Bampangi ya bakala, beno zola kwandi kuvanda basadisi?

1. Wa’ faso ntumwa Polo vanda tadilaka basadisi?

BASADISI ke salaka kisalu mosi ya mfunu na kati ya kimvuka. Ntumwa Polo vanda lakisaka ti yandi vanda sepelaka na bampangi ya kiminu yayi. Na kifwani, ntangu yandi sonikilaka Bafilipi, yandi bandaka mukanda ya yandi na bambote yina yandi pesaka na basadisi mpe bakuluntu.—Flp. 1:1.

2. Yinki Luis ke kanisaka na yina yandi ke sadisi?

² Ba vanda bantwenya to bantu ya kukula, bampangi ya bakala yina me kuzwa mbotokolo ke vanda na kilengi mingi kana ba kuma basadisi. Na kifwani, Devan kumaka sadisi ntangu yandi kumaka na bamvula 18. Luis mpangi ya nkaka, kumaka sadisi na bamvula 50. Yinki ya salaka yandi? Na bunkufi yandi zonzaka: “Ya ke bweso ya nene na kusala mutindu sadisi. Ntangu mu ke kanisaka na luzolo nyonso yina kimvuka ke lakisaka munu, mu ke talaka bweso ya nene yina ke na munu na kusala mutindu sadisi.”

3. Wapi byuvu beto ke zonzila?

³ Kana nge ke mpangi ya bakala yina kuzwaka mbotokolo mpe ti nabunu nge kuma sadisi, nge lenda sosa kwandi kuvanda sadisi? Yinki zola nata nge kusosa kuvanda sadisi? Yinki Biblia ke zonzaka na bifu yina basadisi me lunga kuvanda na yawu? Beto ke kuzwa bamvutu na disolo yayi. Kasi beto tala ntete yinki basadisi ke salaka na kimvuka.

YINKI BASADISI KE SALAKA?

4. Wapi yina ke bisalu ya basadisi? (Tala mpe kizizi.)

⁴ Sadisi ke mpangi ya bakala yina kuzwaka mbotokolo mpe yina mpeve ya santu soolaka samu na kusadisa bakuluntu na bisalu mingi na kati ya kimvuka. Basadisi ke kipeke bamambu ya territoire na ya mikanda yina basamuni ya kimvuka ke sadilaka na kisalu ya kusamuna. Ba ya nkaka ke kipeke bunkete ya yinzo ya Kimfumu mpe kisalu ya kubongisa yawu. Ni bawu mpe ke yambaka bantu ntangu ba ke kwizaka na balukutakanu mpe ke kipeke bamambu ya sono. Ya tsyeleka, ba ke salaka kisalu ya ngolo. Ya kulutila mfunu, basadisi ke bantu yina ke zolaka Yehova mpe yina ke landaka malongi ya yandi na luzingu ya bawu. Mpe ba ke zolaka mingi bampangi ya bawu ya kento mpe ya bakala. (Mat. 22:37-39) Wa’ faso mpangi ya bakala yina kuzwaka mbotokolo lenda kuma sadisi?

5. Wa’ faso mpangi ya bakala lenda kuma sadisi?

⁵ Biblia ke zonzilaka wapi bifu bampangi me lunga kuvanda na yawu samu na kukuma basadisi. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Kana nge zola kukuma sadisi, longoka bifu yango na Biblia mpe sala bangolo samu na kuvanda na yawu. Kasi na kubanda, ya ke mfunu nge kanisa na mambu yina ke na nataka nge na kusosa kuvanda sadisi.

SAMU NA YINKI NGE KE NA NSATU YA KUVANDA SADISI?

6. Yinki me lunga kunata nge na kusosa kusadila bampangi? (Matayi 20:28; tala mpe kizizi.)

⁶ Kanisa na kifwani ya beto ya nene Yesu Kristo. Nyonso yina yandi vanda salaka, vandaka samu na luzolo ya yandi samu na Tata mpe samu na bantu. (Tanga Matayi 20:28; Yoa.13:5, 14, 15) Luzolo yango nataka yandi na kusadila bampangi mpe na kusala bisalu yina ke lombaka kukuluka. Kana ni luzolo ke na nataka nge na kusosa kuvanda sadisi, Yehova ke sakumuna nge mpe ke sadisa nge na kukuma sadisi.—1 Ko. 16:14; 1 Pi. 5:5.

7. Samu na yinki ya ke ve mbote na mpangi ya bakala na kusosa kuvanda sadisi samu na kutalana na meso ya bampangi?

⁷ Na yinza, bantu ke talaka mingi ba yina ke salaka kisalu ya mfunu. Na dibuundu ya Yehova ya ke ve mutindu yina. Mpangi ya bakala yina zola bampangi mutindu Yesu, ke sosaka ve kuvanda na mantwala ya bampangi to kutalana muntu ya mfunu. Kasi mpangi yina ke zolaka ve bampangi ke manga kusala bisalu yina ke lombaka kukuluka. Bisalu yina mpe ke mfunu samu na kukipe mameme ya Yehova. Kasi yandi, yandi ke tala ti ya ke ve bisalu yina me bonga na yandi. (Yoa. 10:12) Yehova lenda sakumuna ve muntu ya mutindu yina.—1 Ko. 10:24, 33; 13:4, 5.

8. Wapi dilongi Yesu pesaka na bantumwa ya yandi?

⁸ Bantangu ya nkaka, ata bilandi yina vanda tambula na Yesu vanda sosa kusala bisalu yina ke tula bawu na mantwala ya bampangi. Beto lenda zonzila kifwani ya bantumwa zole ya Yesu, Zaki na Yoane. Ba lombaka na Yesu na kupesa bawu kisika ya mfunu na Kimfumu ya yandi. Yesu sepelaka ve na makanisi ya bawu yayi. Yandi zonzaka na bantumwa 12: “Kasi konso muntu yina zola kukuma muntu ya nene na kati ya beno fwana kuvanda kisadi ya beno. Mpe konso muntu yina zola kuvanda muntu ya ntete na kati ya beno, fwana kuvanda mundongo ya bantu nyonso.” (Mrk 10:35-37, 43, 44) Bampangi ya bakala yina ke na sosaka kuvanda sadisi samu na kusadila bampangi, ke lusakumunu samu na kimvuka.—1 Tes. 2:8.

YINKI LENDA SADISA NGE NA KUVANDA NA NSATU YA KUSADILA BAMPANGI YA NGE?

9. Wa’ faso nge lenda kulisa nsatu ya kusadila bampangi?

⁹ Ntembe ve, nge ke zolaka Yehova mpe nge ke na nsatu ya kusadila bampangi. Kasi, ya lenda vanda ti nge ke ve na nsatu ya kusala bisalu ya ngolo yina basadisi ke salaka. Yinki lenda sadisa nge na kuvanda na nsatu ya kusala yawu? Nge lenda kanisa na kilengi yina ya ke natina nge na kusadila bampangi. Yesu zonzaka: “Kilengi ya kukabula ke lutilaka ya kuzwa.” (Bis. 20:35, NWT) Yesu yandi mosi sadilaka malongi yayi na luzingu ya yandi mpe yandi vandaka na kilengi ya kusadila bampangi. Nge mpe lenda kuzwa kilengi yayi.

10. Wa’ faso Yesu lakisaka ti yandi vandaka na kilengi ya kusadila bampangi? (Marke 6:31-34)

¹⁰ Tala mutindu Yesu vandaka na kilengi ya kusadila bampangi. (Tanga Marke 6:31-34, NWT.) Kilumbu mosi Yesu na bantumwa ya yandi vandaka ya kulemba. Ba sosaka mwa kisika ya kubumbana yina ba lenda pema. Kasi, mafunda ya bantu tekilaka na mantwala ya bawu. Ba vanda sosa ti Yesu longa bawu. Samu yandi na bilandi ya yandi “vanda kuzwa ve ata ntangu ya kudya,” ya zola vanda ve yimbi kana Yesu mangaka. To Yesu zolaka longa bawu ata mambu mosi to zole, mpe na manima, kulomba na bawu na kukwenda. Kasi, samu ti ni luzolo vanda nata Yesu na kusala bamambu, yandi “bandaka kulonga bawu mambu mingi.” Mpe yandi bikaka ve kulonga bawu ata ntangu “bwisi bandaka kuyila.” (Mrk. 6:35, NWT) Yandi salaka ve yawu samu ti ya ke mambu yina yandi lungaka kusala, kasi samu “yandi fulukaka na kyadi samu na bawu.” Yandi vandaka na nsatu ya kulonga bawu, samu yandi vandaka na luzolo samu na bawu. Ya vandaka kilengi ya nene samu na Yesu na kusadila bampangi.

11. Wa’ faso Yesu sadilaka bampangi? (Tala mpe kizizi.)

¹¹ Yesu sukaka ve kaka na kulonga mafunda ya bantu yina landaka yandi. Yandi kipeke mpe bansatu ya bawu na kinsuni. Yandi salaka kimangu samu ba kuzwa madya mpe lombaka na bantumwa ya yandi na kukabula bawu yawu. (Mrk. 6:41) Na kusala yawu, yandi longaka bilandi ya yandi faso ya kusadila bampangi. Ni yawu mpe basadisi ke salaka. Kanisa na kilengi yina ya salaka na bantumwa na kukabula madya yina Yesu salaka kimangu mpe na kutala mutindu “bantu nyonso kudyaka mpe yukutaka”! (Mrk. 6:42, NWT) Yayi, ke kaka kifwani mosi ya bambala yina Yesu kipeke bansatu ya bantu ya nkaka na kisika ya bansatu ya yandi mosi. Yandi lutisaka ntangu ya yandi nyonso na kusadila bampangi. (Mat. 4:23; 8:16) Yesu vandaka na kilengi mingi ya kulonga bantu mpe ya kukipe bansatu ya bawu na kukuluka nyonso. Ntembe ve, nge mpe lenda vanda na kilengi ya mingi mutindu Yesu, kana nge sosa kusadila bampangi.

12. Samu na yinki beto me lunga ve kukanisa ti beto lenda sala ata kima na kati ya kimvuka?

¹² Kana nge ke na talaka ti nge ke ntete ve ya kubongama na kuvanda sadisi, kulemba ve. Ntembe ve, nge ke na bifu ya mbote yina nge lenda sadila samu na kusadisa kimvuka. Sambila mpe yindula na bamambu yina Polo zonzaka na 1 Bakorinto 12:12-30. Polo ke na lakisaka pwelele ti mutindu bisadi nyonso ya Yehova, nge mpe ke mfunu samu na kimvuka. Kana nge ke ntete na nsatu ya kusala bangolo mingi samu na kukuma sadisi, kubwisa ve maboko. Ata ti nge ke ve sadisi, nge lenda sala nyonso yina nge lenda sala samu na kusadila Yehova mpe bampangi ya nge. Vanda na kundima ti bakuluntu ke pesa nge mikumba yina nge ke na makoki ya kusala.—Rom. 12:4-8.

13. Wapi yina ke mambu ya mfunu ya kuzaba na yina me tadila bamambu yina ba ke lombaka bampangi ya bakala samu na kukuma sadisi?

¹³ Kanisa mpe na mambu ya mfunu yayi: bakristo nyonso ke na nsatu ya kusadila mingi ya bamambu yina ba ke lombaka na basadisi. Bakristo nyonso me lunga kuvanda pene-pene na Yehova, kuzwa kilengi ya kukabula mpe kusadila malongi ya Yehova na luzingu ya bawu. Kasi, wapi yina ke bamambu mpangi ya bakala me lunga kusala samu na kuvanda sadisi?

YINKI NGE LENDA SALA SAMU NA KUVANDA SADISI?

14. Yinki zola zonza kuvanda “muntu yina ba lenda zitisa”? (1 Timote 3:8-10, 12)

¹⁴ Beto tala mwa bamambu yina ke zonzilaka 1 Timote 3:8-10, 12, NWT. (Tanga.) Sadisi me fwana kuvanda ‘muntu yina ba lenda zitisa.’ Ba lenda bangula yawu mpe mutindu “muntu yina ba lenda tudila ntima” to “muntu yina ke salaka bamambu na faso ya mbote.” Ya zola zonza ve ti nge lenda seka ve to ti nge lenda sekisa ve bantu. (Lon. 3:1, 4) Kasi ya zola zonza ti nge ke tulaka ntima na bisalu yina ba ke pesaka nge mpe ti nge ke salaka yawu na faso ya mbote. Kana nge ke manisaka bisalu yina ba ke pesaka nge na kusala mpe nge ke salaka yawu na faso ya mbote, bampangi ya kimvuka ke zaba ti ba lenda tudila nge ntima mpe ke pesa nge buzitu.

15. Yinki zola zonza “kuvanda ve na banzonzolo zole” mpe “kusosa ve kuzwa bima ya mayuya”?

¹⁵ ‘Muntu yina ke ve na banzonzolo zole.’ Ya zola zonza muntu yina ke zonzaka na ntima ya yandi nyonso, yina ke vunaka ve, mpe yina ke ve mabaluka ntangu. Nge ke salaka bamambu yina nge ke zonzaka mpe nge ke vunaka ve bantu. (Bin. 3:32) ‘Muntu yina ke sosaka ve kuzwa bima ya mayuya’ ni muntu yina ke vunaka ve bampangi na mambu ya mbongo. Kusosa ve kudya bampangi mbongo samu beno ke bandiku.

16. a) Yinki zola zonza kuvanda “muntu yina ke kunwaka ve vinu mingi”? b) Yinki zola zonza kuvanda na “kimuntu ya kati ya bunkete”?

¹⁶ ‘Muntu yina ke kunwaka ve vinu mingi’ ke muntu yina ke kunwaka ve mingi mpe yina ke ve ya kuzabana mutindu muntu yina ke kunwaka mingi. Kuvanda na “kimuntu ya kati ya bunkete” zola zonza ti nge ke landaka malongi ya Yehova na luzingu ya nge. Ata ti nge ke ve ya kulunga, nge ke na kizunu samu ti nge ke na kindiku ya mbote na Nzambi.

17. Yinki zola zonza “kumeka bawu samu na kuzaba kana ba lenda sala kisalu yina”? (1 Timote 3:10; tala mpe kizizi.)

¹⁷ “Ba me fwana kumeka bawu samu na kuzaba kana ba lenda sala kisalu yina.” Ya zola zonza ti bakuluntu ke na nsatu ya kutala, kana nge lenda lungisa mbote-mbote bisalu yina ba ke pesa nge mpe kana ba lenda tudila nge ntima. Na yawu, ntangu bakuluntu ke pesaka nge mambu ya kusala, landa mbote-mbote malongi yina ba ke pesaka nge mpe malongi yina dibuundu ya Yehova ke pesaka samu na kulungisa kisalu yina. Sosa kuzaba mbote-mbote faso nge me lunga kusala kisalu yina ba me pesa nge mpe ntangu nge me lunga kumanisa yawu. Kana nge sala kisalu yina ba me pesa nge na faso ya mbote mpe na tiya nyonso, bampangi ya kimvuka ke tala ti nge ke muntu yina ba lenda tudila ntima. Bakuluntu, beno sadisa bampangi yina me kuzwa mbotokolo na kuzaba faso ya kusala. (Tanga 1 Timote 3:10, NWT.) Na kimvuka ya beno ke kwandi na bantwenya ya bakala yina ke na bamvula 13 tii na 19 mpe yina kuzwaka mbotokolo? Ba ke kwandi kifwani ya mbote na yina me tadila kusala kulongoka ya bawu ya Biblia mpe kubongisa mbote-mbote balukutakanu? Ba ke pesaka kwandi bamvutu na balukutakanu mpe ke samunaka? Kana ba kele, beno pesa bawu bisalu ya kusala yina ke ya kulunga na bamvula ya bawu. Kusala mutindu yina ke faso ya “kumeka bawu samu na kuzaba kana ba lenda sala kisalu yina.” Mpe ntangu ba ke luta bamvula yina, ba ke vanda ya kubongama samu na kukuma basadisi.

18. Yinki zola zonza kuvanda muntu yina ke ve na “mambu yina ba lenda funda” yandi?

¹⁸ “Ya ke ve na mambu yina ba lenda funda bawu.” Ya zola zonza ti ba lenda sala ve bamambu ya ngolo yina lenda nata bantu na kufunda bawu. Ya tsyeleka, ba lenda vunina bakristo bamambu. (Yoa. 15:20) Yesu yandi mosi ba vuninaka yandi bamambu mpe yandi zonzaka ti bilandi ya yandi mpe ba zola vunina bawu bamambu. Kasi, kana nge ke na ndyatulu ya mbote mutindu Yesu, nge ke zabana mutindu muntu ya mbote na kati ya kimvuka.—Mat. 11:19.

19. Yinki zola zonza kuvanda kaka “bakala ya kento mosi”?

¹⁹ “Kuvanda kaka bakala ya kento mosi.” Kana nge ke ya kukwela, nge me fwana kuzitisa misiku ya Yehova na yina me tadila makwela: kento mosi samu na bakala mosi. (Mat. 19:3-9) Bakala yina ke mukristo me fwana ata fioti ve kusala kinsuza. (Ebr. 13:4) Kasi ya ke sukaka ve kaka na kusala ve kinsuza. Nge me fwana kukangama kaka na kento ya nge, mpe kulula ata fioti ve kento ya nkaka.—Yobi 31:1.

20. Wa’ faso mpangi ya bakala lenda kipe dikanda ya yandi “na mutindu ya mbote”?

²⁰ “Ba me fwana kutwadisa bana ya bawu mpe yinzo ya bawu na mutindu ya mbote.” Kana nge ke mfumu ya dikanda, nge me fwana kulungisa mbote-mbote mikumba ya nge ya dikanda. Nge me fwana kutwadisa kulongoka ya dikanda, kusamuna na kento ya nge mpe bana ya nge ntangu nyonso yina nge lenda sala yawu. Sadisa bana ya nge na kuvanda na kindiku ya bawu mosi na Yehova. (Ef. 6:4) Bakala yina ke kipeke dikanda ya yandi ke lakisaka ti yandi lenda kipe mpe kimvuka.—Fwanisa na 1 Timote 3:5.

21. Kana nge ke ve ntete sadisi, yinki nge lenda sala?

²¹ Bampangi ya bakala, kana beno ke ntete ve basadisi, mulemvo, beno tanga disolo yayi mpe beno sambila Yehova samu yandi sadisa beno na bamambu yina ke na kati. Longoka bifu yina ba ke lombaka na basadisi na kuvanda na yawu mpe sala bangolo samu na kuvanda na bifu yango. Kanisa na luzolo yina nge ke na yawu samu na Yehova mpe samu na bampangi ya nge. Kulisa nsatu ya nge ya kusadila bawu. (1 Pi. 4:8, 10) Sala bangolo na kukuma sadisi mpe tala kilengi yina ya ke salaka na kusadila bampangi ya nge ya kento na ya bakala. Bika ti Yehova sakumuna bangolo nyonso yina nge ke sala samu na kuvanda sadisi!—Flp. 2:13.