NSANGU YA MBOTE YA YOANE

1 Na mbandukulu Ndinga vandaka, mpe Ndinga vandaka na Nzambi, mpe Ndinga vandaka nzambi.* 2 Yandi vandaka na Nzambi na mbandukulu. 3 Bima nyonso salamaka na nzila ya yandi, mpe ata kima mosi ve salamaka kana ya vandaka ve na nzila ya yandi.

Yina salamaka 4 na nzila ya yandi vandaka luzingu, mpe luzingu vandaka nsemo ya bantu. 5 Nsemo ke na ngengaka na kati ya kitombi, kasi kitombi me nunga ve yawu.

6 Muntu mosi yina Nzambi filisaka kwizaka. Nkumbu ya yandi vandaka Yoane. 7 Muntu yayi kwizaka mutindu mbangi samu na kupesa kimbangi na yina me tadila nsemo, samu bantu ya mutindu nyonso kwikila na nzila ya yandi. 8 Yandi vandaka ve nsemo yango, kasi yandi kwizaka samu na kupesa kimbangi na yina me tadila nsemo yango.

9 Nsemo ya tsyeleka yina ke pesaka bantu ya mutindu nyonso nsemo, zola kwiza na yinza. 10 Yandi vandaka na kati ya yinza, mpe yinza salamaka na nzila ya yandi, kasi yinza zabaka ve yandi. 11 Yandi kwizaka na bwala ya yandi mosi, kasi bantu ya bwala ya yandi ndimaka ve yandi. 12 Kasi, na ba yina nyonso yambaka yandi, yandi pesaka bawu luve ya kukuma bana ya Nzambi, samu ba kwikilaka* na nkumbu ya yandi. 13 Ba butukaka ve na menga, to na luzolo ya kinsuni, to na luzolo ya muntu, kasi ba butukaka na luzolo ya Nzambi.

14 Na yawu, Ndinga kumaka musuni mpe zingaka na kati-kati ya beto, mpe beto talaka nkembo ya yandi, nkembo mutindu ya mwana kaka mosi ya kubutuka,* yina katukaka na Tata. Yandi vandaka ya kufuluka na bumbote* ya Nzambi mpe matsyeleka. 15 (Yoane pesaka kimbangi samu na yandi, ee, yandi zonzaka na ndinga ya ngolo: “Yayi ni muntu yina mu zonzaka samu na yandi, ‘Muntu yina ke na kwizaka na manima ya munu me luta na mantwala ya munu, samu yandi vandaka na luzingu tekila munu.’”) 16 Samu beto nyonso me kuzwa na bima mingi yina yandi ke ya kufuluka na yawu, ee, ntima ya kulutila mbote na zulu ya ntima ya kulutila mbote. 17 Musiku kwizaka na nzila ya Moyize, kasi ntima ya kulutila mbote mpe matsyeleka kwizaka na nzila ya Yesu Kristo. 18 Ata muntu mosi ve me talaka Nzambi. Ni nzambi kaka mosi ya kubutuka yina ke na lweka* ya Tata, muntu zonzilaka beto mbote-mbote nani Yandi kele.

19 Yayi ni kimbangi yina Yoane pesaka ntangu Bazwife ya Yeruzalemi filisaka banganga-nzambi mpe Balevi samu na kuyufula yandi: “Nge ke nani?” 20 Yandi ndimaka yawu, mpe yandi mangaka ve yawu. Yandi zonzaka: “Mu ke ve Kristo.” 21 Ba yufulaka yandi: “Na yawu, nge ke nani? Nge ni Eli?” Yandi vutulaka: “Ni munu ve.” “Nge ke Mbikudi?” Yandi vutulaka: “Ve!” 22 Na yawu ba zonzaka na yandi: “Nge ke nani? Zonzila beto samu beto kwenda pesa mvutu na ba yina me filisa beto. Yinki nge ke na zonzaka samu na nge mosi?” 23 Yandi zonzaka: “Mu ke ndinga ya muntu mosi yina ke na gangaka na ntoto ya kuyuma, ‘Beno sungika banzila ya Yehova,’ kaka mutindu mbikudi Izayi zonzaka.” 24 Ba yina ba filisaka katukaka na kati ya Bafarize. 25 Ba yufulaka yandi: “Na yawu, kana nge ke ve Kristo, to Eli, to Mbikudi, samu na yinki nge ke na botikaka bantu?” 26 Yoane vutulaka: “Mu ke na botikaka na maza. Na kati-kati ya beno, ya ke na muntu yina beno zaba ve, 27 muntu yina ke na kwizaka na manima ya munu, yina mu ke ve ya kulunga samu na kunyangula* basinga ya mapapa ya yandi.” 28 Bamambu yayi salamaka na Betani, na simu ya nkaka ya maza ya Yordani, kisika yina Yoane vanda botika bantu.

29 Kilumbu yina landaka, yandi talaka Yesu vanda kwiza na sika ya yandi, mpe yandi zonzaka: “Beno tala Mwana ya Dimeme ya Nzambi yina ke na katulaka disumu ya yinza! 30 Yayi muntu yina mu zonzaka samu na yandi: ‘Na manima ya munu, ya ke na muntu mosi ke na kwizaka yina me luta na mantwala ya munu, samu yandi vandaka na luzingu tekila munu.’ 31 Ata munu mpe zabaka ve yandi, kasi mu kwizaka botika na maza samu yandi talana na Izraele.” 32 Yoane pesaka mpe kimbangi yayi: “Mu talaka mpeve yina katukaka na mazulu kukulumuka mutindu dibembe, mpe ya bikanaka na zulu ya yandi. 33 Munu mpe zabaka ve yandi. Kasi ni Muntu yina filisaka munu na kubotika na maza zonzaka na munu: ‘Muntu yina nge ke tala mpeve kukulumuka mpe kubikana na zulu ya yandi, ni yandi ke botikaka na mpeve ya santu.’ 34 Mu talaka yawu, mpe mu me pesa kimbangi ti muntu yayi ke Mwana ya Nzambi.”

35 Kilumbu yina landaka, Yoane vandaka dyaka ya kutelama kuna na bilandi ya yandi zole, 36 mpe ntangu yandi talaka Yesu vanda tambula, yandi zonzaka: “Beno tala, Mwana ya Dimeme ya Nzambi!” 37 Ntangu bilandi zole yango kuwaka mambu yina yandi zonzaka, ba landaka Yesu. 38 Na yawu Yesu balukaka mpe ntangu yandi talaka ti ba vanda landa yandi, yandi zonzaka na bawu: “Yinki beno ke na sosaka?” Ba zonzaka na yandi: “Rabi (yina zola zonza ntangu ba ke bangulaka yawu, “Mulongi”), wapi kisika nge ke vandaka?” 39 Yandi zonzaka na bawu: “Beno kwiza mpe beno ke tala.” Na yawu, ba kwendaka mpe ba talaka kisika yina yandi vanda vandaka, mpe ba bikanaka na yandi kilumbu yina. Ya vandaka pene-pene na ngunga ya yiya na manima ya midi.* 40 Andre, mpangi ya Simoni Piere, vandaka mosi ya bantu zole yina kuwaka mambu yina Yoane zonzaka mpe landaka Yesu. 41 Yandi kwendaka sosa ntete mpangi ya yandi Simoni Piere, mpe zonzaka na yandi: “Beto me kuzwa Masiya” (yina zola zonza ntangu ba ke bangulaka yawu, “Kristo”), 42 mpe yandi nataka yandi na sika ya Yesu. Ntangu Yesu talaka yandi, yandi zonzaka: “Nge ke Simoni mwana ya Yoane. Ba ke bokila nge Sefase” (yina ba ke bangulaka na “Piere”).

43 Kilumbu yina landaka, Yesu vanda sosa kukwenda na Galile. Na yawu yandi bwabanaka Filipe mpe zonzaka na yandi: “Landa munu.” 44 Filipe vandaka muntu ya Besayida, mbanza ya Andre na Piere. 45 Filipe kwendaka tala Natanayele mpe zonzaka na yandi: “Beto me kuzwa muntu yina Musiku ya Moyize zonzilaka, mpe yina Bambikudi sonikaka samu na yandi: Yesu, mwana ya Yozefi, muntu ya Nazareti.” 46 Kasi Natanayele zonzaka na yandi: “Kima ya mbote lenda basika kwandi na Nazareti?” Filipe zonzaka na yandi: “Kwiza mpe tala.” 47 Yesu talaka Natanayele vanda kwiza na sika ya yandi, mpe yandi zonzaka na yina me tadila yandi: “Beno tala muntu ya tsyeleka ya Izraele yina ke ve na luvunu na kati ya yandi.” 48 Natanayele zonzaka na yandi: “Wapi faso nge me zaba munu?” Yesu vutulaka: “Tekila Filipe bokila nge, mu talaka nge ntangu nge vandaka ya kuvanda na yisi ya yinti ya bafige.” 49 Natanayele zonzaka na yandi: “Rabi, nge ke Mwana ya Nzambi, nge ke Mfumu ya Izraele.” 50 Yesu vutulaka: “Nge me kwikila samu mu me zonza na nge ti mu talaka nge na yisi ya yinti ya bafige? Nge ke tala bamambu ya kulutila nene na yayi.” 51 Yandi bwelaka: “Ya tsyeleka, mu ke na zonzaka na beno ti beno ke tala zulu ke funguka mpe bambazi ya Nzambi kunanguka mpe kukulumuka na sika ya Mwana ya muntu.”

2 Kilumbu ya tatu, ya vandaka na feti ya makwela na mbanza ya Kana na Galile, mpe mama ya Yesu vandaka kuna. 2 Ba bokilaka mpe Yesu na bilandi ya yandi na feti yango ya makwela.

3 Ntangu vinu manisaka, mama ya Yesu zonzaka na yandi: “Ba ke dyaka ve na vinu.” 4 Kasi Yesu zonzaka na yandi: “Kento, na yinki mambu yayi me tala nge na munu?* Ngunga ya munu nabunu ntete ya lunga.” 5 Mama ya yandi zonzaka na ba yina vanda kabula madya: “Beno sala mambu nyonso yina yandi ke zonza na beno.” 6 Ya vandaka na bidunda 6 ya matadi kuna, mutindu misiku ya Bazwife ya kuvedisa nzutu vanda lombaka yawu. Konso kidunda vanda kota balitre 44 to 66.* 7 Yesu zonzaka na bawu: “Beno fulusa bidunda yayi na maza.” Ba fulusaka yawu tii na yinwa. 8 Na manima yandi zonzaka na bawu: “Ntangu yayi, beno baka ndambu mpe beno nata yawu na ntwadisi ya feti.” Na yawu, ba nataka yawu. 9 Ntwadisi ya feti mekaka maza yina ba balulaka na vinu. Yandi zabaka ve kisika ya katukaka. Kasi, bisadi yina tekaka maza yango zabaka. Na yawu, ntwadisi ya feti bokilaka bakala yina vanda kwela, 10 mpe zonzaka na yandi: “Bantu nyonso ke pesaka ntete vinu ya mbote mpe ntangu bantu me kola, ba ke pesaka vinu yina ke ve mbote mingi. Kasi nge, nge me bumba vinu ya mbote tii ntangu yayi.” 11 Yesu salaka yawu na mbanza ya Kana na Galile. Ya vandaka kubanda ya bimangu* ya yandi mpe yandi lakisaka nkembo ya yandi, mpe bilandi ya yandi tulaka kiminu ya bawu na yandi.

12 Na manima ya mambu yayi, Yesu, mama ya yandi, baleki ya yandi mpe bilandi ya yandi, kulumukaka na Kapenawume. Kasi ba lutisaka ve bilumbu mingi kuna.

13 Mukembo ya Pake ya Bazwife kumaka pene-pene, mpe Yesu kwendaka* na Yeruzalemi. 14 Yandi talaka na tempelo bantu yina vanda tekisa bangombe, mameme, mabembe, mpe bantu yina vanda soba bambongo ya kuvanda na bakiti ya bawu. 15 Na manima ya kuyidika shikoti ya basinga, yandi bingisaka bawu na tempelo na mameme mpe bangombe ya bawu. Yandi losaka na ntoto bambongo ya bisengo ya bantu yina vanda soba bambongo, mpe bwisaka bamesa ya bawu. 16 Yandi zonzaka na ba yina vanda tekisa mabembe: “Beno katula bima yayi awa! Beno bika kukumisa yinzo ya Tata ya munu yinzo ya mumbungu!”* 17 Bilandi ya yandi bambukaka ti ya ke ya kusonama: “Tiya samu na yinzo ya nge ke pela na kati ya munu.”

18 Kasi Bazwife zonzaka na yandi: “Wapi kidimbu nge ke lakisa beto samu na kulakisa ti nge ke na luve ya kusala mambu yayi?” 19 Yesu zonzaka na bawu: “Beno mwangisa tempelo yayi, mpe mu ke telemisa yawu na bilumbu tatu.” 20 Bazwife vutulaka: “Ba tungaka tempelo yayi na kati ya bamvula 46, mpe nge ke telemisa yawu na bilumbu tatu?” 21 Kasi tempelo yina yandi vanda zonzila vandaka ni nzutu ya yandi. 22 Na yawu, ntangu yandi vumbukaka na lufwa, bilandi ya yandi bambukaka ti yandi vanda zonzilaka bawu yawu bambala mingi, mpe ba kwikilaka masonoko mpe mambu yina Yesu zonzaka.

23 Ntangu yandi vandaka na Yeruzalemi na mukembo ya Pake, bantu mingi kwikilaka na nkumbu ya yandi ntangu ba talaka bimangu yina yandi vanda sala. 24 Kasi Yesu vanda tudila ve bawu ntima, samu yandi zabaka bawu nyonso, 25 mpe yandi vandaka ve na nsatu ti muntu zabisa yandi mambu yina me tadila bantu, samu yandi zabaka mambu yina vandaka na kati ya muntu.

3 Ya vandaka na Mufarize mosi na nkumbu ya Nikodeme. Yandi vandaka mfumu mosi ya Bazwife. 2 Yandi kwendaka tala Yesu na mpimpa mpe zonzaka na yandi: “Rabi, beto zaba ti nge ke mulongi yina me katuka na Nzambi, samu ata muntu lenda sala bimangu yina nge ke na salaka kana Nzambi ke ve na yandi.” 3 Yesu vutulaka: “Mu ke na zonzaka na nge mambu ya tsyeleka, kana muntu butuka ve dyaka, yandi lenda tala ve Kimfumu ya Nzambi.” 4 Nikodeme zonzaka na yandi: “Wapi mutindu muntu lenda butuka dyaka kana yandi ke kiboba? Yandi lenda kota ve na kivumu ya mama ya yandi mpe kubutuka mbala ya zole.” 5 Yesu vutulaka: “Mu ke na zonzaka na nge mambu ya tsyeleka, kana muntu butuka ve na maza mpe na mpeve, yandi lenda kota ve na Kimfumu ya Nzambi. 6 Yina me butuka na musuni ke musuni, mpe yina me butuka na mpeve ke mpeve. 7 Kupamuka ve samu mu me zonza na nge: Beno me fwana kubutuka dyaka. 8 Mupepe ke pepaka kisika ni kisika ya zola. Nge ke kuwaka makelele ya yawu, kasi nge zaba ve kisika ya me katuka, mpe kisika ya ke na kwendaka. Ya ke mutindu mosi samu na muntu nyonso yina me butuka na mpeve.”

9 Nikodeme yufulaka yandi: “Wapi mutindu ya lenda salama?” 10 Yesu zonzaka na yandi: “Nge ke mulongi na Izraele, kasi nge zaba ve bamambu yayi? 11 Mu ke na zonzaka na nge mambu ya tsyeleka, beto ke zonzaka mambu yina beto zaba mpe beto ke pesaka kimbangi na mambu yina beto me tala. Kasi beno ke ndimaka ve kimbangi ya beto. 12 Kana mu me zonzila beno mambu ya ntoto mpe beno ke na kwikilaka kaka ve, wapi mutindu beno ke kwikila kana mu zonzila beno mambu ya mazulu? 13 Dyaka, ata muntu mosi ve kwendaka na mazulu, katula kaka muntu yina katukaka na mazulu, Mwana ya muntu. 14 Mpe kaka mutindu Moyize zangulaka nyoka na ntoto ya kuyuma, mutindu mosi mpe ba ke zangula Mwana ya muntu, 15 samu muntu nyonso yina ke kwikila na yandi kuzwa luzingu ya ntangu nyonso.

16 “Samu Nzambi zolaka yinza mingi ya kulutila, ni na yawu yandi pesaka Mwana ya yandi kaka mosi ya kubutuka,* samu ti muntu nyonso yina ke lakisa kiminu na yandi kufwa ve kasi kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. 17 Samu Nzambi filisaka ve Mwana ya yandi na yinza samu yandi sambisa yinza, kasi samu yinza vuuka na nzila ya yandi. 18 Muntu yina ke lakisa kiminu na yandi, ba ke sambisa ve yandi. Muntu yina ke lakisa ve kiminu, ba sambisaka yandi yimeni, samu yandi me lakisa ve kiminu na Mwana kaka mosi ya kubutuka ya Nzambi.* 19 Yayi ke mambu yina me nata lusambusu: nsemo kwizaka na kati ya yinza, kasi bantu zolaka kitombi na kisika ya nsemo, samu mavanga ya bawu vandaka yimbi. 20 Samu muntu yina ke salaka mambu ya yimbi ke yiinaka nsemo, mpe yandi ke kwizaka ve na nsemo samu mavanga ya yandi talana ve pwelele.* 21 Kasi muntu yina ke salaka mambu ya lunungu* ke kwizaka na nsemo, samu ya talana pwelele ti bisalu ya yandi me salama ya kukwelana na luzolo ya Nzambi.”

22 Na manima, Yesu mpe bilandi ya yandi kwendaka na babwala ya fioti ya Zude, mpe kuna, yandi lutisaka mwa ntangu fioti na bawu mpe yandi vanda botika bantu. 23 Kasi Yoane mpe vanda botika bantu na Enone, pene-pene na bwala ya Salime, samu maza vandaka mingi kuna mpe bantu vanda bika ve kukwiza mpe ba vanda kuzwa mbotokolo, 24 samu ba vandaka me tula ntete ve Yoane na boloko.

25 Ntyo, bilandi ya Yoane swanaka na Zwife mosi na yina me tadila mambu ya kuvedisa nzutu. 26 Ba kwizaka na sika ya Yoane mpe zonzaka na yandi: “Rabi, muntu yina vandaka na nge na simu ya nkaka ya Yordani, muntu yina nge pesilaka kimbangi, yandi ke na botikaka, mpe bantu nyonso ke na kwendaka na sika ya yandi.” 27 Yoane vutulaka: “Muntu lenda kuzwa ata kima kana Nzambi me pesa ve yandi yawu. 28 Beno mosi ke bambangi ya mambu yayi yina mu zonzaka, ‘Mu ke ve Kristo, kasi ba filisaka munu na mantwala ya yandi.’ 29 Muntu ya kuzwa kento yina ke na kwelanaka, ke ni bakala yina ke na kwelanaka. Kasi ndiku ya bakala yina ke na kwelaka, ntangu yandi me telama mpe ke na kuwaka yandi, yandi ke na kilengi mingi samu na ndinga ya bakala yina ke na kwelaka. Ni na yawu, kilengi ya munu me kuma ya kulunga. 30 Muntu yina, fwana kubika ve kukula, kasi munu, mu me fwana kubika ve kukulumuka.”

31 Muntu yina me katuka na mazulu me lutila bantu nyonso ya nkaka. Muntu yina me katuka na ntoto ke muntu ya ntoto mpe ke zonzaka mambu ya ntoto. Muntu yina me katuka na mazulu me lutila bantu nyonso ya nkaka. 32 Yandi ke na pesaka kimbangi samu na mambu yina yandi talaka mpe kuwaka, kasi ata muntu ke na ndimaka kimbangi ya yandi. 33 Muntu yina me ndima kimbangi ya yandi me ndima* ti Nzambi ke zonzaka matsyeleka. 34 Samu muntu yina Nzambi filisaka ke zonzaka dyambu ya Nzambi, samu Nzambi ke pesaka ve mpeve ndambu-ndambu. 35 Tata ke zolaka Mwana mpe yandi me pesa bima nyonso na maboko ya yandi. 36 Muntu yina ke lakisaka kiminu na Mwana ke na luzingu ya ntangu nyonso. Muntu yina ke tumamaka ve na Mwana ke kuzwa ve luzingu, kasi nkele ya Nzambi ke vanda na zulu ya yandi.

4 Ntangu Mfumu kwizaka zaba ti Bafarize kuwaka ti yandi* vanda kuzwa mpe kubotika bilandi mingi kulutila Yoane, 2 (ata ti ni Yesu yandi mosi ve vanda botika, kasi ni bilandi ya yandi vanda botika), 3 yandi katukaka na Zude mpe kwendaka dyaka na Galile. 4 Kasi ya lombaka ti yandi luta na Samariya. 5 Na yawu yandi kumaka na mbanza mosi ya Samariya na nkumbu ya Sishare, pene-pene na bilanga yina Yakobi pesaka na mwana ya yandi Yozefi. 6 Ni kuna dibulu ya maza ya Yakobi vandaka. Yesu vandaka ya kulemba mingi samu na nzyetolo mpe yandi vandaka ya kuvanda pene-pene na dibulu ya maza. Ya vandaka pene-pene na ngunga ya midi.*

7 Kento mosi ya Samariya kwizaka samu na kuteka maza. Yesu zonzaka na yandi: “Pesa munu maza ya kunwa.” 8 (Bilandi ya yandi vandaka me kwenda na mbanza samu na kusumba madya.) 9 Na yawu, kento ya Samariya zonzaka na yandi: “Wapi faso nge, ata ti nge ke Zwife, nge ke na lombaka munu maza ya kunwa ata ti munu mu ke kento ya bwala ya Samariya?” (Samu Bazwife ke wisanaka ve na bantu ya Samariya.) 10 Yesu vutulaka: “Kana nge zabaka dikabu ya ofele ya Nzambi mpe nani ke muntu yina ke na zonzaka na nge, ‘Pesa munu maza ya kunwa,’ ni nge zola lomba yandi yawu, mpe yandi zola pesa nge maza ya luzingu.” 11 Kento zonzaka na yandi: “Mfumu, nge ke na ata kantine samu na kuteka maza, mpe dibulu ke yinda. Na yawu, wapi kisika nge ke kuzwa maza ya luzingu yango? 12 Nge me lutila kwandi nkooko ya beto Yakobi yina pesaka beto dibulu ya maza yayi, mpe yina kunwaka maza ya yawu kintwadi na bana ya yandi mpe bibulu ya yandi?” 13 Yesu vutulaka: “Muntu nyonso yina ke kunwaka maza yayi ke kuma dyaka na nsatu ya maza. 14 Muntu yina ke kunwa maza yina mu ke pesa yandi, ke vanda dyaka ve ata fioti na nsatu ya maza. Kasi maza yina mu ke pesa yandi ke kuma na kati ya yandi mukelo* ya maza yina ke basikaka samu na kupesa luzingu ya ntangu nyonso.” 15 Kento zonzaka na yandi: “Mfumu, pesa munu maza yango, samu mu vanda dyaka ve na nsatu ya maza mpe mu banda kukwizaka dyaka ve na kisika yayi samu na kuteka maza.”

16 Yesu zonzaka na yandi: “Kwenda bokila bakala ya nge mpe beno kwiza awa.” 17 Kento vutulaka: “Mu ke ve na bakala.” Yesu zonzaka na yandi: “Nge me zonza matsyeleka na kuzonza, ‘Mu ke ve na bakala,’ 18 samu nge kwelaka bambala tanu mpe muntu yina ke na vandaka na nge ntangu yayi ke ve bakala ya nge. Na mambu yango, nge me zonza matsyeleka.” 19 Kento zonzaka na Yesu: “Mfumu, mu ke na talaka ti nge ke mbikudi. 20 Bankooko ya beto sambilaka na mongo yayi, kasi beno ke zonzaka ti ni na Yeruzalemi ke kisika yina bantu fwana kusambila.” 21 Yesu zonzaka na yandi: “Kento, kwikila munu, ngunga ke na kwizaka yina beno ke sambila ve Tata na zulu ya mongo yayi to na Yeruzalemi. 22 Beno, beno ke sambilaka yina beno zaba ve. Beto, beto ke sambilaka yina beto zaba, samu luvuukusu me banda na Bazwife. 23 Kasi ngunga ke na kwizaka, mpe ya ke ni ntangu yayi, yina misambidi ya tsyeleka ke sambila Tata na mpeve mpe na matsyeleka, samu ya tsyeleka, Tata ke sosaka bantu ya mutindu yayi samu na kusambila yandi. 24 Nzambi ke mpeve mpe ba yina ke sambilaka yandi me fwana kusambila yandi na mpeve mpe matsyeleka.” 25 Kento zonzaka na yandi: “Mu zaba ti Masiya ke na kwizaka, yina ba ke bokilaka Kristo. Ntangu yandi ke kwiza, yandi ke zabisa beto mambu nyonso pwelele.” 26 Yesu zonzaka na yandi: “Muntu yango ni munu yina ke na zonzaka na nge.”

27 Kaka na ntangu yina, bilandi ya yandi kumaka mpe ba pamukaka na kutala ti yandi vanda solola na kento mosi. Kasi ata muntu fungulaka yinwa na kuzonza: “Yinki nge ke na sosaka?” to “Samu na yinki nge ke na sololaka na yandi?” 28 Na yawu kento bikaka diyuki ya yandi ya maza, kwendaka na mbanza mpe zonzaka na bantu: 29 “Beno kwiza tala muntu mosi yina me zonza na munu mambu nyonso yina mu salaka. Ya lenda vanda ve Kristo?” 30 Ba basikaka na mbanza mpe ba kwizaka na sika ya Yesu.

31 Na ntangu yina, bilandi vanda bika ve kuzonza na Yesu: “Rabi, kudya.” 32 Kasi Yesu zonzaka na bawu: “Mu ke na madya yina beno me zaba ve.” 33 Na yawu bilandi vanda zonza bawu na bawu: “Ya ke kwandi na muntu yina me natina yandi madya awa?” 34 Yesu zonzaka na bawu: “Madya ya munu ni kusala luzolo ya muntu yina filisaka munu, mpe kumanisa kisalu ya yandi. 35 Beno ke zonzaka kwandi ve ti ya me bikana bangonda yiya tekila ntangu ya kubuka bambuma kuma? Beno tala, mu ke na zonzaka na beno: Beno nanguna meso, mpe beno tala bilanga. Ya me yela mpe ntangu ya kubuka bambuma me kuma. 36 Ntangu yayi, muntu yina ke bukaka bambuma ke na kuzwaka difuta, mpe ke na vukisaka bambuma samu na luzingu ya ntangu nyonso, samu muntu yina ke kundaka mpe muntu yina ke bukaka bambuma yangalala kintwadi. 37 Na yina me tadila mambu yayi, nzonzolo yayi ke ya tsyeleka: Muntu mosi ke kundaka mpe ya nkaka ke bukaka bambuma. 38 Mu filisaka beno na kubuka bambuma yina beno sadilaka ve kisalu ya ngolo. Bantu ya nkaka talaka mpasi, mpe beno me kuzwa bambuma ya mbote na kisalu ya bawu ya ngolo.”

39 Bantu mingi ya Samariya yina vandaka bantu ya mbanza yina, kwikilaka na yandi samu na mambu yina kento yina pesaka kimbangi zonzaka: “Yandi me zonzila munu bamambu nyonso yina mu salaka.” 40 Na yawu, ntangu bantu ya Samariya kwizaka na sika ya yandi, ba lombaka yandi na kubikana na bawu, mpe yandi bikanaka kuna bilumbu zole. 41 Ya salaka ti bantu mingi ya nkaka kwikila samu na mambu yina Yesu zonzaka, 42 mpe ba zonzaka na kento yango: “Beto ke dyaka ve na kwikilaka kaka samu na mambu yina nge zonzaka, samu beto mosi beto me kuwa mpe beto zaba ti ya tsyeleka muntu yayi ke muvuukisi ya yinza.”

43 Na manima ya bilumbu zole yina, yandi katukaka kuna mpe kwendaka na Galile. 44 Yesu yandi mosi zonzaka ti ba ke pesaka ve mbikudi lukumu na bwala ya yandi mosi. 45 Na yawu ntangu yandi kumaka na Galile, bantu ya Galile yambaka yandi samu ba talaka mambu nyonso yina yandi salaka na Yeruzalemi na mukembo, samu bawu mpe kwendaka na mukembo.

46 Na manima yandi kwizaka dyaka na bwala ya Kana na Galile, kisika yina yandi balulaka maza na vinu. Ntyo na Kapenawume, ya vandaka na kisadi mosi ya mfumu, yina mwana ya yandi vanda beela. 47 Ntangu bakala yango kuwaka ti Yesu me katuka na Zude samu na kukwiza na Galile, yandi kwendaka na sika ya Yesu, mpe lombaka yandi na kukwiza* mpe kubelusa mwana ya yandi, samu mwana ya yandi vandaka ve ntama na lufwa. 48 Kasi Yesu zonzaka na yandi: “Kana beno tala ve bimangu mpe bamambu ya ngitukulu, beno ke kwikila ata fioti ve.” 49 Kisadi ya mfumu zonzaka na Yesu: “Mfumu, kwiza na munu tekila mwa mwana ya munu kufwa.” 50 Yesu zonzaka na yandi: “Kwenda ya nge, mwana ya nge ke moyo.” Muntu yango kwikilaka na mambu yina Yesu zonzaka na yandi mpe yandi kwendaka. 51 Kasi, ntangu yandi vanda kwenda na yinzo ya yandi, bisadi ya yandi bwabanaka yandi mpe zonzaka na yandi ti mwana ya yandi ya bakala vandaka moyo.* 52 Na yawu, yandi yufulaka bawu na wapi ngunga yandi kumaka mbote. Ba vutulaka: “Fievre ya yandi manisaka mazono na ngunga ya ntete na manima ya midi.”* 53 Na yawu tata kwizaka zaba ti ya vandaka ni na ngunga yina Yesu zonzaka na yandi: “Mwana ya nge ke moyo.” Na yina, yandi na bantu nyonso ya yinzo ya yandi kumaka bandimi. 54 Yayi vandaka ni kimangu ya zole yina Yesu salaka ntangu yandi katukaka na Zude samu na kukwenda na Galile.

5 Na manima ya mambu yayi, ya vandaka na mukembo mosi ya Bazwife, mpe Yesu kwendaka* na Yeruzalemi. 2 Na Yeruzalemi, pene-pene na Mwelo ya Mameme, ya ke na pisine mosi yina ba ke bokilaka na ndinga ya Kiebre, Betezata. Zinga-zinga ya yawu vandaka na bisika tanu yina bantu vanda lutaka, yina vandaka na milonga ya makunzi na balweka ya yawu. 3 Bantu mingi yina vandaka na bimbevo, bantu ya meso ya kufwa, bikata, mpe bantu yina vandaka na maboko mpe makulu ya kusika,* vanda lalaka na bisika yango. 4*   —— 5 Ya vandaka na bakala mosi kuna yina vanda beelaka katuka bamvula 38. 6 Ntangu Yesu talaka bakala yango ya kulala kuna, mpe samu yandi zabaka ti yandi vanda beela banda ntama, yandi zonzaka na yandi: “Nge zola kubeluka?” 7 Mbevo vutulaka: “Mfumu, mu ke na ata muntu yina lenda kotisa munu na kati ya pisine ntangu maza ke ninganaka ngolo, mpe ntangu mu ke sosaka kukwenda, muntu ya nkaka ke tekilaka munu.” 8 Yesu zonzaka na yandi: “Telama. Baka nkwala* ya nge mpe tambula.” 9 Na mbala mosi, mbevo belukaka, yandi bakaka nkwala* ya yandi, mpe bandaka kutambula.

Ya vandaka kilumbu ya saba. 10 Bazwife bandaka kuzonza na bakala yina belukaka: “Ya ke kilumbu ya saba mpe nge ke ve na muswa ya kunata nkwala* yayi. 11 Kasi yandi zonzaka na bawu: “Bakala yina me belusa munu ni yandi me zonza na munu, ‘Baka nkwala* ya nge mpe tambula.’” 12 Ba yufulaka yandi: “Nani ke muntu yina me zonza na nge, ‘Baka nkwala ya nge mpe tambula’?” 13 Kasi bakala yina belukaka zabaka ve nani belusaka yandi, samu Yesu zimbanaka na kati-kati ya bantu mingi yina vandaka kuna.

14 Na manima ya mambu yayi, Yesu talaka bakala yango na tempelo mpe zonzaka na yandi: “Kuwa, awa nge me beluka. Kusumuka dyaka ve samu mambu ya kulutila yimbi kumina ve nge.” 15 Bakala yango kwendaka mpe zonzaka na Bazwife ti ni Yesu belusaka yandi. 16 Ni samu na mambu yayi Bazwife vanda nyokola Yesu, samu Yesu vanda sala bamambu yango kilumbu ya saba. 17 Kasi Yesu zonzaka na bawu: “Tata ya munu ke na bikaka ve kusala tii ntangu yayi. Munu mpe ke na bikaka ve kusala.” 18 Ni na yawu Bazwife vanda sosa dyaka ya kulutila na kufwa yandi, kaka ve samu yandi vanda zitisa ve kilumbu ya saba, kasi mpe samu yandi bokilaka Nzambi Tata ya yandi. Na mutindu yina, yandi vanda kumisa yandi mosi mutindu mosi na Nzambi.

19 Na yawu Yesu zonzaka na bawu: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, Mwana lenda sala ata kima mosi ve na luzolo ya yandi mosi, kasi yandi ke salaka kaka mambu yina yandi me tala Tata ke na salaka. Samu mambu nyonso yina yandi ke salaka, Mwana mpe ke salaka yawu kaka mutindu yina. 20 Ya tsyeleka, Tata ke zolaka Mwana mpe ke lakisaka yandi mambu nyonso yina yandi mosi ke salaka, mpe yandi ke lakisa yandi bisalu ya kulutila nene na yayi, samu beno yituka. 21 Samu kaka mutindu Tata ke vumbulaka bantu ya kufwa mpe ke pesaka bawu luzingu, mutindu mosi Mwana ke pesaka luzingu na muntu ni muntu yandi zola. 22 Tata ke sambisaka ata muntu, kasi yandi me pesa lusambusu nyonso na Mwana, 23 samu bantu nyonso pesa lukumu na Mwana kaka mutindu ba ke pesaka lukumu na Tata. Muntu yina ke pesaka ve lukumu na Mwana ke pesaka mpe ve lukumu na Tata yina filisaka yandi. 24 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, muntu nyonso yina me kuwa mambu ya munu mpe me kwikila na Muntu yina filisaka munu ke na luzingu ya ntangu nyonso, mpe ba ke sambisa ve yandi, kasi yandi me katuka na lufwa mpe me kuma na luzingu.

25 “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, ngunga ke na kwizaka, mpe ya ke ni ntangu yayi, yina bantu ya kufwa ke kuwa ndinga ya Mwana ya Nzambi mpe ba yina ke teka dikebi ke zinga. 26 Samu kaka mutindu Tata ke na luzingu na kati ya yandi mosi,* yandi me pesa mpe Mwana nzila ya kuvanda na luzingu na kati ya yandi mosi. 27 Mpe yandi me pesa yandi lutumu ya kusambisa, samu yandi ke Mwana ya muntu. 28 Beno yituka ve na mambu yayi, samu ngunga ke na kwizaka, yina bantu nyonso yina ke na kati ya bandyamu* ke kuwa ndinga ya yandi, 29 mpe ba ke basika, ba yina salaka bamambu ya mbote samu na mvumbukulu ya luzingu mpe ba yina salaka bamambu ya yimbi samu na mvumbukulu ya lusambusu. 30 Mu lenda sala ata kima mosi ve na luzolo ya munu mosi. Mu ke sambisaka na kulandaka bamambu yina mu me kuwa, mpe lusambusu ya munu ke ya kulunga, samu mu ke sosaka ve luzolo ya munu mosi, kasi luzolo ya muntu yina filisaka munu.

31 “Kana kaka ni munu mosi ke na pesaka kimbangi samu na munu mosi, kimbangi ya munu ke ve ya tsyeleka. 32 Ya ke na muntu ya nkaka yina ke na pesaka kimbangi samu na munu, mpe mu zaba ti kimbangi yina yandi ke na pesaka samu na munu ke ya tsyeleka. 33 Beno filisaka bantu na sika ya Yoane mpe Yoane pesaka kimbangi samu na matsyeleka. 34 Kasi mu ke ndimaka ve kimbangi yina ke katukaka na muntu, mpe mu ke na zonzaka mambu yayi samu beno vuuka. 35 Muntu yango vandaka mwinda yina ke na pelaka mpe ke na ngengaka, mpe samu na ntangu fioti beno ndimaka kusepela mingi na nsemo ya yandi. 36 Kasi munu, mu ke na kimbangi yina me lutila nene na ya Yoane, samu bisalu yina Tata pesaka munu na kusala, bisalu yina mu ke na salaka, ke na pesaka kimbangi ti ni Tata filisaka munu. 37 Mpe Tata yina filisaka munu, yandi mosi pesaka kimbangi na yina me tadila munu. Ata mbala mosi ve beno kuwaka ndinga ya yandi to beno talaka mutindu yandi kele, 38 mpe ndinga ya yandi ke ve na kati ya beno samu beno ke kwikilaka ve muntu yina yandi filisaka.

39 “Beno ke na fyongoninaka Masonoko na dikebi nyonso samu beno ke na kanisaka ti ni na nzila ya yawu beno ke kuzwa luzingu ya ntangu nyonso. Ni yawu* ke pesaka kimbangi samu na munu. 40 Ata faso yina, beno zola ve kukwiza na sika ya munu samu beno kuzwa luzingu. 41 Mu ke ndimaka ve nkembo yina ke katukaka na bantu, 42 kasi mu zaba mbote-mbote ti beno ke ve na luzolo samu na Nzambi na kati ya beno. 43 Mu me kwiza na nkumbu ya Tata ya munu, kasi beno me yamba ve munu. Kana muntu ya nkaka kwizaka na nkumbu ya yandi mosi, beno zola yamba yandi. 44 Wapi mutindu beno lenda kwikila kana beno ke na ndimaka beno na beno nkembo yina ke katukaka na bampangi mpe beno ke na sosaka ve nkembo yina ke katukaka na Nzambi kaka mosi? 45 Beno kanisa ve ti mu ke funda beno na sika ya Tata. Muntu yina ke funda beno ni Moyize, yina beno ke tudilaka kivuvu. 46 Ya tsyeleka, kana beno kwikilaka Moyize, beno zola kwikila mpe munu, samu yandi sonikaka mambu yina me tadila munu. 47 Kasi kana beno ke na kwikilaka ve masonoko ya yandi, wapi faso beno ke kwikila na mambu yina mu ke na zonzaka?”

6 Na manima ya mambu yayi, Yesu kwendaka na simu ya nkaka ya Mubu ya Galile, to Tiberiade. 2 Bantu mingi vanda bika ve kulanda yandi samu ba vanda tala bimangu ya ngitukulu yina yandi vanda sala ntangu yandi vanda belusa bantu yina vanda beela. 3 Na yawu, Yesu kwendaka na zulu ya mongo mpe vandaka kuna na bilandi ya yandi. 4 Pake, mukembo ya Bazwife kumaka pene-pene. 5 Ntangu Yesu nangunaka meso mpe talaka ti bantu mingi vanda kwiza na sika ya yandi, yandi zonzaka na Filipe: “Wapi kisika beto ke sumba mampa samu bantu yayi kudya?” 6 Kasi Yesu zonzaka mambu yayi samu na kumeka yandi, samu yandi mosi zabaka mambu yina yandi zola sala. 7 Filipe zonzaka na yandi: “Mampa ya lutangu ya badenie 200 ke lunga ve samu mosi na mosi na kati ya bawu kuzwa ata mwa dibasu.” 8 Kilandi ya nkaka, Andre, yina vandaka mpangi ya Simoni Piere, zonzaka na yandi: 9 “Ya ke na mwana mosi ya bakala ya fioti awa yina ke na mampa tanu ya orze mpe na bambisi zole ya fioti. Kasi ya ke lunga kwandi samu na bantu mingi yayi?”

10 Yesu zonzaka: “Beno vandisa bantu.” Samu matiti vandaka mingi na kisika yina, bantu vandaka. Ya vandaka na babakala pene-pene na 5 000. 11 Yesu bakaka mampa, mpe na manima ya kuvutula matondo na Nzambi, yandi kabulaka yawu na ba yina vandaka ya kuvanda kuna. Yandi salaka mutindu mosi mpe na bambisi ya fioti yina, mpe bantu kudyaka mutindu ba vanda zola. 12 Kasi ntangu bantu kudyaka mpe fulukaka, Yesu zonzaka na bilandi ya yandi: “Beno vukisa bitini ya mampa yina me bikana, samu na kubebisa ata kima.” 13 Na yawu, ba vukisaka yawu mpe ba fulusaka bitunga 12 ya bitini ya mampa tanu ya orze yina bantu yina vanda kudya bikaka.

14 Ntangu bantu talaka kimangu yina yandi salaka, ba bandaka kuzonza: “Ya tsyeleka, yayi ni mbikudi yina zola kwiza na yinza.” 15 Na yawu, samu Yesu zabaka ti ba zola kwiza bwila yandi samu na kusala yandi mfumu, yandi katukaka kuna mpe kwendaka dyaka na mongo, kaka yandi mosi.

16 Ntangu nkokila kumaka, bilandi ya yandi kwendaka* na mubu. 17 Ba kotaka na bwatu mpe ba sabukaka mubu samu na kukwenda na Kapenawume. Ya vandaka me kuma mpimpa, mpe Yesu vandaka nabunu yandi kuma na kisika ba vandaka. 18 Dyaka, mubu vanda ningana mingi, samu mupepe ya ngolo vanda bula. 19 Kasi ntangu ba salaka bakilometre pene-pene na 5 to 6,* ba talaka Yesu vanda tambula na zulu ya mubu, yandi vanda kwiza pene-pene na bwatu, mpe ba kumaka na boma. 20 Kasi Yesu zonzaka na bawu: “Ya ke munu. Beno tala ve boma.” 21 Na yawu, ba ndimaka kukotisa yandi na kati ya bwatu, mpe na mbala mosi, bwatu kumaka na ntoto kisika yina ba vanda kwenda.

22 Kilumbu yina landaka, kimvuka ya bantu yina bikanaka na simu ya nkaka ya mubu talaka ti ya vandaka ve na bwatu kuna. Tekila kilumbu yina, ya vandaka na bwatu mosi ya fioti kuna. Kasi Yesu kotaka ve na kati ya yawu na bilandi ya yandi, samu bilandi ya yandi kwendaka bawu mosi. 23 Babwatu yina katukaka na Tiberiade kumaka pene-pene na kisika yina bantu kudyaka mampa na manima ya lusambu ya kuvutula matondo yina Mfumu salaka. 24 Na yawu, ntangu kimvuka ya bantu talaka ti Yesu na bilandi ya yandi vandaka ve kuna, ba kotaka na babwatu ya bawu mpe ba kwizaka na Kapenawume samu na kusosa Yesu.

25 Ntangu ba talaka yandi na simu ya nkaka ya mubu, ba yufulaka yandi: “Rabi, na wapi ntangu nge kumaka awa?” 26 Yesu vutulaka: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, beno ke ve na sosaka munu samu beno talaka bimangu, kasi samu beno kudyaka mampa mpe beno yukutaka. 27 Beno sala ve samu na madya yina ke bolaka, kasi samu na madya yina ke bikanaka samu na luzingu ya ntangu nyonso, yina Mwana ya muntu ke pesa beno, samu ni na zulu ya yandi Tata, Nzambi yandi mosi, me tula kidimbu samu na kulakisa ti yandi me ndima yandi.”

28 Na yawu ba yufulaka yandi: “Yinki beto me fwana kusala samu na kulungisa bisalu ya Nzambi?” 29 Yesu vutulaka: “Yayi ni kisalu ya Nzambi, ti beno lakisa kiminu na muntu yina yandi filisaka.” 30 Na manima ba zonzaka na yandi: “Wapi kimangu nge ke sala samu beto tala yawu mpe beto kwikila na nge? Wapi kisalu nge ke na salaka? 31 Bankooko ya beto kudyaka mane na ntoto ya kuyuma, mutindu ya ke ya kusonama: ‘Yandi pesaka bawu dimpa yina katukaka na zulu samu ba kudya.’” 32 Yesu zonzaka na bawu: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, Moyize pesaka ve beno dimpa yina katukaka na zulu. Kasi Tata ya munu ke na pesaka beno dimpa ya tsyeleka yina me katuka na zulu. 33 Samu dimpa ya Nzambi ni muntu yina me katuka na zulu, mpe yina ke na pesaka yinza luzingu.” 34 Na yawu, ba zonzaka na yandi: “Mfumu, kwendaka pesaka kaka beto dimpa yango.”

35 Yesu zonzaka na bawu: “Mu ke dimpa ya luzingu. Muntu yina me kwiza na sika ya munu, ke vanda dyaka ata fioti ve na nsatu. Mpe muntu yina ke na lakisaka kiminu na munu, ke vanda dyaka ve ata fioti na nsatu ya maza. 36 Kasi kaka mutindu mu zonzaka na beno, beno me tala munu kasi beno ke na kwikilaka ve. 37 Bantu nyonso yina Tata me pesa munu ke kwiza na sika ya munu, mpe mu ke bingisa ata fioti ve muntu yina me kwiza na sika ya munu, 38 samu mu katukaka na zulu, mu kwizaka awa samu na kusala luzolo ya munu mosi ve, kasi luzolo ya muntu yina filisaka munu. 39 Yayi ni luzolo ya muntu yina filisaka munu: ti mu zimbisa ata mosi na kati ya bantu nyonso yina yandi pesaka munu, kasi mu vumbula bawu na lufwa na kilumbu ya nsuka. 40 Samu luzolo ya Tata ya munu ke ti muntu nyonso yina me ndima Mwana mpe ke na lakisaka kiminu na yandi, kuzwa luzingu ya ntangu nyonso, mpe mu ke vumbula yandi na lufwa na kilumbu ya nsuka.”

41 Na yawu, Bazwife bandaka kunyunguta na yina me tadila yandi samu yandi zonzaka: “Mu ke dimpa yina me katuka na zulu.” 42 Ba bandaka kuzonza: “Ya ke ve Yesu mwana ya Yozefi, yina beto me zaba tata na mama ya yandi? Wapi mutindu yandi me kuma kuzonza ‘Mu me katuka na zulu’?” 43 Yesu zonzaka na bawu: “Beno bika kunyunguta beno na beno. 44 Ata muntu lenda kwiza na sika ya munu kana Tata yina filisaka munu benda ve yandi, mpe mu ke vumbula yandi na lufwa na kilumbu ya nsuka. 45 Ya ke ya kusonama na bambikudi ti ‘Yehova* ke longa bawu nyonso.’ Muntu nyonso yina me kuwa Tata mpe me longoka, yandi ke kwizaka na sika ya munu. 46 Ata muntu me talaka Tata, katula kaka muntu mosi yina katukaka na Nzambi. Muntu yina, ni yandi me talaka Tata. 47 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, muntu yina me kwikila ke na luzingu ya ntangu nyonso.

48 “Mu ke dimpa ya luzingu. 49 Bankooko ya beno kudyaka mane na ntoto ya kuyuma, mpe ata faso yina, ba kufwaka. 50 Yayi ni dimpa yina me katuka na zulu, samu muntu nyonso kudya yawu mpe kufwa ve. 51 Mu ke dimpa ya luzingu yina katukaka na zulu. Kana muntu kudya dimpa yayi, yandi ke zinga ntangu nyonso. Ntembe ve, dimpa yina mu ke pesa ke ni musuni ya munu samu na luzingu ya yinza.”

52 Na yawu Bazwife bandaka kusolola bawu na bawu mpe kuzonza: “Wapi mutindu muntu yayi lenda pesa beto musuni ya yandi samu beto kudya?” 53 Na yina Yesu zonzaka na bawu: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, kana beno kudya ve musuni ya Mwana ya muntu mpe beno kunwa ve menga ya yandi, beno ke ve na luzingu na kati ya beno. 54 Muntu yina me kudya musuni ya munu mpe me kunwa menga ya munu ke na luzingu ya ntangu nyonso, mpe mu ke vumbula yandi na kilumbu ya nsuka, 55 samu musuni ya munu ke madya ya tsyeleka, mpe menga ya munu ke maza ya tsyeleka. 56 Muntu yina me kudya musuni ya munu mpe me kunwa menga ya munu ke na bumosi na munu mpe mu ke na bumosi na yandi. 57 Kaka mutindu Tata ya moyo filisaka munu mpe mu ke na luzingu samu na Tata, mutindu mosi mpe muntu yina me kudya munu, ke zinga samu na munu. 58 Yayi ni dimpa yina katukaka na zulu. Ya ke ve mutindu ntangu bankooko ya beno kudyaka mpe ata faso yina, ba kufwaka. Muntu yina me kudya dimpa yayi ke zinga ntangu nyonso.” 59 Yandi zonzaka bamambu yayi ntangu yandi vanda longa na sinagoge* mosi* na Kapenawume.

60 Ntangu ba kuwaka mambu yayi, mingi na kati ya bilandi ya yandi zonzaka: “Nzonzolo yayi ke ngolo. Nani lenda kuwa yawu?” 61 Kasi samu Yesu zabaka ti bilandi ya yandi vanda nyunguta samu na mambu yayi, yandi zonzaka na bawu: “Mambu yayi me sala kwandi ti beno bula dibaku? 62 Na yawu, yinki ke salama kana beno tala Mwana ya muntu kunanguka na kisika yina yandi vandaka ntete? 63 Ni mpeve ke pesaka luzingu, musuni ke ata fioti ve mfunu. Mambu yina mu me zonza na beno ke mpeve mpe ya ke luzingu. 64 Kasi ba ya nkaka na kati ya beno ke na kwikilaka ve.” Ya tsyeleka, Yesu zabaka banda mbandukulu ba yina vanda kwikila ve, mpe muntu yina zola teka yandi. 65 Yandi bwelaka: “Ni samu na yawu mu zonzaka na beno ti ata muntu lenda kwiza na sika ya munu kana Tata me pesa ve yandi nzila.”

66 Samu na mambu yayi, mingi ya bilandi ya yandi vutukilaka bima yina ba bikaka na manima, mpe ba vanda zola dyaka ve kutambula na yandi. 67 Na yawu, Yesu zonzaka na bantumwa 12: “Beno mpe beno zola kukwenda?” 68 Simoni Piere vutulaka: “Mfumu, na sika ya nani beto ke kwenda? Nge ke na banzonzolo yina ke pesaka luzingu ya ntangu nyonso. 69 Beto kwikilaka, mpe beto kwizaka zaba ti nge ke Santu ya Nzambi.” 70 Yesu vutulaka: “Mu soolaka beno 12, faso yina ve? Kasi mosi na kati ya beno ke muntu yina ke vuninaka bantu bamambu.”* 71 Yandi vanda zonzila Yuda, mwana ya Simoni Iskayote, samu ni yandi muntu zola teka yandi ata ti yandi vandaka mosi ya bantumwa 12.

7 Na manima ya mambu yayi, Yesu landaka kutambula* na Galile. Yandi zolaka ve kukwenda na Zude samu Bazwife vanda sosa kufwa yandi. 2 Kasi feti ya Bazwife, mukembo ya Batabernakle* kumaka pene-pene. 3 Na yawu, baleki ya yandi zonzaka na yandi: “Katuka awa mpe kwenda na Zude samu bilandi ya nge tala mpe bisalu yina nge ke na salaka. 4 Samu ata muntu ke salaka bamambu na kinsweki, ntangu yandi ke sosaka kuzabana na bantu nyonso. Kana nge ke na salaka bamambu yayi, talana na yinza.” 5 Ya tsyeleka, baleki ya yandi vanda kwikila ve na yandi. 6 Na yawu Yesu zonzaka na bawu: “Ntangu ya munu nabunu ntete ya kuma. Kasi na beno, ya ke vandaka ntangu nyonso ntangu ya mbote. 7 Yinza ke ve na mambu ya kuyiina beno, kasi ya ke yiinaka munu, samu mu ke na pesaka kimbangi ti bisalu ya yawu ke yimbi. 8 Beno, beno kwenda na feti. Munu, mu ke kwenda ntete ve na feti yina, samu ntangu ya munu nabunu ntete ya lunga mbote-mbote.” 9 Na manima ya kuzonzila bawu bamambu yayi, yandi bikanaka na Galile.

10 Kasi ntangu baleki ya yandi kwendaka na feti, yandi mpe kwendaka, na mutindu ya pwelele ve kasi na kinsweki. 11 Na yawu, Bazwife vanda sosa yandi na feti mpe ba vanda zonza: “Muntu yango ke wapi kisika?” 12 Mpe bantu mingi yina vandaka kuna vanda zonzila yandi mingi bawu na bawu na ndinga ya yisi. Ba ya nkaka vanda zonza: “Yandi ke muntu ya mbote.” Ba ya nkaka: “Ve, yandi ke vunaka bantu.” 13 Kasi ata muntu vanda zonzila yandi na meso ya bantu nyonso samu ba vandaka na boma ya Bazwife.

14 Ntangu feti kumaka na kati-kati, Yesu kwendaka* na tempelo mpe bandaka kulonga. 15 Bazwife vanda yituka mpe vanda zonza: “Wapi mutindu muntu yayi zaba mbote-mbote Masonoko* ata ti yandi kotaka* ve?” 16 Yesu vutulaka: “Mambu yina mu ke na longaka ke ve ya munu, kasi ya ke ya muntu yina filisaka munu. 17 Kana muntu zola kusala luzolo ya yandi, yandi ke zaba kana malongi ke na katukaka na Nzambi, to kana mambu yina mu ke na zonzaka ke na katukaka na munu mosi. 18 Muntu yina ke zonzaka bamambu yina ke katukaka na yandi mosi, ke sosaka nkembo ya yandi mosi. Kasi muntu yina ke sosaka nkembo ya muntu yina filisaka yandi, muntu yayi ke zonzaka matsyeleka, mpe ya ke na ata mambu yina me kondwa lunungu* na kati ya yandi. 19 Moyize pesaka kwandi ve beno Musiku? Kasi ata muntu na kati ya beno ke tumamaka na Musiku. Samu na yinki beno ke na sosaka kufwa munu?” 20 Kimvuka ya bantu vutulaka: “Nge ke na mbazi ya yimbi. Nani ke na sosaka kufwa nge?” 21 Yesu zonzaka na bawu: “Mu salaka kaka mambu mosi mpe beno nyonso me pamuka. 22 Ni na yawu Moyize pesaka beno Musiku ya kuzenga kibakala. Ya ke ve ti ya katukaka na Moyize, kasi ya katukaka na bankooko, mpe beno ke zengaka muntu kibakala na kilumbu ya saba. 23 Kana ba me zenga muntu kibakala na kilumbu ya saba samu na kutumama na Musiku ya Moyize, samu na yinki beno me dasukila munu mingi na yina mu me sala ti muntu beluka mbote-mbote na kilumbu ya saba? 24 Beno bika kusambisa na kulandaka mambu yina ke talanaka na meso. Kasi beno sambisa na lusambusu yina ke ya lunungu.”*

25 Na yawu, bantu ya nkaka yina vanda vanda na Yeruzalemi bandaka kuzonza: “Yayi ke ve muntu yina ba ke na sosaka kufwa? 26 Kasi beno tala! Yandi ke na zonzaka na meso ya bantu nyonso mpe ba ke na zonzaka na yandi ata kima. Bamfumu me ndima kwandi ti ya tsyeleka ni yandi Kristo? 27 Beto zaba kisika yina muntu yayi me katuka. Kasi ntangu Kristo ke kwiza, ata muntu ke zaba kisika yina yandi ke katuka.” 28 Ntangu Yesu vanda longa na tempelo, yandi zonzaka na ndinga ya ngolo: “Beno zaba munu, mpe beno zaba kisika yina mu me katuka. Mu kwizaka ve na luzolo ya munu mosi. Kasi Muntu yina filisaka munu kele ya tsyeleka, mpe beno zaba ve yandi. 29 Munu, mu zaba yandi, samu mu kwizaka na nkumbu ya yandi mpe ni muntu yango filisaka munu.” 30 Na yawu, ba vanda sosa kubwila yandi, kasi ata muntu lendaka kutula diboko na zulu ya yandi samu ngunga ya yandi vandaka nabunu ya kuma. 31 Kasi mingi na kati ya bantu mingi yina vandaka kuna tulaka kiminu na yandi, mpe ba vanda zonza: “Ntangu Kristo ke kwiza, yandi ke sala ve bimangu* ya kulutila yina muntu yayi ke na salaka, faso yina ve?”

32 Bafarize kuwaka kimvuka ya bantu kuzonza mambu yayi na yina me tadila yandi na ndinga ya yisi. Mpe bamfumu ya banganga-nzambi mpe Bafarize filisaka bakengidi* samu na kubwila* yandi. 33 Na manima, Yesu zonzaka: “Mu ke vanda dyaka na beno samu na mwa ntangu fioti tekila mu kwenda na sika ya Muntu yina filisaka munu. 34 Beno ke sosa munu, kasi beno ke tala ve munu, mpe kisika munu ke vanda, beno lenda kwiza ve.” 35 Bazwife vanda zonza bawu na bawu: “Wapi kisika muntu yayi ke na sosaka kukwenda samu beto lenda ve kutala yandi? Yandi ke na sosaka kwandi kukwenda na Bazwife yina ke ya kumwangana na kati-kati ya Bagreke mpe kulonga Bagreke? 36 Yinki yandi zola kuzonza ntangu yandi ke na zonzaka, ‘Beno ke sosa munu, kasi beno ke tala ve munu, mpe kisika mu ke vanda, beno lenda kwiza ve’?”

37 Kilumbu ya nsuka, kilumbu ya nene ya feti, Yesu telamaka mpe zonzaka na ndinga ya ngolo: “Kana muntu ke na nsatu ya maza, yandi kwiza na sika ya munu mpe yandi kunwa. 38 Muntu yina ke kwikila na munu kaka mutindu masonoko zonzaka yawu, na kati ya yandi banzadi ya maza ya luzingu ke basika.” 39 Kasi yandi zonzaka yawu samu na mpeve yina ba yina zola kwikila na yandi zola kuzwa, samu mpeve vandaka ntete ve. Mpamba ve, Yesu vandaka nabunu yandi kuzwa nkembo. 40 Ba ya nkaka na kati ya kimvuka ya bantu yina kuwaka mambu yina yandi vanda zonza, bandaka kuzonza: “Yayi ya tsyeleka Mbikudi yango.” 41 Ba ya nkaka vanda zonza: “Ya ke Kristo.” Kasi ba ya nkaka vanda zonza: “Kristo ke basika ve na Galile, faso yina ve? 42 Masonoko ke zonzaka kwandi ve ti Kristo ke basika na bana ya Davidi, mpe na Betelemi, bwala yina Davidi katukaka?” 43 Bantu vanda wisana dyaka ve na yina me tadila yandi. 44 Ba ya nkaka na kati ya bawu vanda sosa kubwila* yandi. Kasi ata muntu lendaka kutula diboko na zulu ya yandi.

45 Na yawu, bakengidi vutukaka na sika ya bamfumu ya banganga-nzambimpe Bafarize, mpe ba zonzaka na bawu: “Samu na yinki beno me nata ve yandi?” 46 Bakengidi vutulaka: “Ata muntu mosi ve me zonzaka mutindu yandi.” 47 Na manima Bafarize zonzaka: “Beno mpe yandi me vuna beno? 48 Ata muntu mosi ve na kati ya bamfumu to Bafarize kwikilaka na yandi, faso yina ve? 49 Kasi kimvuka ya bantu yayi yina zaba ve Musiku, ke bantu yina ba lokaka.” 50 Nikodeme, yina kwizaka tala Yesu na ntama mpe yina vandaka mosi na kati ya bawu zonzaka na bawu: 51 “Musiku ya beto ke sambisaka ve muntu kana ba me kuwa ntete ve yandi, mpe me zaba ve yinki yandi me sala, faso yina ve?” 52 Ba vutulaka: “Nge mpe ke muntu ya Galile? Sosa, mpe nge ke tala ti ata mbikudi mosi ve ke basika na Galile.”*

8 12 Yesu zonzaka dyaka na bawu: “Mu ke nsemo ya yinza. Muntu yina ke landa munu ke tambula ata fioti ve na kati ya kitombi. Kasi yandi ke vanda na nsemo ya luzingu.” 13 Na yawu, Bafarize zonzaka na yandi: “Nge ke na pesaka kimbangi samu na nge mosi. Kimbangi ya nge ke ve ya tsyeleka.” 14 Yesu vutulaka: “Ata ti mu ke na pesaka kimbangi samu na munu mosi, kimbangi ya munu ke ya tsyeleka, samu mu zaba kisika yina mu katukaka mpe kisika yina mu ke na kwendaka. Kasi beno, beno zaba ve kisika yina mu katukaka mpe kisika yina mu ke na kwendaka. 15 Beno ke sambisaka na mutindu ya musuni.* Munu, mu ke sambisaka ata muntu mosi ve, 16 mpe kana mu sambisa, lusambusu ya munu ke ya tsyeleka, samu mu ke ve munu mosi, kasi Tata yina filisaka munu ke na munu. 17 Dyaka, na Musiku ya beno mosi ya ke ya kusonama: ‘Kimbangi ya bantu zole ke ya tsyeleka.’ 18 Mu ke na pesaka kimbangi samu na munu mosi, mpe Tata yina filisaka munu ke na pesaka kimbangi samu na munu.” 19 Ba yufulaka yandi: “Wapi Tata ya nge?” Yesu vutulaka: “Beno zaba ve munu mpe beno zaba ve Tata ya munu. Kana beno zabaka munu, beno zola zaba mpe Tata ya munu.” 20 Yandi zonzaka bamambu yayi na kisika ya kubumba makabu, ntangu yandi vanda longa na tempelo. Kasi ata muntu bwilaka yandi samu ti ngunga ya yandi vandaka nabunu ya kuma.

21 Na yawu, yandi zonzaka dyaka na bawu: “Mu ke na kwendaka mpe beno ke sosa munu, ata faso yina, beno ke kufwa na disumu ya beno. Kisika yina mu ke na kwendaka, beno lenda kwiza ve.” 22 Bazwife bandaka kuzonza: “Yandi ke kufwa kwandi nzutu? Samu ti yandi me zonza: ‘Kisika yina mu ke na kwendaka, beno lenda kwiza ve.’” 23 Yandi zonzaka dyaka na bawu: “Beno, beno ke bantu ya ntoto. Munu, mu ke muntu ya zulu. Beno ke bantu ya yinza yayi. Munu, mu ke ve muntu ya yinza yayi. 24 Ni na yawu mu zonzaka na beno ti beno ke kufwa na masumu ya beno, samu ti kana beno kwikila ve ti mu ke muntu yango, beno ke kufwa na masumu ya beno.” 25 Na yawu ba bandaka kuzonza na yandi: “Nge ke nani?” Yesu vutulaka: “Samu na yinki mu ke na zonzaka kwandi na beno? 26 Mu ke na mambu mingi ya kuzonza samu na beno mpe ya kusambisa. Ntembe ve, muntu yina filisaka munu ke zonzaka matsyeleka, mpe mambu yina mu kuwaka na yandi, ni yawu mu ke na zonzaka na yinza.” 27 Ba bakulaka ve ti yandi vanda zonzila bawu Tata. 28 Na yawu Yesu zonzaka: “Ntangu beno ke zangula Mwana ya muntu, ni kuna beno ke zaba ti mu ke yandi, mpe mu ke salaka ata kima na luzolo ya munu mosi. Kasi kaka mutindu Tata ke longaka munu, munu mpe ke na zonzaka bamambu yayi. 29 Muntu yina filisaka munu ke na munu. Yandi me bika ve munu munu mosi, samu mu ke salaka ntangu nyonso bamambu yina ke sepelisaka yandi.” 30 Ntangu yandi vanda zonza bamambu yayi, bantu mingi kwikilaka na yandi.

31 Na manima, Yesu zonzaka dyaka na Bazwife yina kwikilaka na yandi: “Kana beno bikana na kati ya mambu ya munu, ya tsyeleka beno ke bilandi ya munu, 32 mpe beno ke zaba matsyeleka, mpe matsyeleka ke pesa beno kimpwanza.” 33 Ba vutulaka: “Beto ke bana ya Abrahami mpe ata mbala mosi ve beto vandaka bangaamba ya muntu. Wapi mutindu nge ke na zonzaka, ‘Beno ke kuzwa kimpwanza’?” 34 Yesu vutulaka: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, muntu nyonso yina ke salaka disumu ke ngaamba ya disumu. 35 Ngaamba ke bikanaka ve ntangu nyonso muntu ya yinzo. Mwana ke bikanaka samu na ntangu nyonso. 36 Na yawu, kana Mwana pesa beno kimpwanza, beno ke vanda ya tsyeleka na kimpwanza. 37 Mu zaba ti beno ke bana ya Abrahami. Kasi beno ke na sosaka kufwa munu samu mambu ya munu ke na salaka ata kisalu na kati ya beno. 38 Mu ke na zonzaka bamambu yina mu talaka ntangu mu vandaka na Tata ya munu. Kasi beno, beno ke na salaka bamambu yina beno kuwaka na Tata ya beno.” 39 Ba zonzaka na yandi: “Tata ya beto ni Abrahami.” Yesu zonzaka na bawu: “Kana beno vandaka bana ya Abrahami, beno zola sala bisalu ya Abrahami. 40 Kasi ntangu yayi beno ke na sosaka kufwa munu, munu muntu yina me zonzila beno matsyeleka yina mu kuwaka na Nzambi. Abrahami salaka ve mutindu yayi. 41 Beno ke na salaka bisalu ya Tata ya beno.” Ba zonzaka na yandi: “Beto ke ve bana ya kinsuza.* Beto ke kaka na Tata mosi, Nzambi.”

42 Yesu zonzaka na bawu: “Kana Nzambi vandaka Tata ya beno, beno zola zola munu, samu mu katukaka na Nzambi mpe mu ke awa. Mu kwizaka ve na luzolo ya munu mosi, kasi ni yandi filisaka munu. 43 Samu na yinki beno ke na lendaka ve kubakula mambu yina mu ke na zonzaka? Ya ke samu ti beno lenda kuwa ve mambu ya munu. 44 Beno, beno me katuka na tata ya beno, Dyabulu, mpe beno ke na sosaka kulungisa bansatu ya tata ya beno. Yandi vandaka muntu yina ke kufwaka bantu ntangu yandi bandaka,* mpe yandi kangamaka ve ngolo na matsyeleka samu matsyeleka ke ve na kati ya yandi. Ntangu yandi ke zonzaka mambu ya luvunu, yandi ke lakisaka mutindu yandi kele, samu yandi ke muntu ya luvunu mpe tata ya luvunu. 45 Kasi munu, samu mu me zonzila beno mambu ya tsyeleka, beno ke na ndiminaka ve munu. 46 Nani na kati ya beno lenda zonzila munu disumu yina mu salaka? Kana mu ke na zonzaka matsyeleka, samu na yinki beno ke na kwikilaka ve munu? 47 Muntu yina katukaka na Nzambi ke kuwaka mambu yina Nzambi ke zonzaka. Ni na yawu beno ke na kuwaka ve, samu beno katukaka ve na Nzambi.”

48 Bazwife zonzaka na yandi: “Beto zonzaka kwandi ve mambu ya tsyeleka ntangu beto zonzaka ti nge ke muntu ya Samariya mpe ti nge ke na mbazi ya yimbi?” 49 Yesu vutulaka: “Mu ke ve na mbazi ya yimbi, kasi mu ke na pesaka lukumu na Tata ya munu, mpe beno, beno ke na vwezaka munu.” 50 Kasi mu ke na sosaka ve nkembo samu na munu mosi. Ya ke na muntu yina ke na sosaka mpe ke na sambisaka. 51 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, kana muntu tumama na mambu ya munu, yandi ke tala ata fioti ve lufwa.” 52 Bazwife zonzaka na yandi: “Awa beto me kwiza zaba ti nge ke na mbazi ya yimbi. Abrahami kufwaka, bambikudi mpe, kasi nge ke na zonzaka, ‘Kana muntu tumama na mambu ya munu, yandi ke meka ata fioti ve lufwa?’ 53 Nge me lutila kwandi Tata ya beto Abrahami yina kufwaka? Bambikudi mpe kufwaka. Nge ke na kanisaka ti nge ke nani?” 54 Yesu vutulaka: “Kana mu pesa nkembo na munu mosi, nkembo ya munu ke ya mpamba. Ni Tata ya munu ke na pesaka munu nkembo, muntu yina beno ke na zonzaka ti yandi ke Nzambi ya beno. 55 Beno zaba ve yandi, kasi munu, mu zaba yandi. Mpe kana mu zonzaka ti mu zaba ve yandi, mu zola vanda muntu ya luvunu mutindu beno. Kasi mu zaba yandi mpe mu ke tumamaka na mambu ya yandi. 56 Abrahami, Tata ya beno sepelaka mingi na kivuvu ya kutala kilumbu ya munu. Yandi talaka yawu mpe yandi sepelaka.” 57 Na yawu Bazwife zonzaka na yandi: “Nabunu nge kuma na bamvula 50, kasi nge talaka Abrahami?” 58 Yesu zonzaka na bawu: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, tekila Abrahami butuka, mu vandaka.” 59 Na yawu ba lokotaka matadi samu na kubula yandi yawu. Kasi Yesu bumbanaka mpe basikaka na tempelo.

9 Ntangu Yesu vanda luta, yandi talaka muntu mosi yina butukaka na meso ya kufwa. 2 Bilandi ya yandi yufulaka yandi: “Rabi, nani sumukaka, muntu yayi to bibuti ya yandi, samu yandi butuka na meso ya kufwa?” 3 Yesu vutulaka: “Muntu yayi salaka ve disumu, bibuti ya yandi mpe salaka ve disumu, kasi ya ke samu bisalu ya Nzambi talana pwelele na mambu ya yandi. 4 Beto fwana kusala kisalu ya Muntu yina filisaka munu ntangu bwisi ke ya kutsya. Mpimpa ke na kwizaka ntangu ata muntu lenda sala. 5 Ntangu nyonso yina mu ke ntete na yinza, mu ke nsemo ya yinza.” 6 Na manima ya kuzonza mambu yayi, yandi lobolaka mante na ntoto, salaka mwa poto-poto na yawu, mpe yandi potikaka yawu na meso ya muntu yango. 7 Na manima Yesu zonzaka na yandi: “Kwenda yobila na pisine ya Silowe” (yina ba ke bangulaka na “Yina ba filisaka”). Yandi kwendaka mpe yobilaka. Mpe ntangu yandi vutukaka, yandi vanda tala.

8 Na manima, bantu yina vanda zinga pene-pene na yandi mpe ba yina na ntama talaka yandi kulomba bima, bandaka kuzonza: “Yayi ni muntu yina vanda vandaka na ntoto mpe vanda lombaka bima?” 9 Ba ya nkaka vanda zonza: “Ni yandi.” Ba ya nkaka vanda zonza: “Ve, yandi ke kaka faso mosi na yandi.” Muntu yango vanda bika ve kuzonza: “Ni munu.” 10 Ba yufulaka yandi: “Na yawu, wapi mutindu meso ya nge me funguka?” 11 Yandi vutulaka: “Muntu yina ba ke bokilaka Yesu salaka mwa poto-poto, tulaka yawu na meso ya munu mpe zonzaka na munu, ‘Kwenda na Silowe mpe yobila.’ Na yawu mu kwendaka, mu yobilaka mpe mu bandaka kutala.” 12 Na yina ba yufulaka yandi: “Wapi muntu yango?” Yandi zonzaka: “Mu zaba ve.”

13 Ba nataka muntu yina na ntama vandaka na meso ya kufwa na sika ya Bafarize. 14 Ntyo, kilumbu yina Yesu salaka mwa poto-poto yango mpe fungulaka yandi meso vandaka kilumbu ya saba. 15 Na ntangu yina, Bafarize mpe bandaka kuyufula muntu yango wapi mutindu yandi bandaka kutala. Yandi zonzaka na bawu: “Yandi tulaka mwa poto-poto na meso ya munu, mu yobilaka mpe mu ke na kutalaka.” 16 Ba ya nkaka na kati ya Bafarize bandaka kuzonza: “Muntu yayi me katuka ve na Nzambi samu yandi ke na zitisaka ve kilumbu ya saba.” Ba ya nkaka zonzaka: “Wapi faso muntu yina ke musumuki lenda sala bamambu ya mutindu yayi?” Na yawu, ba vanda lenda ve kuwisana bawu na bawu. 17 Dyaka, ba yufulaka muntu ya meso ya kufwa: “Yinki nge mosi ke na zonzaka samu na yandi? Samu ti, ni meso ya nge yandi me fungula.” Bakala yango zonzaka: “Yandi ke mbikudi.”

18 Kasi Bazwife vanda ndima ve ti na ntama yandi vandaka na meso ya kufwa mpe ti yandi bandaka kutala. Na yawu, ba bokilaka bibuti ya muntu yina bandaka kutala. 19 Mpe ba yufulaka bawu: “Yayi ni mwana ya beno yina beno ke zonzaka ti yandi butukaka na meso ya kufwa? Wapi mutindu yandi ke na talaka ntangu yayi?” 20 Bibuti ya yandi vutulaka: “Beto zaba ti yayi ke mwana ya beto, mpe yandi butukaka na meso ya kufwa. 21 Kasi wapi mutindu yandi ke na talaka ntangu yayi, beto zaba ve. To nani me fungula yandi meso, beto zaba ve. Beno yufula yandi mosi, yandi ke ya kukula. Yandi mosi yandi zonza.” 22 Bibuti ya yandi zonzaka bamambu yayi samu ba vandaka na boma ya Bazwife, samu Bazwife wisanaka ti kana muntu ndima ti Yesu ke Kristo, ba me lunga kubingisa muntu yango na sinagoge* ya bawu. 23 Ni na yawu bibuti ya yandi zonzaka: “Yandi ke ya kukula, beno yufula yandi.”

24 Na yawu, mbala ya zole ba bokilaka dyaka muntu yina vandaka na meso ya kufwa na ntama, mpe ba zonzaka na yandi: “Pesa nkembo na Nzambi, beto zaba ti muntu yina ke muntu ya masumu.” 25 Yandi zonzaka na bawu: “Kana yandi ke muntu ya masumu, mu zaba ve. Mu zaba kaka mambu mosi, ti mu vandaka na meso ya kufwa, kasi awa mu ke na talaka.” 26 Na yawu ba yufulaka yandi: “Yinki yandi salaka nge? Wapi faso yandi fungulaka nge meso?” 27 Yandi vutulaka: “Mu vandaka me zonzila beno yawu kasi beno me kuwa ve. Samu na yinki beno ke na sosaka kuwa dyaka yawu? Beno mpe ke na sosaka kukuma bilandi ya yandi?” 28 Na yina, ba zonzaka na yandi na kintsyete nyonso: “Ni nge ke kilandi ya muntu yina, kasi beto, beto ke bilandi ya Moyize. 29 Beto zaba ti Nzambi zonzaka na Moyize, kasi na yina me tadila muntu yayi beto zaba ve kana wapi kisika yandi me katuka.” 30 Muntu yango vutulaka: “Ya ke mambu ya ngitukulu na yina beno zaba ve wapi kisika yandi katukaka, kasi yandi fungulaka munu meso. 31 Beto zaba ti Nzambi ke kuwaka ve basumuki, kasi kana muntu ke na boma ya Nzambi, mpe ke salaka mambu yina yandi ke zolaka, Nzambi ke kuwaka yandi. 32 Banda ntangu ya ntama, beto kuwaka ata mbala mosi ve ti muntu mosi fungulaka meso ya muntu yina butukaka na meso ya kufwa. 33 Kana muntu yayi katukaka ve na Nzambi, yandi zola lenda kusala ata kima mosi ve.” 34 Ba zonzaka na yandi: “Nge butukaka nge nyonso na kati ya disumu, mpe nge ke na longaka beto?” Na yawu, ba losaka yandi na ngaanda.

35 Yesu kuwaka ti ba losaka muntu yango na ngaanda, mpe ntangu yandi talaka yandi, yandi zonzaka: “Nge ke na kiminu na Mwana ya muntu?” 36 Muntu yango zonzaka: “Mfumu, ya ke nani samu mu kwikila na yandi?” 37 Yesu zonzaka na yandi: “Nge me tala yandi. Ya tsyeleka ni yandi muntu ke na zonzaka na nge.” 38 Yandi zonzaka: “Mfumu, mu ke na kiminu na yandi.” Na yawu yandi fukamaka na mantwala ya yandi.* 39 Na manima Yesu zonzaka: “Mu kwizaka na yinza samu na lusambusu yayi, ti ba yina ke na talaka ve tala, mpe ba yina ke na talaka kuma bantu ya meso ya kufwa.” 40 Bafarize yina vandaka na Yesu kuwaka bamambu yayi, mpe ba zonzaka na yandi: “Beto mpe ke bantu ya meso ya kufwa?” 41 Yesu zonzaka na bawu: “Kana beno vandaka bantu ya meso ya kufwa beno zola vanda ve na masumu, kasi samu awa beno ke na zonzaka ti beno ke talaka, disumu ya beno ke kaka na beno.”

10 “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, muntu yina me kota ve na lupangu ya mameme na nzila ya mwelo kasi me lutila na kibaka, yandi ke muyibi mpe kimpumbulu. 2 Kasi muntu yina me kota na mwelo ke muvungi ya mameme. 3 Mukengi ya mwelo ke fungudilaka yandi, mpe mameme ke kuwaka ndinga ya yandi. Yandi ke bokilaka mameme ya yandi na nkumbu mpe ke nataka bawu na ngaanda. 4 Ntangu yandi me basisa mameme ya yandi nyonso na ngaanda, yandi ke kwendaka na mantwala ya bawu, mpe mameme ke landaka yandi samu ba zaba ndinga ya yandi. 5 Ba ke landa ata fioti ve nzenza, kasi ba ke kima yandi samu ba zaba ve ndinga ya banzenza.” 6 Yesu zonzilaka bawu kifwani yayi, kasi ba bakulaka ve mambu yina yandi vanda sosa kuzonza na bawu.

7 Yesu zonzaka dyaka na bawu: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, mu ke mwelo samu na mameme. 8 Bantu nyonso yina me kwiza na kisika ya munu ke miyibi mpe bimpumbulu, kasi mameme me kuwa ve bawu. 9 Mu ke mwelo. Muntu yina me kotila na munu ke vuuka, mpe yandi ke kota, ke basika mpe ke kuzwa kisika yina ke na matiti. 10 Muyibi ke kotaka kaka samu na kuyiba, kufwa mpe kubebisa. Mu me kwiza samu ba kuzwa luzingu mpe ba kuzwa yawu ya kulutila. 11 Mu ke muvungi ya kulutila mbote. Muvungi ya kulutila mbote ke pesaka luzingu* ya yandi samu na mameme. 12 Muntu yina ba bakaka na kisalu, yina ke ve muvungi mpe yina ke ve ya kuzwa mameme, ntangu yandi ke talaka yimbwa ya brusu ke na kwizaka, yandi ke bikaka mameme mpe yandi ke kimaka, (yimbwa ya brusu ke bwilaka bawu mpe ke mwangisaka bawu) 13 samu yandi ke muntu yina ba bakaka na kisalu mpe yandi ke kipeke ve mameme. 14 Mu ke muvungi ya kulutila mbote. Mu zaba mameme ya munu, mpe mameme ya munu zaba munu. 15 Kaka mutindu Tata zaba munu mpe mu zaba Tata, mpe mu ke na pesaka luzingu* ya munu samu na mameme.

16 “Mpe mu ke na mameme ya nkaka yina ke ve na lupangu yayi. Bawu mpe mu me fwana kukotisa bawu, mpe ba ke kuwa ndinga ya munu mpe ba ke kuma nkonga mosi na muvungi mosi. 17 Ni na yawu Tata ke zolaka munu, samu mu ke na pesaka luzingu* ya munu samu mu kuzwa dyaka yawu. 18 Ata muntu me botola munu yawu, kasi mu ke na pesaka yawu na luzolo ya munu mosi. Mu ke na lutumu ya kupesa yawu mpe mu ke na lutumu ya kuzwa dyaka yawu. Yayi ni musiku yina mu kuzwaka na sika ya Tata ya munu.”

19 Mbala yayi dyaka, Bazwife vanda wisana ve samu na nzonzolo yina. 20 Mingi na kati ya bawu vanda zonza: “Yandi ke na mbazi ya yimbi mpe yandi me lawuka. Samu na yinki beno ke na kuwaka yandi?” 21 Ba ya nkaka zonzaka: “Yayi ke ve nzonzolo ya muntu yina ke na mpeve ya yimbi. Mbazi ya yimbi lenda fungula ve meso ya bantu yina ke na meso ya kufwa.”

22 Na ntangu yina, feti ya Kufungula salamaka na Yeruzalemi. Ya vandaka ntangu ya madidi ya ngolo, 23 mpe Yesu vanda tambula na kati ya tempelo, na veranda ya makunzi ya Salomo. 24 Bazwife zungaka yandi mpe bandaka kuzonza na yandi: “Tii wapi ntangu nge ke bika beto* na kati ya maketi-keti? Kana nge ke Kristo, zonzila beto yawu pwelele.” 25 Yesu vutulaka: “Mu zonzaka na beno, kasi beno ke kwikilaka ve. Bisalu yina mu ke na salaka na nkumbu ya Tata ya munu, ni yawu ke na pesaka kimbangi samu na munu. 26 Kasi beno ke na kwikilaka ve samu beno ke ve mameme ya munu. 27 Mameme ya munu ke kuwaka ndinga ya munu, mpe mu zaba bawu mpe ba ke landaka munu. 28 Mu ke na pesaka bawu luzingu ya ntangu nyonso. Ba ke kufwa ata fioti ve, mpe ata muntu ke botola bawu na maboko ya munu. 29 Yina Tata ya munu me pesa munu ke ya kulutila bima nyonso ya nkaka, mpe ata muntu lenda botola mameme na diboko ya Tata. 30 Munu na Tata beto ke mosi.”*

31 Mbala yayi mpe Bazwife lokotaka matadi samu na kubula yandi yawu. 32 Yesu zonzaka na bawu: “Mu lakisaka beno bisalu mingi ya mbote, yina me katuka na sika ya Tata. Samu na wapi kisalu na kati ya bisalu yina beno ke na bulaka munu matadi?” 33 Bazwife vutulaka: “Beto ke na bulaka nge matadi, ya ke ve samu na kisalu mosi ya mbote, kasi samu na kuvweza, samu ti nge, ata nge ke muntu, nge ke na kumisaka nge mosi nzambi.” 34 Yesu zonzaka na bawu: “Ya ke ve kwandi ya kusonama na Musiku ya beno, ‘Mu zonzaka: “Beno ke banzambi”’?* 35 Kana yandi bokilaka ‘banzambi’ ba yina dyambu ya Nzambi sembaka (mpe beto zaba ti masonoko ke vandaka ntangu nyonso), 36 samu na yinki beno ke na zonzaka na munu muntu yina Nzambi me kumisa santu mpe me filisa na yinza, ‘Nge ke na vwezaka,’ samu mu zonzaka, ‘Mu ke Mwana ya Nzambi’? 37 Kana mu ke na salaka ve bisalu ya Tata ya munu, beno kwikila ve munu. 38 Kasi kana mu ke na salaka yawu, ata ti beno kwikila ve munu, beno kwikila bisalu yina, samu beno zaba mpe beno tatamana na kuzaba ti Tata ke na bumosi na munu, mpe mu ke na bumosi na Tata.” 39 Na yawu ba sosaka dyaka kubwila yandi, kasi yandi kimaka bawu.

40 Yandi kwendaka dyaka na simu ya nkaka ya Yordani, kisika yina Yoane vanda botika bantu na kubanda, mpe yandi vandaka kuna. 41 Bantu mingi kwizaka na sika ya yandi mpe bandaka kuzonza: “Yoane salaka ata kimangu mosi, kasi bamambu nyonso yina Yoane zonzaka na yina me tadila muntu yayi vandaka ya tsyeleka.” 42 Mpe kuna, bantu mingi bandaka kukwikila na yandi.

11 Bakala mosi na nkumbu ya Lazare vanda beela. Yandi vandaka muntu ya Betani, bwala ya Maria na ya yaya ya yandi ya kento Marte. 2 Ya vandaka Maria yina tulaka Mfumu mafuta ya nsunga ya kitoko, mpe kusunaka makulu ya yandi na bansuki ya yandi. Ni mpangi ya yandi ya bakala, Lazare, vanda beela. 3 Na yawu, bibusi ya yandi filisaka nsangu na Yesu: “Mfumu, muntu yina nge ke zolaka ke na beelaka.” 4 Kasi ntangu Yesu kuwaka yawu, yandi zonzaka: “Nsuka ya maladi yayi ke ve lufwa. Kasi ya ke samu na nkembo ya Nzambi, samu Mwana ya Nzambi kuzwa nkembo na nzila ya yawu.”

5 Yesu vanda zolaka Marte na leki ya yandi ya kento, na Lazare. 6 Kasi ntangu Yesu kuwaka ti Lazare vanda beela, yandi lutisaka dyaka bilumbu zole kisika yina yandi vandaka. 7 Na manima ya yawu, yandi zonzaka na bilandi: “Beto kwenda dyaka na Zude.” 8 Bilandi zonzaka na yandi: “Rabi, kaka ntama mingi ve bantu ya Zude vanda sosa kufwa nge na matadi, mpe awa nge ke na sosaka kukwenda dyaka kuna?” 9 Yesu vutulaka: “Kilumbu ke vandaka kwandi ve na bangunga 12 ya ntangu? Kana muntu ke na tambulaka na kati ya ntangu, yandi ke bula dibaku na ata kima samu yandi ke na talaka nsemo ya yinza yayi. 10 Kasi kana muntu ke na tambulaka na mpimpa, yandi ke bula dibaku, samu nsemo ke ve na yandi.”

11 Na manima ya kuzonza bamambu yayi, yandi bwelaka: “Ndiku ya beto Lazare ke na lalaka pongi, kasi mu ke na kwendaka kuna samu na kuvumbula yandi.” 12 Bilandi zonzaka na yandi: “Mfumu, kana yandi ke na lalaka pongi, yandi ke beluka.” 13 Yesu vanda zonzila lufwa ya Lazare. Kasi ba kanisaka ti yandi vanda zonza ti Lazare vanda lala pongi, ti yandi vanda pema. 14 Yesu zonzaka na bawu pwelele: “Lazare me kufwa, 15 mpe mu ke na kilengi samu na beno na yina mu vandaka ve kuna, samu beno kwikila. Kasi beto kwenda na sika ya yandi.” 16 Na yawu Toma yina ba vanda bokilaka dipasa, zonzaka na bilandi ya nkaka: “Beto mpe beto kwenda samu beto kufwa na yandi.”

17 Ntangu Yesu kumaka, yandi talaka ti bilumbu yiya lutaka yina Lazare vandaka na kati ya ndyamu.* 18 Bwala ya Betani vandaka pene-pene ya Yeruzalemi na bakilometre kana tatu.* 19 Bazwife mingi vanda me kwiza na sika ya Marte na Maria samu na kubomba bawu, samu na nkazi ya bawu. 20 Ntangu Marte kuwaka ti Yesu vanda kwiza, yandi kwendaka bwabana yandi. Kasi Maria bikanaka ya kuvanda na yinzo. 21 Marte zonzaka na Yesu: “Mfumu, kana nge vandaka awa, mpangi ya munu ya bakala zola kufwa ve. 22 Kasi ata na ntangu yayi mu zaba ti nyonso yina nge ke lomba na Nzambi, Nzambi ke pesa nge yawu.” 23 Yesu zonzaka na yandi: “Mpangi ya nge ya balaka ke vumbuka na lufwa.” 24 Marte zonzaka na yandi: “Mu zaba ti yandi ke vumbuka na mvumbukulu ya bantu ya kufwa na kilumbu ya nsuka.” 25 Yesu zonzaka na yandi: “Mu ke mvumbukulu mpe luzingu. Muntu yina ke lakisaka kiminu na munu, ata ti yandi kufwa, yandi ke vutuka na luzingu. 26 Mpe muntu nyonso yina ke moyo mpe ke na lakisaka kiminu na munu, yandi ke kufwa ata fioti ve. Nge ke na kwikilaka mambu yayi?” 27 Marte zonzaka na yandi: “Ee Mfumu, mu me kwikila ti nge ke Kristo, Mwana ya Nzambi, muntu yina ke na kwizaka na yinza.” 28 Ntangu yandi zonzaka mambu yayi, yandi kwendaka bokila leki ya yandi ya kento Maria, mpe zonzaka na yandi na ndinga ya yisi: “Mulongi ke awa, yandi ke na bokilaka nge.” 29 Ntangu Maria kuwaka yawu, yandi telamaka na mbangu, mpe kwendaka na sika ya Yesu.

30 Yesu vandaka nabunu yandi kota ntete na kati ya bwala. Kasi yandi vandaka ntete na kisika yina Marte bwabanaka yandi. 31 Ntangu Bazwife yina vandaka na Maria na kati ya yinzo samu na kubomba yandi talaka ti yandi telamaka na mbangu mpe basikaka, ba landaka yandi, samu ba vanda kanisa ti yandi vanda kwenda na ndyamu* samu na kudila kuna. 32 Ntangu Maria kumaka kisika yina Yesu vandaka, mpe talaka yandi, yandi kubwaka na makulu ya yandi mpe zonzaka na yandi: “Mfumu, kana nge vandaka awa, mpangi ya munu ya bakala zola kufwa ve.” 33 Ntangu Yesu talaka Maria kudila mpe Bazwife yina kwizaka na yandi kudila, yandi talaka mpasi mingi na ntima,* mpe kumaka na kyadi ya kulutila. 34 Yandi yufulaka: “Wapi kisika beno me tula yandi?” Ba zonzaka na yandi: “Mfumu, kwiza tala.” 35 Yesu dilaka. 36 Na yawu Bazwife bandaka kuzonza: “Beno tala mutindu yandi vanda zolaka yandi!” 37 Kasi ba ya nkaka vanda zonza: “Muntu yayi yina fungulaka meso ya muntu ya meso ya kufwa zola sala kwandi ve ti Lazare kufwa ve?”

38 Yesu talaka dyaka mpasi na ntima, mpe kwendaka na ndyamu.* Ya vandaka dibulu yina ba timunaka na kati ya ditadi ya nene, mpe ba kangaka ditadi na yinwa ya yawu. 39 Yesu zonzaka: “Beno katula ditadi.” Marte, kibusi ya muntu yina kufwaka zonzaka na yandi: “Mfumu, ntangu yayi yandi ke na basikaka nsunga, samu bilumbu yiya me luta.” 40 Yesu zonzaka na yandi: “Mu zonzaka kwandi ve na nge ti, kana nge kwikila nge ke tala nkembo ya Nzambi?” 41 Na yawu ba katulaka ditadi. Yesu nangunaka meso na zulu mpe zonzaka: “Tata, mu ke na tondaka nge na yina nge me kuwa munu. 42 Ya tsyeleka, mu zabaka ti ntangu nyonso nge ke kuwaka munu. Kasi mu me zonza samu na bantu mingi yina ke ya kutelama awa, samu ba kwikila ti nge filisaka munu.” 43 Ntangu yandi manisaka kuzonza mambu yayi, yandi gangaka na ndinga ya ngolo: “Lazare, basika!” 44 Muntu yina vandaka ya kufwa basikaka. Makulu na maboko ya yandi vandaka ya kukangama na bitende, mpe kizizi ya yandi vandaka ya kufuka na lele. Yesu zonzaka na bawu: “Beno fungula yandi mpe beno bika yandi, yandi kwenda.”

45 Na yawu, Bazwife mingi yina kwizaka na sika ya Maria mpe talaka mambu yina Yesu salaka, kwikilaka na yandi, 46 kasi ba ya nkaka kwendaka na sika ya Bafarize mpe zabisaka bawu mambu yina Yesu salaka. 47 Na yawu, bamfumu ya banganga-nzambi mpe Bafarize vukisaka Sanedreni* nyonso mpe zonzaka: “Yinki beto ke sala, samu muntu yayi ke na salaka bimangu mingi? 48 Kana beto bika yandi kwendaka salaka kaka mutindu yina, bawu nyonso ke kwikila na yandi mpe Baroma ke kwiza, mpe ke botola kisika* ya beto mpe bwala ya beto.” 49 Kasi mosi na kati ya bawu na nkumbu ya Kayife, yina vandaka nganga-nzambi ya nene mvula yina, zonzaka na bawu: “Beno zaba ata kima, 50 mpe beno me bakula ve ti ya ke samu na mbote ya beno ti muntu mosi kufwa samu na bantu na kisika ya kufwa bwala nyonso.” 51 Mambu yina yandi zonzaka katukaka ve na yandi mosi. Kasi samu yandi vandaka nganga-nzambi ya nene mvula yina, yandi vanda bikula ti Yesu zola kufwa samu na Bazwife, 52 mpe kaka ve samu na Bazwife kasi mpe samu na kuvukisa na bumosi bana ya Nzambi yina vandaka ya kumwangana. 53 Na yawu, banda kilumbu yina, ba salaka mfundu samu na kufwa yandi.

54 Na yina, Yesu vanda tambula dyaka ve na meso ya bantu, na kati-kati ya Bazwife. Kasi yandi katukaka kuna mpe kwendaka na kizunga pene-pene na ntoto ya kuyuma, na bwala yina ba ke bokilaka Efrayime, mpe yandi bikanaka kuna na bilandi. 55 Pake ya Bazwife kumaka pene-pene, mpe bantu mingi ya babwala ya fioti yina vandaka pene-pene, kwendaka* na Yeruzalemi tekila Pake kuma, samu na kuvedisa banzutu ya bawu mutindu Musiku vanda lombaka yawu. 56 Ba vanda sosa Yesu mpe ba vanda yufula bawu na bawu ntangu ba vandaka ya kutelama na kati ya tempelo: “Beno me kanisa yinki, ti yandi ke kwiza ata fioti ve na mukembo?” 57 Kasi bamfumu ya banganga-nzambi pesaka musiku ti, kana muntu me kwiza zaba kisika yina Yesu vandaka, yandi zola zabisa yawu samu ba bwila* yandi.

12 Bilumbu 6 tekila Pake, Yesu kumaka na Betani, kisika yina vanda zinga Lazare, muntu yina yandi vumbulaka na lufwa. 2 Na yawu, ba yidikaka madya ya nkokila samu na yandi, mpe Marte vanda tudila bawu madya na mesa. Lazare vandaka mosi ya bantu yina vanda kudya na yandi.* 3 Maria bakaka litra mosi* ya mafuta ya nsunga ya kitoko, nare ya siki-siki yina vandaka ntalu mingi. Yandi dukulaka yawu na makulu ya Yesu, mpe kusunaka makulu ya Yesu na bansuki ya yandi. Yinzo fulukaka na nsunga ya mafuta ya nsunga ya kitoko. 4 Kasi Yuda Iskayote, mosi ya bilandi ya Yesu yina zola teka yandi zonzaka: 5 “Samu na yinki ba me tekisa ve mafuta ya nsunga ya kitoko yayi na badenie 300 mpe kupesa mbongo yina na bapovre?” 6 Yandi zonzaka ve mambu yayi samu yandi vandaka na kyadi ya bapovre, kasi samu yandi vandaka muyibi. Ni yandi vanda bumbaka kesi ya mbongo mpe yandi vandaka na kifu ya kulabaka mbongo yina ba vanda tulaka na kati. 7 Na yawu, Yesu zonzaka: “Beno bika kukwamisa yandi, samu yandi bumba nsalulu yayi samu na kilumbu yina ba ke zika munu. 8 Samu bapovre ke vanda na beno ntangu nyonso, kasi munu, mu ke vanda ve na beno ntangu nyonso.”

9 Na ntangu yina, Bazwife mingi kwizaka zaba ti Yesu vandaka kuna. Ba kwizaka, kaka ve samu na Yesu kasi mpe samu na kutala Lazare, muntu yina Yesu vumbulaka na lufwa. 10 Na yina, bamfumu ya banganga-nzambi salaka mfundu samu na kufwa mpe Lazare. 11 Mpamba ve, ya vandaka samu na yandi Bazwife mingi vanda kwenda kuna mpe vanda kwikila na Yesu.

12 Kilumbu yina landaka, kimvuka ya nene ya bantu yina kwizaka na mukembo kuwaka ti Yesu vanda kwiza na Yeruzalemi. 13 Na yawu, ba bakaka mandala, ba kwendaka bwabana yandi mpe ba vanda zonza na ndinga ya ngolo: “Nzambi, beto ke na bondilaka nge, vuukisa! Bika ti muntu yina ke na kwizaka na nkumbu ya Yehova, Mfumu ya Izraele, kuzwa lusakumunu!” 14 Ntangu Yesu talaka mwana mosi ya mbuluku,* yandi vandaka na zulu ya yandi, mutindu ya ke ya kusonama: 15 “Kuvanda ve na boma, mwana ya Siyoni ya kento. Tala! Mfumu ya nge ke na kwizaka ya kuvanda na zulu ya mwana ya mbuluku.” 16 Na ntangu yina, bilandi ya yandi bakulaka ve bamambu yayi. Kasi ntangu Yesu kuzwaka nkembo, ba bambukaka moyo ti ba sonikaka bamambu yayi samu na yandi mpe ti ba salaka yandi bamambu yayi.

17 Na yawu, kimvuka ya bantu yina vandaka na Yesu ntangu yandi bokilaka Lazare na kubasika na ndyamu* mpe vumbulaka yandi na lufwa, vanda bika ve kuzonzila mambu yina salamaka. 18 Ni samu na yawu mpe bantu mingi kwendaka bwabana yandi, samu ba kuwaka ti yandi salaka kimangu yina. 19 Na yawu Bafarize zonzaka bawu na bawu: “Beno me tala! Beto me lembana. Yinza nyonso ke na landaka yandi.”

20 Ntyo, ya vandaka na Bagreke na kati ya bantu yina kwizaka sambila na mukembo. 21 Ba kwizaka na sika ya Filipe yina vandaka muntu ya Besayida ya Galile, mpe ba bandaka kulomba na yandi: “Mfumu, beto ke na sosaka kutala Yesu.” 22 Filipe kwendaka zabisa yawu na Andre, mpe bawu zole kwendaka zabisa yawu na Yesu.

23 Kasi Yesu zabisaka bawu: “Ngunga me kuma samu Mwana ya muntu kuzwa nkembo. 24 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, kana mbuma ya ble kubwa ve na ntoto mpe kufwa ve, ya ke bikana kaka mbuma mosi. Kasi kana ya kufwa, ya ke buta bambuma mingi. 25 Muntu yina ke zolaka luzingu* ya yandi ke na bebisaka yawu, kasi muntu yina ke yiinaka luzingu* ya yandi na yinza yayi, ke bumba yawu samu na luzingu ya ntangu nyonso. 26 Kana muntu zola kusadila munu, bika yandi landa munu, mpe kisika yina mu kele, ni kuna mpe kisadi ya munu ke vanda. Kana muntu zola kusadila munu, Tata ke kumisa yandi. 27 Awa mu* ke na mpasi na ntima, mpe yinki mu ke zonza? Tata, vuukisa munu na ngunga yayi. Kasi, ni samu na yawu mu me kuma na ngunga yayi. 28 Tata pesa nkumbu ya nge nkembo.” Na yawu, ndinga mosi wakanaka na mazulu: “Mu me pesa yawu nkembo, mpe mu ke pesa dyaka yawu nkembo.”

29 Kimvuka ya bantu yina vandaka ya kutelama kuna kuwaka yawu mpe bandaka kuzonza ti kidumu me salama. Ba ya nkaka vanda zonza: “Mbazi mosi me zonza na yandi.” 30 Yesu zonzaka: “Ndinga yayi me wakana samu na munu ve, kasi samu na beno. 31 Ntangu yayi lusambusu ya yinza yayi ke na salamaka. Ntangu yayi ba ke losa mfumu ya yinza yayi na ngaanda. 32 Kasi munu, ntangu ba ke zangula munu, mu ke benda bantu ya mutindu nyonso na sika ya munu.” 33 Ya tsyeleka, yandi zonzaka yawu samu na kulakisa mutindu ya lufwa yina yandi zolaka kufwa. 34 Na yawu, bantu mingi yango yufulaka yandi: “Beto kuwaka na Musiku ti Kristo ke vanda ntangu nyonso. Wapi mutindu nge lenda zonza ti ba me fwana kuzangula Mwana ya muntu? Mwana ya muntu yango ni nani?” 35 Yesu zonzaka na bawu: “Nsemo ke vanda dyaka na kati ya beno samu na mwa ntangu fioti. Beno tambula ntangu beno ke ntete na nsemo, samu kitombi nunga ve beno. Muntu yina ke tambulaka na kati ya kitombi ke zabaka ve kisika yina yandi ke na kwendaka. 36 Ntangu beno ke na nsemo, beno lakisa kiminu na nsemo, samu beno kuma bana ya nsemo.”

Yesu zonzaka bamambu yayi, na manima yandi kwendaka mpe bumbanaka ntama na bawu. 37 Ata ti yandi salaka bimangu* mingi na meso ya bawu, ba kwikilaka ve na yandi, 38 samu mambu yina mbikudi Izayi zonzaka lungana. Yandi zonzaka: “Yehova,* nani tulaka kiminu na mambu yina yandi kuwaka na beto? Mpe na yina me tadila diboko ya Yehova,* na nani ba lakisaka yawu?” 39 Mambu yina salaka ti ba lenda ve kukwikila, kele ti Izayi zonzaka dyaka: 40 “Yandi me kanga meso ya bawu mpe me kumisa bantima ya bawu ngolo, samu ba tala ve na meso ya bawu, mpe ba bakula ve na bantima ya bawu, mpe ba vutuka ve na sika ya munu samu mu belusa bawu.” 41 Izayi zonzaka bamambu yayi samu yandi talaka nkembo ya yandi mpe yandi zonzilaka yandi. 42 Ata na kati ya bamfumu, bantu mingi tulaka kiminu na yandi. Kasi ba vanda ndima ve yandi pwelele samu na Bafarize, samu ba bingisa ve bawu na sinagoge,* 43 samu ba vanda zolaka nkembo ya bantu kulutila nkembo ya Nzambi.

44 Kasi Yesu zonzaka na ndinga ya ngolo: “Muntu yina me kwikila na munu me kwikila ve kaka na munu, kasi mpe na Muntu yina filisaka munu. 45 Mpe muntu yina me tala munu me tala mpe Muntu yina filisaka munu. 46 Mu kwizaka mutindu nsemo na yinza samu muntu nyonso yina ke kwikila na munu, bikana ve na kati ya kitombi. 47 Kasi kana muntu me kuwa mambu ya munu mpe me tumama ve na yawu, munu, mu ke sambisa ve yandi, samu mu kwizaka ve samu na kusambisa yinza, kasi samu na kuvuukisa yinza. 48 Muntu yina me manga munu mpe me yamba ve mambu yina mu ke zonzaka, ya ke na muntu yina ke sambisa yandi. Mambu yina mu zonzaka, ni yawu ke sambisa yandi na kilumbu ya nsuka. 49 Samu mu me zonza ve na lutumu ya munu mosi, kasi Tata yina filisaka munu, ni yandi mosi pesaka munu musiku na yina me tadila mambu yina mu ke zonza mpe yina mu ke longa. 50 Mpe mu zaba ti musiku ya yandi zola zonza luzingu ya ntangu nyonso. Na yawu, mambu ni mambu yina mu ke zonzaka, mu ke zonzaka yawu kaka mutindu Tata zonzilaka munu.”

13 Samu yandi zabaka tekila mukembo ya Pake ti ngunga ya yandi kumaka yina yandi zola bika yinza yayi, mpe yandi zola kwenda na sika ya Tata, Yesu, samu yandi zolaka bantu ya yandi yina vandaka na yinza, yandi zolaka bawu tii na nsuka. 2 Ba vanda kudya madya ya nkokila, mpe Dyabulu vanda me tula na ntima ya Yuda Iskayote mwana ya Simoni, dikanisi ya kuteka Yesu. 3 Na yawu, samu Yesu zabaka ti Tata pesaka bima nyonso na maboko ya yandi, ti yandi katukaka na Nzambi, mpe ti yandi vanda kwenda na sika ya Nzambi, 4 yandi telamaka ntangu ba vanda kudya madya ya nkokila mpe katulaka bilele ya yandi ya zulu. Yandi bakaka lele ya kukusuna, mpe kangaka yawu na luketo ya yandi. 5 Na manima yandi tulaka maza na kati ya ndonga, bandaka kusukula makulu ya bilandi ya yandi, mpe kukusuna yawu na lele yina yandi kangaka na luketo. 6 Ntangu yandi kumaka na sika ya Simoni Piere, Simoni yufulaka yandi: “Mfumu, nge ke sukula munu makulu?” 7 Yesu vutulaka: “Mambu yina mu ke na salaka, nge lenda bakula ve yawu malu-malu yayi. Kasi nge ke bakula yawu na manima.” 8 Piere zonzaka na yandi: “Ve, nge ke sukula ve munu makulu.” Yesu vutulaka: “Kana mu sukula ve nge makulu, nge ke kuzwa ata kima kintwadi na munu.” 9 Simoni Piere zonzaka: “Mfumu, kusukula ve munu kaka makulu, kasi sukula munu mpe maboko na yintu.” 10 Yesu zonzaka na yandi: “Muntu yina me yobila ke na nsatu ba sukula yandi kaka makulu, samu nzutu ya yandi nyonso ke bunkete. Beno ke bunkete, kasi beno nyonso ve.” 11 Yesu zabaka muntu yina zola teka yandi. Ni na yawu yandi zonzaka: “Beno nyonso ve ke bunkete.”

12 Ntangu yandi manisaka kusukula bawu makulu, yandi lwataka bilele ya yandi ya zulu, vandaka dyaka na mesa mpe zonzaka na bawu: “Beno me bakula mambu yina mu me sala beno? 13 Beno ke bokilaka munu ‘Mulongi’ mpe ‘Mfumu.’ Ya ke ni faso yina, samu ni yawu mu kele. 14 Na yawu, kana munu muntu yina ke Mfumu mpe Mulongi, mu me sukula beno makulu, beno mpe beno me fwana kusukula makulu ya bampangi. 15 Mu me pesa beno kifwani samu mutindu mu salaka na beno, beno sala mpe mutindu yina. 16 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, kisadi me lutila ve mfumu ya yandi, mpe muntu yina ba me filisa me lutila ve muntu yina me filisa yandi. 17 Kana beno zaba bamambu yayi, beno ke vanda na kilengi kana beno sadila yawu. 18 Mu ke ve na zonzilaka beno nyonso. Mu zaba bantu yina mu soolaka. Kasi ya ke samu mambu yayi yina ba sonikaka lungana: ‘Muntu yina vanda kudya dimpa na munu me balukila munu.’* 19 Ntangu yayi mu ke na zonzilaka beno yawu tekila ya salama, samu ntangu ya ke salama beno ndima ti munu ni yandi. 20 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, muntu yina me yamba muntu yina mu me filisa, me yamba mpe munu, mpe muntu yina me yamba munu, me yamba mpe Muntu yina filisaka munu.”

21 Na manima ya kuzonza mambu yayi, Yesu kumaka na mpasi mingi na ntima, mpe yandi pesaka kimbangi na kuzonzaka: “Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, mosi ya beno ke teka munu.” 22 Bilandi bandaka kutalasana, ba zabaka ve muntu yina yandi vanda zonzila. 23 Mosi ya bilandi, muntu yina Yesu vanda zolaka mingi, vandaka ya kuvanda pene-pene na* Yesu. 24 Simoni Piere salaka muntu yango kidimbu na yintu mpe zonzaka na yandi: “Zonzila beto nani yandi ke na zonzilaka.” 25 Muntu yango yekamaka na ntulu ya Yesu mpe zonzaka na yandi: “Mfumu, ya ke nani?” 26 Yesu vutulaka: “Ni muntu yina mu ke pesa dibasu ya dimpa yina mu ke kotisa na ndonga.” Na yawu, na manima ya kukotisa dimpa na ndonga, yandi bakaka yawu mpe pesaka yawu na Yuda, mwana ya Simoni Iskayote. 27 Ntangu Yuda bakaka dibasu ya dimpa, Satana kotilaka yandi. Na yawu, Yesu zonzaka na yandi: “Mambu yina nge ke na salaka, sala yawu mbangu.” 28 Kasi ata muntu na kati ya ba yina vandaka ya kuvanda na mesa zabaka samu na yinki yandi zonzilaka yandi yawu. 29 Samu Yuda vandaka muntu yina vanda bumbaka kesi ya mbongo, ba ya nkaka vanda kanisa ti Yesu vanda zonza na yandi: “Sumba bima yina beto ke vanda na yawu nsatu samu na feti,” to ti yandi zola pesa mwa kima na bapovre. 30 Na yawu, ntangu yandi kuzwaka dibasu ya dimpa, yandi basikaka na mbala mosi. Ya vandaka me kuma mpimpa.

31 Na yawu, ntangu yandi basikaka, Yesu zonzaka: “Ntangu yayi, Mwana ya muntu me kuzwa nkembo, mpe Nzambi me kuzwa nkembo na nzila ya yandi. 32 Nzambi yandi mosi ke pesa yandi nkembo, mpe yandi ke pesa yandi nkembo na mbala mosi. 33 Bana ya fioti, mu ke ntete na beno samu na mwa ntangu. Beno ke sosa munu, mpe mutindu mu zonzaka yawu na Bazwife, ‘Kisika yina mu ke na kwendaka, beno lenda kwiza ve,’ mu ke na zonzaka mpe yawu na beno ntangu yayi. 34 Mu ke na pesaka beno musiku ya malu-malu, ti beno zolasana beno na beno, kaka mutindu mu zolaka beno, beno mpe beno zolasana beno na beno. 35 Na mambu yayi, bantu nyonso ke zaba ti beno ke bilandi ya munu, kana beno ke na luzolo na kati ya beno.”

36 Simoni Piere zonzaka na yandi: “Mfumu, wapi kisika nge ke na kwendaka?” Yesu vutulaka: “Kisika mu ke na kwendaka, nge lenda landa ve munu ntangu yayi, kasi nge ke landa munu na manima.” 37 Piere zonzaka na yandi: “Mfumu, samu na yinki mu lenda landa ve nge ntangu yayi? Mu ke pesa luzingu* ya munu samu na nge.” 38 Yesu zonzaka na yandi: “Nge ke pesa luzingu* ya nge samu na munu? Mu ke na zonzaka na nge mambu ya tsyeleka, tekila nsusu ya bakala kokola, nge ke manga munu bambala tatu.”

14 “Beno vanda ve na bantima na zulu. Beno lakisa kiminu na Nzambi, beno lakisa mpe kiminu na munu. 2 Na yinzo ya Tata ya munu, bisika ya kuvanda ke mingi. Kana ya vandaka ve mutindu yina, mu zola zabisa beno, samu mu ke na kwendaka kuyidikila beno kisika. 3 Dyaka, kana mu kwenda mpe mu yidikila beno kisika, mu ke kwiza dyaka mpe mu ke yamba beno na sika ya munu, samu kisika mu kele, beno mpe beno vanda. 4 Mpe kisika mu ke na kwendaka, beno zaba nzila.”

5 Toma zonzaka na yandi: “Mfumu, beto zaba ve kisika nge ke na kwendaka. Wapi mutindu beto lenda zaba nzila?”

6 Yesu zonzaka na yandi: “Mu ke nzila, matsyeleka mpe luzingu. Ata muntu lenda kwiza na sika ya Tata kana na nzila ya munu ve. 7 Kana beno zabaka munu, beno zola zaba mpe Tata ya munu. Banda ntangu yayi, beno me zaba yandi mpe beno me tala yandi.”

8 Filipe zonzaka na yandi: “Mfumu, lakisa beto Tata, mpe ya ke lunga samu na beto.”

9 Yesu zonzaka na yandi: “Filipe, ntangu nyonso yina mu me lutisa na beno, nge na zabaka ve kaka munu? Muntu yina me tala munu me tala mpe Tata. Wapi mutindu nge ke na zonzaka, ‘Lakisa beto Tata’? 10 Nge ke na kwikilaka ve ti mu ke na bumosi na Tata, mpe Tata ke na bumosi na munu? Bamambu yina mu ke na zonzaka na beno ke na katukaka ve na munu mosi. Kasi Tata, yina ke na bumosi na munu ke na salaka bisalu ya yandi. 11 Beno kwikila munu ntangu mu ke na zonzaka ti mu ke na bumosi na Tata mpe Tata ke na bumosi na munu. Kana ve, beno kwikila samu na bisalu yawu mosi. 12 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, muntu yina me lakisa kiminu na munu, ke sala mpe bisalu yina mu ke na salaka, mpe yandi ke sala bisalu ya kulutila nene na yayi, samu mu ke na kwendaka na sika ya Tata. 13 Dyaka, nyonso yina beno ke lomba na nkumbu ya munu, mu ke sala yawu, samu Tata kuzwa nkembo na nzila ya Mwana. 14 Kana beno lomba kima na nkumbu ya munu, mu ke sala yawu.

15 “Kana beno zola munu, beno ke tumama na misiku ya munu. 16 Mpe mu ke lomba na Tata, mpe yandi ke pesa beno kisadisi ya nkaka,* samu yandi vanda na beno ntangu nyonso, 17 mpeve ya matsyeleka yina yinza lenda kuzwa ve, samu ya ke na talaka ve yawu mpe zaba ve yawu. Beno, beno zaba yawu samu ya ke vandaka na beno mpe ya ke na kati ya beno. 18 Mu ke bika ve beno beno mosi.* Mu ke vutuka na sika ya beno. 19 Na mwa ntangu fioti yinza ke tala dyaka ve munu, kasi beno, beno ke tala munu samu mu ke moyo mpe beno ke vanda moyo. 20 Kilumbu yina, beno ke zaba ti mu ke na bumosi na Tata ya munu, mpe beno ke na bumosi na munu, mpe mu ke na bumosi na beno. 21 Muntu yina me ndima misiku ya munu mpe ke tumamaka na yawu, ni yandi ke zolaka munu. Mpe muntu yina ke zolaka munu, Tata ya munu ke zola yandi, mpe mu ke zola yandi, mpe mu ke talana pwelele na yandi.”

22 Yuda, kasi Iskayote ve, zonzaka na yandi: “Mfumu, yinki me salama samu nge zola kutalana pwelele na beto kasi na yinza ve?”

23 Yesu vutulaka na yandi: “Kanamuntu zola munu, yandi ke tumama na mambu yina mu ke zonzaka, mpe Tata ya munu ke zola yandi mpe beto ke kwiza na sika ya yandi, mpe beto ke vanda na yandi. 24 Muntu yina ke zolaka ve munu ke tumamaka ve na mambu yina mu ke zonzaka. Mambu yina beno ke na kuwaka ke ve ya munu, kasi ya ke ya Tata yina filisaka munu.

25 “Mu me zonzila beno bamambu yayi ntangu mu ke ntete na beno. 26 Kasi kisadisi, mpeve ya santu, yina Tata ke filisa na nkumbu ya munu, ni yandi ke longa beno bamambu nyonso mpe ke bambula beno bamambu nyonso yina mu zonzaka na beno. 27 Mu me bikila beno kizunu, me pesa beno kizunu ya munu. Mu me pesa ve beno yawu mutindu yinza ke pesaka yawu. Beno vanda ve na bantima na zulu mpe ya lemba ve na boma. 28 Beno kuwaka ti mu zonzaka na beno, ‘Mu ke na kwendaka mpe mu ke vutuka na sika ya beno.’ Kana beno vanda zolaka munu, beno zola sepela na yina mu ke na kwendaka na Tata, samu Tata me lutila munu. 29 Ntangu yayi mu me zonzila beno yawu tekila ya salama, samu beno kwikila ntangu ya ke salama. 30 Mu ke zonza dyaka ve mingi na beno, samu mfumu ya yinza ke na kwizaka, mpe yandi ke ve na lutumu na zulu ya munu.* 31 Kasi samu yinza zaba ti mu ke zolaka Tata, mu ke na salaka kaka mutindu Tata me tumisa munu na kusala. Beno telama, beto katuka awa.

15 “Mu ke yinti ya vinu ya tsyeleka, mpe Tata ya munu ke kisadi-bilanga. 2 Yandi ke katulaka na munu kintala* nyonso yina ke butaka ve bambuma, mpe yandi ke kumisaka ya kuvedila kintala nyonso yina ke butaka bambuma, samu ya buta bambuma ya kulutila. 3 Beno ke ya kuvedila yimeni samu na mambu yina mu zonzaka na beno. 4 Beno bikana na bumosi na munu, mpe mu ke bikana na bumosi na beno. Kaka mutindu kintala* lenda buta ve yawu mosi bambuma kana ya me bikana ve na yinti ya vinu, beno mpe lenda buta ve bambuma kana beno me bikana ve na bumosi na munu. 5 Mu ke yinti ya vinu mpe beno ke bintala.* Muntu yina me bikana na bumosi na munu, mpe munu na bumosi na yandi, ni yandi ke buta bambuma mingi, samu kana beno bika munu, beno ke lenda kusala ata kima mosi ve. 6 Kana muntu bikana ve na bumosi na munu, yandi ke vanda mutindu kintala yina ba me losa mpe ya me yuma. Bantu ke vukisaka bintala yango, ba ke losaka yawu na tiya mpe ya ke nyengaka. 7 Kana beno bikana na bumosi na munu, mpe mambu yina mu ke zonzaka bikana na kati ya beno, beno lenda lomba mambu ni mambu yina beno me zola mpe ya ke salama samu na beno. 8 Tata ya munu ke kuzwaka nkembo na mambu yayi, ti beno tatamana na kubuta bambuma mingi mpe beno lakisa ti beno ke bilandi ya munu. 9 Kaka mutindu Tata ya munu zolaka munu, mu zolaka mpe beno. Beno bikana na kati ya luzolo ya munu. 10 Kana beno tumama na misiku ya munu, beno ke bikana na kati ya luzolo ya munu, kaka mutindu mu tumamaka na misiku ya Tata mpe me bikana na kati ya luzolo ya yandi.

11 “Mu me zonzila beno bamambu yayi samu kyese ya munu vanda na kati ya beno, mpe kyese ya beno kuma ya kulunga. 12 Yayi ni musiku ya munu, ti beno zolasana beno na beno kaka mutindu mu zolaka beno. 13 Ata muntu ke na luzolo ya kulutila muntu yina me pesa luzingu* ya yandi samu na bandiku ya yandi. 14 Beno ke bandiku ya munu kana beno sala mambu yina mu ke na tumisaka beno. 15 Mu ke na bokilaka dyaka ve beno bisadi, samu kisadi zaba ve mambu yina mfumu ya yandi ke salaka. Kasi mu me bokila beno bandiku samu mu me zabisa beno mambu nyonso yina mu kuwaka na Tata ya munu. 16 Beno soolaka ve munu, kasi ni munu soolaka beno, mpe mu me tula beno samu beno kwenda mpe beno tatamana na kubuta bambuma, mpe mbuma ya beno vanda kaka, samu mambu ni mambu yina beno ke lomba na Tata na nkumbu ya munu, yandi pesa beno yawu.

17 “Mu tumisaka beno bamambu yango samu beno zolasana beno na beno. 18 Kana yinza me yiina beno, beno zaba ti ya yiinaka ntete munu tekila ya yiina beno. 19 Kana beno vandaka bantu ya yinza, yinza zola kangama na kima ya yawu. Kasi samu beno ke ve bantu ya yinza, kasi mu soolaka beno na kati ya yinza, ni na yawu yinza ke yiinaka beno. 20 Beno bambukila moyo na mambu yayi yina mu zonzilaka beno: Kisadi me lutila ve mfumu ya yandi. Kana ba nyokolaka munu, ba ke nyokola mpe beno. Kana ba tumamaka na mambu yina mu zonzaka, ba ke tumama mpe na mambu ya beno. 21 Kasi ba ke sala beno bamambu nyonso yayi samu na nkumbu ya munu, samu ba zaba ve Muntu yina filisaka munu. 22 Kana mu kwizaka ve, mpe zonzilaka ve bawu, ba zola vanda ve na disumu. Kasi awa ba ke ve na mambu ya kuzonza samu na disumu ya bawu. 23 Muntu yina ke yiinaka munu ke yiinaka mpe Tata ya munu. 24 Kana mu salaka ve na kati ya bawu bisalu yina ata muntu ya nkaka salaka, ba zola vanda ve na disumu. Kasi awa ba me tala munu, mpe ba me yiina munu na Tata ya munu. 25 Kasi ya me salama samu mambu yina ba sonikaka na Musiku ya bawu lungana: ‘Ba yiinaka munu kaka ya mpamba.’ 26 Ntangu kisadisi yina mu ke filisa beno, yina ke katuka na Tata ke kwiza, mpeve ya matsyeleka yina me katuka na Tata, ni yandi ke pesa kimbangi samu na munu. 27 Mutindu mosi, beno mpe, beno me fwana kupesa kimbangi samu na munu, samu beno me vanda na munu katuka kubanda.

16 “Mu me zabisa beno bamambu yango samu beno bula ve dibaku. 2 Ba ke bingisa beno na sinagoge.* Ya tsyeleka, ngunga ke na kwizaka ntangu muntu nyonso yina ke kufwa beno ke kanisa ti yandi me sadila Nzambi kisalu ya santu. 3 Kasi ba ke sala bamambu yina samu ba longokaka ve kuzaba Tata mpe munu. 4 Kasi mu zonzilaka beno bamambu yina, samu ntangu ngunga yina ya ke salama ke kuma, beno bambuka ti mu zonzilaka beno yawu.

“Mu zonzilaka ve beno bamambu yango na kubanda samu mu vandaka na beno. 5 Kasi awa, mu ke na kwendaka na sika ya Muntu yina filisaka munu. Ata faso yina, ata muntu na kati ya beno me yufula munu, ‘Wapi kisika nge ke na kwendaka?’ 6 Kasi samu mu me zonzila beno bamambu yango, bantima ya beno me fuluka na mawa. 7 Mu ke na zonzaka na beno matsyeleka, ya ke samu na mbote ya beno mu ke na kwendaka. Samu kana mu kwenda ve, kisadisi ke kwiza ve na sika ya beno. Kasi kana mu kwenda, mu ke filisa beno yandi. 8 Mpe ntangu yandi ke kwiza, yandi ke pesa yinza mambu yina ke ndimisaka na yina me tadila disumu, na yina me tadila lunungu* mpe na yina me tadila lusambusu: 9 ya ntete na yina me tadila disumu, samu ba me lakisa ve kiminu na munu, 10 na manima, na yina me tadila lunungu,* samu mu ke na kwendaka na sika ya Tata, mpe beno ke tala dyaka ve munu, 11 mpe ya nsuka, na yina me tadila lusambusu, samu ba me sambisa mfumu ya yinza yayi.

12 “Mu ke ntete na bamambu mingi ya kuzonzila beno, kasi beno lenda bakula ve yawu ntangu yayi. 13 Kasi ntangu yandi* ke kwiza, mpeve ya matsyeleka, yandi ke twadisa beno na kati ya matsyeleka nyonso, samu yandi ke zonza ve na dikanisi ya yandi mosi. Kasi mambu yina yandi me kuwa, ni yawu yandi ke zonza, mpe yandi ke zabisa beno bamambu yina ke kwiza. 14 Yandi ke pesa munu nkembo samu yandi ke zabisa beno bamambu yina yandi ke kuzwa na sika ya munu. 15 Bima nyonso yina ke ya Tata, ke ya munu. Ni na yawu mu zonzaka ti yandi ke zabisa beno bamambu yina yandi ke kuzwa na sika ya munu. 16 Na mwa ntangu fioti, beno ke tala dyaka ve munu, mpe dyaka na mwa ntangu fioti beno ke tala munu.”

17 Na yawu, ba ya nkaka na kati ya bilandi ya yandi zonzaka bawu na bawu: “Yinki yandi ke na sosaka kuzonza ntangu yandi ke na zonzaka na beto, ‘Na mwa ntangu fioti beno ke tala ve munu, mpe dyaka, na mwa ntangu fioti beno ke tala munu,’ mpe ‘samu mu ke na kwendaka na sika ya Tata’?” 18 Na yawu ba bandaka kuzonza: “Yinki yandi ke na sosaka kuzonza ntangu yandi ke na zonzaka, ‘na mwa ntangu fioti’? Beto zaba ve yinki yandi ke na zonzilaka.” 19 Samu Yesu zabaka ti ba zola yufula yandi byuvu, yandi zonzaka na bawu: “Beno ke na yufulaka bampangi samu mu me zonza: ‘Na mwa ntangu fioti beno ke tala ve munu, mpe dyaka, na mwa ntangu fioti beno ke tala munu?’ 20 Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, beno ke dila mpe beno ke kufwa na kudila na ngolo, kasi yinza ke yangalala. Beno ke vanda na mawa, kasi mawa ya beno ke kuma kilengi. 21 Ntangu kento ke na butaka, yandi ke vandaka na mawa, samu ngunga ya yandi me kuma. Kasi ntangu yandi me buta mwana, yandi ke bambuka dyaka ve moyo na mpasi yina, samu yandi ke na kilengi na yina muntu me butuka na yinza. 22 Mutindu mosi mpe, awa beno ke na mawa. Kasi mu ke tala dyaka beno, mpe bantima ya beno ke vanda na kilengi mpe ata muntu ke katula kilengi ya beno. 23 Kilumbu yango, beno ke yufula munu ata kyuvu mosi ve. Mu ke na zonzaka na beno mambu ya tsyeleka, kana beno lomba Tata mambu ni mambu, yandi ke pesa beno yawu na nkumbu ya munu. 24 Tii ntangu yayi, beno me lomba ata kima mosi ve na nkumbu ya munu. Beno lomba mpe beno ke kuzwa, samu kilengi ya beno vanda ya kulunga.

25 “Mu me zonzila beno mambu yayi na nzila ya bifwani. Ngunga ke na kwizaka yina mu ke zonzila dyaka ve beno na nzila ya bifwani. Kasi mu ke zonzila beno pwelele mambu yina me tadila Tata. 26 Na kilumbu yango, beno ke lomba Tata kima na nkumbu ya munu. Na kuzonzaka yawu, mu ke ve na sosaka kuzonza ti mu ke lomba samu na beno. 27 Tata yandi mosi ke zolaka beno, samu beno zolaka munu mpe beno kwikilaka ti mu kwizaka mutindu muntu yina Nzambi filisaka. 28 Mu kwizaka mutindu muntu yina Tata filisaka, mpe mu kwizaka na kati ya yinza. Awa mu ke na bikaka yinza mpe mu ke na kwendaka na sika ya Tata.”

29 Bilandi ya yandi zonzaka: “Nge me tala! Awa nge ke na zonzaka pwelele mpe nge ke na sadilaka ve bifwani. 30 Ntangu yayi beto me zaba ti nge zaba mambu nyonso, mpe nge ke ve na nsatu muntu yufula nge byuvu. Na mambu yayi, beto ke na ndimaka ti nge katukaka na sika ya Nzambi.” 31 Yesu zonzaka na bawu: “Awa beno ke na ndimaka? 32 Beno kuwa, ngunga ke na kwizaka, mpe ya me kuma yimeni, ntangu beno ke mwangana, mpe mosi na mosi ya beno ke kima na yinzo ya yandi, mpe beno ke bika munu kaka munu mosi. Kasi mu ke ve munu mosi samu Tata ke na munu. 33 Mu me zonzila beno bamambu yayi samu na nzila ya munu beno kuzwa kizunu. Na yinza, beno ke tala mpasi. Kasi beno vanda na bukindi! Mu me nunga yinza.”

17 Yesu zonzaka bamambu yayi, mpe na manima yandi nangunaka meso na zulu mpe zonzaka: “Tata, ngunga me kuma. Pesa mwana ya nge nkembo, samu mwana ya nge pesa nge nkembo, 2 kaka mutindu nge pesaka yandi lutumu na zulu ya bantu* nyonso, samu yandi pesa luzingu ya ntangu nyonso na bantu nyonso yina nge pesaka yandi. 3 Ni yayi zola zonza luzingu ya ntangu nyonso, ti ba longoka kuzaba nge, Nzambi kaka mosi ya tsyeleka, mpe muntu yina nge filisaka, Yesu Kristo. 4 Mu pesaka nge nkembo na zulu ya ntoto, mu manisaka kisalu yina nge pesaka munu na kusala. 5 Ni na yawu ntangu yayi, Tata, pesa munu nkembo na lweka ya nge na nkembo yina mu vandaka na yawu pene-pene na nge tekila yinza vanda.

6 “Mu me lakisa* nkumbu ya nge na bantu yina nge pesaka munu na kati ya yinza. Ba vandaka ya nge, mpe nge pesaka munu bawu, mpe ba tumamaka na mambu ya nge. 7 Awa, ba me zaba ti bima nyonso yina nge pesaka munu, katukaka na nge, 8 samu mu zonzaka na bawu bamambu yina nge zonzaka na munu. Ba me ndima yawu mpe ba me zaba ya tsyeleka ti mu kwizaka mutindu muntu yina nge filisaka, mpe ba me kwikila ti nge filisaka munu. 9 Mu ke na sambilaka samu na bawu. Mu ke na sambilaka ve samu na yinza, kasi samu na ba yina nge pesaka munu, samu ba ke ya nge, 10 mpe bima nyonso ya munu ke ya nge, mpe ya nge ke ya munu, mpe mu me kuzwa nkembo na kati-kati ya bawu.

11 “Mu ke dyaka ve na kati ya yinza, kasi bawu, ba ke na kati ya yinza, mpe mu ke na kwizaka na sika ya nge. Tata ya Santu, kengidila bawu samu na nkumbu ya nge yina nge pesaka munu, samu ba vanda mosi* kaka mutindu beto ke mosi.* 12 Ntangu mu vandaka na bawu, mu vanda kengidilaka bawu samu na nkumbu ya nge yina nge pesaka munu. Mu bumbaka bawu, mpe ata mosi na kati ya bawu kufwaka, katula kaka mwana ya lufwa, samu masonoko lungana. 13 Kasi ntangu yayi, mu ke na kwizaka na sika ya nge, mpe mu ke na zonzaka bamambu yayi na kati ya yinza, samu kilengi ya munu kuma ya kulunga na kati ya bawu. 14 Mu pesaka bawu mambu ya nge, kasi yinza me yiina bawu samu ba ke ve bantu ya yinza, kaka mutindu mu ke ve muntu ya yinza.

15 “Mu ke ve na lombaka ti nge katula bawu na yinza, kasi ti nge kengidila bawu samu na muntu ya yimbi. 16 Ba ke ve bantu ya yinza kaka mutindu mu ke ve muntu ya yinza. 17 Kumisa bawu santu* na nzila ya matsyeleka. Mambu ya nge ke matsyeleka. 18 Kaka mutindu nge filisaka munu na kati ya yinza, munu mpe filisaka bawu na kati ya yinza. 19 Mpe mu ke na kumisaka munu mosi santu samu na bawu, samu bawu mpe ba kuma santu na nzila ya matsyeleka.

20 “Mu ke na sambilaka ve kaka samu na bawu yayi, kasi mpe samu na ba yina ke na kwikilaka na munu na nzila ya malongi ya bawu, 21 samu bawu nyonso ba vanda mosi, kaka mutindu nge Tata, nge ke na bumosi na munu mpe mu ke na bumosi na nge, bawu mpe ba vanda na bumosi na beto samu yinza ndima ti nge filisaka munu. 22 Mu me pesa bawu nkembo yina nge pesaka munu, samu ba vanda mosi kaka mutindu beto ke mosi. 23 Munu na bumosi na bawu, mpe nge na bumosi na munu, samu ba kuma ya kulunga na kati ya bumosi,* samu yinza zaba ti nge filisaka munu, mpe nge zolaka bawu kaka mutindu nge zolaka munu. 24 Tata, mu zola ti ba yina nge pesaka munu vanda na munu kisika mu kele, samu ba tala nkembo ya munu yina nge pesaka munu, samu nge zolaka munu tekila mbandukulu ya yinza. 25 Tata ya lunungu,* ya tsyeleka yinza me longoka ve na kuzaba nge, kasi munu, mu zaba nge, mpe bawu yayi me kwiza zaba ti nge filisaka munu. 26 Mu me zabisa bawu nkumbu ya nge, mpe mu ke zabisa yawu, samu luzolo yina nge zolaka munu vanda na kati ya bawu mpe munu na bumosi na bawu.”

18 Na manima ya kuzonza bamambu yayi, Yesu basikaka na bilandi ya yandi mpe kwendaka na lweka ya nkaka ya dibenga ya Kidroni,* kisika bilanga mosi vandaka, mpe Yesu na bilandi ya yandi kotaka kuna. 2 Ntyo Yuda, muntu yina tekaka yandi zabaka mpe kisika yina, samu Yesu vanda vukanaka kuna na bilandi ya yandi. 3 Na yawu, Yuda bakaka kikunku ya basoda, bakengidi yina bamfumu ya banganga-nzambi mpe Bafarize filisaka, mpe ba kwizaka kuna na bayinti yina vanda pela tiya, bamwinda mpe binwanunu. 4 Na yawu, samu Yesu zabaka bamambu nyonso yina zola kumina yandi, yandi kwendaka na mantwala mpe yufulaka bawu: “Beno ke na sosaka nani?” 5 Ba vutulaka: “Yesu, muntu ya Nazareti.” Yesu zonzaka na bawu: “Ni munu.” Yuda, muntu yina tekaka yandi vandaka mpe na bawu.

6 Kasi ntangu Yesu zonzaka na bawu: “Ni munu,” ba vutukaka manima mpe ba kubwaka na ntoto. 7 Yesu zonzaka dyaka na bawu: “Beno ke na sosaka nani?” Ba zonzaka: “Yesu, muntu ya Nazareti.” 8 Yesu zonzaka: “Mu me zonza na beno ti ni munu. Na yawu, kana ni munu beno ke na sosaka, beno bika bantu yayi ba kwenda.” 9 Ya vandaka samu mambu yayi yina yandi zonzaka lungana: “Mu me zimbisa ata muntu mosi ve na kati ya bantu yina nge pesaka munu.”

10 Na yawu, Simoni Piere yina vandaka na mbele, basisaka yawu, bulaka kisadi ya nganga-nzambi ya nene, mpe zengaka yandi dikutu ya lweka ya bakala. Nkumbu ya kisadi yango vandaka Malakuse. 11 Kasi Yesu zonzaka na Piere: “Kotisa mbele na poshi ya yawu. Mu me fwana ve kunwa kopo yina Tata me pesa munu?”

12 Na manima, basoda na mfumu ya basoda mpe bakengidi ya Bazwife bwilaka Yesu mpe ba kangaka yandi basinga. 13 Ba nataka ntete yandi na Ane, samu yandi vandaka bokilo ya Kayife yina vandaka nganga-nzambi ya nene mvula yina. 14 Ntyo, ya vandaka ni Kayife yina zonzaka na Bazwife ti ya vandaka samu na mbote ya bawu ti muntu mosi kufwa samu na dikanda nyonso.

15 Simoni Piere na kilandi ya nkaka vanda landa Yesu. Kilandi yango vandaka ya kuzabana na sika ya nganga-nzambi ya nene mpe yandi kotaka na Yesu tii na kati ya lupangu ya nganga-nzambi ya nene. 16 Kasi Piere bikanaka na ngaanda ya kutelama na mwelo.* Na yawu, kilandi ya nkaka yina vandaka ya kuzabana na sika ya nganga-nzambi ya nene, basikaka mpe sololaka na muntu yina vanda kengidilaka mwelo, mpe kotisaka Piere. 17 Kisadi ya kento yina vandaka kengidi ya mwelo zonzaka na Piere: “Nge mpe ke ve mosi ya bilandi ya muntu yayi?” Piere zonzaka: “Ve, munu ve.” 18 Bisadi mpe bakengidi vandaka ya kutelama pene-pene na tiya ya makala yina ba salaka samu madidi vandaka, mpe ba vanda yotila tiya. Piere vandaka mpe kuna na bawu, mpe yandi vanda yotila tiya.

19 Na yawu, mfumu ya banganga-nzambiyufulaka Yesu byuvu na yina me tadila bilandi ya yandi mpe malongi ya yandi. 20 Yesu zonzaka na yandi: “Mu vanda zonza na yinza na meso ya bantu nyonso. Mu vanda longa ntangu nyonso na sinagoge* mpe na tempelo, kisika yina Bazwife nyonso ke vukanaka, mpe mu zonzaka ata mambu mosi ve na kinsweki. 21 Samu na yinki nge ke na yufulaka munu byuvu? Yufula ba yina kuwaka mambu yina mu zonzilaka bawu. Bawu, ba zaba mambu yina mu zonzaka.” 22 Ntangu Yesu manisaka kuzonza bamambu yayi, mosi ya bakengidi yina vandaka kuna pesaka Yesu mbata na kizizi mpe zonzaka: “Ni mutindu yayi nge ke na zonzaka na mfumu ya banganga-nzambi?” 23 Yesu zonzaka na yandi: “Kana mu me zonza mambu ya yimbi, zonza* yimbi yina mu me zonza. Kasi, kana mambu yina mu me zonza ke ya tsyeleka, samu na yinki nge me bula munu?” 24 Na manima, Ane filisaka yandi na nganga-nzambi ya nene Kayife. Yandi vandaka kaka ya kukangama na basinga.

25 Ntyo, Simoni Piere vandaka kaka kisika yina, mpe vanda yotila tiya. Ba zonzaka na yandi: “ Nge mpe ke ve mosi ya bilandi ya yandi?” Yandi mangaka mpe zonzaka: “Ve, munu ve.” 26 Mosi ya bisadi ya nganga-nzambi ya nene yina vandaka muntu ya dikanda ya bakala yina Piere zengaka dikutu zonzaka: “Ni nge ve mu talaka na kati ya bilanga na yandi?” 27 Kasi Piere mangaka dyaka, mpe na mbala mosi nsusu ya bakala kokolaka.

28 Na manima, ba katukaka na Yesu na sika ya Kayife mpe ba nataka yandi na yinzo ya mfumu ya mbanza. Ya vandaka na suka-suka. Kasi Bazwife bawu mosi kotaka ve na yinzo ya mfumu ya kizunga samu ba kuma ve mvindu mpe ba lenda kudya Pake. 29 Na yawu, Pilate basikaka na ngaanda na sika ya bawu mpe zonzaka: “Na wapi mambu beno ke na fundaka muntu yayi?” 30 Ba zonzaka na yandi: “Kana muntu yayi vandaka ve muntu yina ke salaka mambu ya yimbi,* beto zola pesa ve yandi na maboko ya nge.” 31 Na yawu Pilate zonzaka na bawu: “Beno baka yandi beno mosi mpe beno sambisa yandi na kulandilaka musiku ya beno.” Bazwife vutulaka: “Musiku ke pesaka ve beto nzila ya kufwa muntu.” 32 Ya vandaka samu na kulungisa mambu yina Yesu zonzaka samu na kulakisa mutindu ya lufwa yina yandi zola kufwa.

33 Na yawu, Pilate kotaka dyaka na yinzo ya mfumu ya kizunga, bokilaka Yesu mpe zonzaka na yandi: “Ni nge Mfumu ya Bazwife?” 34 Yesu vutulaka: “Kyuvu yayi me katuka kwandi na nge mosi, to ya ke mambu yina bantu ya nkaka me zonzila nge samu na munu?” 35 Pilate zonzaka na yandi: “Nge zaba ti mu ke ve Zwife. Bantu ya dikanda ya nge mosi mpe banganga-nzambi bantu me pesa nge na maboko ya munu. Wapi mambu nge me sala?” 36 Yesu vutulaka: “Kimfumu ya munu ke ve ya yinza yayi. Kana Kimfumu ya munu vandaka ya yinza yayi, bisadi ya munu zola nwana samu ba pesa ve munu na maboko ya Bazwife. Kasi Kimfumu ya munu ke ve ya awa.” 37 Pilate zonzaka na yandi: “Na yawu, nge ke mfumu?” Yesu vutulaka: “Nge mosi muntu ke na zonzaka ti mu ke mfumu. Ni samu na mambu yayi mu butukaka, mpe ni samu na yawu mu kwizaka na kati ya yinza: samu na kupesa kimbangi na matsyeleka. Muntu nyonso yina ke na lweka ya matsyeleka ke kuwaka ndinga ya munu.” 38 Pilate zonzaka na yandi: “Matsyeleka ke yinki?”

Na manima ya kuzonza mambu yayi, yandi basikaka dyaka na sika ya Bazwife mpe zonzaka na bawu: “Mu me tala ata mambu ya yimbi na yandi. 39 Dyaka, beno ke vandaka na nsalulu ti mu basisila beno muntu mosi na Pake. Na yawu, beno zola mu basisa Mfumu ya Bazwife?” 40 Ba zonzaka dyaka na ndinga ya ngolo: “Muntu yayi ve, kasi Barabase!” Ntyo Barabase vandaka muyibi.

19 Na yawu, Pilate bakaka Yesu mpe bulaka yandi bashikoti. 2 Basoda yidikaka yimpu ya kimfumu na bansende, ba tulaka yawu na yintu ya yandi mpe ba lwatisaka yandi lele ya yinda ya mbwaki-viole. 3 Ba vanda kwiza na sika ya yandi mpe vanda zonza: “Mbote, Mfumu ya Bazwife!” Ba vanda bula mpe yandi bambata na kizizi. 4 Pilate basikaka dyaka na ngaanda mpe zonzaka na bawu: “Beno tala! Mu me nata yandi na ngaanda samu beno zaba ti mu me tala ata mambu ya yimbi na yandi.” 5 Na yina, Yesu basikaka na ngaanda ya kulwata yimpu ya kimfumu ya bansende, na lele ya yinda ya mbwaki-viole. Mpe Pilate zonzaka na bawu: “Beno tala muntu!” 6 Kasi ntangu bamfumu ya banganga-nzambi mpe bakengidi talaka yandi, ba zonzaka na ndinga ya ngolo: “Tula yandi na yinti! Tula yandi na yinti!”* Pilate zonzaka na bawu: “Beno baka yandi beno mosi mpe beno kufwa yandi,* samu mu me tala ata mambu ya yimbi na yandi.” 7 Bazwife vutulaka: “Beto ke na musiku, mpe na kulandaka musiku yango, yandi me fwana kufwa samu yandi me kumisa yandi mosi mwana ya Nzambi.”

8 Ntangu Pilate kuwaka mambu yina ba vanda zonza, yandi kumaka dyaka na boma ya kulutila. 9 Yandi kotaka dyaka na kati ya yinzo ya mfumu ya kizunga mpe yufulaka Yesu: “Wapi kisika nge me katuka?” Kasi Yesu pesaka ve yandi mvutu. 10 Na yawu, Pilate zonzaka na yandi: “Nge ke na mangaka kuzonza na munu? Nge zaba ve ti mu ke na lutumu ya kubasisa nge, mpe mu ke na lutumu ya kufwa nge?”* 11 Yesu vutulaka: “Nge zola vanda ve na lutumu na zulu ya munu kana ba pesaka ve nge yawu katuka na mazulu. Ni na yawu, muntu yina me pesa munu na maboko ya nge ke na disumu ya kulutila nene.”

12 Samu na mambu yayi, Pilate vanda sosa kaka faso ya kubasisa Yesu, kasi Bazwife zonzaka na ndinga ya ngolo: “Kana nge basisa muntu yayi, nge ke ve ndiku ya Sezare. Muntu nyonso yina ke kumisaka yandi mosi mfumu, ke teleminaka* Sezare.” 13 Na manima ya kuwa bamambu yayi, Pilate nataka Yesu na ngaanda mpe yandi vandaka na kiti ya kusambisa na kisika yina ba ke bokilaka Badalete ya Matadi, kasi na Kiebre, Gabata. 14 Ntyo, kilumbu yina landaka, vandaka kilumbu ya Kubongama samu na Pake. Ya vandaka pene-pene na ngunga ya midi.* Yandi zonzaka na Bazwife: “Beno tala mfumu ya beno!” 15 Kasi ba zonzaka na ndinga ya ngolo: “Kufwa yandi! Kufwa yandi!* Tula yandi na yinti!”* Pilate zonzaka na bawu: “Mu kufwa mfumu ya beno?” Bamfumu ya banganga-nzambi vutulaka: “Beto ke ve na mfumu ya nkaka, kaka Sezare.” 16 Na yawu, yandi pesaka Yesu na maboko ya bawu samu ba kufwa yandi na zulu ya yinti.

Na yawu, ba bakaka Yesu mpe ba kwendaka na yandi. 17 Yandi nataka yinti ya mpasi* yandi mosi, yandi basikaka mpe kwendaka na kisika yina ba ke bokilaka Mukwa ya Yintu, yina ba ke bokilaka na ndinga ya Kiebre Gologota. 18 Kuna, ba komaka yandi na yinti na babakala zole ya nkaka, mosi na konso lweka ya yandi, mpe Yesu na kati-kati. 19 Pilate sonikaka mpe mwa mambu mpe tulaka yawu na zulu ya yinti ya mpasi.* Ya vandaka ya kusonama: “Yesu muntu ya Nazareti, Mfumu ya Bazwife.” 20 Bazwife mingi tangaka bisoni yayi samu kisika yina ba komaka Yesu na yinti vandaka pene-pene na mbanza mpe ya vandaka ya kusonama na ndinga ya Kiebre, ya Kilatini mpe ya Kigreke. 21 Kasi, bamfumu ya banganga-nzambi ya Bazwife zonzaka na Pilate: “Kusonika ve, ‘Mfumu ya Bazwife,’ kasi yina yandi zonzaka, ‘Mu ke Mfumu ya Bazwife.’” 22 Pilate vutulaka: “Mu me sonika yina mu me sonika.”

23 Ntyo, ntangu basoda komaka Yesu na yinti, ba bakaka bilele ya yandi ya zulu mpe ba kabulaka yawu na bitini yiya, mpe konso soda kuzwaka kitini mosi. Ba bakaka mpe kilele ya yandi ya kati, kasi kilele ya yandi ya kati vandaka ve ya kutunga. Ya vandaka kaka lele mosi kubanda na zulu tii na yisi. 24 Na yawu, ba zonzaka na bampangi: “Beto bika kupasula yawu, kasi beto bula dzeke samu na kuzaba nani ke baka yawu.” Mambu yayi salamaka samu kitini yayi ya Masonoko lungana: “Ba kabulaka binkuti ya munu bawu na bawu mpe ba bulaka dzeke samu na kilele ya munu.” Ni mambu yayi basoda salaka.

25 Mama ya Yesu mpe mama ya yandi ya leki vandaka ya kutelama pene-pene na yinti ya mpasi* ya Yesu. Maria kento ya Klopase na Maria ya Magdala mpe vandaka kuna. 26 Ntangu Yesu talaka mama ya yandi mpe kilandi yina yandi vanda zolaka ya kutelama pene-pene kuna, yandi zonzaka na mama ya yandi: “Kento, tala mwana ya nge!” 27 Na manima yandi zonzaka na kilandi yango: “Tala mama ya nge!” Mpe banda ngunga yina, kilandi yango bakaka mama ya yandi na yinzo ya yandi.

28 Na manima ya mambu yayi, ntangu Yesu zabaka ti ntangu yayi mambu nyonso me lungana, samu na kulungisa mambu yina ke ya kusonama, yandi zonzaka: “Mu ke na nsatu ya maza.” 29 Ya vandaka na kitutu mosi kuna, yina vandaka ya kufuluka na vinu ya ngayi. Na yawu, ba tulaka kitende* yina vandaka ya kufuluka na vinu ya ngayi na zulu ya yinti ya izope* mpe ba nataka yawu tii na yinwa ya yandi. 30 Ntangu yandi mekaka vinu ya ngayi yina, Yesu zonzaka: “Ya me lungana!” Mpe yandi bwisaka yintu na yisi mpe kufwaka.*

31 Samu ya vandaka kilumbu ya Kubongama, na yawu bamvumbi zola bikana ve na zulu ya yinti ya mpasi kilumbu ya saba (samu saba yina, vandaka ya nene), Bazwife lombaka na Pilate na kubuka bawu makulu mpe na kukatula bamvumbi na zulu ya bayinti ya mpasi. 32 Na yawu, basoda kwizaka mpe bukaka makulu ya bakala ya ntete mpe ya bakala ya nkaka yina vandaka na yinti na lweka ya Yesu. 33 Kasi ntangu ba kumaka na sika ya Yesu, ba talaka ti yandi vandaka me kufwa. Na yawu, ba bukaka ve yandi makulu. 34 Kasi soda mosi tobolaka yandi mbanzi na dikonga mpe na mbala mosi, menga na maza basikaka. 35 Mpe muntu yina talaka yawu me pesa kimbangi yayi samu beno mpe beno kwikila. Kimbangi ya yandi kele ya tsyeleka, mpe yandi zaba ti mambu yina yandi me zonza ke ya tsyeleka. 36 Ya tsyeleka, mambu yayi salamaka samu mambu yayi yina ke ya kusonama lungana: “Ba ke buka* ve ata mukwa mosi ya yandi.” 37 Masonoko ya nkaka dyaka ke zonzaka: “Ba ke tala muntu yina ba tobolaka.”

38 Na manima ya mambu yayi, Yozefi, muntu ya Arimate, yina vandaka kilandi ya Yesu kasi na mutindu ya kubumbana samu yandi vandaka na boma ya Bazwife, lombaka Pilate kana yandi lenda katula mvumbi ya Yesu. Mpe Pilate pesaka yandi nzila ya kusala yawu. Na yawu, Yozefi kwizaka mpe katulaka mvumbi ya Yesu. 39 Nikodeme, muntu yina kwizaka tala Yesu mbala ya ntete na mpimpa kwizaka mpe. Yandi nataka mire yina vandaka ya kuvukisa na alowe. Ya vandaka kana bakilo 33.* 40 Ba bakaka mvumbi ya Yesu, ba zingaka yawu na kati ya bitende ya lino na matiti ya nsunga ya kitoko, na kulandaka mutindu Bazwife vanda yidikaka bamvumbi samu na kuzika yawu. 41 Ntyo, ya vandaka na bilanga mosi pene-pene na kisika yina ba kufwaka Yesu.* Mpe na bilanga yango ya vandaka na ndyamu* mosi ya malu-malu yina ba vandaka nabunu ba tula muntu na kati. 42 Samu ya vandaka kilumbu ya Kubongama ya Bazwife mpe ndyamu yango vandaka pene-pene, ba tulaka Yesu kuna.

20 Kilumbu ya ntete ya lumingu, Maria ya Magdala kwizaka na ndyamu* na suka-suka, ntangu mpimpa vandaka ntete, mpe yandi talaka ti ba katulaka yimeni ditadi yina vandaka na ndyamu.* 2 Na yawu, yandi kimaka mbangu na sika ya Simoni Piere mpe na sika ya kilandi ya nkaka yina Yesu vanda zolaka mingi, mpe yandi zonzaka na bawu: “Ba me katula Mfumu na kati ya ndyamu, mpe beto zaba ve wapi kisika ba me tula yandi.”

3 Na yawu, Piere na kilandi ya nkaka yango kwendaka na ndyamu. 4 Bawu nyonso zole bandaka kukima kintwadi. Kasi kilandi ya nkaka lutilaka Piere na mbangu, mpe yandi kumaka na ndyamu ya ntete. 5 Yandi kondamaka, mpe talaka ti bitende ya lino vandaka kuna. Kasi yandi kotaka ve na kati. 6 Simoni Piere kwizaka mpe na manima ya yandi, mpe yandi kotaka na kati ya ndyamu. Yandi talaka bitende ya lino kuna. 7 Kitende yina ba vandaka ya kukanga yandi na yintu, vandaka ve kisika mosi na bitende ya nkaka. Kasi ya vandaka ya kufutika na kisika ya yawu mosi. 8 Na manima, kilandi ya nkaka yina kumaka ya ntete na ndyamu, kotaka mpe na kati. Yandi talaka mpe kwikilaka. 9 Ya tsyeleka ba vandaka nabunu ba bakula masonoko yina zonzaka ti yandi me fwana kuvumbuka na lufwa. 10 Na yawu, bilandi vutukaka na bayinzo ya bawu.

11 Kasi Maria vandaka kaka ya kutelama pene-pene na ndyamu, mpe yandi vanda dila. Ntangu yandi vanda dila, yandi kondamaka samu na kutala na kati ya ndyamu, 12 mpe yandi talaka bambazi zole yina vandaka ya kulwata bilele ya mpembe. Ba vandaka ya kuvanda pene-pene na kisika yina nzutu ya Yesu vandaka, mosi na yintu mpe ya nkaka na makulu. 13 Ba yufulaka yandi: “Kento, samu na yinki nge ke na dilaka?” Yandi vutulaka: “Ba me katula Mfumu ya munu, mpe mu zaba ve kisika ba me tula yandi.” 14 Na manima ya kuzonza faso yina, yandi balukaka mpe talaka Yesu ya kutelama kuna. Kasi, yandi vanda zaba ve ti ya vandaka Yesu. 15 Yesu zonzaka na yandi: “Kento, samu na yinki nge ke na dilaka? Nge ke na sosaka nani?” Samu yandi vanda kanisa ti ya vandaka kengidi ya bilanga, yandi zonzaka na yandi: “Mfumu, kana ni nge me katula yandi, zabisa munu kisika nge me tula yandi, mpe mu ke kwenda baka yandi.” 16 Yesu zonzaka na yandi: “Maria!” Maria balukaka mpe zonzaka na yandi na ndinga ya Kiebre: “Rabuni!” (yina zola zonza “Mulongi!”) 17 Yesu zonzaka na yandi: “Bika kukangimina munu, samu nabunu mu nanguka na sika ya Tata. Kasi kwenda na sika ya bampangi ya munu, mpe zonza na bawu, ‘Mu ke na nangukaka na sika ya Tata ya munu, mpe Tata ya beno, mpe na sika ya Nzambi ya munu, mpe Nzambi ya beno.” 18 Maria ya Magdala kwendaka mpe natinaka bilandi nsangu: “Mu me tala Mfumu!” Mpe yandi zonzaka na bawu mambu yina Yesu zonzaka na yandi.

19 Tekila ntangu kota, kilumbu ya ntete ya lumingu, mpe ntangu bamwelo ya kisika yina bilandi vandaka, vandaka ya kukangama ngolo samu ba vandaka na boma ya Bazwife, Yesu kwizaka, telamaka na kati-kati ya bawu mpe zonzaka na bawu: “Kizunu vanda na beno.” 20 Ntangu yandi manisaka kuzonza mambu yayi, yandi lakisaka bawu maboko ya yandi, mpe mbanzi ya yandi. Na yawu, bilandi sepelaka na kutala Mfumu. 21 Yesu zonzaka dyaka na bawu: “Kizunu vanda na beno. Kaka mutindu Tata filisaka munu, munu mpe ke na filisaka beno.” 22 Na manima ya kuzonza mambu yayi, yandi fulaka bawu mupepe, mpe zonzaka na bawu: “Beno kuzwa mpeve ya santu. 23 Kana beno me lemvokila masumu ya muntu, yandi me kuzwa mulemvo ya masumu. Kasi kana beno me lemvokila ve masumu ya muntu, yandi me kuzwa ve mulemvo ya masumu.”

24 Kasi Toma, mosi ya bilandi 12, yina ba vanda bokilaka dipasa, vandaka ve na bawu ntangu Yesu kwizaka. 25 Na yawu, bilandi ya nkaka zabisaka yandi: “Beto me tala Mfumu.” Kasi yandi zonzaka na bawu: “Kana mu tala ve kidimbu ya bansonso na maboko ya yandi, mpe mu kotisa ve musapi ya munu na kidimbu ya bansonso yina, mpe kana mu tula ve diboko ya munu na mbanzi ya yandi, mu ke kwikila ata fioti ve.”

26 Na yawu, bilumbu 8 na manima, bilandi vandaka dyaka na kati ya yinzo mpe Toma vandaka na bawu. Yesu kwizaka, ata ti bamwelo vandaka ya kukangama ngolo. Yandi telamaka na kati-kati ya bawu mpe zonzaka: “Kizunu vanda na beno.” 27 Na manima yandi zonzaka na Toma: “Tula musapi ya nge awa, mpe tala maboko ya munu. Baka diboko ya nge, mpe kotisa yawu na kati ya mbanzi ya munu, mpe kusala dyaka ve ntembe,* kasi kwikila.” 28 Toma zonzaka na yandi: “Mfumu ya munu mpe Nzambi ya munu!” 29 Yesu zonzaka na yandi: “Samu nge me tala munu, ni na yawu nge me kwikila? Kilengi na ba yina me tala ve kasi ata faso yina ba me kwikila.”

30 Ya tsyeleka, Yesu salaka bimangu mingi na mantwala ya bilandi ya yandi. Bimangu yina ke ve ya kusonama na kati ya rulo* yayi. 31 Kasi bamambu yayi ke ya kusonama samu beno kwikila ti Yesu ke Kristo, Mwana ya Nzambi, mpe beno kuzwa luzingu na nzila ya nkumbu ya yandi samu beno me kwikila.

21 Na manima ya mambu yayi, Yesu talanaka dyaka na* bilandi na Mubu ya Tiberiade. Yandi talanaka na mutindu yayi: 2 Simoni Piere, Toma (yina ba vanda bokilaka dipasa), Natanayele, muntu ya Kana ya Galile, bana ya Zebede mpe bilandi zole ya nkaka vandaka kintwadi. 3 Simoni Piere zonzaka na bawu: “Mu me kwenda loba bambisi.” Ba zonzaka na yandi: “Beto ke kwiza na nge.” Ba kwendaka mpe ba kotaka na bwatu, kasi na mpimpa yina, ba kuzwaka ata kima.

4 Kasi kaka na ntangu yina bwisi vanda kutsya, Yesu telamaka na zyelo ya mubu. Bilandi vanda zaba ve ti ya vandaka ni Yesu. 5 Na yawu, Yesu zonzaka na bawu: “Bana, beno ke na ata kima* ya kudya?” Ba vutulaka: “Ve!” 6 Yandi zonzaka na bawu: “Beno losa mpwasa na lweka ya diboko ya bakala ya bwatu, mpe beno ke kuzwa kima.” Na yawu ba losaka yawu, kasi ba vanda lenda ve kubenda yawu, samu bambisi vandaka mingi. 7 Kilandi yina Yesu vanda zolaka zonzaka na Piere: “Ya ke Mfumu!” Ntangu Simoni Piere kuwaka ti ya vandaka Mfumu, yandi lwataka* kilele ya yandi ya zulu samu yandi vandaka mutakala,* mpe yandi kotaka na maza. 8 Kasi bilandi ya nkaka kwizaka na bwatu ya fioti. Ba vanda benda mpwasa yina vandaka ya kufuluka na bambisi, samu ba vandaka ve ntama na ntoto, kaka na bametre kana 90.*

9 Ntangu ba kumaka na ntoto, ba talaka tiya ya makala, na mbisi na zulu ya yawu mpe dimpa. 10 Yesu zonzaka na bawu: “Beno nata ndambu ya bambisi yina beno me katuka kuzwa.” 11 Na yawu, Simoni Piere kotaka na bwatu mpe bendaka na ntoto mpwasa yina vandaka ya kufuluka na bambisi ya nene. Ya vandaka 153. Ata ti ya vandaka mingi, mpwasa pasukaka ve. 12 Yesu zonzaka na bawu: “Beno kwiza kudya.” Ata mosi ya bilandi lendaka kuyufula yandi: “Nge ke nani?” samu ba zabaka ti ya vandaka Mfumu. 13 Yesu kwizaka, bakaka dimpa mpe pesaka bawu yawu. Yandi salaka mutindu mosi na mbisi. 14 Awa, ya vandaka mbala ya tatu yina Yesu basikilaka bilandi na manima ya kuvumbuka na lufwa.

15 Ntangu ba manisaka kudya, Yesu zonzaka na Simoni Piere: “Simoni mwana ya Yoane, nge ke zolaka munu kulutila bawu yayi?” Simoni vutulaka: “Ee Mfumu. Nge zaba ti mu ke zolaka nge.” Yesu zonzaka na yandi: “Dikisa bana ya munu ya mameme.” 16 Yesu zonzaka na yandi mbala ya zole: “Simoni mwana ya Yoane, nge ke zolaka munu?” Simoni vutulaka: “Ee Mfumu, nge zaba ti mu ke zolaka nge.” Yesu zonzaka na yandi: “Kengidila mameme ya munu ya fioti.” 17 Yesu zonzaka dyaka na yandi mbala ya tatu: “Simoni mwana ya Yoane, nge ke zolaka munu?” Piere kumaka na mawa samu yandi yufulaka yandi mbala ya tatu: “Nge ke zolaka munu?” Na yawu, yandi zonzaka na yandi: “Mfumu, nge zaba bamambu nyonso. Nge zaba ti mu ke zolaka nge.” Yesu zonzaka na yandi: “Dikisa mameme ya munu ya fioti. 18 Mu ke na zonzaka na nge mambu ya tsyeleka, ntangu nge vandaka ntwenya, nge vanda lwataka nge mosi, mpe nge vanda tambulaka kisika ni kisika nge zolaka. Kasi ntangu nge ke nuna, nge ke pesa maboko, mpe muntu ya nkaka ke lwatisa nge mpe ke nata nge kisika yina nge zola ve.” 19 Yandi zonzaka yawu samu na kulakisa na wapi mutindu ya lufwa Piere zola pesa nkembo na Nzambi. Na manima ya kuzonza yawu, yandi zonzaka na Piere: “Tatamana na kulanda munu.”

20 Piere balukaka mpe talaka ti kilandi yina Yesu vanda zolaka vanda landa bawu, muntu yina na madya ya nkokila yekamaka na ntulu ya Yesu, mpe zonzaka: “Mfumu, nani ke muntu yina ke teka nge?” 21 Na yawu ntangu Piere talaka yandi, yandi zonzaka na Yesu: “Mfumu, yinki ke kumina muntu yayi?” 22 Yesu zonzaka na yandi: “Kana mu zola ti yandi bikana tii ntangu mu ke kwiza, na wapi mambu ya me tala nge? Nge, tatamana na kulanda munu.” 23 Na yawu mambu yayi mwanganaka na kati ya bampangi ti kilandi yayi zola kufwa ve. Kasi Yesu zonzaka ve ti yandi ke kufwa ve, kasi yandi zonzaka: “Kana mu zola ti yandi bikana tii ntangu mu ke kwiza, na wapi mambu ya me tala nge?”

24 Ni kilandi yina ke na pesaka kimbangi samu na bamambu yayi, mpe yina sonikaka bamambu yayi, mpe beto zaba ti kimbangi ya yandi ke ya tsyeleka.

25 Ya tsyeleka, ya ke na bamambu mingi ya nkaka yina Yesu salaka. Kana ba zola sonika yawu nyonso tii na bamambu ya fioti-fioti, mu kanisa ti yinza yawu mosi zola lungila ve barulo* yango.