲာ်လီၤအသးလီၤ. အဝဲမၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤကိးဖှိၣ်ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိဒ်သိး ကဒုၣ်တၢ်အီၣ်ဒီးအီၤ သၢသီန့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢတၢ်နာ်ဒီး တၢ်သးဒူအပူၤန့ၣ် အဝဲစံးစ့ၢ်ကီးလၢ– “ယမ့ၢ်ဘၣ်သံလၢယမၤတၢ်အံၤအဃိဒီး ယကသံလီၤ.” (အ့ၤစတၢ် ၄:၁၅-၁၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ဖဲအဝဲဒုၣ်တၢ်အီၣ် သၢသီအတီၢ်ပူၤန့ၣ် အဝဲကဃ့ထုကဖၣ်ဝဲလၢ တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်အပူၤ အါန့ၢ်ဒံး လၢညါန့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်တုၤဃီၤဝဲလၢ အဝဲကဘၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးစီၤပၤလံ. ဒ်သိးအဝဲကထုးန့ၢ် စီၤပၤအသးအဂီၢ် အဝဲကူထီၣ်သိးထီၣ်ဝဲ ဆ့ကူဆ့ကၤလၢအ ဖျါဃံဖျါလၤဒိၣ်ကတၢၢ်ဒီး လဲၤဝဲဆူ စီၤပၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂၅. ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤလၢအဝၤအအိၣ်အခါ တၢ်မၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ် တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.

^၂၅ ဒ်တၢ်မၤလိအံၤအခီၣ်ထံး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး နီၢ်အ့ၤစတၢ်လဲၤဝဲဆူ စီၤပၤအအိၣ်လီၤ. အဝဲကသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ်ထဲလဲၣ်ဒီး ကဃ့ထုကဖၣ်ဝဲလၢအသးပူၤပှဲၤဘျီလဲၣ်န့ၣ် ပဆိကမိၣ်ကွၢ်သ့ဝဲလီၤ. အဝဲလဲၤနုၤလီၤဝဲတုၤလၢ စီၤပၤအတြဲၤအမဲာ်ညါ ဒီးထံၣ်စိဝဲစီၤပၤဆ့ၣ်နီၤလၢ အလီၢ်ပစိာ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကကွၢ်စိဝဲ စီၤပၤအမဲာ်သၣ်ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးကအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ နီၢ်အ့ၤစတၢ်မ့ၢ်အိၣ်ခိးဝဲလၢ စီၤပၤကထံၣ်အီၤအဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကဘၣ်အိၣ်ခိးဝဲ ဖးယံာ်ညါ. ဖဲစီၤပၤထံၣ်အီၤအခါန့ၣ် စီၤပၤကဖုးဘၣ်အသးဒီးအမဲာ်ချံကကျိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. တကတီၢ်ဃီန့ၣ် စီၤပၤအမဲာ်သၣ်လၢအဖျါကိၤဒီးအ့န့အံၤ လီၤကပုာ်က့ၤဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အဖီခိၣ်ဒီး ယူာ်လီၤဝဲအနီၣ်ထိးထူဆူအအိၣ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၅:၁, ၂.

၂၆. ဘၣ်မနုၤအဃိ ခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ် လိၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိးလဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် မၤဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိလဲၣ်.

^၂၆ ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤနုာ်ဆူအဝၤအအိၣ်အခါ အဝၤသးအိၣ်ဒိကနၣ်ဝဲ တၢ်လၢအကတဲဝဲန့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်နာ် ဒီးပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ်လၢအဂ့ၤ လၢယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲဆၢထၢၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်လီၤ. ခရံာ်ဖိလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ပှၤလၢအဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ် ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. ယ့ၣ်ၡူးစံးဘၣ်အပျဲၢ်အဘီၣ်လၢ တၢ်အဲၣ်လၢအထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကတူၢ်ဆါပသးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲခရံာ်ဖိနီၢ်နီၢ်တဖၣ် အတၢ်ပနီၣ်န့ၣ်လီၤ. (ဖး ယိၤဟၣ် ၁၃:၃၄, ၃၅ တက့ၢ်.) ဒ်သိးပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်ဒ်အံၤကသ့အဂီၢ် ပလိၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မုၢ်နံၤဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဆၢထၢၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအပှၤကလုာ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိလီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်တဲဘၣ်စီၤပၤလၢ အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်လၢ အအဲၣ်ဝဲဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤအၢပှၤသီလီၤ. ဒ်သိး စီၤပၤကနာ်န့ၢ်အီၤအဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် အပှၤကလုာ် ပူၤဖျဲးကသ့ဒ်လဲၣ်. ပကသမံသမိးကွၢ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ လၢတၢ်မၤလိလၢခံတခါအပူၤန့ၣ်လီၤ.

၁–၃. (က) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤဘူးထီၣ်ဒီးအဝၤအလီၢ်ပစိာ်အခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် လဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီးစီၤပၤအခါ စီၤပၤမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ခါထီၣ်အခီၣ်တခါဘၣ်တခါ ကယီကယီဆူ စီၤပၤအအိၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. စီၤပၤဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢ လီၢ်ပစိာ်အဖီခိၣ် ဒီးဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဟဲဒံးဘူးထီၣ်ဒီး စီၤပၤအလီၢ်ပစိာ်အခါ အသးကနိးဒံးချ့ထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢၡူၡၣ်အနီပူၤန့ၣ် တၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်လီၤဝဲ သတူၢ်ကလာ် မၤအသးဒ်ဖးဖီမုၢ်, မုၢ်တချုးဆ့ၣ်ဝါထီၣ်ဒံးဘၣ်အသိးလီၤ. ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်ဟးဝဲအခါ အဝဲနၢ်ဟူဘၣ်က့ၤအခီၣ်ခါသီၣ် ဒီးအဆ့ကူဆ့ကၤသီၣ်ဝဲလီၤ. နီလၢအလီၤဘီလီၤမုၢ်အံၤ အိၣ်ဒီးအထူၣ်လၢ အဒိၣ်ဒီးအဃံလၤ ဒီးဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢ သ့ၣ်ဆှိအ့ရ့းလၢအဟဲလၢ ကီၢ်လဘၤနိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် တသးစၢၢ်ဆၢဝဲတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဘၣ်, အဝဲသးစၢၢ်ဆၢထဲစီၤပၤလၢ အဆ့ၣ်နီၤလၢ လီၢ်ပစိာ်အဖီခိၣ်လီၤ. ခဲအံၤဒု အသးသမူအိၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤအစုပူၤန့ၣ်လီၤ.

^၂ ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟဲဝဲအခါစီၤပၤကွၢ်အီၤ ထံထံဆးဆးန့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤယူာ်ဃီၤ နီၣ်ထိးထူဆူအအိၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသးသမူပူၤဖျဲးဝဲလီၤ. စီၤပၤတကိးထံၣ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် သနာ်က့ အဝဲလဲၤထံၣ်လိာ်အသးဒီး စီၤပၤအဃိ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ကမၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်တခါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤယူာ်ဃီၤ နီၣ်ထိးထူ ဆူနီၢ်အ့ၤစတၢ်အအိၣ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်ဝဲစီၤပၤပျၢ်ကွံာ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် သုးဘူးဃီၤအသးဆူ စီၤပၤအလီၢ်ပစိာ်, ယူာ်ထီၣ်အစုဒီးထိးဝဲ စီၤပၤအနီၣ်ထိးထူလၢအစု လၢတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်အပူၤလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၅:၁, ၂.

^၃ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်န့ၣ် ဖျါကဟုကညီၢ် ဒီးလီၤယူးယီၣ်ပာ်ကဲဝဲလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဖၢၡၢၣ်အစီၤပၤအတၢ်ကူတၢ်သိး အလုၢ်အပှ့ၤန့ၣ် လီၤလၢအဒီလၣ် အကကွဲၢ်လၢအကယၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲအဝၤကွၢ်အီၤအခါ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်သးကညီၤဒီး တၢ်အဲၣ်အသဟီၣ်လၢ အမဲာ်ချံပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝၤစံးဘၣ်အီၤလၢ– “တၢ်မနုၤလဲၣ် နီၢ်ပၤမုၣ်အ့ၤစတၢ်ဧၢ, တဲဘၣ်ယၤတၢ်လၢ နအဲၣ်ဒိးတက့ၢ်. ဒီးတၢ်န့ၣ်မ့မ့ၢ်ယဘီယမုၢ်တဝာ်ဒၣ်လဲာ် ယကဟ့ၣ်နၤန့ၣ်လီၤ.”—အ့ၤစတၢ် ၅:၃, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.

၄. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဝဲတၢ်မၤကွၢ် လၢအဒိၣ်အမုၢ်အိၣ်ဒံးမနုၤလဲၣ်.

^၄ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်နာ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဒီသဒၢဝဲ အပှၤကလုာ်အဂီၢ် အဝဲလဲၤဝဲဆူစီၤပၤအအိၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲလံ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဘၣ်လဲၤခီဖျိဝဲ တၢ်မၤကွၢ်လၢ အဒိၣ်အမုၢ်အိၣ်ဒံးဝဲလီၤ. အဝဲကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါစီၤပၤလၢ အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်လၢ အနာ်န့ၢ်အီၤအဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအအၢသံလၢ အကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်စီၤပၤဒ်သိးကစံၣ်ညီၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ်အပှၤကလုာ်ဆူတၢ်သံန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးစီၤပၤကနာ်အီၤအဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်ဃးဒီး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်နာ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိသ့ဒ်လဲၣ်.

အဝဲဃုထၢဝဲ ‘အကတီၢ်လၢအကကတိၤတၢ်အဂီၢ်’

၅, ၆. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၤပိာ်ထွဲဝဲ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၃:၁, ၇ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတိၤတၢ်ဒီးအဝၤအခါ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၅ မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲဖျါထီၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကီဆူ စီၤပၤအအိၣ်လၢ အခ့အပှၤခဲလၢာ် အမဲာ်ညါဧါ. အဝဲမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲမၤဘျီၣ်စီၤပၤအမဲာ်ချံန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲမ့ၢ်တဲဝဲလၢ ပှၤမဲာ်ညါတဘျီဃီန့ၣ် စီၤဟၤမၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဃုကျဲဒ်သိးကကတိၤပူၤဖျဲးအသးအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကမၤဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲဖးယံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤကူၣ်တၢ်သ့ စီၤၡလိၤမိၤကွဲးဝဲလၢ– “တၢ်အခ့အခါအိၣ်ဝဲလၢ ကယဲၢ်တၢ်တမံၤလၢ်လၢ်အဂီၢ် . . . အကတီၢ်လၢ ပှၤကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်အဂီၢ်, ဒီးအကတီၢ်လၢ ပှၤကကတိၤတၢ်အဂီၢ်” လီၤ. (စံၣ်. ၃:၁, ၇) ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် အနီၢ်ဆံးဒံးအခါ စီၤမၢ်ဒကဲၤလၢ အကွၢ်လုၢ်ဖိအီၤတဂၤအံၤ ကသိၣ်လိအီၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အဝဲကဘၣ်ဃုထၢ “အကတီၢ်လၢပှၤကကတိၤတၢ်အဂီၢ်” လီၤ.

^၆ နီၢ်အ့ၤစတၢ် စံးဝဲလၢ– “မ့ၢ်ဂ့ၤဒီးစီၤပၤဒီး မ်စီၤပၤဒီးစီၤဟၤမၣ် ဟဲလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ဆူတၢ်အီၣ်တၢ်အီအပူၤ လၢယကတဲာ်ကတီၤလၢအဂီၢ်တက့ၢ်.” (အ့ၤစတၢ် ၅:၄) စီၤပၤ တူၢ်လိာ်ဝဲအတၢ်ကွဲမုာ်ဒီး ကိးဃုာ်ဝဲဒီးစီၤဟၤမၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤန့ၣ် မ့ၢ်နပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတိၤတၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤစ့ၢ်ကီးဧါ. နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် တမၤလီၤညွံးဝဲအဝၤအလၤကပီၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲရဲၣ်ကျဲၤဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒ်သိး ကတဲဖျါထီၣ်အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.—ဖး ကတိၤဒိ ၁၀:၁၉ တက့ၢ်.

၇, ၈. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ် အဆိကတၢၢ်တဘျီန့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲာ်ကတီၤပာ်ဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲထုးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကတဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤလဲၣ်.

^၇ လီၤတံၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် ကကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲ တၢ်အီၣ်တၢ်အီဝံၣ်ဝံၣ်ဘဲဘဲလၢ အဝၤအီၣ်ဝဲဝံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်တၢ်အီတၢ်အဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲ စပံးထံလၢအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (စံး. ၁၀၄:၁၅) စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ပှဲၤဝဲဒီးတၢ်သူၣ်ဖှံသးညီအဃိ သံကွၢ်ဝဲနီၢ်အ့ၤစတၢ်အသီတဘျီ လၢနလိၣ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲတၢ်အဂီၢ် မ့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်လံဧါ.

^၈ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲတကြၢးကတိၤတၢ်ဒံးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကွဲမုာ်ဝဲစီၤပၤဒီးစီၤဟၤမၣ် လၢကဟဲအီၣ်သကိးကဒီး တၢ်အီၣ်လၢခံတနံၤန့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၅:၇, ၈) ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ထုးယံာ်ဝဲ တၢ်ဆၢကတီၢ်ထဲအံၤညါလဲၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အပှၤကလုာ်ကဘၣ် တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤန့ၣ်တက့ၢ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဘၣ်ခိးဝဲတၢ်ဆၢကတီၢ်အဂ့ၤကတၢၢ် လၢ အကကတိၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကွဲဒုးအီၣ်ဝဲအဝၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ အသီတဘျီအဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအဝၤဒီး ပာ်ကဲအီၤသပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.

၉. တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤန့ၣ် ကဲဘျုးဒ်လဲၣ်, ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးစူၤ ဒီးကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်သ့လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၉ တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတခါလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ဒီးအဲၣ်ဒိးတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤအသးတဖၣ်ဆူ စီၤပၤအအိၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအိၣ်ခိးဝဲလၢ တၢ်သးစူၤအပူၤတုၤလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကမၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤကဘၣ်မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤအီၤလီၤ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဂၤ မၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲတခါခါန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကြၢးကွၢ်လိနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒီးအိၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ကတိၤဒိ ၂၅:၁၅ စံးဝဲလၢ– “ပှၤသးထီၣ်ကီမၤန့ၢ်ပဒိၣ်အသး, ဒီးပှၤအပျ့ၤလၢအစၢ်န့ၣ် မၤကၢ်တၢ်ဃံလီၤ.” ပမ့ၢ်အိၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲ ဒီးတဲဖျါထီၣ်ပတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ တၢ်ကတိၤမုာ်မုာ်န့ၣ် ကမၤလီၤကပုာ်က့ၤပှၤသး လၢအကိၤဒ်တၢ်ဃံတၢ်ကွဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်သးစူၤ ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့အဃိ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤဆိၣ်ဂ့ၤအီၤဧါ.

အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအဃိ ကျဲအိးဟိထီၣ်အသးလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်တီအဂီၢ်

၁၀, ၁၁. ဖဲစီၤဟၤမၣ် က့ၤဝဲအဆၢကတီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်လဲၣ်, အမါဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအီၤဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအဃိ တၢ်မၤအသးလၢ အလီၤတိၢ်လီၤဆီဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲတခါလီၤ. အဆိကတၢၢ်တဘျီ ဖဲစီၤပၤဒီးနီၢ်ပၤမုၣ် ကိးစီၤဟၤမၣ်လၢကအီၣ်သကိးတၢ် ဒ်သိးသိးအခါ အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ စီၤပၤဒီးနီၢ်ပၤမုၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံးပှၤဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ “အသူၣ်ခုအသးခု, ဒီးအသူၣ်မုာ်အသးမုာ်လီၤ.” ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤဟၤမၣ် က့ၤဝဲတုၤလီၤလၢ နီအပဲတြီခီၣ်ထံးအခါ တိနိၣ်လိာ်အသးဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢအမ့ၢ် စီၤမၢ်ဒကဲၤတဂၤလီၤ. တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး စီၤမၢ်ဒကဲၤ တတီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ စီၤဟၤမၣ်အမဲာ်ညါဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဒ်တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး တမ့ၢ်လၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤတအိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်ကဲအဃိဘၣ်. မ့ၢ်လၢ အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအသးလၢ အသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၤ ဒီးတၢ်အၢတြီအီၤအဃိ အဝဲတတီၤလီၤကဒွံကျိာ်လၢ စီၤဟၤမၣ်အမဲာ်ညါဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် စီၤဟၤမၣ် “အသးထီၣ် . . . ပှဲၤဆၢၣ်ကလာ်လီၤ.”—အ့ၤစတၢ် ၅:၉.

^၁၁ ဖဲစီၤဟၤမၣ် က့ၤတုၤလၢဟံၣ်အခါ အဝဲတဲဘၣ်အမါ ဒီးအတံၤသကိးလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤ တပာ်ကဲအီၤဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ကမၤန့ၢ်သ့ၣ်တကျီၣ်လၢ အထီဝဲ ၇၂ ပ့ၣ်ဒီးဃ့အခွဲးလၢ စီၤပၤအအိၣ်ဒ်သိးပှၤကဘျးထီၣ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ လၢသ့ၣ်ကျီၣ်အလိၤအဂီၢ်လီၤ. စီၤဟၤမၣ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး အဃိမၤလိာ်ဝဲပှၤတဂၤဂၤလၢ ကကတဲာ်ကတီၤန့ၢ်အီၤလၢသ့ၣ်တကျီၣ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၅:၁၂-၁၄.

၁၂. ဘၣ်မနုၤအဃိ စီၤပၤမၢပှၤဖးန့ၢ်အီၤလၢ လံာ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါတၢ်လဲၣ်, ဒီးအဝဲသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၂ ဖဲမုၢ်တနၤန့ၣ် တၢ်လီၤဆီတခါ ဟဲကဲထီၣ်အသးလီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ “စီၤပၤမံတန့ၢ်ဘၣ်” အဃိအဝဲမၢပှၤဖးန့ၢ်အီၤလၢ လံာ်တၢ်မၤနီၣ်မၤဃါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်လဲၢ်တဖၣ်အံၤအကျါ ပှၤထံၣ်န့ၢ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ် ဘၣ်ဃးဒီးပှၤခံဂၤလၢ အကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤဝဲလၢ ကမၤသံ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ပှၤဖီၣ်ဝဲ ပှၤလၢအကူၣ်ထီၣ်တၢ်အၢတဖၣ်အံၤ ဒီးမၤသံကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပၤအဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်ဒံးတခါလီၤ. အဝဲသံကွၢ်ဝဲလၢ– စီၤမၢ်ဒကဲၤလၢ အဒုးသ့ၣ်ညါဆိယၤလၢ ပှၤကမၤသံယၤအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤမၤလၤကပီၤအီၤလၢ ကျဲတဘိဘိလံဧါ. အခ့အပှၤစံးဆၢက့ၤအီၤလၢ ပှၤတမၤန့ၢ်အီၤတၢ်နီတမံၤဒံးဘၣ်.—ဖး အ့ၤစတၢ် ၆:၁-၃ တက့ၢ်.

၁၃, ၁၄. (က) တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး စီၤဟၤမၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) စီၤဟၤမၣ် အမါဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် တဲဘၣ်အီၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၃ ဖဲစီၤပၤနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ပှၤတမၤန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်နီတမံၤဒံးဘၣ်အခါ အသးအ့န့ထီၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးအဝဲသံကွၢ်ဝဲလၢ ယပဒိၣ်လၢ ကမၤစၢၤယၤဒ်သိး ယကမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤအဂီၢ် မ့ၢ်အအိၣ်ဝဲလၢနီပူၤတဂၤဂၤဧါ. ဒီးဘၣ်အတီၤလၢ နံၤအဝဲအံၤန့ၣ် စီၤဟၤမၣ် ဟဲတုၤဝဲလၢ နီပူၤဂီၤဂီၤလီၤ. ဖျါလၢ အဝဲဟဲဝဲလၢစီၤပၤအအိၣ်ဂီၤဂီၤ ဒ်သိးကဃ့အခွဲးလၢ ကမၤသံဝဲစီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢစီၤဟၤမၣ် ဃ့အခွဲးလၢအကမၤသံ စီၤမၢ်ဒကဲၤအခါ စီၤပၤသံကွၢ်အီၤလၢ မ့ၢ်ယကဘၣ်မၤလၤကပီၤ ပှၤလၢယဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤတဂၤ လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် စီၤဟၤမၣ် ဆိကမိၣ်လီၤအသးလၢ စီၤပၤအဲၣ်ဒိးတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီးယၤလီၤသၢၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲစံးဘၣ်စီၤပၤလၢ ဒ်သိးနကမၤလၤကပီၤ ပိာ်ခွါတဂၤန့ၣ်အဂီၢ် မၢပှၤဟဲစိာ်န့ၢ်အီၤ ဆ့ကၤလၢစီၤပၤသိးဝဲ, ဒုးဒိးအီၤလၢစီၤပၤအကသ့ၣ်ဒီး မၢပဒိၣ်ဖးဒိၣ်တဂၤ ဆှၣ်တရံးအီၤလၢ ဝ့ၢ်ၡူၡၣ်အပူၤဒီး ကိးပသူထီၣ် ဒီးဟ့ၣ်လၤကပီၤအီၤ ဒ်သိးပှၤခဲလၢာ်ကနၢ်ဟူဝဲအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤလၢအကဘၣ် တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်စီၤမၢ်ဒကဲၤအဃိ ဖဲစီၤဟၤမၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲအခါ အမဲာ်သၣ်ကအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ထံၣ်ကမှံကွၢ်တက့ၢ်. ပှၤလၢ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤမူဒါလၢ အကဘၣ်ကိးပသူထီၣ် ဒီးဟ့ၣ်လၤကပီၤ စီၤမၢ်ဒကဲၤန့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်. မ့ၢ်ဒၣ် စီၤဟၤမၣ်လီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၆:၁၂, ၁၃.

^၁၄ လၢတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ စီၤဟၤမၣ် မၤလၢပှဲၤအမူဒါဝံၤဒီး က့ၤဝဲတဘျီဃီဆူအဟံၣ်လၢ တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအပူၤလီၤ. တဘျီအံၤဒု အမါဒီးအတံၤသကိးတဖၣ် တဲဘၣ်စီၤဟၤမၣ်လၢ နမၤနၢၤပှၤယူဒၤဖိလၢအမ့ၢ် စီၤမၢ်ဒကဲၤ တသ့လၢၤဘၣ်.—အ့ၤစတၢ် ၆:၁၂, ၁၃

၁၅. (က) ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အိၣ်ခိးတၢ်လၢတၢ်သးစူၤပူၤအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ဂ့ၤဝဲလၢပက “ကွၢ်လၢ်ယွၤအကျဲ” လဲၣ်.

^၁၅ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အဟဲကဲထီၣ်အသးန့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် တတဲဘၣ်အဝၤတဘျီဃီ အမဲာ်ညါ အဝဲအိၣ်ခိးဝဲလၢ တၢ်သးစူၤအပူၤအဃိ မ့ၢ်ဒၣ်အဝဲဟ့ၣ်အခွဲးလၢ စီၤဟၤမၣ်ကခူၣ်လီၤဝဲ အသွၣ်ခိၣ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်တနၤဖဲစီၤပၤ မံတန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဃိလီၤ. (ကတိၤ. ၂၁:၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဆီၣ်ထွဲပှၤလၢပက “ကွၢ်လၢ်ယွၤအကျဲ” န့ၣ်လီၤ. (ဖး မံကၤ ၇:၇ တက့ၢ်.) ပမ့ၢ်အိၣ်ခိး ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤန့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပကရီဂုာ်ကျဲးစၢး မၤဘၣ်ဂီၢ်က့ၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ.

အဝဲကတိၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ

၁၆, ၁၇. (က) တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကကတိၤတၢ်အဂီၢ်န့ၣ် စးထီၣ်အသးလၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. (ခ) နီၢ်အ့ၤစတၢ် လီၤဆီလိာ်အသးဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ တဘျီအံၤဒု နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၤကွၢ်စီၤပၤ အတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ တဘူၣ်လၢၤဘၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်သကိးအီသကိးတၢ် ခံဘျီတဘျီအခါ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဘၣ်တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤခဲလၢာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကစးထီၣ်တဲအီၤဒ်လဲၣ်. ဖဲအဝဲသ့ၣ် အီၣ်တၢ်အီတၢ်အခါ စီၤပၤသံကွၢ်ကဒီးအီၤလၢ နလိၣ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကျဲအိးဟိထီၣ်အသးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကတဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတဖၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၇:၂) ခဲအံၤဒု တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကကတိၤတၢ်အဂီၢ် ဟဲတုၤဝဲလံ.

^၁၇ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဖဲနီၢ်အ့ၤစတၢ် တချုးစံးဆၢက့ၤစီၤပၤအခါ အဝဲကဃ့ထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်လီၤ. လၢခံန့ၣ် တၢ်ကွဲးဖျါထီၣ်က့ၤ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ကတိၤလၢ– “ယမ့ၢ်ဘၣ်ဘျုးဘၣ်ဖှိၣ်လၢနမဲာ်, ဒီးမ့ၢ်ဂ့ၤဒီးစီၤပၤဒီး, မ်တၢ်ဟ့ၣ်ယသးသမူလၢ ယဃ့တၢ်အဃိ, ဒီးယပှၤတကလုာ်လၢ ယဃ့ကညးတၢ်အဃိန့ၣ်တက့ၢ်.” (အ့ၤစတၢ် ၇:၃) နီၢ်အ့ၤစတၢ် လီၤဆီလိာ်အသး ဒီးနီၢ်ပၤမုၣ်ဝးၡတံၤ လၢအမ့ၢ်တ့ၢ်စီၤပၤအမါလၢညါန့ၣ်လီၤ. အဝဲတမၤမဲာ်ဆှးအဝၤ လၢပှၤမဲာ်ညါဘၣ် ဒီးအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အဝဲကပာ်ကဲဝဲ စီၤပၤအတၢ်ဆၢတဲာ်န့ၣ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၁:၁၀-၁၂) တကးဒံးဘၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် တတဲဆါစီၤပၤ လၢအဟးနာ်ကြီ ပှၤအၢပှၤသီဒ်သိးဒီး စီၤဟၤမၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲဃ့ကညးဝဲဒ်သိးစီၤပၤ ကဒီသဒၢ အသးသမူအဂီၢ်လီၤ.

၁၈. နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢ စီၤပၤမဲာ်ညါဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ဖဲစီၤပၤနၢ်ဟူဘၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် အတၢ်ကတိၤအခါ အဝဲကဖုးဘၣ်အသးဒီး ကသးကညီၤဘၣ်အီၤလီၤ. ပှၤလၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢ အနီၣ်ပၤမုၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်. နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဘၣ်အီၤလၢ– “ပဘၣ်တၢ်ဆါကွံာ်ပှၤ, ယဲဒၣ်ဒီးယပှၤတကလုာ်, ဒ်သိးတၢ်ကမၤဟးဂီၤပှၤ, ဒ်သိးတၢ်ကမၤသံပှၤ, ဒ်သိးတၢ်ကမၤဟါမၢ်ပှၤလီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါကွံာ်ပှၤလၢ ကုၢ်ပိာ်မုၣ်ဒီးကုၢ်ပိာ်ခွါအဂီၢ်ဒီး, ယကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး စီၤပၤအတၢ်လၢအကဟါမၢ်န့ၣ် တၢ်အဒုၣ်အဒါ မၤတၢ်ထဲသိးသိးန့ၣ်တသ့ဘၣ်.” (အ့ၤစတၢ် ၇:၄) နီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤပျီပျီလီၤ. ဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် စံးဝဲလၢပှၤမ့ၢ်တဲပျံၤတဲဖုးအီၤထဲလၢ ကဒုးကဲအပှၤကလုာ်လၢကုၢ်န့ၣ် အဝဲကအိၣ်ဘှီၣ်ကလာ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်လၢ ပှၤကမၤလီၤတူာ် အပှၤကလုာ်အဃိ အဝဲမ့ၢ်တတဲတၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးလၢ စီၤပၤအဂီၢ်လီၤ.

၁၉. ဒ်သိးပထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသးကသ့အဂီၢ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.

^၁၉ ဒ်သိးပထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသးကသ့အဂီၢ် ပကဘၣ်ကတိၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ်လၢအဂ့ၤလီၤ. အဒိ တၢ်ဂ့ၢ်ကီအဒိၣ်အမုၢ် မ့ၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသး ဒီးပမ့ၢ်ဘၣ်တဲ ပှၤလၢပအဲၣ်ဘၣ်အီၤတဂၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်တဂၤဂၤန့ၣ် ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးစူၤ, ဒီးကတိၤတၢ်ပျီပျီလၢ တၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲအပူၤလီၤ. —ကတိၤ. ၁၆:၂၁, ၂၃.

၂၀, ၂၁. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်ဖျါထီၣ်စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်အၢ လၢကျဲဒ်လဲၣ်, ဒီးစီၤပၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲစီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်အၢကူၣ်သီ ဖျါထီၣ်အခါအဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.

^၂၀ စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ခါလီၤအကလုၢ်လၢ– “အဝဲဒၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မတၤတဂၤလဲၣ်. ဒီးပှၤလၢအမၤပှဲၤအသး ဒ်သိးအကမၤတၢ်ဒ်န့ၣ် ဘူၣ်ဝဲတဂၤန့ၣ်, မ့ၢ်အအိၣ်ဖဲလဲၣ်.” ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ် ကဒုးနဲၣ်အစုလၢ စီၤဟၤမၣ်အအိၣ် ဒီးတဲဝဲလၢ– “ပှၤထီဒါတၢ်, ပှၤအဒုၣ်အဒါန့ၣ်မ့ၢ် ပှၤအၢစီၤဟၤမၣ်တဂၤအံၤလီၤ.” မ့ၢ်လၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် တဲဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ စီၤဟၤမၣ် ကဖုးဘၣ်အသး ဒီးအခိၣ်ကဖီနၢ်ကဖီထီၣ်ဝဲလီၤ. စီၤပၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤလၢအကူၣ်ထီၣ်တၢ်လၢ ကမၤသံအနီၢ်ပၤမုၣ်လၢ အအဲၣ်ဝဲဒိၣ်တဂၤအံၤန့ၣ် မ့ၢ်အပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်အဃိ အသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဒိၣ်မးဒီး အဝဲကိၢ်လိးထီၣ်ဝဲဒ်မုၢ်အသိးလီၤ. ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ စီၤပၤအမဲာ်သၣ်ထီၣ်ဂီၤ, ဟးထီၣ်ဝဲသတူၢ်ကလာ် ဒီးလဲၤဝဲဆူကရၢၢ်ပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.—အ့ၤစတၢ် ၇:၅-၇.

^၂၁ စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်အၢတဖၣ် ဖျါထီၣ်ဝဲအဃိ လဲၤဝဲလၢနီၢ်ပၤမုၣ်အခီၣ်ထံး, ထိၣ်လီၤပှီၤအသး ဒီးဃ့သကွံၢ်ကညးအီၤလၢ အသးသမူအဂီၢ်လီၤ. ဖဲစီၤပၤ ဟဲက့ၤနုာ်လီၤကဒါက့ၤလၢ ဒၢးပူၤအခါထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ စီၤဟၤမၣ် ဃ့သကွံၢ်ကညး နီၢ်အ့ၤစတၢ်လၢ လီၢ်မံအဖီခိၣ်အဃိ လၢတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ စီၤပၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤ ဒီးတဲဘၣ်အီၤလၢ မ့ၢ်နကဖီၣ်ဆူၣ်ယမါလၢ ယနီၢ်ကစၢ်အဟံၣ်ပူၤစ့ၢ်ကီးဧါ. ဖဲစီၤပၤပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤဒ်န့ၣ်အခါန့ၣ် စီၤဟၤမၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကျဲကတၢၢ်လံ. တကတီၢ်ဃီန့ၣ် ပှၤဖျီၣ်ဘၢစီၤဟၤမၣ် အခိၣ်လၢတၢ်ကံးညာ်ဒီး ပှၤတွံၢ်ထီၣ်အီၤလၢတၢ်ချၢလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် စီၤပၤအပဒိၣ်တဂၤ တဲဘၣ်စီၤပၤလၢ စီၤဟၤမၣ် ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤဝဲသ့ၣ်ကျီၣ်ဖးထီတတၢၣ် လၢကဘျးထီၣ်ဝဲစီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. တဘျီဃီန့ၣ် စီၤပၤအဃၤၡဝ့ရိၣ် ဟ့ၣ်လီၤအကလုၢ်လၢ ပှၤကလဲၤဘျးထီၣ် စီၤဟၤမၣ် လၢသ့ၣ်တကျီၣ်န့ၣ်အလိၤလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၇:၈-၁၀.

၂၂. ခီဖျိလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတၢ်မုၢ်လၢ် တလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးအတၢ်နာ် တလီၤစှၤနီတဘျီအဃိ ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.

^၂၂ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပအိၣ်ဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်တတီတလိၤအပူၤအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးယတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ် ပှၤတစံၣ်ညီၣ်န့ၢ်ယၤတီတီလိၤလိၤ နီတဂၤဘၣ်. မ့ၢ်နဆိကမိၣ်ဘၣ် ဒ်န့ၣ်တဘျီဘျီဧါ. မ့မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်တလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲဘၣ် ဒီးအတၢ်နာ်တလီၤစှၤဝဲနီတဘျီဘၣ်. ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် အဝဲကတိၤတၢ်ဒူဒူလၢ တၢ်တီတၢ်လိၤအဂီၢ် ဒီးအဝဲနာ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤကမၤစၢၤအီၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. မ်ပကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် တဆီတလဲနီတဘျီဘၣ်. ဒ်ကစၢ်ယွၤ မၤဟးဂီၤကွံာ်ပှၤအၢပှၤသီ စီၤဟၤမၣ်အတၢ်ကူၣ်အၢအသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ဖဲပှၤအၢပှၤသီ ကူၣ်ထီၣ်တၢ်အၢ ဒ်သိးကမၤဘၣ်ဒိ ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ မၤဟးဂီၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ကူၣ်အၢ သ့ဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.—ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇:၁၁-၁၆ တက့ၢ်.

အဝဲဟ့ၣ်လီၤအသးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်

၂၃. (က) စီၤပၤ ဟ့ၣ်လီၤစီၤမၢ်ဒကဲၤ ဒီးနီၢ်အ့ၤစတၢ် လၢခိၣ်ဖးမနုၤလဲၣ်. (ခ)  တၢ်လၢစီၤယၤကိာ် တဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ဘၣ်ဃးဒီးစီၤဘံၣ်ယၤမံၣ်န့ၣ် ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်လွံၢ်နၢၣ်လၢ “တၢ်စံးပာ်တခါလၢအ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်.”)

^၂၃ တဘျီအံၤန့ၣ် စီၤပၤသ့ၣ်ညါဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအတီဒီးအီၤ ဒီးမၤပူၤဖျဲးအသးသမူ တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအကွၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤက့ၤအီၤ စီၤဟၤမၣ်အလီၢ်အလၤ လၢအမ့ၢ်ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ထူးတၢ်တီၤ, အတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ် ဃုာ်ဒီးအဟံၣ်န့ၣ် စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤက့ၤဝဲ နီၢ်အ့ၤစတၢ်လီၤ. နီၢ်အ့ၤစတၢ် မၢဝဲစီၤမၢ်ဒကဲၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲ တၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ.—အ့ၤစတၢ် ၈:၁, ၂.

၂၄, ၂၅. (က) နီၢ်အ့ၤစတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် စီၤဟၤမၣ် အတၢ်ကူၣ်လၢအအၢအသီ ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲတအိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်ဒံးဘၣ်လဲၣ်. (ခ) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟ့ၣ်လီၤကဒီးအသး လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၂၄ ခဲအံၤဒု နီၢ်ပၤမုၣ်အ့ၤစတၢ် ဒီးစီၤမၢ်ဒကဲၤခံဂၤအံၤ ပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီလံ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်နီၢ်ပၤမုၣ်အံၤ အိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်သ့လံဧါ. အဝဲမ့မ့ၢ် ပှၤလၢအအဲၣ်လီၤထဲဒၣ်အသးဒု အိၣ်ဝဲမုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်သ့ဝဲလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်ကလုၢ်လၢစီၤဟၤမၣ် ထုးထီၣ်တ့ၢ်ဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤန့ၣ် ရၤလီၤအသးလၢထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဝးဝးလံ. စီၤဟၤမၣ် တ့ၢ်လီၤဝဲပူရး လၢအမ့ၢ်တၢ်ဖးတမံၤ လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဝံတၢ်နါအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒ်သိးကဃုထၢဝဲမုၢ်နံၤမုၢ်သီအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ အကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ပှၤယူဒၤဖိအဂီၢ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၉:၂၄-၂၆) ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် အိၣ်တ့ၢ်ဒံးလၢအလါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤသုတမၤသံလီၤတူာ်ကွံာ် ပှၤယူဒၤဖိတဂ့ၤအဂီၢ် မ့ၢ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်ကမၤဝဲတၢ်တမံၤမံၤဧါ.

^၂၅ တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟ့ၣ်လီၤကဒီးအသးလံ. စီၤပၤတကိးအီၤဘၣ်ဆၣ် အဝဲလဲၤလၢစီၤပၤအအိၣ် လၢအသီတဘျီလီၤ. ခဲအံၤတဘျီဒု နီၢ်အ့ၤစတၢ် ဟီၣ်ဝဲလၢအပှၤကလုာ်အဂီၢ် ဒီးဃ့သကွံၢ်ကညးဝဲအဝၤ ဒ်သိးကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ တၢ်ထုးထီၣ်တ့ၢ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ ပှၤထုးထီၣ်အီၤလၢ စီၤပၤအမံၤန့ၣ် ပှၤမၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤတသ့လၢၤဘၣ်. (ဒၤ. ၆:၁၂, ၁၅) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီးစီၤမၢ်ဒကဲၤ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်ကထုးထီၣ်က့ၤ တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢအသီန့ၣ်လီၤ. တၢ်သိၣ်တၢ်သီအသီတခါအံၤန့ၣ် စံးဝဲလၢ ပှၤယူဒၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကဒီသဒၢလီၤက့ၤ အနီၢ်ကစၢ်အသးလီၤ. ပှၤဒိးကသ့ၣ်တဖၣ် လဲၤဆှၢဝဲတၢ်သးခုကစီၣ်အံၤဆူ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အအိၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ကိးတီၤဒဲးလၢ ဖၢၡၢၣ်အဘီမုၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် အတၢ်မုၢ်လၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလံ. (အ့ၤစတၢ် ၈:၃-၁၆) ဒီးအဝဲသ့ၣ် စးထီၣ်ကတဲာ်ကတီၤထီၣ်အသး လၢကဒီသဒၢလီၤက့ၤအသးအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ် “တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်အယွၤ” ကအိၣ်ဒီးအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးဧါ—၁ မူၤ. ၁၇:၄၅.

၂၆, ၂၇. (က) ဖဲဒုၣ်ဒါတဖၣ် ဒုးဝဲပှၤယူဒၤဖိအဆၢကတီၢ် ကစၢ်ယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တုၤလၢအပတီၢ်ထဲလဲၣ်. (က) ဖဲတၢ်စံၣ်ညီၣ်သံ စီၤဟၤမၣ်အဖိခွါတဖၣ်အခါ ဝံအတၢ်ကတိၤ ဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်တထံၣ်လဲၣ်.

^၂၆ မုၢ်နံၤလၢတၢ်ကမၤသံ ပှၤယူဒၤဖိန့ၣ်တုၤဝဲလံ. ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသး လၢကဒုးဆၢက့ၤတၢ်လီၤ. ဖဲဖၢၡၢၣ်အပဒိၣ်တဖၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤ ကဲထီၣ်ဖၢၡၢၣ်အကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အါဂၤ အိၣ်ဃူက့ၤဒီးပှၤယူဒၤဖိန့ၣ်လီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ အံးထွဲကွၢ်ထွဲဝဲအပှၤဂီၢ်မုၢ် သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ခါဆူညါ ဒ်သိးဒုၣ်ဒါတဖၣ်အံၤ သုတမၤကီမၤခဲ ပှၤယူဒၤဖိလၢၤတဂ့ၤအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကမၤနၢၤတၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤန့ၣ်လီၤ.a—အ့ၤစတၢ် ၉:၁-၆.

^၂၇ စီၤဟၤမၣ် အဖိခွါအဂၤ ၁၀ မ့ၢ်အိၣ်မူဒံးန့ၣ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ကအိၣ်ဝဲလၢ စီၤမၢ်ဒကဲၤအဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဖိခွါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ်မၤသံကွံာ်အီၤခဲလၢာ်လီၤ. (အ့ၤစတၢ် ၉:၇-၁၀) လၢညါန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်စၢၤဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အဒုၣ်အဒါလၢအမ့ၢ် ပှၤဧမၤလ့းဖိန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်လီၤ. (၅ မိၤ. ၂၅:၁၇-၁၉) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤဟၤမၣ် အဖိခွါန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲပှၤဧမၤလ့းဖိ အစၢၤအသွဲၣ်လၢအဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်သံအီၤ လၢအလီၢ်ခံကတၢၢ်တဒူၣ်န့ၣ်လီၤ.

၂၈, ၂၉. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်အသးလၢနီၢ်အ့ၤစတၢ် ဒီးအပှၤကလုာ် ကပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်ဒုးအပူၤလဲၣ်. (ခ) မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ နီၢ်အ့ၤစတၢ် အဒိအတဲာ်န့ၣ်ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်လဲၣ်.

^၂၈ နီၢ်အ့ၤစတၢ် မ့ၢ်ပိာ်မုၣ်သးစၢ်ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်ယိးဃာ်ဝဲ နီၣ်ယိးဘိလၢ အတဖှံဝဲနီတစဲးဘၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် မူဒါလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီးတၢ်မၤသံမၤဝီအဃိလီၤ. ယဟိဝၤယွၤတိာ်ပာ်ဝဲလၢမ့းၡံအၤ လၢအကမၤပူၤဖျဲးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် ကဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ် လၢပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်သိးကဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဘၣ်အသးလၢ နီၢ်အ့ၤစတၢ်ဒီးအပှၤကလုာ် ကပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤ. ၂၂:၁၈) မ့မ့ၢ် ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် တဘၣ်ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအပူၤလၢၤဘၣ်. မ့ၢ်လၢ ဖဲယ့ၣ်ၡူးလၢအမ့ၢ်မ့းၡံအၤအံၤ ဟဲလီၤဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲမၤလိာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကဟးဆှဲး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဃိလီၤ.—မး. ၂၆:၅၂.

^၂၉ ဘၣ်ဆၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်ဒုးတၢ်လၢ နီၢ်သးတခီလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မုၣ်ကီၤလံၢ် အဲၣ်ဒိးမၤဟးဂီၤဝဲ ပတၢ်နာ်ယဟိဝၤယွၤ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၁၀:၃, ၄ တက့ၢ်.) နီၢ်အ့ၤစတၢ် ပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ်န့ၣ် ကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဒ်နီၢ်အ့ၤစတၢ်အသိး မ်ပထုးန့ၢ်ပှၤဂၤအသး ခီဖျိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ကူၣ်သ့ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤတက့ၢ်. ဒီးမ်ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးဟ့ၣ်လီၤပသး ဒ်သိးပကဆၢထၢၣ်ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ကစၢ်ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ပကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အ့ၤစတၢ်အတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ.