Ka u Chala Akasinta Ivyabumi Vimo Ukuti Apele Ivyabumi Ivyakupambana-pambana?
Ibayibolo likwamula
Awe. Ibayibolo likulongosola akiza ukuti u Chala weyo akapela abanthu, ivinyamana ‘ivyakupambanapambana’ sona ivintu vyosi ivyakumela.a (Ubwandilo 1.12, 21, 25, 27; Ubuvumbuli 4.11) Likunena ukuti abanthu bosi bakafuma kwa Adamu nu Eva bo bapapi bitu ababwandilo. (Genesis 3:20; 4:1) Ibayibolo litakukolelana ni fundo iyakuti u Chala akasintha ivyabumi vimo ukuti apele ivyabumi ivyakupambanapambana. Loli Ibayibolo litakususya vyo abasayansi bakunena ivyakuti ivyabumi ivya mutundu uwakuyana vikupanga sona ivyabumi ivyamutundu ghunugho.b
Ka u Chala Akasinta Ivyabumi Vimo Ukuti Apele Ivyabumi Ivyakupambanapambana?
Nkhimba ifundo iyakuti ivyabumi vikasintha bulo yikukolelana na vyo Ibayibolo likunena?
Buli pakunena izya vinyamana ni vyakumela vyo vikusintha nanthi vyaya ku malo aghanji?
Ka u Chala Akasinta Ivyabumi Vimo Ukuti Apele Ivyabumi Ivyakupambanapambana?
Ukuyana ni Encyclopædia Britannica “abantu bo bakusubila ukuti u Chala akasintha ivyabumi vimo ukuti apele ivyabumi ivyakupambanapambana, bakusubila ivinthu ivyakupambanapambana. Bamo bakusubila ukuti u Chala weyo akutangilila ivyabumi vyosi ivyamuchipeliwa ukuti visinthaghe umwakuyana na malo gho vili.”
Ifundo iyakuti ivyabumi vikasintha yikongelezyapo ifundo izyakukonkapo izi:
Ivyabumi vyosi vikasintha ukufuma ku vyabumi ivyakale nkhani.
Ichabumi chimo chingasinthila zila nu kuba chabumi ichamutundu uwamwabo.
U Chala abaghiye ukuti weyo akupangisya ukuti vibanje bunubu.
Nkhimba ifundo iyakuti ivyabumi vikasintha bulo yikukolelana na vyo Ibayibolo likunena?
Inkani iyakuti ichipeliwa chikasintha bulo yitakukolelana ni nkhani yo yikwaghiwa mwibuku ilya Ubwandilo yo yikunena ukuti ivintu vikapeliwa. U Yesu akabombezya ifundo zyo zikwaghiwa mwibuku ilya Ubwandilo ukuti asimikizye ukuti ivintu vikapeliwa naloli. (Ubwandilo 1.26, 27; 2.18-24; Matayi 19.4-6) Ibayibolo likunena ukuti bo u Yesu atizite pachisu ichapasi akamwavwanga u Chala ‘pakupela ivinthu vyosi’. (Yohani 1.3) Inyinong’ono izyakuti u Chala akasintha ivyabumi vimo ukuti apele ivintu ivyakupambapambana yitakukolena na vyo Ibayibolo likumanyisya.
Buli pakunena izya vinyamana ni vyakumela vyo vikusintha nanthi vyaya ku malo aghanji?
Ibayibolo litakunenapo chilichosi ichakukwafyanya ni mitundu yo yingasintha ukufuma ku mutundu ghoka. Loli litakususya ukuti ivinyamana ni vyakumela ivyakupambanapambana vyo u Chala akapela vingasintha akabonekele ichifukwa cha malo gho vili. Bamo bakwinong’ona ukuti ichabumi nanthi chasintha ukuyana na malo gho chili kokuti umutundu ughupya uwa chabumi wapangiwa, loli ifundo iyi te yabwanaloli.
a Mu Bayibolo amazyu aghakuti ‘umutundu’ ghakung’anamula ivyinji ukuyanisya na vyo abasayansi bakunena. Akabalilo akinji abasayansi bakunena ukuti ivyabumi vikusintha nu kuba mutundu ughupya uwa vyabumi. Loli ibuku ilya Ubwandilo likulangizya ukuti akabalilo akinji kukuba kupambana bulo ukwa vyabumi vyo vyapangiwa ukufuma ku vyabumi ivyamutundu ugho.
b Ifundo iyakuti ivyabumi vikasintha yikongelezyapo ifundo izyakukonkapo izi.