Kulakisa bampangi luzolo ke natiná bambote yina ke manisá ve

Tata ya munu vandá kuluntu na kimvuka ya misyoni ya Canada. Balumingu nyonso, yandi vandá fidisá munu na leki ya munu ya kento na lukolo ya dimanche. Na manima, na 11h00 beto vandá kwendá sambila na yandi. Mpe na manima ya midi, beto vandá kwendá na mama na Yinzo ya Kimfumu. Ya vandá ve mpasi na beto na kusala luswaswanu na yina me tadila mabuundu zole yayi.

Mama ya munu vandá zonzá na bandiku ya yandi ya ntama Bob na Marion Hutcheson, bamambu yina yandi vandá longoká, mpe ba ndimá matsyeleka. Na 1958, ba Hutcheson natá munu na bana ya bawu tatu ya babakala na lukutakanu ya bilumbu 8 yina vukisá Bambangi ya Yehova ya babwala mingi ya yinza na New York. Ya vandá na yintu dyambu “Luzolo ya Nzambi” (na anglais). Bubu yayi mu ke na talá ti ya lombá bawu bangolo mingi, samu na kunata munu kuna. Kasi lukutakanu yina vandá mosi ya bantangu ya kulutila kitoko na luzingu ya munu.

BAMPANGI SADISÁ MUNU NA KUSALA DYAKA MINGI SAMU NA YEHOVA

Na buntwenya ya munu, mu vandá zinga kisika yina ba vandá kulisa bibulu, mpe mu vandá zolá bawu mingi. Mu vandá kanisá kukuma dokotolo ya bibulu. Mama ya munu zonzak’ yawu na kuluntu mosi ya kimvuka. Na ntima ya mbote, yandi bambulá munu ti beto ke na zingá na “bilumbu ya nsuka,” mpe yandi natá munu na kukanisa na faso ke vanda kindiku ya munu na Yehova kana mu lutisa bamvula mingi na université. (2 Tim. 3:1) Ya salá ti mu baka lukanu ya kukwenda dyaka ve na université.

Mu vandá ve na kima ya kusala ntangu mu manisá lycée. Mpe ata ti mu vandá samuná balumingu nyonso, mu vandá sepelá ve na kisalu ya kusamuna, mpe mu vandá ata fioti na nsatu ya kukuma mupasuli-nzila. Tata ya munu na tonton ya munu vandá ve Bambangi ya Yehova, mpe ba vandá sosa mu sala samu na ntangu nyonso na kompani mosi ya nene na Toronto. Tonton ya munu vandá mwa mfumu kuna, mpe mu ndimá kisalu yango.

Na Toronto, mu vandá lutisá ntangu mingi na kisalu na bantu yina vandá ve bisadi ya Yehova mpe yina vandá pesá ve munu nsatu ya kukwenda na balukutakanu mpe na kisalu ya kusamuna. Mu vandá vanda na nkooko ya munu ya bakala yina vandá ve mbangi ya Yehova. Kasi ntangu yandi kufwá, mu vandá na nsatu ya kisika ya nkaka ya kuvanda.

Ba Hutcheson, yina natá munu na lukutakanu ya 1958 vandá mutindu bibuti ya munu. Ba zonzá na munu na kuvanda na yinzo ya bawu, mpe ba sadisá munu mingi na kukula na kimpeve. John, mwana ya bawu na munu kuzwá mbotokolo na 1960. John kumá mupasuli-nzila, mpe yandi sadisá munu na kusala dyaka mingi na kisalu ya kusamuna. Bampangi ya bakala ya kimvuka vandá tala ti mu vandá kula na kimpeve, mpe ba zonzá na munu na kukipe lukutakanu yina ba ke bokilá bubu yayi Luzingu mpe kisalu ya beto ya Bukristo.

MU KUZWÁ KENTO YA MBOTE MPE MU KUMÁ MUPASULI-NZILA

Na 1966, mu kwelaná na Randi Berge. Yandi vandá mupasuli-nzila yina vandá na tiya mingi na kisalu ya kusamuna, mpe yandi vandá zolá kusala kisika yina ba vandá na nsatu ya lubakusu. Ntwadisi ya circonscription ya beto lakisá beto luzolo mpe kindisá beto na kukwenda tula diboko na kimvuka ya Orillia, na Ontario. Beto yidiká bima ya beto mpe beto kwendaka.

Ntangu beto kumá na Orillia, munu mpe kumá mupasuli-nzila. Ni tiya ya Randi sadisá munu. Na manima, mu salá bangolo samu na kukuma mupasuli-nzila ya mbote. Na yawu, mu vandá na kilengi ya kusadila Biblia mpe ya kusadisa bantu na kuzaba mambu ya Biblia. Ya vandá kilengi mingi na kusadisa kento mosi na bakala ya yandi na Orillia, na kusoba luzingu ya bawu mpe kusadila Yehova.

BETO LONGOKÁ NDINGA YA MALU-MALU MPE BETO BONGISÁ FASO YA BETO YA KUKANISA

Na Toronto, mu kutaná na Arnold MacNamara, yina vandá na Betele. Yandi yufulá beto, kana beto vandá na nsatu ya kuvanda ba pionniers spéciaux. Na mbala mosi mu zonzaka: “Ee, mu lenda kwenda kisika nyonso, kasi na Québec ve.” Mu zonzá faso yina samu ti na Canada, bantu yina ke zonzá anglais ke na makanisi ya yimbi na bantu ya Québec yina ke zonzá lumputu. Na ntangu yina, ya vandá na mindondo, samu ti bantu ya Québec vandá sosa dyaka ve kusala kintwadi na babwala ya nkaka ya Canada.

Arnold vutulá munu: “Ntangu yayi, ni bwala ya Québec ke na nsatu ya ba pionniers spéciaux.” Mu ndimá kaka na mbala mosi. Mu zabá ti Randi zolá sepela na kwenda sala kuna. Na mantwala, mu kwizá tala ti ya vandá mosi ya balukanu ya mbote yina mu baká na luzingu ya munu.

Na balumingu 5 beto baká ntangu ya kulongoka lumputu. Na manima, Randi na munu na bampangi mosi ya kukwela, kwendá na Rimouski, yina ke na 540 kilometele na node-esete ya Montréal. Ntangu mu vandá pesa bansangu na lukutakunu, ya talaná pwelele ti beto vandá na nsatu ya kulongoka dyaka mingi lumputu, samu mu zonzá na lukutakunu ti, beto ke yamba “ba autruches mingi” na kisika ya kuzonza “bampangi yina katuká na Autriche.”

Na Rimouski, bampangi ya kento 4 yina vandá ve ya kukwela, mpe yina vandá na tiya mingi na kisalu ya kusamuna, kwizá kisika yina vandá bampangi ya beto 4 ya nkaka. Ya vandá mpe na bampangi Huberdeau na bana ya bawu zole ya bakento. Mipasuli-nzila vandá futila yinzo na sika ya ba Huberdeau. Yinzo yango vandá na ba chambres 7 mpe samu ti ya vandá mpembe beto vandá bokilak’ yawu Yinzo ya Mpembe. Beto vandá vanda kuna beto 12 to 14. Samu ti beto vandá ba pionniers speciaux, Randi na munu vandá samuná na suka, na manima ya midi, mpe na nkokila. Ya vandá pesa beto kilengi mingi na kuzwá bampangi yina ke samuna na beto, ata na madidi ya nkokila.

Kindiku ya beto vandá kuma ngolo na mipasuli-nzila ya nkaka. Ya salá ti beto tala bawu mutindu dikanda ya beto. Bantangu ya nkaka, beto vandá yotilá tiya na ngaanda kintwadi mpe beto vandá na “kilumbu ya pierogi,” yina vandá kilumbu ya beto ya kulamba kintwadi. Mpangi mosi ya bakala zabá kubula miziki. Na yawu, ba samedi na nkokila, beto vandá na kifu ya kuyimba mpe kubina.

Na Rimouski, bantu mingi vandá sepela kulongoka Biblia. Na kati ya bamvula 5, ba yina vandá longoka Biblia na beto kulá na kimpeve, mpe kuzwá mbotokolo. Kimvuka kumá na basamuni 35.

Na Québec, beto longoká dyaka mbote-mbote kusala kisalu ya kusamuna. Beto talá mpe faso Yehova sadisá beto na kisalu ya kusamuna, mpe pesá beto bima yina beto vandá na yawu nsatu. Beto longoká mpe kuzola bantu yina ke zonzá lumputu, ndinga ya bawu mpe faso ya bawu ya kutala bamambu. Ya natá mpe beto na kuzola faso ya kusala ya babwala ya bampangi.​—2 Ko. 6:13.

Na ntangu yina beto vandá vingila ve, Betele lombá na beto na kukwenda na mbanza ya Tracadie, na esete ya maza ya Nouveau-Brunswick. Mambu ya mpasi ke ti muntu ya yinzo yina mu vandá futila, vandá ntete na mbongo ya munu, mpe mu vandá sala ntete na lukolo. Kima ya nkaka dyaka ke ti bantu ya nkaka yina vandá longoka Biblia na beto bandá kusamuna, mpe beto vandá tunga Yinzo mosi ya Kimfumu.

Samu na kubaka mukanu ya kukwenda kuna, beto sambilá lumingu nyonso mpe beto kwendá tala bwala yango, yina vandá ve faso mosi na Rimouski. Na manima, beto baká mukanu ya kukwenda kisika yina Yehova fidisá beto. Beto meká Yehova, mpe beto talá wa’ faso yandi sadisá beto. (Mal. 3:10) Samu ti Randi vandá na kindiku ya ngolo na Yehova, yandi vandá talá ve kaka bansatu ya yandi mosi mpe yandi vandá seká mingi, ya vandá ve mpasi na beto na kukwenda kisika ya nkaka.

Kimvuka ya beto ya malu-malu vandá kaka na kuluntu mosi, Robert Ross. Yandi na kento ya yandi Linda, vandá mipasuli-nzila, mpe ntangu ba butá mwana ya bawu ya ntete ba baká mukanu ya kuvanda kaka kuna. Ata ti ba vandá na mwana ya bawu ya fioti ya kukipe ba vandá kindisa beto mingi, na faso ya bawu ya kuyamba, bukindi ya bawu, mpe na tiya ya bawu na kisalu ya kusamuna.

BETO TALÁ KILENGI YA KUSALA NA BISIKA YINA KE NA NSATU YA LUBAKUSU

Na manima ya kusala bamvula zole mutindu mipasuli-nzila na Tracadie, beto pamuká ntangu ba bokilá beto na kusala kisalu ya circonscription. Beto salá bamvula 7 na circonscription ya ndinga ya anglais. Na manima ba fidisá beto na circonscription ya lumputu na Québec. Na Québec, surveillant ya district ya beto Léonce Crépeault, siiká munu samu na ba discours yina mu vandá salaka. Na manima, yandi yufulá munu: “Yinki lenda sala ti ba discours ya nge lutila kunata bantu na kusadila malongi ya Biblia?”a Ya sadisá munu na kubongisa faso ya munu ya kulonga samu ya vanda ve mpasi na bantu na kusimba dikanisi.

Mosi ya bisalu yina mu lenda zimbana ve, ni yina mu salá na Montréal na lukutakanu ya 1978 yina vandá na yintu dyambu: “Kiminu yina ke nungaka” (na anglais). Mu vandá sala kisika yina ba vandá lamba madya. Lukutakanu yango zolá yamba lutangu ya bantu pene-pene na 80 000, mpe mutindu ya kupesa bawu madya mpe ya kulamba vandá ve faso mosi na balukutakanu ya ntama. Nyonso vandá ya malu-malu: bima ya kusadila, madya, mpe faso ya kulambila yawu. Samu na kubumba madya, beto vandá na bakaminion ya nene 20 yina vandá pesá madidi. Kasi bantangu ya nkaka ya vandá pesa ve. Tekila kilumbu ya lukutakanu, beto lendá kukota na stade kaka na minuit samu ti bantu vandá bula bansaka ya sport. Tekila suka-suka kuma, beto bandá kulamba madya ya suka. Ya lembisá beto, kasi mu longoká mingi na bifu ya mbote ya bampangi yina vandá sala na munu. Ba vandá sala kisalu ya ngolo, vandá na kimpeve ya ngolo mpe vandá seká mingi. Ya salá ti beto kuma bandiku tii bubu yayi. Lukutakunu yayi na Québec pesá beto kilengi mingi samu bampangi yina vandá kuna, kutaná na bankwamusu mingi na kati ya bamvula 1940 tii 1960.

Na balukutakanu ya nene yina salamá na Montréal, mu longoká mingi na bampangi yina vandá twadisá bisalu ya lukutakanu. Na kifwani, mvula mosi mpangi David Splane yina ke bubu yayi mosi ya bampangi ya Kimvuka ya Bantwadisi twadisá lukutakanu. Na lukutakanu mosi ya nene yina landá, ntangu ba zonzá na munu na kutwadisa, David sadisá munu.

Na 2011, beto lungisá bamvula 36 na kisalu ya circonscription. Na manima, ba lombá na munu na kuvanda mulongi na lukolo ya bakuluntu ya bimvuka. Kisalu yayi natá munu na Randi na kulala na bamfulu 75 kaka na kati ya bamvula zole. Kasi, bangolo nyonso yina vandá ve ya mpamba. Na nsuka ya lumingu, bakuluntu vandá na kilengi mingi, samu ba vandá tala ti Kimvuka ya Bantwadisi zola ba vanda na kindiku ya ngolo na Yehova.

Na manima, mu kumá mulongi na lukolo ya E.E.R. Bampangi yina vandá sala lukolo yayi vandá ntima na zulu samu na bamambu nyonso yina ba vandá na yawu ya kusala. Ba vandá lutisá bangunga 7 na kilumbu na kalasi, bangunga 3 na nkokila samu na kusala ba devoirs, mpe ba vandá na bisalu 4 to 5 ya kusala na lumingu. Munu na bampangi ya nkaka yina vandá longa sadisá bawu na kutala ti nyonso ba ke na yawu ya kusala, ba ke lenda kusala yawu kaka na lubakusu ya Yehova. Mu lenda zimbana ve faso ba pamuká na kutala ti ba vandá lenda kulungisa yina ba vandá kanisa ve kusala samu ba vandá tula ntima na Yehova.

KULAKISA BAMPANGI LUZOLO KE NATINÁ BAMBOTE YINA KE MANISÁ VE

Luzolo yina mama ya munu vandá lakisá na bampangi sadisá balongoki ya yandi ya Biblia na kukula na kimpeve. Ya sadisá mpe tata ya munu na kusoba makanisi ya yandi na yina me tadila matsyeleka. Bilumbu tatu na manima ya lufwa ya mama, beto pamuká ntangu tata ya beto kwendá na Yinzo ya Kimfumu samu na kulanda discours ya bantu nyonso, mpe na kati ya bamvula 26 yina landá yandi biká ve kukwenda na balukutakanu. Ata ti tata ya beto kuzwá ve mbotokolo, bakuluntu zonzá na munu ti yandi vandá muntu ya ntete yina vandá kwizá na balukutakanu balumingu nyonso.

Mama ya munu vandá mpe kifwani ya mbote samu na munu mpe baleki ya munu ya kento. Bawu nyonso tatu na babakala ya bawu ke na kangamá na kisalu ya Yehova. Mosi ke na salá na Betele ya Portugal mpe mosi ya nkaka ke na Betele ya Haïti.

Bubu yayi, Randi na munu ke ba pionniers spéciaux na Hamilton na Ontario. Ntangu beto vandá na kisalu ya circonscription, beto vandá sepelá mingi na kukwenda filisa bampangi samu na kuvutukila kutala bantu mpe kulongoka Biblia na bawu. Kasi bubu yayi beto ke na kilengi na kutala balongoki ya beto ya Biblia ke na kulá na kimpeve. Mpe samu beto me sala kindiku ya ngolo na bampangi ya kimvuka ya beto ya malu-malu, ya ke na kindisá beto mingi na kutala faso Yehova ke na sadisá bawu na bantangu ya mpasi mpe ya mbote.

Ya ke sepelisá beto na kukanisa na luzolo yina bampangi lakisá beto. Beto mpe, zola kulisa “nsatu ya kulutila” ya kukindisá bampangi, samu ba lenda kusala nyonso yina ba lenda sala samu na kusadila Yehova. (2 Ko. 7:6, 7) Na kifwani, na dikanda mosi, mama na bana ya kento na ya bakala ke mipasuli-nzila, kasi tata ya bawu ke ve na kati ya kisalu yayi. Mu yufulak’ yandi yinki yandi ke na kanisá na kuvanda mupasuli-nzila. Yandi zonzá na munu ti yandi ke kipeke mipasuli-nzila tatu. Na yawu mu yufulá dyaka yandi: “Nge me kanisa ti nge lenda kipe bawu kulutila Yehova?” Mu lakisak’ yandi ti kana yandi kuma mupasuli-nzila, yandi ke vanda na kilengi mutindu dikanda ya yandi nyonso. Mpe bangonda 6 na manima, yandi kumá mupasuli-nzila.

Randi na munu ke bika ve ‘kuzabisa na ndonga ya bantu yina ke kwiza’ na yina me tadila ‘bisalu ya Yehova ya ngitukulu,’ mpe beto ke na kundima ti ba ke kuzwa bambote mingi na kisalu yayi.​—Nku. 71:17, 18.