Tabêno na bunsungu mu misamu miamiansoni

1, 2. Ngano Yehova bwe kamonaka ku mutima bu kamonaka ti ngolo tuta sarila mu bâ ba nsungu?

MWANA wutukiri ku lukolo wumweni timpokoti (portefeuille) tie na mbongo zazingi ha mutoto. Ngano nti kasa? Lendi lunda timpokoti tiango mu bungu dia yandi beni. Kâ, kani kalunda tio, wele tia karisa kwe muntu wuvwiri tio. Nguri’andi bu kawiri musamu wu yirikiri mwana’andi, yangalale mu bungu dia yandi.

² Vula vula, bibuti nsayi yi bâka nawu mu ntangu bala bawu yi babâka ba nsungu. Tata’eto die ku mazulu, Yehova, ni “Nzambi ya butieleka” mpe nsayi yi bâka nandi bu tubâka ba nsungu. (Mikunga 31:5) Tuzololo tatâ Yehova nsayi mpe “tuzololo tabâ na ndiatulu ya mbote mu miamiansoni.” (Bahebre 13:18, NW) Tataluzula misamu miyà (4) mia luzingu mibâka mpasi mu bâ ba nsungu. Ha mamina, mbo tutaluzula ndandu zilendi moneka bu tutelamana mpasi zango.

BÂ WA NSUNGU NA NGE BENI

3-5. (a) Bwe tulendi kondolo bunsungu na beto beni? (b) Ngano nti bitubakisa mu bâ na bunsungu na beto beni?

³ Mu bâ ba nsungu na bantu bakaka, tufweti toko bâ ba nsungu na beto beni. Musamu wa mpasi wuvulu bâka. Mu mbandu ya ntete, mpangi za timvuka tia Lawodise mbo zeri hunakanaka bu beri banzaka ti Nzambi beri tâka nsayi, kâ ka weri’â buna ko. (Nzabukusu 3:17) Beto mpe, tulendi hunakana mu mpila ya muntu yi twena mu matieleka.

⁴ Zaki, mulongoki wumosi, wabangula: “Tala ti muntu wubenzi ti tisambiri tia Nzambi tiena, kâ ka yâlaka ludimi lwandi ko, mutima’andi kata huna, mpe nsambululu’andi ka yena salu ko.” (Zaki 1:26, NW) Tulendi banza ti bu tutatamana mu yirika misamu mia mbote, Nzambi ka tulanda mambu ko tala ti misamu mia ntonto tutâka peleko bantu tuseheselaka, mpe tala ti bungungu tutâka. Kâ, tamana banzila bo, hunakana kwa tuta hunakana. Ngano nti bilendi tu bakisa mu lembo hunakana?

⁵ Bu tutitalaka mu titâri, mbo tumonaka mpila yi twena ku mbazi. Bu tutangaka Bibila, mbo tumonaka timuntu tieto tia ku kati. Bibila dilendi tu bakisa mu zaba misamu mi twe na mio ngolo na misamu mi tulembolo na mio ngolo. Bibila mbo ditulongesaka ntia nsobolo tufweti sa mu mbanzulu, mu ndiatulu na mu nzonzolo. (Tanga Zaki 1:23-25.) Kâ tamana banzaka ti ba lunga twena, buna ka tulenda ko mu sa nsobolo zifwanane. Dieka bo, tufweti sarila Bibila mu tifimpa mu bunsungu. (Bidilu 3:40; Hagaye 1:5) Lusambulu mpe mbo lutubakisaka mu tomo tizaba. Tulendi lomba kwe Yehova katutaluzula mpe katubakisa mu zaba misamu mi tulembolo na mio ngolo mpe mu sungika mio. (Mikunga 139:23, 24) Tabambukaka ti: “Yehova bantu ba fuluka mu bungungu kayinika, kâ mbo kakwizi bâka ndiku ya mutima ya bantu ba sungama.”​—Bingana 3:32.

BÂ WA NSUNGU NA KANDA DIAKU

6. Mu bungu dia nti mukento na bakala bafweti bâ na bunsungu ba bole?

⁶ Musamu wa mfunu wena mu bâ ba nsungu na kanda dieto. Mukento na bakala bu basongasanaka bunsungu ba bole mpe bu balembo swekaka tima kwe mpwana’awu, mbo babâka mu tidzunu mpe mbo bakwizi tomo tisikirilaka ba bole. Tulendi kondo bunsungu na muntu wu takwelasana mu mpila za swaswana. Mu tifwani, muntu wa kwela wulendi batika mu lenga muntu wakaka, mu tala porno peleko mu kurisa mbanzulu za vukasa nitu mu mansweki na muntu wu balembolo bâ ba kwelana. Davide watsoneka ti: “Ka nibâka mbuka mosi na bantu be na bungungu ko, mpe bantu baswekaka timuntu tiawu nidiokaka.” (Mikunga 26:4) Wamana kondo bunsungu na muntu wu wakwela, ni wubâ mu mabanza, longo lwaku mbo lukota mu mpasi.

7, 8. Bwe lendi sarila Bibila mu longesa nsasa ya musamu wutariri bunsungu kwe bala?

⁷ Bala mpe nsatu ya longoka nsasa ya bâ bantu ba nsungu yi bâka nawu. Bibuti bilendi sarila Bibila mu balongesa musamu wo. Mu Bibila mbo tubaka bifwani biabingi bia bantu bakondo bunsungu, ntiana Akane (wayizi bâ mwivi), Gehazi (wayizi huna mu baka mbongo) peleko Yuda (walaba mbongo mpe wateka Yezu mu mipata 30).​—Yoswa 6:17-19; 7:11-25; 2 Mitinu 5:14-16, 20-27; Matie 26:14, 15; Za 12:6.

⁸ Mu Bibila mwe mpe na bifwani bia mbote bia bantu beri ba nsungu, ntiana Yakobe (watâ kwe bala bandi bakarisa mbongo zi bamona), Yefte na mwana’andi wa mukento (bayizi zitisa kani di basa kwe Nzambi) peleko Yezu (watatamana mu bâ wa nsungu mu misamu mia mpasi). (Mbatukulu 43:12; Mfundisi 11:30-40; Za 18:3-11) Bifwani bio bilendi bakisa bala mu bakula nsasa ya musamu wutariri bunsungu.

9. Bibuti bu bisarilaka bunsungu, ntia ndandu bala bawu babakaka?

⁹ “Nge longesaka muntu wakaka, kutilongesaka ko? Nge samunaka ti: ‘Kulabandi,’ laba labaka?” (Bisi-Rome 2:21, NW) Mutieno wo wa Bibila mfunu wena kwe bibuti. Bibuti bu bilembo yirikaka misamu mi batâka, bala bawu wa bamonaka. Tala ti tutelele bala beto babâ na bunsungu, kâ beto beni ka twena na bunsungu ko, ka bavutu’â zaba ko bwe basa. Bala bamana mona ti bibuti biawu huna bihunaka, ni wubâ mu misamu mia fioti, mbo basa kwa mpe ntiana bawu. (Tanga Like 16:10.) Kâ, tala ti bala bamweni ti bibuti biawu bunsungu bisarilaka, mbo wubabakisa mu bâ bibuti bi batomo sikirilaka mu ntangu yi bakwizi bâ na bala bawu beni.​—Bingana 22:6; Bisi-Efeze 6:4.

BÂ WA NSUNGU NA MPANGI ZA MU TIMVUKA

10. Bwe tulendi bela bantu ba nsungu bu tuzonzaka na mpangi zeto za Bakristo?

¹⁰ Tufweti bâ mpe ba nsungu kwe mpangi zeto za Bakristo. Bimoko bieto bia lumbu na lumbu bilendi baluka mu tola kwa bantu peleko mu hunisina bantu misamu. Tala ti nsangu tuta kwe mwangase kâ ka tuzebi’â ko tala ti nsangu zango za matieleka zena, kampe mbo tukwizi mwangasa nsangu za bungungu. Bubote bu ‘tuyêri bikoba bieto.’ (Bingana 10:19) Bâ wa nsungu, ka wuzololo’â tâ ko ti, tufweti zonzelaka mabanza meto mamansoni, tufweti zonzelaka misamu miamiansoni mi tuzebi peleko misamu miamiansoni mi tuwâka. Ni bu sa ti musamu wu tuta zolo tâ wa matieleka wena, kampe musamu wango ka wuta tu tala ko, peleko ka wena salu ko, peleko ka wena musamu wa nsayi ko mu vutu wa tâ. (1 Bisi-Tesalonike 4:11) Bantu bakaka ka bena na buzitu ko, mpe mbo bakwizi tâka ti: “Matieleka kwa ntele.” Kâ, mu bungu ti beto bisambiri bia Yehova biena, tuzololo ti ntangu zazansoni tazonzaka na buzitu mpe na bulembami.​—Tanga Bisi-Kolose 4:6.

11, 12. (a) Mu bungu dia nti muntu wuyirikiri disumu, wulendi bebesa misamu tala ti kena na bunsungu ko? (b) Tala ti ndiku’eto yiyirikiri disumu dia dinene, ntia mabanza tufweti losa, mpe mu bungu dia nti? (c) Bwe tulendi bela ba nsungu na organizasio ya Yehova?

¹¹ Yehova wahana dema dia bakisaka mpangi za timvuka kwe bakuluntu. Bu tubâka ba nsungu kwe bakuluntu ka wukwizi’â bâ musamu wa mpasi ko kwe bawu mu tu bakisa. Mu bungu dia nti? Tala ti wele tala doktere mu bungu ti timbevo tie naku, ngano mbo kala mu mu zonzela bidimbu biakaka bia timbevo tiaku? Wamana bwa sa, ngano mbo kalenda mu ku buka? Mpila mosi mpe, tala ti tuyirikiri disumu dia dinene, ka tufweti’â dia sweka ko, mpe ka tufweti’â tahuna ko. Tufweti kwe monekena bakuluntu mu ba zonzela dio mu bunsungu. (Mikunga 12:2; Bisalu 5:1-11) Tabonga tifwani tiakaka: Wizi zaba ti ndiku’aku yiyirikiri disumu dia dinene. (Levitike 5:1) Ngano mbo banza ti: “Tala ti meno nkatika ndiku’andi yena, ka nizonzela wo ko”? Peleko mbo bambuka ti, bakuluntu salu tie nawu tia mu hana lubakusu lu ke na lo nsatu ngatu kakarisa tindiku tiandi na Yehova mpe kayika tio ngolo?​—Bahebre 13:17; Zaki 5:14, 15.

¹² Tufweti bâ mpe ba nsungu kwe organizasio ya Yehova, mu tifwani bu tutsonekaka rapore’eto ya salu tia samuna. Mpe tufweti bâ ba nsungu bu tufulusaka mukanda wa ndombolo ya salu tia mupasuri nzila (pionnier) peleko wa salu ni salu.​—Tanga Bingana 6:16-19.

13. Bwe tulendi songela bunsungu bu tusalaka tintwari na Mukristo wakaka?

¹³ Bakristo bafweti sa mayela mu lembo vukasa misamu mia nkari na nsambululu yi bahanaka kwe Yehova. Mu tifwani, ka tusaka nkari ku Nzo ya Timfumu ko peleko mu salu tia samuna. Mpe, ka tudilaka mpangi zeto mu misamu mia nkari ko. Tala ti bongele mpangi mosi yakusarila, fweti mu futa mu ntangu yifwanane, fweti mu futa mbongo zi wamukanisina mpe fweti mu bakisa mu baka ndandu za kubika misiku mia hata, ntiana assurance maladie peleko congés payés. (1 Timote 5:18; Zaki 5:1-4) Mpe, tala ti mfumu’aku Mbangi ya Yehova yena, kudingandi kakuhana biabiansoni bi dinga. (Bisi-Efeze 6:5-8) Fweti salaka ntangu ya salu yi lwawisana mpe fweti lungisa salu ti bakufutilaka.​—2 Bisi-Tesalonike 3:10.

14. Ntete Mukristo wavuka nkari na mpangi yakaka nti wufweti toko sa?

¹⁴ Mbo tala ti tuzololo tavuka nkari na mpangi mosi? Kampe, tufweti vukasa mbongo peleko tufweti sompa mbongo. Mu ntangu yo, mbo tubanzaka mutieno wu wa Bibila we nkatika mfunu: miamiansoni mifweti tsonama! Mbikuri Yeremi bu kasumba musitu, wayizi yirikisa mikanda miole. Muna mukanda bantu bole batûla wo tiniemo. Yeremi walunda mikanda miango ngatu basarila mio mu bilumbu bikwiza. (Yeremi 32:9-14; tala mpe Mbatukulu 23:16-20) Bantu bakaka babanzaka ti bu bayirikaka mikanda mu bungu dia misamu mia nkari, ni mu bungu ti ka batikwikilaka ko bawu na bawu. Kâ, bu tomo tala, bu tuyirikaka mikanda ni mu telamana kondo kwa tiwisa, maniongo na mbakananu zi tulendi bwabana na zo. Ni bu sa tintwari mu misamu mia nkari, bambukaka ti tidzunu mu timvuka tiyôkele mfunu musamu ni musamu wa nkari.​—1 Bisi-Korente 6:1-8; tala note ya 30.

BÂ WA NSUNGU NA BANTU BABANSONI

15. Ngano Yehova bwe kamwinaka nsalulu za bumbaki mu misamu mia nkari?

¹⁵ Tufweti bâ ba nsungu na bantu babansoni, na bô mpe balembolo Mbangi za Yehova. Ha meso ma Yehova, mfunu wena tabâ ba nsungu. “Yehova ka zololo’â tiyêlolo tia madema tia bungungu ko, kâ dema dia lunga nsayi dimutâka.” (Bingana 11:1; 20:10, 23) Mu ntangu ya ntama, tiyêlolo tia madema (balance) beri vulu sarilaka mu teka peleko mu sumba tima. Kâ, bite bia nkari biakaka mbo bieri wunaka dema dia bima bi beri tekaka peleko mbo beri futisaka ntalu yayingi. Mu ntangu yi mpe, bantu bumbaki basarilaka mu misamu mia nkari. Mu ntangu ya ntama, Yehova bumbaki bwa keri yinaka. Mu ntangu yi mpe, bumbaki bwa kayinaka.

16, 17. Ntia mpila za bumbaki zivulu sarilaka bantu tufweti losa?

¹⁶ Beto bansoni mbo tubwabanaka na misamu mi tulendi bâ bambaki, ntiana bu tubâka na timoko ngatu batubonga mu salu, bu tutsonekaka mikanda mi tudingilaka salu, bu tufulusaka mikanda mi tu lombaka luyalu peleko bu tusaka tizame ku lukolo. Bantu babingi babanzaka ti ka bwena bubi ko mu huna, mu hana nsangu zilembolo za fwanana peleko mu hana nsangu za bungungu. Ka wena wa nzitukulu ko. Bibila diatâ ti, mu bilumbu bia mansukina, bantu mbo baketi “[bâ] na bwimi, na luwu lwa mbongo . . ., ka bazolo’â misamu mia mbote ko.”​—2 Timote 3:1-5, NW.

¹⁷ Ntangu zakaka mbo tubanzaka ti bambaki luzingu lwawu balendaka yôka bantu bakaka. (Mikunga 73:1-8) Mukristo, lendi hombesa salu, lendi hombesa mbongo peleko balendi mu mwisa mpasi ku salu, mu bungu ti wa nsungu wena. Kâ, bâ wa nsungu ka wena musamu wa mpamba ko. Mu bungu dia nti?

BUNSUNGU TUSAKUMUNU BUNATAKA

18. Mu bungu dia nti bâ wa zabakana ntiana muntu wa nsungu tiena tima tia ntalu?

¹⁸ Mu ntangu yi, bâ wa zabakana ntiana muntu wa nsungu mpe bâ muntu wu basikirilaka musamu wa mpasi wena mpe tima tia ntalu tiena. Kâ beto bansoni bweso bwe neto bwa zabakana ntiana bantu ba nsungu. (Mika 7:2) Mu bungu ti nge wa nsungu wena, kampe bantu bakaka mbo bakusehesela mpe mbo batâ ti nge tizoba tiena. Kâ bantu bakaka mbo babâ na nsayi ya mona ti nge wa nsungu wena mpe mbo bakusikirila. Mu nza yayansoni, Mbangi za Yehova za zabakana zena ntiana bantu ba nsungu. Mfumu zazingi zizololo mu bongaka Mbangi za Yehova mu salu mu bungu ti bazebi ti mbo babâ bantu ba nsungu ku salu. Mbangi za Yehova zazingi zayizi lunda bisalu biawu, mu ntangu bantu bakaka yi bahombesa bisalu mu bungu ti ka beri’â ba nsungu ko.

19. Ngano bunsungu bwaku nti bulendi nata mu tindiku tiaku na Yehova?

¹⁹ Tala ti wa nsungu wena mu misamu miamiansoni, mbo bâ na ngindu ya mbote mpe mbo bâ na tidzunu tia ku kati. Tulendi bâ ntiana Paulo watsoneka: “Lukwikulu lwe neto ti, ngindu ya mbote ye neto.” (Bahebre 13:18, NW) Kâ tima tiyôkele mfunu ni mu zaba ti Yehova, Tata’aku dikuzololo, mbo kamona mpe nsayi mu ngolo zi sarilaka mu bâ muntu wa nsungu mu misamu miamiansoni.​—Tanga Mikunga 15:1, 2; Bingana 22:1.