Ngbaribbai ma ko ka ko bbʉ shauri nari

1. Shauri ká ringani ie bbʉ? Aturinga.

NI KÁ adi ni mbu ngbaribbai shauri ni bbʉ nari dho? Nja ndrŭ nanga adi jini ji shauri ndima bbʉ nari dho. Ro, nja ndrŭ nanga adi rɨni rɨ shauri ndima bbʉ nari dho ndirigoti nja ndrŭ adi ndima mbu che shauri ndima bbʉ ná saa na. Nì mai ri kʉ fø ro, bí ina ko krʉ dho ri adi ngani ko bbʉ shauri. Ká addudho? Dhonalo Yesu pongʉeri nari kʉ, ndi una bbʉbbʉ wanafunzi utso le ka le sie d’i jidha ndima dhǒ ndima kana nari ró. (Yoh. 13:35) Fø jidha ko adi dhǒ nǎ ná ddikpa chu kʉ ko djoi ma, ko vei ma na dho ko shauri bbʉ ngbà ri ka ná saa na nari chulu. Biblia ripo ko dho nari kʉ “pʉlʉpʉlʉ ko bbʉ ná shauri” adi rili “ko kana kau é kpakpa.”​—Mez. 27:9.

2. Wazee dho ká ringani ndima njí ngbá lo ndirigoti addudho? (Anja kisanduku “Yenga ddo kana le adi nji ná njudha nǎ le shauri bbʉ nari” maddi.)

² Wazee dho ringani ndima chu ngbaribbai ma ndima ka ndima bbʉ bblo shauri nja ndrŭ dho nari. Yesu chulu Yova liri fø kpetsi kpa b’o kutaniko ronga. (1 Pe. 5:2, 3) Fø kpa adi rinji nǎ ná ddikpa chu kʉ, Biblia ró d’yʉ ndi ná shauri ndima bbʉ hotuba chulu kutaniko nǎ nari. Føri kina, kpa adi shauri bbʉ ko dho ddiddiro kodhó lo u ri ná saa. Ndirigoti kpa adi bbabbae Yova ná ndrŭ tsotso kó ndiro ndima ngʉ kutaniko na d’e. Wazee ma na krʉ ká ko ka ko bbʉ bblo shauri ngbaribbai?

3. (a) Ko ká ka ko chu bblo shauri le bbʉ nja drŭ dho nari ngbaribbai? (Isaya 9:6; anja kisanduku “Adyø Yesu shauri ni bbʉ ná saa na” maddi.) (b) I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?

³ Ko ka ko chu ngbaribbai ma ko ka ko ngʉ bblo shauri bbʉ ná ndrŭ Biblia tilo djo ná ndrŭ dhó loroji djo ko lo zø nari chulu, bbo pli Yesu djo mai. Yesu dhó bbʉni ná bbonga kana ddikpa ri e, ke kʉ “Bblo pli chu shauri bbʉdha ná ke.” (Azø Isaya 9:6.) I lo nǎ ko si loti ngbá lo ma ko ka ko njí nari djo, le nziri ko tso ko bbʉ shauri ndirigoti nzá le nziri ko tso ko bbʉ shauri ná saa na. Føri kina, ko si loti bblo saa na ndirigoti bblo kʉ ná chu nǎ le shauri bbʉ nari dzá bblonga djo.

KO TSO LE NZIRI KO BBɄ SHAURI NÁ SAA NA

4-5. Ddikpa ke kó shauri ko tso ná saa na ká ringani ko dhu ngbá lo i vi ko tso? Abbʉ loroji.

⁴ Ddikpa ke nziri ko bbʉ shauri ndi dho ná saa na, ká ringani ko njí ngbá lo i vi? Njaro ko ka ko má ke inga ko ka ko jiri ko kó ke tsotso thei. Ro, ringani ko dhuri ko tso, ‘Ma ká ka ngbà shauri bbʉdha dho i lo kana?’ Nja saa na ko ka ko kó ke tsotso bblo nǎ ná nja chu kʉ, bblo chu lo fø lo djo ná ke dhi ngana ko ke chó nari.

⁵ Addinga i loroji djo di. Nidhó bbo ni ji ná kau dhe nji bbo. Ke pori ni dho nari kʉ, ndi nga ndi ka ndi ba ná matunzo ndi ne nari tso b’lo, føri dho ke nziri ni bbʉ nidhó ngaddidha bblo ka ndi é ná matunzo djo. Ngbà mai ni ka ni ji ddikpa matunzo ro, ni nga kʉ dokter inga ni nzá chu ngbaribbai ma le ka le tunza fø dhe nari ri. Fø lo kana bblo pli ni ka ni kó nidhó kau tsotso nǎ ná chu kʉ, ni ke chó kaka ke tsotsokodha dho ná ke dhi ngana nari chulu.

6. Shauri ko bbʉ nari njí ká ri kʉ bblo ko njí ngbá lo?

⁶ Ngbà mai ko ka ko ddiri ko kaka shauri bbʉdha dho ddikpa lo djo ro, ri ka ndi é bblo ko b’onga vi ko tso ko shauri ná ke dhó logoti ko ngʉ nari dho. Ká addudho? Mezali 15:28 ripo nari kʉ, “chi kʉ ná ke adi lonanga ne vi logoti ndi ngʉ nari njí.” Nde, ri ká ka ndi é ngbǎ njati ko ddiri nari kʉ, ko chu fø logoti ngbà ró? Ringani ko ba saa ko njí utafiti, ko njí sala ndirigoti ko ddinga bbo fø lo djo. Fø ko njiri ró, ko ka ko uri u nari kʉ, ko bbʉ ná shauri tso gbani ngbà Yova ji ko po ná lo na. Ako tilo nabi Natani dhó loroji djo di.

7. Nabi Natani dhó loroji ká ddi ngbá longa ni dho?

⁷ Nabi Natani na ke ngʉ loti ná saa na, pi Daudi pongʉeri ma ji ma chi hekalu Yova dho. Fø ro thei Natani pongʉeri ke njiri fø. Ro, Natani dho ringangʉeni ndi né Yova dhó ngaddidha i vi. Ká addudho? Dhonalo Yova nzá jingʉeri Daudi chi hekalu ri. (1 Ny. 17:1-4) Fø lo ridho nari kʉ, ko tso le kó shauri ná saa na, ringani ko é “dzodzo lotidha dho.”​—Yak. 1:19.

8. Shauri ko bbʉ ná saa na ká ringani ko ddinga nja ngbá lo djo?

⁸ Føri kina, akoddinga addudho ma ringani ko di krr shauri ko bbʉ nja ndrŭ dho ná saa na nari djo. Njati ko bbʉ ná shauri liri ddikpa ke vʉ lonanga d’idhe ró, fø lo tɨtɨ ka ndi é ko. Føri dho, ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko ddinga vi shauri ko bbʉ nari njí.

NZÁ LE NZIRI KO TSO KO BBɄ SHAURI NÁ SAA NA

9. Shauri wazee bbʉ nari njí ká ringani kpa chu ngbá lo i vi? (Wagalatia 6:1)

⁹ Nja saa na, wazee dho ri adi ngani ndima bbʉ shauri “che kʉ ná chu ji ndi lø” ná le-djo inga le-ve dho. (Azø Wagalatia 6:1.) “Ddikpa le-djo inga le-ve ka ndi vʉ lonanga nga dhi nyod’yu ro, ná føri ka ndi liri luti ke inga le si bbò chenga nji.” Wazee adi rine ndima kó ndrŭ tsotso ndrŭ ra anzi Yova dho ndima njínji nari na ndirigoti ndima si di cho ró nŭnŭ. (Yak. 5:19, 20) Nì mai ri kʉ fø ro, ndiro kpadhó shauri é bblo d’e, ringani kpa chu ke ká lø che kʉ ná chu i bbʉbbʉ ngbà nari vi. Yova bbari ko kana nja le ddiro vʉ lonanga ndi nganga dhó zamiri ró ro. (Ro. 14:1-4) Ro, njati wazee ra riutso d’i nari kʉ, ke nji ndima kana kau ka ndi sa Yova na ná lo ná saa na, ká kpa ka ndima bbʉ shauri ke dho ngbaribbai?

10-12. Nzá ko shauri ná ke dho wazee shauri bbʉ ná saa na ká ringani kpa njiri ngbǎ? Abbʉ loroji. (Anja ji maddi.)

¹⁰ Ri nga e sʉsʉ wazee bbʉ shauri nzá ko shauri ná ke dho ri. Ká addudho? Mutume Paulo pongʉeri nari kʉ, ddikpa ke ka ndi lø che kʉ ná chu nzá nga ndi chu ro. Føri dho, shauri ndima bbʉ nari njí, wazee dho ringani ndima njí ná lo kʉ nì ndiro rié sʉsʉ ke rr shauri d’e.

¹¹ Nzá ko shauri ná ke dho le shauri bbʉ nari ka ndi é ddiddi kpakpa d’yu ná dz’ na le riji nyo dhi nari na. Nga zʉ ná ke ritsi zʉ nari njí, ke adi nga i bbɨ vi. Føri adi rili dz’ ngʉ dhʉdhʉ ndirigoti rié tayari ngazʉdha dho. B’lo ndi njiri fø nari goti, ke adi ritsi zʉ. Luti, ke adi dda ddó ndi zʉ ná ritsi djo ndiro ri dhidhi d’e. Føri bbai, nzá ko shauri ná ke dho muzee shauri bbʉ nari njí, ke ka ndi njí ná lo kʉ thé ndiro ke rr shauri dhʉdhʉ d’e. Loroji na, ngbà thonga lotidha dho ná saa na, muzee adi rili le-djo uri u nari kʉ, ndi li ndi d’yu ngbà ke ró ndi thí nǎ ro krʉ. Njati shauri bbʉ ná ke chuni nì adi jidha dhǒ ndirigoti nì adi njini nja ndrŭ na bblo ná ke ró, føri si rili rié sʉsʉ nja ndrŭ u kedhó shauri.

¹² Lo ndima ti ke na ná saa na, wazee ka ndima liri rié sʉsʉ ke u shauri i lo nga ndima no ke dho nari chulu; nja saa na ko krʉ adi kosa nji ndirigoti kodhó lo adi shauri u. (Ro. 3:23) Sʉsʉ ndima chu na ndirigoti heshima na kpa adi ridho pʉlʉpʉlʉ Biblia nǎ ro ke dho ngbaribbai ma ke løe che kʉ ná chu nari. Ddikpa ke d’i ndi njie ná chelo utso ná saa na, wazee adi rimbu ndima dhǒ ke ka ndi wø thika ná lo pʉlʉ kʉ ná chu nǎ ke dho. Lo tso ndima d’ya nari goti, wazee adi rili rié sʉsʉ ke u shauri kedhó bblolo djo ndima loti ke dho nari na ndirigoti sala ndima nji ke na nari chulu.​—Yak. 5:15.

13. Ddikpa ke famu shauri ngbà nari ká wazee ka ndima chu ngbaribbai?

¹³ Nja saa na, shauri rr ná ke nzá ka ndi famu shauri bbʉ ná ke dhó lo bblo ri. Wazee ká ka ndima njiri ngbǎ nja ndima chu ndima dhó lo ddikpa ke famu nì nari d’e? Nyenyenga na kpa ka ndima dhunga ke tso krr ndima kʉ ro. (Muh. 12:11) Logoti ka ndi kó shauri bbʉ ná ke tsotso, ndi chu ndi bbʉ ná shauri ká ke famu nì ma nari.

ABBɄ SHAURI BBLO SAA NA NDIRIGOTI BBLO CHU NǍ

14. Ri ká ngani ko bbʉ shauri thø na ko kʉ ná saa na? Aturinga.

¹⁴ Ko krʉ ka rié nzá nari dho, ko ka ko njí inga ko ka ko po vó ka ndi vó nja ndrŭ thí ronga ná lo. (Kol. 3:13) Biblia ripo, nja saa na ddikpa ke ka ndi po inga ke ka ndi njí thø ka ndi bbʉ ko dho ná lo. (Efe. 4:26) Ro, ri nzá ngani ko bbʉ shauri thø na ko kʉ ná saa na ri. Ká addudho? Dhonalo “ka nanga kani ná ke nzɨ adi chø kʉ ná lo nji Mungu nyǒ njí ri.” (Yak. 1:20) Njati ko di shauri bbʉ thø na ko kʉ ro ró, ko ka ko sa lo bbo pli. Føri na mana nga kʉ, ko nzá ka ko d’ra ko ddi ná lo inga ko ko mbu nari ka djo ko nanga kaeni ná ke dho ri. Nì mai ri kʉ fø ro, ko ka ko tilo bblo kʉ ná chu nǎ njati ko bbá ko nǎ thø jotso koko ró. Ko ka ko ba somo Elihu dhó loroji nǎ ro bblo shauri ndi bbʉngʉe Yobu dho ro.

15. Elihu dhó lo ká ddi ngbá lo nga ko dho? (Anja ji maddi.)

¹⁵ Ddo bí kana, Elihu rrngʉe ngbaribbai ma Yobu ngʉ loti ndi djo ndi ndiro ke lai kpa ngʉ ndi bbø kali dhi lo na ro nari. Yobu dzá rizø njingʉe Elihu bbo. Ro, Elihu nanga kangʉeni bbo Yobu tingʉe nga kʉ chø ná lo Yova djo ndirigoti ke ngʉ loti ndi djo ndi ndiro nari dho. Nì mai ri kʉ fø ro, Elihu b’ongʉe ndi ka ndi tielo ná saa ndirigoti nyenyenga ma, bbò heshima ma na na ke bbʉngʉe shauri Yobu dho. (Yob. 32:2; 33:1-7) Elihu dhó loroji ddi bbo na mana kʉ ná bbʉbbʉlo nga ko dho: Ri kʉ bblo le bbʉ shauri bblo saa na ndirigoti heshima ma, jidha ma na na.​—Muh. 3:1, 7.

ARA ANZI SHAURI BBɄDHA NA NDIRIGOTI ADI SHAURI U

16. Zaburi 32:8 ká ddi ngbá lo nga ko dho?

¹⁶ I lo d’yʉ ndi ró ná andiko pori nari kʉ, ‘Ma si shauri bbʉ ni dho ni djó ma nyǒ kʉ ro.’ (Azø Zaburi 32:8.) Fø lo ridho nari kʉ, Yova si ra anzi dhé ko tsotso ndi kó nari na. Ke nzɨ adi shauri dhé bbʉ ko dho ri, ro ke adi ko tsotso kó ko njínjí maddi ri na. Nja ndrŭ dho ko shauri bbʉ ná saa na, ko ka ko dyø Yova dhó loroji ko shauri bbʉ kpa dho kpa djó ko nyǒ kʉ ro ndirigoti ko kpa tsotso kó ndiro kpadhó lo bbí bblo d’e nari chulu.

17. Wazee Biblia ró d’yʉ ndi ná shauri bbʉ ko dho ná saa na ká kpa adi rili ko mbu ko ngbaribbai? Aturinga. (Isaya 32:1, 2)

¹⁷ Anziro nga djolu, ringani ko di bblo shauri bbʉ ndirigoti ko di ri uu. (2 Ti. 3:1) “Nga nǎ dda kʉ ná ngø nǎ kʉ ná dda” ka ndi kó ddikpa le tsotso nari bbai, Wazee adi bbʉ Biblia nǎ ro ná shauri adi ko li kpakpa ndirigoti ri adi ko tsotso kó ko ra anzi Yova dho ko njínji nari na. (Azø Isaya 32:1, 2.) Ko nanga adi jini bbo nzɨ nanga adi rɨni kodhó lo u ná shauri bbʉdha dho ná bbakau dho. Kpadhó njí kʉ ddiddi “krr ronga le krr ná feza dhi mbø djó kʉ ná or lungú bbai.” (Mez. 25:11) Nde, ko krʉ akora anzi, ko ngbaribbai ma ko ka ko di bblo shauri bbʉ ndirigoti ko ka ko di ri u nari ko chu nari na.