Dhe Ko dhe Ná Saa na Ká Ko Adi Ra Ngbaga?

1-3. (a) Nrŭ ká adi ngba lo dhú dhe djo? (b) Njonjo kʉ ná dini ká adi kpadhó logoti ngʉ ngbaribbai?

BIBLIA ripo ddikpa cha “dhe ki ro kasie nga.” (Ufunuo 21:4) Sura 5 nă, ko chueri kò ka kò ba choro nŭnŭ di ná shinga le ødha dhí be chulú. Ro, njʉ maddi nrŭ adi cheni che. (Muhubiri 9:5) Bí kʉ ná nrŭ adi ridhú ndima tsó, checheni ná nrŭ kae ngbaga?

² Fø ngadhudha goti na mana kʉ bbo ji ko ji ná le dhe dhe ná saa na. Ko ka kò dhuri kò tsó: ‘Ke ká ra ngbaga? Ke ká ko nja ddi? Ke ká ka ndi kó ko tsotso ddi? Ko ká ka ko si kero nja ddi?’

³ Bí kʉ ná dini adi logoti ngʉ njonjo. Nja dini adi riddi ni e blo kʉ ná ke ró, ni ra rà nă ndirigoti nie che lo nji ná ke ri ró, ni ra gbì nzadha dhi kazz na. Nja dini adi ripo ni dhe dhe ró, ni ka ningʉ nzɨ nyi njani ná ke ndirigoti ni ra di nidhó famiye nă b’lo chengʉeni ná nrŭ ma na. Ndirigoti nja kʉ ná dini adi ripo ni dhe nari goti ni ra lod’idha dhi nga na, ndirigoti ni ra gøni njonjo kʉ ná lendí na, ni ka ni ngʉ nrŭ inga ză.

4. Bí kʉ ná dini ká adi ngba loddi dhe djo?

⁴ Dini adi njonjo kʉ ná loddi dhe djo. Ro, kpa kana ro bí kʉ ná kpa adi ddikpa loddi. Kpa adi ripo dhe goti le naro dikpa ritsi adi vʉ ndi ra di shi. Føri ká kʉ bbʉbbʉ?

DHE KO DHE NA SAA NA KA KO ADI RA NGBAGA?

5, 6. Dhe ko dhe ná saa na ká ngba lo adi nga ba?

⁵ Yova chu ko dhó lo ka adi ngba ma dhe goti nari ngba, ndirigoti ke pori ko dho ddikpa ke dhe dhe ná saa na, kedhó shinga tso d’ød’ø. Dhe kʉ shi le di nari dhó njonjo nga. Ddikpa ke dhe dhe ná saa na, ke naro nzɨ ddikpa ritsi ro adi vʉ ndira di shi d’i ngana ri.a Dhe ko dhe ná saa na, ko nzá ka ko nja nga ro ri, ko nzá ka ko rrnga ro ri, ndirigoti ko nzá ka ko ddinga ki ro maddi ri.

⁶ Pi Sulemani ndingʉeri “dhe dhe ná nrŭ nzá chu ddikpa lo ro maddi ri.’’ Dhe dhe ná nrŭ ro nga ka ndimae jidha na inga ndro na ri, ndirigoti “njí ma, lo le pɨ nari ma, lo chudha ma, nyodyu ma na ro ma ngaddi kʉ kabuli na ri.” (Azø Muhubiri 9:5, 6, 10.) Ndirigoti Zaburi 146:4 nă, Biblia ripo kò dho ddikpa ke dhe dhe na saa na, “kedhó ngaddidha” tso d’ød’ø.

YESU PONGɄE DHE DJO NALO

7. Dhè djo ká Yesu pongʉe ngba lo?

⁷ Kedzá kau Lazaro dhengʉe ná saa djo, Yesu pongʉeri ndi unakpa dho: “Lazaro kodhí kau ddoddo.” Ro Yesu nzɨ ngʉ ripo Lazaro ndi ronga chʉchʉ ri. Ke pongʉe ri ki: “Lazaro dhe dhe.” (Yohana 11:11-14) Yesu ka dhe ddi ddo na. Ke nzá pongʉeri Lazaro ra rà na ri inga ndidhó famiye nă dhe dhe ná nrŭ dhi nga na ri. Ndirigoti ke nzá pongʉe ri Lazaro ra nzani kazz nă ri inga ke ki ra gøni vi nrŭ bbai inga ză bbai ri. Ringʉe ddiddi Lazaro ddoddo nari bbai. Nja andiko adi dhe ddi ddo na. Biblia ripo Stefano kpa hwingʉe ná saa na, “ke ddongʉe ddo dhe na.” (Matendo 7:60) Mutume Paulo ndingʉe ri, nja Wakristo maddi “ddongʉe dhe na.”​—1 Wakorinto 15:6.

8. Mungu nzá nongʉe nrŭ ndima dhe dhe ri, nari ká ko chu ngbaribbai?

⁸ Mungu ká nongʉe Adamu ma Eva ma ndima dhe dhe? Nza! Yova nongue kpa nja ndima di hwè na choro nŭnŭ ndirigoti kaka ná lendi na. Yova nongʉe nrŭ ná saa na, ke ka choro nŭnŭ di ná shinga dhi u li nrŭ na. (Muhubiri 3:11) Gø dhi nrŭ nzá jieri ndima dhí nzø ngʉ ngó ndirigoti ndima dhe dhe ri, føri bbai Yova ma nzá ddi jie ko ngʉ ngó inga ko dhe dhe ri. Nde rie Mungu nongʉe kò, ko di choro nŭnŭ ri ró, ko ká adi dhe dhe addudho?

KO KA ADI DHE DHE ADDUDHO?

9. Ká addu dzá lodho Yova bbʉngʉe Adamu ma Eva ma na dho ná yadha ngangʉe kpakpa ri?

⁹ Edeni dhí í nă Yova pongʉeri Adamu dho: “Ni ka ninyo í nă krʉ kʉ ná tsukpa nyo kpø ni o lɨlɨ ná ngadjo. Ro, bblo lo ma, che lo ma na le chu ró ná tsukpa nzɨ ni nyo, dhonalo ri ni nyo ná dyi ni dhe dhe bbʉbbʉ.” (Mwanzo 2:9, 16, 17) Fø yadha dho le ngarr nari ngae kpakpa ri, ndirigoti Yova ngʉe haki na ndi po bblo lo ma, che lo ma na kpa dho. Kpa ka ndima dhoe heshima Mungu dhó bbonga dhò nga ndima rr ke dho ná chulú. Kpa ka ndima poe mbai Yova dho krʉ ke nji ndima dhò ná ritsi dho.

10, 11. (a) Stani ká shangʉe Adamu ma Eva ma na ngbaribbai? (b) Adamu ma Eva ma na njingʉe ná chenga zø ká ka ndi njieni nzá addudho?

¹⁰ Njedha dhi lo kʉ, Adamu ma Eva ma na nzá rrngʉe nga Mungu dho ri. Stani dhungʉe ri Eva tso: “Mungu ká pori bbʉbbʉ nzɨ ni nyo í nă krʉ kʉ ná tsukpa?” Eva ngʉngʉe logoti ɨ: “Kò ka ko nyo í nă krʉ kʉ ná tsukpa nyo. Ro, Mungu pori katikati nă kʉ ná tsukpa djo ɨ: ‘Nzɨ ni nyo ri, nzɨ ni lø ri ronga; ndiro nzɨ ni dhe ró.’”​—Mwanzo 3:1-3.

¹¹ Føri goti Stani pori: “Ni ro nzɨ dhe ri. Mungu churi fø tsukpa ni nyo ná dyi ni nyo tso weni we ndirigoti ni si di Mungu bbai, ni chu bblo lo ma, che lo ma na.” (Mwanzo 3:4-6) Stani jingʉe Eva ddiri le ka ndi vʉ bblo lo ma, che lo ma nanga ndi dho ndi ndiro. Stani shangʉe Eva sha le si ba nalo ró, le rrnga nzá Mungu dho ná saa na. Stani ka ripo Eva nzá ka ndi dhe ri, fø ro le ka ri nyonyo ndirigoti le ka ri bbʉ ndibbá ke dhò. Adamu ma Eve ma na chungʉe Yova po nzɨ ndima nyo ná tsukpa ngba. Fø tsukpa kpa nyo ná saa na, kpa nzá rrngʉe nga Yova dhó pʉlʉpʉlʉ ndirigoti ngae kpakpa ná yadha dho ri. Tsukpa kpa nyo nari na kpa nzá bbʉngʉe heshima ndima dhí rà nă baba dho ri. Mungu dho kpa ka ndima rrnga nzá dho nalo rò nga ngʉeri!

12. Yova ká rrngʉe ndi ngba Adamu ma Eva ma na rrngʉe nga ndi dho nzá naridho?

¹² Kodhí anji gødhi nrŭ nzá ka heshima bbʉ ndima no nake dho ri! Addinga i loroji djo: Ni ngú nidzá kpetsi ngba inga singba ngba ndirigoti fø nzø rrnga nzá ni dho. Fø ro ká ni ka ni mbu ni ngbaribbai? Ni thí ka ndi ba njedha bbo.

13. Yova pongʉeri Adamu dho “ni kʉ dz’ hø ndirigoti ni si kʉ ngʉ dz’ hø nă” nari na mana ká kʉ addu?

¹³ Adamu ma Eve ma na rrngʉe nga Mungu dho nzá nari dho, kpa ka choro nŭnŭ di na shinga vivi. Yova pongʉe ri Adamu dho: “Ni kʉ dz’ hø ndirigoti ni si ngʉ dz’ hø nă.” (Azø Mwanzo 3:19.) Føri na mana kʉ Adamu ka ndi ngʉe dz’ hø nzá le d’engʉe ndi no ro ndi ngʉe nari bbai. (Mwanzo 2:7) Adamu njingʉe chenga nari goti ke dhèngʉe dhe ndirigoti ke kiro ngʉe nga.

14. Ko ká adi dhe dhe addudho?

¹⁴ Njati Adamu ma Eva ma na rrngʉe nga Mungu dho ró, kpa ka ndima die shi kpø njʉ nga djo. Ro, kpa rrnga nzá ná saa na, kpa njingʉe chenga ndirigoti kpa dhengʉe dhe. Chenga kʉ ddiddi ko dhí anji gødhi nrŭ ró ro ko ba ná dhe bbai. Ko krʉ adi gøni chenga dhí nrŭ ndirigoti ko adi dhe dhe. (Waroma 5:12) Rò, føri nga kʉ Yova pingʉe nrŭ dho nalo ri. Mungu nzá jingʉe nrŭ dhe dhe ri ndirigoti Biblia nzi dhe “mbuba.”​—1 Wakorinto 15:26.

BBɄBBɄ LO KLO KO KLO

15. Bbʉbbʉ lo kò chu checheni ná nrŭ djo nari ká klo kò ngbaribbai?

¹⁵ Bbʉbbʉ lo ko chu checheni ná nrŭ djo nari tu ko kali dhí lo nă ro. Biblia riddi ko dho dhe dhe ná nrŭ nzɨ nzani nza ri. Ko nzá ka ko tilo kpa na ri ndirigoti kpa ma nzáddi ka ndima tilo ko na ri. Ko nzá ka ko kó kpa tsotso ro ri, ndirigoti kpa ma nzáddi ka ndima kó ko tsotso ro ri. Kpa nzá ka ndima nji che lo ro ko ró ri, ndirigoti ko nzá ka ko nji kpa do ro ri. Bí kʉ ná dini adi ripo ko dho, checheni ná nrŭ adi ra di shi d’i nga na. Nja kpa adi riddi, ko ka kò bbʉ mbø dini djó bbobbonga dho ndiro kpa nzinga checheni ná nrŭ dho d’e. Ro bbʉbbʉ lo ko chu checheni ná nrŭ djò nari ko kò tsotso nzɨ ko u kali dhí mafundisho ró.

16. Checheni ná nrŭ djò ká dini adi ngbá kali dhí loddi?

¹⁶ Stani ri li kali dhí dini sha ko ndirigoti kpa ko cho kò uri checheni ná nrŭ kʉ shi ddikpa nga na ndima di ro. Lorojina, nja kʉ ná dini adi riddi, dhe ko dhe ná saa na, ko nă ro ddikpa ritsi ro ara di shi ddikpa nga ro na. Nde nidhó dini ma ká adi fø lo i ddi, inga kpa ká adi Biblia ddi checheni ná nrŭ djò nalo ddi? Stani nrŭ sha ndiró nrŭ bbá Yova bbá d’e.

17. Nzadha dhi kazz nà ká nrŭ adi che loti Mungu djò addudho?

¹⁷ Bí kʉ ná dini adi che kʉ nalo ddi. Lorojina, nja kpa adi riddi cheri dhi nrŭ adi ra nzadha dhi kazz nà. Fø kali nà kpa che loti Mungu djò. Ke nzá ka ndi nzá nrŭ ro afø ri! (Azø 1 Yohana 4:8.) Ddikpa ke di ndidzá ngba dho malipizi bbʉ kazz nà ndi ngba thó bbi ro ró, fø ke ká ni ka ni nja ngbaribbai? Føri ka ndie bbo dha sani ná ke. Ni nzá ka ni ji ni e fø kedzá kau ri. Stani ji ko di riddi fø Yova djo!

18. Checheni ná nrŭ do ká ringani ko nji nzá addudho?

¹⁸ Nja dini adi riddi dhe nrŭ dhe ná saa na, nrŭ adi pli kʉ ná mbubai. Bí kʉ ná nrŭ adi fø kali uu. Kpa adi checheni ná kpa do njinji. Føri dho kpa ngʉ nzɨ ndí njani ná kpa. Nja dini adi riddi kodho ringani ko bbʉ heshima fø nzɨ ndí njani ná kpa dho inga ko nji kpa do nji, dhonalo kpa ka ndima ngʉ kpakpa kʉ ná kau, inga che madha bbʉ checheni ná nrŭ dho Yova djolú. Nzɨ vi nga nari kʉ, checheni ná nrŭ nzá ka ndima rr ddikpa loro maddi ri, ndirigoti ko nzá ka kò nji kpa do ro ri. Yova kʉ ko no ná ke. Ke kʉ bbʉbbʉ Mungu ndirigoti kodho ringani ko bbʉ madha kedho dhé.​—Ufunuo 4:11.

19. Bbʉbbʉ lo ko chu checheni ná nrŭ djò nari ká ko kò tsotso ngbaribbai?

¹⁹ Bbʉbbʉ lo ko chu checheni ná nrŭ djo ná saa na, ko kloni klo kali dhí mafundisho na ro. Fø bbʉbbʉ lo ko kò tsotso ko ndiro ko chú Mungu tsoni djò ko dho gosi ná ddo djo nalo.

20. Gosi ná sura na ká ko si ngba lo chu?

²⁰ Cho da bí b’lo, Mungu dho nji dhi ke Yobu ka ridhu nditso: “Ddikpa ke dhe dhe ro, ke ki ká ka ndi di shi ddi?” (Yobu 14:14) Dhe dhe ná ke ki ká ka ndi di shi bbʉbbʉ? Mungu ngʉ ko dho logoti Biblia nă ngba thonga nari bbai. Kosi lochu fø lo djò gosi ná sura na.