INKHANI IYAKULONGOSOLA UBUMI UBWA MUNTHU
Pa Bumi Bwitu Bosi Twamanyila Ivyinji Ukufuma kwa Mumanyisi Witu Umukulu Nkhani
UNE NU muchi wane twakomana ni vinthu ivyakoghofya sana po tukabombagha imbombo iya bupayiniya ni ya bumishonale. Tukakomanagha ni mikosi iyachipeliwa, amademo, amalodibuloko gho pakabanga abasilikali, inkhondo izyakunyamukilana benebene sona tukasamala akaya. Napo vikaba bunubu, loli tutakasintha nachimochimo pa vyo tukasala! Mu vinthu vyosi ivi, u Yehova akatutulagha nu kutusaya. Pakuba Mumanyisi witu Umukulu, akatumanyisyanga ivinthu ivyakulondiwa sana.—Jobu 36.22; Yesa. 30.20.
ICHIFWANIKIZYO ICHA BAPAPI BANE
Muma 1950, abapapi bane bakasama ukufuma ku Italy nu kubuka ku Kindersley, ku Saskatchewan, Canada. Pakati pendapo akabalilo akanandi bulo, bakamanyila ubwanaloli sona bukaba chinthu chakulondiwa sana pa bumi bwitu. Nkhukumbukila ukuti po nkhaba ne mwana umunandi nkhamalilagha akabalilo akatali mu bulumbilili poka ni mbumba yitu, umwakuti pa kabalilo aka, umwakuseka bulo nkhunenagha ukuti une “nkhanda ubupayiniya ubwakabalilo akanandi” po nkhaba ni myaka 8!
Une ni mbumba yitu mu 1966
Napo abapapi bane bakaba bapina, loli bakalangizyanga ichifwanikizyo ichiza sana icha kwiyipa pakumubombela u Yehova. Umwakufwanikizya, mu 1963 bakaghulizya ivinthu vimo vyo bakaba navyo umwakuti baghe indalama zyo zingabavwa ukuti baye baghiwepo pa lukomano ulwa maluko ghosi lo lukabombiwa ku Pasadena, California, U.S.A. Mu 1972 tukasamila ku Trail, British Columbia, Canada, umutunda uwa makilomita pipipipi 1,000 ukuti tuye twavweko kuchigaba cho bakanenagha ichi Italian. Ubaba akabombagha imbombo iyakukolopa. Akakanagha ukuti bamukwezye pa mbombo ichifukwa chakuti akalondagha ukubikapo umoyo pa vinthu ivyabuzimu.
Nkhubapalizya sana abapapi bitu ichifukwa chakuti bakatulangizyanga ichifwanikizyo ichiza twebana twebosi. Ichifwanikizyo chabo, chikanavwa ukuti imubombelaghe u Yehova sona nkhamanyila ichinthu ichakulondiwa sana, ichakuti: Nanthi nkhubika ivinthu ivya Bumwene pabwandilo, u Yehova akumpha vyosi vyo nkhulondiwa.—Mata. 6.33.
UKWANDA IMBOMBO IYAKABALILO KOSI
Mu 1980, nkhasendana nu Debbie, umuyemba uwakuboneka akiza yo akaba ni vyakwibikila ivyabuzimu. Tukalondagha ukuti twize twande imbombo iyakabalilo kosi, chochobene pakati pendapo imyezi yitatu ukufuma po tukapangila ubukwati, u Debbie akatanda ubupayiniya ubwakabalilo kosi. Tukati twikala umwaka ghoka musendwa, tukasamila ku chipanga ichidono ko kukalondiwanga ubutuli, po nune nkhanda ubupayiniya ubwakabalilo kosi.
Pisiku ilyabukwati bwitu mu 1980
Akabalilo kamo tukawa amaka sona tukalondagha ukufumako. Loli ichabwandilo tukanenezannya tasi nu wakwendela idela. Akatubuzya umwambula ukufisa nu mwalughano ukuti: “Numwe bulo muli ni nthamyo. Mukwennya bulo ivinthu ivibibi vyo vikubombiwa pa bumi bwinyu mumalo mwakwennya ivinthu ivyiza vyo mungavyagha.” Ubu bukaba bulongozi bo tukalondiwanga. (Sali. 141.5) Umwalubilo tukabombezya ubulongozi bo akatupa sona tukamanya ukuti pali ivinthu ivyinji ivyiza vyo tungavyagha. Abinji muchipanga ichi bakalondagha ukubomba ivyinji pakumubombela u Yehova ukongelezyapo abana sona abakamu na bayemba bo uwamwabo uwamusendwa te we Kaboni. Ivinthu vyo tukamanyila vikaba vyapamwanya sana. Tukanda ukwennya ivinthu ivyiza nu kulindilila ukuti u Yehova weyo amalane ni nthamyo yiliyosi yo tungakomana nayo. (Mika 7.7) Tukanda ukuhoboka sona ivinthu vikanda ukwenda akiza.
Tukati twingila isukulu iyabapayiniya akabwandilo, bo bakatumanyisyanga bakaba ukuti babombelako ku vyisu vimo. Po bakatulangizyanga ivithuzi nu kunena inthamyo ni visayo vyo bakavyagha, vikatupangisya ukuti tube ni chinyonywa ichakuti twize tube bamishonale.
Tuli pa Nyumba ya Bumwene ku British Columbia, mu 1983
Ukuti tukwanilisye vyo tukibikila, mu 1984 tukasamila ku chigaba cho bakanenagha ichi French ku Quebec, umutunda uwamakilomita pipipipi 4,000 ukufuma ku British Columbia. Tukalondiwanga ukumanyila akikalile akapya ni chinenelo ichipya. Inthamyo iyinji yikaba yakuti tutakaba ni ndalama izyakukwanila. Akabalilo kamo tukasalalagha inthofani mumighunda iya banthu. U Debbie akaba nu luso sana pakupiya inthofani! Napo tukakomanagha ni nthamyo, loli tukayezyayezyanga sana ukuti tube bakuhoboka. Ukuchila vyosi, tukennyanga ukuti u Yehova akatupwelelelagha.—Sali. 64.10.
Isiku limo bakatwimbila ifoni yo tutakinong’onelaghako. Bakatwitizya ukuti tuye tubombelaghe ku Beteli iya ku Canada. Napo tukahoboka ukuti inthi tuye tubombelaghe ku Beteli, loli tutakahoboka nkhani ichifukwa chakuti tukaba ukuti twalaba ukuti tuye twingile Isukulu iya Giliyadi. Loli tukitikizya ukubuka ku Beteli. Tukati twafika, tukamulalusya Umukamu u Kenneth Little, uwa Mukomiti iya Nthambi ukuti, “Nkhimba inthi tubombe bulibuli nanthi batwitizya ku Giliyadi?” Akamula ukuti, “Tukwiza ukumalana ni nkhani iyi nanthi babitizya.”
Pakati pendapo usabata weka, bakatwitizya ukuti tuye twingile Isukulu iya Giliyadi. Pa kabalilo aka tukalondiwanga ukusala ichinthu choka. Umukamu u Little akatubuzya ukuti: “Mungasala chilichosi loli nanthi amasiku ghendapo, munganda ukwiyivwa ukuti nge mukasalagha ichamwabo. Pa te izila yo nyiza nkhani ukuchila izyamwabo loli u Yehova akusaya zyosi.” Tukasala ukuti tuye twingile Isukulu iya Giliyadi, sona ukwa myaka iyinji twennya ukuti ubulongozi ubwa Mukamu Little bukaba bwabwanaloli. Ukwa kabalilo akatali, twabombezyapo amazyu gho akatubuzya ukuti tubatule abanji nanthi bakulonda ukusala imbombo yo bangabomba mugulu lya Yehova.
UBUMI UBWA BUMISHONALE
(Kumongo) Ulysses Glass
(Kundyelo) U Jack Redford
Tukahoboka sana pakuba pigulu ilya bamanyili 24 bo bakaba mukilasi ilya nambala 83 ilya Sukulu iya Giliyadi yo yikabombiwa ku Brooklyn, New York mu Epulelo 1987. Umukamu Ulysses Glass nu Jack Redford bobo bakaba bamanyisi bitu. Tukati twamanyila ukwa myezi 5, tukamalizya isukulu iyi pa 6 Seputembala 1987. Bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe ku Haiti, poka nu John nu Marie Goode.
Tuli ku Haiti, mu 1988
Ukufuma mu 1962, batakatumapo abamishonale bo bafuma ku Giliyadi ku Haiti ichifukwa chakuti bo bakabako bakabasamazya. Tukafika ku Haiti pakati pendapo amasabata matatu ukufuma po tukamalizizya isukulu. Tukaba muchipanga ichidono cho chikaba na balumbilili 35 cho chikaba mukasikasi mumaghamba. Tutakamanyagha ivyinji, tukaba twe bana sona tukaba bulo tweka panyumba iya bamishonale. Ku chigaba ichi abanthu bakaba bapina sona abinji batakamanyagha ukubelenga. Mumasiku aghabwandilo po tukandagha ubumishonale, kukaba amademo, abasilikali bakaba paliposi, abanthu bakochanga amatayala sona kukabombiwanga imikosi iyachipeliwa.
Ku Haiti, tukamanyilako ivyinji sana ku bakamu na bayemba bo bakaba bakuhoboka. Abinji bakakomanagha ni nthamyo, loli bakamughanagha sana u Yehova nu bulumbilili. Umuyemba yumo uwachasongo atakamanyagha ukubelenga, loli akasungila pamoyo amasimbo 150. Ivinthu vyo vikabombiwanga isiku lililyosi, vikatwavwanga ukuti tubukilile ukulumbilila ubuthenga ubwa Bumwene pakumanya ukuti yoyo zila yo yikwiza ukumazya inthamyo zyosi. Tukahoboka sana pakwennya bamo bo tukamanyilagha nabo Ibayibolo bakwanda ukubomba ngati bapayiniya abakabalilo kosi, abapadela sona abasongo bachipanga.
Po tukaba ku Haiti, nkhakomana nu wachinyamata yumo izina lyache u Trevor, yo akaba we mishonale uwa chalichi icha Mormon sona akabalilo akinji nkhanenezannyanga nawe ifundo izya mu Bayibolo. Pakati pendapo umwaka ghoka, nkhapokela ukalata ukufuma kwa munthu uyu. Akasimba ukuti: “Inthi noziwe pa lukomano ulwadela lo inthi tube nalo mwalunulu! Nkhulonda ukuti nyokele sona ku Haiti nu kuya pakubomba ngati mupayiniya uwapadela ku chigaba cho nkhabombagha ngati ne mishonale uwa Mormon.” Ivi vyovyo umunthu uyu nu muchi wache bakabomba ukwa myaka iyinji.
KU EUROPE PISINDA PACHE KU AFRICA
Nkhubombela ku Slovenia, mu 1994
Bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe kuchigaba chimo icha ku Europe ko imbombo iya Bumwene yikanda sona ukwenda akiza. Mu 1992 tukafika ku Ljubljana, Slovenia, kupipi na ko abapapi bane bakakulila po bakaba ukuti bachili batasamiye ku Italy. Inkhondo yikaba ukuti yichili yiliko ku chigaba cho kale bakachitizyanga ukuti Yugoslavia. Ofesi iya nthambi iya ku Vienna, Austria, na maofesi agha ku Zagreb, Croatia, sona ku Belgrade, Serbia, ghogho ghakenelezyanga imbombo iyabulumbilili muchigaba ichi. Pa kabalilo aka ichisu chilichosi chikalondiwanga ukuba ni Beteli iyache ni yache.
Tukalondiwanga ukumanyila ichinenelo ichinji na kikalile akapya. Abanthu bo bakakulila ku chigaba ichi bakanenagha ukuti, “Jezik težek,” amazyu gho ghakung’anamula ukuti, “Ichinenelo chipala.” Ivi vikaba vyabwanaloli! Tukabapalizyanga sana abakamu na bayemba ichifukwa chakuti bakaba bakwisengannya ukwivwila nanthi igulu lyasintha ivinthu sona tukennyanga mo u Yehova akabasayilagha. Apa tukennya sona mo u Yehova akabalilo kosi akuyanizya ivinthu umwalughano sona pa kabalilo kache. Imyaka yosi yo tukabombelagha ku Slovenia, tukamanyila ivinthu ivyinji ivipya.
Loli pakaba ivinthu ivyinji vyo tukalondiwanga ukusintha. Mu 2000 bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe ku Côte d’Ivoire, ku Bwingililo Bwizuba ukwa Africa. Ichifukwa cha nkhondo yo yikaba ku malo agha, mu Novembala 2002, tukasamalila ku Sierra Leone. Inkhondo iyakunyamukilana benebene yo yikabako ku Sierra Leone ukwa myaka 11, yikaba ukuti yamala bulo. Chikaba chakutamya sana ukuti tufumemo lubilo mu Côte d’Ivoire. Loli ivinthu vyo tukamanyila, vikatwavwa sana ukuti tubukilile ukuba bakuhoboka.
Tukabikapo umoyo ichifukwa chakuti abanthu abinji ku chigaba ichi, bakalondagha ukumanyila ubwanaloli sona vikatughomya sana pakwennya ukuti abakamu na bayemba bakajimba ku nkhondo ukwa myaka iyinji. Batakaba ni vinthu ivyinji, loli bakalondagha ukugabana na banji vyo bali navyo. Umuyemba yumo akalondagha ukumupa u Debbie ivyakuvwala. U Debbie akalangizya ukuti atakulonda ukupokela loli umuyemba akamubuzya ukuti: “Pa kabalilo ko kukaba inkhondo, abakamu na bayemba aba muvyisu ivinji bakatutulagha. Loli pa kabalilo aka, nuswe tukulonda ukuti tubatuleko abanji.” Tukabikapo umoyo ukuti tweghelele ichifwanikizyo chabo.
Umwalubilo, tukanyokela sona ku Côte d’Ivoire, loli kukanda sona ukubombiwa ivyankhaza. Cho chifukwa mu Novembala 2004, tukakwela indege nu kusamala muchisu ichi, aliwesi ni chikwama choka. Tukaghona pasi ku nkhamphu iya basilikali aba ku French, isiku ilyakukonkhapo tukabuka ku Switzerland. Pa kabalilo ko tukafikagha ku ofesi iya nthambi ku Switzerland, pakaba pabusiku, loli abakamu aba mu Komiti iya Nthambi na abamanyisi aba Sukulu Iyakumanyisya Ubulumbilili poka na bachi babo, bakatupokelela ni nyobe zibili, bakatukukila, bakatupa ichakulya cho chikaba chakutukila sona abachokoleti abinji aba ku Switzerland. Ivi vikatukwafya sana.
Akubaghomya bo basamala ku Côte d’Ivoire, mu 2005
Bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe tasi ku Ghana po tukalindililagha ukuti tunyokele ku Côte d’Ivoire nanthi inkhondo yamala. Ichisa cho abakamu bakatulangizyanga, chikatwavwa sana pa kabalilo ko tukasamasamagha sona nanthi batupa imbombo izyakuti tubombe akabalilo akanandi bulo. Une nu Debbie tutakennyanga umwabupepe ulughano lo abakamu na bayemba bakatulangizyanga mu gulu lwa Yehova. Sona tukazyaghannya ukuti napo tukakomanagha ni nthamyo loli vikatwavwa ukuti tumanyile ivinthu ivyakulondiwa sana.
KU MIDDLE EAST
Tuli ku Middle East, mu 2007
Mu 2006 tukapokela ukalata ukufuma ku likulu lyitu uwakutumanyisya ukuti tuye twande pakubombela ku Middle East. Uku kope tukakomana sona ni nthamyo izyinji ngati ichinenelo ichipya na kikalile akapya. Kuchisu ichi kukaba inthamyo izyinji ichifukwa cha vya ndale na vyo amachalichi ghakamanyisyanga. Tukavighana sana ivinenelo vyo vikaneniwanga muvipanga vyitu nu kwennya ukukolelana ko kukabangapo ichifukwa chakukonkha ubulongozi ubwakufuma ku gulu lya Yehova. Tukahobokagha sana na bakamu na bayemba ichifukwa chakuti bakajimbagha nanthi abakamu babo, bo bakumanyila nabo isukulu, bo bakubomba nabo imbombo sona abapalamani babo bakubasusya.
Mu 2012, tukabuka ku lukomano ulwa padela lo lukabombiwa ku Tel Aviv, ku Israel. Ulukomano ulu lukaba lwabwandilo ukuti abanthu ba Yehova muchigaba ichi, babungane abinji ukufuma pa Pentekositi 33 C.E. Ichakubombiwa cho te tukaluvyepo lumo!
Mumyaka yilayila, bakatutuma ukuti tuye twendele ichisu cho imbombo yitu yikaba yakukaniziwa. Tukabuka na mabuku ghitu ghamo, tukingilagha mu bulumbilili sona tukaghiwangapo pa nkhomano izyadela. Amalodibuloko gho pakabanga abasilikali bo banyamuye ifuti ghakabanga paliposi, loli tukiyivwanga ukuti swe bakufighililiwa ichifukwa chakuti tukendagha umwakucheba na balumbilili bamo.
UKUNYOKELA KU AFRICA
Nkhwisengannya inkhani ku Congo, mu 2014
Mu 2013 bakatupa imbombo iyakupambanako, bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe ku ofesi iya nthambi iya ku Kinshasa ku Congo, ichisu ichikulu ni chakuboneka akiza loli chikaba chipina hee sona akabalilo akinji kukabanga ivivulupi. Umwalubilo tukanena ukuti, “Tumenyeko ku Africa, twe bakwisengannya ukubuka.” Loli pa kabalilo aka pope tukaba ni vyinji ivyakuti tumanyile nkhaninkhani nanthi tukulonda ukwenda ku chigaba cho ku te imisebo na mabuliji. Tukati twabikapo umoyo, tukagha ivinthu ivyinji ivyiza ngati ukwennya ukuti abakamu na bayemba bakuhoboka napo bakaba ni nthamyo iya vyachuma, loli bakalangizyanga ukuti babughanite ubulumbilili sona bakafikagha pa nkhomano zyosi izyapachipanga ni zyadela. Ichifukwa chakuti u Yehova akatutulagha nu kutusaya, tukennya mo imbombo iyabulumbilili yikabukilagha panthazi. Tukamanyila ivinthu ivyakulondiwa sana pa myaka yosi yo tukabombelagha ku Congo sona tukabagha bamanyani bo pa kabalilo aka bali ngati mbumba yitu.
Tuli mu bulumbilili ku South Africa, mu 2023
Kubumalilo ubwa 2017, bakatutuma ukuti tuye tubombelaghe ku South Africa. Ibeteli iyi, nkhulu sana yo tukaba ukuti tutabombeyeko lumo sona imbombo yo bakatupa yikaba yipya. Pa kabalilo aka pope, pakaba ivinthu ivyinji vyo tukalondiwanga ukumanyila, loli ivinthu vyo tukamanyila kwisinda vikatwavwa sana. Tubaghanite sana abakamu na bayemba bo bajimba ukwa myaka iyinji. Sona chakuswighisya sana pakwennya imbumba iya Beteli yikubombela poka umwakukolelana napo abanthu bafumite mumitundu na kikalile akakupambanapambana. U Yehova akubavwa abanthu bache ukuti babukilile ukuba pa mutende ichifukwa chakuti bakubukilila ukuvwala ubunthu ubupya nu kubombezya ifundo izya mu Bayibolo.
Ukwa myaka iyinji, une nu Debbie, twabombapo imbombo izyakuhobosya sana, twabelela akikalile akakupambanapambana sona twamanyila ivinenelo ivyinji sana. Napo akabalilo kosi chitakabanga ichipepe, loli tukiyivwanga ukuti u Yehova atughanite ukwendela mwigulu lyache nu bukamu bwitu ubwa pachisu chosi. (Sali. 144.2) Tukusubila ukuti imbombo iyakabalilo kosi yatumanyisya ukuti tube babombi abiza aba Yehova.
Nkhupalizya sana vyo abapapi bane bakamanyisya, ubutuli bo nkhupokela ukufuma kwa muchi wane umughaniwa u Debbie sona ichifwanikizyo ichiza icha mbumba yitu iyabuzimu iya pachisu chosi ichapasi. Nanthi tukwinong’onelapo ivyamunthazi, tukusimikizya ukuti inthi tubukilile ukumanyila ivyinji sana ukufuma kwa Mumanyisi witu Umukulu Nkhani.