ISOMO 06
Buni Bwalingile Kalamo?
Kalaga “kuguli kuli kanuabalongo ka kalamo.” (Nimbo 36:9) Ndi wakatizia bubo? Bantu bamozi bekukengela buno kalamo takabumbilwe. Ndi bubo u buli go, kasi twabasile tugu mu kalamo kwa kutangala. Tondo ndi Yehowa Kalaga u wabumbile kalamo, kasi nti akabumbile ku kabamba kishembe.a Mu lilino isomo, wamenye bubo bwatenda Biblia ku bulingilo bwa kalamo nu wamenye kabamba kakizi buli busoga kukatizia musagu wongo.
1. Buni bwalingile meigulu nu kisi?
Biblia byatenda bunee: “Mu kulinga Kalaga abumbile meigulu nu kisi.” (Kulinga 1:1) Basomi beingi ba sayansi batitikizia buno meigulu nu kisi bili na kulinga. Buni bwabumbile Kalaga abumba meigulu nu kisi? Akambizizye “magala mage” ku kutenda buno muuza wage waswagibwa kwa kubumba bintu binsania bili mwigulu nu ga kisi: galaksi, nkeninkeni nu planete insania.—Kulinga 1:2, NWT.
2. Kabamba kakizi Kalaga abumbile kisi?
Yehowa abumbile kisi, tondo “ntakibumbile bulia, akibumbile buno bantu beikale mukyo.” (Isaya 45:18) Abumbile kisi kibe kiziki kisoga kya kulama mukyo nu kwisamo binsania binakasya muntu buno alame milyalya. (Soma Isaya 40:28; 42:5.) Basomi ba sayansi balosya buno kisi kili kisoga nunse nu takinalingimanibwa n’ingo planete. U kiziki kimozi tugu kunalama munakantu.
3. Kikizi kyengukanizya banakantu nu nyama?
Kusila kubumba kisi, Yehowa izazizye kisi na bijekanwa nu nyama. Kusila, “Kalaga abumbile muntu mu kisusania kyage.” (Soma Kulinga 1:27.) Kikizi kyengukanizya muntu nu nyama? Kubuno twabumbilwe mu kisusania kya Kalaga, tuneiga nkumu zage, anga lutundo nu bwisanano. Atubumbile lingo na magala ma kwijigisya mitendezi, kubogelabogela bintu bisoga nu nimbo. Nu kyengukana kinene kutinga nyama insania u buno, tunakumbamina Mubumbi weitu.
TUMENYININE
Londa kumenya butitikizio bwalosya buno kalamo kabumbilwe nu bubo bunatukasya kukatizia musagu wa Biblia ku bubumbi. Menya lingo bitunajigisya ku Kalaga kutingila nkumu za banakantu.
4. Kalamo kabumbilwe
Banakantu bekuganunwa kutingila bintu bibekukitaga kwa kweiga bintu byabumbilwe. Tondo nazi leno watunganana kukaswa lutanuno ku kabamba ka bibumbwa? Lola VIDEO, nu kusila ibuzye luno lubuzya lwalemba.
Banakantu bekukitaga bikizi kwa kweiga bintu byabumbilwe?
Numba insania zikulongekwa nu kobakwa na muntu. Tondo nazi walongekile nu wakitile bintu binsania bili mu kisi? Soma Baebrania 3:4, nu kusila ibuzye zeno mbuzya:
Kibumbwa kikizi kikukwangamia mu kisi?
Ndi wakatizia buno kisi nu binsania bili mukyo byabumbilwe? Kabamba kakizi?
Ndi wamenyile?
Unamona misagu nu video zatendela mamo makengelo ku jw.org mu mpelele “Kino Kintu Kyabumbilwe aba Kibasizye?” nu “Makengelo Matingana-tingana ku Kabamba ka Bulingilo bwa Kalamo.”
“Kubuno na numba na numba na zobakilwe na muntu, tondo wozo wakitile bintu binsania u Kalaga”
5. Musagu wa Biblia ku kabamba ka bubumbi uli wa bulili
Mu kitabu kya Kulinga 1, Biblia byasambala buni bwabumbilwe kisi nu buni bwalingile kalamo mu kisi. Ndi unakatizia wozo musagu, aba ndi uli tugu musagu wa buza? Lola VIDEO, nu kusila ibuzye zeno mbuzya zalemba.
Ndi Biblia bigisya buno kisi nu binsania bili mo byabumbilwe mu bindi 6 bya nkungu 24 ku kindi kimozi?
Ukukengela buno musagu wa Biblia ku bubumbi uli musagu wa bulili nu unakatizia musagu wongo? Ku kabamba kakizi?
Soma Kulinga 1:1, nu kusila ibuzye luno lubuzya:
Basomi ba sayansi bekutenda buno meigulu nu kisi bili na kulinga. Buni b’ungwana makengelo mabo na bubo buwasoma mu Biblia?
Bantu bamozi bekwibuzyaga ndi Kalaga abumbile kalamo mu nzila za evolisio. Soma Kulinga 1:21, 25, 27, nu kusila ibuzye zeno mbuzya:
Ndi Biblia bigisya buno Kalaga abumbile twa bizimu tukeke nu asigile leno tugaluke byena, nyama nu bantu? Aba Kalaga abumbile binsania bili na kalamo ku “nkita” zabyo?b
6. Banakantu beingukana na bingo bibumbwa binsania bya Kalaga
Twengukana na nyama zabumbile Yehowa. Soma Kulinga 1:26, nu kusila ibuzye luno lubuzya:
Tukulosyaga kyombo nu lutundo kubuno twabumbilwe mu kisusania kya Kalaga, bubo bwalosya buno tweigile nkumu nkizi za Kalaga?
NDI MUNTU AKUSOLELA BUNEE: “Musagu wa Biblia ku kabamba ka bubumbi uli wa buza.”
Unatenda buni? Kabamba kakizi?
MAKENGELO MANENE
Yehowa abumbile meigulu nu kisi nu binsania bili na kalamo mu kisi.
Mbuzya za kwikengelesya
Biblia bigisya kikizi ku kabamba ka bulingilo bwa meigulu nu kisi?
Ndi Kalaga abumbile twa bibumbwa tukeke-tukeke nu kusiga leno twigalukye nu kubasila ku ingo nkita za kalamo, aba ndi abumbile tugu binsania?
Kabamba kakizi banakantu beingukana na bingo bibumbwa binsania?
LONDA LINGO
Bibumbwa byalosya buno kuli Mubumbi.
Isé ekusambalila mwana wage musagu wa Biblia ku kabamba ka bubumbi.
Ndi meigisya ma evolisio m’ungwana na Biblia.
“Ndi Kalaga Abumbile Nkita Insania za Kalamo Kutingila Evolisio?” (Musagu wa ku Enternete)
Ndi bintu bikombagwa mu nsi aba misagu za basomi ba sayansi zalosya buno kalamo kabumbilwe aba takabumbilwe.
Vitu Vyenye Uzima Vilianza Namna Gani?—Maulizo 5 ya Kujiuliza (broshua)
a Isomo lya 25 lyalosya nunse ndi Kalaga ekutunda tube na kalamo ka lukita lukizi.
b Mu Biblia, kitondo “nkita” kyatendela kibombo kinene kya bibumbwa bili na kalamo.