INKANI IYAKUMANYILA 28
Mungapindula Nanti Mukubukilila Ukumunyila u Chala
‘Yo akwenda mu bugholosu akumunyila u Yehova.’ —MBUPI. 14.2.
ULWIMBO 122 Muŵe Ŵakukhora, Ŵambura Kusunkhunyika!
VYO INTI TUMANYILEa
1-2. Nkimba Abakilisitu amasiku ghano bakukomana ni ntamyo buli, ngati we Loti?
AMASIKU ghano nanti tukwennya ivintu ivibibi vyo abantu bakubomba, tukwiyivwa ngati mo u Loti akiyivwilagha. U Loti “akatamiwa nkani [nu] bwamalaya ubwa bantu babo batakamunyilagha u Chala,” ichifukwa chakuti akamanyagha ukuti Ubaba witu uwa kumwanya ababengite bo bakubomba ivintu ivibibi. (2 Pita. 2.7, 8) Ukumunyila u Chala sona ukumughana, vikamwavwa u Loti ukuti akane inkalo imbibi zyo abantu bo bakamuzyungulila bakaba nazyo. Nuswe bulo amasiku ghano tuzyunguliliwe na bantu bo batakuzichindika inkalo izya pamwanya izya Yehova. Napo vili bunubu, loli tungabukilila ukuba ni nkalo inyiza nanti tukubukilila ukumughana u Chala nu kumanyila mo tungamuchindikila.—Mbupi. 14.2.
2 U Yehova akutwavwa ukuti tukwanisye ukubomba bunubu ukwendela mufundo izyakukazya zyo zikwaghiwa mwibuku ilya Isya Mbupingamu. Abakilisitu bosi, abanavuli, abakolo, abachinyamata sona abagosi, bangapindula nu bulongozi ubwa mahala bo bukwaghiwa mwibuku ili.
UKUMUNYILA U CHALA KUKUTUFIGHILILA
Ko tukubombela imbombo, tutakulondiwa ukuba pabumanyani na bantu bo batakumughana nu kumuchindika u Yehova sona tutakitikizyanje pakubomba chilichosi cho chingamukalalizya u Yehova (Ennya indime 3)
3. Ukuyana nu Isya Mbupingamu 17.3, choni cho tubaghiye ukufighilila umoyo witu? (Ennya sona ichituzi.)
3 Ichifukwa cho tukulondiwa ukughufighilila umoyo witu uwakufwanikizya chakuti u Yehova azimennye inyinong’ono zyitu. Ifundo iyi yikung’anamula ukuti u Yehova akwennya ivyinji ukuchila aliwesi sona amenye akiza mo umuntu aliwesi abeleye. (Belenga Isya Mbupingamu 17.3.) U Yehova angabukilila ukutughana nanti tukubukilila ukwinong’onelapo pa bulongozi bo akutupa bo bungatwavwa ukuti twize twikale nu bumi kwa bwila na bwila. (Yoha. 4.14) Ivi vingatwavwa ukuti tutakavulale ni nkalo imbibi na mabumyasi agha Satana na bantu bache ababibi aba muchisu ichi. (1 Yoha. 5.18, 19) Nanti tukupalamila kwa Yehova, vingatwavwa ukuti twande pakumughana nu kumuchindika nkani. Ichifukwa chakuti tutakulonda ukumukalalizya Ubaba witu, tukuchibenga ichintu chilichosi cho chingapangisya ukuti tubombe ichintu ichibibi. Nanti twagheliwa ukuti tubombe ichitu ichibibi, twilalusye ukuti, ‘Ka nanti ningabomba ichintu ichibibi ichi, umuntu yo anganite sana angiyivwa buli-buli?’—1 Yoha. 4.9, 10.
4. Ka ukumunyila u Yehova kukamwavwa buli-buli umuyemba yumo ukuti atakabombe ichintu ichibibi?
4 Umuyemba yumo uwa ku Croatia izina lyache u Marta akayeliwa ukuti abombe ubwamalaya, akasimba ukuti: “Chikaba chakutamya ukuti ninong’one akiza nu kulimbana ni chinyonywa ichakuti imbombe ichintu ichibibi. Loli ukumunyila u Yehova koko kukafighilila.”b Ka ukumunyila u Yehova kukamwavwa buli-buli? U Marta akanena ukuti akinong’ononelapo ivintu ivibibi vyo vingabombiwa nanti angabomba ubwamalaya. Nuswe tungabomba umwakuyana bulo. Cho tukunyila chakuti tungapangisya ukuti u Yehova ichitima chimuleme nu kuleka ukumwiputa kwa bwila na bwila.—Ubwa. 6.5, 6.
5. Nkimba tukumanyilako ichoni kwa Leo?
5 Nanti tukumunyila u Yehova, vingatwavwa ukwenelezya ukuti tute na bamanyani bo bakubomba ivintu ivibibi. Umukamu yumo uwa ku Congo izina lyache u Leo, akamunyila ukuti ifundo iyi yabwanaloli. Imyaka 4 yikati yendapo ukufuma po akoziwa, akanda ukuba pabumanyani na bantu bo bakabombagha ivintu ivibibi. Akinong’onagha ukuti atakumunangila u Yehova pakuti atakubombako ivintu ivibibi ngati bamanyani bache. Akabalilo kakati kendapo abamanyani bache bakamupangisya ukuti ande pakungw’ela nkani ubwalwa nu kwanda ukubomba ubwamalaya. Akanda pakwinong’onelapo ivintu vyo abapapi bache aba Chikilisitu bakamumanyisya na mo akahobokelagha pakabalilo ko akamubombelagha u Yehova. Choni cho chikakonkapo? Akanda sona pakubomba ivintu ivyiza. Abasongo bakamwavwa ukuti anyokele kwa Yehova. Pakabalilo aka we songo uwa chipanga sona mupayiniya uwa padela.
6. Nkimba intitunenezannye ichoni ivya bakolo babili abakufwanikizya bulo?
6 Za twennye vyo vili pa Isya Mbupingamu chaputala 9, po tukubelenga izyakukwafannya na bakolo babili. Umukolo yumo akwimila amahala, po umukolo yumo akwimila ubupunganu. Ivifwanikizyo vimo ivya mu Bayibolo vyo vikulongosola ivintu ngati bantu, vikwaghiwa pa Aba Loma 5.14; Aba Galatiya 4.24. Nanti tukubomba bunubu, twinong’onelaghe ukuti ichisu icha Satana ichi chizuye nu bwamalaya ni vituzi ivyakusikula. (Efe. 4.19) Chakulondiwa sana ukuti tubukilile ukumunyila u Yehova nu kuleka ukubomba ivintu ivibibi. (Mbupi. 16.6) Aliwesi uwa uswe angapindula na vyo ichaputala ichi chikunena manyi mwanavuli pamo mukolo. Umukolo aliwesi mwa bakolo babili aba bakubitizya abantu ‘bo bate namahala.’ Aliwesi akunena ukuti ‘zagha munyumba yane sona mulye ichikulya.’ (Mbupi. 9.1, 5, 6, 13, 16, 17) Loli umuntu yo itika ukuya ku nyumba iya mukolo uwa mahala nu umuntu yo itika ukuya ku nyumba iya mukolo yo mupunganu, ivyakukonkapo vyabo vikupambana.
NANTI MWITIZIWA NU MUKOLO UMUPUNGANU MUKANE
Ukwitizya ukwa ‘mukolo umupunganu’ kungapangisya ukuti tukomane ni ntamyo (Ennya indime 7)
7. Ukuyana nu Isya Mbupingamu 9.13-18, choni cho chikubombiwa kubanavuli bo bakwitikizya ukubuka ku mukolo umupunganu? (Ennya sona ichituzi.)
7 Belenga ivyakukwafannya nu ‘mukolo umupunganu.’ (Belenga Isya Mbupingamu 9.13-18.) Akulimbikila ukubitizya abanavuli abapunganu ukuti ‘mwize kuno’ ukuti twize tupange poka ipwando. Choni cho chikukonkapo ku banavuli bo bitika pakubuka kwa mukolo umupunganu? ‘Abanavuli bo bitika ukubuka batakumanya ukuti ubufwe buli kula-kula.’ Kumbukila amazyu aghakufwanikizya bulo gho ghakwaghiwa kubwandilo ukwa buku ilya Isya Mbupingamu. Tukusokiwa ivyakukwafannya nu ‘mukolo uwa kupondoka’ sona ‘umukolo umalaya.’ Tukubuziwa ukuti: ‘Inyumba yache yikwikila ku bufwe.’ (Mbupi. 2.11-19) Ibuku ilya Isya Mbupingamu 5.3-10 likutusoka ivyakukwafannya nu ‘mukolo uwa kupondoka’ yo ivinama vyache ‘vikwikila ku bufwe.’
8. Nkimba tuli nu bwabuke ubwakubomba ichoni?
8 Abanavuli bo bakwivwa ukwitizya ukwa ‘mukolo umupunganu,’ bali nu bwabuke ubwakusala: Bangasala ukwitikizya ukubuka pamo ukukana. Nuswe bulo tuli nu bwabuke ubwakusala ukukana pamo ukwitikizya. Nkimba tungabomba ichoni nanti umuntu yumo akutukakamizya ukuti tubombe ubwamalaya pamo nanti twennya ivituzi ivyakusikula pa foni?
9-10. Choni cho tutakulondiwa ukubomba ubwamalaya?
9 Pali ivifukwa ivyiza vyo tukukanila ukubomba ubwamalaya. ‘Umukolo umupunganu’ yo bamulongosola akunena ukuti: ‘Amizi aghakwiba ghakunona.’ Nkimba ‘amizi agha kwiba’ chochoni? Ibayibolo likuyanisya ukughonana ko kukubapo pakasi pa bantu bo basendanite na mizi aghiza. (Mbupi. 5.15-18) Umwanavuli nu mukolo bo basendanite, bobo bakwitikiziwa ukuhoboka ni chabupi icha kughonana. Ivi vikupambana nkani na ‘mizi aghakwiba,’ vyo vikung’anamula ukughonana ko te kwakwitikiziwa. Abantu bo bakubomba ubwamalaya bakuyezya-yezya ukufisama ukuti batakabonekele ngati mo akubombela umwiba yo akulonda ukwiba. ‘Amizi aghakwiba’ ghangaboneka ukuti ghakunona nanti umuntu yo iba akwinong’ona ukuti patalipo nayumo yo angamanya vyo abomba. Loli uku kwipusika sana! Abantu bo bakubomba bunubu, bakwipusika bene ichifukwa chakuti u Yehova akwennya ichintu chilichosi cho umuntu akubomba. Chakubaba nkani ukuleka ukuba mumanyani uwa Yehova ukuchila ichintu chilichosi, patalipo na chimo-chimo icha ‘kunona’ nanti tungaluza ubumanyani bwitu nu Yehova. (1 Koli. 6.9, 10) Loli pali ivintu ivyinji.
10 Ubwamalaya bungapangisya ivintu ivyinji ngati ukukoziwa isoni, ukwiyennya ukuti te we wakulondiwa, ukuba nu lwanda ulwakusita ukwisengannya, sona isendwa yingavulungana. Ivi vikutwavwa ukumanya ukuti chamahala nkani ukukana ukwitizya ukwa mukolo umupunganu. Ukukongelezyapo pakuluza ubumanyani bwitu nu Yehova, abantu bo bakubomba ubwamalaya bangasenda sona imbina zyo zingabaghogha. (Mbupi. 7.23, 26) Ivesi 18 ilya mu chaputala 9 likumalizya ukuti: ‘Abalendo aba mukolo uyu bali mukasi Mumapumpa.’ Choni cho abantu abinji bakwitikizya ukwitizya ukwa mukolo umupunganu ko kukubalongozezya ku bufwe?—Mbupi. 9.13-18.
11. Choni cho ukwenelezya ivituzi ivyakusikula kungatuvulazya?
11 Ichipingo choka cho tukulondiwa ukucheba ko kwenelezya ivituzi ivyakusikula. Abantu bamo bakwinong’ona ukuti ukwenelezya ivintu ivyakusikula te kwakoghofya. Loli ivituzi ivyakusikula vikubavulazya sana abantu bo bakuvyennya, vikubapangisya ukuti batakichindikaghe nu kuleka ukuchindika abantu abanji, sona vyakutamya nkani ukuti baleke ukuvyenelezya. Nanti umuntu akwennya ivituzi ivyakusikula, chikuba chakutamya sana ukuti aviluvye. Ivituzi ivyakusikula, vitakubavwa abantu ukuti befye ivinyonywa ivibibi, loli vikupangisya ukuti ivinyonywa ivibibi vibe vyamaka nkani. (Kolo. 3.5; Yako. 1.14, 15) Naloli, abantu bo bakubukilila ukwenelezya ivituzi ivyakusikula vikubapangisya ukuti babombe ubwamalaya.
12. Ka tungalangizya buli-buli ukuti tuvibengite ivituzi vyo vingapangisya ukuti tubombe ubwamalaya?
12 Nkimba uswe pakuba Bakilisitu tungabomba ichoni nanti pa foni yitu pabonekela ivituzi ivyakusikula umwakuchenusya bulo? Tukulondiwa ukuti umwalubilo tuleke ukuchennya. Chingaba chipepe sana ukuvikana mwalubilo ivituzi ivi, nanti tukukumbukila ukuti ubumanyani bwitu nu Yehova bwakulondiwa nkani. Pakabalilo kamo ni vituzi bulo vyo vikuboneka ukuti te vya kusikula vyope vingatupangisya ukuti tube ni nyinong’ono izyakubomba ubwamalaya. Choni cho tutakulondiwa ukwenelezya ivituzi ivyakusikula? Ichifukwa chakuti tutakulonda ukwinong’ona ichintu chilichosi cho chingatupangisya ukuti tubombe ubwamalaya. (Mata. 5.28, 29) Umukamu yumo usongo uwa chipanga uwa ku Thailand, izina lyache u David akanena ukuti: “Nkwilalusya ukuti: ‘Ka ningamupala u Yehova nanti nkubukilila ukwennya ichituzi ichi napo chitakulangizya ivintu ivyakusikula?’ Ukuba ni nyinong’ono izi kukunavwa ukuti mbombaghe ivintu umwamahala.”
13. Choni cho chingatwavwa ukuti tubombe umwamahala?
13 Nanti tukunyila ukubomba ivintu vyo vingamukalalizya u Yehova, inti vitwavwe ukuti tubombaghe ivintu umwamahala. Ukumunyila u Chala ‘bwandilo’ ubwa mahala. (Mbupi. 9.10) Tukwennya ifundo iyi kubwandilo ukwa libuku ilya Isya Mbupingamu chaputala 9, mo bakufwanikizya ‘amahala aghenecho’ nu mukolo uyunji.
MWITIKIZYE UKWITIZYA UKWA ‘MUKOLO UWAMAHALA’
14. Nkimba kwitizya buli ko tukubelenga pa Isya Mbupingamu 9.1-6?
14 Belenga Isya Mbupingamu 9.1-6. Apa tukubelenga ivyakukwafannya nu kwitizya ukwakufuma kwa Yehova yo Mupeli witu sona weyo ntamba yitu iya mahala. (Mbupi. 2.6; Loma 16.27) Pa nkani iyi tukubelenga ivya nyumba inkulu iya mpanda 7. Ichifwanikizyo ichi chikutwavwa ukumanya ukuti u Yehova mupi sona akupokelela aliwesi yo akulonda ukuti amanyile kukwache umwakuti abe wamahala.
15. Nkimba u Chala akutubuzya ukuti tubombe ichoni?
15 U Yehova weyo Mupi umukulu nkani. Ukufuma kuchifwanikizyo icha mukolo yo akwimila ‘amahala aghenecho’ cho chili mu Isya Mbupingamu 9, tukumanyilako ukuti, u Yehova mupi sona weyo akutupa ivintu ivyiza ivyinji. Amavesi agha ghakunena ukuti umukolo uyu akubitizya abalendo kunyumba yache ukuti bize balye ichakulya ichiza cho asengannya. (Isya Mbupingamu 9.2.) Umwakongelezyapo, pa vesi 4 nu 5: ‘Umukolo yo akwimila amahala akunena ku muntu yo ate na mahala aghiza ukuti: ‘Zagha wize ulyeko ichakulya chane.’’ Choni cho tukulondiwa ukwitikizya ukwitizya ukwa mukolo uyu? U Yehova akulonda ukuti abana bache babanje bamahala sona bakufighililiwa. U Yehova atakulonda ukuti tubombaghe ivintu vyo vingatuvulazya. Cho chifukwa ‘akupeleka amahala ku bantu abagholosu.’ (Mbupi. 2.7) Nanti tukumunyila u Yehova, inti tulonde ukuti tubombaghe ivintu ivyakumuhobosya. Tukwivwila ubulongozi bo akutupa sona tukuhoboka pakububombezya imbombo.—Yako. 1.25.
16. Ka ukumunyila u Chala kukamutula buli-buli u Alain ukuti asale ivintu umwamahala, sona choni cho chikakonkapo?
16 Ennya mo ukumunyila u Chala kukamutulila u Alain ukuti asale ivintu umwamahala. U Alain we songo muchipanga sona akubomba imbombo iya bumanyisi. Akanena ukuti: “Abamwitu abinji bo nkumanyisya nabo, bakwennya ukuti ukulangizya amafilimu gho ghali ni vituzi ivyakusikula, lubazu lumo ulwakumanyisizya abana ivyakukwafannya nu kughonana.” Loli u Alain akamanya ukuti ivi te vyabwanaloli. Akanena sona ukuti: “Ichifukwa chakuti imughanite u Yehova sona nkumuchindika, nkakana ukwenelezya amafilimu ghala. Sona nkabalongosolela abamanyisi abamwitu ichifukwa cho nkakanila ukwenelezya amafilimu ghala.” Umukamu uyu akabombezya ubulongozi ubwakufuma ku ‘mahala aghenecho’ ukuti ‘ende umwakugholoka muzila iya mahala.’ (Mbupi. 9.6) Ichifukwa chakuti u Alain akabukilila ukuba musubaliwa, abamanyisi bamo bakanda pakumanyila Ibayibolo sona pakabalilo aka bamo bakwaghiwapo pa nkomano.
Nanti tukwitikizya ukwitizya ukwa mahala aghenecho, ghakutwavwa ukuti pakabalilo aka tube swe bakuhoboka sona tukwiza pakwikala nu bumi kwa bwila na bwila (Ennya indime 17-18)
17-18. Nkimba abantu bo bakwitikizya ukwitizya ukwa ‘mahala aghenecho’ bakwagha mapindu buli, sona bakulindilila ichoni? (Ennya sona ichituzi.)
17 U Yehova akubombezya ivifwanikizyo ivya bakolo babili, ukuti atulangizye mo tungabombela ukuti kuntazi twize tube swe bakuhoboka. Abantu bo bakwitikizya ukwitizya ukwa ‘mukolo umupunganu’ bakuyezya-yezya ukuti bahobokaghe nu bwamalaya. Loli ubwanaloli bwache bwakuti batakumanya ukuti mo bakubombela ivintu vikukwafya vyo vikwiza pakubabonekela kuntazi. Vyo bakubomba ‘vikwiza pakubalongozezya ku bufwe.’—Mbupi. 9.13, 17, 18.
18 Abantu bo bakwitikizya ukwitizya ukwa mukolo uwa mahala yo akwimila ‘amahala aghenecho,’ bakwiza pakuba nu bumi ubwiza nkani! Sona bakuhoboka sana ichifukwa chakuti bali ni vintu vyo vikubavwa ukupalamila kwa Yehova. (Yesa. 65.13) Ukwendela mwamulaghuzi u Yesaya, u Yehova akanena ukuti: ‘Mwivwisye nkani kukwane, sona mulye ichakulya ichiza, nu kwagha ukuhoboka sana ni chakulya cho chiza.’ (Yesa. 55.1, 2) Tukumanyila ukuti tughanaghe ivintu vyo u Yehova avighanite nu kuvibenga vyo avibengite. (Sali. 97.10) Sona swe bakuhoboka sana ichifukwa chakuti tukwitizyako abanji ukuti bope bize bamanyile ukufuma ku ‘mahala aghenecho.’ Tuli ngati abambombo bo ‘bakwitizya pa malo gho ghakwelite agha tawuni: ‘Aliwesi yo mupunganu ize kuno.’’ Amapindu gho tukughagha uswe na bantu bo bakwitikizya ukwitizya uku, te ghakabalilo akanandi bulo. Ghakutwavwa ukuti tube swe bakujimba nu kutwavwa ukuti twize twikale nu bumi kwa bwila na bwila nanti tukubukilila ‘ukwenda muzila iya kugholoka iya mahala.’—Mbupi. 9.3, 4, 6.
19. Ukuyana nu Undumbilili 12.13, 14, nkimba twasimikizya ukubomba ichoni? (Ennya ibokosi ilyakuti: “Ukumunyila u Chala kukutwavwa.”)
19 Belenga Undumbilili 12.13, 14. Ukumuchindika nkani u Yehova, kukutufighilila nu kutwavwa ukuti tubukilile ukuba bazelu nu kupalamila kukwache mumasiku ghabumalilo agha. Ichifukwa chakuti tumughanite u Yehova sona tukumuchindika nu moyo witu ghosi, inti tubukilile ukubomba chilichosi cho tungakwanisya pakubitizyako abantu abinji ukuti bope balonde ‘amahala aghenecho’ nu kupindula nagho.
ULWIMBO 127 Mtundu wa Munthu Uwo Nkhwenera Kuŵa
a Abakilisitu bakulondiwa ukumanyila mo bangamunyilila u Chala. Ukumunyila u Chala kungatwavwa ukufighilila umoyo witu, sona kukutufighilila ukuti tutakabombe ubwamalaya nu kwennya ivituzi ivyakusikula. Munkani iyi, inti tunenezannye isimbo ilya Isya Mbupingamu chaputala 9, cho chikulongosola umukolo yo akwimila ubupunganu nu mukolo yo akwimila amahala aghenecho. Ubulongozi bo buli mu chaputala 9 mwibuku ilya Isya Mbupingamu, bungatwavwa pakabalilo aka na muntazi.
b Amazina ghamo mu nkani iyi ghasinta.