Kubanda
31 Na manima, Yakobi kuwaka bana ya Labani ya babakala kuzonza: “Yakobi me baka bima nyonso ya tata ya beto, mpe bimvwama ya yandi nyonso me katuka na bima ya tata ya beto.” 2 Ntangu Yakobi talaka kizizi ya Labani, yandi talaka ti Labani vandaka dyaka ve na yandi mutindu yandi vandaka na yandi na ntama. 3 Nsuka-nsuka, Yehova zonzaka na Yakobi: “Vutuka na bwala ya bankooko ya nge mpe na dikanda ya nge, mpe mu ke tatamana na kuvanda na nge.” 4 Na yawu, Yakobi filisaka nsangu na Rashele na Lea na kukwiza na bilanga na kisika yina vandaka kikunku ya bibulu ya yandi, 5 mpe yandi zonzaka na bawu:
“Mu me tala ti tata ya beno ke dyaka ve na munu mutindu yandi vandaka na munu na ntama, kasi Nzambi ya tata ya munu me vanda na munu. 6 Ntembe ve, beno me zaba mutindu mu me sadila tata ya beno na ngolo ya munu nyonso. 7 Mpe tata ya beno me sosa kuvuna munu mpe me soba difuta ya munu bambala 10. Kasi Nzambi me pesa ve yandi nzila ya kusala munu yimbi. 8 Ntangu yandi vanda zonza, ‘Bibulu nyonso yina ke vanda na matodi-matodi ke vanda difuta ya nge,’ bibulu nyonso vanda buta bana yina ke na matodi-matodi. Kasi ntangu yandi vanda zonza, ‘bibulu nyonso yina ke vanda na banzila-banzila ke vanda difuta ya nge, bibulu nyonso vanda buta bana yina ke na banzila-banzila. 9 Na yawu, Nzambi vanda katula bibulu ya tata ya beno mpe vanda pesa munu yawu. 10 Kilumbu mosi, ntangu bibulu vandaka na nsatu ya kuvukisa nzutu, mu nangunaka meso ya munu mpe mu talaka bankombo ya babakala yina vanda vukisa nzutu na bibulu ya banzila-banzila mpe ya batashe. 11 Na manima, mbazi ya Nzambi ya tsyeleka zonzaka na munu na ndosi, ‘Yakobi!’ mu vutulaka, ‘Munu yandi yayi.’ 12 Mpe yandi zonzaka dyaka, ‘Mulemvo, nanguna meso, mpe tala bankombo nyonso ya babakala yina ke na vukisaka nzutu na bibulu ya banzila-banzila mpe ya batashe, samu mu me tala nyonso yina Labani ke na salaka nge. 13 Mu ke Nzambi ya tsyeleka yina basikilaka nge na Betele, kisika yina nge tulaka mafuta na dikunzi mpe yina nge salaka munu nsilulu. Ntangu yayi, telama, katuka na bwala yayi, mpe kwenda na bwala yina nge butukaka.’”
14 Na yawu, Rashele na Lea vutulaka yandi: “Beto ke kwandi dyaka na kima ya kubyadila na yinzo ya tata ya beto? 15 Yandi ke na bakilaka kwandi ve beto mutindu banzenza, samu yandi tekaka beto mpe ke na sadilaka mbongo nyonso yina ba pesaka samu na beto? 16 Bimvwama nyonso yina Nzambi me katula na tata ya beto ke samu na beto mpe samu na bana ya beto. Na yawu, sala mambu nyonso yina Nzambi me zonza na nge na kusala.”
17 Na manima, Yakobi telamaka mpe tulaka bana ya yandi mpe bakento ya yandi na zulu ya bashamo, 18 mpe yandi bakaka bibulu ya yandi nyonso mpe bima nyonso yina yandi kuzwaka, nyonso yina yandi kuzwaka na Padane-arami mpe kwendaka na sika ya tata ya yandi Izaki na bwala ya Kanana.
19 Labani kwendaka zenga bansuki ya mameme ya yandi, mpe Rashele labaka biteki ya baterafime* ya tata ya yandi. 20 Dyaka, Yakobi vunaka Labani Muarami, samu yandi zonzaka ve na yandi ti yandi ke na kwendaka. 21 Mpe yandi kimaka mpe sabukaka mwila* na bima nyonso ya yandi. Na manima, yandi kwendaka na kizunga ya bamongo ya Galade. 22 Na kilumbu ya tatu, ba zabisaka Labani ti Yakobi me kima. 23 Na yawu, yandi bakaka bampangi ya yandi* mpe ba landaka Yakobi na kati ya bilumbu 7 ya nzyetolo, mpe ba kuzwaka yandi na kizunga ya bamongo ya Galade. 24 Na mpimpa, Nzambi basikilaka Labani Muarami mpe zonzaka na yandi na ndosi: “Sala keba na mambu nge ke zonza na Yakobi, ya vanda ya mbote to ya yimbi.”
25 Na yawu, Labani kwendaka tala Yakobi kisika Yakobi tulaka tenta ya yandi na mongo, mpe Labani tulaka camp ya yandi kintwadi na bampangi ya yandi na bamongo ya kizunga ya Galade. 26 Na yawu, Labani zonzaka na Yakobi: “Yinki nge me sala? Samu na yinki nge me vuna munu mpe me nata bana ya munu ya bakento mutindu bantu yina ba me kanga na mvita? 27 Samu na yinki nge me kima na mansweki, mpe me vuna munu mpe me zonza na munu ata kima? Kana nge zonzaka na munu, mu zola bika nge kwenda na kilengi, na banzimbu, na tambure ya fioti mpe na gitare.* 28 Kasi nge me pesa ve munu ata bweso ya kupesa bizu na mitekolo* ya munu mpe na bana ya munu ya bakento. Nge me sala mambu mosi ya buzoba. 29 Mu ke na ngolo ya kusala nge yimbi, kasi Nzambi ya tata ya nge me zonza na munu na mpimpa yayi, yandi me zonza, ‘Sala keba na mambu nge ke zonza na Yakobi, ya vanda ya mbote to ya yimbi.’ 30 Mu me zaba ti nge vandaka na nsatu ya ngolo ya kuvutuka na yinzo ya tata ya nge. Kasi samu na yinki nge me laba banzambi ya munu?”
31 Yakobi vutulaka na Labani: “Mu kimaka samu mu vandaka na boma, samu mu vanda zonza na munu mosi, ‘Nge lenda botola munu bana ya nge ya bakento.’ 32 Muntu nyonso yina nge ke kuzwa banzambi ya nge na sika ya yandi, ke zinga ve. Na mantwala ya bampangi ya beto, tala bima ya munu, mpe baka yina ke ya nge.” Kasi Yakobi zabaka ve ti Rashele labaka yawu. 33 Na yawu, Labani kotaka na tenta ya Yakobi, mpe na tenta ya Lea, mpe na tenta ya bisadi zole ya kento, kasi yandi kuzwaka ve yawu. Na manima ya kubasika na tenta ya Lea, yandi kotaka na tenta ya Rashele. 34 Na ntangu yina, Rashele bumbaka biteki ya baterafime* ya tata ya yandi na kitunga yina bakento ke vandilaka na zulu ya shamo, mpe yandi vandaka ya kuvandila yawu. Labani sosaka na tenta ya yandi nyonso, kasi yandi kuzwaka ve yawu. 35 Na manima, Rashele zonzaka na tata ya yandi: “Kudasuka ve, mfumu ya munu. Mu lenda telama ve na mantwala ya nge, samu mu ke na maladi ya bakento.” Na yawu, yandi tatamanaka na kusosa, kasi yandi kuzwaka ve biteki yango.
36 Na yawu, Yakobi dasukaka mpe bandaka kugangila Labani. Yandi zonzaka: “Wapi yimbi mu me sala, mpe wapi yina ke disumu ya munu samu nge landa munu mutindu yayi? 37 Ntangu yayi nge me sosa na bima ya munu nyonso. Wapi kima ya nge yina nge me kuzwa kuna? Tula yawu na mantwala ya bampangi ya munu na ya nge, mpe bika ba zenga na kati-kati ya nge na munu. 38 Na kati ya bamvula 20 yina mu me vanda na sika ya nge, ata dimeme mpe nkombo ya nge me katuka kivumu, mpe mu me kudya ata nkombo ya bakala na kati ya kikunku ya bibulu ya nge. 39 Mu natinaka nge ata fioti ve kibulu yina ba me pasula na kibulu ya brusu. Mu vanda futaka yawu munu mosi. Ntangu ba vanda labaka kibulu, ya vanda na mpimpa to na ntangu, nge vanda futisaka munu yawu. 40 Na kilumbu, ntangu vanda bulaka munu, mpe na mpimpa, madidi vanda bulaka munu, mpe pongi vanda kimaka na meso ya munu. 41 Mu me lutisa bamvula 20 na yinzo ya nge. Mu me sadila nge bamvula 14 samu na bana ya nge zole ya bakento mpe bamvula 6 samu na bibulu ya nge, mpe nge me soba difuta ya munu bambala 10. 42 Kana Nzambi ya tata ya munu, Nzambi ya Abrahami, mpe yina Izaki ke kuwaka boma vandaka ve na munu, nge zolaka vutula munu maboko mpamba. Nzambi me tala mpasi ya munu mpe kisalu ya ngolo ya maboko ya munu, ni na yawu yandi me kebisa nge na mpimpa yayi.”
43 Na yawu, Labani vutulaka na Yakobi: “Bana ya bakento yayi ke bana ya munu, mpe bana yayi ke mitekolo ya munu, mpe bibulu yayi ke bibulu ya munu, mpe bima nyonso yina nge ke na talaka ke bima ya munu na bana ya munu. Wapi mambu ya yimbi mu lenda sala na bana ya munu to na bana yina ba me buta? 44 Ntangu yayi, kwiza, bika beto sala luwawanu nge na munu, mpe ya vanda kimbangi na kati-kati ya beto.” 45 Na yawu, Yakobi bakaka ditadi mpe telemisaka yawu mutindu dikunzi. 46 Na manima, Yakobi zonzaka na bampangi ya yandi: “Beno lokota matadi!” Mpe ba bakaka matadi mpe ba salaka kikunku ya yawu. Na manima, ba kudyaka kuna na zulu ya kikunku ya matadi. 47 Mpe Labani bokilaka yawu Yegare-sahaduta,* kasi Yakobi bokilaka yawu Galeede.*
48 Labani zonzaka: “Bubu yayi, kikunku ya matadi yayi ke kimbangi na kati-kati ya nge na munu.” Ni na yawu yandi bokilaka yawu Galeede, 49 mpe Yinzo ya Kengidi, samu yandi zonzaka: “Bika Yehova tala nge na munu ntangu beto ke vanda ntama na bampangi. 50 Kana nge nyokola bana ya munu ya bakento mpe kana nge banda kubaka bakento ya nkaka, ata ti ata muntu ke na beto, kuzimbana ve ti Nzambi ke mbangi na kati-kati ya nge na munu.” 51 Na manima, Labani zonzaka na Yakobi: “Tala kikunku ya matadi yayi, mpe tala dikunzi yina mu me telemisa na kati-kati ya nge na munu. 52 Kikunku ya matadi yayi ke kimbangi, mpe dikunzi yayi mpe ke kimbangi, ti mu ke luta ve kikunku ya matadi yayi samu na kusala nge yimbi mpe nge ke luta ve kikunku ya matadi yayi mpe dikunzi yayi samu na kusala munu yimbi. 53 Bika ti Nzambi ya Abrahami, mpe Nzambi ya Nahore, Nzambi ya batata ya bawu vanda zuzi na kati ya beto.” Mpe Yakobi zengaka ndefi na nkumbu ya Muntu yina tata ya yandi Izaki ke kuwaka boma.
54 Na manima, Yakobi pesaka munkayulu na zulu ya mongo mpe yandi bokilaka bampangi ya yandi samu na kudya dimpa. Na yawu, ba kudyaka mpe ba lutisaka mpimpa na zulu ya mongo. 55 Kasi Labani vumbukaka na suka-suka mpe pesaka babizu na mitekolo ya yandi mpe na bana ya yandi ya bakento mpe sakumunaka bawu. Na manima Labani kwendaka mpe vutukaka na yinzo ya yandi.