Watchtower LAIBULALI YAPA INTANETI
Watchtower
LAIBULALI YAPA INTANETI
Cilenje
  • BAIBO
  • MABUKU
  • MABUNGANO
  • mwbr22 September mape. 1-11
  • Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Anciito

Taakuwo vidyo itondesha nshemwasala.

Cabica, vidyo yaala kutalika.

  • Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Anciito
  • Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito—2022
  • Tumitwi Tuniini
  • SEPTEMBER 5-11
  • SEPTEMBER 12-18
  • SEPTEMBER 19-25
  • SEPTEMBER 26–OCTOBER 2
  • OCTOBER 3-9
  • OCTOBER 10-16
  • OCTOBER 17-23
  • OCTOBER 24-30
  • OCTOBER 31–NOVEMBER 6
Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito—2022
mwbr22 September mape. 1-11

Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Anciito

SEPTEMBER 5-11

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 9-10

“Amulumbaishe Yehova Ceebo ca Busongo Bwakwe”

w99-CW 7/1 pe. 30 pala. 6

Shikufwakasha Wakapekwa Shoolwe

Mwaami mwanakashi ndyaakafwakashila Solomoni, wakatalika kumwiipusha “miipusho iyumu kukumbula.” (1 Baami 10:1) Muci Ebulu palilembo ili bakasebensesha liswi lyakwaamba ayi “tushimpi.” Nacibi boobo, ici tacaambi ayi mwaami mwanakashi uyu wakalinga kwiipusha Solomoni makani atacitewo kumutwi. Palilembo lya Kulumbaisha 49:4, liswi lyeenka lyaci Ebulu lilasebenseshekwa kusansulula miipusho iyandika pamakani abubi, lufu, alimwi akulubulwa. Aboobo cilyeelete kwaamba ayi mwaami mwanakashi waku Shiba wakalinga kubandika makani anene a Solomoni ayo akeelesha busongo bwakwe. Baibo ilaamba ayi “wakamwiipusha miipusho iyo yoonse njaakalinga kucite mumoyo.” Alakwe Solomoni “wakeekumbula yoonsebo. Taaku mwiipusho ngwaakaalilwa kukumbula.”​—1 Baami 10:2b, 3.

w99-CW 11/1 pe. 20 pala. 6

Beshikutondesha Bwaabi na Bafula

Ceebo cakukankamana anshaakanyumfwa akubona, mwaami mwanakashi mukuliceesha wakaamba ayi: “Balicite coolwe abuumbi bantu abasebenshi banu abo bekalabo muliimfwa lyanu lyoonse kabanyumfwa kwaamba kwanu kwabusongo!” (1 Baami 10:4-8) Taakwe kwaamba ayi basebenshi bakwe Solomoni bakalinga kucite coolwe ceebo cakuba bashingulukitwe abubile buunji abuumbi—nabi kwaamba ayi ncakwiila buboni bwakalingaawo. Sombi basebenshi bakwe Solomoni bakalinga kucite coolwe ceebo cakukutika kubusongo Lesa mbwakalinga wapa Solomoni. Mwaami mwanakashi waku Shiba ncakubonenaako cibotu abuumbi kubantu bakwe Yehova munshiku shino, abo bacite coolwe cakukutika ku busongo kuswa ku Mulengi wabo alimwi a Mwanaakwe, Yesu Klistu!

w99-CW 7/1 mape. 30-31

Shikufwakasha Wakapekwa Shoolwe

Mwaami mwanakashi waku Shiba wakakankamana abuumbi abusongo bwakwe Solomoni alimwi abubile mbwaakalinga kucite mu bwaami cakwaamba ayi ‘wakabula cakwaamba!’ (1 Baami 10:4, 5) Bamwi balaamba ayi maswi aya alasansulula ayi mwaami mwanakashi “wakaalilwa kuyooya.” Shikwiiya umwi wakaamba ayi wakafenta! Muli moonse mweenga cabeta, mwaami mwanakashi wakankamana anshakabona alimwi akunyumfwa. Wakaamba ayi basebenshi bakwe Solomoni bakalinga kucite coolwe ceebo cakukutika busongo bwa mwaami, alimwi wakalumbaisha Yehova kwaamba ayi wakabika Solomoni pa bwaami. Lyalo wakapa mwaami shipo sha maali aanji, golodi weenkabo kweelana amaali apacecino ciindi wakalinga kushika madola aku America ashika 40,000,000. Alakwe Solomoni wakapa mwaami mwanakashi waku Shiba shipo, “shoonse shintu nshaakasenga.”​—1 Baami 10:6-13.

Buboni Bwakumushimu

w08-CW 11/1 pe. 22 mapa. 4-6

Sa Mulicishi?

Ino Mwaami Solomoni wakalinga kucite golodi uunji buyani?

Malembo alaamba ayi mwaami Ilamu waku Taya wakatumina Solomoni golodi ushika matani ali 4, mwaami mwanakashi waku Shiba alakwe wakatuma matani ali 4. Solomoni wakalinga kucite kale matani a golodi waku Ofi eendilila matani 15. Aboobo Baibo ilaamba ayi: “Golodi Solomoni ngwaakalinga kutambula pamwaaka amwaaka wakalinga kushika ma talenti 666,” na matani eendilila 25. (1 Baami 9:14, 28; 10:10, 14) Ano sa makani aya ngancine? Ino mobakalinga kulamina golodi mwakalinga munene buyani paciindi cilya?

Shilembetwe shakale kale, isho bakeeya abuumbi nshobaamba ayi pakalembwa maswi ancine, palacanika maswi aamba ayi Falawo Thutmose III waku Ijipiti (uyo wakalingako myaaka pafwiifwi a 3, 500 yaiinda) wakatola matani a golodi ashika pafwiifwi a 12 ku tempele ya Amun-Ra ku Karnak. Camu myaaka yamuma 700 B.C.E mwaami wa bene Asaliya Tigilati Pilesere III, wakatambula matani ali 4 a golodi kuswa ku Taya mbuli musonko, alimwi Saligoni II wakapa matani ali 4 mbuli cipo kuba lesa baku Babiloni. Mwaami Filipi II waku Makedoniya (359-336 B.C.E.) ayi wakalinga kukaba golodi wiindilila matani 25 mwaaka uli woonse mumigodi yaku Pangaeum ku Thrace.

Mwanaakwe Filipi, Alesandro Munene (336-323 B.C.E.) ndyaakakoma ndabala yaku Pesha iitwa ayi Susa, ayi wakabwesa golodi ishika pafwiifwi a matani 1,070. Alimwi wakabwesa amatani eendilila 6,000 kuswa kucishi coonse ca Pesha. Aboobo na tweelanya ashakubonenaako ishi, inga twaamba ayi Baibo nshoyaamba pamakani a golodi wakalinga kucite Mwaami Solomoni nshancine.

SEPTEMBER 12-18

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 11-12

“Amusale Kabotu Ngomusuni Kweebanaakwe”

w18-CG.07 pe. 18 pala. 7

“Ino Ngani Uli Kulubasu Lwakwe Yehova?”

7 Kuli shiinji nsheenga tweeya kucakubonenaako ca Mwaami Solomoni. Ndyaakalinga mu myaaka ya bucikula bwangu, Solomoni wakalinga kucinka manungo mubutanjilishi bwakwe Yehova. Lesa wakamupa busongo bwiinditeewo alimwi anciito yakuyaka tempele inene abuumbi mu Jelusalemu. Nacibi boobo, Solomoni wakanyonyoola bushicibusa bwakwe Yehova. (1Ba 3:12; 11:1, 2) Mulawo wakwe Lesa wakalinga kukasha mwaami wa bene Ebulu “kweeba banakashi baanji mukwiinga inga bamulengesha kuswa kuMwaami Lesa.” (Duto. 17:17) Solomoni taakwe kunyumfwila, aboobo mukuya kwaciindi wakeeba banakashi 700. Alimwi wakeelikawo abakasuwa bali 300. (1Ba 11:3) Banakashi baanji mbakeeba tabakalinga bene Isilaeli, bakalinga kulambila balesa bakubeca. Aboobo Solomoni taakwe kunyumfwila mulawo wakwe Lesa wakuteeba banakashi baswamashi.​—Duto. 7:3, 4.

w19-CG.01 pe. 15 pala. 6

Ino Moyo Wanu Inga Mwaushitilisha Buyani?

6 Satana alisuni kwaamba ayi tube anga nguwe. Taakonkeli milawo yakwe Yehova alimwi kulisuna nkokupa kwaamba ayi anoocita shoonse nshaacita. Satana inga tatukakatishi kuyeeya mbuli mbwayeeya na kukonkela nshaacita. Aboobo alasebensesha bucenjeshi bupusenepusene. Kucakubonenaako, alapa kwaamba ayi tunooba abantu bayeeya mbuli mbwayeeya. (1 Joni 5:19) Alalangila kwaamba ayi tunoonyumfwana ambabo nabi kwaamba ayi tulicishi ayi kunyumfwana abantu batabete kabotu inga kwatupa kuyeeya shibiibi alimwi inga kwalengesha ayi tutalike kucita shibiibi. (1 Koli. 15:33) Ubu mbobucenjeshi Satana mbwakasebensesha ku Mwaami Solomoni. Solomoni wakeeba banakashi batakalinga kupaila Lesa wancine alimwi mukuya kwaciindi “bakamulengesha kwaamba ayi ashiye nshila yakwe Lesa.”​—1Ba 11:3.

w18-CG.07 pe. 19 pala. 9

“Ino Ngani Uli Kulubasu Lwakwe Yehova?”

9 Nacibi boobo, na muntu wacita cibiibi Yehova taamulekibo. Baibo ilaamba ayi: ‘Yehova wakakalalila Solomoni mukwiinga moyo wakwe wakaswaako kuli Yehova . . . , uyo wakaboneka kuli nguwe mankanda obilo alimwi wakamukasha kulambila balesa bamwi, Solomoni taakwe kunyumfwila milawo yakwe Yehova.’ Aboobo ici cakapa kwaamba ayi Yehova acileeke kumupa shoolwe akumutanjilila alimwi bamaami bakapyana Solomoni ndyebakatalika kweendelesha, mushobo wabene Isilaeli wakapaansaana. Alimwi bakaba amapensho anene kwa myaaka iinji abuumbi.​—1Ba 11:9-13.

Buboni Bwakumushimu

w18-CG.06 pe. 14 mapa. 1-4

Naakwiinga Wakatambula Shoolwe Kuswa Kuli Lesa

Bantu ndyebakaswa mu Bwaami bwakwe, Leoboamu wakabunganya bashilumamba bakwe. Sombi Yehova wakatuma mushinshimi Shemaya kwaamba ayi aye akamulwiite ayi: “Mutalwani bamakwanu, ee, bene Isilaelinyinaanu. Kamuya kumishaanu noonsebo. Ico cacitika mukuyanda kwangu.”​—1Ba 12:21-24.

Cilyeelete kwaamba ayi cakamubeta ciyumu abuumbi Leoboamu kukonkela Lesa nshaakamulwiita ceebo cakulisukama ansheenga bene Isilaeli bayeeya. Wakalinga waamba ayi abo bakabukila bwaami “bakwipwe shikoti sha miimfwa.” Ano ino bene Isilaeli batoyeeya buyani na abalekebo abo bakabukila bwaami bwakwe? (Amweelanye a 2 Makani 13:7.) Nacibi boobo, mwaami abashilumamba bakwe ‘bakanyumfwila shakaamba Yehova akuya mwabo mwabo.’

Ino nshiinshi nsheenga tweeyawo? Ncintu ca maano kunyumfwila Lesa nabi kwaamba ayi kucita boobo inga kwapa kwaamba ayi bamwi batuseeke. Kunyumfwila Lesa kulapa kwaamba ayi tucite shimusangalasha akutambula shoolwe.​—Duto. 28:2.

Ino Leoboamu wakacita nshi? Wakanyumfwila Lesa alimwi akutalika kuyaka mandabala mumukowa wakwe Juda alimwi a wakwe Benjameni iyo njaakalinga kweendelesha. ‘Wakayumya abuumbi’ mandabala aanji. (2 Maka. 11:5-12) Alimwi ciyandika abuumbi ncakwaamba ayi kwaciindi wakakonkela milawo yakwe Yehova. Mikowa ili 10 Jeloboamu njaakalinga kweendelesha ndyeyakeendaawo kupaila balesa bakubeca, bantu baanji bakalinga kuyuminisha kulambila kwancine bakalinga kuya ku Jelusalemu mukupaila alimwi akuyuminisha Leoboamu. (2 Maka. 11:16, 17) Aboobo bulelo bwakwe Leoboamu bwakayuma ceebo cakunyumfwila.

SEPTEMBER 19-25

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 13-14

“Ino Nceebonshi Tulyeelete Kuliceesha Akukwana Anshetucite?”

w08-CG 8/15 pe. 8 pala. 4

Amutolelele Kushomeka Amoyo Woonse

4 Lyalo Jeloboamu wakalwiita muntu wakwe Lesa ayi: ‘Katiya kuŋanda yangu uye ulyeeko cakulya alimwi nkakupeko acipo.’ (1Ba 13:7) Ano ino mushinshimi uyu atoocita buyani? Sa atoosumina kuya mukulya a mwaami pesule lyakuleta nkombe ya boomboloshi ku mwaami? (Kulu. 119:113) Na mpashi alyeelete kukaka, nabi kwaamba ayi mwaami waboneka anga walinyumfwa buumba pashacitika? Jeloboamu wakalinga mubile alimwi wakalinga kucikonsha kupa babye shipo sha muulo unene. Na mushinshimi uyu mumoyo alisuni bubile, nkokwaamba ayi makani aamba mwaami atooba bweelesho bwancinencine. Nacibi boobo, Yehova wakalwiita mushinshimi uyu ayi: ‘Utakalyi cakulya nabi kunwa cili coonse alimwi ayi pakuboola kumushi utakeendi nshila yomwi yeenka njeshi ukashiteemo.’ Aboobo mushinshimi wakakumbula cakushinisha ayi: “Nabi mwampa musa wa bubile bwanu, inga nshikonshi kuya amwebo, kulya nabi kunwa amwebo cili coonse.” Lyalo mushinshimi wakaswa ku Betelo kwiinda mukusebensesha nshila imwi. (1Ba 13:8-10) Ino nshaakacita mushinshimi uyu shilatwiisha nshi pamakani akushomeka camoyo woonse?​—Loma. 15:4.

w08-CG 8/15 pe. 11 pala. 15

Amutolelele Kushomeka Amoyo Woonse

15 Ino nshiinshi nsheenga tweeya kucakubonenaako cakubisha kwa mushinshimi waku Juda? Tushimpi 3:5 ilaamba ayi: ‘Cinka manungo muli Yehova Lesa amoyo wako woonse alimwi kutacinka manungo mumaano ako akunyumfwisha shintu.’ Muciindi cakutolelela kucinka manungo muli Yehova mbuli kale kale, paciindi ici mushinshimi waku Juda wakacinka manungo mu maano akwe mwiine. Cilubo ncaakacita cakamucaisha akupa kwaamba ayi anyonyoole liina libotu ndyaakalinga kucite kuli Lesa. Ici cilatwiisha ayi ncintu ciyandika kutolelela kusebensela Yehova mukuliceesha alimwi akushomeka!

w08-CG 8/15 pe. 9 pala. 10

Amutolelele Kushomeka Amoyo Woonse

10 Mushinshimi uyu waku Juda wakalinga kweelete kushiba kwaamba ayi mushinshimi mucembele ulya wakamucenjeeka. Naakwiinga wakataanguna kuliipusha mwiine ayi: ‘Ino nciinshi nceenga Yehova watumina munjelo kumuntu umwi kwaamba ayi ese andwiite shakucita shipuseneeko?’ Naakwiinga wakeepusha Yehova kwaamba ayi amusansulwite kabotu, sombi Malembo alatondesha ayi taakwe kucita boobo. Muciindi cakucita boobo, “wakaya kumishaabo mushinshimi mucembele mukulya akunwa maanshi anguwe.” Yehova taakwe kukondwa anshaakacita. Mushinshimi uyu wakacenjeekwa ndyaakalinga kuboolela ku Juda, inkalamu yakamucaya munshila. Incito yakwe yabushinshimi mboyakamana munshila ilensha buumba!​—1Ba 13:19-25.

Buboni Bwakumushimu

w10-CW 7/1 pe. 29 pala. 5

Alabona Bubotu mu Bantu

Cintu ciyandika abuumbi ncakwaamba ayi maswi ngotucana pa 1 Baami 14:13 alatwiisha cintu cibotu abuumbi pali Yehova alimwi anshabona muli ndiswe. Mutaluubi kwaamba ayi Lesa ‘wakacana’ cintu cimwi cibotu muli Abija. Cilyeelete kwaamba ayi Yehova wakalanga langa mumoyo wakwe Abija kushikila wacana cintu cimwi cibotu. Mukweelanya Abija kubamwi mumukwashi wakwe, shikwiiya umwi wakaamba ayi: “Abija wakalinga anga ndibwe lyamakwebo lya muulo unene lili pamuulu wa mabwe atacite ncito.” Yehova wakakondwa ceebo ca shintu shibotu Abija nshaakacita. Paceebo ceeci Lesa wakamunyumfwila nkumbu nabi kwaamba ayi bamumukwashi wakwe bakalinga kucita shibiibi.

SEPTEMBER 26–OCTOBER 2

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 15-16

“Sa Amwebo Mulacita Shintu Cakutaloonda Bweenka Mbuli Asa?”

w12-CG 8/15 pe. 8 pala. 4

“Mulaakupekwa Cilambu Pancito Yanu”

Ndipakeenda myaaka 20 kuswa ciindi bwaami bwa bene Isilaeli ndyebwakapaansaana pobilo, kulambila kwakubeca kwakafula abuumbi mu Juda. Paciindi Asa ndyaakatalika kweendelesha mu 997 B.C.E., bamuŋanda ya mwaami bakalinga kupaila balesa baku Kenani abo mbobakalinga kushoma ayi balalengesha bantu kushala. Sombi libuku lya Makani ilyo lyaamba pa bulelo bwakwe Asa lilaamba ayi: ‘Asa wakacita shintu shibotu alimwi shiluleme pameenso akwe Yehova Lesa wakwe. Wakakushamo shipaililo sha bakusengwe, kunyonyoola misena yakulambililaako ya patulundu, kupwaya macinko asalalite akutimboola shisamu shakupaililawo.’ (2 Maka. 14:2, 3) Asa wakakusha a “basankwa bafuule bamu tempele,” bakalinga kucita bufuule abasankwanyinaabo mukupaila kwabo. Teshibo sheshi sheenka nshaakacita, sombi wakayuminisha aba Juda ayi ‘balangoole Yehova Lesa wa bashali babo’ alimwi “akulama milawo amilasho” yakwe Lesa.​—1Ba 15:12, 13; 2 Maka. 14:4.

w17-CG.03 pe. 19 pala. 7

Amusebensele Yehova Amoyo Wanu Woonse!

7 Soonse tulyeelete kulilanga langa kwaamba ayi tubone na tutosebensela Yehova amoyo woonse. Amuliipushe ayi: ‘Sa ndisunishishi kucita shisangalasha Yehova, kushitilisha kulambila kwancine, alimwi akushitilisha bantu bakwe kushintu sheenga shapa kwaamba ayi baalilwe kusebensela Lesa amoyo woonse?’ Amuyeeyebo Asa mbwakatondesha kutaloonda kwaamba ayi acikoonshe kukusha ba Maaka “pacuuna cabo kuŋanda ya kubwalo!” Mpashi taakuwo muntu nabi womwi ngomushi uli anga ngu Maaka, sombi inga mwakonkela cakubonenaako cakwe Asa na kwacitika shintu shimwi. Kucakubonenaako, na shikamukowa nabi shicibusa wanu wacita cilubo akutaana, lyalo wakushikwa mulibungano, sa mulaakutolelela kunyumfwanaakwe? Ino moyo wanu inga wamulwiita kucita nshi?

it-1-E-mape. 184-185

Asa

Nabi kwaamba ayi cimwi ciindi Asa wakacita shintu munshila itatondeshi busongo akwaalilwa kubona shintu munshila yakumushimu, mibo yakwe ibotu alimwi akuleya kupondokela Lesa shakeenda pashilubo nshaakacita. Alimwi ngomwi pa mulongo wa baami bashomeka baba Juda. (2Ma 15:17) Myaaka 41 ya buleelo bwakwe Asa yakeenda buleelo bwa bamaami ba bene Isilaeli bali 8, nkokwaamba ayi: Jeloboamu, Nadabu, Baasha, Ela, Simuli, Omuli, Tibini (abo bakalelabo lubasu lwa Isilaeli mubupusano a Omuli), alimwi a Aabu. (1Ba 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29) Asa ndyaakafwa Jeoshafati mwanaakwe musankwa ngowakaba mwaami.​—1Ba 15:24.

Buboni Bwakumushimu

w98-CW 9/15 mape. 21-22

Sa Lesa Ngwancinencine Kuli Ndimwe?

Kucakubonenaako, amubelenge bushinshimi bwaamba pa makani akwaanishikwa kwa wooyo wakalinga kusa mukuyaka cipya ndabala ya Jeliko, lyalo akubona bushinshimi ubo mbobwakakumanishikwa. Lilembo lyakwe Joshuwa 6:26 ilaamba ayi: “Joshuwa wakabakonkomesha akubacenjesha ayi, ‘Uyo woonse eshi akeeleshe kuyaka ndabala inene ya Jeliko alimwi, mwaami Lesa ulaakumushingana. Uyo woonse eshi akakabe lwiimbi, ulaakufwitwa mwaana wakwiiya musankwa. Uyo woonse eshi akayake minjililo, ulaakufwitwa shikeela musankwa.’” Bushinshimi ubu bwakakumanishikwa pesule lya myaaka 500, mukwiinga 1 Baami 16:34 ilaamba ayi: “Muciindi [Mwaami Aabu] ndyaakalinga kulela Iyelo mwine Betelo wakayakulula ndabala ya Jeliko. Lyalo ndyaakayaka lwiimbi lwa Jeliko, Abilamu mwanaakwe musankwa wakwiiya wakacaikwa, apalo pakumanishabo kuyaka minjililo, Segubu mwanaakwe musankwa shikeela wakacaikwa, kweelana a maswi akwe Yehova mbwakaamba kwiinda muli Joshuwa mwanaakwe Nani.” Lesa wancine eenkabo ngweenga waamba akupa kwaamba ayi bushinshimi mbuli boobu bukumanishikwe.

OCTOBER 3-9

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 17-18

“Ino Mutootola Ciindi Cilaamfu Buyani Kamutoonsha?”

w17-CG.03 pe. 14 pala. 6

Amutondeshe Lushomo Akusala Cabusongo!

6 Bene Isilaeli ndyebakalinga kukala mucishi Cakashomeshekwa, bakalinga kweelete kusalawo kulambila Yehova na kupaila balesa bamwi. (Amubelenge Joshuwa 24:15.) Ici inga caboneka anga cakalinga cintu cuubu kusalawo. Nacibi boobo, kusala kwabo kwakalinga kusa mukubalengesha kuba abuumi na kufwa. Mankanda aanji paciindi ca boomboloshi, bene Isilaeli tabakalinga kusala kabotu shakucita. Bakalinga kweelesha Yehova akutalika kupaila balesa bakubeca. (Boo. 2:3, 11-23) Muciindi cakwe Elija, bantu bakwe Lesa bakalinga kweelete kusalawo cakucita. Mushinshimi Elija wakabalwiita kusalawo kusebensela Yehova na kusebensela lesa wakubeca, Baali. (1Ba 18:21) Elija wakakalala ceebo ca bantu mbokaalilwa kusalawo ngobakalinga kusuni kusebensela. Mpashi inga mwayeeya ayi cakalinga cuubu kusalawo kabotu uyo ngobakalinga kweelete kusebensela mukwiinga, mukusebensela Yehova muli shibotu. Alimwi muntu uyeeya kabotu inga tasaliiwo kusebensela Baali. Nacibi boobo, bene Isilaeli bakalinga kucite ‘myoyo yobilo.’ Nceceeco Elija ncaakabayuminisha kusalawo kusebensela Yehova.

ia-CG pe. 88 pala. 15

Wakayuminisha Kulambila Kwancine

15 Elija ndyaakaamba boobo, bapailishi bakwe Baali bakeendaawo kupilinganishikwa, “bakapaila cakooloma, alimwi akulinengoola shibeshi amipeeni kweelana akwishibila kwabo, tibili bulowa bwakatalika kuswa.” Sombi taakuwo cakacitika! “Kwakalingabo tontolo.” (1Ba 18:28, 29) Ncakwiila Baali taakalingawo lesa wancine. Wakalingabo ka lesa ka kubeca Satana nkakalinga kusebensesha kuyunga bantu kwaamba ayi bacileeke kupaila Yehova. Bweenka mbotwabona, na muntu wasalawo mwaami umwi muciindi cakusala Yehova inga wasebaana.​—Amubelenge Kulumbaisha 25:3; 115:4-8.

ia-CG pe. 90 pala. 18

Wakayuminisha Kulambila Kwancine

18 Elija kaatana kupaila, mpashi bantu bakalinga kubona anga Yehova alakwe alibo bweenka mbuli lesa wakubeca Baali. Ano ndyaakamanisha kupaila, bantu bakacileka kutoonsha. Baibo ilaamba ayi: ‘Lyalo peenka apo Yehova wakatuma mulilo panshi, wakatenta mulambu, nkuni, mabwe, abulongo, alimwi akuyuminisha maanshi oonse akalinga mucilindi.’ (1Ba 18:38) Ici cakalinga cikumbulo cikankamika abuumbi! Ino bantu bakacita buyani?

Buboni Bwakumushimu

w08-CG 7/1 pe. 11, kabokosi

Wakalangila Akulindila

Ino Cilanga ca Muciindi Cakwe Elija Cakatola Nshiku Shongaye?Mushinshimi wakwe Yehova Elija wakalwiita Mwaami Aabu ayi cilanga cilaakumana conoono. Cilyeelete ishi shakacitika “mumwaaka watatu”​—kubelenga kuswa pabushiku Elija ndyaakoolobesha sha cilanga. (1 Baami 18:1) Yehova wakatuma mfula kuswabo paciindi Elija ndyaakaamba ayi alaakucita boobo. Bamwi mpashi inga baamba ayi anu cilanga cakamana mwaaka watatu kootana kumana, aboobo tacina kumana myaaka yotatwe. Nacibi boobo, Yesu a Jemusi bakaamba ayi cilanga cakatola myaaka yotatwe amyeenshi yosanwe awomwi.” (Luka 4:25; Jemusi 5:17) Sa aya ngamakani obilo apusene?

Sobwe napaceyi. Muciindi cakale kale mu Isilaeli cilimo cakalinga kutola myeenshi 6. Ncakutatoonsha kwaamba ayi Elija wakaya mukwaambilisha sha cilanga kuli Aabu cilimo kacili catola kale ciindi cilaamfu kumana. Munshila imwi inga twaamba ayi, cilimo paciindi ico cakatalika pafwiifwibo apakati ka mwaaka. Aboobo Elija ndyaakaambilisha ayi cilanga cilaakumana “mumwaaka watatu” kuswa ku kwaambilisha kwakutaanguna, cilanga kacili catola kale mpashi pafwiifwi a myaaka yotatwe alimwi amyeenshi 6. Bantu ndyebakabona caankamiko pa bushiku ndyebakabungana pa Kalundu ka Kamelo, “myaaka yotatwe amyeenshi 6” kashili sheenda kale.

Amuyeeye ciindi cakutaanguna Elija ndyaakafwakashila Aabu. Bantu bakalinga kushoma ayi Baali ngu lesa “weensha makumbi,” alaakuleta mfula kwaamba ayi cilanga cimane. Na cilimo cakalinga kutola ciindi cilaamfu, nkokwaamba ayi bantu bakatalika kuyeeya ayi: ‘Ino Baali ali kuli? Ino alaakuleta lili mfula?’ Cilyeelete abo bakalinga kupaila Baali bakalinyumfwa cibiibi abuumbi Elija ndyaakaambilisha ayi teshi kukabeewo mfula nabi mume kushikila paciindi ndyeshi akaambe ayi shibeeko.​—1 Baami 17:1.

OCTOBER 10-16

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 19-20

“Amucinke Manungo Muli Yehova Kwaamba ayi Amuyuminishe”

w19.06 pe. 15 pala. 5

Amucinke Manungo Muli Yehova Ndyemwalisukama

5 Amubelenge 1 Baami 19:1-4. Nacibi boobo, Elija wakaloonda Jesebelo ndyaakamucenjesha ayi atoomucaya. Aboobo wakacicila kuBiyasheba. Wakalisukama abuumbi akutalika kuyeeya ayi ncibotu akufwabo. Ino nciinshi cakapa kwaamba ayi alinyumfwe boobo? Elija wakalinga muntu utasalalite “bweenka mbuli ndiswe.” (Jemu. 5:17) Mpashi wakaba abuumba abuumbi ceebo cakulisukama akulema. Mpashi wakalinga kubona ayi incito yakwe yakucafwa bantu kulambila Yehova yakayabo mumaanshi. Mukwiinga bene Isilaeli tabakwe kwaaluka alimwi wakalibona ayi wacaalabo eenka mbuli musebenshi wakwe Yehova. (1 Baami 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Mpashi inga twakankamana akuyeeya ayi ‘ino nceebonshi mushinshimi ushomeka uyu ncakalinyumfwila boobu?’ Ano Yehova wakanyumfwishisha.

ia-CG pe. 103 pala. 13

Lesa Wakwe Wakamuyuminisha

13 Ino Yehova wakalinyumfwa buyani ndyaakabona mushinshimi wakwe ngwasuni kaalete munshi mucisamu muluyanga akusenga ayi afwe? Ncakutatoonsha kwaamba ayi wakalinyumfwa cibiibi. Elija ndyaakoona tulo, Yehova wakatuma munjelo. Munjelo wakabusha Elija kwiinda mukumutenkaanya paniini paniini, lyalo wakamulwiita ayi: “Buka ulye.” Elija wakabuka mukwiinga munjelo wakamubambila shinkwa ulungula kabotu alimwi amaanshi. Sa Elija wakalumba munjelo pashakulya ishi? Baibo ilaambabo ayi mushinshimi wakalya shakulya akunwa maanshi, lyalo akoona alimwi. Sa wakalinga kucite buumba abuumbi cakwaamba ayi wakalinga kwaalilwa akwaamba? Ncetushibo ncakwaamba ayi munjelo wakamubusha alimwi, mpashi kumuyamaca. Apalo paciindi ici wakalwiita Elija ayi, “Buka ulye,” alimwi wakamulwiita amaswi akumuyuminisha ayi, “kwaamba ayi mushinso utakulaampili.”​—1Ba 19:5-7.

ia-CG pe. 106 pala. 21

Lesa Wakwe Wakamuyuminisha

21 Baibo ilaamba ayi Yehova taakalinga mumuuwo, mu citentanshi, nabi mumulilo. Elija wakalinga kucishi kwaamba ayi Yehova tabete mbuli balesa bakuyeeyelabo, bweenka mbuli Baali uyo wakalinga kulumbaishikwa kubaabo bakalinga kumupaila ayi “ulensha makumbi,” na ayi ngooleta mfula. Yehova ngo Kantupu ka nkusu shoonse shili musheesho nshaakalenga alimwi alicite nkusu kwiinda shintu shoonse nshaakalenga. Taakwaniiwo nabi mwiculu lya meculu! (1Ba 8:27) Ano ino ishi shoonse shakamucafwa buyani Elija? Mutaluubi kwaamba ayi muntu uyu wakalinga kucite boowa abuumbi. Mukwiinga Yehova shinkusu shoonse wakalinga anguwe, Elija taakalinga kweelete kuloonda Aabu alimwi a Jesebelo!​—Amubelenge Kulumbaisha 118:6.

ia-CG pe. 106 pala. 22

Lesa Wakwe Wakamuyuminisha

22 Pesule lya mulilo, kwakaboolabo tontolo lyalo Elija wakanyumfwa “liswi lyakutepeta.” Liswi lyakapa kwaamba ayi Elija alimwi aambe shakalinga kumoyo linkanda lyabili. Mpashi ici ncecakapa kwaamba ayi Elija alinyumfwe kabotu. Sombi cinene cakamuyuminisha ngamaswi Yehova ngakamulwiita muliswi “lyakutepeta.” Yehova wakalwiita Elija kwaamba ayi wakalinga muntu uyandika abuumbi. Ino wakalinga uyandika munshila nshi? Lesa wakamulwiita nshaakalinga kusa mukucita kubaabo boonse bakalinga kulambila Baali mu Isilaeli. Ncakutatoonsha, incito yakwe Elija taikwe kuyabo mumaanshi mukwiinga Lesa wakalinga kusa mukunyonyoola baabo boonse bakalinga kulambila Baali. Alimwi Elija wakalinga kusa mukwaabanamo lubasu muncito iyi mukwiinga Yehova wakamulwiita shakucita akumulwiita ayi abooleleemo alimwi.​—1Ba 19:12-17.

Buboni Bwakumushimu

w97-CW 11/1 pe. 31 pala. 2

Cakubonenaako Cakulyaaba Akushomeka

Basebenshi bakwe Lesa baanji munshiku shino abalo balatondesha mushimu wakulyaaba. Bamwi bakashiya “myuunda,” nshila nshobakalinga kucaninaamo maali. Bakacita boobo kwaamba ayi bakacikoonshe kuya mukushimikila makani abotu kumisena yakulaale na mpashi kuya mukusebensela pa Bethel. Bamwi balatumwa kushishi shimwi kuli ncito yakuyaka ya libunga lyakwe Lesa. Bamwi balasumina kusebensa ncito shiteshi shapeculu. Nacibi boobo, taakuwo musebenshi wakwe Yehova ngweenga twaamba ayi atosebensa ncito iniini. Yehova alalumba pabaabo balyaaba kumusebensela alimwi alaakubapa shoolwe ceebo cakutondesha mushimu wakulyaaba.​—Maako 10:29, 30.

OCTOBER 17-23

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 1 BAAMI 21-22

“Amukonkele Cakubonenaako Cakwe Yehova Mbwasebensesha Nkusu”

it-2-E 21

Yehova Wamakamu

Joshuwa ndyaakabona munjelo pafwiifwi andabala ya Jeliko akumwiipusha na wakalinga kulubasu lwa bene Isilaeli na kulubasu lwa balwani babo, munjelo uyo wakakumbula ayi, ‘Sobwe, nebo ndesa mbuli mutanjilili wa bashilumamba bakwe Yehova.’ (Jos 5:13-15) Mushinshimi Mikaya wakalwiita Mwaami Aabu alimwi a Mwaami Jeoshafati ayi ‘Ndabona Yehova kaashiite pacuuna ca bwaami kwiculu amakamu oonse akwiculu kaaimfwi anguwe,’ cilyeelete wakalinga kwaamba baanjelo bakwe Yehova. (1Ba 22:19-21) Maswi akwaamba ayi “Yehova wamakamu” aleelela mukwiinga baanjelo bali mumakoto aanji kuteshi makoto abaabo beetwa ayi baKelebu, baSelafu, alimwi abaanjelobo. (Isa 6:2, 3; Mtl 3:24; Ci 5:11) Aboobo Yesu Klistu wakaamba sha “makamu-makamu ali 12 abaanjelo” ngweenga weeta. (Mt 26:53, NWT) Esekiya ndyaakasenga lucafwo kuli Yehova wakaamba ayi “Yehova wamakamu, ushiite pacuuna cakwe peculu pa bakelebu,” cilyeelete wakalinga kwaamba libokoshi lya cipangano alimwi ashikoshanyo sha bakelebu bakalinga peculu lya njiyo, isho shakalinga kwiimikaninako cuuna ca bwaami cakwe Yehova kwiculu. (Isa 37:16; amweelanye a 1Sa 4:4; 2Sa 6:2.) Musebenshi wakwe Elisha uyo wakalinga waloonda, wakayuminishikwa ceebo ca sheesho nshaakabona mu cili anga nciloto, “ndyaakalangilisha kukalundu wakabona maaki aanji ashikoci sha mulilo shiinji kashishingulukite Elisha.” Isho shili ndubasu lwa makamu abanjelo bakwe Yehova.​—2Ba 6:15-17.

w21.02 pe. 4 pala. 9

“Mutwi wa Musankwa Uli Woonse ngu Klistu”

9 Kuliceesha. Yehova ngumusongo kwiindaawo; nacibi boobo, alakutika kumiyeeyo yaamba basebenshi bakwe. (Mata. 18:23, 24, 32) Alasuminisha abaabo mbwaeendelesha kwaamba nshebatoyeeya. (1 Baam. 22:19-22) Yehova taacite kampenda, nacibi boobo, taatulangili kucita shintu anga mbantu bamaninite. Sombi alatucafwa mbuli basebenshi bakwe batamaninite kuswitilila muncito yakwe. (Kulu. 113:6, 7) Alimwi Baibo ilaamba ayi Yehova ‘ngumucafwi.’ (Kulu. 27:9; Ebu. 13:6) Mwaami Defedi wakaamba ayi cakapa kwaamba ayi acikoonshe kusebensa ncito shinene, nkuliceesha kwakwe Yehova alucafwo ndwaakamupa.​—2 Samwe. 22:36.

it-2-E 245

Bubeshi

Yehova Lesa alabaleka abo basalawo kushoma bubeshi muciindi ca makani abotu aamba pali Yesu Klistu, kwaamba ayi “babecekwe akucenjeekwa.” (2Te 2:9-12, NWT) Tulabona cancine ca makani aya na twabona shakacitika kale kale kuli Aabu Mwaami wa bene Isilaeli. Bashinshimi bakubeca bakashomesha Aabu ayi alaakuswitilila mukulwana Lamoti ili mucishi ca Gilyadi, sombi mushinshimi wakwe Yehova Mikaya wakaambila limwi ayi Aabu alaakukomwa. Kweelana a Mikaya nshaakabona mucili anga nciloto, Yehova “wakabika mushimu wakubeca mumilomo” ya bashinshimi bakwe Aabu. Nkokwaamba ayi, mushimu uyu wakapa kwaamba ayi bashinshimi aba baambe shakubeca nshobakalinga kuyeeya alimwi a Aabu nshaakalinga kusuni kunyumfwa kuswa kuli mbabo. Nabi kwaamba ayi bakamucenjesha, Aabu wakasalawo kucenjeekwa abubeshi bwa bashinshimi bakwe alimwi ici cakapa kwaamba ayi acaikwe.​—1Ba 22:1-38; 2Ma 18.

Buboni Bwakumushimu

w21.10 pe. 3 mapa. 4-6

Ino Kwaana Cancinencine Cilaamba Nshi?

4 Mukuya kwaciindi, ciindi cakashika cakwaamba ayi Yehova acitewo comwi. Yehova wakatuma mushinshimi Elija kuya mukulwiita Aabu alimwi a Jesebelo, mbwaakalinga kusa mukubaanisha. Mukwashi wabo oonse wakalinga kusa mukuloba. Maswi Elija ngakaamba akapa Aabu kulinyumfwa cibiibi abuumbi! Ano cikankamika ncakwaamba ayi, musankwa uyu wakalinga kulisumpula ‘wakalibombya.’​—1Ba 21:19-29.

5 Nabi kwaamba ayi Aabu wakalibombya paciindi cilya, nshaakacita mukuya kwaciindi shakatondesha kwaamba ayi taakwe kwaana cancinencine. Taakwe kucita cili coonse kwaamba ayi akashe bantu kulambila Baali. Alimwi taakwe kuyuminisha bantu kutalika kulambila Yehova. Kuli shintu ashimwi Aabu nshaakacita shakatondesha kwaamba ayi taakwe kwaana.

6 Mukuya kwaciindi, Aabu ndyaakeeta Mwaami mubotu wabene Juda Jeoshafati kwaamba ayi ayaakwe mukulwana bene Silya, Jeoshafati wakaamba ayi bataangune kwiipusha mushinshimi wakwe Yehova. Aabu taakalinga kusuniiwo kucita boobo, wakaamba ayi: ‘Nkwaali womwi ngweenga tweepusha Yehova kwiinda muli nguwe. Sombi nebo ndimupatite mukwiinga lyoonse taambi shintu shibotu pali ndime, sombi sheenka shibiibi.’ Nacibi boobo, bakeepusha mushinshimi Mikaya. Alimwi bweenka Aabu mbwaakaamba, mushinshimi wakwe Lesa wakaamba makani abiibi pali Aabu! Muciindi cakwaamba ayi aane akusenga Yehova kwaamba ayi amulekelele, mwaami mubiibi Aabu wakapa kwaamba ayi mushinshimi wakwe Yehova abikwe mujeele. (1 Baam. 22:7-9, 23, 27) Nabi kwaamba ayi mwaami wakacikonsha kupa kwaamba ayi mushinshimi wakwe Yehova aangwe, taakwe kupa kwaamba ayi bushinshimi butakumanishikwi. Aabu wakacaikwa ndyebakaya kunkondo.​—1Ba 22:34-38.

OCTOBER 24-30

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 2 BAAMI 1-2

“Cakubonenaako Cibotu ca Kwiisha”

w15-CG 4/15 pe. 13 pala. 15

Bamanene Mbobaiisha Bamwi Kwaamba Ayi Beelele Kutambula Mikuli Mulibungano

15 Makani aamba pali Elisha alatondesha bamakwesu munshiku shino mbobeelete kutondesha bulemu kubamanene basebensa myaaka iinji. Pesule lyakufwakashila likoto lya bashinshimi ku Jeliko, Elija a Elisha bakaya ku Mulonga wa Joodani. Ndyebakashika, “Elija wakafuula cakufwala cakwe ca peculu, wacipomba akucuuma pamaanshi, mpeeke maanshi akapansaana.” Pesule lyakusubuka payumu, bakatolelela kweenda “kabaya cibandika.” Ncakutatoonsha kwaamba ayi paciindi ici Elisha taakalinga kuyeeyawo ayi wakalinga kucishi kale shoonse. Elisha wakanyumfwila shoonse Elija nshaakalinga kumulwiita kushikila paciindi Elija ndyaakatolwa mukapupulwa. Pesule, Elisha wakoboolela, lyalo ndyaakashika pa mulonga wa Joodani, wakabwesa cakufwala cakwe Elija, akuuma pamaanshi, lyalo akwaamba ayi: “Uli kuli Yehova, Lesa wakwe Elija?” Lyalo maanshi akapansaana.​—2Ba 2:8-14.

w15-CG 4/15 pe. 13 pala. 16

Bamanene Mbobaiisha Bamwi Kwaamba ayi Beelele Kutambula Mikuli Mulibungano

16 Sa mwabona kwaamba ayi caankamiko cakutaanguna Elisha ncaakacita, ncocaankamiko cakweelaako alakwe Elija ncaakacita? Ino nceebonshi ncotwaambila pa caankamiko ici? Citoboneka anga Elisha taakalinga kuyeeya ayi mukwiinga ano ngo mushinshimi wacaalawo, peenka apo alyeelete kwaalula mbwaakalinga kusebensa. Ano mukwiinga wakatolelela kusebensa bweenka mbuli Elija, wakatondesha ayi wakalinga kucite bulemu kuwooyo wakamwiisha alimwi ici cakapa kwaamba ayi bashinshiminyina bamushoome. (2Ba 2:15) Mu myaaka yoonse 60 Elisha njaakasebensa mbuli mushinshimi, Yehova wakamupa nkusu shakucita shaankamiko shiinji kwiinda sheesho shakacita Elija. Kuli ndimwe nomutokwiiya, ino nshiinshi nsheenga mweeya kucakubonenaako cakwe Elisha?

Buboni Bwakumushimu

w05-CG 10/1 pe. 19 pala. 1

Shiteente Shinene Nshetucana Mulibuku lya 2 Baami

2 Baami 2:11​—Ino ‘nkwiculu’ nshi “Elija nkwakaya mukapupulwa”? Taakwe kuya kwiculu kulaamfu abuumbi nkweenga tatuboni, alimwi taakwe kuya kwiculu kumusena uko kuli Lesa abana bakwe baanjelo. (Dutolonomi 4:19; Kulumbaisha 11:4; Mateyo 6:9; 18:10) “Kwiculu” Elija nkwakaya, nkooku kweenka nkotubona kuli pafwiifwi acishi capanshi, kuli makumbi alimwi mwiculu mweenka muluuka atuyuni. (Kulumbaisha 78:26; Mateyo 6:26) Cikoci cakalinga kucica abuumbi, cakaya mukupulinkana mumakumbi alimwi cakatola Elija kumusena umwi pano peenka pacishi capanshi, nkwakatolelela kukala kwaciindi. Ndipakeenda myaaka, Elija wakalembela nkalata mwaami Jeolamu waku Juda.​—2 Makani 21:1, 12-15.

OCTOBER 31–NOVEMBER 6

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | 2 BAAMI 3-4

“Ngooyu Mwanaako”

w17-CG.12 pe. 4 pala. 7

“Ndishi Kwaamba ayi Ulaakubuka”

7 Linkanda lyabili Baibo ndyeyaamba ayi muntu wakabushikwa, nciindi mushinshimi Elisha uyo wakapyana Elija ndyaakabusha muntu. Mwanakashi mwine Isilaeli wakalinga kushibikitwe abuumbi ku Shunemu wakamutambula kabotu Elisha. Kwiinda mumushinshimi Elisha, Lesa wakapa shoolwe mwanakashi uyo watakalinga kuba abaana, abeebaye bacembele, paciindi ndyaakapa kwaamba ayi babe amwaana musankwa. Ndipakeenda myaaka mwaana uyo wakafwa. Amuyeeyebo buumba bwakacata mwanakashi uyu. Beebaye ndyebakamusuminisha kuya, mwanakashi uyu wakeenda mushinso ulaamfu makilomita ali 30 kuya ku Kalundu ka Kamelo kwakalinga Elisha. Mushinshimi wakalwiita musebenshi wakwe Geyasi kwaamba ayi atangile kuya ku Shunemu. Geyasi wakaalilwa kumubusha mwaana. Lyalo pesule Elisha wakashika pomwi abanyina mwaana.​—2Ba 4:8-31.

w17-CG.12 pe 4 pala 8

“Ndishi Kwaamba ayi Ulaakubuka”

8 Elisha ndyaakenjila muŋanda akusena pafwiifwi amutuntu, wakapaila. Mucaankamiko mwaana wakalinga wafwa wakabuka, aboobo banyina bakasangalala abuumbi ndyebakabona ayi mwanaabo wabuka! (Amubelenge 2 Baami 4:32-37.) Mpashi mwanakashi uyu wakeeya Ana uyo watakalinga kuba abaana mbwaakapaila paciindi ndyaakatola Samwelo mukusebensela pa tente isalalite, wakapaila ayi: “Yehova . . . ulaatuma bantu kumusena wa bafu akubapilusha kubuumi.” (1Sa 2:6) Ncakutatoonsha kwaamba ayi Lesa ngowakabusha mwaana waku Shunemu alimwi ici cilatondesha ayi alicite nkusu sha kubusha bantu bakafwa.

Buboni Bwakumushimu

it-2-E pe. 697 pala. 2

Mushinshimi

“Baana Basankwa ba Bashinshimi.” Kweelana abusansulushi bwa muci Ebulu ubo bwakalembwa a Gesenius’ (Oxford, 1952, p. 418), maswi amuci Ebulu akwaamba ayi ben (mwaana musankwa wakwe) na benehʹ (baana basankwa bakwe) inga asansulula “bantu bekala pomwi (na bantu bamumushobo womwi, na likoto limwi lilibetele).” (Amweelanye a Ne 3:8, yaamba sha “umwi wabeshikupanga tununkila kabotu” nkokwaamba ayi “mwaana musankwa wabeshikupanga tununkila kabotu.”) Aboobo mpashi maswi akwaamba ayi “Baana basankwa ba bashinshimi” alasansulula cikolo cakwiisha baabo bakalinga kucite mukuli uyu na mpashi likoto lya bashinshimi. Makoto abashinshimi aya alaambwa ayi akalinga kukala kumisena mbuli ku Betelo, Jeliko, alimwi a kuGilugala. (2Ba 2:3, 5; 4:38; Amweelanye a 1Sa 10:5, 10.) Samwelo ngowakalinga kutanjilila likoto lyakalinga ku Lama (1Sa 19:19, 20), alimwi citoboneka anga alakwe Elisha wakalinga kucite mukuli wakutanjilila likoto lya bashinshimi. (2Ba 4:38; 6:1-3; amweelanye a 1Ba 18:13.) Makani akale kale alatondesha ayi bakalinga kuliyakila bene misena mobakalinga kukala alimwi bakalinga kusebensesha shisebensesho sha kubweleka, kutondesha kwaamba ayi tabakalinga kucite shintu shiinji. Nabi kwaamba ayi bakalinga kukala akulya pomwi, cilyeelete bakalinga kutambula incito sha bushinshimi shipusenepusene.​—1Ba 20:35-42; 2Ba 4:1, 2, 39; 6:1-7; 9:1, 2.

    Mabuku amu Cilenje (2011-2026)
    Amusweemo
    Amunjile
    • Cilenje
    • Share
    • Kusala shimwi nshemusuni
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbweenga Mwasebensesha
    • Makani Amulawo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Amunjile
    Share