Beto kele mpenza na butondi samu Yehova kenlemvukilaka masumu na beto

1-2. Na yinki mutindu mambu ya luzingu ya bantu kele lokola ya ntuenia ya bakala yina beto metubila na paragrafe 1?

KANISA ntete ntuenia mosi ya bakala yina bibuti na yandi kele bamvuama. Kilumbu mosi, bibuti na yandi mekufua na kisumbula. Nsangu yango mesala yandi mpasi ya ngolo. Nzokande, yakele na bansangu yankaka ya yimbi yina kena kuvingila ntuenia yango ya bakala. Yandi mekuiza zaba ti bibuti na yandi sadilaka kimvuama ya dibuta na mutindu ya yimbi mpe babikaka bamfuka ya nene. Na yau bibuti na yandi bikilaka yandi ata kima mosi ve. Kutu, yalombaka nde yandi futa bamfuka nionso yina bibuti na yandi bikaka, mpe bamfumu ya bambongo yango vuandaka na nsatu yandi futa yau na nsualu. Mfuka yango meluta nene mpe ntuenia yango kele ve na dikoki ya kufuta yau.

² Mutindu mosi, luzingu na beto kele lokola ya ntuenia yango ya bakala. Bibuti na beto ya ntete, Adamu mpe Eva vuandaka bantu ya kukoka mpe bavuandaka zinga na kisika mosi ya kitoko na paradiso. (Eba. 1:27; 2:7-9) Bavuandaka na kivuvu ya kuvuanda na luzingu mosi ya kiese, mpe ya mvula na mvula. Kasi na manima mambu nionso sobaka. Bazimbisaka kisika na bau na Paradiso mpe kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. Yinki kele kima mosi kaka yina babikilaka bana na bau? Biblia metuba ti: “Disumu kotaka na yinza na nzila ya muntu mosi [Adamu] mpe lufua na nzila ya disumu, mutindu mosi mpe lufua muanganaka na bantu nionso samu bau nionso salaka disumu.” (Rom. 5:12) Kima yina Adamu bikilaka beto kele disumu, yina kenataka na lufua. Disumu yina beto bakaka kele lokola mfuka ya nene, yina muntu mosi ve kati na beto lendaka futa.​—Nz. 49:8.

3. Samu na yinki beto lenda kokanisa masumu na beto na “bamfuka”?

³ Yesu kokanisaka masumu na “bamfuka.” (Mat. 6:12; Luka 11:4) Kana beto mesala disumu, yakevuandaka lokola beto mekota mfuka na Yehova. Yakelombaka beto futa kima mosi samu na disumu yango. Kana mfuka yango futama ve, yakekatuka kaka kana beto mekufua, mpe beto zolaka vuanda ve na kivuvu ya kuzinga diaka.​—Rom. 6:7, 23.

4. (a) Kondua lusadusu, yinki zolaka kumina bansumuki nionso? (Nzembo 49:7-9) (b) Na Biblia, mpova “disumu” kemonisaka yinki? (Tala ankadre “Disumu.”)

⁴ Na beto mosi, dikoki vuandaka ve ya kubaka diaka nionso yina Adamu mpe Eva zimbisaka. (Tanga Nzembo 49:7-9.) Kondua lusadusu, beto zolaka vuanda ve na kivuvu samu na bilumbu kena kuiza to kivuvu ya mfutumukunu. Ya kedika, lufua na beto zolaka vuanda kaka lokola ya bibulu.​—Mos. 3:19; 2 Pe. 2:12.

5. Yinki mutindu Tata na beto ya nzola sadisaka beto samu beto futa mfuka ya masumu na beto? (Tala kuvertire.)

⁵ Kanisa na ntuenia ya bakala yina beto tubilaka na ebandeli ya disolo na beto, yinki mutindu yandi zolaka kukimona kana muntu mosi ya mvuama tubilaka yandi ti yandi kefuta bamfuka na yandi nionso? Kondua ntembe, ntuenia yango ya bakala zolaka vuanda na butondi ya ngolo mpe yandi zolaka ndima dikabu yango ya nzola. Mutindu mosi, Yehova, Tata na beto ya nzola, pesaka beto dikabu yina kena futa mfuka ya disumu yina beto bakaka na Adamu. Yesu sasilaka diambu yango na mutindu yayi: “Nzambi zolaka yinza mingi mpenza yau yina yandi pesaka Muana na yandi mosi kaka yina butukaka, samu konso muntu yina kemonisa kiminu na yandi yandi kufua ve kasi yandi baka luzingu ya mvula na mvula.” (Yoa. 3:16) Katula yau, kaka dikabu yango mepesa beto dikoki ya kuvuanda na nguizani ya mbote na Yehova.

6. Yinki bampova ya Biblia beto ketubila na disolo yayi, mpe samu na yinki?

⁶ Yinki mutindu beto lenda baka mambote na dikabu yango ya kukamua mpe kubaka nlemvo ya masumu, to “bamfuka” na beto? Samu na kubaka mvutu na kiuvu yango, beto ketubila bampova ya Biblia lokola, nguizani, kufuka masumu, kuvutula nguizani, nkudulu, kukatuka na kinanga, mpe kutangama bantu ya lunungu. Na disolo yayi, beto ketubila nsasulu ya mosimosi ya bampova yango. Ntangu beto kena kuyindula na mpinda na zulu ya bansasulu yango, beto kekuma diaka na butondi ya ngolo na diambu yina mesimba nlemvo ya Yehova.

LUKANU: NGUIZANI

7. (a) Yinki diaka Adamu mpe Eva zimbisaka? (b) Lokola beto kele bana ya Adamu mpe Eva, yinki beto kele mpenza na nsatu na yau? (Baroma 5:10, 11)

⁷ Katula kuzimbisa kivuvu ya kuzinga mvula na mvula, Adamu mpe Eva zimbisaka nguizani na bau ya mbote na Tata na bau, Yehova. Na ebandeli, Adamu mpe Eva vuandaka na kati ya dibuta ya Nzambi. (Luka 3:38) Kasi ntangu bamangaka kuzitisa Yehova, bakatulaka bau na dibuta yango tekila babuta bana. (Eba. 3:23, 24; 4:1) Lokola beto kele bana na bau, beto vuandaka na nsatu ya kuvutula nguizani na Yehova. (Tanga Baroma 5:10, 11.) Na bampova yankaka, beto vuandaka na nsatu ya kukudisa nguizani ya mbote na yandi. Na kutadila mukanda mosi, mpova ya Greki yina bamesadila awa samu na kutubila “kuvutula nguizani” lenda monisa “kusala ti mbeni kuma nkundi.” Diambu ya kukamua, Yehova nde muntu bakaka nkubukulu samu diambu yango salama. Na yinki mutindu?

NKUBUKULU: KUFUKA MASUMU

8. Yinki kele (a) kufuka masumu? (b) kuvutula nguizani?

⁸ Kufuka masumu kele nkubukulu yina Yehova bakaka samu na kuvutula nguizani ya mbote kati na yandi mpe bantu ya masumu. Yandi bakaka nkubukulu mosi samu na kuvutula kima yina Adamu zimbisaka na kupesaka kima mosi yina kele na valere mosi na yau. Masonukua ya Buklisto kesadilaka mpova kuvutula nguizani, yina nsasulu na yau kele mutindu mosi na “kufuka masumu.” (Rom. 3:25) Kuvutula nguizani kele diambu yina kesalaka ti muntu vuanda na kiyenge na Nzambi mpe yandi vuanda na nguizani ya mbote na yandi.

9. Yinki nkubukulu Yehova tulaka samu na mua ntangu yina vuandaka pesa yandi nzila ya kunlemvukila masumu ya Bayisaele?

⁹ Samu na kusadisa Bayisaele bavuanda na nguizani ya mbote na yandi, Yehova tulaka nkubukulu mosi samu na mua ntangu samu na kunlemvukila masumu na bau. Bayisaele vuandaka sala nkinzi ya spesiale kilumbu mosi konso mvula. Bavuandaka bokidila yau kilumbu ya Kufuka masumu. Na kilumbu yango, yavuandaka lomba nganga-nzambi ya nene pesa bankayilu ya bibulu samu na mambote ya bantu. Kondua ntembe, bankayilu ya bibulu vuandaka ve na dikoki ya kukatula samu na mvimbamvimba masumu ya Bayisaele samu bantu meluta bibulu na valere. Kasi kana Bayisaele yina mebalula ntima mepesa bankayilu yina Yehova vuandaka lomba, yandi vuandaka pene ya kunlemvukila masumu na bau. (Ebr. 10:1-4) Katula yau, nkubukulu yango mpe bankayilu yina bavuandaka pesa mbala na mbala samu na masumu na bau, sadisaka Bayisaele bazaba ti bavuandaka bantu ya masumu mpe bavuandaka na nsatu ya kima yankaka yina kefuka masumu na bau samu na mvimbamvimba.

10. Yinki nkubukulu ya mvimbamvimba Yehova bakaka samu na kunlemvukila masumu?

¹⁰ Yinki Yehova salaka samu na kunlemvukila masumu ya bantu? Yandi bakaka nkubukulu samu Muana na yandi ya nzola pesama “mbala mosi samu na mvimbamvimba samu na kunata masumu ya bantu mingi.” (Ebr. 9:28) Yesu pesaka “luzingu na yandi lokola nkudulu samu na bantu mingi.” (Mat. 20:28) Yinki kele nkudulu?

NTALU YINA FUTAMAKA: NKUDULU

11. (a) Na kutadila Biblia, yinki kele nkudulu? (b) Nani kaka vuandaka na dikoki ya kufuta nkudulu?

¹¹ Na kutadila Biblia, nkudulu kele ntalu yina mefutama samu na kufuka masumu mpe kuvutula nguizani.a Samu na Yehova, nkudulu pesaka nzila samu na kuvutula kima yina Adamu zimbisaka. Na yinki mutindu? Kuzimbakana ve ti, Adamu mpe Eva zimbisaka luzingu na bau ya kukoka mpe kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. Na yau nkudulu vuandaka ntalu yina kokanaka na kima yina Adamu zimbisaka. (1 Tim. 2:6) Yalendaka futama kaka na bakala mosi ya mbuta yina (1) kele ya kukoka; (2) yina kele na dikoki ya kuzinga mvula na mvula na ntoto; mpe (3) yina kele pene ya kukipesa, to kupesa luzingu yango ya kukoka lokola nkayilu samu na beto. Na manima na yau nde luzingu ya muntu yango lendaka futa kima yina zimbanaka.

12. Samu na yinki Yesu vuandaka na dikoki ya kufuta ntalu ya nkudulu yina lombamaka?

¹² Beto tadila bamfunu tatu yina salaka ti Yesu vuanda na dikoki ya kufuta ntalu yango ya nkudulu. (1) Yandi vuandaka muntu ya kukoka​—“yandi salaka disumu ve.” (1 Pe. 2:22) (2) Samu na yau, yandi vuandaka na dikoki ya kuzinga mvula na mvula na ntoto. (3) Yandi vuandaka pene ya kufua mpe ya kupesa luzingu yango samu na beto. (Ebr. 10:9, 10) Lokola yandi vuandaka muntu ya kukoka, Yesu kokanaka na mutindu muntu ya ntete Adamu vuandaka tekila yandi sala disumu. (1 Ko. 15:45) Na yau na nzila ya lufua na yandi, Yesu vuandaka na dikoki ya kufuta ntalu yina lombamaka samu na kuvutula kima yina Adamu zimbisaka. (Rom. 5:19) Yesu kumaka “Adamu ya nsuka.” Yavuandaka na mfunu ve ti muntu yankaka ya kukoka kuiza mpe futa kima yina Adamu zimbisaka. Yesu kufuaka “mbala mosi kaka samu na mvimbamvimba.”​—Ebr. 7:27; 10:12.

13. Yinki lusuasanu kele kati na nkubukulu ya kufuka masumu mpe nkudulu?

¹³ Na yau, yinki kele lusuasanu kati na nkubukulu ya kufuka masumu mpe nkudulu? Nkubukulu ya kufuka masumu kele diambu yina Nzambi salaka samu na kuvutula nguizani ya mbote kati na yandi mpe bantu. Nkudulu kele ntalu yina futamaka samu nkubukulu ya kufuka masumu ya bantu salama. Menga ya mfunu ya Yesu yina yandi tiamunaka samu na mambote na beto nde kena kumonisa ntalu yango.​—Ef. 1:7; Ebr. 9:14.

MAMBOTE YINA YAMEBIMISA: KUKATUKA NA KINANGA MPE KUTANGAMA BANTU YA LUNUNGU

14. Yinki beto zola tadila ntangu yayi, mpe samu na yinki?

¹⁴ Yinki mambote nkubukulu ya kufuka masumu mebimisa? Biblia kesadilaka bampova mingi samu na kutubila mambote yango. Atako bansasulu ya bampova yango mekokana fioti, konso mpova kena kubula nsoso na diambu mosi ya sikisiki ya nkubukulu ya kufuka masumu yina nlemvo ya Yehova pesilaka nzila. Ntangu beto kena kutadila bampova yango, beto kemona diaka mutindu diambu yango metadila mosimosi na beto.

15-16. (a) Na Biblia, yinki zola monisa mpova “kukatuka na kinanga”? (b) Yinki mutindu yametadila beto?

¹⁵ Biblia metuba ti lokola nkudulu futamaka, beto katukaka na kinanga to beto kuluaka. Ntumua Petelo tubilaka diambu yango na bampova yayi: “Beno mezaba mpenza ti yavuandaka ve na nzila ya bima yina lenda beba, na palata to na wolo, nde beno kuluaka [to, “bakatulaka beno na kinanga”] na mutindu ya luzingu ya mpambampamba yina bankaka na beno bikilaka beno. Kasi yavuandaka nde na menga mosi ya mfunu, lokola yina ya muana dimeme yina mekondua mvindu mpe kieta, menga ya Klisto.”​—1 Pe. 1:18, 19; nyp.

¹⁶ Na nzila ya nkayilu ya nkudulu, beto lenda katuka na kinanga ya disumu mpe ya lufua, yina keniokolaka beto mingi. (Rom. 5:21) Kondua ntembe, beto kele na bamfunu ya mbote ya kumona ti beto kele mpenza na mfuka ya Yehova mpe ya Yesu na mutindu bakatulaka beto na kinanga na nzila ya menga ya mfunu, to luzingu ya Yesu.​—1 Ko. 15:22.

17-18. (a) Yinki zola monisa kutangama bantu ya lunungu? (b) Yinki mutindu yametadila beto?

¹⁷ Kutangama bantu ya lunungu zola monisa ti Yehova kelombaka beto ve beto futa samu na masumu yina beto kesalaka. Na kusalaka mutindu yina, Yehova buka ve bansikudukusu na yandi ya lunungu. Yandi ketangaka beto ve bantu ya lunungu na bangolo na beto mosi. Diaka, yandi kendimaka mpe ve masumu na beto. Kasi samu na kiminu na beto na nkubukulu ya kufuka masumu, mpe na ntalu ya nkudulu yina futamaka, Yehova kele na kima yina kena kupesa yandi nzila ya kunlemvukila masumu na beto.​—Rom. 3:24; Gal. 2:16.

¹⁸ Yinki yazola monisa samu na mosimosi kati na beto? Bantu yina ponamaka samu na kuyala kintuadi na Yesu na dizulu kena kutangama deja bantu ya lunungu lokola bana ya Nzambi. (Tito 3:7; 1 Yoa. 3:1) Yandi nlemvukilaka masumu na bau. Yakele lokola basalaka sala masumu yango ve, na yau bamebonga kuvuanda na Kimfumu. (Rom. 8:1, 2, 30) Bantu yina kele na kivuvu ya kuzinga na ntoto kena kutangama bantu ya lunungu lokola bankundi ya Nzambi, mpe Yandi nlemvukilaka masumu na bau. (Yak. 2:21-23) Kimvuka ya nene, yina kevuka na Armagedoni, kele na kivuvu ya kusala kufua ata fioti ve. (Yoa. 11:26) “Bantu ya lunungu” mpe “bantu mekondua lunungu” yina mekufuaka kefutumuka. (Mis. 24:15; Yoa. 5:28, 29) Nsukansuka, bisadi nionso ya Yehova yina kezitisaka yandi awa na ntoto “kebaka kimpuanza ya nkembo ya bana ya Nzambi.” (Rom. 8:21) Beto kena kuvingila na nsatu ya ngolo ntangu yina beto kevuanda na nguizani ya mutindu yina na Tata na beto, Yehova!

19. Yinki mutindu mambu ya luzingu na beto sobaka na mutindu ya mbote kuluta? (Tala diaka ankadre “Yina yazola monisa samu na beto.”)

¹⁹ Ya kedika, beto vuandaka ve na kivuvu lokola ntuenia ya bakala yina beto tubilaka na ebandeli, yina zimbisaka bima nionso mpe yina babikilaka mfuka mosi ya nene yina yandi lendaka futa ata fioti ve. Kasi na nzila ya Yehova, beto mebaka lusadusu. Mambu ya luzingu na beto sobaka samu na nkubukulu ya kufuka masumu mpe mutindu nkudulu futamaka. Kiminu na beto na Yesu Klisto mepesa beto nzila ya kukatuka na kinanga, to ya kubaka kimpuanza na disumu mpe na lufua. Kana Yehova menlemvukila masumu na beto, yakele lokola beto salaka sala yau ve. Nzokande, diambu meluta mfunu, beto lenda vuanda ntangu yayi na nguizani ya mbote na Tata na beto ya nzola ya dizulu, Yehova.

20. Yinki diambu beto ketubila na disolo melanda?

²⁰ Ntangu beto kena kuyindula na mpinda na zulu ya mambu yina Yehova mpe Yesu salaka samu na beto, ntima na beto kefulukaka na butondi. (2 Ko. 5:15) Kondua lusadusu na bau, beto zolaka vuanda na kivuvu ata fioti ve! Kasi yinki nlemvo ya Yehova zola mpenza kumonisa samu na mosimosi kati na beto? Yau nde diambu beto ketubila na disolo melanda.