Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Anciito
NOVEMBER 1-7
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOSHUWA 18-19
“Yehova Mbwakaabanisha Cishi Munshila Yabusongo”
it-1-E 359 pala. 1
Nyinsa
Citoboneka ayi pakwaabanya musena mishobo yabene Isilaeli, kuli shintu shobilo nshobakalinga kucita: cakutaanguna, nkuuma cisolo, cabili, nkukomena kwa mushobo. Cisolo cakalinga kubacafwabo kushiba lubasu lwa musena mushobo uliwoonse nkweenga wapekwa. Inga caba ayi ndubasu lwa Kumatwa, Kumalenge, Kwicwe nabi Kumbo mucinyika nabi kumusena wakutulundu. Yehova ngwakalinga kubalwiita shakucita kwiinda mukuuma cisolo, aboobo ici cakalinga kubacafwa kuleya kunyumfwilana munyono alimwi akwaambana. (Tu 16:33) Kwiinda mukucita boobo, Lesa wakalinga kupa kwaamba ayi mushobo uliwoonse utambule musena kweelana abushinshimi bwakaamba Jakobo ndyaakalinga pafwiifwi akufwa bulembetwe pa Matalikilo 49:1-33.
it-1-E 1200 pala. 1
Kupyana Buboni
Misena yakupyana. Yehova ngwaakapa bene Isilaeli misena njobakapyana alimwi wakalwiita Mose maNyinsa amusena uyo woonse. (Shaku 34:1-12; Jos 1:4) Mose ngwaakapa musena ku bamumukowa wakwe Gadi, bamumukowa wakwe Lubeni alimwi amusa wamumukowa wakwe Manase. (Shaku 32:33; Jos 14:3) Kwiinda mukutanjililwa a Joshuwa a Eliyasa, mikowa imwi yoonse yakapekwa misena kwiinda mukuuma cisolo. (Jos 14:1, 2) Kweelana abushinshimi mbwakaamba Jakobo bucanika pa Matalikilo 49:5, 7, mukowa wakwe Simyoni alimwi amukowa wakwe Lefi bakapekwa misena pakati kamikowa imwi. Mukowa wakwe Simyoni wakapekwa musena (kwiilikaawo amandabala amwi akalinga mumusena uyu) wakalinga pakati kamusena wamukowa wakwe Juda (Jos 19:1-9). Lyalo mukowa wakwe Lefi wakapekwa mandabala ali 48 pakati kamandabala abene Isilaeli boonse. Mukwiinga bene Lefi bakapekwa mukuli ulibetele wakusebensela pamusena wakulambililaawo, Yehova ngowakalinga anga ncecipansha cabo ncebakapyana. Bakalinga kupekwa calikumi mbuli cipansha cabo ceebo cakusebensela patente yakulambililaawo. (Shaku 18:20, 21; 35:6, 7) Mikwashi yakalinga kupekwa mikuli mumusena wakapekwa kumukowa wabo. Mikwashi ndyeyakalinga kuya cifulilaako alimwi abana babo basankwa ndyebakalinga kupekwa misena, cishi cakalinga kwaabanishikwa mutupansha tuniini niini.
it-1-E 359 pala. 2
Nyinsa
Pesule lyakushiba musena mushobo uliwoonse ngweenga wapekwa kwiinda mukuuma cisolo, cintu cabili cakalinga kuyandika nkushiba kukomena kwa musena ngobakalinga kweelete kupekwa. Baibo ilaamba ayi: ‘Mukabaane cishi pakati ka mikowa yoonse alimwi ashipani kwiinda mukuuma cisolo. Akupa cishi cinene kucipani cinene akwalo kucipani ciniini, nkupa cishi ciniini. Mulaakutambula cishi kwaamba ayi bube buboni bwanu kweelana amishobo alimwi amikwashi ya bashali banu.’ (Shaku 33:54) Pesule lya kuuma cisolo, lubasu lwa musena talwakalinga kwaalukawo, sombi kukomena kwa musena kwakalinga kwaaluka kweelana akukomena na kuceya kwa mushobo. Aboobo, musena wakapekwa ku bamulunyungu lwakwe Juda ndyewakacanika ayi ngunene abuumbi, bakauceesha kwiinda mukwaabanyaako bamulunyungu lwakwe Simyoni.—Jos 19:9.
Buboni Bwakumushimu
it-1-E 359 pala. 5
Nyinsa
Makani aamba pakwaabanisha musena wakalinga Kumbo lya mulonga wa Joodani, alatondesha ayi pesule lyakuuma cisolo, mandabala alimwi aNyinsa sha mumukowa wakwe Juda (Jos 15:1-63), Josefu (Efuleemu) (Jos 16:1-10), alimwi amusa wa mukowa wakwe Manase shakashibikwa (Jos 17:1-13). Kuswawaawo, citoboneka ayi makani akwaabanisha musena uyu akapilinganishikwa ceebo cakwaamba ayi bene Isilaeli bakalonga kuswa ku Gilugala akuya ku Shilo. (Jos 14:6; 18:1) Baibo tayaambiwo bulaamfu bwaciindi cakeendawo. Nacibi boobo, Joshuwa wakakalalila mikowa 7 ceebo cakuwayawaya kubwesa musena wakacala. (Jos 18:2, 3) Bantu balaamba shipusenepusene pa shakalengesha kwaamba ayi mikowa 7 iwayewaye. Bamwi balaamba ayi ceebo ca kufula kwa shintu nshebakabwesa munkondo nshebakakoma, alimwi alwaanguluko lwa keendi kaniini ulo ndobakalinga kucite ceebo cakutalwanwa kubene Kenani, mpashi ncecakalengesha kwaamba ayi mikowa 7 iwayewaye kubwesa misena yakacaala. Kutasuna kulwana balwani babo bakalinga kucite nkusu, kulyeelete nkokwakalengesha ayi bawayewaye. (Jos 13:1-7) Alimwi citoboneka ayi tabakalinga kucite lushibo luunji pamusena wakacala mu Cishi Cakashomeshekwa mukweelanisha kumisena imwi yakapekwa kale.
NOVEMBER 8-14
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOSHUWA 20-22
“Nsheenga Tweeya Kuswa Kumakani Akutanyumfwishisha”
w06-CW 4/15 5 pala. 3
Sheenga Shamucafwa Kunobandikishanya Kabotu Amuntu Ngomweebenaakwe
Kubandikishanya cakwaanguluka inga kwacafwa kwaamba ayi muleye kupusana akutanyumfwana. Kale kale muciindi cabene Isilaeli, mukowa wakwe Lubeni, mukowa wakwe Gadi alimwi amusa wa mukowa wakwe Manase, abo bakalinga kwikala kwicwe lya mulonga wa Joodani bakayaka ‘cipaililo cinene alimwi cibotu’ mweela mulonga wa Joodani. Ba mumikowa imwi tabakwe kunyumfwishisha ncobakacitila boobo mukwiinga bakalinga kuyeeya ayi bamakwabo bakalinga kwicwe lya mulonga wa Joodani bakapondoka. Aboobo mikowa yakalinga kumbo lya mulonga wa Joodani bakalibambila kuya mukubalwana. Nacibi boobo kabatana kuya mukubalwana, mikowa yakalinga kumbo yakatuma beshinkombe kuya mukubandika amikowa yakalinga kwicwe lya mulonga. Bakacita shintu munshila ya busongo mukwiinga bakesa mukushiba ayi cipaililo ncobakayaka bamakwabo tacakalinga cakutentelawo shipo na milambu. Sombi mikowa yakalinga kwicwe yakalinga kuloonda ayi mpashi kunembo bamakwabo ba mumikowa imwi inga babalwiita ayi: ‘Tamubete lubasu lwakwe Yehova.’ Aboobo cipaililo cakalinga mbumboni bwakalinga kutondesha ayi abalo bakalinga kulambila Yehova. (Joshuwa 22:10-29) Bakatumba cipaililo ico ayi Kamboni, mpashi ceebo cakwaamba ayi cakalinga bumboni kuli mbabo kutondesha ayi Yehova ngowakalinga Lesa wancine.—Joshuwa 22:34.
w08-CW 11/15 18 pala. 5
‘Amucite Shintu Shileta Luumuno’
Bene Isilaeli bamwi mpashi bakalinyumfwa ayi kwakalinga bumboni bukwene bwakatondesha ayi bamakwabo bakacita cilubo, aboobo bakayeeya ayi kubalwani cabushishi inga kwacafwa kwaamba ayi bantu baanji batakacaikwi. Muciindi cakufwaambana kuya mukubalwana, mikowa yakalinga kumbo lya mulonga wa Joodani yakatuma beshinkombe kwaamba ayi bakabandikishanye abamakwabo palipenshi ili. Bakabeepusha ayi: ‘Ino mwasowa buyani lushomo kuli Lesa wa bene Isilaeli munshila iyi akucileka kukonkela Yehova?’ Ncakwiila kwaamba ayi mikowa iyi yakayaka cipaililo kuteshi ceebo cakutashomeka. Ano ino nshiinshi mikowa iyi yakabekeshekwa nshoyakacita? Sa bakakalala na kucileka kwaamboshanya amikowa yakababekesha? Ba mumikowa yakabekeshekwa bakakumbula cakukalika moyo akulwiita bamakwababo ayi cakabayuminisha kuyaka cipaililo ndusuno lwabo lwakusebensela Yehova. Ceebo cakwaamba ayi bakakumbula kabotu, bakashitilisha bushicibusa bwabo a Lesa alimwi abuumi bwabo. Kubandikishanya cakukalika moyo kwakacafwa ayi lipenshi limane akwaamba ayi batolelele kukala muluumuno.—Joshu. 22:13-34.
Buboni Bwakumushimu
it-1-E 402 pala. 3
Kenani
Nabi kwaamba ayi bene Kenani baanji bakapuluka ciindi bene Isilaeli ndyebakalinga kubalwana alimwi akukaka kweendeleshekwa, inga twaamba ayi “Yehova wakapa bene Isilaeli cishi coonse ico ncaakalinga washomesha cakulumbila kubamashali babo bakulukulu,” akwaamba ayi “wakabapa luumuno koonse koonse” alimwi “taaku nabi comwi pasheesho Yehova nshaakashomesha bene Isilaeli shakaala, sombi shoonse shakacitika kweelana ambwaakashomesha.” (Jos 21:43-45) Balwani babene Isilaeli bakalinga kuloonda alimwi tabakalinga kucikonsha kupilinganya kushitilishikwa nkobakalinga kucite bene Isilaeli. Pakutaanguna Lesa wakaamba ayi alaakutanda bene Kenani paniininiini kwaamba ayi banyama bamuluundu batakafuuli mumisena mobakatanda balwani baabo. (Kulo 23:29, 30; Du 7:22) Nabi kwaamba ayi bene Kenani bakalinga kucite shilwanisho shankusu, kwiilikaawo ashikoci shankondo sha nshimbi, inga tatwaambi ayi Yehova wakaalilwa kukumanisha shishomesho shakwe kubene Isilaeli ceebo cakwaamba ayi bakaalilwa kukoma misena imwi. (Jos 17:16-18; Boo 4:13) Baibo ilatondesha ayi bene Isilaeli bakalinga kukomwa pashiindi shimwi ceebo cakutashomeka kwabo.—Shaku 14:44, 45; Jos 7:1-12.
NOVEMBER 15-21
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOSHUWA 23-24
“Maswi Akweelaako Joshuwa Ngaakalwiita Bene Isilaeli”
it-1-E 75
Kunyumfwana
Bene Isilaeli ndyebakanjila mu Cishi Cakashomeshekwa bakacana bukaalo bupuseneko. Lesa Shinkusu shoonse wakapa bene Isilaeli nkusu shoonse pacishi ncaakashomesha kupa bamashali babo bakulukulu. Aboobo tabakalinga kunjila mucishi ici mbuli baswamashi alimwi Yehova wakabakasha kupangana shipangano abantu bakalinga kulambila balesa bakubeca abo bakalinga mucishi ici. (Kulo 23:31-33; 34:11-16) Bene Isilaeli bakalinga kweeletebo kunyumfwila milawo yakwe Lesa amilasho yakwe, kuteshi milawo ya shishi isho shakalinga kusa mukutandwamo. (Le 18:3, 4; 20:22-24) Alimwi bakacenjeshekwa pamakani akweeba na kweebwa kubantu bakalinga mucishi ici, batakalinga kulambila Yehova. Kwaalilwa kucita boobo kwakalinga kusa mukubalengesha kutababo abanakashi batalambili Yehova sombi kuba abeshikamukowa batalambili Yehova alimwi akutalika kukonkela njisho sha mubupailishi bwakubeca, ico cakalinga kusa mukubapa kwaamba ayi bacatwe mukoose alimwi akupondokela Yehova.—Du 7:2-4; Kulo 34:16; Jos 23:12, 13.
w07-CW 11/1 26 mapa. 19-20
Shoonse Yehova Nshaamba Shilacitika
19 Ncakwiila shoonse nshetwabona mubuumi bwesu, inga twaamba ayi: “Pashintu isho nshaakamushomesha taaku ncaalilwa kucita nabi comwi, shoonse wakashicita kweelana ambwaakamushomesha.” (Joshuwa 23:14) Yehova alapulusha, alashitilisha alimwi alapa basebenshi bakwe nshebayandika. Sa kuli cishomesho ncaakashomesha ncakaalilwa kukumanisha paciindi ceelete? Sobwe isho inga tashicitikiiwo. Tulyeelete kwaashoma abuumbi Maswi akwe Lesa mukwiinga nshaamba shilacitika.
20 Ino mbuyani pamakani asheshi shikacitike kunembo? Yehova wakatushomesha ayi buunji bwandiswe tutolangila kukala pacishi capanshi na cikaalulwe kuba paladaiso. Lyalo bamwi baniini batolangila kulela pomwi a Klistu kwiculu. Tacicite mulandu akulangila nkotucite, sombi ciyandika ncakwaamba ayi tulyeelete kutolelela kushomeka bweenka mbuli Joshuwa mbwaakacita. Ciindi cilaakushika shoonse nshetulangila ndyeshi shikakumanishikwe. Lyalo na tukayeeye pashishomesho shoonse Yehova nshaakashomesha, aswebo tulaakwaamba ayi: “Shoonse shakakumanishikwa.”
Buboni Bwakumushimu
w04-CW 12/1 12 pala. 1
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku lyakwe Joshuwa
24:2—Sa Tela, baishi Abulaamu, bakalinga kulambila shibumbwabumbwa? Pakutaanguna, Tela taakalinga kulambila Yehova Lesa. Alyeelete wakalinga kulambila lesa wa mwenshi wiitwa ayi Sini—lesa wakalinga kupukite mu Ulu. Kweelana amilawo ya baJuda, Tela alyeelete wakalinga kupanga shibumbwabumbwa. Nacibi boobo Lesa ndyaakalwiita Abulaamu kuswa ku Ulu, Tela wakaya anguwe ku Alani.—Matalikilo 11:31.
NOVEMBER 22-28
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BOOMBOLOSHI 1-3
“Makani Aamba Pakucenjeeka Akutaloonda”
w04-CW 3/15 31 pala. 3
Eyudi Mbwaakatyola Lijoko lya Musankwa Wakalinga Kubalyatilila
Nshaakalinga kuyeeya Eyudi shakaswitilila kuteshi ceebo cakwaamba ayi wakalinga kucenjete na ceebo cakwaamba ayi balwani bakwe tabakalinga kucite maano. Shintu bantu nshobacita inga tashipi kwaamba ayi kuyanda kwakwe Lesa kutakumanishikwi. Ceebo comwi ciyandika cakapa kwaamba ayi Eyudi aswitilile ncakwaamba ayi Lesa wakalinga kumucafwa alimwi wakacita shintu kweelana akuyanda kwakwe Lesa kwa kupulusha bantu bakwe. Lesa wakabapa Eyudi, “anu ciindi coonse Yehova ncaakalinga kubapa moomboloshi, Yehova wakalinga kumucafwa.”—Boomboloshi 2:18; 3:15.
w04-CW 3/15 30 mapa. 1-3
Eyudi Mbwaakatyola Lijoko lya Musankwa Wakalinga Kubalyatilila
Cakutaanguna Eyudi ncaakacita ‘nkulipangila mupeeni’—ukolete konse koonse alimwi wakalinga ufwiifwi cakwaamba ayi inga wacikonsha kuushisa mushakufwala. Alyeelete wakalinga kulangila ayi inga bamupikita. Liinji mipeeni yakalinga kubikwa kulubasu lwacipiko lwamubili kwaamba ayi cinooba cuubu kwikusha bunene bunene kubaabo basebensesha lyaansa lyalulyo. Mukwiinga Eyudi wakalinga kusebensesha cipiko, ‘wakashisa mupeeni kuunshi lya shakufwala shakwe kulibelo lyalulyo,’ uko beshikulindilila ba mwaami mpashi nkobatakalinga kulangila kumupikita. Aboobo kwakubula acakumupilinganya, “wakatola musonko uyo kuli Egiloni mwaami wa ku Moabu.”—Boomboloshi 3:16, 17.
Baibo tayaambi makani aanji pashakacitika ku nkuta yakwe Egiloni pakutaanguna. Baibo ilaambabo ayi: “Ono Eyudi ndyaakamana kupa musonko uyo, wakashindikila bantu bakalinga kunyamwite musonko ayi banooya.” (Boomboloshi 3:18) Eyudi ndyaakamana kupa musonko, wakashindikila bantu bakalinga kunyamwite musonko palaale kuswa kwakalinga nkuta yakwe Egiloni, lyalo lakwe wakaboolela. Ino nceebonshi? Sa wakalinga abasankwa abo kwaamba ayi bamushitilishe ceebo cakwamba ayi mulawo mbowakalinga kwaamba, na mpashi bakalinga beshikunyamunabo musonko? Alimwi sa wakabalwiita ayi banooya ceebo cakwaamba ayi wakalinga kusuni ayi abashitilishe kwaamba ayi atapilinganishikwi kucita nshaakalinga kusuni kucita? Mulimoonse mweenga cabeta, sombi ncotushi ncakwaamba ayi Eyudi cakutaloonda wakaboolela ku nkuta yakwe Egiloni kaali eenka.
“[Eyudi] wakaboolela kumabwe abesetwe ku Gilugala akuya kumwaami Egiloni akwaamba ayi: ‘Nobaami, ndicite makani abushishi akumwaambila.’” Malembo taambiwo Eyudi mbwakacikonsha kunjila munkuta yakwe Egiloni alimwi. Sa beshikulindilila bakalinga kuyeeya ayi taakuwo nceenga wacita? Sa bakalinga kuyeeya ayi mwine Isilaeli womwi inga taacikonshi kucaya mwaami wabo? Sa Eyudi ndyaakabolela eenka cakatondesha ayi wakapondokela bantu bakwe? Mulimoonse mweenga cabeta, sombi Eyudi wakasenga ayi abandike amwaami ca bushishi alimwi isho nsheshakacitika.—Boomboloshi 3:19.
Buboni Bwakumushimu
w05-CW 1/15 24 pala. 7
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku lya Boomboloshi
2:10-12. Tulyeelete kuba abubambo bwakwiiya Baibo lyoonse kwaamba ayi ‘tutaluubi Yehova nshaacita.’ (Kulumbaisha 103:2) Bashali balayandika kwiisha bana babo cancine ca Maswi akwe Lesa.—Dutolonomi 6:6-9.
NOVEMBER 29–DECEMBER 5
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BOOMBOLOSHI 4-5
“Yehova Wakasebensesha Banakashi Bobilo Kupulusha Bantu Bakwe”
w15-CW 8/1 13 pala. 1
“Ndakesa Mbuli Mushali Mwanakashi Mu Isilaeli”
Bene Isilaeli bakalinga kulisukama akuloonda abuumbi na banyumfwa liina lyakwaamba ayi Sisela! Bupailishi bwa bene Kenani alimwi anshobakalinga kucita shakalinga shibiibi abuumbi. Shakalinga kwiilikaawo kubenga bana babo mumulilo mbuli milambu alimwi akucita bufuule pa tempele. Ino shintu shakalinga buyani kubene Isilaeli ciindi munene wabashilumamba babene Kenani alimwi abashilumamba bakwe ndyebakalinga kubalyatilila? Lwiimbo lwakwe Debola lulatondesha ayi tacakalinga cuubu kweenda, alimwi bantu bakalinga kukala mumishi bakacicaamo. (Boomboloshi 5:6, 7) Amuyeeye boowa bantu mbobakalinga kucite na bali muluundu alimwi amutulundu, bakalinga kuloonda kuya mukulima na kukala mumishi itacite lubumbu alimwi bakalinga kuloonda kweenda mumashila mpashi ceebo cakwaamba ayi inga babalwana, kubabwesela bana babo alimwi akoona abanakashi bene Isilaeli cakubakakatisha.
w15-CW 8/1 13 pala. 2
“Ndakesa Mbuli Mushali Mwanakashi Mu Isilaeli”
Bene Isilaeli bakalyatililwa kwa myaaka 20 kushikila Yehova ndyaakabona ayi bantu bakwe batanyumfwili balilibambite kwaaluka, na mpashi kweelana amaswi amulwiimbo lwakwe Debola a Balaki akatanjililwa amushimu aamba ayi, ‘Kushikila nebo neDebola ndindakesa, mbuli mushali mwanakashi mu Isilaeli.’ Tatucishiwo na Debola muka Lapidoti wakalinga kucite baana. Sombi maswi aya akasebenseshekwa munshila yacikoshanyo. Maswi aya alatondesha ayi Yehova wakapa Debola incito yakushitilisha bene Isilaeli mbuli mushali mwanakashi mbwaacita kubana bakwe. Yehova wakamulwiita ayi asale moomboloshi Balaki, musankwa muyumu wakalinga kucite lushomo alimwi wakamutanjilila ayi alwane Sisela.—Boomboloshi 4:3, 6, 7; 5:7.
w15-CW 8/1 15 pala. 2
“Ndakesa Mbuli Mushali Mwanakashi Mu Isilaeli”
Jaelo wakalinga kweelete kucitawo comwi cakufwaambana. Wakabambila Sisela musena pakoona. Sisela wakalwiita Jaelo ayi atalwiiti muntu uli woonse ayi ali mutente. Jaelo wakafweka Sisela ndyaakoona. Alimwi ndyaakamusenga maanshi wakamupa mukupa. Mukeendi kaniinibo Sisela wakoona ceebo cakulema. Lyalo Jaelo wakabwesa mpoopo ansando—shisebensesho banakashi bakalinga kukala mumatente nshobakalinga kusebensesha abuumbi. Mpeeke wakaya kuli Sisela kaya bubendelela, ano ndyaakashika pafwiifwi wakamupopa mpoopo kumutwi kushikila yapila panshi. Nakwiinga wakawayawaya naakwiinga shintu shakabicilaako. Sa Jaelo ndyaakalinga kucita boobo wakalinga kuyeeya pabantu bakwe Lesa alimwi amusankwa uyu mbwakabapensha kwa myaaka iinji? Na mpashi wakalinga kuyeeya pacoolwe ncaakalinga kucite cakusebenseshekwa a Yehova? Baibo tayaambiwo. Sombi ncotushi ncakwaamba ayi wakacitawo comwi akucaya Sisela!—Boomboloshi 4:18-21; 5:24-27.
Buboni Bwakumushimu
w05-CW 1/15 25 pala. 5
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku lya Boomboloshi
5:20—Ino munshila nshi nyenyeenshi kuswa kwiculu mboshakalwanina nkondo Balaki? Baibo tayaambiwo na ishi shakeelikawo lucafwo kuswa ku banjelo, mabwe akalinga kuloka kuswa kwiculu ayo basankwa basongo bakwe Sisela ngobakaamba ayi akalinga kutondesha mapensho akalinga kusa na mpashi bushinshimi bwakubeca ubo beshikubelenga nyenyeenshi mbobakalwiita Sisela. Ncakutatoonsha kwaamba ayi Lesa wakacitaawo comwi kubacafwa.
DECEMBER 6-12
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BOOMBOLOSHI 6-7
“Koya Ankusu Shako Shoonse Nshiwakapekwa”
w02-CW 2/15 mape. 6-7
Njiisho Shakwe Lesa Inga Shamucafwa
Muntu umwi wakalinga kulibona munshila yeelete alimwi wakalinga kulipa bulemu bweelete, wakalinga Gidyoni, moomboloshi wabene Ebulu wamuciindi cakale kale. Gidyoni taakalinga kusuni kuba mweendeleshi wabene Isilaeli. Nacibi boobo ndyaakasalwa kwaamba ayi abe mweendeleshi, Gidyoni wakalibona ayi taeeleli wakaamba ayi: “Cipani cangu ncecitacite nkusu pashipani sha mumukowa wakwe Manase alimwi nebo ndime ntacindeme mubamuŋanda ya bata.”—Boomboloshi 6:12-16.
w05-CW 7/15 16 pala. 3
“Mupeeni Wakwe Yehova Awakwe Gidyoni!”
Bene Midyani bakaloonda abuumbi! Luumuno ndobakalinga kucite lwakamana ceebo cakuyobeka kwamanongo ali 300 akapwaikwa, kulila kwamapenga ali 300 alimwi akoolobesha kwabasankwa bali 300. Bene Midyani bakamaninwa nkusu ndyebakanyumfwa koolobesha kwakwaamba ayi ‘mupeeni wakwe Yehova awakwe Gidyoni!’ kwiilikaawo akoolobesha kwabo beene. Ceebo cakuyobeka uku kunene abuumbi tabakalinga kucikonsha kushiba mulwani auteshi mulwani. Basankwa 300 bakalwiitikwa kwiimikana mumisena mobakalwiitikwa kwiimikana lyalo Lesa wakalengesha balwani babo kutalika kucayana beene abeene. Musumba wakashingulukwa takwakalingaawo kwakulobokela alimwi abo bakacikonsha kuloboka bakabatandanya kushika akumisena yakulaale abuumbi kushikila babacaya. Bweendeleshi bubiibi bwabene Midyani mpobwakamanina.—Boomboloshi 7:19-25; 8:10-12, 28.
Buboni Bwakumushimu
w05-CW 1/15 26 pala. 6
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku lya Boomboloshi
6:25-27. Gidyoni wakacita shintu munshila ya busongo kwaamba ayi atakalashi baabo bakalinga kumupikisha. Ndyetutooshimikila makani abotu, tulyeelete kucita shintu munshila ya busongo kwaamba ayi tutakalashi bamwi kwiinda mushintu nshetwaamba.
DECEMBER 13-19
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BOOMBOLOSHI 8-9
“Kuliceesha Nkubotu Kwiinda Kulisumpula”
w00-CW 8/15 25 pala. 3
Ino Nshiinshi Nshomucita na Mwapusana Abamwi?
Gidyoni ndyaakalinga kulwana bene Midyani wakasenga lucafwo kuswa kuba mumukowa wakwe Efuleemu. Nacibi boobo, nkondo ndyeyakamana bamumukowa wakwe Efuleemu bakaya kuli Gidyoni akutongooka cabukali ayi taakwe kubeeta kumatalikilo ankondo. Baibo ilaamba ayi “bakatongooka abuumbi pacikani ico.” Lyalo Gidyoni wakabakumbula ayi: “Nebo ncendakonsha kucita taciindi ncemwakacita. Sa tamwishi kwaamba ayi mulimo uniini ngomwasebensa mwebo nobene Efuleemu uleendawo bulemu pawooyo wacita bamucipani cakwe Abiyesa boonse? Lesa wakaaba baami ba bene Midyani Olebu aSebu mumaansaanu. Ino nebo ndakacitanshi kwiinda ndimwe?” (Boomboloshi 8:1-3) Kwiinda mukusala kabotu maswi akwaamba alimwi cakukalika moyo, Gidyoni wakapa kwaamba ayi kutabi nkondo pakati kamikowa. Citoboneka kwaamba ayi bamumukowa wakwe Efuleemu bakalinga kucite lipenshi lyakulisumpula alimwi bakalinga kulibona ayi balayandika. Nacibi boobo ici tacina kukasha Gidyoni kwaamba ayi aalilwe kuleta luumuno pakati kabo. Sa aswebo inga twakonkela cakubonenaako cakwe Gidyoni?
w17-CW.01 20 pala. 15
Kuliceesha Kulayandika Abuumbi
15 Gidyoni ncakubonenaako cibotu abuumbi pamakani akuliceesha. Munjelo wakwe Yehova ndyaakabonekela ciindi cakutaanguna kuli Gidyoni wakalibona ayi taeeleli alimwi taaku mbwaabete. (Boombo. 6:15) Pesule lyakutambula mukuli kuswa kuli Yehova, Gidyoni wakashinisha kwaamba ayi wanyumfwishisha shakalinga kwiilikitweemo alimwi wakashoma Yehova kwaamba ayi amutanjilile (Boombo. 6:36-40) Nabi kwaamba ayi Gidyoni wakalinga muntu muyumu alimwi utaloondi, wakacita shintu munshila yabusongo. (Boombo. 6:11, 27) Taakalinga kusuni kusebensesha ncito njaakapekwa kwaamba ayi apuke. Sombi ndyaakamanisha kucita ncito njaakapekwa wakaboolela kumusena wakwe.—Boombo. 8:22, 23, 29.
w08-CW 2/15 9 pala. 9
Munokweenda Munshila Shakwe Yehova
9 Kwaamba ayi tube beshicibusa bakwe Lesa, tulyeelete ‘kunoliceesha.’ (1 Pit. 3:8; Kulu. 138:6) Lilembo lya Boomboloshi capita 9 lilasansulula kabotu kuyandika kwakuliceesha. Jotamu mwanaakwe Gidyoni wakaamba ayi: “Bumwi bushiku shisamu shakabungana kwaamba ayi shisale mwaami wa nshisho.” Wakaamba pa cisamu cama olifi, cisamu ca nkuyu alimwi acisamu ca minyansa. Shisamu ishi shakalinga kwiimikaninaako bantu beelela batakalinga kusuniiwo kweendelesha bene Isilaeli. Sombi cisamu camuumfwa—Ico cakalinga kusebenseshekwabo mbuli nkuni—cakalinga kwiimikaninaako bweendeleshi bwakwe Abimeleki, uyo wakalinga mucayi alimwi wakalinga kusuni kulyatilila bamwi. Nabi kwaamba ayi wakeendelesha bene Isilaeli kwamyaaka yotatwe wakafwa cakuteengashila. (Boombo. 9:8-15, 22, 50-54) Aboobo cilacafwa abuumbi kuba muntu “uliceesha”!
Buboni Bwakumushimu
it-1-E 753 pala. 1
Efodi, I
Gidyoni wakalinga kucite miyeeyo ibotu ndyaakapanga efodi kwaamba ayi anokwiibaluka kukoma Yehova nkwaakapa bene Isilaeli alimwi akumulemeka. Nacibi boobo efodi njaakapanga yakaba koose kuli Gidyoni abamuŋanda yakwe ceebo cakwaamba ayi bene Isilaeli bakatalika kulambila efodi iyo. (Boo 8:27) Nacibi boobo Baibo tayaambiwo ayi Gidyoni mwine wakalinga kulambila efodi iyo, sombi mutumwi Paulo wakamwaamba ayi ali pakati ‘kalikoto linene lya bakamboni bashomeka’ bakwe Yehova bamuciindi cakale kale.—Ebu 11:32; 12:1.
DECEMBER 20-26
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BOOMBOLOSHI 10-12
“Jefuta Wakalinga Musankwa Ushimpite Lwakumushimu”
w16-CW.04 7 pala. 9
Lesa Alaakutupa Shoolwe na Katushomeka
9 Jefuta alyeelete wakeeyako kuswa kucakubonenaako cakwe Josefu. Alyeelete wakalinga kushi Josefu mbwaakanyumfwila nkumbu bamakwabo nabi kwaamba ayi bakalinga kumupatite. (Mata. 37:4; 45:4, 5) Kukutumana akuyeeya pacakubonenaako cakwe Josefu kulyeelete kwakacafwa Jefuta kucita shintu shisangalasha Yehova. Josefu alyeelete wakalinyumfwa cibiibi abuumbi pashintu shakacita bamakwabo, nacibi boobo taakwe kucileka kusebensela Yehova alimwi abantu bakwe. (Boombo. 11:9) Kulwana nkondo kwaamba ayi ashitilishe liina lyakwe Yehova cakalinga ncintu ciyandika abuumbi kwiinda kutanyumfwana kuli koonse nkwaakalinga kucite abantu. Jefuta wakalinga kushinishite kutolelela kushomeka kuli Yehova, aboobo ici cakapa kwaamba ayi lakwe abamwi bapekwe shoolwe.—Ebu. 11:32, 33.
it-2-E 27 pala. 2
Jefuta
Jefuta wakalinga musankwa ufwambaana kucitawo comwi, alimwi taakwe kuwayawaya kutondesha nkusu sha bweendeleshi nshaakalinga kucite. Wakatuma nkombe kumwaami wabene Amoni akumulwiita ayi bene Amoni bakalinga kulwana bene Isilaeli kwaamba ayi babwese cishi cabene Isilaeli. Nacibi boobo, mwaami wakakumbula ayi bene Isilaeli mbobakabwesa cishi cabene Amoni. (Boo 11:12, 13) Jefuta paciindi ici wakatondesha ayi taakalinga mulwani mubiibi, utacishi makani oonse, sombi wakalinga muntu ucishi makani akale kale bunene bunene aamba pashintu Lesa nshaakacitila bantu bakwe. Jefuta wakakaka shakaamba bene Amoni kwiinda mukutondesha ayi (1) bene Isilaeli tabakwe kupensha bene Amoni, Moabu na bene Edomu (Boo 11:14-18; Du 2:9, 19, 37; 2Ma 20:10, 11); (2) Paciindi bene Isilaeli ndyebakalinga kukoma bene Amoni teshi mbobakalinga bene musena uyu mukwiinga musena uyu wakalinga wabene Amoli alimwi Lesa wakaaba mwaami wabo, Sioni, alimwi acishi cakwe mumaansa abene Isilaeli; (3) Bene Amoni tabakalinga kushupa bene Isilaeli pamusena uyu kwamyaaka iindilila 300 yainda: aboobo sa kuli cakalinga kweelete kupa bene Amoni kubwesa musena uyu paciindi ici?—Boo 11:19-27.
it-2-E 27 pala. 3
Jefuta
Jefuta wakaamba pakalinga kwiimfwi makani aya, ndyaakatondesha ayi akalinga kukumite makani akulambila. Wakaamba ayi Yehova Lesa wakapa bene Isilaeli cishi, alimwi paceebo ceeco tabakalinga kweelete kupa musena nabi uniini kubantu bakalinga kulambila lesa wakubeca. Wakeeta Kemoshi ayi ngu lesa wabene Amoni. Bamwi balayeeya ayi ici cakalinga ncilubo. Nabi kwaamba ayi bene Amoni bakalinga kucite lesa wakalinga kwiitwa ayi Moleki, alimwi Kemoshi wakalinga lesa wabene Moabu, mishobo iyi yakalinga kulambila balesa baanji. Ceebo cabanakashi baswamashi mbakeeba, Solomoni wakaleta kulambila kwa lesa wiitwa ayi Kemoshi mu Isilaeli. (Boo 11:24; 1Ba 11:1, 7, 8, 33; 2Ba 23:13) Kweelana abantu bakeeya abuumbi, balaamba ayi liina lyakwaamba ayi “Kemoshi” lilyeelete lilasansulula “kukoma.” (Amubone libuku liitwa ayi Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon, lyakasansululwa aba S. Tregelles, 1901, p. 401.) Jefuta mpashi wakaamba pali lesa uyu ceebo cakwaamba ayi bene Amoni bakamulumbaisha ndyebakakoma shishi shimwi akubapa misena.
Buboni Bwakumushimu
it-2-E 26
Jefuta
Jefuta taakalinga mwaana wamuluundu. Banyina Jefuta bakalinga bafuule, sombi ici tacaambi ayi Jefuta wakashalilwa mubufuule na ayi wakalinga mwaana wamuluundu. Banyina Jefuta bakalinga bafuule kabatana kweebwa kuli Gilyadi mbuli mwanakashi wabili, bweenka mbuli mbocakalinga kuli Laabu uyo wakalinga mufuule kaatana kweebwa kuli Salumoni. (Boo 11:1; Jos 2:1; Mt 1:5) Tulicishi kwaamba ayi Jefuta taakalinga mwaana wamuluundu mukwiinga bamakwabo abo Gilyadi mbaakashala mumwanakashi wakutaanguna bakalinga bamutanda kwaamba ayi atakabwesiko buboni bwabaishi. (Boo 11:2) Kwiilikaawo Jefuta wakesa mukusalwa kuba mutanjilili wabasankwa baku Gilyadi (Citoboneka kwaamba ayi bamakwabo Jefuta bakucanaamo, mbobakalinga kunembo kwaamba ayi Jefuta asalwe kuba mutanjilili). (Boo 11:11) Alimwi wakatenta mulambu kuli Lesa patente yakulambililaawo. (Boo 11:30, 31) Nakwiinga Jefuta wakalinga mwaana wamuluundu nakwiinga ishi shoonse tashikwe kukonsheka, mukwiinga mulawo wakalinga kwaamba ayi: “Taaku mwaana wamucikupu nabi wa mulunyungu lwakwe kushikila akulishalane lyalikumi weelete kubungana abantu bakwe Yehova.”—Du 23:2.
DECEMBER 27–JANUARY 2
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BOOMBOLOSHI 13-14
“Bashali Nsheenga Beeya Kuswa Kuli Manowa Amukaakwe”
w13-CW 8/15 16 pala. 1
Nobashali—Amwiishe Bana Banu Kuswa Ciindi Ndyebali Bakateta
Amuyeeye pali Manowa wamumukowa wakwe Dani wakalinga kukala mundabala iitwa ayi Sola, mu Isilaeli yakale kale. Munjelo wakwe Yehova wakalwiita muka Manowa uyo watakalinga kushala ayi alaakushala mwaana musankwa. (Boombo. 13:2, 3) Ncakutatoonsha kwaamba ayi Manowa amukaakwe bakasangalala abuumbi pamakani munjelo ngaakabalwiiita. Nacibi boobo, kwakalinga shimwi shakabasukamika. Aboobo Manowa wakapaila ayi: “NoBaami baLesa ndasenga kwaamba ayi muntu ulya ngomwakatuma ese alimwi mukutwiisha nshetweelete kucita kumwaana uyo weshi akashalwe.” (Boombo. 13:8) Manowa amukaakwe bakalisukama ambobakalinga kusa mukulela mwaana uyu. Ncakutatoonsha kwaamba ayi bakeisha mwanaabo, Samusoni, milawo yakwe Lesa alimwi bakaswitilila ceebo cakusebensa kwabo cankusu. Baibo ilaamba ayi ‘Mushimu wakwe Yehova wakatalika kumupa nkusu [Samusoni].’ Aboobo Samusoni wakacita shintu shiinji shikankamika ndyaakalinga womwi waboomboloshi wabene Isilaeli.—Boombo. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
w05-CW 3/15 mape. 25-26
Samusoni Wakalinga Kukoma Ceebo Cankusu Shakwe Yehova!
Samusoni ndyaakalinga kukula, “Yehova wakatolelela kumupa shoolwe.” (Boomboloshi 13:24) Bushiku bumwi Samusoni wakalwiita baishi abanyina ayi: “Ndakabona mwanakashi kuTimuna mwine Filisiti, mukaye mukanjebele.” (Boomboloshi 14:2) Amuyeyebo mbobakakankamana. Muciindi cakupulusha bene Isilaeli kubaabo bakalinga kubalyatilila, mwanaabo wakalinga kusuni kweeba mwanakashi mwine Filisiti. Mulawo wakwe Lesa tawakalinga kusuminishaawo kweeba mwanakashi wakalinga kulambila balesa bakubeca. (Kulonga 34:11-16) Aboobo bashali bakwe bakakaka akwaamba ayi: “Sa taaku mwanakashi wa mumukowa wesu nabi pakati ka bantu bene misheesu ngweenga weeba? Ceebonshi ulisuni kweebela kubene Filisiti bantu batashomi Mwaami Lesa?” Sombi Samusoni wakabaambila ayi, “Nebo ngomwanakashi ngoonsuni ayi munjebele ceebo ngowankonda.”—Boomboloshi 14:3.
Buboni Bwakumushimu
w05-CW 3/15 26 pala. 1
Samusoni Wakalinga Kukoma Ceebo Cankusu Shakwe Yehova!
Ino munshila nshi mwanakashi mwine Filisiti ncaakalinga kweelela kuba wakwe Samusoni? Libuku liitwa Cyclopedia lyakalembwa a McClintock alimwi a Strong ilaamba ayi kuteshi ceebo cakwaamba ayi wakalinga “mubotu, usangalasha alimwi ucishi kubandika” sombi ceebo cashintu nshaakalinga kusa mukukumanisha. Ino nshiinshi nshaakalinga kusa mukukumanisha? Boomboloshi 14:4 ilaamba ayi Samusoni “wakalinga kuyandoola pakubacanina mulandu bene Filisiti.” Samusoni wakalinga kusuni mwanakashi uyo kwaamba ayi abe apakucanina mulandu wakulwana bene Fisilisiti. Samusoni ndyaakalinga kukula, “Mushimu wakwe Yehova wakatalika kumupa nkusu,” na kumuyuminisha kucitaawo comwi. (Boomboloshi 13:25) Aboobo mushimu wakwe Yehova ngowakapa kwaamba ayi Samusoni asenge kweeba mwanakashi uyu alimwi akukumanisha mukuli wakwe ngwaakapekwa wakuba moomboloshi wabene isilaeli. Sa Samusoni wakashicana nshaakalinga kulangoola? Cakutaanguna amuleke tubandike Yehova mbwaakamushomesha ayi alaakumucafwa.