INKANI IYAKUMANYILA 41
Nkimba Tungamanyilako Ichoni ku Makalata Mabili Agha Pitala?
“Po inkwiza pakubakumbuzyanga [pakubakumbusyanga] bwila na bwila ivintu vinivi.”—2 PITA. 1.12.
ULWIMBO 127 Mtundu wa Munthu Uwo Nkhwenera Kuŵa
VYO INTI TUMANYILEa
1. Po umutumiwa u Pitala akaba papipi pakufwa, ka u Yehova akamupa mbombo buli?
UMUTUMIWA u Pitala akamubombela u Yehova umwabusubaliwa ukwa myaka iyinji. Akabalilo kosi akendagha nu Yesu pakulumbilila, akandisya imbombo iyakulumbila ku bantu bo te Bayuda sona pisinda pache akaba mukagulu akakwenelezya. Kubumalilo ubwa bumi bwache po akaba papipi pakufwa, u Yehova akamupa imbombo inkulu iyakuti abombe. Cha muma 62 mupaka 64 C.E., u Yehova akamubombezya imbombo ukuti asimbe amakalata mabili gho mabuku agha mu Bayibolo, agha 1 nu 2 Pitala. U Pitala akaba nu lusubilo ulwakuti nanti afwa amakalata agha inti ghize ghabavwe Abakilisitu.—2 Pita. 1.12-15.
2. Choni cho amakalata agha Pitala ghakasimbiwa pakabalilo kache?
2 Pakabalilo ko u Pitala akasimbagha amakalata agha, abakamu na bayemba bakakomanagha “ni njelo izyakulekana-lekana.” (1 Pita. 1.6) Abantu ababibi bakayezyanga ukumanyisya ivimanyisyo ivyabumyasi sona inkalo izibibi muchipanga. (2 Pita. 2.1, 2, 14) Sona Abakilisitu bo bakikalagha ku Yelusalemu bakaba papipi pakukomana nu “bumalilo ubwa vintu vyosi.” Ivi vikung’anamula ukuti abasilikali aba ku Loma bakaba papipi pakumongola itawuni nu bulaghili ubwa Bayuda. (1 Pita. 4.7) Tutakukayikila ukuti amakalata agha Pitala ghakabavwa Abakilisitu ukuti bajimbe ku ntamyo zyo bakakomanagha nazyo sona ukuti bisengannye ku ntamyo zyo bakwiza pakukomana nazyo.b
3. Choni cho tukulondiwa ukumanyila amakalata agha Pitala?
3 Napo u Pitala akabasimbilagha Abakilisitu ababwandilo amakalata agha, loli u Yehova akitikizya ukuti ghasimbiwe mu Bayibolo. Amasiku ghano pope tukupindula ni fundo zyo zili mumakalata agha. (Loma 15.4) Tukwikala muchisu cho chikwitikizya inkalo imbibi sona tukukomana ni ntamyo zyo zingapangisya ukuti chibe chipala ukumubombela u Yehova. Sona lunulu inti tukomane ni ntamyo inkulu ukuchila yo Abayuda bakakomana nayo. Mumakalata mabili agha Pitala tukwaghamo ifundo izyakulondiwa. Ifundo izi zingatwavwa po tukubukilila ukulindilila isiku ilya Yehova, ukumalana ni ntamyo iyakoghopa abantu sona ukuti tubaghanaghe nkani abamwitu. Zingabavwa sona abasongo ukumanya mo bangabombela pakwavwa abakamu na bayemba muchipanga ukuti babukilile ukuba bamaka.
TUBUKILILE UKULINDILILA
4. Ngati mo pakulangizizya pa 2 Pitala 3.3, 4, choni cho chingaghela ulwitiko lwitu?
4 Tukwikala na bantu bo batakusubila amabulaghuzi agha mu Bayibolo. Abakususya bangatobezya ichifukwa chakuti twanena ukwa myaka iyinji ukuti ubumalilo bukwiza. Bamo bakususya ukuti ubumalilo tebukizepo lumo. (Belenga 2 Pitala 3.3, 4.) Nanti abantu bo tukubalumbilila, bo tukumbomba nabo imbombo pamo abamumbumba yitu banganena amazyu agha, ulwitiko lwitu lungagheliwa. U Pitala akalongosola vyo vingatwavwa.
5. Choni cho chingatwavwa ukuti tubukilile ukulindilila ubumalilo? (2 Pitala 3.8, 9)
5 Abantu bamo bakwennya ukuti u Yehova akuzyela-zyela pakumazya ivintu ivibibi. Amazyu agha Pitala ghakutwavwa ukuti tubukilile ukulindilila ichifukwa chakuti ghakutukumbusya ukuti mo u Yehova akwenezya akabalilo, vikupambana sana na mo abantu bakukenezya. (Belenga 2 Pitala 3.8, 9.) Pamaso pa Yehova amaka 1,000 ghali ngati lisiku lyoka. U Yehova mufisalyoyo, atakulonda ukuti nayumo umuntu ize afwe. Loli ichisu chikwiza pakumala nanti isiku lyache lyafika. Tuli nu lusako ulwakubombezya akiza akabalilo ko kasyala pakulumbilila ku bantu aba maluko ghosi.
6. Ka ‘tulindililaghe nu kukumbukila’ buli-buli isiku ilya Yehova? (2 Pita. 3.11, 12)
6 U Pitala akutukazya ukuti ‘tulindililaghe nu kukumbukila’ isiku ilya Yehova. (Belenga 2 Pitala 3.11, 12.) Ka tungabomba buli-buli pakulindilila? Tungabomba akiza ukuti isiku lililyosi tuyezyanje ukwinong’onelapo mo ubumi bukwiza pakubela muchisu ichipya. Mwinong’onele ukuti muli muchisu ichipya cho mukufuta utumpepo utwiza, mukulya ichakulya ichiza, mukupokelela abantu bo mukabaghanagha po bakuzyuka, sona mukumanyisya abantu bo bakabako kwa myaka iyinji kwisinda mo amabulaghuzi agha mu Bayibolo ghakakwanilisiwa. Nanti mukwinong’onelapo ivintu ivi, vingabavwa ukuti mubukilile ukulindilila nu kusubila ukuti ubumalilo buli papipi. “Pakuti muzimenye kale zinizi” zyo inti zibombiwe muntazi, po mukulondiwa ukuti muchebaghe umwakuti “mutakasovyiwe” na bamanyisi abamyasi.—2 Pita. 3.17.
TUTAKANYILAGHE ABANTU
7. Ka ukunyila abantu kungatukwafya buli-buli?
7 Tukulonda ukubomba chilichosi cho tungakwanisya ukuti tubabuzyeko abanji amazyu amiza ichifukwa tukumanya ukuti isiku ilya Yehova lili papipi. Loli akabalilo kamo tungoghopa ukuti tubombe bunubu. Chifukwa buli? Ichifukwa chakuti tungoghopa ivintu vyo abantu bangatubombela. Ivi vyovyo vikabombiwa kwa Pitala. Ubusiku bo u Yesu akalongiwanga, u Pitala akanyila ukuti itikizye ukuti mumanyili wa Yesu sona akakana umwakupyanizya-pyanizya ukuti atamumenye u Yesu! (Mata. 26.69-75) Loli u Pitala akaleka ukunyila abantu sona pisinda pache akasimba ukuti: “Mutakamunyilaye nayumo umuntu, sona mutakapasyanje.” (1 Pita. 3.14) Amazyu gho u Pitala akanena ghakulangizya ukuti nuswe bulo tungaleka ukunyila abantu.
8. Choni cho chingatwavwa ukuti tuleke ukunyila abantu? (1 Pitala 3.15)
8 Choni cho chingatwavwa ukuti tuleke ukunyila abantu? U Pitala akutubuzya ukuti: “Mubuyo bwache mumunyilaye u Kilisitu mumoyo ghinyu pakuti we Mwene winyu.” (Belenga 1 Pitala 3.15.) Tukukumbusiwa ukuti u Yesu Kilisitu we Mwene witu sona ali na maka sana. Nanti mwagha ulusako ulwakubabuzyako abantu abanji amazyu amiza loli mukoghopa, mukumbukilaghe Umwene witu. Mwinong’onele ngati mukumwennya u Yesu Kilisitu akulaghila kumwanya sona azgunguliliwe na bantumi amamiliyoni aghinji. Mukumbukilaghe ukuti apeghiwe “ubulaghili bosi kumwanya na pasi pano” sona u Yesu “akwiza pakuba naswe [uswe] akabalilo kosi mupaka kubumalilo ubwa chisu ichapasi.” (Mata. 28.18-20) U Pitala akutukazya ukuti “akabalilo kosi mwiyannye” pakufighilila ulwitiko lwinyu. Ka mungighana ukuti mulumbililagheko ku mbombo, ku sukulu pamo kulikosi ko mungaba? Mwinong’onele zila akabalilo ko mungabombela bunubu, ukufuma apo mwisengannye mo mungaye munenele. Mwipute ukuti mube bajivu nu kusubila ukuti u Yehova inti abavwe ukuti muleke ukunyila abantu.—Imbo. 4.29.
“MUGHANANAYE NKANI”
U Pitala akitikizya ubulongozi bo u Pabuli akamupa. Amakalata mabili gho u Pitala akasimba, ghakutumanyisya mo tungalangizizya ulughano ku bakamu na bayemba bitu (Ennya indime 9)
9. Ka u Pitala akapotwa ukulangizya ulughano pachakubombiwa buli? (Ennya sona ichituzi.)
9 U Pitala akamanyila mo angalangizizya ulughano. U Pitala akabapo po u Yesu akanena ukuti: “Po losi ulu nkubapa ilamulo ilipya ilyakuti mughananaye mwebene. Mughananaghe, ukuyana na mumo ane [une] inkabaghanila.” (Yoha. 13.34) Napo vikaba bunubu, akabalilo kamo u Pitala akakana ukuti alye poka na bakamu na bayemba bo batakaba Bayuda ichifukwa chakuti akoghopagha Abakilisitu bo bakaba Bayuda. Umutumiwa u Pabuli akanena vyo u Pitala akabomba ukuti bukaba “buzimbuli.” (Gala. 2.11-14) U Pitala akitikizya ubulongozi bo u Pabuli akamupa sona akamanyilapo zimo. Mumakalata ghache ghosi mabili, akadidimizya ukuti tutakiyivwange bulo ukuti tuli nu lughano ku bakamu na bayemba loli tulangizyange ulughano ulu.
10. Choni cho chingabavwa ukuti mubaghanaye abakamu na bayemba ‘ukusita ubuzimbuli’? Longosola. (1 Pitala 1.22)
10 U Pitala akanena ukuti tubaghiye ukubaghana abakamu na bayemba bitu muchipanga ‘ukusita ubuzimbuli.’ (Belenga 1 Pitala 1.22.) Ulughano ulu lwaghona “pakwivwila ubwanaloli.” Ubwanaloli ubu bukutwavwa ukumanya ukuti “u Chala atakwennya icheni cha muntu.” (Imbo. 10.34, 35) Tutangivwila ilamulo ilya Yesu ilyakuti tughananaye, nanti tukusalila muchimanyani pakulangizya ulughano muchipanga. Loli akabalilo kamo vingabombiwa ukuti bamo tungabaghana nkani ukuchila abanji ngati mo u Yesu akabombela. (Yoha. 13.23; 20.2) Loli u Pitala akubakumbusya ukuti mukulondiwa ukuti “mubaghanaye abitiki abamwinyu” chifukwa chakuti muli mumbumba yoka.—1 Pita. 2.17.
11. Nkimba ‘ukubaghana abanji nu moyo winyu ghosi’ chikung’anamula ichoni?
11 U Pitala akutukazya ukuti “mughananaye mwebene nu moyo winyu ghosi.” Munkani iyi amazyu aghakuti “mughananaye” ghakung’anamula ukumughana umuntu yumo napo chingaba chipala ukukulangizya ulughano. Umwakufwanikizya, ka tungabomba ichoni nanti umukamu yumo atunangila? Pabwandilo, tungalonda ukuti tumubombele ngati mo abombela mumalo mwakumulangizya ulughano. U Pitala akamanyilako kwa Yesu ukuti inkalo iyi yitakumuhobosya u Chala. (Yoha. 18.10, 11) U Pitala akasimba ukuti: “Mutakatanizannyanje ububibi pa bubibi, pamo intuko pa ntuko awe. Mubuyo [mumalo] bwache, mutanizannyanje nu lusayo.” (1 Pita. 3.9) Nanti muli nu lughano ulwenecho, inti mube bachisa sona abakwinong’onela abantu bo bangabakalalizya.
12. (a) Nkimba ulughano ulwakufikapo lungatwavwa ukuti tubombe ichoni? (b) Nkimba mukulonda ukuti mubombe ichoni ukuyana na mo bafwanikizizya mu vidiyo iyakuti Sungilirani Chawanangwa Chapadera Icho Ni Umoza Withu pa jw.org?
12 Mukalata yache iyabwandilo, u Pitala akabombezya amazyu aghakuti “mughananaye mwebene nu lughano ulwakufikapo.” (1 Pita. 4.8) Lumo u Pitala abaghiye ukuti akakumbukilagha vyo akamanyila ukufuma kwa Yesu pa nkani iya kuhobokela ku myaka iyakwisinda. Pakabalilo kala, u Pitala akasubilagha ukuti akaba muntu umwiza ichifukwa chakuti akasakizya ukuti angamuhobokela umukamu wache amabulendo “seveni”. Loli u Yesu akamumanyisya u Pitala sona nuswe ukuti tubahobokelaye abamwitu mupaka amabulendo “77,” vyo vikung’anamula ukuti akabalilo kosi tubahobokelaye abamwitu. (Mata. 18.21, 22) Nanti mwagha ukuti chakutamya ukubombezya ubulongozi ubu, mutakanyokele kwisinda! Ababombi bosi aba Yehova basita ukufikapo, akabalilo kamo chikuba chakutamya ukuti babahobokele abamwabo. Ichintu ichakulondiwa sana pakabalilo aka, chakuti mubombe chilichosi cho mungakwanisya ukuti mumuhobokele uwamwinyu nu kuba nawe pamutende.c
MWE BASONGO MUPWELELELAGHE ING’OZI IZYA YEHOVA
13. Choni cho akabalilo kamo chingaba chakutamya ukuti abasongo baghe akabalilo akakubakazya abakamu na bayemba?
13 Tukusubila ukuti u Pitala atakaluvya vyo u Yesu akamubuzya akati azyuka po akanena ukuti: “Sungilila ing’ozi zyane.” (Yoha. 21.16 ) Nanti we songo, nuwe bulo ukumanya ukuti ubulongozi ubu ukulondiwa ukububombezya. Napo vili bunubu, loli akabalilo kamo chingaba chakutamya ukuti u songo aghe akabalilo akakuti akwanilisye imbombo iyakulondiwa iyi. Ichabwandilo, abasongo babaghiye ukwenelezya ukuti bakuzipwelelela imbumba zyabo umwakumubili nu mwabuzimu. Bakulondiwa sona ukutangilila pa mbombo iya kulumbilila, ukusengannya inkomano sona ukusendapo ichigaba pankomano izya pachipanga, izya dela nu lukomano ulwachigaba. Bamo bakwavwapo sona mu Komiti iya Kunenezannya na Bachipatala pamo Mudipatimenti iya Vyakuzenge-zenga. Ukunena ubwanaloli abasongo bakutangwanika sana!
Abasongo bo bali nu lughano napo bangaba bakutangwanika, bakubomba chilichosi cho bangakwanisya ukuti bapwelele ing’ozi izya Chala (Ennya indime 14-15)
14. Choni cho chingabapangisya abasongo ukuti badimaghe ing’ozi? (1 Pitala 5.1-4)
14 U Pitala akubakazya abasongo abamwabo ukuti: “Mudimaye umudimo uwa ng’ozi zizyo u Chala akubapa.” (Belenga 1 Pitala 5.1-4.) Nanti we songo, tukumanya ukuti ubaghanite abakamu na bayemba sona ukulonda ukubapwelelela. Loli akabalilo kamo mungiyivwa ukuti mukutangwanika sana pamo mukulita umwakuti mukwennya ukuti imbombo iyi mutangayikwanisya. Nkimba mungabomba ichoni? Mumubuzye u Yehova mo mukwiyivwila. U Pitala akasimba ukuti: “Umuntu wesi yuyo akubombela abanji, abombaye na maka ghagho u Chala akamupa.” (1 Pita. 4.11) Abakamu na bayemba pakabalilo aka bangakomana ni ntamyo zyo zitangamala muchisu ichibibi ichi. Loli mukulondiwa ukukumbukila ukuti “umudimi usongo” u Yesu Kilisitu, weyo angabavwa nkani ukuchila vyo umwe mungabomba. U Yesu angabavwa pakabalilo aka sona akwiza pakubavwa muchisu ichipya. Vyo u Yehova akulonda ukuti abasongo babombaghe ko kubaghana abakamu na bayemba, ukubapwelelela sona ukuti babanje “chifwanikizyo ichiza icha ng’ozi.”
15. Ka usongo yumo akapwelelelagha buli-buli abakamu na bayemba? (Ennya sona ichituzi.)
15 U William, yo aba we songo kwa myaka iyinji, akivwisya ukulondiwa ukwa kupwelelela abakamu na bayemba. Pakabalilo ko u COVID-19 akandagha, u William na basongo abamwabo bakapanga indondomeko iyakuti usabata aliwesi bakomanaghe na aliwesi uwa mukagulu kabo. Akalongosola ichifukwa cho bakabombelagha bunubu ukuti: “Abakamu na bayemba abinji bakabanga beka panyumba, ivi nge vikapangisya ukuti bande pakwinong’ona ivintu ivibibi.” U William akateghelezyanga nkani nanti umukamu pamo umuyemba akulongosola intamyo zgo akomana nazyo nu kwennya vyo akupasya navyo sona vyo akulondiwa. Pisinda pache akayezyanga ukwagha inkani yimo mumabuku ghitu pamo ividiyo yo angayibombezya pakumukazya umukamu pamo umuyemba. Akasimba ukuti: “Pakabalilo aka ukupwelelela abakamu na bayemba kwakulondiwa sana ukuchila kwisinda kosi uku. Tukubikapo umoyo pakubavwa abantu bo te bakamu na bayemba ukuti bamanyile ivya Yehova sona tukulondiwa ukubomba umwakuyana bulo ukuti tubavwe abakamu na bayemba bitu umwakuti babukilile ukuba mubwanaloli.”
MUMWITIKIZYE U YEHOVA UKUTI AMALIZYE PAKUBAMANYISYA
16. Nkimba tungabombezya buli-buli ifundo zyo twamanyila mumakalata gho u Pitala akasimba?
16 Munkani iyi twanenezannya ivintu ivyakuchepa bulo vyo twamanyilako ukufuma mumakalata mabili gho u Pitala akasimba. Tukusubila ukuti mwennyamo ivintu vimo vyo mukulondiwa ukusinta ukuti mubombaghe akiza. Umwakufwanikizya, ka mukulonda ukuti akabalilo kosi mwinong’onelaghepo amalusayo gho mukwiza pakughagha muchisu ichipya? Ka mwibikila ivyakubomba ukuti mulumbililaghe ku mbombo, ku sukulu pamo ku malo ghalighosi? Ka mwennya izila zyo mungalangizizya ulughano umwakukwana ku bakamu na bayemba? Mwe basongo, ka mwasimikizya ukuti inti mudimaghe ing’ozi izya Yehova umwakuhoboka sona umwakwiyipa? Mube mwe babwanaloli nu kwennya po mukulondiwa ukusinta ukuti mubombaghe akiza, loli nanti mwagha ukuti ichigaba chimo mutakubomba akiza, mutakanyokele munyuma. “U Mwene mwiza,” sona angabavwa ukuti musinte nu kwanda ukubomba akiza. (1 Pita. 2.3) U Pitala akutubuzya ukuti: ‘U Chala . . . akwiza pakumalizya ukubamanyisya, nu kubavwa, nu kubakazya, sona nu kubikazya palwalo ulukafu.’—1 Pita. 5.10.
17. Nanti tuli nu lweke sona tukwitikizya ukuti u Yehova atumanyisye, choni cho chikwiza pakubombiwa?
17 Pabwandilo u Pitala akiyivwanga ukuti muntu wa mbibi yo atangabomba poka nu Mwana uwa Chala. (Luka 5.8) Loli ichifukwa chakuti u Yehova nu Yesu bakamwavwa umwalughano, u Pitala akaba musubaliwa pakumukonka u Yesu. Ivyakukonkapo vyache vyakuti u Yehova akamwitikizya u Pitala ukuti injile “mu Bumwene ubwa bwila na bwila ubwa Mwene witu, sona nu Mupoki witu u Yesu Kilisitu.” (2 Pita. 1.11) Ichi chikaba chakukonkapo ichakuswighisya sana! Nanti mungaba nu lweke ngati mo akabombela u Pitala, nu kwitikizya ukuti u Yehova abamanyisye, numwe bulo mukwiza pakupokela ubumi ubwa bwila na bwila. Mukwiza pakupokela “umuvwalo uwa lwitiko lwinyu ghugho bo bupoki ubwa bumi bwinyu.”—1 Pita. 1.9.
ULWIMBO 109 Temwani Ŵanji Kufumira mu Mtima
a Munkani iyi, inti twennye mo ifundo zyo tukumanyilako ku makalata agha Pitala zingatutulila ukuti tujimbe intamyo zyo tukukomana nazyo. Sona mo zingabatulila abasongo ukuti bakwanilisye ubudindo bwabo pakuba badimi.
b Abakilisitu bo bakikalagha ku Palesitina bakapokela amakalata ghosi mabili agha Pitala po Abaloma bakaba ukuti bachili batamongoye u Yelusalemu akabwandilo mu 66 C.E.
c Ennya ividiyo iyakuti Sungilirani Chawanangwa Chapadera Icho Ni Umoza Withu pa jw.org.