Balangi bitu tabekubezaga bapatili. Tabekuligagwa ku mulimo ubekukita mw’ ikundamino. Anga mu butangi bw’ikundamino beli bantu beli bwigi na Yehowa, basombolwa bebe balangi b’ikundamino. (Misako 20:28) Batunganana kuba bantu beizi kusondolezya nu kulanga ikundamino, “ta ku kusindika tondo ku lutundo, ta ku kukwelama mutali guli nsese, nu mulimu.” (1 Petro 5:1-3) Kibekutukitilaga?

Be kutulangaga nu kutubisa. Balangi bekulosagya nzila, kutubisa nu kukasya ikundamino libe bwigi na Yehowa. Kumenya buno Kalaga uwabakasa gozo mulimo munene tabe kutukandika, tondo beli gago ku mponga zitu nu mbogimbogi zitu. (2 Bakorinto 1:24) Anga bukubezaga mulangi ukulanga mikoko, bakukita magala mabo mansania bamenye na muntu na muntu uli mw’ikundamino.​—Misumo 27:23.

Bekutwigisya tumenye kukita bwa tunda Kalaga. N’izinga n’izinga balangi bekwemanina mikundamano z’ikundamino butunaba na magala ma bukatizya. (Misako 15:32) Bano balume bikasya mu mulimo beli beigisya ben’ema kulembwa, batukwendaga nabo nu kutulosya menge ma kwigisya.

Bekutulindika. Kwa kukasya na wakutuli ungwane na Yehowa balangi bekwezezya na beiswe ku numba za bukota bwa Kalaga, tondo kututabangila ku numba zeitu. Kibekulonda u kutukasya nu kutulindika na Bibilia.​—Yakobo 5:14, 15.

Gantata na mulimo wabo w’ ikundamino, bamozi ku balangi beli na mulimo wabo, bena bikanga bikubasega nkungu nu kulola busoga. Bano bananitu bekukita mulimo mubibu batunganana lwanzo lwitu.​—1 Batesalonika 5:12, 13.

• Mulimo mukizi ukukitaga balangi?

• Lukasyo luki lubakukitinde?

Kuli mpilili ibeli za Bakristo beli na mulimo munene mw’ikundamino:—“Balangi” nu ‘Bakasya ba balangi.’ (Bafilipi 1:1) Mambizi mengi n’ikundamino na lili na babo. Kikutukitilaga Bakasya ba Balangi?

Kukasya balangi. Bamozi beli bana, bango beli bakulu, Bakasya ba balangi benubo bwigi na Yehowa, be kwisimya nu beizi mulimo. Bena milimo ningi mw’ikundamino, milimo zatunganana anga bya maboko nu bulongeki. Ndi bakita bubo balangi nti bese tugu na milimo za migisya nu kulanga bantu ba Kalaga.

Tabekulindila kusingwa. Bakasya ba balangi kubo kuli bekusambizya bantu nu kubakasa bisumbi ku mikundamano. Bango, kukasa mbusu za kutendela, bango kuganza musanga, ali kukasana bitabu nu kikonganio (territoire) ku basanzi b’ikundamino. Bekukasia mu milimo za kujagela munda nu kumbuga kwa numba za bukota bwa Kalaga. Balangi ben’ema kubasega kukasya bakungu. Aba milimo miki zibekukita, Bakasya ba balangi bakuzikita na mutima unsania, kikubakasa lwanzo lwa bansenia.​—1 Timoteo 3:13.

Ban’ema kulembwa anga balume Bakristo. Bakasya ba balangi bekusombolagwa kulembana na milembe za Kikristo. Lusumbi lwabo ku migisya mekutukasa mutima tube na bukatizyo. Ndi tusetwigisya bango bantu kutakutwa kwabo kwasinga tubalembe. Kukamba gamozi na balangi kwasinga mbogimbogi nu kuba umozi kwitu. (Baefeso 4:16) Kutinga kwa bindi, ben’ema kuba nubo Balangi ndi bakukya milembe.

• Milembe miki zatunganana kuba na Bakasya ba balangi?

• Bikizi bibekukitaga bunenda ikundamino busoga?

Bibilia bya Kikristo byasambala lingo nu lingo buno Barnaba nu musingwa Paulo. Balangi bendaga balola makundamino mu butangi bw’ikundamino. Kabamba ka buni? Batundaga bamenye ndi mibuto zabo zili bulonge bukata. Paulo abwide buno: “Tusubye, twende kulola mibuto zeitu,” tulole buni bubeli. Abezaga na mpusia za kwenda lugendo lulazi kukasa mibuto zage mutima. (Misako 15:36) Balangi Bakwendaga balola makundamino mu nkungu zeitu, bekujanga zezo nzila.

Bekuvuaga kutukakizya. Mulangi wa makundamino ekulolaga makundamino 20, nu nti atingya izinga limozi mw’ikundamino limozi mambizi mabili mu mwaka. Tunamona mutali munene kutingila kumenyana na zeino mibuto nu ndi beli na bakikulu, ndi basonga. Bakukitaga magala mabo mansania kumenya basikila nu bakinga tondo, kwenda niswe kubusambazi nu kwigisya bango bantu. Bekukasyaga na gwe na gwe na mukatizya w’ikundamino gabekwendaga kubatabangila gamozi na balangi beitu. Bekusambala bitondo bikukasa magala makulindya mitima kw’ikundamino nu ku mikundamano.​—Misako 15:35.

Bena lutundo kutuli. Balangi bekwendaga balola makundamino bekukasya bakatizya b’ikundamino besigelele bwigi na Yehowa. Bekukundamanaga na Balangi nu Bakasya ba balangi nu nti bamenya gani gabeika nu kubakasa nsungu buban’ema kukita milimo zabo. Bekukasya ba painia buban’ema kuba na menge nu kuigisya busoga bango bantu. Bena mpusia za kumenya bavuaga kano kaluma nu ntibamenya misagu za kukula kwabo ku bya Kalaga. Na wakubeli ikasa winyene nu ntiamona buno eli “Mukobe munitu wa mulimo ku mutali witu.” (2 Bakorinto 8:23) Bukatizya bwabo nu kwisimbika mu Kalaga bwatusinga tube bubo bubeli.​—Baebrania 13:7.

• Kabamba kakizi balangi bakwendaga balola makundamino bekutingaga mu makundamino?

• Buni butunanenama na kutinga kwabo mw’ ikundamino?

Ndi kibuka kya basa, na ulinakage ntakabasya butukandela balongeki banitu ba Yehowa beli mu kyombo. Mano magala mansania makitwa ago ukulosya lebelebe lutundo lwitu lwa mubuto. (Yoana 13:34, 35; 1 Yoana 3:17, 18) Buni butukukasyanaga?

Tukukasana bikulo. Mu butangi bw’ikundamino, Baklisto ba Antokia basingile bikulo kuli banyabo ba ku Yudea, babezage bakwa na nzala nkali. (Misako 11:27-30) Uno lelo, tun’ema kungwa buno kusyembe nu kulanda Balongeki be mu mwido. Twatunganana kukita lukasyo kutingila mw’ikundamino lyeitu, nu lulo lukasio lwa bintu nti lwasingwa kuko.​—2 Bakorinto 8:13-15.

Tukukita bukasanya. Balangi ba kikyo kindi kya kisi kyatinga mu kibuka, bekulondaga bakatizya b’ikundamino kabo bu bamenye ndi beli bagimagima. Balangi anga basatu ndi bakeke nti bimanina lukasyo lwa busaki, lya idya nsoga, nu maazi masoga ma kunwa, nsulu nu ga kuizombeka. Balongeki beli na menge ali beizi milimo za maboko bekwidigilaga lugendo nu nti babasa gatukile kikyo kibuka kukita mulimo anga kubambika numba ali bitumba bya numba nu numba za bukota bwa Kinkunga. Butukubezaga tungwana nu twagomia kukita mulimo gamozi tatukwikataga ku nsulu ali kulola kumbusa. Tukukasyaga bantu aba babe na bungo bukatizya bwabo, “nu kwitila nunse kukitila mibuto zeitu za mubukatizyo.”​—Bagalatia 6:10.

Tukubobelezya na Bibilia nu tukulisia lukasyo lwa mutima. Abo bakatwa na kibuka beli na mpusia za bubobelezyo. Muizo nkungu bwangato bwito tukubutukyaga kwa Yehowa, “Kalaga ka bubobelezyo.” (2 Bakorinto 1:3, 4) Kusambalila beli mu kibuka ndagi za musagu wa Kalaga, tukubakasa kilemalizio kya buno Bukota bwa Kalaga ubwagwame kusilizya kano kaluma lukuo, mbabazio nu tubebe.​—Kulolesibwa 21:4.

• Kikutusingaga tujangililanazi lubilo ndi kibuka kya basa?

• Buni butun’ema kubobelezya beli mu kibuka?

Mu bibyo bindi bikeeke bizinda bya kulindila lukwo, Yesu ezezaga na beisigibwa bage banazi​—Petro, Yakobo, Yoane nu André. Anga abasambalila “kalolesyo kakuvwa kwage” kekamoneka mu nkiko nzinda, anubabuzya buno: ‘Nazi u Mukobe mukatizya uli na menge, ndi mukota wage amubikile mwangati wa numba zage, buno abeganie idia mu nkungu nsoga’? (Matayo 24:3, 45; Marko 13:3, 4) Gano “idia” lina bwinulwa bwa idia lya mutima, bumenyinino bwa Kalaga. Yesu “mukota” alagile beigisibwa bage buno ekasombola babo bekabakasa bumenyenino bwekatalikila mu nkiko nzinda. Nazi u gozo ‘Mukobe’?

Eli mukundamano wa Baklisto babongibwe lebelebe. Gono ‘Mukobe’ u lusu lunene lukusondolezya Balongeki ba Yehowa. Ekokasana idia lya mutima ku bango bakukumbamina Yehowa. Butumona kyitu “kibe kya idia mu nkungu zaswaga.”​—Luka 12:42.

Akunga numba za Kalaga. (1 Timoteo 3:15) Yesu akatizie kwa wozo Mukobe mulimo munene wa kukunga binsania bya gakisi bya bulongeki bwa Yehowa nu bikukitwa mu bulongeki bongo: Kwigisya bango bantu nu migisya mw’ikundamino lyeitu. Kwa kutukasa bitukulonda mu nkungu zituli mu mwido, ‘Mukobe mukatizya uli na menge’ ekubegania idia kutingila bitabu bitukwendaga nabyo mu busambazi, mu migisya ma bango bantu, mw’ikundamino nu mu mikundamano zeitu.

Gozo Mukobe eli mukatizya ku bulele bwa Bibilia nu mulimo ubamusingile kugo wa kwigisya bango bantu musagu musoga, eli tondo mwenge kubuno ezi kulongeka mu nkungu binsania bya ga kisi bya Klisto. (Misako 10:42) Yehowa amukasa mponga kubuno ese na bantu beingi nu akulisia idia lyingi lya mutima.​—Isaya 60:22; 65:13.

• Nazi uwasombwendwe na Yesu buno ekase beigisibwa bage idia lya mutima?

• Kabamba ka buni “Mukobe” eli “mukatizya” nu eli na “menge”?

Mu kulinga mw’ikundamino, “basingwa nu balangi ba ku Yerusalemu” u babezaga Lusu Lunene lwa Busondelezya, ku bunoe bo ubasesaga matenda manene ma Bakristo bansania babongibwa lebelebe mu zezo nkungu. (Misako 15:2) Babezaga bekukala lwango lumozi ndi bese basesa metenda. Bubesesa mamo matenda balondaga mu Bibilia nu kuisiga basondolezibwe na muuza wa Kalaga. (Misako 15:25) Unu bukukita Lusu Lunene lwa Busondelezya bwa bino bindi.

Kibombo kya Baklisto kikusingwa na Kalaga kikite lutundo lwage. Baklisto babongibwa lebelebe beli mu Lusu Lunene lwa Busondelezya bekwungwa nse Bibilia bya Kalaga. Bese na bindi byingi bekusesa matenda ma kalamo ka bindi binsania nu matenda m’idini. Lusu Lunene lwa Busondelezya lukukundamanaga n’izinga n’izinga nu nti balola mpusia za balongeki ba mukisi kinsania. Bekukasana nsungu zatukila mu Bibilia anga mu kulinga kw’ikundamino kutingila mikanda nu balangi bakwendaga balola Makundamino. Kukita obo ukwasiga makengelo nu makitilo ma bantu ba Kalaga mesigale metatingana. (Misako 16:4, 5) Lusu lunene lwa Busondelezya lwa kakizya kwigisya bango bantu nu kujika idia lya mutima tondo lingo kutondola mibuto za bamulume babe na mulimo w’ikundamino.

Kibombo kya Baklisto kikwigisya kusondolezibwa na muuza wa Kalaga. Lusu Lunene lwa Busondelezya lukulonda lwano lwa Yehowa Mukota mukulu wa Bilongo binsania nu lwa Yesu Mukota w’ ikundamino. (1 Bakorinto 11:3; Baefeso 5:23) Babo beli mu lusu lunene tabekwimona buno bo u bakota ba bantu ba Kalaga. Gamozi na babo bango Bakristo babongibwa lebelebe, “bekujanga kyana kya mukoko kunsania ku ki kwenda.” (Kulolesibwa 14:4) Butukulusegela kwa Kalaga Lusu Lunene lwa Busondelezya luna mbogimbogi na beswe.

• Mu kulinga kw’ikundamino banazi ubabezaga mu Lusu Lunene lwa Busondelezya?

• Lusu Lunene lwa Busondelezya lwa bino bindi, buni u bulukulonda lwano lwa Kalaga?

Mukiebrania, bwisulwa bwa Beteli u “Numba za Kalaga.” (Kulinga 28:17, 19) Ulukumbu lwa tunganana kulosia nkambi mukukitwa mu kisi kinsania bulongeki bwa bango bantu bukitwa na Balongeki ba Yehowa. Lusu lunene lwa busondelezya lukubezaga ku New York, Amerika, nu u lwimanena milimo zikukitwa n’usu nkeke za kisi zikumanwa tondi ntabi zikile misumba minene. Anga ba mu kikanga kimozi, beli mu beteli bumbula nu kulia gamozi, bekwezezya nu kwijigisya Bibilia gamozi.​—Nimbo 133:1.

Ge kukitagwa mulimo ukutuka ku mutima anga mu kikanga kinene. Na Beteli na Beteli, Balongeki balume nu bakikulu, bikokomezya mu nkungu insania kukita bukutunda Kalaga nu kusindika mboza za bukota bwa Kalaga. (Matayo 6:33) Taku ukuligagwa, tondo banse beli na gakuzombama nu ga kulila. Lingo nti babasubanizya musanga wa bukunzi bukeke bubekwikitilaga. Nagwe na una mulimo wage wa kukita, kube ku biro, kumapika, kulusu lwa kulia, gekukitagwa bitabu, gekulongekagwa bitabu byetu, kusuga bintu, kusuga nsulu nu kwimika bintu bya mulimo byakwa, nu bingo.

Ga bukokemezi bwa milimo za kwigisya bango bantu. Kakozya kekulembwa na Beteli zinsania u kubasya bulele bwa Bibilia ku bantu bansania ba mu kisi. Kino kitabu kikeke ki wikile nakyo mu maboko u kalolesyo. Kyasanzilwe ku busungizi bunene bwa Lusu Lunene lwa Busondelezya nu kusingwa kutingila Internete ku bibombo bya bantu beli na mulimo wa kugalula mutendezi ku balega bansania ba mu kisi nu kusanza ku masini manene nu ma lubilolubilo nu nti byasingwa mu makundamino matinga 110 000. Muzezo nkungu zinsania za mulimo, “kikanga kya Beteli” kikukitaga nukio mulimo musoga kutinga milimo zinsania: kwigisia bango bantu musagu musoga.​—Marko 13:10.

• Banazi u bakubezaga ku Beteli, nu buni ubube kuligagwa?

• Mulimo mukizi munene ukusindikwa na Beteli zinsania?

Mibuto zitu za balume nu bakikulu bekukita milimo nagwe na zage, mulimo wa kwigisya bango bantu ukukitwa mu kisi kimozi ali kutinga kimozi, mulimo anga: kugalula mutendezi; kusanza, kukulumania, kusinga bitabu ali kubika bitabu, kikwendaga na ijuki nu bilimelime, nu bingo.

Lwimanina mulimo kutingila ku lusu lwa Balangi ba Kubeteli. Lusu Lunene lwa Busondelezya lwakasa Lusu lwa Balangi ba Beteli mulimo wa kwimanina Beteli, balangi bizi mulimo nu batunganana anga basatu. Babo lino ntu basambalila Lusu Lunene lwa Busondelezya bukwenda mulimo mu kisi kimozi ali kutinga kimozi kibimanila, nu mango matenda mena tunganana kuba. Lusu Lunene lwa Busondelezya nti lwa kungika misagu zezo zinsania nu lino nta bibika mu bitabu bin’ema kubasa mw’ikumbamino nu mu mikundamano. Basingwa ba Lusu Lunene lwa Busondelezya bekusingwa belole n’usu za Beteli nu kubasakamizya bakite mulimo wabo busoga. (Misumo 11:14) Mu mukundamano utekubezaga na busi; musingwa wa Lusu Lunene lwa Busondelezya nti akita lusumbi lwa kubakamizya nu kukasa mutima balongeki ba kisi.

Lukasyo lwa kwimanila makundamino wa mu nse. Ku nkambi nnene za nse, mibuto zitu ubekulolaga busoga kwimika makundamino, kukundamania mulimo wa mapainia, ba misionere nu balangi bekutinganga mu makundamino, kulonga mikundamano, kuemenina kuobakwa kwa numba za bukota nu kulola buni bun’ema kusingwa bitabu nu kubibasya mu makundamino. Zezo milimo zinsania zikukitwa mu nkambi nnene za nse zikukasya ku mulimo wa kwigisya bango bantu ukitwe mu bulonge-bukata busoga.​—1 Bakorinto 14:33, 40.

• Buni bukukasya lusu lwa balangi ba Beteli ku Lusu Lunene lwa Busondelezya?

• Milimo mukizi zikukitagwa na lusu lukeke lwa Nse?

Bitabu byitu byasanzwa mu mitendezi zatinga 750, kabamba ka bunoe “musago musoga” ubasile “bantu ba ga kisi, ku babilongo binsania, nu ku bikanga binsania nu ku mitendezi insania, nu kubantu bansania.” (Kulolesibwa 14:6) Buni u bukusilaga uno mulimo wa kwangamia? Bantu bekusanza nu kikuse kya Bagaluzi kikansana, bansania Balongeki ba Yehowa.

Masanzo matangi mekukitwa mu Kingele. Ku Nkambi nnene za kisi kinsania, Lusu Lunene lwa Busondelezya lwimanina mulimo wa kusanza. Kino kikuse kya bekukitaga uno mulimo, ubaimanina bekusanzaga beli ku nkambi nnene nu mu ntabi imozi imozi. Kuba na kikyo kibombo kya bantu ba nako nako, kwasinga bitabu bitu bibe na misagu zikutundwa na bantu ba mu kisi kinsania.

Masanzo masingwa ku beija mulimo wa kugalula mutendezi. Ndi basila kubika tukeke twidile nu kungwana, masanzo nti masingwa kunzila za Internete ku kikuse kya bekugalulaga mutendezi ba mu kisi kinsania, nu mu biseki byabo, nti bagalula mutendezi, kusubizya nu kwisanania masanzo mabo. Bekukita magala besombole “moki m’isanana nu ma bulele,” ku ungo mutendezi ukutenda buno kusola mu mutendezi wabo matenda kutukila mu Kingele.​—Musambazi 12:10.

Ordinatere u zakasya kukita milimo lubilolubilo. Ordinatere tazinavwama kugalula gozo ukusanzaga ali gozo ukugalulaga mutendezi. Bulazi na bubo, diksionere za internete nu pologalame za kulonda nu kukasya kugalula mutendezi (logiciel) bikukitya mulimo lubilolubilo. Nu lingo balongeki babikile Système Électronique d’Édition Multilingue za kusanza mitendezi neingi mu limbizi limozi (MEPS) zikukasya kulola masanzo nu kwisula mu mitendezi nkama ningi; kuzikulumania na bilimeline nu kuzisanza.

Ku kabamba ka buni bekukita mano magala mansania aba ku mitendezi zikutendwa na bantu bakeke tugu? Kabamba ka buno Yehowa ekutunda buno: “Bantu bansania b’onibwe nu kumenya buni u bulele.”​—1 Timoteo 2:3, 4.

• Buni u busanzagwa bitabo byeitu?

• Kabamba ka buni tukugalulaga mitendezi za bitabu?

Tukusanza nu kukasa bulyabulya nkama za tununu twa Bibilia nu bingo bitabu na mwaka na mwaka. Tukuobaka nu kugula Numba za Bukota nu ma Beteli. Tukuligila bakiti ba milimo mu beteli nu bamisionere beika tununu, tondo tukukasya beli mu kibuka. Embe use w’ibuzizye ago gauli ‘kuni kukutukaga bikulo bikukityaga zezo milimo zinsania?’

Tatukusegaga kyende ky’ikumi, nu mayawali tondo takukusegaga bantu bikulo. Bunaba buno mulimo witu mu kisi kinsania uli mulimo wa bikulo byingi, tatukusegaga musanga. Kuse kwatinga miaka nkama imozi, masanzo mabili ma Munara wa Mulinzi (Kyindo kya Mulangi) matendile bunoe, Yehowa u isimbiko lyeitu tatukasega ali kulambya kuboko kuli bantu batukasie. Lelo tuki tondi na mano makengelo!​—Matayo 10:8.

Mulimo weitu walegwa na nkaso za kwitundila. Bantu beingi batunda mulimo witu wa kuigisya Bibilia nu nti bakita nkaso za kukasya gozo mulimo. Balongeki bo binyene, bena mbogimbogi za kukasa nkungu zabo, mpumba, musanga nu binsania bibevwama kumona buno bikasye butundo bwa Kalaga kukitwe mu kisi kinsania. (1 Nkiko 29:9) Ga numba za bukota batunda ban’ema kusiga kabenako mu kinkumbi kya kubikila nkaso. Kutingila adresi zeitu jw. org, unema kwisa nugwe lukaso lwobe. Kibombo kinene kya bikulo bikumonekaga bikutuka kumaboko ma bantu bekukasaga musanga mukeke, anga gozo musigala muzambi watendilwe busoga na Yesu kabamba ka buno abikile binkulumba bibili mu kinkumbi kya kubikila nkaso. (Luka 21:1-4) Ukubula bunoe nagwe nagwe atunganana “kubika bikulo anga geegezye” nu ntiatukya anga “bwekukengela mu mutima wage.”​—1 Bakorinto 16:2; 2 Bakorinto 9:7.

Tuli na bukatizya buno Yehowa ntasige kusinga bantu babo bekutunda kumwanza na “bikulo byabo” kusindika mulimo wa bukota, nu lino butundo bwage nti bwakitwa.​—Misumo 3:9.

• Kyatutingania na mango ma dini?

• Kikukitaga nkaso za kwitundila zikutikyaga bantu?

Anga bwalimbula izina mazumba ma Bukota ugatukwigisyaga Bibilia, meigisya mimanina Bukota bwa Kalaga: U mutungu wa megisya ma bango bantu ma kitaga Yesu.​—Luka 8:1.

Ugekutukila meigisya masoga. Kuigisya bango bantu musagu musoga kukulongekwa kutukila mu mano mazumba. (Matayo 24:14) Mazumba ma Bukota tamena lugi lumozi ali kubakwa bumozi, tondo meli mansania masambasamba. Mamo mazumba menakambibwa na makundamino meingi. Mwino miaka nzinda, tukuubaka Mazumba ma Bukota makumi ma tununu (anga matano mu busi bumozi) kabamba ka bantu bengi bekujanga meigisya. Buni ubu bun’ema kuba?​—Matayo 19:26.

Mekuubakwa kutingila nkaso zabikwa gamozi. Bikulo ndi bya kungikwa nti byasingwa ku lusu lwa Beteli, nu tondo ndi makundamino mekutunda kukumbula nu kuubaka Numba za Bukota, nti benasega lusu lwa Beteli musanga.

Mekuubakwa na bantu bakwitundila nu betekuligwa bekutuka mu nkita insania za bantu. Mu nsi ningi, muli Bikuse bya Buubaki ba Mazumba ma Bukota byalongekilwe. Kikuse kya buubaki Bakasya bakwitundila bekwendaga benda mu lino ikundamino nu nti batinga mu lingo, munda mwa nsi imozi, kube kulazi ali mu lubanda, nu nti beigisya balongeki ba kuko kumenya kuubaka. Ku bingo bilenge, Balongeki beli na menge bimanina kuubaka nu kukumbula Mazumba ma Bukota. Nu gago gekuubakwa, Balongeki ba gago ubekukita kindi kinene kya mulimo wa kuitundila. Bubo bunsania bukukitikwa kutingila muuza wa Yehowa nu magala ma bantu bage.​—Nimbo 127:1; Bakolosayi 3:23.

• Kabamba ka buni gatukukundamanaga gekumanwa Mazumba ma Bukota?

• Buni u butukuubakaga Mazumba ma Bukota mu kisi kinsania?

Izina lyasililila lya Kalaga lyasanzwa ku Mazumba mansania ma Bukota ma Balongeki ba Yehowa. Kumakunga meingi, kumasuga nu kujagela mazumba meitu mebe busoga kuli lwanzo kweitu, nu kyindi kya meigisya meitu. Nagwe na witu un’ema kukunga Numba za Bukota.

Tunavwama kusuga nu kujagela ndi twasila mukundamano. Na mukundamano kusila, Balongeki tabekulindilaga besingwe buno besuge nu kujagela Numba za Bukota. Limbizi limozi muizinga nti twasuga nu kujagela Numba zinsania za Bukota. Mulangi ali mukasizya wa mulangi nti imanina mulimo wa kukunga, mambizi mengi nti alosya mulimo mukizi wakitwe. Kulembana na bunene bwa mulimo, bamozi nti bajagela, bango nti basibula, bango nti basesa bisugu, bango kulongeka bisumbi, bango kusingula nu kusuga madilisa, kukukula busasa nu kubuisa kuijala, bango kuengelesya ku mambwe. Limbizi limozi mu mwaka ndi tabwakulungana, kindi kimozi kyabikwa ku mulimo wa kusuga mu kantini, kumbuga nu kumambwe. Ndi twakita guno mulimo na bana bitu, nti twabeigisya buben’ema kwanza gatukukitilaga meigisya.​—Musambazi 5:1.

Kwa kukumbula. Miaka zinsania, munkantini nu kumbuga kwa Numba za Bukota nti kwalolwa. Ago lino ugatukile lwango lwa mulimo busigala Numba za Bukota busoga, ubutwabise bikulo. (2 Nkiko 24:13; 34:10) Numba za Bukota zili nsoga nu za kungwa uzatunganana ku kukumbamila Kalaga. Twalosya lutundo lwitu kwa Yehowa nu gatukukundamanaga ndi iswe bansania twakita ku gozo mulimo. (Nimbo 122:1) Tondo kukita gozo mulimo kuli meigisya masoga ku babo batwaombula nabo gamozi.​—2 Bakorinto 6:3.

• Kabamba ka buni tatukusigilila gatukukundamanaga?

• Buni butukukundaga Mazumba Meitu ma Bukota?

Ndi unatunda kulonda misago kisyembe zili mu bitabu b’unamenya byeingi mu Bibilia? Ndi ukutanda ku ku kalolelo (verse) imozi, mango kumenya muntu, mwilo, kintu kisiembe mu Bibilia? Wibuzizie ndi Musagu wa Kalaga unakukasya kusila lubebe lwobe? Ndi bulele, lola ku kabati ka bitabu keli mu Numba za Bukota.

Keli na bitabu nu bingo bintu byakulosye kulonda misagu. Mango ntuna bitabu binsania bya Bibilia bya Balongeki ba Yehowa mu mutendezi wobe. Tondo kabati ka bitabu keli mu Numba za Bukota keli na bitabu bya bino bindi, Bibilia mu mitendezi neingi, diksionere nsoga nu bingo bitabu byalinda. Ndi mukundamano tawanza nu ndi mukundamano wasila, unavwama kusoma bitabu mu kabati ka bitabu. Ndi mwikile na ordinatere mu Kabati ka Bitabu unsanzula mu Watchtower Library zili na kabati ka bitabu ka electronike keli na bitabu byeitu byingi nu keli na menge ma kulonda itwe lya musago, izina ali kalolelo (verse).

Keli na mutali ku beigisibwa ba Mukundamano ka Mukambo nu Kalamo. Kabati ka bitabu keli mu Numba za Bukota ken’ema kukukasya kukita lusumbi lwobe. Mwemanizi wa Mukambo nu Kalamo u wemanina kabati ka bitabu. Atunganana kulonda buni bun’ema kubikwa bitabu byabasile nu kutabika mulubu mu kabati ka bitabu. Gwe ali Mulongeki ukukwigisya Bibilia en’ema kukulosya buni bunamona kaukolonda. Taku kitabu kya mu kabati ka bitabu kin’ema kutuka mumo nu kwenda kumbuga kwa Numba za Bukota. Tatwite ali kusanza mu bibyo bitabu.

Bibilia byasambala bunoe “buumona menge ma Kalaga” watunganana “kulondalonda anga isuku isoga lyabisilwe.” (Misumo 2:1-5) Kabati ka bitabu keli mu Numba za Bukota kenakukasya.

• Biki bitunasanga mu kabati ka bitabu keli mu Numba za Bukota?

• Nazi unakukasya kulonda musagu mu kabati ka bitabu?

Yesu Kristo abwinde bigisibwa bage bunoe “kyengi kyeinyu kisanie ku bantu, bamone ku makitilo meinyu masoga, nu nti baganuna soinywe uli mwigulu.” (Matayo 5:16) Ku bubo, tukukita mulimo kutingila tekinolojia za bino bindi, tekinolojia zili mu internete. Adrese zeitu zili na misago za bukatizya nu milimo za Balongeki ba Yehowa zili jw.org. Misago za buni ziwasange kuko?

Bukutenda Bibilia ku mbuzya za bantu: Un’ema kusanga bukwakula Bibilia ku mbuzya nnene za kalamo zikwibuzyaga bantu. Anga lusamba Kuli busi mbabazio zikazinda? nu Bantu bakule banema kulama lingo? zeli mu mitendezi zantinga 600. Mu zezo adrese wasange tondo Bibilia Tafsiri ya Ulimwengu Mpya mu mitendezi zantinga 130, bitabu bya kuigisya Bibilia, anga Biblia Inafundisha Kabisa Nini? Tondo Munara wa Mulinzi ali Amuka! Un’ema kusanzula ali kungwilila bukusanzulwa bimozi ku bibyo bitabu ali kutola ku adrese nu kubibika mu masini mobe MP3, PDF ali EPUB. Un’ema tondo kusega lusamba mu ungo mutendezi buukasa muntu ukungwa gozo mutendezi nu ukutunda kumenya Bibilia. Video zili mu mitendezi ningi za tuluma nu bibubu. Unaba na mbogimbogi kusega ijuki lya ukusanzula Bibilia anga kalolesyo, tulolesyo nu nimbo za kansambi kasoga.

Misago za Balongeki ba Yehowa. Adrese zeitu zina misago za bino bindi nu video zaa milimo zeitu mu kisi kinsania, bitondo bya lola Balongeki ba Yehowa nu bya butukukitaga ndi kibuka kya basa. Unamona tondi maano ma n’usu za ntabi nu misago za misanganano zeitu.

Mu zezo nzila, tukusania kyengi kya Bulele kibase mu myeno za bulazi zili mu kisi. Lelo, bantu beli bulazi mu kisi kinsania, anga beli mu Antartike, bekulola adrese zeitu. Twasega bunoe “Bibilia bya Yehowa libalangane” mu kisi kinsania, ku mpumba za kukutya Kinkunga.​—2 Batesalonika 3:1.

• Milimo mikizi zikukita jw.org bumona bantu bulele bwa Bibilia?

• Kiun’ema kutunda kulola ku adrese zeitu?