INKANI IYAKUMANYILA 25
Vyo Abasongo aba Chipanga Bangamanyilako kwa Gidiyoni
‘Akabalilo kangantchepela nanti ningalongosola ivyakukwafannya nu Gidiyoni.’—HEBE. 11.32.
ULWIMBO 124 Mugomezgeke Nyengo Zose
VYO INTI TUMANYILEa
1. Ukuyana nu 1 Pitala 5.2, nkimba mbombo buli iyakulondiwa yo abasongo bakulondiwa ukubomba?
ABASONGO Abachikilisitu, babaghiye ukupwelelela akiza ing’ozi izya Yehova. Abakamu abasubaliwa aba bakupalizya sana ukuti u Yehova abasubaliye ukuti inti babavwe abakamu na bayemba, sona bakubomba chilichosi cho bangakwanisya ukuti babe ‘badimi bo . . . bamenye ukuzidima.’ (Yere. 23.4; belenga 1 Pitala 5.2.) Tukupalizya nkani ukuba na banavuli aba muchipanga!
2. Nkimba ntamyo buli zyo abasongo bamo bakukomana nazyo?
2 Abasongo bakukomana ni ntamyo izyinji po bakubomba imbombo yabo. Loli bakulondiwa ukubomba chilichosi cho bangakwanisya pambombo iyakupwelelela ichipanga. Usongo yumo uwa ku United States izina lyache u Tony, akalondiwanga ukuba wakwiyisya ukuti amanye imbombo zyo angakwanisya ukubomba. Akalongosola ukuti: “Imbina iya COVID-19 yikati yanda, nkayezya ukubomba ivyinji pa mbombo iyakupangisya inkomano nu bulumbilili. Napo nkabomba ivintu ivyinji, loli pakaba ukuti pachili pali ivintu ivyinji vyo nkalondiwanga ukubomba. Nkaba ne wakutangwanika sana umwakuti ntakagha akabalilo akakuti mbelengele Ibayibolo, ukumanyila neka nu kwiputa.” Usongo yumo uwa ku Kosovo izina lyache u Ilir, akakomana ni ntamyo iyakupambanako. Pakabalilo ko akaba ku kachigaba ko kukaba inkondo, chikaba chakutamya sana ukuti ivwile ubulongozi ubwakufuma ku gulu lyitu. Akanena ukuti: “Ukujimba kwane kukayeliwa pakabalilo ko iofesi yikampa imbombo iyakwavwa abakamu na bayemba ku malo aghakoghofya. Nkoghopa sona nkennya ngati ukuti ubulongozi bo bakampa butangabomba imbombo.” U Tim, yo we mishonale ku Asia, akamanya ukuti chikaba chipala ukubukilila pakubomba ivintu vyo akalondiwanga ukubomba isiku lililyosi. Akanena ukuti: “Akabalilo kamo nkiyivwanga ukuti nalita umwakuti ntangakwanisya ukupwelelela abakamu na bayemba.” Choni cho chingabavwa abasongo bo bakukomana ni ntamyo izyakuyanako nizi?
3. Ka swebosi tungamanyilako ichoni kwa Mulongi u Gidiyoni?
3 Abasongo bangamanyilako kwa Mulongi u Gidiyoni. (Hebe. 6.12; 11.32) U Gidiyoni akabafighililagha nu kubadima abantu aba Chala. (Balo. 2.16; 1 Syambu. 17.6) Abasongo basaliwe ukuti bapwelelelaghe abantu aba Chala mukabalilo akakutamya ngati we Gidiyoni. (Imbo. 20.28; 2 Timo. 3.1) Tungamanyilako kwa Gidiyoni pankani iya kwiyisya, nu kwivwila. Ukujimba kache kukayeliwa po akabombagha imbombo yo u Yehova akamupa. Napo tungaba swe basongo pamo awe, swebosi tukulondiwa ukuti tupalizyanje vyo abasongo bakubomba. Tungabavwa abanavuli abakulimbikila aba, bo bakubikapo umoyo pakutupwelelela muchipanga.—Hebe. 13.17.
NANTI UKWIYISYA KWINYU KWAYELIWA
4. Ka u Gidiyoni akalangizya buli-buli ukuti wakwiyisya?
4 U Gidiyoni akaba muntu uwakwiyisya.b Uwantumi uwa Yehova akati amubuzya u Gidiyoni ukuti asaliwa umwakuti abapoke Abaizilayeli kubulaghili ubwa Bamidiyani, u Gidiyoni umwakwiyisya akamula ukuti: ‘Imbumba yitu yinandi nkani muluko ulwa Manase, sona munyumba iya tata une ne wabumalilo.’ (Balo. 6.15) U Gidiyoni akiyivwa ukuti atangakwanisya ukubomba imbombo iyi, loli u Yehova weyo akamanya ukuti angayikwanisya. Nu butuli ubwa Yehova, u Gidiyoni akakwanisya ukubomba akiza imbombo yo bakamupa.
5. Ka kabalilo buli ko chingaba chakutamya ukuti abasongo balangizye ukwiyisya?
5 Abasongo bakulangizya ukuti bakwisya muvintu vyosi. (Mika 6.8; Imbo. 20.18, 19) Batakwikwezya pa vintu vyo bakulonda ukubomba pamo vyo bakwanisya ukubomba. Sona batakwiyennya ukuti te bakulondiwa ichifukwa chakuti bapuvya pakubomba ivintu vimo. Loli akabalilo kamo chikuba chakutamya ukuti u songo alangizye ukuti wakwiyisya. Umwakufwanikizya, angitikizya ukuti angakwanisya ukubomba imbombo inyinji zyo pisinda pache angamanya ukuti chakutamya ukuzikwanilisya. Pakabalilo kamo chingaba chakutamya ukuba wakwiyisya nanti abantu bamo bakunena kabibi pamo nanti abantu bamo bakumupala ichifukwa cha mo akubombela ivintu. Nkimba abasongo bangamanyilako ichoni kwa Gidiyoni vyo vingabavwa nanti bakomana ni vintu ngati ivi?
Abasongo abakwiyisya bangabomba ngati we Gidiyoni nanti bakwisengannya ukulaba ubutuli ku banji, ngati pakabalilo ko bakulonda ukupanga indondomeko iya bulumbilili uwa pakashelofu (Ennya indime 6)
6. Nkimba abasongo bangamanyilako ichoni kwa Gidiyoni pankani iyakwiyisya? (Ennya sona ichituzi.)
6 Balabaghe ubutuli. Umuntu yo wakwiyisya akumanya ivintu vyo atangakwanisya ukubomba. U Gidiyoni akalangizya ukuti wakwiyisya ichifukwa chakuti akalabagha ubutuli ukufuma ku bantu abanji. (Balo. 6.27, 35; 7.24) Abasongo abamahala bope bakubomba bunubu. U Tony yo twamutambula kubwandilo, akalongosola ukuti: “Mo nkalelekela ukufuma kubwana ubunandi, vikumpangisya ukuti nitikaghe imbombo inyinji napo ntangakwanisya ukuzibomba. Nkinong’ona ukuti tunenezannye inkani iya kwiyisya sona nkamubuzya umuchi wane ukuti anenepo inyinong’ono zyache. Nkanyokelamo sona muvidiyo iya mutu uwakuti “Sambizgani Ŵanji, Ŵagomezgani, na Kuŵakhozga nga Umo Wakuchitira Yesu” pa jw.org. U Tony akanda ukubalabako abantu abanji ukuti bamwavwangeko imbombo zimo. Choni cho chikakonkapo? U Tony akanena ukuti: “Imbombo zyo nkaba nazyo pa chipanga zikanda ukupepuka, ivi vikanavwa ukuti imbe na kabalilo akakukwana akakughomya ubumanyani bwane nu Yehova.”
7. Ka abasongo bakumanyilako ichoni kwa Gidiyoni nanti babanena kabibi? (Yakobo 3.13)
7 Mutakakalalaghe nanti umuntu yumo abanena kabibi. Abasongo bakuyeliwa sona nanti bakubanena akabibi. Nanti vyaba bunubu inkani iya Gidiyoni yingabavwa. Tutakukayikila ukuti u Gidiyoni wepe akaba muntu uwambula ukufikapo, loli aba Efulayimu bakati bamunena kabibi akabamula umwakufwasa. (Balo. 8.1-3) U Gidiyoni atakabamula umwabukali. Akalangizya ukuti wakwiyisya pakwivwisya vyo bakadandaghulagha nu kubamula umwamuchizi. Ivi vikapangizya ukuti aba Efulayimu batonte umoyo. Abasongo abamahala bakubomba ivintu ngati mo u Gidiyoni akabombelagha pakubivwisya akiza abantu bo bakubanena nu kubamula umwamuchizi. (Belenga Yakobo 3.13.) Ivi vikupangisya ukuti muchipanga mubukilile ukuba umutende.
8. Ka abasongo bangabomba ichoni nanti abantu bakubapala pa ivyo babomba? Nena ichifwanikizyo.
8 U Yehova weyo apaliwanje. Abantu bakati bamupala u Gidiyoni ichifukwa chakuti akabapota Abamidiyani pa nkondo, mumalo mwakuti apokele amapalo, u Gidiyoni akamupala u Yehova. (Balo. 8.22, 23) Ka abasongo bangamuyezya buli-buli u Gidiyoni? Babaghiye ukumupala u Yehova pa vyosi vyo bakukwanisya ukubomba. (1 Koli. 4.6, 7) Umwakufwanikizya, nanti usongo yumo bakumupala ichifukwa chakuti amanyisya akiza, abaghiye ukwamula ukuti ubulongozi bosi bwafuma mu Mazyu agha Chala sona vyo tukumanyila ukufuma mu gulu lyache. Abasongo babaghiye ukuti binong’onelaghepo nanti vyo bakumanyisya vikumupala u Yehova pamo nanti vikuhobosya bulo abantu. Za twenye vyo vikamuchitikila usongo yumo izina lyache u Timothy. Bo asaliwa bulo ukuba we songo , u Timothy akaghana akunena inkani iya bantu bosi. Akanena ukuti: “Amazyu aghabwandilo munkani yane ghakabanga ghatali, aghakutamya ukughivwisya sona ivifwanikizyo vyope vikabanga vitali ni vyakutamya ukuvivwisya. Ivi vikapangisyanga ukuti abantu bampalaghe. Loli ivi vikapangisya ukuti mumalo mwakubika amahala ghosi ku Bayibolo pamo kwa Yehova, bakabikagha amahala ghabo ghosi kwa une.” U Timothy azyaghannya ukuti akalondiwanga ukusinta akamanyisizye kache umwakuti abantu batakabikaghe sana amahala ghabo ghosi kukwache chifukwa chamo akamanyisizyanga loli babikaghe amahala ghabo kwa Yehova. (Mbupi. 27.21) Choni cho chikankokapo? U Timothy akalongosola ukuti: “Pakabalilo aka, abakamu na bayemba bakumbuzya ukuti inkani zyo nkunena zikubavwa uku ni ntamyo, ukujimba ku njelo sona zikubavwa ukuti bapalamile nkani kwa Yehova. Nkuba ne wakuhoboka hee ukwivwa amazyu aghakulimbikisya ngati agha ukulusya mo vikabela pabwandilo po bakampalagha bulo une.
NANTI CHABA CHIPALA UKWIVWILA PAMO UKULANGIZYA UBUJIVU
U Gidiyoni akivwila nu kuchepesya abasilikali bache, akasala abanavuli 300 bo bakalangizya ukuti bakaba maso. (Ennya indime 9)
9. Choni cho chikaba chakutamya ukuti u Gidiyoni ivwile u Yehova nu kubukilila ukuba mujivu? (Ennya ichituzi ichapachifwambo.)
9 U Gidiyoni akati asaliwa ukuti alongozye Abaizilayeli, akalondiwanga ukuba wakwivwila sona wakujimba. Akapeghiwa imbombo iyakoghofya yo yikaba yakumongolannya ichighemo ichakwiputilapo u Bala cho uwise akapelekelaghapo isembe. (Balo. 6.25, 26) U Gidiyoni akati abunganika abasilikali bache, u Yehova akamubuzya ukuti achefye inambala iya basilikali amabulendo ghabili. (Balo. 7.2-7) Pabumalilo, u Yehova akamubuzya u Gidiyoni ukuti abuke aye alwe inkondo na Bamidiyani pabusiku.—Balo. 7.9-11.
10. Ka ukwivwila ukwa basongo kungayeliwa buli-buli?
10 Abasongo babaghiye ukuba bakwisengannya ‘ukwivwila.’ (Yako. 3.17) Akabalilo kosi, usongo yo wakwivwila akuba wakwisengannya ukwivwila ubulongozi ubwakufuma mu Masimbo na bo bukufuma ku gulu ilya Chala. Akuba ichifwanikizyo ichiza ku bantu abanji. Napo vili bunubu loli ukwivwila kwache kungayeliwa. Umwakufwanikizya, akabalilo kamo chingaba chakutamya ukuti abukilile ukwivwila ubulongozi bo apokela. Akabalilo kamo angennya ukuti ubulongozi bo apokela te bwakwavwa pamo te bwamahala. Pamo bangamulaba ukuti abombe imbombo yimo yo yingabika ubumi bwache pa ngozi. Ka abasongo bangamuyezga buli-buli u Gidiyoni nanti vyaba bunubu?
11. Choni cho chingabavwa abasongo ukuba bakwivwila?
11 Mwivwilaghe ubulongozi nu kububombezya imbombo. U Chala akamupa ubulongozi u Gidiyoni ubwa mo angamongolela ichighemo icha tata wache, amalo gho angazengapo ichighemo icha Yehova, ni chinyamana cho angapeleka isembe. U Gidiyoni atakadandawula pamo ukunyinyilika nu bulongozi bo akapokela. Mumalo mwache akabomba ukuyana na mo u Yehova akamubuzizya. Amasiku ghano, abasongo bakupokela ubulongozi ukufuma ku gulu ilya Yehova ukwendela mumakalata, ivimanyisyo ni zila izyamwabo zyo zikutwavwa ukubukilila ukuba bakufighililiwa nu kupalamila kwa Yehova. Tukubaghana sana abasongo aba, ichifukwa chakuti bakukonka ubulongozi ubwakufuma ku gulu ilya Yehova mubusubaliwa. Abantu bosi mu chipanga bakupindula na basongo aba.—Sali. 119.112.
12. Ka abasongo bangabombezya buli-buli isimbo ilya Aba Hebeli 13.17 nanti igulu ilya Yehova lyababuzya ukuti basinte mo bakubombela ivintu?
12 Mwisengannye ukusinta. Kumbukila ukuti u Yehova akamubuzya u Gidiyoni ukuti abasilikali abanji banyokele kukwabo. (Balo. 7.8) Pakabalilo aka, u Gidiyoni nge akinong’ona ukuti: ‘Ka ukusinta uku kwakulondiwa naloli? Ka inti vinavwe?’ Napo vikaba bunubu, loli u Gidiyoni akivwila. Abasongo bakumuyezya u Gidiyoni amasiku ghano nanti igulu lwababuzya ukubomba ichintu chimo cho chingaboneka ukuti chakutamya ukuchivwisya. (Belenga Aba Hebeli 13.17.) Umwakufwanikizya, mu 2014 Akagulu Akakwenelezya kakasinta indondomeko iya mo ivyabupi ivyakuzengela Inyumba izya Bumwene na Malo Aghakupangilapo Inkomano Inkulu vibaghiye ukubombela imbombo. (2 Koli. 8.12-14) Ivipanga vitakalondiwanga sona ukunyosya ingongole. Kale nanti igulu likulonda ukuzenga Inyumba iya Bumwene, likalondagha ukuti ichipanga chibe ni ngongole iyakuti chinyosyanje indalama panandi-panandi. Loli amasiku ghano napo ichipanga chingapelekagha indalama yidono bulo, igulu likubombezya ivyabupi ivyakufuma muvipanga vyosi pachisu chosi ukuti lizenge Inyumba iya Bumwene pamo Amalo Aghakupangilapo Inkomano Inkulu ko kukulondiwa ubutuli. Umukamu yumo izina lyache u José, akati amanya ukusinta uku akakayikila nanti kungabombiwa naloli. Akinong’ona ukuti: ‘Patalipo ni Nyummba iya Bumwene yo inti yizengiwe. Te momo ivintu vibeleye muchisu ichi.’ Choni cho chikamwavwa u José ukuti akwanisye ukukonka ubulongozi ubu? Akanena ukuti: “Amazyu gho ghali pa Isya Mbupingamu 3.5, 6 ghakankumbusya ukuti nkulondiwa ukumusubila u Yehova. Ichakukonkapo chache chakuhobosya sana! Nkamanyila ukuti tutakuzenga bulo Inyumba izya Bumwene, loli ukuti tubaghiye ukuyezya-yezya ukwavwapo muzila izya kupambana-pambana umwakuti pabanje ukuyana bulo.”
Napo iboma lingakanizya imbombo yitu iyakulumbilila, loli umwabujivu tungabukilila ukulumbilila ( Ennya indime 13)
13. (a) Ka u Gidiyoni akabomba ichoni ati apokela ubulongozi? (b) Ka abasongo bakumanyilako ichoni? (Ennya sona ichituzi.)
13 Mubombaghe ubwighane ubwa Yehova umwakujimba. U Gidiyoni akamwivwila u Yehova napo akoghopagha, sona imbombo yo akamupa yikaba yakoghofya. (Balo. 9.17) U Gidiyoni akati akapokela ubulongozi ukufuma kwa Yehova, akaba wakusimikizya ukuti u Chala inti amwavwe pakufighilila abantu bache. Abasongo bo bakwikala muchisu cho imbombo yitu iya kulumbilila yakukaniziwa, bamuyezye u Gidiyoni. Umwakujimba bakulongozya pa nkomano sona mubulumbilili napo chingaba chakoghofya ukuti inti bapinyiwe, imbombo zingabamalila pamo bangababombela ivintu ivya nkaza.c Mukabalilo aka ntamyo inkulu, abasongo inti bakalondiwe ukuba bajivu ukuti bivwile ubulongozi napo bungize buboneke ukuti bwakoghofya ukubwivwila. Umwakufwanikizya, tukwiza pakupokela ubulongozi ubwa mo tungalumbililila ubutenga ubwa bulongi bo buli ngati ivula iya mabwe sona mo tungabombela ukuti tupone po u Gogi nu Magogi atusambukila.—Eze. 38.18; Ubuvu. 16.21.
NANTI UKUJIMBA KWINYU KWAGHELIWA
14. Ka ukujimba ukwa Gidiyoni kukagheliwa buli-buli?
14 U Gidiyoni akalondiwanga ukubikapo umoyo ukuti abukilile ukubomba akiza imbombo iya bulongi. Po inkondo yikaba mukasi Abamidiyani bakachimbila, u Gidiyoni akabasamazya ukufuma Mwikombe ilya Zelela mupaka Kulusoko ulwa Yolodani lo lukazyunguliliwa ni nkolongo. (Balo. 7.22) Ka u Gidiyoni akanyokela pa lusoko ulwa Yolodani? Awe! Napo akaba ukuti alita, u Gidiyoni na banavuli 300 bo akaba nabo bakaloboka nu kubukilila ukulwa. Pabumalilo bakabapota inkondo Abamidiyani nu kubalema.—Balo. 8.4-12.
15. Ka usongo angagheliwa buli-buli?
15 Akabalilo kamo usongo angatamiwa inyinong’ono nu kwiyivwa ukuti akulita pakupwelelela ichipanga ni mbumba yache. Nanti vyaba bunubu, ka abasongo bangamuyezya buli-buli u Gidiyoni?
Abasongo abalughano bakubaghomya abakamu na bayemba bo bakulondiwa ubutuli (Ennya indime 16-17)
16-17. Choni cho chikamwavwa u Gidiyoni ukuti ajimbe, sona abasongo bangaba nu lusubilo buli? (Yesaya 40.28- 31) (Ennya sona ichituzi.)
16 Musubilaghe ukuti u Yehova akubavwa. U Gidiyoni akasubila ukuti u Yehova weyo inti amwavwe sona u Yehova akamwavwa naloli. (Balo. 6.14, 34) U Gidiyoni na basilikali bache pakabalilo ko bakabasamazyanga abamwene babili aba ku Midiyani bakendagha pasi po abamwene bala abene bakakwela, pavinyamana vyo vili nu lumongo ngati lwa ng’ombe. (Balo. 8.12, 21) Loli u Chala akabavwa Abaizilayeli ukuti babaleme abamwene bala nu kuwina inkondo. Abasongo bope bangamusubalila u Yehova yo ‘atakulita pamo ukumala amaka.’ Nanti bamulaba akwiza pakubavwa.—Belenga Yesaya 40.28-31.
17 Za twennye vyo vikamubombekela umukamu yumo izina lyache u Matthew, yo ali Mukomiti Iyakwenelezya ivya chipatala. Choni cho chikamwavwa ukuti ajimbe? U Matthew akanena ukuti: “U Yehova akankazya ni fundo yo yikuneniwa pisimbo ilya Aba Filipi 4.13. Akabalilo akinji nanti nkwiyivwa ukuti nalita umwakuti ntangabomba sona nachimo-chimo, nkwiputa nu kumulaba u Chala ukuti ampe inyinong’ono inyiza na maka umwakuti mbukilile ukubavwa abakamu na bayemba. Mukabalilo akakutamya aka, nennya ukuti umuzimu umuzelu uwa Yehova wampa amaka nu kunavwa ukuti mbukilile ukujimba.” Ngati we Gidiyoni, abasongo bakubomba chilichosi cho bangakwanisya pakupwelelela abantu ba Yehova napo chitangaba chipepe ukubomba bunubu. Loli babaghiye ukuba bakwiyisya nu kumanya ukuti akabalilo kamo batangakwanisya ukubomba chilichosi cho bangalonda. Akabalilo kosi bakusubila ukuti u Yehova akubivwa nanti bakumulaba ubutuli sona akubavwa ukuti babukilile ukujimba.—Sali. 116.1; Filipi 2.13.
18. Umwakunyokelamo, ka abasongo bangamuyezya buli-buli u Gidiyoni?
18 Abasongo bangamanyilako ivyinji ukufuma kwa Gidiyoni. Abasongo babaghiye ukuba bakwiyisya nanti bakwitikizya imbombo zyo bangakwanisya ukubomba, mo bangamulila nanti abantu bakubanena akabibi pamo bakubapala. Babaghiye ukuba bakwivwila sona bakujimba nkani-nkani po ubumalilo ubwa chisu ichibibi ichi buli papipi. Sona bakulondiwa ukusubila ukuti u Chala angabavwa pa ntamyo yiliyosi yo bangakomana nayo. Numwe bulo mupalizyanje nkani ukulimbikila imbombo ko abadimi aba bakubomba sona “abantu banaba mubachindikaye.”—Filipi 2.29.
ULWIMBO 120 Muŵe Ŵakuzika nga ni Khristu
a U Yehova akamusala u Gidiyoni ukuti abalongozye nu kubafighilila abantu bache mukabalilo akakutamya mumbili iya Baizilayeli. U Gidiyoni akabomba imbombo iyi umwabusubaliwa ukwa myaka 40. Loli akakomana ni ntamyo izyakupambana-pambana. Inti tunenezannye mo inkani yache yingabatulila abasongo amasiku ghano nanti bakomana ni ntamyo.
b Nanti swe bakwiyisya, tutangabomba ivintu ivyakulangizya ukuti tukwiyinong’onela twebene sona vikutwavwa ukumanya ivintu vyo tutangakwanisya ukuvibomba. Tukulangizya sona ukuti swe bakwiyisya nanti tukubachindika abamwitu nu kubennya ukuti bakulondiwa nkani ukuchila uswe. (Filipi 2.3)
c Ennya inkani iyakuti Lutilirani Kusopa Yehova Para Boma Lakanizga Mulimo Withu mu Ichitembe cha Mulindilili icha Chitumbuka icha Julayi 2019, pp. 10-11, indime 10-13.