ဒ်ကစၢ်ယွၤအ “ကလံၤမုၢ်” ဟဲဘူးထီၣ်အသိး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်နၢ်ဟူ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်
ကစၢ်ယွၤ အတၢ်စံၣ်ညီၣ် မ့ၢ်အဝဲ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤ လီၤတံၢ်လီၤဆဲး ထီဘိဧါ
ပှၤလၢအထိၣ်အဒွး မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတဂၤ ဃုသ့ၣ်ညါဆိပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ အတၢ်အိၣ်သးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ကလံၤမုၢ်လၢ အလီၤပျံၤလီၤဖုးတခါ ဟဲဝဲချ့မး ဒီးကဟဲဘၣ်ဝဲ တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤအိၣ်အါအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးမ့ၢ်လၢ အဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်အဃိ တချုးလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် စဲၤခံဒံးဘၣ်န့ၣ် တသ့ဖဲအသ့ အဝဲမၤတၢ်ကိးမံၤဒဲး လၢကဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ.
ဒ်န့ၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အကထံၣ်ဘၣ်ဝဲ “ကလံၤမုၢ်” လၢအလီၤပျံၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ကလံၤမုၢ်လၢ အကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်အဝဲဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢကဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အံၤအဂီၢ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါတၢ်စံးဆၢအဂီၢ် အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်လၢအပူၤကွံာ်တနီၤ လၢဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဆိပှၤဂၤ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤ ဖဲလဲၣ်အဆၢကတီၢ်လဲၣ်
လၢပျၢၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ ပှၤလၢအဃုထၢလၢ အတဒိကနၣ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လၢ အဝဲကမၤဟးဂီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဖၣ် လၢအလီၤဂာ်ဒ် “ကလံၤမုၢ်” တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၁၀:၂၅; ယံးရမံယၤ ၃၀:၂၃) တချုးလၢ ကစၢ်ယွၤ စံၣ်ညီၣ်တၢ် တဘျီဂ့ၤတဘျီဂ့ၤန့ၣ် အဝဲဟ့ၣ်ပလီၢ်ဆိဝဲ ပှၤလၢအတဒိကနၣ် အကလုၢ်တဖၣ်ဖးယံာ် ဒီးဟ့ၣ်လီၤဝဲတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ လၢဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤဝဲ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (၂ စီၤပၤ ၁၇:၁၂-၁၅; နဃ့မယၤ ၉:၂၉, ၃၀) ဒ်သိး ပှၤကဆီတလဲအသးအဂီၢ် ညီနုၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤမၢ အခ့အပှၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢတဖၣ် ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ် ဒီးကမၤစၢၤပှၤဂၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကဘၣ်ဆီတလဲအသး တဘျီဃီန့ၣ်လီၤ.—ဧၤမိၣ် ၃:၇.
ဆိကမိၣ်ကွၢ် စီၤနိအၤအဒိအတဲာ်တက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤမၢ အစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ စီၤနိအၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ ပှၤလၢအတၢ်သကဲာ်ပဝးလီၤရၢၢ် ဒီးအမၤဆူၣ်မၤစိးတၢ်တဖၣ် လၢဘၣ်ဃးဒီး ထံလုၢ်ဘၢတၢ်အဂ့ၢ်လီၤ. လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူအပူၤ အဝဲဟ့ၣ်ပလီၢ် အဝဲသ့ၣ် အနံၣ်အါမးလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၆:၉-၁၃, ၁၇) စီၤနိအၤ တဲဘၣ်စ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်လၢ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပူၤဖျဲးလၢ ထံလုၢ်ဘၢတၢ်အဂီၢ် ကဘၣ်မၤဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အဃိ လၢခံန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢပှၤ “လၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်တီတၢ်လိၤအကလုၢ်” လီၤ.—၂ ပ့းတရူး ၂:၅.
ပှၤလၢအိၣ်မူဖဲ တချုးထံလုၢ်ဘၢတၢ်ဒံးဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် စီၤနိအၤထဲးဂံၢ်ထဲးဘါ ဒီးဟ့ၣ်ပလီၢ်အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဒိကနၣ် တၢ်ကစီၣ်လၢ အဟဲလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် နီတစဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ် “ဟဲ, ဒီးစိာ်ကွံာ်အီၤခဲလၢာ်” အခါ အဝဲသ့ၣ်သံဝဲလီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃၉; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၇) ဖဲအဝဲသ့ၣ် ဘူးကသံအခါ အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤတဟ့ၣ်ပလီၢ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် တသ့ဘၣ်.
တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲ ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် ဖဲအတၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢ အလီၤဂာ်ဒီး “ကလံၤမုၢ်” ဘူးကဘၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. သနာ်က့ ကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢကဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဂီၢ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် ဖဲပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အခါတဆံ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. အဒိ အဝဲဆှၢလီၤဝဲ စီၤမိၤၡ့ဒီးစီၤအၤဟရိၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်ပလီၢ် အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်နွံခါတခါ လၢအမ့ၢ်သူၣ်လၢ အမၤဟးဂီၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးလၢခံတနံၤန့ၣ် သူၣ်လီၤဝဲဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢ သူၣ်ဟဲလီၤဒံးဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဃုတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ် ဒ်သိးကဒီသဒၢအသးအဂီၢ်လီၤ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအပျံၤယွၤအကလုၢ်လၢ ဖၤရိၤအခ့အပှၤအကျါန့ၣ်, မၢအကုၢ်အပှၤ, ဒီးအဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဒၢတဖၣ် ဃ့ၢ်နုာ်လၢအဟံၣ်ပူၤလီၤ. ဒီးပှၤလၢအတပာ်ဘၣ်ယွၤအကလုၢ်လၢ အသးကံၢ်ပူၤဘၣ်န့ၣ် ဒုးအိၣ်လီၤတဲာ်အကုၢ်အပှၤ, ဒီးအဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအဒၢလၢခိလီၤ.” (၂ မိၤၡ့ ၉:၁၈-၂၁) အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤဂၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. ဒီးပှၤလၢ အဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်တဘျီဃီတဖၣ်န့ၣ် တတူၢ်ဘၣ်တၢ်ထဲသိးဒီး ပှၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်.
ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် အလီၢ်ခံကတၢၢ်တခါန့ၣ် စီၤပၤဖၤရိၤ ဒီးအခ့အပှၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် တဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ် အဖိဝဲၢ်ကိတဖၣ် သံဝဲလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၄:၂၂, ၂၃) တၢ်မၤအသးတခါအံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤသးအုးဒိၣ်မးလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၁၁:၄-၁၀; ၁၂:၂၉) တချုးလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ် စဲၤခံဒံးဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢကဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဂီၢ်ဧါ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် စီၤမိၤၡ့ဟ့ၣ်ပလီၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် သတူၢ်ကလာ် ဒီးတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤပူၤဖျဲး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၁၂:၂၁-၂၈) ပှၤလၢအဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် အိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်. ပှၤတယာ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအပူၤဖျဲးထီၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ် ဒီးဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးန့ၣ် အိၣ်ဝဲသၢကကွဲၢ်လီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ်အကျါန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်ဒီး “ပှၤဃါဃုာ်ဂီၢ်မုၢ်” လၢအတမ့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဒီးပှၤအဲၤကူပတူးဖိတဖၣ်လီၤ.—၂ မိၤၡ့ ၁၂:၃၈.
တၢ်အဒိအတဲာ်တဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ပှၤကဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဂီၢ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄) ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤ မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. တၢ်မၢဖိ ပ့းတရူးတဲဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ “တဘၣ်ဘၣ်အသးလၢ ပှၤကတုၤလၢ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ နီတဂၤဘၣ်. မ့ၢ်လၢပှၤခဲလၢာ် ကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးလီၤ.” (၂ ပ့းတရူး ၃:၉) ကစၢ်ယွၤ သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကပီၢ်ယၢ်လီၢ်က့ၤသး ဒီးဆီတလဲအသး တချုးလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ် ဟဲဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယၡါယၤ ၄၈:၁၇, ၁၈; ရိမ့ၤ ၂:၄.
ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ
ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အရ့ဒိၣ် လၢပှၤဟ့ၣ်ပလီၢ်အီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ပှၤကဘၣ်ဒိကနၣ်အီၤလီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်အခါ အဝဲဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤဖဲ “တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ်” အဆၢကတီၢ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၂၁) ဖဲတၢ်စံၣ်ညီၣ်အံၤ ဘူးထီၣ်အခါ ပှၤလၢအပိာ်ယ့ၣ်ၡူးအခံတဖၣ် ကထံၣ်ဘၣ် ဒီးကလဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်စၢၤဝဲ ၡဲၡဲလီၤ. အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်မၤအသးလၢ အရ့ဒိၣ်တဖၣ်လၢ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၂၄:၃-၁၂; လူၤကၣ် ၂၁:၁၀-၁၃.
ဝံအတၢ်စံးပာ်အိၣ်ဒ်အံၤအဃိ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ ကဃုထၢဝဲလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ဒီးဒိကနၣ်အီၤလီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်တဖၣ် ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒီးခါဆူညါ လၢဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤန့ၣ်လီၤ. (၂ ပ့းတရူး ၃:၁၃) ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကနာ်အတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလီၤ. အဃိ အဝဲမၤစၢၤဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ခီဖျိအဟ့ၣ်လီၤဝဲ တၢ်ကစီၣ်လၢ အကမၤပူၤဖျဲး အဝဲသ့ၣ်အသးသမူလီၤ. တၢ်ကစီၣ်အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုအကစီၣ်” လၢယ့ၣ်ၡူးတဲဆိပာ်စၢၤဝဲ လၢအကဘၣ် “တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ, လၢတၢ်အုၣ်အသးလၢ ပှၤကလုာ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤ.” (မးသဲ ၂၄:၁၄) လၢထံကီၢ် ၂၄၀ န့ၣ်ကစၢ်ယွၤကရၢကရိထီၣ် ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်လၢ အမ့ၢ်အတီတဖၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကတဲဘၣ်ပှၤဂၤလၢ “တၢ်အုၣ်အသး” မ့တမ့ၢ် ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲ ယွၤအတၢ်ကစီၣ်အံၤအဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤအါဂၤ ကဒိကနၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် ဒီးကပူၤဖျဲးလၢ “ကလံၤမုၢ်” လၢအမ့ၢ် အတၢ်စံၣ်ညီၣ် လၢအတီအလိၤန့ၣ်လီၤ.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၀:၃; စဖါနယၤ ၂:၂, ၃.
မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်ပှၤဂၤ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢအဝဲသ့ၣ် ကဒိကနၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အဂီၢ်ဧါ. တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ထီဘိန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤအဃိ တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်အံၤ တမ့ၢ်တၢ်သံကွၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်လၢၤဘၣ်. တၢ်သံကွၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်သံကွၢ်လီၤပသးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်အိၣ်ဒံးအခါ မ့ၢ်ပှၤကဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဧါ. ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤလၢ အစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ကစီၣ်လၢ အဟဲလၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်အသိး တသ့ဖဲအသ့ မ်ပမၤစၢၤ ပှၤအါအါဂီၢ်ဂီၢ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကပူၤဖျဲး ဖဲဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤ အခါန့ၣ်တက့ၢ်.