Ngano ntangu ya Bibila bwe yitâka mu muvu wa 1914?

Mvutu ya Bibila

Ntangu yizonzelaka Bibila yisongele ti Timfumu tia Nzambi mu 1914 tiabatika mu yâla ku zulu. Musamu ni wo wusongelaka mbikululu yimosi ya mukanda wa Daniele tikapu 4.

Mbikululu mu bukufi. Mu ndozi, Nzambi wasongela kwe mutinu Nebukadenezare muti wa wunene. Muti wango bazenga wo. Tisinza tiandi bakanga tio misinga “ntangu nsambwari” ngatu tialembo vutu mena.​—Daniele 4:​1, 10-​16.

Ndungananu ya ntete ya mbikulu. Muti wa wunene mutinu Nebukadenezare wuta monekesa. (Daniele 4:20-22) Mutinu wo ‘bamubwisa,’ bu kalawuka mpe kahombesa timfumu tiandi mvula nsambwari. (Daniele 4:25) Nzambi bu kamuwasisa, Nebukadenezare wabatika mu vutu yâla mpe watambula lutumu wa Nzambi.—Daniele 4:​34-​36.

Bidimbu bisongelaka ti ndungananu yiyôkele bunene yabâ kô. Kani dia mbikululu dieri ni mu zabikisa ti Yandi Watomo Zangama yâlaka mu timfumu tia bantu, mpe kwe wô wu kazololo kahanaka tio, mpe muntu wuyôkele wa kûluka mu bantu katûlaka ha timfumu.” (Daniele 4:17) Ngano kwe Nebukadenezare, wabâ na lulendo, Nzambi kaketi hana timfumu? Kâni. Mu ndozi yakaka, Yehova wasongela kwe mutinu wo ti kaketi’â mu hana timfumu tiango ko, mpe kaketi’â tia hana kwe muntu wakaka wa politike ko. Diangana, Nzambi Yandi beni mbo kaketi “zakasa timfumu tiaketi lembo fuka.”—Daniele 2:​31-​44.

Nzambi watoko zakasa timfumu timosi, kanda dia Israele, dieri monekesaka luyâlu lwandi ha mutoto. Yandi wahana nzila ngatu timfumu tio “tiafuka” mu bungu ti mfumu zandi ka zeri’â za kwikama ko, kâ Yandi watâ ti mbo kaketi hana timfumu kwe “wô we na nswa wa delakana.” (Ezekiele 21:25-27) Bibila disongele ti ni Yezu Kristo we na nswa wa delakana mu baka Timfumu tio tia ntangu zazansoni. (Like 1:30-33) Nebukadenezare ka bâ wa kuluka ko, ka Yezu wa “kuluka” weri.—Matie 11:29.

Ngano muti wa Daniele tikapu 4 nti wuta monekesa? Mu Bibila, ntangu zakaka miti bimfumu mimonekesaka. (Ezekiele 17:22-24; 31:2-5) Mu ndungananu ya yinene ya Daniele tikapu 4, muti wa wunene Timfumu tia Nzambi wumonekesaka.

Ngano nzengolo ya muti nti yita monekesa? Nzengolo ya muti kabakana kwa timfumu tia Nebukadenezare yita monekesa. Mpila mosi mpe, kabakana kwa luyâlu lwa Nzambi ha mutoto yita monekesa. Musamu wo watûla Nebukadenezare bu kamwangasa Yerusaleme, kweri yârilaka mitinu miazakala ha “muyâlu wa Yehova.” Diangana, bawu bimonikisi bia Nzambi biabâ.—1 Ntangu 29:23.

Ngano “ntangu nsambwari” nti zimonekesaka? “Ntangu nsambwari” zimonekese ntangu Nzambi yi kahanina nzila kwe makanda mayâla mutoto, walembo timfumu tia zakasa Nzambi. “Ntangu nsambwari” mu octobre 607 N.M.B. zabatika, bu bamwangasa Yerusaleme kwe Bisi-Babilone, tintwari na ntangu yi zonzelaka Bibila.a—2 Mitinu 25:​1, 8-​10.

Ngano “ntangu nsambwari” ntangu zikwa zazingila? “Ntangu nsambwari” ka zena mvula nsambwari ko ntiana mu ntangu ya Nebukadenezare. Yezu wahana lweka lwa mvutu bu kata ti “Yerusaleme [tidimbu tia luyâlu lwa Nzambi] mbo badiatuzula yo kwe makanda tii bu lungana ntangu yi bakubikila makanda.” (Like 21:24) “Ntangu yi bakubikila makanda,” ntangu Nzambi yi kahana nzila ngatu lutumu lwandi “badiatuzula [lo] kwe makanda,” ni “ntangu nsambwari” zi bazonzelaka mu Daniele tikapu 4. Musamu wo wuzololo tâ ti “ntangu nsambwari” ka zatimanisina ko Yezu bu kabâ ha mutoto.

Bibila mpila disongelaka ya zabila bula bwa “ntangu nsambwari.” Bibila ditêle ti “ntangu” zitatu na ndambu zifwanane na bilumbu 1 260, buna “ntangu nsambwari” ni bikunku biole bia bilumbu 1 260, wuzololo tâ bilumbu 2 520. (Nzabukusu 12:6, 14) Bu tusarila mutieno wa “tilumbu timosi mu bungu dia mvula yimosi,” bilumbu 2 520 bifwanane na mvula 2 520. Dieka bo, “ntangu nsambwari,” peleko mvula 2 520, mbo zaketi suka mu octobre 1914.—Lutangu 14:34; Ezekiele 4:6.