Adi nyenyenga na nzá ni chu ddikpa lo ró

1. Yova ká bbʉngʉe ngbá kpakpanga ko dho ndirigoti addudho?

YOVA nongʉe ko ké dho le nanga keni ná chu nǎ: ko adi ngaddi, ko adi lochu ndirigoti ko adi ngbaribbai ma ko ka ko njínjí ko chu ná lo na nari famu bblo pli. Ká addudho ke nongʉe ko føri bbai? Ke jiri ko “ba Mungu le chú nari” ndirigoti ko njínjí ndi dho kodhó ngaddidha dhi kpakpanga na.​—Mez. 2:1-5; Ro. 12:1.

2. (a) Kodhó lo ká u ko famu ngbá lo ko djo? (Yobu 37:23, 24) (Anja ji maddi.) (b) Nyenyenga na ko nzá ko chu lo krʉ nari tso u nari nǎ ro ká ko ka ko ba faida ngbaribbai?

² Nì mai ko e lochudha dhi kpakpanga na ro, ko nzá chue lo krʉ ri. (Azø Yobu 37:23, 24.) Addinga Yobu dhó loroji djo di. Yova dhungʉe nga bí Yobu tso nari kongʉe ke tsotso ke famu nari kʉ, nzá ndi chu ná lo kʉ bí. Fø lo lingʉeri ke é nyenyenga na ndirigoti ri kongʉe ke tsotso ke wø ndidhó ngaddidha thika. (Yob. 42:3-6) Nyenyenga na, ko dho maddi ringani ko churi nari kʉ, ko nzá churie lo krʉ ri. Fø di ná nyenyenga adi ko ronga cho ko li ko thí Yova djo nari kʉ, ke si kodhó lo u ko chu ná lo nganga dho ko dho ndiro ko vʉ lonanga nyodyu na d’e.​—Mez. 2:6.

3. I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?

³ I lo nǎ, ko si loti nzá ko churie ná lo ro djo ndirigoti ri ko chu nzá nari ka ndi bbʉ ná kpakpa djo. Føri kina, ko si loti addudho ma ko churie nja kʉ ná lo nzá nari kʉ bblo ko dho nari djo. Fø lo djo ko loti nari si kodhó udha li kpakpa ndiro ko churi nari kʉ, Yova dhé kʉ “kaka ná ke lochudha kana” ndirigoti ke dhé ka ndi d’ra kodhó lo u ko chu ná lo ko dho.​—Yob. 37:16.

KO NZÁ CHU NGBÁ SAA NA MA NGA TSO SI D’Ø NARI RI

4. Matayo 24:36 ridho nari bbai, nzá ko churie nari ká e ddikpa ngbá lo?

⁴ Azø Matayo 24:36. Ko nzá chu ngbá saa na ma nga tso si d’ø nari ri. Dz’ djó Yesu ngʉe ná saa na, ke nzá chungʉe “fø saa ma, fø ddo ma na” ro ri.a Luti, Yesu pongʉeri ndidhó mitume dho nari kʉ, Yova dhé kʉ nja lo ka ndi njini ná saa adi vʉ ná ke. (Mdo. 1:6, 7) Yova vʉrie mwisho si si ná ddo b’lo, ro ko nzá churie ri si si ná saa nganga ri.

5. Nga tso si d’ø ná ddo ko chu nzá nari ká ka ndi lø ko ronga ngbaribbai?

⁵ Yesu pongʉeri nari bbai, ko nzá chu ko ká ka ko b’onga thɨcha ma mwisho si nari dho nari ro ri. Føri ka ndi liri, nzɨ ko ve ngatso inga ko thí ka ndi bʉni bʉ njati rié Yova dhó ddo ko b’o bicha b’lo ri ró. Inga ri ka ndi é kpakpa ko ve ngatso njati kodhó familia nǎ ndrŭ ma, nja ndrŭ ma na di ko gbogbo mwisho si nzɨ nari dho ró. (2 Pe. 3:3, 4) Ko ka ko ddiri nari kʉ, njati ko chue nga tso si d’ø ná ddo d’ʉ ró, ko ka ko vee ngatso bbo ndirigoti ko thí nzá ka ndi bʉeni ndrŭ ko gbo nari dho ri.

6. Mwisho si si ná ddo ko chu nzá nari ká kʉ bblo addudho?

⁶ Yova nzá d’ra mwisho si si ná ddo ko dho ri nari chulu, ke liri ko dhori nari kʉ, ko adi njínji ndi dho ko ji ndi ndirigoti ko adi ko thí li ndi djo nari dho. Ko jiri ko njínjí Yova dho theinga dho, nga mwisho si si ná nga djo dhé ri. Ko lie ko thí ngbá saa na ma “Yova dhó ddo” si si nari djo nari rɨngana, ri kʉ bblo ko li ko thí fø ddo goti si njini ná bblolo djo. Føri si ko tsotso ko ko ndrini chøchø Yova ro, ko li ko thí ke djo ndirigoti ko njí ko dho ka ná lo krʉ ndiro ko njí ke nyǒ tho ná lo d’e.​—2 Pe. 3:11, 12.

7. Ko ká chu ngbá lo?

⁷ Ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko di ngaddi chu ko chu ná lo djo. ko churieri ngasini ná ddo tso ngangʉeni 1914 djó ro. Biblia nǎ Yova bbʉngʉe ná bí kʉ ná unabi ridho nari kʉ, ngasini ná ddo tso ka ndi ngaeni 1914 djó ro. Føri kina, ke d’rangʉe ngbaribbai ma fø cho goti lo ka ndi sie di dz’ djó nari maddi. Fø unabi njini nji nari dho ko uri u nari kʉ “Yova dzá bbò ddo kʉ chøchø.” (Sef. 1:14) Godhé, ko churie Yova ji ko njí ná njí maddi. Ke jirie ko d’ra “Pidhinga dzá hwè lo-i” bí kʉ ná ndrŭ dho ngbà ka ná ngatsi. (Mt. 24:14) Fø lo d’rani chøchø 240 kʉ ná ngø lu ndirigoti 1 000 djolu da ná luga nǎ. Kodhó lo nzá uri ko chu “ddo ma inga saa ma na” ndiro ko njí bbo na mana kʉ ná fø njí klø na d’e ri.

KO NZÁ CHU NGBARIBBAI MA YOVA SI LO NJI NARI RI

8. “Bbʉbbʉ Mungu dhó njí” ká ngbá lo dhǒ? (Muhubiri 11:5)

⁸ “Bbʉbbʉ Mungu dhó njí” nzɨ ko adi chu krʉ ddo ró ri. (Azø Muhubiri 11:5.) Fø lo ridho nari kʉ, Yova adi nji inga ke adi bba njini ná lo e ndiro ndi ji ná lo njini d’e. Ko nzá ka ko chu addudho ma Yova adi ribba nja lo njini inga ke ká si ngbá lo ma nji ko tsotsokodha dho nari d’ʉ ri. (Zb. 37:5) “Bbʉbbʉ Mungu dhó njí” ko chu nzá nari Biblia ddi ngbaribbai ma ngba adi dhi ndidzá mama zz nǎ nari ko chu nzá nari na. Siase zø ná kpa ma nzɨ ddi adi ngbaribbai ma ngba adi dhi ndidzá mama zz nǎ nari ro famu bblo pli ri. Føri bbai, ko ma nzá ddi chu ngbaribbai ma Yova si lo nji nari ro bblo pli ri.

9. Ko nzá chu ngbaribbai ma Yova si lo nji nari d’ʉ ri nari ká ka ndi liri ko mbu ko ngbaribbai?

⁹ Ngbaribbai ma Yova si ko tsotso ko nari ko chu d’ʉ nzá ná saa na, njaro ko nanga ka ndi rɨni nja lonangavʉdha djo. Ko nanga ka ndi rɨni ko lieri ko njínjí bbo lod’radha dhi njí kana nari djo, føri i kʉ: kodhó maisha tso ko ngʉ é dhʉdhʉ inga ko ra é nga tsotso ko bbo nǎ wahubiri dhó uhitaji kʉ ná eneo na nari. Inga ko ka ko di riddi nari kʉ, njaro Yova nzá u ko tso: ko nzɨ si kodhó kiroho nǎ muradi djo nari dho, ko nzɨ bblo matokeo ba lod’radha dhi njí kana nari dho inga ko bani kpakpalo na kiteokrasi nǎ njí kana nari dho.

10. Ngbaribbai ma Yova si lo nji nari ko chu nzá nari dho ká bbo na mana kʉ ná ngbá sifa ka ndi kó ko tsotso?

¹⁰ Ko nzá chu ngbaribbai ma Yova si lo nji nari d’ʉ ri, ná føri si ko tsotso ko ndiro ko é bbo na mana kʉ ná sifa na, loroji na; ko é nyenyenga na ndirigoti kiasi na. Ko ra riutso d’i nari kʉ, Yova dhó ngaddidha ma, kedhó chu ma na kʉ bbo pli kodhó ri djolu. (Isa. 55:8, 9) Føri kina, ko chu bbo pli ko ko thí li Yova djo nari ndiro kodhó lo bbí bblo d’e. Ko di bblo matokeo ba lod’radha dhi njí kana inga kiteokrasi nǎ nja njí kana ró, ko adi madha ngʉ Yova dho. (Zb. 127:1; 1 Ko. 3:7) Njati ddikpa lo bbí nzá ko ddie nari bbai ró, ringani ko nonga nari kʉ, Yova krʉ kʉ ná lo nja nì dhé. (Isa. 26:12) Ko adi ko dho ka ná lo nji krʉ ndirigoti ko adi ko thí li Yova djo nari kʉ, krʉ ddo ró ke si ko tsotso koko. Ko uri u nari kʉ, ke si kodhó lo u ná chutsoddadha bbʉ ko dho, nzá mai ke njiri ddù chulu anziro ndi njingʉeri nari bbai ró.​—Mdo. 16:6-10.

11. Ko ká churie bbo na mana kʉ ná ngbá lo?

¹¹ Krʉ ddo ró Yova e jidha na, chølo dhi ke ndirigoti nyod’yu na nari ko churie bblo pli. Ko chueri nari kʉ, Yova adi ndi ma, ko lai Wakristo ma na dho ko adi nji ná lo nja mana na bbo. Ndirigoti ko chueri nari kʉ, chi tøni ke dho ná ndrŭ kobe ke si bbʉ nì.​—Ebr. 11:6.

KO NZÁ CHU BBɄ SI NJINI NÁ LO RI

12. Yakobo 4:13, 14 nǎ ro ká ko ba ngbá somo?

¹² Azø Yakobo 4:13, 14. Ko nzá churie bbʉ si njini ná lo ro ri. Ko di djó ná i dz’ djó nzá djo ko ddinga ná lo ka ndi njini ko ró. (Muh. 9:11) Ko nzá ka ko chu ko kpe ná lo ká ka ndi si njini ngbà inga ko ká sie shi nì ri njidha dho nari ri.

13. Gosi ná saa na si njini ná lo krʉ ko chu nzá nari ká ka ndi liri ko mbu ko ngbaribbai?

¹³ Ko nzá churie gosi ná saa na si njini ná lo d’ʉ ri nari dho, ri ka ndi é kpakpa ko ve ngatso. Ká ngbaribbai? Njati ko nanga ri di d’o gosi ná saa na si njini ná lo dho ró, føri ka ndi liri ko vi kodhó hwè vi. Kodhó maisha ka ndi wø ndi thika nzá djo ko ddienga ná chu nǎ inga chelo ka ndi njini ko ró nzá djo ko ddienga ná saa na, ná føri ka ndi liri ko mbu ko che ndirigoti ko djǒ nanga ka ndi ngbʉni ngbʉ. Ndirigoti ko b’o ná lo di njini nzá ná saa na, ko ka ko mbu ko che ndirigoti ko thí ka ndi bʉni bʉ.​—Mez. 13:12.

14. Kodhó theinga dho di ná hwè ká dyʉ ndi ngbá lo ró? (Anja ji maddi.)

¹⁴ Njati ngbá lo ma banga kodhó maisha nǎ ró, ko ka ko dhori nari kʉ, ko adi njínji Yova dho ko ji ke ji nari dho. Biblia ridho nari bbai, ko dho nzá ringani ko di riddi Yova ka ndi b’o ko ronga krʉ kʉ ná kpakpalo ró ndirigoti ke adi kodhó maisha nǎ ko si bani na ná lo kpe anziro ri. Ke chueri chu nari kʉ, kodhó hwè nzá dyʉrie ndi gosi ná saa na si njini ko ró ná lo ko chu nari ró ri. Føri rɨngana, kodhó hwè dyʉrie ndi kedhó chutsoddadha ko adi ne nari ma, ke dho ko adi ngarr nari ma na ró. (Yer. 10:23) Kodhó lonangavʉdha kana ko di ko dyʉ ke ro ró, føri na ko adi ripo ɨ: “Njati Yova jiri ngbà ró, ko ka ko si di shi ndirigoti ko si i ri inga cha ri nji.”​—Yak. 4:15.

15. Ko ká chu ngbá lo gosi ná ddo djo?

¹⁵ Nzá mai ko chu bbʉ si njini ná lo ro, ko churi chu nari kʉ, Yova tsoni ndi si cho ró nŭnŭ di ná shinga bbʉ ko dho, njati rié ra nǎ ma inga dz’ djó ma ró. Ko churi Yova nzɨ adi kali sha ri ndirigoti ke tsoni djo ná lo njidha ró ka ndi cho ke tso ná lo ro nga kʉ ri. (Tit. 1:2) Ke ddiro dhé adi “ngangani ndi njini ná lo d’ra ndirigoti drrdrr nga djó ro ke dhé adi nzá d’e njini ná lo d’ra.” Fø lo njingʉeni drrdrr ndirigoti ri si njini gosi ná saa na maddi. (Isa. 46:10) Ko churi chu nari kʉ, ngbá lo ma nzá ddi ka ndi cho Yova tso ro ko ndi ji nari ró ro ri. (Ro. 8:35-39) Ke si kodhó lo u ná nyod’yu ma, le isopɨdha ma, kpakpanga ma na bbʉ ko dho ndiro ko ve ko ka ko si bani na ná kpakpalo tso krʉ d’e. Ko ka ko uri u Yova si ko tsotso koko ndirigoti ke si ko ronga lele.​—Yer. 17:7, 8.

KO NZÁ KA KO FAMU YOVA CHU KO BBLO NARI D’Ʉ RI

16. Yova ká chu ngbá lo ko djo ndirigoti føri ká rili ni mbu ni ngbaribbai? (Zaburi 139:1-6)

¹⁶ Azø Zaburi 139:1-6. Ko no ná Ke chu ngbaribbai ma ko noni nari ndirigoti ngbaribbai ma ko ngueni nari adi rili ko di ko mbu nari ma, ko di ngaddi nari ma na bblo pli. Krʉ ddo ró ke adi ndi d’yu lili dhé ko ro. Ke churie ko po ná lo ma, ri na mana ma, ko nji ná lo ma, addudho ma ko rinji fø nari ma na krʉ. Pi Daudi pongʉeri nari bbai, krʉ ddo ró Yova e tayari ko tsotsokodha dho. Krʉ ritsi na ka ná Mungu, bbo pli ngbeni ná ngana kʉ ná ke ndirigoti krʉ ritsi no ná ke adi ndi d’yu li ni ro nari ni chu nari dho ká ni adi ni mbu ngbaribbai? Daudi pongʉeri: “Fø lochudha dada madhó ngaddidha djolu. Ri kʉ arø pli ndiro ri lø ma djǒ d’e.”​—Zb. 139:6, maelezo ya chini.

17. Yova chu ko bblo nari ko ka ko uu nari ká e kpakpa addudho?

¹⁷ Njaro ko dhi nǎ ná familia ma, kodhó desturi ma, anziro ko ungʉe ná lo ma na ka ndi liri rié kpakpa ko di Yova nja li adi ndi d’yu li ko ro ná jidhi Baba bbai. Njaro ko ka ko di riddi nari kʉ, anziro ko njingʉe ná chenga djotsina Yova nzá ka ndi ji ko ri ndirigoti ke kʉ da ko ró ro. Daudi ma mbungʉe ndi fø ddi ddikpa saa na. (Zb. 38:18, 21) Njaro kpakpanga nji ndiro ndi wø ndidhó maisha nǎ lo thika ndirigoti ndi di Mungu nyǒ tho ná lo nji d’e ná ke ka ndi dhuri ndi tso, ‘Njati rié Mungu ma famu nì ró, ká addudho ke ripo ma bbá b’lo na ma chueni na ná nyi tso?’

18. Ká addudho ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko uri nari kʉ Yova chu ko bblo pli ko djolu? (Anja ji maddi.)

¹⁸ Ko dho ringani ko churi nari kʉ, Yova chu ko bblo pli ko nganga djolu ndirigoti ke ka ndi nja nzá ko ka ko nja ná bblolo ko na. Ke adi ko nji ná kosa njanja, ro ke chu ngbǎ di ná ndrŭ ma ko ji ko é nari ndirigoti ke jirie ko ji. (Ro. 7:15) Krʉ ddo ró Yova adi ngbǎ di ná ndrŭ ma ko kʉ nari nja ná riutso ko rá d’i ná saa na, føri ka ndi bbʉ kodhó lo u ná kpakpanga ko dho ndiro ko njínjí ke dho chi ko tøni ro ndirigoti ko é hwè na d’e.

19. D’ʉ ko chu Yova djo nari ká kʉ ngbá lo?

¹⁹ Ko churi Yova kʉ ji. Føri nga kʉ ké dho ko nanga keni ná lo ri. (1 Yo. 4:8) Ko churi chu nari kʉ, krʉ ke po ko njí inga nzɨ ko nji ná lo ke adi po ndi ji ko ndirigoti ndi riji kodhó maisha é bblo nari dho. Yova ji ko ba cho ró nŭnŭ di ná shinga nari ko chuchu. Ke bbʉngʉe le ødha dhi be ndiro fø lo njini d’e. Le ødha dhi be dhi kado rili ko uri u nari kʉ, ko ka ko njínjí Yova dho nzá mai ko kaka ro. (Ro. 7:24, 25) Ndirigoti ko churi “Mungu kʉ bbo pli ko thí djolu ndirigoti ke chu krʉ kʉ ná lo.” (1 Yo. 3:19, 20) Yova chu krʉ kʉ ná lo ko djo ndirigoti ke uri u nari kʉ, kodhó lo ka ndi bbí bblo njati ko njí ndi ji ná lo ró.

20. Addui ká ka ndi kó ko tsotso nzɨ ri di ko nanga d’o bbo nzá ko chu ná lo dho ró?

²⁰ Yova d’ra kodhó lo u ko chu ná lo krʉ ko dho. Føri dho, ri nzá ngani ko nanga ri di d’o nzá ko chu ná lo dho ri. Føri rɨngana, ko ka ko di ko thí li bbo na mana kʉ ná lo djo. Fø ko rinji nari na, ko adi ridho nari kʉ, ko kʉ nyenyenga na ndirigoti ko ko thí li krʉ “kaka lochudha kana ná ke” Yova djo. (Yob. 36:4) Nzɨ mai ko adi krʉ kʉ ná nja lo famu njʉ ro, ko churi chu nari kʉ, Yova si ra anzi wø lo ndi ddi ko dho nari na theinga dho. Ndirigoti ko ronga fø lo lø bbo dhonalo ko nzɨ si wø lo ko chu kodhi bblo pli kʉ ná Mungu djo nari tso ro bba ri.​—Muh. 3:11.