INKHANI IYAKUMANYILA 18
ULWIMBO 65 Limbikirani!
Mwe Bakamu Bachinyamata—Mumweghelele u Maliko nu Timoti
‘Umusende u Maliko wize nawe kuno, pakuti anganavwa mu mbombo yane.’—2 TIMO. 4.11.
IFUNDO INKHULU
Tumanyile mo ichifwanikizyo icha Maliko nu Timoti chingabatulila abakamu abachinyamata ukuti babe ni nkhalo zyo zingabavwa ukubabombela abanji.
1-2. Ka vinthu buli vyo nge vikapangisya u Maliko nu Timoti ukupotwa ukubabombela abanji?
MWE BAKAMU bachinyamata, ka mukulonda ukubomba ivyinji pakumubombela u Yehova nu kubavwa abanji muchipanga? Tutakukayikila ukuti mukulonda ukubomba bunubu. Tukupalizya sana ukwennya ukuti abakamu abachinyamata bakuba bakwisengannya ukubabombela abanji! (Sali. 110.3) Loli akabalilo kamo inthi mukomanaghe ni nthamyo. Ka mukupotwa ukubomba ivyinji pakumubombela u Yehova ichifukwa chakoghopa ivinthu vyo mutavimenye? Nkhimba mukanitepo imbombo yimo ichifukwa chakuti mukaba ni lyogha? Nanthi momo vikabela te mwe babwandilo.
2 U Maliko nu Timoti bope bakakomana ni nthamyo iyakuyana bulo. Loli batakitikizya ukuti ilyogha pamo ukusita ukumanya ivyinji, kubapangisye ukupotwa ukubabombela abanji. U Maliko abaghiye ukuti akikalagha munyumba iyiza iya mama wache pa kabalilo ko umutumiwa u Pabuli nu Balanaba bakamulaba ukuti bende nawe pa bulendo bwabo ubwabwandilo ubwabumishonale. (Imbo. 12.12, 13, 25) U Maliko akaghaleka amalo gho akaghabelela ukuti abombe ivyinji mu bulumbilili. Pa bulendo ubwa bwandilo akabuka ku Antiyokiya. Pisinda akamusindikila u Pabuli nu Balanaba ku malo aghanji aghakubutali. (Imbo. 13.1-5) U Timoti wepe akikalagha na bapapi bache pa kabalilo ko u Pabuli akamulaba ukuti ande ukubomba nawe imbombo iyakulumbilila. Ichifukwa chakuti akaba wachinyamata sona atakamanyagha ivyinji, nge vikamupangisya ukuti anyokele kwisinda. (Yanisya nu 1 Aba Kolinti 16.10, 11 sona 1 Timoti 4.12.) Loli akitikizya po u Pabuli akamulaba sona akasayiwa muzila izyakupambanapambana.—Imbo. 16.3-5.
3. (a) Ka u Pabuli akalangizya bulibuli ukuti akumupalizya u Maliko nu Timoti? (2 Timoti 4.6, 9, 11) (Ennya sona ivithuzi.) (b) Nkhimba inthi tunenezannye malalusyo buli?
3 U Maliko nu Timoti bakiza baba na maluso sona bakamanyila ivinthu vyo vikabavwa ukukwanilisya amabudindo ghabo po bakaba bachili bachinyamata. U Pabuli akabapalizya sana abachinyamata aba, cho chifukwa akati amanya ukuti asyala panandi ukufwa akalonda ukuti abe nabo papipi. (Belenga 2 Timoti 4.6, 9, 11.) Nkhimba u Pabuli akennyamo nkhalo buli mwa Maliko nu Timoti? Ka abakamu abachinyamata bangeghelela bulibuli inkhalo zyabo? Sona bangapindula bulibuli nu bulongozi bwa Pabuli?
U Pabuli akamughana sana u Maliko nu Timoti ichifukwa chakwitika amabudindo po bakaba bachinyamata (Ennya indime 3)b
MUMWEGHELELE U MALIKO, MUBE MWE BAKWISENGANNYA UKUBABOMBELA ABANJI
4-5. Ka u Maliko akalangizya bulibuli ukuti wakwisengannya ukubabombela abanji?
4 Ukubombela abanji kukung’anamula ukubikapo umoyo nu ‘kubukilila ukubavwa napo chingaba chipala ukubomba bunubu.’ U Maliko akalangizya ichifwanikizyo ichiza pa nkhani iyi. Pa kabalilo ko u Pabuli akakana ukubuka nawe pa bulendo ubwabumishonale vibaghiye ukuti vikamubaba sana u Maliko sona akapunuziwa. (Imbo. 15.37, 38) Loli ivi vitakamunyosezya kwisinda ukuti apotwe ukubabombela abakamu na bayemba.
5 U Maliko akitika ukubombela poka nu muvyala wache u Balanaba. Pakati pendapo imyaka 11, u Maliko akaba poka na bo bakamutulagha u Pabuli po akaba mujele ku Loma. (Fili. 23, 24) Tutakukayikila ukuti u Pabuli akapalizyanga sana ubutuli bo u Maliko akapelekagha, cho chifukwa akamulongosola u Maliko ukuti “yo wakunsangalusya.”—Kolo. 4.10, 11.
6. Ka u Maliko akapindula bulibuli ichifukwa chakuba pabumanyani na Bakilisitu abakughoma mwabuzimu? (Ennya amazyu aghamunthende.)
6 U Maliko akapindula sana ichifukwa chakuba pabumanyani na Bakilisitu abakughoma mwabuzimu. Akati ikala akabalilo akatali nu Pabuli ku Loma, u Maliko akabuka nu Pitala ku Babeloni. Bakaba pabumanyani ubwakughoma sana nu Pitala, chochobene u Pitala akamwitizya ukuti “umwana wane.” (1 Pita. 5.13) Po bakabombelagha poka, tutakukayikila ukuti u Pitala akamubuzyanga ivyinji umumanyani wache uwachinyamata uyu ivyakukwafannya nu bumi bwa Yesu nu bulumbilili bwache vyo pisinda pache u Maliko akasimba mubuku lyache ilya mazyu amiza.a
7. Ka umukamu uwachinyamata izina lyache u Seung-Woo akamweghelela bulibuli u Maliko? (Ennya sona ichithuzi.)
7 U Maliko akalimbikila sana pakumubombela u Yehova sona akabukilila ukuba pabumanyani ubwiza na bakamu. Ka mungamweghelela bulibuli u Maliko? Nanthi mutakabombezya ulusako lumo lo mukaba nalo, mube mwe bafisalyoyo nu kubukilila ukwennya izila izyamwabo zyo mungamubombela u Yehova ni chipanga. Mweghelele ichifwanikizyo icha Seung-Woo, yo pa kabalilo aka we songo uwachipanga. Po akaba wachinyamata, akiyanisyanga na bakamu abachinyamata abamwabo. Bamo bakaba na mabudindo po umwene akaba ukuti achili. U Seung-Woo akiyennyanga ukuti wapasi, pisinda pache akanenezannya na bakamu abakughoma mwabuzimu ivya nkhani iyi. Usongo yumo akamubuzya ukuti abikepo umoyo pakubabombela abanji napo vimo vyo angabomba bamo batangavwennya. Ubulongozi ubu bukamwavwa u Seung-Woo ukubavwa abachasongo sona bo bakulonda ubutuli ubwa mo bangendela pakubuka ku nkhomano. Pakwennya vyo vikabombiwa kwisinda, akanena ukuti: “Nkhivwisya vyo ukubabombela banji nu moyo ghosi kukung’anamula. Nkhamanya ukuti ukuba wakuhoboka sana nanthi ukubavwa abanji.”
Ka abakamu abachinyamata bakupindula bulibuli nanthi bakubomba ivinthu na bakamu abachasongo? (Ennya indime 7)
MUMWEGHELELE U TIMOTI, MULANGIZYANJE UKUTI MUBAGHANITE ABANJI
8. Choni cho u Pabuli akamusala u Timoti ukuti endaghe nawe? (Aba Filipi 2.19-22)
8 U Pabuli akalondiwanga ukwenda na banthu abajimvu ukuti anyokele sona ku matawuni gho abanthu bakasusyanga. Pa bwandilo akasala Umukilisitu yumo u Sila yo atakamanyagha ivyinji ukuti ende nawe. (Imbo. 15.22, 40) Pisinda u Pabuli akasala sona u Timoti ukuti endaghe nawe. Nkhimba akennyamo ichoni mwa Timoti? Ichinthu choka chakuti u Timoti akaba ni mbili inyiza. (Imbo. 16.1, 2) Sona akabalilo kosi akalangizyanga ukuti akubinong’onela abanthu.—Belenga Aba Filipi 2.19-22.
9. Ka u Timoti akalangizya bulibuli ukuti akapwelelelagha ivya bakamu na bayemba?
9 Ukufuma bulo po akandila ukubomba nu Pabuli, u Timoti akalangizya ukuti akupwelelela sana ivyabanji ukuchila ivyache. Ichifukwa chakuti akabombagha bunubu, u Pabuli akamusubila nu kumuleka ku Beleya ukuti abaghomyanje abamanyili abapya. (Imbo. 17.13, 14) Pa kabalilo kala tutakukayikila ukuti u Timoti akapindulagha sana ni chifwanikizyo icha Sila yo wepe bulo akabukilila ukwikala ku Beleya. Pisinda pache, u Pabuli akamutuma u Timoti ukuti aye ku tawuni iya Tesalonika ukuti aye abaghomye Abakilisitu. (1 Tesa. 3.2.) Pakati pendapo imyaka 15 pamo ukupululila, u Timoti akamanyila ukuti akulondiwa “ukulila poka na bo [bakalilagha]” nu kulangizya ichisa ku bo bakutamiwa. (Loma 12.15; 2 Timo. 1.4) Ka abakamu abachinyamata bangamweghelela bulibuli u Timoti?
10. Ka u Woo Jae akamanyila bulibuli mo angabinong’onela abanji?
10 Umukamu, u Woo Jae akamanyila mo angapwelelela ivyabanji. Pa kabalilo ko akaba wachinyamata akennyanga ukuti chipala sana ukwangala na bakamu na bayemba abachasongo. Chochobene nanthi afika ku Nyumba iya Bumwene akabalamukagha bulo nu kufumapo. Usongo yumo uwachipanga akamubuzya u Woo Jae ukuti ande pakunenezannya na bakamu na bayemba umwakupalizya pa mo bakubombela ivinthu. Usongo uyu akamulimbikisya sona ukuti inong’onelaghe ivinthu ivyiza vyo akwennya mubanji. U Woo Jae akabombezya ubulongozi ubu. U Woo Jae, akati: “Pa kabalilo aka khwennya ukuti chipepe bulo ukwangala na banthu abamyaka iyakupambanapambana. Nkhwiyivwa akiza sana nanthi namanya ukuti nkhwivwisya akiza vyo abanthu bakulondiwa. Ivi vyanavwa sana ukuti mbikaghepo umoyo pakubavwa Abakilisitu abamwitu.”
11. Ka abakamu abachinyamata bangalangizya bulibuli ukuti bakubinong’onela abanthu bo bali muchipanga? (Ennya sona ichithuzi.)
11 Mwe bakamu bachinyamata numwe bulo mungamanyila mo mungalangizizya ukuti mukubinong’onela abanji. Nanthi muli pa nkhomano mulangizyange ichinyonywa ku banthu bosi. Mubalalusyanje nu kubateghelezya nanthi bakunena. Nanthi akabalilo kendapo mungize mumanye mo mungabatulila. Lumo mungamanya ukuti imbumba izyachasongo zikulondiwa ubutuli pa mo zingabombezezya JW Library® app. Pamo mungamanya ukuti batapanganite nu munthu aliwesi uwakwingila nawe mu bulumbilili. Ka mungabatula abanji ukuti babombezyanje akiza amafoni pamo ukwingila nabo mu bulumbilili? Nanthi mukubikapo umoyo pakubatula abanji, mukwiza ukuba chifwanikizyo ichiza.
Abakamu abachinyamata bangatula ichipanga muzila izyinji (Ennya indime 11)
MUNGAPINDULA NU BULONGOZI UBWA PABULI
12. Nkhimba abakamu abachinyamata bangapindula bulibuli nu bulongozi bo u Pabuli akamupa u Timoti?
12 U Pabuli akamupa u Timoti ubulongozi ukuti bumwavwe pabumi na mu bulumbilili. (1 Timo. 1.18; 2 Timo. 4.5) Abakamu abachinyamata bope bangapindula nu bulongozi ubwa Pabuli. Bulibuli? Nanthi mukubelenga amakalata ghabili gho u Pabuli akamusimbila u Timoti, mube ngati po akabasimbila mwemwe, sona mwennyange ubulongozi bo mungabombezya pa bumi bwinyu. Za twennye ivifwanikizyo vimo.
13. Ka tubaghiye ukubomba choni ukuti tube swe basubaliwa kwa Yehova?
13 “Mwibelezye ukumwiputa u Chala umwakwiyipa.” (1 Timo. 4.7b) Ka ukwiyipa pakumubombela u Chala kukung’anamula choni? Kukung’anamula ukuba wakwiyipa nu kuba ni chinyonywa ichakumubombela u Yehova. Pakuti tutapapiwe ni nkhalo iyi tukulondiwa ukubombapo zimo ukuti tube nayo. Bulibuli? Amazyu agha Chigiliki aghakuti “mwibelezye” bakaghabombezyanga imbombo pakunena ivya munthu yo akwisengannya umupikisano. Abanthu aba bakalondiwanga ukuba bakwilema. Nuswe bulo tukulondiwa ukuba bakwilema ukuti tube ni nkhalo zyo zingatwavwa ukupalamila kupipi nu Yehova.
14. Ka tubaghiye ukuba ni chakulinga buli nanthi tukubelenga Ibayibolo? Longosola.
14 Po mukubelenga Ibayibolo, ichakulinga chinyu chibe chakuti mupalamile kwa Chala. Umwakufwanikizya, ka mungamanyilako ichoni kwa Yesu pa mo akabombela ivinthu nu mulaghili umukabi? (Mali. 10.17-22) Umulaghili uyu akasubilagha ukuti u Yesu we Mesiya loli atakaba nu lwitiko nu kumukonkha. Napo vikaba bunubu, loli u Yesu “akamwenelezya nu lughano.” Ka vitakubakwafya ukwennya mo u Yesu akanenezannya nu munthu uyu? U Yesu akalondagha ukuti umunthu uyu asale ivinthu umwamahala. U Yesu akamweghelela u Yehova pakulangizya ulughano kwa munthu uyu. (Yoha. 14.9) Po mukwinong’onela ivya nkhani iyi sona mukwennya mo ivinthu vibeleye pabumi bwinyu, mwilalusye ukuti, ‘Ka nkhulondiwa ukubomba ichoni ukuti mphalamile kwa Yehova sona ukuti imbabombelaghe abanji?’
15. Choni cho umukamu uwachinyamata abaghiye ukuba chifwanikizyo ichiza ku banji? Longosola. (1 Timoti 4.12, 13)
15 “Ubanje we chifwanikizyo ku bitiki.” (Belenga 1 Timoti 4.12, 13.) U Pabuli akamulimbikisya u Timoti ukuti atakabe bulo na maluso ngati ukubelenga nu kumanyisya, loli abe sona ni nkhalo ngati ulughano, ulwitiko sona abe wabuzimu. Chifukwa buli? Vyo tukubomba vinganena ivyinji ukuchila vyo tukunena. Tufwanikizye ukuti babapiye inkhani yo yikulingannya mo tungalangizizya ukuti swe bakwiyipa mu bulumbilili. Mungayinena umwakusatuka nanthi umwe mukubikapo umoyo pa mbombo iyakulumbilila. Vyo mukubomba vingavwa ukuti vyo mukunena vibafike abanthu pamoyo.—1 Timo. 3.13.
16. (a) Ka vigaba buli 5, vyo abakamu abachinyamata bangalangizya ichifwanikizyo ichiza? (b) Ka umukamu uwachinyamata angaba bulibuli chifwanikizyo ichiza pa nkhani ‘iyakunena’?
16 Ngati mo pakunenela pa 1 Timoti 4.12, u Pabuli anenite ivigaba 5 vyo umukamu wachinyamata angalangizizya ichifwanikizyo chache ichiza. Po mukumanyila Ibayibolo pa mwebene, ka mutanginong’onelapo pa vigaba ivi? Umwakufwanikizya, lumo mukulonda ukuba chifwanikizyo ichiza pa nkhani ‘iyakunena.’ Mwinong’onele izila zyo munganena amazyu aghakughomya abanji. Nanthi muchili mukwikala na bapapi binyu, nkhimba mutangalangizya ukuti mukupalizya ichifukwa cha vyo bakubabombela? Pisinda pa nkhomano, nkhimba mutangamupalizya yo ali ni chakubombiwa ukuyana na mo abombeye ichigaba chache? Mungasala sona ukuti mwamulaghepo pa nkhomano mu mazyu aghinyu na ghinyu. Vyo mukubomba ukuti mube chifwanikizyo ichiza pa nkhani iyakunena vikwiza pakulangizya ukuti mukukula mwabuzimu.—1 Timo. 4.15.
17. Choni cho chingamwavwa umukamu uwachinyamata ukuti akwanilisye ivyakulinga ivyabuzimu? (2 Timoti 2.22)
17 ‘Epako ku vinyonywa ivyachilumendo, sona ubukonkhe ubugholosu.’ (Belenga 2 Timoti 2.22.) U Pabuli akamulimbikisya u Timoti ukuti alimbane ni vinyonywa vyo vingavulungannya ivyakulinga vyache ivyabuzimu sona vingananga ubumanyani bwache nu Yehova. Mungamanya ukuti ivyakubombiwa vimo napo te vibibi, vingabalyela akabalilo akakubombela ivinthu ivyabuzimu. Umwakufwanikizya, inong’onela akabalilo ko mukumalila pakwangala, pakubombezya intaneti sona pakukoma amagemu. Ka mutangabombezya akabalilo aka pakubomba ivinthu ivyabuzimu? Mungavwapo pakuyannya Inyumba izya Bumwene pamo ukubombako ubulumbilili ubwa pa shelofu. Nanthi mukubombako ivinthu ngati ivi mungagha abamanyani bo bangabavwa ukuti mwibikile ivyakubomba ivyabuzimu nu kuvikwanilisya.
TUKUSAYIWA NANTHI TUKUBABOMBELA ABANJI
18. Choni cho tunganena ukuti u Maliko mu Timoti bakikala ubumi ubwakuhobosya?
18 U Maliko mu Timoti bakiyipa pakubabombela abanji, vyo vikapangisya ukuti bikale ubumi ubwakuhoboka. (Imbo. 20.35) U Maliko akenda amalo aghakupambanapambana ukuti abavwe Abakilisitu abanji. Sona akasimba inkhani iyakuhobosya iya bumi bwa Yesu nu bulumbilili bwache. U Timoti akamwavwa u Pabuli ukuti andisye ivipanga nu kughomya abakamu na bayemba. Tutakukayikila ukuti u Yehova akahoboka sana nu kwiyipa ko u Maliko nu Timoti bakalangizya.
19. Choni cho abakamu abachinyamata bakulondiwa ukubombezya ubulongozi bo u Pabuli akamusimbila u Timoti sona bangapindula bulibuli?
19 U Pabuli akalangizya mo amughaniye u Timote ukwendela mu makalata gho akamusimbilagha. Amakalata agha ghakuvumbula sona ukuti u Yehova abaghanite sana mwe bakamu abachinyamata. Akulonda ukuti mukwanilisye vyo mukulonda ukubomba. Polelo, mubikepo umoyo pakukonkha ubulongozi bo u Pabuli akasimba nu kuba ni chinyonywa ichakubabombela abanji nu moyo ghosi. Nanthi mungabomba bunubu, mungaba mwe bakuhoboka nu bumi pa kabalilo aka nu ‘kwiza ukupokela ubumi ubwenecho’ munthazi.—1 Timo. 6.18, 19.
ULWIMBO 80 “Chetani Mwe, Muwone Kuti Yehova Ni Muwemi”
a Ichifukwa chakuti atakifisagha mo abeleye, u Pitala atakamulongosolela bulo u Maliko mo u Yesu akabombelagha ivinthu na mo akanenelagha loli akamulongosolela sona mo akiyivwilagha. Chochobene po akasimbagha ibuku lyache, u Maliko akalongosola mo Yesu akiyivwilagha na mo akabombelagha ivinthu.—Mali. 3.5; 7.34; 8.12.
b AMAZYU AGHAKULONGOSOLA ICHITHUZI: U Maliko akumwavwa u Pabuli nu Balanaba pabulendo bwabo ubwabumishonale. U Timoti endela ichipanga ukuti abaghomye abakamu na bayemba