SOMO 40
Mungu nyǒ njí ká ko ka ko e tse ko tse ro ngbaribbai?
Addinga ji dhi mama ndidzá ngba ronga thɨ nja ndi rá darasa nǎ d’e nari djo. Le ka ndi ʉ ngba ronga bblo ndirigoti ndi thó tsetse ná ru ngba ro. Dhonalo le churi nari kʉ, føri kʉ bblo ngba dhó afya dho ndirigoti nja ndrŭ maddi ka ndima njari ngba dzá gø dhi ndrŭ ndima dhi ngba ronga b’o bblo ni. Føri bbai, kodhi ji dhi Baba, Yova riji ko e tse ko tse ro, ko ndí ró ndirigoti kodhó ngaddidha na. Ko é tse ko tse ro ró, føri adi faida bbʉ ko dho ndirigoti ri adi rili Yova ba madha.
1. Ko ndí ró ká ko ka ko tsetse ngbaribbai?
Yova ripo ko dho: “Nidho ringani ni tsetse.” (1 Petro 1:16) Ndiro ko e takatifu d’e, kodho ringani ko tsetse kodhó ngaddidha ró ndirigoti ko ndí ró maddi. Ko ka ko e tse ko tse ro njati ko di dda ʉ bí ina, ko di ko ró ru ma ʉ, ko di abba nga ma thɨ, ko di kodhó motokari ronga ma ʉ ndirigoti ko di kodhó krʉ kʉ ná ritsi li utaratibu na nari chulu. Ko ka ko thɨ kodhó Pidhinga dzá dza ronga maddi. Njati ko é tse ko tse ro ró, føri na ko madha bbʉ Yova dho.—2 Wakorinto 6:3, 4.
2. Ko ká ka ko pʉ ngbá nyí ko ró ro nja ko di tse ko tse ro d’e?
Biblia ripo “ko pʉ sa ka ndi sa ko ndí ndirigoti ko thí ná lo krʉ ko ró ro.” (2 Wakorinto 7:1) Føri na mana kʉ kodho ringani ko pʉ ko ndí inga kodhó ngaddidha ka ndi sa ná lo krʉ ko ró ro. Kodhó ngaddidha e tse ndi tse ro ró, Yova ka ndi ba hwè, føri dho akopʉ che kʉ ná ngaddidha krʉ ko djǒ nǎ ro. (Zaburi 104:34) Godhé ringani ko njí kpakpanga nja ko tso nǎ lo tsetse d’e.—Azø Wakolosai 3:8.
Nde addui ká ka ndi liri nzɨ ko tsetse? Nja kʉ ná ritsi ka ndi sa ko ndí sa. Loroji na føri kʉ mbaz ma, bbangi ma, rɨ le rɨ ná dawa ma na. Føri dzá lo dho, akopʉ fø ritsi pʉ ko ró ro. Fø ko rinji nari na, ko rili kodhó afya é bblo ndirigoti føri ridho ko bbʉ heshima ngbà shinga dhi kado dho. Ndiro ko e tse ko tse ro kodhó ngaddidha na d’e, ringani ko nji kpakpanga ndiro ko pʉ ko ró ro nari kʉ, ngono dhi ù ko timiza d’e ko ko ró kpetsi-nga, inga isɨ-nga ronga lø nari (masturbation) inga pornografia ko nja nari. (Zaburi 119:37; Waefeso 5:5) Ri nga ka ndi e sʉsʉ ko si che kʉ ná nyi djolu ri, ro Yova ka ndi kó ko tsotso ko nja ko si fø nyi djolu d’e.—Azø Isaya 41:13.
ANE LONANGA BBO
Ane ni chu ngbaribbai ma tse ko tse nari na ko madha bbʉ Yova dho nari ndirigoti anja ngbaribbai ma le ka le pʉ che kʉ ná nyi le ró ro nari.
3. Ko ndí ró ko tse nari na ko madha bbʉ Yova dho
Waizraeli dho Yova bbʉngʉe ná yadha rili ko chu ngbaribbai ma Yova jiri ndidzá ndrŭ e tse ndima tse ro nari. Azø Kutoka 19:10 ndirigoti 30:17-19, ndirigoti anitilo i ngadhudha djo:
Fø andiko ká dhori Yova kʉ ngbá nganjadha na le ndí ró le tsetse nari djo?
Ndiro ni tsetse ni ndí ró krʉ saa ró d’e, ká ringani ni njí addu?
Ndiro le di safi d’e, ri adi saa ma dzi, kpakpanga ma na. Njati ko e ngbaga ma, kodhó mbø e bbo ma, inga ko e njedha ma ró, kodho ringani ko e tse ko tse ro. Aninja VIDEO, ndirigoti anitilo i ngadhudha djo.
Kodhó kʉ ná ritsi e safi nari ká ka ndi liri lo ko d’ra dho ná ndrŭ bbʉ heshima Yova dho ngbaribbai?
4. Abba che kʉ ná nyi tso
Yova ka ndi kó ko tsotso ko ndiro ko si che kʉ ná nyi djolu d’e
Njati rie mbaz ni adi ddá inga rɨ le rɨ ná dawa na ni adi njínji ri ró, ni ka ni chu ngbaribbai ma ri ka ndi e kpakpa ni bbá fø nyi tso nari ngbà. Nde ni tsotso ká addu ka ndi kó? Addinga fø lo ka ndi bbʉ ni dho ná kpakpalo djo. Azø Matayo 22:37-39, ndirigoti anitilo djo nari kʉ ngbaribbai ma mbaz inga drog ka ndi lø . . .
ddikpa le ma kana kau ronga Yova na nari.
ledhó familia ma, le lai nja ndrŭ ma na ronga nari.
Addinga ni ka ni njí ná lo djo ndiro ni bbá che kʉ ná nyi tso d’e.a Aninja VIDEO.
Azø Wafilipi 4:13, ndirigoti anitilo i ngadhudha djo:
Le di sala nji, le di Biblia zø, ndirigoti le di si njudha dhi ngana nari ká ka ndi kó le tsotso ngbaribbai nja le sisi che kʉ na nyi djolu d’e?
5. Ahwini che kʉ ná ngaddidha tso ró ndirigoti che kʉ ná nyi tso ró
Azø Wakolosai 3:5, ndirigoti anitilo i ngadhudha djo:
Pornografia ma, ngono dhi lo djo le mesaje ndí nari ma, le ró kpetsi-nga inga isɨ-nga ronga le lø ndiri na le timiza ngono dhi ù (masturbation) nari ma, Yova adi nja nzá tsetse ná nyi nari ká ko chu ngbaribbai?
Ni ká riddi Yova kʉ haki na ni ndi pori ko pʉ nzá tsetse ná nyi ko ró ro? Ká addudho?
Anja ngbaribbai ma le ka le hwini che kʉ ná nyi tso ró nari.Aninja VIDEO.
Yesu bbʉngʉe ná loroji ridho, ringani ko njí kpakpanga ndiro ko e tse ko tse ro d’e. Azø Matayo 5:29, 30, ndirigoti anitilo i ngadhudha djo:
Yesu nzá pongʉeri ko njí che kʉ ná lo ko ndí ró ri, ro ke pongʉeri ko njí kpakpanga ndiro ko e tse ko tse ro d’e. Ko ká ka ko njí addu nja ko pʉ che kʉ ná ngaddidha ko ró ro d’e?b
Njati rie ni, ni kpakpanga nji ndiro ni sisi nzá tsetse na nyi djolu ró, achuri Yova ni nji ná kpakpanga nja ni. Azø Zaburi 103:13, 14, ndirigoti anitilo i ngadhudha djo:
Rie nzá tsetse ná nyi tso ró ni hwini ri ró, i andiko ká ka ndi kó ni tsotso ngbaribbai?
Rie bʉ ni bʉni ri ró, adani da!
Ri ka ndi e sʉsʉ le ddiri, ‘Ma bʉni bʉ, ro ma ro nzá ka ma dani ri.’ Ro addinga i lo djo: Ngø ddi ná ddikpa ke klani kla ndirigoti ke bʉni bʉ ró, føri nzá pori ke ki nzá ka ndi dani ri, inga ke ki ka ndi ngʉ aluti nja ndi ngá ngø tso ki vi ri. Føri bbai, bʉ ni bʉni nari nzá pori ni djolu ngø sisi ri. Ndirigoti føri nzá pori b’lo ni nji ná kpakpanga kʉ pá ri. Bʉ le bʉni ná føri ro nga kʉ che ri. Njati ni bʉni bʉ ró, nzɨ d’i ji. Føri bbai, achuri Yova dhó kpakpanga chulu, ni ka ni sisi che kʉ ná nyi djolu.
NJA NDRŬ ADI RIPO: “Ma chuni che kʉ ná nyi na bbo, ri tso ro nzá ka ndi bbani ma dho ri.”
Ni ká ka ni dhori ngbá andiko chulu nari kʉ, Yova dhó nga tsotsokodha chulu ddikpa le ka ndi sisi che kʉ ná nyi djolu?
LO DZÁ DɄNGA
Njati ko tsetse ko ndí ró ma, kodhó ngaddidha ró ma, ndirigoti kodhó nyi ró ma ró, ko ka ko bbʉ hwè Yova dho.
Lo djolu le ngʉ nari
Tse le tse nari na mana ká kʉ bbo addudho?
Tse ká le ka le tse le ndí ró ngbaribbai?
Ni ká ka ni b’o nidhó ngaddidha ronga ma, nidhó nyi ma na ronga ngbaribbai tse ndi tse ro?
NI KA NI CHU NÁ NJA LO
Ni ká ka ni njí ngbá lo ndiro ni di tse ni tse ro njati ni e njedha ma ró?
Aneri ni chu ni ka ni njí ná lo nja ni bbá mbaz tso d’e.
“Mambo ya Kukusaidia Uache Kuvuta Tumbako” Amuka!, Mwezi wa 5, 2010)
Aneri ni chu pornografia ka ndi bbʉ ná chelo.
“Pornografia—Ina Hatari ao Haina Hatari Yoyote?” (Munara wa Mulinzi, 1 Mwezi wa 8, 2013)
Anja ngbaribbai ddikpa ke tsotso kongʉeni ndiro ndi bbá pornografia ndi nja nari tso d’e nari.
“Nilifikia Kuweza Kisha Kushindwa Mara Nyingi” (Munara wa Mulinzi Na. 4 2016)
a Ni tsotso ka ndi kó ná nja lo kʉ ɨ somo nǎ, Ni ka ni chu ná nja lo tsena, ɨ ndi djǒ ripo ro: “Mambo ya Kukusaidia Uache Kuvuta Tumbako.”
b Ndiro le pʉ le ró kpetsi-nga inga isɨ-nga ronga le lø ndiri na le timiza ngono dhi ù nari le ró ro d’e, anja ɨ djǒ ripo ná lo “Namna Gani Ninaweza Kuachana na Tabia ya Kugusa-gusa Viungo vya Uzazi Juu ya Kujitimizia Tamaa ya Ngono?” buku Maulizo Yenye Vijana Wanajiulizaka—Majibu ya Kuwasaidia, Buku ya 1, sura ya 25.