LONGANEDHA DHI RI 34
“Ara anzi bbʉbbʉlo kana ni di nari na”
“Ara anzi bbʉbbʉlo kana ni di nari na.”—3 YO. 4.
DYI 111 Hwè na ko kʉ dho ná lo
RI NǍ LE SI CHU NÁ LOa
1. Ngbaribbai ma, ko chungʉe “bbʉbbʉlo” nari djo ko loti nari nǎ ro ká ko adi faida ba ngbaribbai?
“NI KÁ chungʉe bbʉbbʉlo ngbaribbai?” Bbʉbbʉ dhé, fø di ngadhudha goti ni ngʉ bí ina b’lo. Føri kʉ ko djoi ma, ko vei ma na tsó ko adi dhu ná lo njati ko ji ko chú kpa bblo pli ró. Ko djoi ma, ko vei ma na ká chungʉe bbʉbbʉlo ngbaribbai nari ko rr nari ko jirie ji. Ndirigoti ko adi hwè ba ko d’ra kpa dho, Yova dzá Dimu kana ddike ro ko kʉ nari ká adi hwè bbʉ ko dho addudho ma nari. (Ro. 1:11) Fø lo adi ko tsotso kó ko di ngaddi Yova dzá Dimu kana ddike ro ko kʉ ná føri ká ko jirie ngbá ngatsi ma nari djo. Fø lo adi ko tsotso kó ko vʉri ko rá anzi “bbʉbbʉlo kana,” føri na mana kʉ ko ishi ná chu liri ko ba Yova dhó ledha ndirigoti ko tso uni u ke na.—3 Yo. 4.
2. I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo?
2 I lo nǎ, ko si loti bbʉbbʉlo ko jirie dho ná nja lo ro djo. Føri goti ko si loti ko ká ka ko di kodhó jidha dhǒ fø bbo na mana kʉ ná kado dho ngbaribbai ma nari djo. Bbʉbbʉ dhé, fø lo si rili ko po mbai bbo Yova nzingʉe ko bbʉbbʉlo na nari dho. (Yoh. 6:44) Føri goti ri si ko jirieri ko ddi bbʉbbʉlo nja ndrŭ dho ná rili kpakpa.
“BBɄBBɄLO” KÁ KO JIRIE ADDUDHO
3. Bbʉbbʉlo ko jirie dho ná bbo na mana kʉ nari ká kʉ ngbá sababu?
3 Bbʉbbʉlo ko jirie dhonalo e bí. Ro bbo na mana kʉ nari kʉ, ko jirie Yova Mungu bbʉbbʉlo si dho ró ná ke. Kedzá Lo Biblia rid’ra ko dho nari kʉ, ke nga kʉ ra ma, dz’ ma na no ná bbo pli kʉ ná kpakpanga na kʉ ná ke dhé ri, ro kodhi ji dhi ra nǎ li adi ndi dyu li ko ro ná Baba maddi. (1 Pe. 5:7) Ko churi nari kʉ, kodhi Mungu e “Zølo na ndirigoti ndrŭ dhi ri zø adi nji ná ke, nzɨ nanga adi kani lele ná ke ndirigoti bbo adi chi kʉ ná jidha dhǒ ná ke, bbʉbbʉlo ma na.” (Kut. 34:6) Yova jirie chø kʉ ná lo. (Isa. 61:8) Ko nzani ná føri ke nja, nari nzɨ adi hwè bbʉ ke dho ri, ke kʉ tayari ndirigoti ke jirieri ji ndi si ko nzani nari tso d’ød’ø gosi ná saa djo. (Yer. 29:11) Ko maddi li ko thí bblo pli sie ná fø saa djó! Føri i kʉ Yova ko jirie dho ná ddikpa sababu ro!
Biblia nǎ bbʉbbʉlo kʉ ddiddi . . . kʉ ddiddi.
Ddidkpa Nanga bbai
Ddiddi Nanga adi rili nzɨ bbu ra nzá le le ndi tso ná ngana nari bbai, kodhó Biblia ró dyʉ ndi ná ngab’odha ka ndi kó ko tsotso mbudha dhi saa na. Biblia nǎ bbʉbbʉlo adi ko ronga cho ndiro ko d’ra ko kʉ na gosi ná saa djo ná ngab’odha nja ndrŭ dho d’e (Anja paragrafu 4-7)
4-5. Paulo ká ddingʉe kodhó ngab’odha ddiddi Nanga na addudho?
4 Ko jirie bbʉbbʉlo dho ná njari ká kʉ ngbá sababu? Bbʉbbʉlo adi faida bbʉ ko dho bbo. Anja ddikpa loroji. Biblia nǎ bbʉbbʉlo tsu ndi nǎ kodhó ngab’odha gosi ná saa djo. Nja ndi dhǒ kodhó ngab’odha na mana ká kʉ ngbá ngatsi ma nari d’e, mutume Paulo ndingʉeri: “Nde, fø ngab’odha kʉ ko dho ddiddi kodhi shinga dho Nanga bbai, ri kʉ bbʉbbʉ ndirigoti kpakpa ndi kʉ ro.” (Ebr. 6:19) Ddiddi Nanga adi rili nzɨ bbú ra nzá le le ndi tso ná thá djo nari bbai, kodhó Biblia ró dyʉ ndi ná ngab’odha ka ndi kó ko tsotso kpakpalo na ko hwini ná saa djo.
5 Iga Paulo ngʉ loti ra nǎ si ra ná ché na le d’ri ná Wakristo kʉ na ná ngab’odha djo. Ro fø lo njínji i dz’ djo si choro nŭnŭ shinga ba ná Wakristo djo maddi. (Yoh. 3:16) Bbʉbbʉ dhé, choro nŭnŭ shinga djo le lochu ná føri adi mana bbʉ kodhó maisha dho.
6-7. Gosi ná saa djo ndi chu bbʉbbʉlo nari nǎ ro ká Yvonne bangʉe faida ngbaribbai?
6 Anja Yvonne ró dho kʉ ná le-ve dangʉe lú ná lo. Le nzá dhingʉe bbʉbbʉlo kana ri ndirigoti go le ngʉe sese ro le ngʉ adi dhe do nji. Le ndi zøngʉe, ná nzɨ nga ro ndi vi ná ddikpa longa no: “Nja dyí nga bbʉnga ro sie ri.” Le pori: “Fø lo lingʉeri ma di shi kuna b’u gosi ná saa djo ma ngaddi ro. Ma ngʉ adi riddi, ‘Bbʉbbʉ dhé, ringaeni le di shi cho bí. Ma ká kʉ shi dz’ djo addudho?’ Ma nzá jingʉeri ro ma dhe ri!”
7 Jadda ndi kʉ ro, luti Yvonne ma njungʉe Yova dzá Dimu na. Le pori: “Ma ngangʉe ri udha tso nari kʉ, ri ka ndi kaka ma é ngab’odha na, ma si di paradiso kʉ ná dz’ djó theinga dho.” BBʉbbʉlo ndi chu nari ká bbʉngʉe faida kodhi vena dho ngbaribbai? Le ndriri: “Ma ki ro nzɨ adi shi kuna gosi ná saa do ma nji inga dhe do ma nji nari dho ri.” BBʉbbʉ dhé, Yvonne njarie bbʉbbʉlo na mana bbo ndirigoti le adi gosi ná saa djo ndi e na ná ngab’odha d’ra nja ndrŭ dho ná føri adi hwè bbʉ bbo le dho.—1 Ti. 4:16.
Biblia nǎ bbʉbbʉlo kʉ ddiddi . . . Ddikpa rú runi ná mali bbai
Yova dho ko njínji kpadjó ndirigoti ko si rinji theinga dho fø ke dhó Pidhinga tsena na, ná føri kʉ ddiddi rú ruri ná mali bbai. Ri dada njʉ ko ko tso jʉ nja ko njinjí ke dho d’e ró ná ritsi krʉ djolu (Anja paragrafu 8-11)
8-9. (a) Yesu bbʉngʉe ná loroji nǎ ká ddikpa kpetsi ke njangʉe ndi ba ná mali mana na ngbá ngatsi? (b) Ni ká adi bbʉbbʉlo nja mana na ngbá ngatsi?
8 Biblia nǎ bbʉbbʉlo tsu ndi nǎ nari ki kʉ, Pidhinga dzá hwè lo-i. Yesu ddingʉe Pidhinga dzá bbʉbbʉlo rú runi ná mali na. Matayo 13:44 nǎ ri ndini nari bbai Yesu pongʉeri: “Ra nǎ Pidhinga kʉ ddiddi nza nǎ runi ná ddikpa mali bbai, nari ddikpa kpetsi ke ba ndirigoti ke ru ri ki vi, hwè djotsina ke ra ndirigoti ke dzi ndidhó ritsi nanga krʉ ndirigoti ke dzi fø nza.” Anonga nari kʉ fø kpetsi ke nzɨ ngʉ mali neri. Ro ri ke ba ná saa djo ke bba nja ritsi krʉ nja ndi dzi ri d’e. Bbʉbbʉ dhé, ke dzi ndidhó ngʉe ná ritsi nanga krʉ. Ká addudho? Ke chue fø mali ká é mana na ngbá ngatsi ma nari chu nari dho. Ri dae hwi bba ke bbae ná ritsi krʉ djolu.
9 Ni ma ká adi ni mbu bbʉbbʉlo djo føri bbai ddi? Bbʉbbʉ dhé, ddio! Ko churieri chu nari kʉ, i dz’ djó ddikpa ritsi ro ma nzá ddi le ka le ddi Yova dho le njínji kpadjo ndirigoti ko kʉ ngab’odha na ko si di gosi ná saa djo choro nŭnŭ kedhó Pidhinga tsena nari bbʉ ná hwè na ri. Ko ba pendeleo ko kana nga é chøchø Yova na, ná føri dada jʉ ko jʉ ko tso ró ná ritsi krʉ djolu. Ko dho adi hwè bbʉ bbo nari kʉ, “Yova ji ná lo ko nji krʉ ddo ró nari.”—Kol. 1:10.
10-11. Addui ká chongʉe Michael ronga nja ndi ø ndidhó maisha thika d’e?
10 Ko kana bí kʉ ná ndrŭ njirie kpakpanga bbo ndiro ndima tso uni Yova na d’e. Nja kpa bbangʉe ndima dhó bblo njí. Nja kpa bbangʉe mali ndima e ne ndima ba nari. Nja kpa øngʉe ndima dhó maisha thika Yova djo ndima chulo ná saa na. Føri kʉ Michael njingʉe ná lo. Ke nzá dhingʉe bbʉbbʉlo kana ri. Go, ke ngʉe jadda ro ke bangʉe karate dhi formasio. Ke pori: “Ma eé kpakpa ná føri ngʉe bbo na mana kʉ ná lo ma dho. Fø saa djo, ma ngʉ adi ma mbu nzá djolu ndrŭ ro ka ndi si ri.” Ro, Biblia nǎ longanedha tso Michael ngangʉe ná saa djo, ke chungʉe Yova dhó nganjadha jeuri djo. (Zb. 11:5) Ndima ngʉ adi Biblia nǎ longa ne na ná Yova dzá Dimu ngʉe ná dza dhi ndrŭ djo ndi ddinga ro, Michael pori: “Kpa nzá pongʉe ri ro ringani ma bbá karate tso bbá ri; ro kpa ngʉ adi ra anzi Biblia nǎ bbʉbbʉlo ndima ddi ma dho nari na dhé.”
11 Michael ngʉ ra lochudha na anzi Yova djo nari bbai, kedhó jidha ma ngʉ dhidhi i Yova djo. Bbo løngʉe ke thí ronga nari kʉ, Yova adi dhǒ ndidzá ndrŭ dho ná zølo. Fø saa djo, Michael famungʉeri nari kʉ, ndidho ringani ndi ø ndidhó maisha thika ø. Ke pori, “Ma chungʉeri chu nari kʉ, karate tso ma bba nari ka ndi é e kpakpa ma dho. Ro, ma chungʉeri chu ri ka ndi bbʉe hwè Yova dho, ndirigoti ma ungʉeri nari kʉ, ke dho ma njínji nari da krʉ lo djolu da.” Michael njangʉe ndi ba bbʉbbʉlo nari mana na ndirigoti føri lingʉeri ke ø ndidhó maisha thika ø.—Yak. 1:25.
Biblia nǎ bbʉbbʉlo kʉ ddiddi . . . Ddikpa tala bbai
Bblo nga í ná tala adi ko tsotso ko nja ko ba chu titinga na nari bbai, Mungu dzá Lo ngbaribbai ma ko ka ko ba chu Shetani dhó ti djó ngati ná i dz’ djó nari dhǒ ko dho (Anja paragrafu 12-13)
12-13. Biblia nǎ bbʉbbʉlo ká kongʉe Mayli tsotso ngbaribbai?
12 Nja ndi dhǒ bbʉbbʉlo kʉ mana na nari d’e, Biblia adi bbʉbbʉlo ddi titinga nǎ nga i ná tala na. (Zb. 119:105; Efe. 5:8) Azerbaijan nǎ Mayli ró dho kʉ ná le pongʉe mbai bbo Mungu dzá Lo ndi famu bblo nari dho. Ledzá gø dhi ndrŭ ngʉe njonjo kʉ ná dini nǎ. Ledzá baba ngʉe Islamu ndirigoti ledzá mama ngʉe Muyaudi. Le pori: “Ngbà mai ma ungʉe Mungu kʉ nì nari ro, ma ngʉe bí kʉ ná ngadhudha na. Ma ngʉ adi ridhu, ‘Mungu ká norie ndrŭ addudho, ndirigoti ká addudho ndrŭ adi nzani ndima dhó maisha krʉ nǎ ndirigoti ndima ki ra nzani choro nŭnŭ ngadhi kazz nǎ?’ Ndrŭ adi ripo krʉ njini ná lo kʉ Mungu ji ná lo føri dho ma ngʉ adi ridhu ma tso, ‘ri ká kʉ bbʉbbʉ Mungu adi ndrŭ ronga b’o ndirigoti ndi ba hwè ndrŭ nzani nari dho ri?’”
13 Mayli rangʉe anzi ndidhó fø ngadhudha goti ndi ne nari na. Føri goti le ungʉe Biblia ndi jifunza nari tso ndirigoti le ngʉngʉe Yova dzá Dimu. Le pori, “Biblia nǎ d’ʉ kʉ ná lo ma chungʉe nari kongʉe ma tsotso ma ø madhó nganjadha thika ndirigoti ma é hwè dhi maisha na. Mungu dzá Lo nǎ kʉ ná bbʉbbʉ longatudha kongʉe ma tsotso ma é ngoi na.” Mayli bbai ko krʉ adi madha bbʉ Yova dho, “titinga nǎ ro nzingʉe [ko] ndidzá bblo pli kʉ ná kadha na ná ke.”—1 Pe. 2:9.
14. Ko ká ka ko ndri kodhó jidha bbʉbbʉlo djo ngbaribbai? (Anja kisaduku “Biblia nǎ bbʉbbʉlo ko ka ko ddi na ná nja ritsi.”)
14 Føri kʉ, bbʉbbʉlo na mana e bbo nari dhǒ ná loroji ro sese dhé. Bbʉbbʉ dhé, ni ngaddi nja loroji ki djo maddi. Bbʉbbʉlo ká ko jirie addudho nari dhǒ ná nja kʉ ná sababu ro ká ni ka ni né nzá ddiro ni adi Biblia nǎ longa ne ná saa na? Njati ko ji bbʉbbʉlo bbo ró, ko si jidha ko ka ko dhǒ ná chu maddi ba bí.
KO JI BBɄBBɄLO JI NARI KÁ KO KA KO DHǑ NGBARIBBAI?
15. Kodhó jidha ko ka ko dhǒ bbʉbbʉlo dho, ná ddikpa chu ro ká kʉ ngbá ri mai?
15 Ko ji bbʉbbʉlo ji nari ko ka ko dhǒ krʉ ddo ró ko Biblia ma, ri ró dyʉ ndi ná vichapo ma na ko zø nari chulu. Føri ko ka ko njí njati rie bicha ma inga sese ma ko nji ddo bbbʉbbʉlo kana ri ró, dhonalo krʉ ddo ró chu ko ka ko chú ná lo e bí. Ya kwanza ka si ná munara pongʉeri: “I dz’ djó kʉ kali bbo nari dho ri ka ndi é kpakpa le chu bbʉbbʉlo nyi. Njati rie ngbà ni ba bbʉbbʉlo ró, nidho nzá ringani ni vi ri ri. . . . Rie nì ri kʉ nidhó ró ringani ni njí kpakpanga nja ni b’o ri ronga d’e. . . . Nzɨ bbari ni nanga jini b’lo ni chu ná lo dho dhé. . . . Krʉ ddo ró adi rine” ni ba Biblia nǎ bbʉbbʉlo bbo. Biblia zødha e kpakpa, ro ri kʉ bblo ni njiri fø.
16. Ni ká adi rinja ngbǎ le ngazø nari i kʉ bblo pli? (Mezali 2:4-6)
16 Ri nga kʉ ko krʉ jirieri ko zø Biblia ndirigoti ko ne ri nǎ longa ri. Ro, Yova rinzi ko tsó ko “di rine” ndirigoti ko “di rine li ko li ko dyu ro” ndiro ko famu bbʉbbʉlo bbo d’e. (Azø Mezali 2:4-6.) Fø di ná kpakpanga ko nji bí ina nari nǎ ro ko adi faida ba. Corey pori ddiro ndi Biblia zø ná saa na ndi adi ndi dyu li ddikpa verse ro vi. Ke pori: “Ma ngʉ adi ri kó tso djó le tu nanga ná lo zø krʉ ndirigoti ma ngʉ adi ri na gba ndi tso ná verse zø ndirigoti nja utafiti ma nji ddi. . . . Fø ma ngazø nari kongʉe ma tsotso ma chu bí kʉ ná ritsi!” Rie ngbaribbai ma ko adi ngazø ri ró, ko adi ko nanga jini ji bbʉbbʉlo dho nari dhǒ, saa ko ba ndirigoti kpakpanga ko nji ko zø Biblia nari chulu.—Zb. 1:1-3.
17. Bbʉbbʉlo na ko njínji nari na mana ká kʉ addu? (Yakobo 1:25)
17 Bʉbʉbbʉ dhé, ko churi nari kʉ bbʉbbʉlo le zø ná føri dhé nzá kaka ri. Nja ko ba faida ko zø ná lo nǎ ro d’e, ringani ko njinjí ko zø ná lo na kodhó maisha nǎ. Føri dhé ka ndi liri ko ba hwè bbʉbbʉlo nǎ ro. (Azø Yakobo 1:25.) Ko njínji bbʉbbʉlo na nì nari ká ko ka ko chú ngbaribbai? Ddikpa le-djo pori ringani ko nja ko ká njínji nì ko chu ná lo na ndirigoti ko nja kodhó lo ká uri ko njí maendeleo ki bbo ngbá lo nǎ nari. Mutume Paulo pongʉeri ɨ: “Rie ngbá ngatsi ma ko nji maendeleo ri ró akora anzi dhé fø chulu ko bbi utaratibu na nari na.”—Flp. 3:16.
18. Ri ká ngani ko njí kpakpanga “bbʉbbʉlo kana ko di” d’e addudho?
18 Addinga “bbʉbbʉlo kana ko di nari” nǎ ro ko adi ba ná faida djo! Bbʉbbʉlo kana ko di nari adi rili kodhó maisha e bblo, ko bbʉ hwè Yova thí dho ndirigoti ko lai Wakristo dho. (Mez. 27:11; 3 Yo. 4) Bbʉbbʉ dhé, føri dzá lodho i ko jirie bbʉbbʉlo ndirigoti ko adi njínji ri na kodhó maisha nǎ.
DYI 144 Kaza Macho ku Zawadi!
a Bí ina “bbʉbbʉlo” ko adi nzǐ nari e ko u ná lo ndirigoti ko ishi ná chu. Njati rie ø ma ko ngʉ Yova dzá Dimu inga drdr nga djó ro ma ko kʉ Yova dzá Dimu ri ró, ko ka ko ba faida bbo ko ká jirie bbʉbbʉlo addudho ma nari nanga ko ne ná saa djo. Fø ko ri nji nari ka ndi liri ko njí kpakpanga ndiro ko tso uni u Yova na d’e.