Musalaghe Ivinthu Ukuyana nu Lwitiko Lwinyu

1. Choni cho umutumiwa u Pabuli akikutisiwanga nanthi akwennya vyo abomba pa bumi bwache?

PA KABALILO kamo, umutumiwa u Pabuli akamanya ukuti asyala panandi ukuti afwe loli akaba wakwikutisiwa nu bumi bo akikala. Akati inong’onelapo ivyakwisinda, akati: “Namalizya inyangalo iyakuchimbila sona nasungilila ulwitiko.” (2 Timo. 4.6-8) U Pabuli akasala akiza sana ivinthu pakumubombela u Yehova sona akiyivwanga ukuti u Yehova akahobokagha nawe. Nuswe bulo tukulonda ukusala akiza ivinthu ukuti tumuhobosye u Chala. Ka tungabomba bulibuli bunubu?

2. Nkhimba u Pabuli akang’anamulagha choni pa 2 Aba Kolinti 5.7?

² Pakunena ivya bumi bwache sona ivya Bakilisitu bamo abasubaliwa, u Pabuli akati: ‘Ubumi bwitu bughonite pa lwitiko, butaghonite pa vinthu vyo tukuvyennya na maso.’ (2 Koli. 5.7) Ka u Pabuli akang’anamulagha choni? Abanthu bo bate nu lwitiko mwa Yehova bakusala ivinthu ukuyana na vyo bakwennya, vyo bakwivwa sona mo bakwiyivwila. Loli umunthu yo ali nu lwitiko akusala ivinthu vyo vikulangizya ukuti akumusubila u Yehova u Chala. Ivyakubomba vyache vikulangizya ukuti akusimikizya ukuti u Chala akwiza pakumusaya sona akwiza pakupindula nanthi akukonkha ubulongozi bwa Yehova bo bukwaghiwa mu Bayibolo.—Sali. 119.66; Hebe. 11.6.

3. Ka tukupindula bulibuli nanthi tukwikala umwakuyana nu lwitiko? (2 Aba Kolinti 4.18)

³ Akabalilo kamo swebosi tukusala ivinthu ukuyana na vyo tukwennya, vyo tukwivwa sona mo tukwiyivwila. Loli utubalilo tumo, tungakomana ni nthamyo nanthi tukulonda ukusala ivinthu ivyakulondiwa nkhani pa bumi bwitu umwakusendela bulo vyo tukwivwa pamo vyo tukwennya. Chifukwa buli? Ichifukwa chakuti vyo tukwennya nu kwivwa akabalilo kamo vingatupusika. Napo vitangaba bunubu, loli nanthi tukusala ivinthu ukuyana na mahala ghitu vingapangisya ukuti pabumalilo tusale ivinthu vyo vitakukolelana nu bulongozi sona ifundo izya mu Bayibolo. (Ndumbi. 11.9; Mata. 24.37-39) Nanthi tukwikala umwakuyana nu lwitiko lwitu, akabalilo kosi inthi tusalaghe ivinthu vyo ‘vikumuhobosya u Chala.’ (Efe. 5.10) Nanthi tukukonkha ubulongozi bwa Chala tukuba nu mutende uwa muyo sona tukuba bakuhoboka. (Sali. 16.8, 9; Yesa. 48.17, 18) Sona nanthi tukubukilila ukwikala umwakuyana nu lwitiko tungize tubwaghe ubumi ubwa bwila na bwila.—Belenga 2 Aba Kolinti 4.18.

4. Ka umunthu angamanya bulibuli ukuti akwenda umwakuyana nu lwitiko pamo akusendela bulo akinong’onele kache?

⁴ Ka tungamanya bulibuli ukuti tukwikala umwakuyana nu lwitiko? Tungamanya umwikwilalusya malalusyo agha: Ka tukwendela fundo buli nanthi tukulonda ukusala ivinthu? Nkhimba tukusala ivinthu pakusendela bulo vyo tukwennya? Pamo tukusala ivinthu umwakulangizya ukuti tukusubila sona tukukonkha ubulongozi bwa Yehova? Za tunenezannye mo tungabukilila ukwikala umwakukolelana nu lwitiko muvigaba vitatu ivi: nanthi tukusala imbombo, nanthi tukusala umunthu uwakusendana nawe sona nanthi twapokela ubulongozi ukufuma ku gulu lyitu. Pa chigaba chilichosi inthi tunenezannye ifundo zyo zingatwavwa ukuti tusalaghe akiza ivinthu.

NANTHI TUKULONDA UKUSALA IMBOMBO

5. Ka tukulondiwa ukwinong’onela ichoni nanthi tukulonda ukusala imbombo?

⁵ Twebosi tukulonda ukwagha ivyakulondiwa vyitu ni vya mbumba yitu. (Ndumbi. 7.12; 1 Timo. 5.8) Imbombo zimo zya ndalama izyinji. Zingamwavwa umunthu ukuti aghe ivyakulondiwa ivyapabumi ivyi siku ni siku sona asengulagheko ni ndalama zimo zyo zingamwavwa munthazi. Loli imbombo zimo zikupangisya ukuti umunthu aghe bulo ivyakulondiwa ivyisiku ni siku vyo imbumba yache yikulondiwa. Nanthi tukulonda ukusala imbombo, akabalilo akinji tukwennya indalama zyo inthi tupokelaghe. Loli nanthi vyovyo tukwennya bulo pa mbombo yo tukulonda ukubomba, tukulangizya ukuti tukusendela bulo akinong’onele kitu.

6. Ka tungalangizya bulibuli ukuti tukwikala umwakuyana nu lwitiko nanthi tukulonda ukusala imbombo? (Aba Hebeli 13.5)

⁶ Nanthi tukwikala umwakukolelana nu lwitiko, inthi twenelezyange mo imbombo yo tukulonda ukwingila inthi yikwafizye ubumanyani bwitu nu Yehova. Tungilalusya ukuti: ‘Nkhimba imbombo iyi, inthi yipangisye ukuti mbombaghe ivinthu vyo u Yehova avibengite?’ (Mbupi. 6.16-19) ‘Ka inthi yipangisye ukuti mphotwange ukubomba ivinthu ivya buzimu pamo ukuti mbanje kubutali ni mbumba yane ukwa kabalilo akatali?’ (Filipi 1.10) Nanthi uansala wakuti inga, tungabomba akiza ukuleka ukwingila imbombo iyi napo ko tukwikala imbombo zingaba ukuti zikusoba. Ichifukwa chakuti tukwikala umwakuyana nu lwitiko tukusala ivinthu vyo vikulangizya ukuti tukusubila ukuti u Yehova inthi atupe vyo tukulondiwa pabumi.—Mata. 6.33; belenga Aba Hebeli 13.5.

7-8. Ka umukamu u Javier akabomba bulibuli ivinthu umwakuyana nu lwitiko lwache? (Ennya sona ichithuzi.)

⁷ Ennya vyo umukamu yumo u Javier, ayo akwikala ku South America mo akenezyanga ukulondiwa ukwakwikala umwakuyana nu lwitiko. Akanena ukuti: “Nkhalondagha imbombo yo yingampha indalama izyinji ukuchila zyo nkhapokelagha pabwandilo sona yinganavwa ukwagha vyosi vyo nkhulondiwa.” Loli u Javier akalondagha nkhani ukuba mupayiniya. Akabukilila ukunena ukuti: “Bakanitizya ukuti inje mphange amaintavyu agha mbombo yimo iyapamwanya. Po nkhaba nchili nthapangite amaintavyu, nkhiputa kwa Yehova ichifukwa chakuti nkhamanyagha ukuti umwene weyo akamanyagha vyo nkhalondiwanga. Nkhalondagha imbombo yo yinganavwa ukwagha indalama izyinji, loli nthakalondagha yo yingapangisya ukuti mphotwe ukukwanilisya ivinthu ivyabuzimu vyo nkhulonda ukubomba.”

⁸ U Javier akalongosola sona ukuti: “Po bakamphangagha amaintavyu, bakambuzya ukuti inthi mbombaghe amaawazi aghinji. Nkhababuzya umwamuchizi ukuti te nkhwanisye ukubomba imbombo iyi ichifukwa cha mbombo iyakulumbilila.” U Javier atakingila imbombo iyi. Pakati pendapo amasabata ghabili, akanda ubupayiniya. Sona kubumalilo ubwa mwaka ghunugho akagha imbombo iya kabalilo akanandi. Akanena ukuti: “U Yehova akivwa inyiputo zyane sona nkhagha imbombo yo yikanavwa ukuti nkhwanisyange ubupayiniya. Ne wakuhoboka sana ukubomba imbombo yo yikumpha akabalilo akatali akakumubombela u Yehova nu kwavwa abakamu na bayemba.”

9. Ka mwamanyilako choni kwa vyo vikabombiwa kwa Trésor?

⁹ Ka tungabomba choni nanthi twamanya ukuti imbombo yo tukubomba yitakutwitikizya ukuti twikalaghe umwakuyana nu lwitiko? Za twennye vyo vikabombiwa kwa Trésor, yo akwikala ku Congo. Akati: “Imbombo yo nkhanda ukubomba yoyo nkhayilondagha sana. Nkhapokelagha indalama izyinji ukuchila zyo nkhapokelagha pabwandilo sona abanthu bakanda ukutchindika.” Loli, u Trésor akaleka ukwaghiwa pa nkhomano ichifukwa chakuti akabombagha imbombo ukwa maawazi aghinji. Sona akabalilo kamo akalondiwa ukubafighilila abanthu bo babomba ivinthu umwabusita ubusubaliwa. U Trésor akalondagha ukuyileka imbombo iyi loli akapasyanga na mo ivinthu inthi vibele. Choni cho chikamwavwa? Akanena ukuti: “Isimbo lya Habakuku 3.17-19 likanavwa ukumanya ukuti napo imbombo yingamalila, u Yehova akwiza pakubukilila ukunavwa. Pisinda pache nkhayileka imbombo.” Pabumalilo akati: “Abanthu abinji bakwinong’ona ukuti nanthi imbombo ya ndalama izyinji, umunthu angapeleka chilichosi ukongelezyapo imbumba yache sona ivinthu ivyabuzimu ukuti ingile imbombo iyi. Nkhuhoboka sana ukuti nkhafighilila ubumanyani bwane nu Yehova sona imbumba yane. Umwaka ghukati wendapo, u Yehova akanavwa ukwagha imbombo yo yikunavwa ukuti nikalaghe ubumi ubupepe sona imbe na kabalilo akinji akakubombela ivinthu ivyabuzimu. Nanthi tukumubika u Yehova pabwandilo, akabalilo kamo tungatamiwa ichifukwa chakuti tute ni ndalama, loli u Yehova akutupwelelela.” Nanthi tukubukilila ukusubila ubulongozi bwa Yehova ni vinthu vyo atulayizizye, tukubukilila ukwikala ukuyana nu lwitiko sona akwiza pakutusaya.

NANTHI TUKULONDA UKUSALA UWAKUSENDANA NAWE

10. Choni cho chingapangisya ukuti tubombe ivinthu umwakusendela bulo inyinong’ono zyitu nanthi tukusala uwakusendana nawe?

¹⁰ Isendwa chabupi ichakufuma kwa Yehova sona aliwesi ali nu bwabuke ubwakwingila mu sendwa. Nanthi umuyemba akwinong’ona ivyakwagha umukamu umwiza, akulondiwa ukwennya ubuthu bwache, mo akubonekela, imbili yache, mo akwaghila indalama, ubudindo bo ali nabo mu mbumba sona mo akubombela nabo ivinthu.b Ivinthu ivi vyakulondiwa sana. Loli nanthi kwennya ivinthu ivi vyene, angalangizya ukuti akwennya ivinthu umwakuyana ni nyinong’ono zyache.

11. Ka tungalangizya bulibuli ukuti tukwikala umwakuyana nu lwitiko nanthi tukulonda ukusala uwakusendana nawe? (1 Aba Kolinti 7.39)

¹¹ U Yehova akuhoboka sana na bakamu na bayemba bo bakukonkha ubulongozi bwache nanthi bakulonda ukusala uwakusendana nawe! Umwakufwanikizya, bakubikapo umoyo umwakulindilila mphaka ‘bapululile pa bunyamata’ po batandite ichibwezi. (1 Koli. 7.36) Ukuti bamanye umunthu umwiza uwakusendana nawe bakwennya inkhalo zyo u Yehova akuti zyiza kwa mulume pamo umuchi umwiza. (Mbupi. 31.10-13, 26-28; Efe. 5.33; 1 Timo. 5.8) Nanthi yo te we Kaboni wa Yehova anda pakubasipa, bakukonkha ubulongozi bo bukuti musendaghe pamo ukusendwa ‘mwa Mwene,’ bo buli pa 1 Aba Kolinti 7.39. (Belenga.) Bakubukilila ukwikala umwakuyana nu lwitiko lwabo sona ulusubilo ulwakuti u Yehova weyo akumanya akiza sana vyo bakulondiwa ukuchila aliwesi.—Sali. 55.22.

12. Nkhimba mukumanyilako choni kwa Rosa?

¹² Za twennye vyo vikabombiwa kwa Rosa, umupayiniya yo akwikala ku Colombia. Umunthu yo akabombagha nawe imbombo yo atakaba we Kaboni akanda ukumulonda. U Rosa wepe akanda pakumughana. Akanena ukuti: “Akabonekagha ukuti akaba mwiza. Akabavwanga abanthu abamukaya kabo sona akabonekagha akiza. Nkhahobokagha na mo akabombelagha nune ivinthu. Akaba na chilichosi cho nkhalondagha ukuti umulume wane ize abe nacho ukuti bulo atakaba we Kaboni.” Akanena sona ukuti: “Chikaba chipala sana ukuti imukane. Pa kabalilo kala nkhalondagha ukusendwa. Loli nthakamwaghagha umukamu uwakuti ningasendana nawe.” U Rosa akinong’onelapo mo ivyakusala vyache vingakwafizya ubumanyani bwache nu Yehova. Ivi vikamwavwa ukuti aleke ukwangala nu mwanavuli uyu nu kubukilila ukutangwanika ni vyabuzimu. Pakati pendapo akabalilo, bakamwitizya ukuti aye ingile Isukulu iya Balumbilili aba Bumwene sona akaba mupayiniya uwapadela. U Rosa akati: “U Yehova akizuzya umoyo wane ni vinthu ivyakuhobosya.” Napo chitakuba chipepe ukwikala umwakuyana nu lwitiko pa vinthu vyo umoyo ghukuvilonda sana, loli tukupindula nanthi twabomba bunubu.

NANTHI TWAPOKELA UBULONGOZI UKUFUMA KU GULU LYITU

13. Ka akabalilo kamo tungiyivwa bulibuli nanthi twapokela ubulongozi ukufuma ku gulu lyitu?

¹³ Tukupokela ubulongozi ukufuma ku gulu lyitu ukwendela mu basongo aba chipanga, abakwendela idela, ku ofesi iya nthambi pamo ku Kagulu Akakwenelezya bo bukutwavwa po tukumubombela u Yehova. Loli, buli nanthi akabalilo kamo tutakwivwisya ichifukwa cho twapokela ubulongozi bumo? Tunganda ukwennya bulo ivinthu ivibibi pa bulongozi bo twapokela. Tungafika na pakwanda ukwennya ivinthu vyo abakamu bo batupa ubulongozi bakupuvya.

14. Choni cho chingatwavwa kuti twikalaghe umwakuyana nu lwitiko nanthi twapokela ubulongozi ubwakufuma ku gulu lyitu? (Aba Hebeli 13.17)

¹⁴ Nanthi tukwikala umwakuyana nu lwitiko, tukusubila ukuti u Yehova weyo akulongozya igulu lyache sona akumanya akiza mo ivinthu vibeleye pa bumi bwitu. Ivi vikupangisya ukuti twivwilaghe mwalubilo nanthi twapokela ubulongozi sona tubukonkhaghe nu moyo ghosi. (Belenga Aba Hebeli 13.17.) Tukumanya ukuti nanthi tukwivwila, vikwavwa ukuti tube bakukolelana muchipanga. (Efe. 4.2, 3) Tukusubila ukuti napo abakamu bo bakutangilila bambula ukufikapo loli u Yehova akwiza pakutusaya. (1 Samu. 15.22) Pa kabalilo akiza akwiza pakubika chilichosi mumalo ghache.—Mika 7.7.

15-16. Choni cho chikamwavwa umukamu yumo ukubukilila ukwikala umwakuyana nu lwitiko napo akakayikilagha? (Ennya sona ichithuzi.)

¹⁵ Ennya ichakubombiwa chimo cho chikulangizya mo tukupindulila nanthi tukwikala umwakukolelana nu lwitiko. Ku Peru abanthu abinji bakunena ichinenelo icha chi Spanish, loli abinji bo bakuliye ku malo agha bakunena ivinenelo ivya mutwaya. Chimo mwa chinenelo ichi cho chi Quechua. Ukwa myaka iyinji abakamu na bayemba bo bakunena ichi Quechua bakalondagha abanthu bo bakunena ichinenelo ichi mu chigaba chabo. Loli ukuti tukolelane ni ndaghilo izya boma, pakalondiwanga ukusintha izila izyakulumbilila. (Loma 13.1) Bamo bakanda ukupasya ukuti imbombo iyakulumbilila inthi yinyokele kwisinda. Ichifukwa chakuti abakamu na bayemba bakakonkha ubulongozi, u Yehova akabasaya.

¹⁶ Usongo yumo uwa chipanga izina lyache u Kevin yo akaba muchipanga icha chi Quechua, wepe akapasyanga nu kusintha uku. Akati: “Nkhanda ukwinong’ona ukuti, nkhimba inthi tubaghe bulibuli abanthu bo bakunena ichi Quechua?’” Ka u Kevin akabomba choni? Akanena ukuti: “Nkhakumbukila Isya Mbupingamu 3.5. Sona nkhinong’onela ivya Mozesi. Akalondiwa ukubafumya Abaizilayeli ku Ijiputi nu kubuka nabo ku malo gho ghakabonekagha ngati bumalilo bwabo sona gho ghakabonekagha ukuti ghakaba ghapepe ukuti Abaijiputi babaghoghe. Napo vikaba bunubu loli akivwila sona u Yehova akamusaya.” (Kuso. 14.1, 2, 9-11, 21, 22) U Kevin akaba wakwisengannya ukusintha mo akalumbililagha. Choni cho chikakonkhapo? Akanena ukuti: “Nkhaswigha sana na mo u Yehova akatusayila. Kwisinda uku tukendagha amabulendo aghatali mu bulumbilili loli tukamwaghagha bulo umunthu weka pamo babili bo bakanenagha ichi Quechua. Pa kabalilo aka, tukubikapo umoyo pakulumbilila ku bo bakunena ichi Quechua. Ivi vikupangisya ukuti tunenezanyanje na banthu abinji, tubanje na mabulendo aghakunyokelako sona tumanyilaghe Ibayibolo na banthu abinji. Pa kabalilo aka, abanthu abinji bakwaghiwa pa nkhomano.”Nanthi akabalilo kosi tukwikala umwakuya nu lwitiko lwitu u Yehova akutusaya.

17. Nkhimba twamanyila choni mu nkhani iyi?

¹⁷ Twanenezannya mo tungalangizizya ukuti tukwikala umwakuyana nu lwitiko muvigaba vitatu. Loli tubaghiye sona ukubukilila ukwikala umwakuyana nu lwitiko nanthi tukulonda ukusala ivyakusangalusya, po inthi tufike ni sukulu yitu pamo mo tungalelela abana bitu. Pa chilichosi cho tukulonda ukusala, tutakasalaghe ivinthu ukusendela bulo pa vyo tukwennya, loli twinong’onelaghe sona ubumanyani bwitu nu Yehova, ubulongozi bwache sona ilayizyo lyache ilyakuti akwiza pakutupwelelela. Nanthi tungabomba bunubu, inthi tubukilile ‘ukwenda umwakuyana ni zina lya Yehova, u Chala witu kwa bwila na bwila.’—Mika 4.5.