Amalalusyo Aghakufuma Kwa Bo Bakubelenga

Choni cho u Yesu akati apapiwa, u Jozefu nu Maliya bakabukilila ukwikala ku Betelehemu mumalo mwakunyokela ku Nazaleti?

Ibayibolo litakunena chilichosi. Loli likutubuzya ifundo zimo zyo zikulongosola ivifukwa vyo vikwenela ukuti vikapangisya ukuti basale ukuti batakanyokele ku Nazaleti pakabalilo kala-kala.

Uwantumi akamubuzya u Maliya ukuti inti abe nu lwanda nu kupapa umwana. Pakabalilo ko uwantumi akanenagha ubutenga ubu, u Maliya nu Jozefu bakaba ukuti bakwikala ku Nazaleti yo yikaba tawuni iya ku Galileya kukwabo kwa Jozefu. (Luka 1.26-31; 2.4) Pisinda pache bakati babwelako ukufuma ku Ijiputi, bakanyokela ku Nazaleti. U Yesu akakulila ku Nazaleti, cho chifukwa akitiziwanga ukuti umu Nazalini. (Mata. 2.19-23) Cho chifukwa nanti tukutambula u Yesu, u Jozefu nu Maliya tukwinong’ona ivyakukwafannya na ku Nazaleti.

U Maliya akaba nu umukamu yumo izina lyache u Elizabeti, yo akikalagha ku Yuda. U Elizabeti akaba muchi uwa wasembe u Zakaliya sona weyo akiza aba we nyina uwa Yohani uwa Lozyo. (Luka 1.5, 9, 13, 36) U Maliya akabuka ku Yuda pakumulamuka u Elizabeti nu kwikala nawe imyezi yitatu. Ukufuma apo u Maliya akanyokela ku Nazaleti. (Luka 1.39, 40, 56) Cho chifukwa u Maliya akaghamagha akiza amalo ghala.

Pakabalilo kamo u Jozefu akalondiwanga ukwivwila ilamulo ilyakuti aye ‘asimbisye.’ Ukufuma apo u Jozefu akafuma mukaya aka Nazaleti nu kubuka ku Betelehemu, ichifukwa chakuti Abaloma bakalamula ukuti abantu “bosi babelengiwe” aliwesi “mukaya kache.” Ukuyana nu bulaghuzi, u Betelehemu koko kakaba kaya akakuti u Mesiya ize apapiliwemo. (Luka 2.3, 4; 1 Samu. 17.15; 20.6; Mika 5.2) U Maliya akati apapa u Yesu ku Betelehemu, u Jozefu atakalonda ukuti u Maliya ende ubulendo ubutali ukufuma ku Betelehemu ukufika ku Nazaleti nu bonda yo apapiwa bulo. Mumalo mwache bakabukilila ukwikala ku Betelehemu, ko bukaba bulendo ubwa makilomita 9 ukufuma ku Yelusalemu. Agha ghakaba malo amiza aghasita ukutamya ukubuka pakupeleka isembe ku chighemo ukuyana ni Ndaghilo.—Levi. 12.2, 6-8; Luka 2.22-24.

Uwantumi uwa Chala akamubuzya u Maliya ukuti umwana wache akwiza “pakumuvwika impumpu iya munyenya wache u Devedi” sona “akwiza pakuba we Mwene.” Ka u Jozefu nu Maliya bakinong’onagha ukuti chikaba chakwivwika sona chakulondiwa naloli ukuti u Yesu apapiwe mutawuni iya Devedi? (Luka 1.32, 33; 2.11, 17) Pamo bakinong’ona kuti chingaba chamahala ukuti bikale kula-kula nu kulindilila ukuti bamanye vyo u Chala angalonda ukuti babombe sona.

Tutakumanya ukuti ku Betelehemu bakikalako kabalilo katali buli, po abayeni aba kubufumilo ubwa izuba bakizila. Pakabalilo ko abayeni aba bakafikagha, imbumba yikikalagha munyumba, sona “umwana” wawo akaba ukuti akulako te we bonda. (Mata. 2.11) Vikuboneka ukuti mumalo umwakunyokela lubilo ku Nazaleti, u Maliya nu Jozefu bakikalako kwa kabalilo akatali ku Betelehemu umwakuti ku Betelehemu kube kukwabo.

U Helodi akalamula ukuti “utwana tosi utulumendo mu Betelehemu . . . tuto tukaba na maka mabili nu kwika pasi” tughoghiwe. (Mata. 2.16) Uwantumi akamusoka u Jozefu ivyakukwafannya ni nkani iyi, u Jozefu nu Maliya bakamusenda umwana wawo u Yesu nu kusamila ku Ijiputi sona bakabukilila ukwikala kula-kula mupaka po u Helodi akafwila. Pisinda pache u Jozefu akasenda imbumba yache nu kubuka ku Nazaleti. Choni cho batakanyokela sona ku Betelehemu? Ichifukwa chakuti pakabalilo kala umwana uwa Helodi u Alikelabu weyo akalaghilagha ku Yudeya, sona akaba muntu uwankaza. Sona ichifukwa ichamwabo chikaba chakuti uwantumi akamusoka sona u Jozefu ukuti atakabukeko. Ku Nazaleti ghakaba malo amiza aghakuti u Jozefu nge akakwanisya ukumulela akiza u Yesu umwakuti amumwiputaghe u Yehova.—Mata. 2.19-22; 13.55; Luka 2.39, 52.

U Jozefu akafwa, po u Yesu akaba ukuti achili pakufwa nu kwighula izila iyakubukila kumwanya. Cho chifukwa u Jozefu akwiza pakuzyuka nu kwikala pachisu ichapasi. Abantu abinji bakwiza pakukomana nawe nu kumanyila ivyinji ukufuma kwa Jozefu nu kumanya ichifukwa cho u Maliya nu Jozefu bakabukilila ukwikala ku Betelehemu u Yesu akati apapiwa.