‘Yehova kele mfumu ya mvita’

Bamambu bandaka na kati ya bamvula 1990. Luyalu ya France lombaka ti beto futa mpaku samu na makabu yina bampangi salaka na betele ya France na kati ya bamvula 1993 mpe 1996. Beto sosaka kuyidika mambu na mantwala ya batribinale ya France. Kasi tribinale ya ntete zengaka ve yawu na lunungu. Samu beto sepelaka ve na mukanu yina tribinale ya ntete bakaka, beto sosaka tribinale ya nkaka tadila dyaka mambu ya beto. Kasi, mukanu vandaka kaka ni yina. Na manima, luyalu ya France simbaka mbongo ya beto. Lutangu ya mbongo yina ba simbaka vandaka pene-pene ya 3 milliards ya CFA. Kivuvu ya beto ya nsuka samu na kubaka mbongo yayi, vandaka ni kunata mambu na mantwala ya tribinale ya kulutila nene yina ke sambisaka bamambu na Europe. Tekila tribinale yayi kuwa beto, ba lombaka na beto na ba avocats ya luyalu ya France, na kukutana na muntu yina ba filisaka samu na kutala kana beto lenda yidika mambu yango na malembe, tekila ya kuma na mantwala ya bazuzi ya tribinale ya kulutila nene.

Beto vanda kanisa ti muntu yina tribinale ya kulutila nene filisaka, zola lomba na beto na kufuta mwa mbongo na luyalu ya France. Beto zabaka mbote-mbote ti kana beto futa ata mwa mbongo ya fioti, beto zola zitisa ve musiku ya Yehova. Bampangi pesaka mbongo yayi samu na kisalu ya Kimfumu, kasi ve samu na luyalu. (Mat. 22:21) Beto kwendaka na lukutakanu yayi samu na kulakisa ti beto vanda zitisa misiku ya tribinale ya kulutila nene na Europe.

Lukutakanu yayi salamaka na kisika mosi ya kitoko yina bazuzi ke salaka balukutakanu. Samu na kubanda, muntu yina tribinale ya kulutila nene filisaka zonzaka ti Bambangi ya Yehova zola futa ndambu ya mpaku yina luyalu ya France vanda lomba. Bamambu bandaka ve mbote. Na mbala mosi, mpeve ya Yehova nataka beto na kuyufula kyuvu yayi: “Nge me zaba ti luyalu ya France me simba na mbongo yina beto ke na yawu na banque, lutangu ya mbongo pene-pene ya 3 milliards ya CFA?”

Na ntangu yandi kuwaka yawu, ya kwamisaka yandi na kutala ti luyalu ya France lenda sala bamambu ya faso yina. Ntangu ba avocats ya luyalu ya France ndimaka ti ni yawu ba salaka, ya sobaka faso ya yandi ya kubakila mambu ya beto. Yandi dasukilaka bawu mpe na mbala mosi yandi zengaka lukutakanu. Mu kanisaka ata fioti ve ti bamambu zola salama mutindu yayi. Yehova sobaka bamambu nyonso samu beto nunga. Beto katukaka kuna na kilengi nyonso mpe ya kamwisaka beto na kutala mutindu bamambu salamaka.

Na kilumbu ya 30 juin 2011, tribinale ya kulutila nene na Europe zengaka mambu na faso ya mbote samu na beto. Ba bakaka mukanu ya kukatula mpaku yina luyalu ya France lombaka mpe ba zonzaka na bawu na kuvutula mbongo yina ba simbaka mpe kubwela beto mbongo ya nkaka na zulu. Mukanu yayi tribinale bakaka, ke na salaka ti bampangi ya beto tatamana na kulungisa kisalu ya Yehova na France tii bubu yayi. Kyuvu yina beto yufulaka vandaka mutindu ditadi yina kufwaka Goliate. Ya sobaka bamambu. Samu na yinki beto nungaka? Kaka mutindu Davidi zonzaka na Goliate: ‘Yehova kele mfumu ya mvita.’—1 Sa. 17:45-47.

Ya ke ve kaka mambu yayi beto nungaka na mantwala ya batribinale. Ata ti baluyalu ya ngolo mpe mabuundu ke na kwamisaka beto, batribinale 70 ya nene mpe batribinale yina ke sambisaka bamambu ya babwala nyonso me baka mikanu ya mbote 1 225 samu na beto. Mikanu yayi, me pesa beto muswa na bamambu mingi. Muswa ya kuzabana mutindu dibuundu, ya kulungisa kisalu ya kusamuna, ya kusala ve bafeti ya bwala mpe muswa ya kumanga menga.

Mu vanda salaka na New York na États-Unis na Biro yina ke twadisaka kisalu ya Bambangi ya Yehova na yinza nyonso. Kasi samu na yinki mu kwendaka nwanina mambu ya kimvuka ya Yehova na Europe?

BIBUTI YA MUNU VANDAKA NA TIYA NA KISALU YA YEHOVA

Bibuti ya munu George na Lucille, salaka classe ya 12 ya Gileadi mpe ba filisaka bawu na Ethiopie kisika yina ba butaka munu na 1956. Ba pesaka munu nkumbu ya Filipe yina vandaka musamuni ya siècle ya ntete. (Bis. 21:8) Mvula yina landaka, luyalu niminaka kisalu ya beto na bwala ya Ethiopie. Ata ti mu vandaka mwana ya fioti, mu na bambukaka mbote-mbote ti beto vanda salaka kulongoka ya dikanda na mansweki. Samu mu vandaka mwana ya fioti, ya vanda pesa munu kilengi! Mambu ya kyadi ke ti na 1960, luyalu lombaka na beto na kubika bwala yayi.

Dikanda ya beto kwenda vanda na Wichita, bwala mosi ya Kansas na États-Unis. Kasi, bibuti ya munu vandaka kaka na tiya yina ba vandaka na yawu ntangu ba vandaka bamisionere. Ba zolaka matsyeleka mpe ba sadisaka ve kaka munu na kuzola Yehova kasi mpe, yaya ya munu ya kento Judy mpe leki ya munu ya bakala Leslie. Bawu nyonso zole butukaka na Ethiopie. Mu kuzwaka mbotokolo ntangu mu vandaka na bamvula 13. Bamvula tatu na manima, dikanda ya munu kwendaka mpe na Arequipa na Peru na kisika yina ba vandaka na nsatu ya basamuni.

Na 1974 ntangu mu vandaka kaka na bamvula 18, Betele ya Peru filisaka munu na bampangi yiya (4) na kwenda sala mutindu mipasuli-nzila ya nene. Beto kwendaka samuna na kisika yina Bambangi ya Yehova kumaka ntete ve na bwala ya bamongo ya Andes Centrales. Beto vanda samuna bantu yina ke zonzaka ndinga ya Quechua mpe Aymara. Beto vanda sala nzyetolo na camion mosi yina vandaka mutindu yinzo. Ba vanda bokilaka yawu nzanza samu ya vanda mutindu bwatu. Mu ke na kilengi ya kukanisa na ntangu yina mu vanda sadilaka Biblia samu na kulakisa na bantu yina ke vandaka kuna ti ntama mingi ve bupovrete, maladi mpe lufwa ke vanda dyaka ve. (Luz. 21:3, 4) Mingi na kati ya bawu kumaka bambangi ya Yehova.

ME BANDA KUSALA NA BIRO YINA KE TWADISAKA KISALU YA BETO NA YINZA NYONSO

Na 1977, Albert Schroeder mpangi mosi ya Kimvuka ya Bantwadisi kwizaka na Peru. Yandi kindisaka munu na kufulusa mukanda samu na kwenda sala na Biro yina ke twadisaka kisalu ya beto na yinza nyonso. Ni yawu mu salaka. Na kilumbu ya 17 Juin 1977, mu bandaka kusala na Betele ya Brooklyn. Na kati ya bamvula yiya yina lutaka, mu vanda sala na biro yina ke kipeke bamambu ya yinzo.

Na Juin 1978, mu kutanaka na Elizabeth Avallone na lukutakanu ya nene yina ke vukisaka babwala mingi na Nouvelle-Orléans, na bwala ya Louisiana. Mutindu munu, bibuti ya yandi vandaka mpe bambangi ya Yehova. Ntangu mu kutanaka na Elizabeth, yandi vandaka mupasuli-nzila na kati ya bamvula yiya. Yandi vanda sosa kulutisa luzingu ya yandi nyonso na kisalu ya ntangu nyonso. Beto zimbana ve bampangi. Beto longokaka kuzaba bampangi mbote-mbote mpe na manima, luzolo kumaka ngolo. Na kilumbu ya 20 octobre 1979 beto kwelanaka mpe beto bandaka kusala kintwadi na Betele.

Bampangi ya kento na ya bakala na kimvuka ya beto ya ntete ya Brooklyn Espagnol, vanda zolaka beto mingi. Na kati ya bamvula, beto lutaka na bimvuka tatu yina kindisaka mpe beto na kutatamana na kisalu ya beto ya Betele. Beto ke vutulaka matondo na lubakusu ya bawu mpe na nyonso yina ba salaka. Mutindu bandiku mpe dikanda, ba sadisaka mpe beto na kukipe bibuti ya beto ntangu ba nunaka.

KISALU YA MUNU NA BIRO YINA KE TWADISAKA KISALU YA KUNWANINA BAMBANGI YA YEHOVA NA MANTWALA YA BALUYALU

Ya kamwisaka munu na kutala ti na Janvier 1982, ba filisaka munu na Biro yina ke nwaninaka Bambangi ya Yehova na mantwala ya baluyalu na Betele. Bamvula tatu na manima, ba lombaka na munu na kulongoka droit na université samu na kukuma avocat. Mu kwizaka longoka ti bantu mingi na États-Unis mpe na babwala ya nkaka, ke na muswa ya kusala bamambu mingi samu ti Bambangi ya Yehova nungaka na mantwala ya batribinale. Ya ke bamambu yina beto vanda zonzila mingi na classe.

Ntangu mu lungisaka bamvula 30 na 1986, mu kumaka ntwadisi ya Biro yina ke nwaninaka Bambangi ya Yehova na mantwala ya baluyalu. Ya salaka munu kilengi na yina Betele tudilaka munu ntima ata ti mu vandaka ntwenya. Mu vandaka na boma samu kisalu vandaka mingi mpe ya vandaka na bamambu mingi yina mu zabaka ve.

Na 1988 mu kumaka avocat, kasi lekole yina mu salaka zola bebisa kindiku ya munu na Yehova. Lekole ya yinda lenda nata muntu na kukuma na lunangu mpe yandi lenda kanisa ti yandi me lutila bampangi. Kasi, Elizabeth sadisaka munu mingi. Yandi sadisaka munu na kuvutukila bifu ya mbote ya kimpeve yina vandaka na munu tekila mu sala lekole ya droit. Ya bakaka ntangu, kasi malembe-malembe mu banda kubeluka na kimpeve. Mu kwizaka tala ti kuvanda na mayela mingi ke ve kima ya kulutila mfunu na luzingu. Mambu ya kulutila mfunu na luzingu ni kindiku ya beto na Yehova, luzolo ya ngolo beto ke na yawu na yandi mpe na dikanda ya yandi.

KUNWANINA NSANGU YA MBOTE

Ntangu mu manisaka kulongoka droit, mu bandaka kutula diboko na Biro yina ke nwaninaka kisalu ya Bambangi ya Yehova na mantwala ya baluyalu. Kisalu yango kele: Kubumba kisalu yina ke salamaka na Betele, dibuundu ya Yehova kasi mpe kunwanina muswa ya kusamuna nsangu ya mbote. Mu vanda zolaka kisalu ya munu, kasi ya vandaka mpe mpasi samu ti bamambu vanda sobaka na mbangu na kimvuka ya Yehova. Na kifwani, na ntama samu na kuzwa mikanda ya beto, muntu zola pesa mbongo. Kasi na kubanda ya mvula 1991, ba lombaka na Biro yina ke nwaninaka Bambangi ya Yehova na mantwala ya baluyalu na kutala yinki beto lenda sala samu na kubika mambu yayi. Na yawu, Bambangi ya Yehova salaka ti mikanda ya beto kuma ya mpamba. Ya salaka ti kisalu na Betele mpe na bisika nyonso yina beto ke samunaka vanda dyaka pete mpe tii bubu yayi ya ke na sadisaka beto samu beto futa ve mpaku. Ya ke na ba yina vanda kanisa ti bansobolo yayi ke sala ti beto vanda dyaka ve na mbongo mingi yina ke sadisa beto na kubasisa mikanda mpe samu na kisalu ya beto ya kusamuna. Kubanda 1990, lutangu ya Bambangi ya Yehova me kuma dyaka ya kulutila mpe bubu yayi, bantu mingi lenda longoka Biblia na nzila ya mikanda ya beto ya mpamba. Yehova me sadisa beto. Me kwiza tala ti yandi me twadisa beto na nzila ya kisadi ya kukwikama mpe ya mayela samu na kulenda kusala bansobolo ya nene yayi.—Bas. 15:2; Mat. 24:45.

Beto me nunga ve na mantwala ya batribinale samu beto ke na ba avocats ya mbote. Bambala mingi mambu yina ke salaka ti bazuzi, baluyalu kotila beto, kele ni ndyatulu ya mbote ya Bambangi ya Yehova. Na kifwani, ni yawu mu talaka na 1998 ntangu bampangi tatu ya Kimvuka ya Bantwadisi na bakento ya bawu kwizaka na lukutakanu ya spécial na Cuba. Ba lakisaka ntima ya mbote mpe buzitu. Ya sadisaka bantu ya luyalu na kutala ti beto ke kotaka ve na mambu ya politike.

Kasi, kana beto ke na lenda ve kuwisana samu na kuyidika mambu, beto ke nataka mambu na tribinale samu ‘bamfumu ya luyalu pesa beto nzila ya kuzonzila [nsangu ya mbote].’ (Filp. 1:7) Na kifwani, Corée du Sud na babwala ya nkaka ya Europe vanda ndimaka ve muswa ya beto ya kumanga kukuma soda. Ya salaka ti bampangi pene-pene na 18 000 ya Europe mpe bampangi pene-pene na 19 000 na Corée du Sud kota boloko samu ba mangaka kukuma basoda.

Na kilumbu ya 7 juillet 2011, tribinale ya kulutila nene yina ke sambisaka bamambu na Europe bakaka mukanu mosi ya nene yina ba ke bokilaka Bayatyan v. Armenia. Ya ke pesaka nzila na bantu nyonso ya Europe, na kuvanda na muswa ya kusala kisalu yina ke lomba ve ti ba kuma basoda. Na kilumbu ya 28 juin 2018, tribinale ya kulutila nene yina ke sambisaka bamambu ya Corée du Sud bakaka mpe mukanu ya mutindu yayi. Kana kaka ndambu ya babakala ya beto ya bantwenya ndimaka kukuma basoda, mikanu ya mfunu ya mutindu yayi zola bakama ve.

Babiro ya beto yina ke twadisaka kisalu ya kunwanina Bambangi ya Yehova na mantwala ya baluyalu ke na bikaka ve kunwanina kisalu ya Kimfumu. Ya ke bweso samu na beto na kunwanina na mantwala ya baluyalu bampangi ya beto yina ke kutanaka na bankwamusu. Ata ntangu beto ke nungaka ve na mantwala ya batribinale, beto ke pesaka kimbangi na bamfumu, na bantu ya luyalu mpe na makanda. (Mat. 10:18) Bazuzi, baluyalu, bantu yina ke salaka kisalu ya kupesa bansangu mpe bantu nyonso, ke tangaka baverse ya Biblia yina beto ke zonzaka, kasi mpe yina beto ke tulaka na kati ya mikanda yina beto ke sadilaka na mantwala ya batribinale. Bantu ya ntima ya mbote ke longokaka ba nani ke Bambangi ya Yehova mpe ba ke ndimaka ti malongi ya beto ke katukaka na Biblia. Ya ba nkaka na kati ya bawu me kuma Bambangi ya Yehova.

MATONDO NA YEHOVA!

Ya me sala bamvula 40 mu na salaka kintwadi na babiro ya Betele yina ke na bisika mingi na yinza mpe yina ke kunwanina bampangi na mantwala ya batribinale mingi mpe bamfumu. Mu ke zolaka mingi mpe ke sepelaka mingi na bampangi yina ke salaka kisalu yayi na yinza nyonso. Yehova me sakumuna munu mpe mu ke na luzingu ya kilengi mingi.

Na kati ya bamvula 45 yina me luta, Elizabeth me sadisa munu mingi na luzolo nyonso na bantangu ya mpasi mpe ya mbote. Mu ke zitisaka yandi mingi na nyonso yina yandi me sala ata ti yandi ke na maladi yina ke manisaka yandi ngolo.

Beto kwizaka tala ti ya ke ve ni makoki yina beto ke na yawu ke salaka ti beto vanda na ngolo mpe nunga. Kaka mutindu Davidi zonzaka yawu, “[Yehova] kele ngolo ya bantu ya yandi.” (Nku. 28:8) Ya tsyeleka ‘Yehova kele mfumu ya mvita.’