Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Anciito
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
SEPTEMBER 4-10
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | ESITA 1-2
“Amweeleshe Cankusu Kuba Muntu Uliceesha Bweenka Mbuli Esita”
w17.01 pe. 25 pala. 11
Inga Mwatolelela Kuliceesha Ndyemweeleshekwa
11 Kulumbaishikwa cakwiindilila inga kwalengesha ayi twaalilwe kuliceesha. Amuleke tubandike Esita nshaakacita shintu ndyeshakaaluka. Esita wakalinga mubotu abuumbi alimwi bakamupa mafuta akulibotesha kwa mwaaka womwi. Bushiku abushiku wakalinga kuba pomwi abanakashi baanji bakaswa mumisena ipusenepusene ya mu Buleelo bwa Bene Pesha, abo bakalinga kusuni kweebwa ku mwaami. Sombi Esita wakatolelela kutondesha bulemu akuliceesha. Wakatolelela kucita boobo nabi ndyaakasalwa kuba muka mwaami.—Esita 2:9, 12, 15, 17.
ia pe. 130 pala. 15
Wakeemikaninako Bantu Bakwe Lesa
15 Ciindi ndyecakashika kwaamba ayi Esita atolwe ku mwaami, wakapekwa lwaanguluko lwa kusala cili coonse ncaakalinga kusuni kupekwa, mpashi shintu shakalinga kweelete kumupa kubotelaako. Nacibi boobo, mukuliceesha, taakwe kusengawo cintu cili coonse, sombibo sheesho shakamwaambila Egayi. (Esita 2:15) Cilyeelete wakalinga kucishi ayi kuboneka kabotu kweenka inga takupi mwaami ayi amusuune. Wakalinga kucishi ayi cakalinga kuyandika bunene nkuba muntu uliceesha. Sa ici ncakwiila?
w17.01 pe. 25 pala. 12
Inga Mwatolelela Kuliceesha Ndyemweeleshekwa
12 Kuliceesha lyoonse kulatucafwa kunofwala akulibotesha munshila itondesha bulemu. Muntu uliceesha talisumpuli na kulibonesha, alatondesha mushimu wa ‘luumuno akulibombya.’ (Amubelenge 1 Pita 3:3, 4; Jele. 9:23, 24) Nshetwaamba anshetucita shilatondesha shili mumoyo wesu. Kucakubonenaako, bantu bamwi balisuni kwaamba shintu shitondesha ayi balikondetwe ceebo ca mikuli ilibetele njebacite, kushiba makani amwi abushishi na mpashi ceebo cakwaamba ayi balanyumfwana abamakwesu bamwi bacite mikuli ilibetele. Bamwi balisuni kwaamba shitondesha ayi shintu shimwi shakeenda kabotu ceebo ca mbabo akulubaako ayi bamwi abalo bakacafwilishaako. Yesu wakatondesha cakubonenaako cibotu abuumbi pamakani akuliceesha. Shiinji nshaakalinga kwaamba shakaswa mu Malembo na makani acatene a Malembo amu ciEbulu. Wakacita boobo kwaamba ayi bantu bashibe ayi nshaakalinga kwaamba shakalinga kuswa kuli Yehova kuteshi mu maano na busongo bwakwe mwiine.—Joni 8:28.
Buboni Bwakumushimu
Sa Mulicishi?
Beshikulangoola makani bakacana cakulembawo makani cakale kale ca bene Pesha cakalinga kwaamba pa musankwa waliina lya Marduka (Mu Cisungu ayi Modekayi). Wakalinga kusebensa mbuli mutanjilili, mpashi shikulama maali, ku Susa. Cakulembawo makani ici ndyecakacanika, ba Arthur Ungnad, bakeeya abuumbi pamakani aamba shakale kale kumusena uku, bakalemba ayi ici cakalinga nceciindi cakutaanguna Modekayi ndyaakaambwawo mumakani atakalinga kubete lubasu lwamu Baibo paciindi cilya.
Kuswabo ciindi ba Ungnad ndyebakalemba makani, bakeeya abuumbi basansulula makani aanji acanika pa shakulembawo makani shakale kale shaku Pesha. Shimwi pasheeshi ngamabwe akulembawo aniini niini abulongo ngobakacana pashintu shakanyonyooka ku ndabala iitwa ayi Persepolis. Bakaacana nkobakalinga kusungila Buboni kale kale, pafwiifwi a lubumbu lwa ndabala. Shakulembaawo ishi cakacanika ayi nshakale kale abuumbi paciindi mwaami Sakisesi I ndyaakalinga kweendelesha. Shililembetwe mumushobo waci Elamite alimwi shilicite meena aanji acanika mulibuku lyakwe Esita.
Shakulembawo makani shakale kale shaku Persepolis shiinji shilaamba paliina lya Marduka, wakalinga kusebensa mbuli mulembi wa kuŋanda ya mwaami ku Susa paciindi mwaami Sakisesi I ndyaakalinga kweendelesha. Cakulembawo comwi cakatondesha ayi Marduka wakalinga musansulushi. Aya makani aleendelana a Baibo nshoyaamba pali Modekayi. Wakalinga musebenshi wa mwaami Ahasuera (Sakisesi I) alimwi wakalinga kwaamba mishobo yobilo. Liinji Modekayi wakalinga kukala kumwinjililo wa ŋanda ya mwaami ku Susa. (Esita 2:19, 21; 3:3) Mwinjililo uyu wakalinga ŋanda inene basebenshi bamuŋanda ya mwaami nkobakalinga kusebensela.
Marduka waambwa pa shakulembawo makani shakale kale alimwi a Modekayi waambwa mu Baibo uleendelana. Boonse bakalingako paciindi comwi alimwi boonse bakalinga kusebensela mwaami. Makani oonse ancine aya atoboneka atokwaamba ayi Marduka alimwi a Modekayi wakalinga muntu womwi waambwa mulibuku lyakwe Esita.
SEPTEMBER 11-17
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | ESITA 3-5
“Amucafwe Bamwi Kusebensa Cankusu”
it-2-E pe. 431 pala. 7
Modekayi
Wakaka Kufukamina Amani. Pesule lya sheshi, mwaami Aasuela [Sakisesi] wakasala Amani mwine Agagi kuba pamusena wiindaawo wa bacinenenene bamwi boonse, lyalo mwaami wakalwiita bacinenenene boonse ba mwaami abo bakalinga kwikala kumwinjililo wa mwaami kufukamina Amani mukumulemeka ceebo ca cuuna cabulemu ncaakapekwa. Sombi Modekayi wakakaka kucita boobo ceebo cakwaamba ayi wakalinga mwine Juda. (Esit 3:1-4) Aboobo ici cilatondesha patuba kwaamba ayi wakalinga kuyeeya pa bushicibusa bwakwe, mbuli muJuda wakalyaaba kuli Yehova Lesa wakwe. Wakalinga kucishi ayi kufukamina Amani kwakalinga kusansulula shiinji kuteshibo kutondesha bulemu kumuntu wakalinga kucite cuuna cabulemu, bweenka bene Isilaeli mbobakalinga kucita kale kale kubaabo bakalinga kucite cuuna cabweendeleshi. (2Sa 14:4; 18:28; 1Ba 1:16) Aboobo kuli ceebo cibotu Modekayi ncaakakakila kufukamina Amani. Cilyeelete Amani wakalinga mwine Amaleki, alimwi Yehova wakatondesha ayi alaakutolelela kulwana abene Amaleki “inshiku shoonse.” (Kulo 17:16; see HAMAN.) Modekayi ncaakalinga kusuni nkutolelela kushomeka kuli Lesa kuteshi kupikishanya a Amani.
it-2-E pe. 431 pala. 9
Modekayi
Ngwaakasebensesha Kulubula Bene Isilaeli. Modekayi wakalinga kushomete ayi Esita wakapekwa coolwe ici cakuba muka mwaami paciindi ici kwaamba ayi baJuda bapulushikwe paciindi ndyebakalinga kusuni kubacaya. Wakacafwa Esita kubona mukuli unene ngwaakalinga kucite akumulwiita ayi asenge lucafwo akutondeshekwa nkumbu kuswa ku mwaami. Nabi kwaamba ayi kucita boobo kwakalinga kubika buumi bwakwe mumapensho, Esita wakasumina kukonkela nshaakamulwiita.—Esit 4:7–5:2.
ia pe. 133 mapa. 22-23
Wakeemikaninako Bantu Bakwe Lesa
22 Cilyeelete Esita wakaloonda abuumbi ndyaakanyumfwa makani aya. Alimwi ubu bwakalinga bweelesho bunene mbwaakalinga kuyandika kutondesha lushomo lwakwe. Nshaakakumbula Modekayi shakatondesha ayi wakaloonda. Wakeebalusha Modekayi mulawo wa mwaami wakukasha kubonekela ku mwaami kaatana kwiitwa. Na muntu wapwaya mulawo uyu wakalinga kucaikwa, citobo na mwaami wamutondeka nkoli yakwe ya golodi ndyeenga wapuluka. Alimwi Esita ndyaakayeeya shakacitikila Fashiti ndyaakakaka kubonekela ku mwaami uyu, wakalinga kubona ayi nabi kwaamba ayi ngu muka mwaami, mpashi mwaami uyu inga tamunyumfwili nkumbu. Aboobo wakalwiita Modekayi ayi peenda nshiku 30 kuswa ciindi ndyaakabonekelaawo ku mwaami! Cilyeelete ishi shakapa Esita kutalika kutoonsha na mwaami uyo wakalinga kufwambaana kukalala wakalinga kumusuni.—Esita 4:9-11.
23 Modekayi wakakumbula Esita amaswi akuyuminisha. Wakamulwiita cakushinisha ayi na aalilwe kucitawo comwi, lupulusho lwa baJuda lulaakuswita kumwi. Ano sa Esita nakwiinga wakapuluka baJuda nibakacaikwa? Modekayi apa wakatondesha ayi wakalinga kucite lushomo luyumu muli Yehova, uyo weenga taalekeli bantu Bakwe kunyonyoolwa akwaalilwa kukumanisha shishomesho Shakwe. (Joshu. 23:14) Lyalo Modekayi wakeepusha Esita ayi: ‘Ngani ushi, mpashi ici nceciindi ncewakabeta muka mwaami?’ (Esita 4:12-14) Modekayi wakalinga kushoma Yehova camoyo woonse. Sa aswebo mbotucita?—Tus. 3:5, 6.
Buboni Bwakumushimu
kr pe. 160 pala. 14
Kulwanina Lwaanguluko lwa Kulambila
14 Bweenka mbuli Esita a Modekayi mbobakacita, bantu bakwe Yehova munshiku shino balalwanina lwaanguluko lwakulambila Yehova munshila njaakaamba. (Esita 4:13-16) Sa amwebo inga mwaabanamo lubasu? Ee. Lyoonse inga kamupaililako bamakwesu abenankashi batopenshekwa ceebo cakupekwa milandu munshila italuleme. Mipailo yesu inga yabacafwa abuumbi bamakwesu abenankashi batopenshekwa. (Amubelenge Jemusi 5:16.) Sa Yehova alaikumbula mipailo iyo? Milandu njetuwina mumakooti ilatondesha ayi ncakwiila alakumbula!—Ebu. 13:18, 19.
SEPTEMBER 18-24
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | ESITA 6-8
“Nsheenga Tweeya Pamakani Akubandikishanya Kabotu”
ia pe. 140 mapa. 15-16
Wakacita Shintu Cabusongo, Cakutaloonda, Alimwi Cakulyaaba
15 Mukwiinga Esita wakalindilaako bushiku bomwi kaatana kulwiita mwaami nshaakalinga kusuni kusenga, Amani wakaba aciindi cakucita shintu shakamuletela mapensho mwiine. Alimwi cilyeelete Yehova ngowakapa kwaamba ayi mwaami inga waba a cilabila. (Tus. 21:1) Nceceeco Maswi akwe Lesa ncaatuyuminishila ayi tulyeelete kutondesha ‘mushimu wakulindila’! (Amubelenge Mika 7:7.) Na katulindila ayi Lesa atucaafwe mumapensho esu, tulaakubona ayi lakwe alacana nshila ibotu yakumanishilamo mapensho kwiinda njeenga twayeeyela.
Wakaamba Cakutaloonda
16 Esita wakabona ayi tacibete kabotu kwaamba ayi mwaami anolindilabo kunyumfwa nshaakalinga kusuni kusenga. Aboobo pabushiku bwakusekelela kwakakonkelawo, Esita wakabona ayi nceciindi ndyaeelete kulwiita mwaami makani oonse. Ano ino wakalinga kusa mukutalikila pali? Mwacoolwe mwaami wakamulwiita ayi aambe nshaakalinga kusuni kusenga. (Esita 7:2) Esita wakabona ayi cino ‘nceciindi cakwaamba.’
ia pe. 140 pala. 17
Wakacita Shintu Cabusongo, Cakutaloonda, Alimwi Cakulyaaba
17 Mpashi Esita wakapaila mumoyo kuli Lesa kaatana kulwiita mwaami maswi aya akwaamba ayi: “Na inga camukonda nobaami kutambula kusenga kwangu kwakulitola panshi, kusenga kwangu nkwakwaamba ayi nebo abene misheesu tutacaikwi.” (Esita 7:3) Esita wakatondesha ayi wakalinga kulemeka mwaami nsheenga wasala kweelana amwaami nshaakalinga kubona ayi nsheshili kabotu. Esita nshaakacita shakatondesha ayi wakalinga kupusene abuumbi a Fashiti, muka mwaami wakale kale, uyo wakalensha nsoni mwaami mukashanga! (Esita 1:10-12) Kwiilikaawo, Esita taakwe kuweluluka mwaami ceebo cakwaamba ayi wakashoma makani akubeca akaamba Amani. Muciindi cakucita boobo, wakasenga mwaami kwaamba ayi amushitilishe.
ia pe. 141 mapa. 18-19
Wakacita Shintu Cabusongo, Cakutaloonda, Alimwi Cakulyaaba
18 Mwaami wakakankamana abuumbi akusenga kwakwe Esita alimwi wakabona ayi wakalinga kweelete kucitawo comwi. Ino ngani wakalinga kusuni kucaya muka mwaami? Esita wakatolelela akwaamba ayi: ‘Nebo abene misheesu twakoolishikwa kwaamba ayi tunyonyoolwe, tucaikwe akulobeshekwa. Necalinga cakwaamba ayi nkuulishikwa ayi tube basha nakwiinga ndoomunabo, sombi mapensho aya taeelete kulekwabo, mukwiinga alakwe mwaami atoomukuma.’ (Esita 7:4) Esita apa wakaamba lipenshi cakuteenda mweela, nacibi boobo, wakaamba ayi nicakalinga ayi nkubabo basha nakwiinga wakoomunabo. Ano mukwiinga kucaya mushobo woonse kwakalinga kukuma mwaami, Esita wakabona ayi taeelete kuumunabo.
19 Cakubonenaako cakwe Esita cilatucafwa kushiba mbweenga twaamba nshetutoyeeya munshila ishika pamoyo. Na mulisuni kusansulula lipenshi limwi kumuntu ngomusuni na muntu ucite nkusu sha kweendelesha, kwaamba cakulibombya, cabulemu alimwi cakuteenda mweela, inga kwacafwa abuumbi.—Tus. 16:21, 23.
Buboni Bwakumushimu
w06 3/1 pe. 11 pala. 1
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku Lyakwe Esita
7:4—Ino kunyonyoolwa kwa baJuda kwakalinga ‘kukuma mwaami’ munshila nshi? Kwiinda mukwaamba cabusongo ayi nakwiinga wakoomunabo nicakalinga cakwaamba ayi nkuulishikwa ayi baJuda babe basha, Esita wakalinga kulwiita mwaami ayi taakuwo ncaakalinga kusa mukucanaamo mukucaikwa kwa baJuda. Maali asilifa ashika 10,000 Amani ngaakalinga washomesha kubika ku nkomwi ya mwaami pesule lya kucaya baJuda boonse, akalinga aniini kwiinda buboni mbobakalinga kweelete kucana nicakalinga ayi Amani woolisha baJuda mubusha. Alimwi muyeeyo wakucaya baJuda niwakaswitilila nkokwaamba ayi alakwe muka mwaami nakwiinga wakacaikwa.
SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | ESITA 9-10
“Wakasebensesha Nkusu Shakwe Kucafwa Bantu Bakwe”
it-2-E pe. 432 pala. 2
Modekayi
Modekayi ngowakapekwa cuuna cabulemu cakalinga kucite Amani alimwi mwaami wakafuula ninga yakwe ya keshibilo njaakanyaya Amani akwiipa Modekayi. Esita wakapa Modekayi incito yakulama buboni bwakalinga bwakwe Amani, iyo mwaami njaakalinga wamupa. Lyalo Modekayi wakasebensesha nkusu mwaami nshaakamupa, kubika mulawo uyo wakapa baJuda kuba ankusu shakulishitilisha. Aboobo ku baJuda ici cakalinga ciindi cakusangalala akulangila lupulusho. Baanji mu Buleelo bwa Bene Pesha bakatalika kuba kulubasu lwa baJuda, alimwi bushiku bwa namba 13 mu mweenshi wa Ada, ndyebwakashika, bushiku mulawo wa mwaami ndyewakalinga kweelete kukonkelwa, baJuda bakalinga kulibambite. Bacinenenene boonse bakaba kulubasu lwa baJuda ceebo ca mukuli unene Modekayi ngwaakalinga kucite. Ku Susa inkondo yakatolelela kwa bushiku bomwi. Balwani ba baJuda beendilila 75,000 bakacaikwa mu Pesha, kwiilikaawo abana bakwe Amani bali 10. (Esit 8:1–9:18) Pesule lya kubandika a Esita Modekayi wakabika mulawo wakusekelela kwa mwaaka amwaaka pabushiku bwa namba 14 a 15 mu mweenshi wiitwa ayi Ada, “panshiku sha pulimu.” Wakabalembela ayi nshiiku isho shibe shakusekelela akusangalala, kupaana shipo sha shakulya alimwi akupa bakandu shakulya. BaJuda bakakusumina kusekelela uku akuyuminisha bamulunyungu lwabo abaabo boonse bakaba kulubasu lwabo. Mukwiinga Modekayi ngowakalinga wabili mubuleelo boonse bwa bene Pesha, baJuda bantu bakwe Lesa bakalyaaba, bakalinga kumulemeka alimwi wakatolelela kubacitila shibotu.—Esit 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.
it-2-E pe. 716 pala. 5
Pulimu
Luyaando. Nabi kwaamba ayi bamwi balaamba ayi Kusekelela kwa Pulimu kucitwa aba Juda munshiku shino takwiilikiwo sha bupailishi alimwi cimwi ciindi balaciindilisha, ubu teshi mbocakalinga kale kale kusekelela uku ndyekwakatalika. Modekayi a Esita bakalinga basebenshi bakwe Lesa wancinencine Yehova, alimwi kusekelela uku kwakalinga kwakulemeka Nguwe. Yehova Lesa ngowakapa kwaamba ayi baJuda batacaikwi paciindi cilya, ceebo cakwaamba ayi makani akatalikila pakushomeka kwakwe Modekayi ceebo cakulambila Yehova eenkabo. Amani alyeelete wakalinga mwine Amaleki, mushobo Yehova ngwaakashinganya akwaamba ayi wakalinga kweelete kunyonyoolwa. Modekayi wakalemeka mulawo wakwe Lesa akukaka kukotamina Amani. (Esit 3:2, 5; Kulo 17:14-16) Alimwi maswi Modekayi ngaakalwiita Esita (Esit 4:14) alatondesha ayi wakalinga kulangila ayi Lesa winditeewo nkusu ngweshi akapulushe baJuda, alimwi kukaka kulya kwakwe Esita kaatana kuya mukubonekela ku mwaami kwaamba ayi aye asenge nshaakalinga kusuni akwiita mwaami kukusekelela, shilatondesha ayi wakalinga kusenga lucafwo kuli Lesa.—Esit 4:16.
cl mape. 101-102 mapa. 12-13
“Amukonkele Cakubonenaako Cakwe Lesa” Ndyemutosebensesha Nkusu Shanu
12 Yehova wakatupa baabo batanjilila mulibungano lya Bwineklistu. (Bene Ebulu 13:17) Basankwa aba beelela kutanjilila balyeelete kusebensesha nkusu nshebakapekwa kuswa kuli Lesa kucafwa mbelele shakwe Lesa akwaamba ayi shibe abuumi bubotu. Sa nkusu ishi shilapa bamanene kulyatilila bashominyinaabo? Sobwe napaceyi! Bamanene balyeelete kuliceesha akubona mukuli ngobacite mulibungano munshila yakweelanya kabotu. (1 Pita 5:2, 3) Baibo ilalwiita baabo bacite mukuli wakutanjilila ayi: ‘Amweembele libungano lyakwe Lesa, ilyo ndyaakoola abulowa bwa Mwanaakwe.’ (Milimo 20:28) Ici ncecintu cinene ceelete kupa bamanene kulama kabotu mbelele shakwe Yehova.
13 Kucakubonenaako, atwaambe ayi shicibusa wanu wamusenga ayi mumulamineko cintu cimwi ncaasuni abuumbi. Mulishi kwaamba ayi shicibusa wanu uyo wakasowa maali aanji abuumbi kwaamba ayi oole cintu ico. Sa inga tamucilami cakubikila maano abuumbi? Ubu bweenka mbocibete, Lesa alakwe wakapa bamanene mukuli wakulama cintu ca muulo unene abuumbi ca libungano, ilyo likoshanishikwa ku mbelele. (Joni 21:16, 17) Yehova alishisuni abuumbi mbelele shakwe alimwi ici ncecakapa kwaamba ayi ashuule abulowa bulibetele bwa Mwanaakwe wakashalwabo eenka, Yesu Klistu. Yehova wakacita boobo ceebo alisuni mbelele shakwe. Bamanene baliceesha baleebaluka cancine ici akulama mbelele shakwe Yehova munshila yeelete.
Buboni Bwakumushimu
w06 3/1 pe. 11 pala. 4
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku Lyakwe Esita
9:10, 15, 16—Ino nceebonshi baJuda tabakwe kubwesa buboni nabi kwaamba ayi mulawo wakalinga kusuminisha kucita boobo? Ici cakatondesha patuba ayi ncebakalinga kusuni nkulishitilisha, kuteshi kubila.
OCTOBER 2-8
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOBO 1-3
“Amutolelele Kutondesha Lusuno Lwanu Pali Yehova”
w18.02 pe. 6 mapa. 16-17
Amukonkele Cakubonenaako ca Lushomo Akunyumfwila Cakwe Nowa, Danyelo a Jobo
16 Mapensho Jobo ngaakeendaamo. Shintu shiinji shakaaluka mubuumi bwakwe Jobo. Kaatana kwiinda mumeelesho, Jobo “wakalinga mubile abuumbi pabantu bamwi ba kwicwe.” (Jobo 1:3) Wakalinga mubile, wakalinga kupukite, alimwi wakalinga kulemekwa abuumbi. (Jobo 29:7-16) Nacibi boobo, taakalinga kulisumpula na kulibona ayi taakalinga kuyandika lucafwo kuswa kuli Lesa. Alimwi Yehova wakeeta Jobo ayi “musebenshi wangu,” akwaamba ayi: “Ngumuntu utacite kampenda, ululeme, undemeka alimwi ushomeka kuli ndime.”—Jobo 1:8.
17 Nacibi boobo, buumi bwakwe Jobo bwakaaluka paciindi ciniinibo. Shintu shakwe shoonse shakanyonyooka alimwi wakaba abuumba abuumbi cakwaamba ayi wakalinga kusunibo kufwa. Tulicishi ayi Satana ngowakalengesha shoonse ishi ndyaakabeca ayi Jobo wakalinga kulambila Lesa ceebo ca shintu shibotu Lesa nshaakamupa. (Amubelenge Jobo 1:9, 10.) Yehova taakwe kusuulabo bubeshi Satana mbwakaamba. Sombi wakapa coolwe Jobo cakwaamba ayi atondeshe ayi wakalinga kusebensela Lesa ceebo calusuno lwakwe kuteshi ceebo ca shintu Lesa nshaakamupa.
w19.02 pe. 5 pala. 10
Amutolelele Kushomeka!
10 Satana nshakaamba pali Jobo nshaamba apali ndiswe. Ino nshakaamba shilatukuma buyani? Munshila imwi Satana alaamba ayi tamucitewo lusuno lwancinencine pali Yehova Lesa, aboobo na mwacana mapensho inga mwacileka kumusebensela kwaamba ayi mupulushe buumi bwanu alimwi ayi kushomeka kwanu nkwakubeca! (Jobo 2:4, 5; Ciyu. 12:10) Ino mulalinyumfwa buyani pabubeshi ubu? Cilyeelete mulalinyumfwa cibiibi abuumbi. Nacibi boobo, amuyeeye paceeci: Yehova alamushoma abuumbi cakwaamba ayi alasuminisha Satana kweelesha lushomo lwanu. Alicishi ayi inga mwacikonsha kutolelela kushomeka akutondesha ayi Satana ngumubeshi. Alimwi Washomesha ayi alaakumucafwa kwaamba ayi mucikoonshe. (Ebu. 13:6) Ncoolwe cinene abuumbi kwaamba ayi Yehova Lesa Winditeewo mububumbo boonse alatushoma! Kushomeka kulayandika abuumbi, mukwiinga kulatupa coolwe cakutondesha ayi Satana ngumubeshi, tulalemeka liina libotu lyakwe Ishiwesu akutondesha ayi tuli kulubasu lwa buleelo bwakwe. Ano ino nciinshi ceenga catucafwa kutolelela kushomeka?
Buboni Bwakumushimu
Nsheenga Tweeya ku Maswi Akweelaako Yesu Ngakaamba
9 Ino Yesu wakaamba nshi? Yesu ndyaakalinga pafwiifwi akufwa wakaamba ayi: “NobaLesa bangu, nobaLesa bangu, ino nciinshi ncemwandekeleshesha?” (Mate. 27:46) Baibo tayaambi cakapa kwaamba ayi Yesu aambe maswi aya. Nacibi boobo amubone nshetwiiya kuswa ku maswi aya. Comwi nceenga tweeyawo ncakwaamba ayi Yesu ndyaakaamba maswi aya wakalinga kukumanisha bushinshimi bulembetwe palilembo lya Kulumbaisha 22:1. Kwiilikaawo, maswi aya akatondesha patuba kwaamba ayi Yehova, taakalinga kushitilisha Mwanaakwe. (Jobo 1:10) Yesu wakalinga kucishi kwaamba ayi baIshi bakasuminisha balwani bakwe kwaamba ayi beeleshe lushomo lwakwe kushikila kulufu. Taakuwo muntu wakeeleshekwa mbuli mbwaakeeleshekwa Yesu. Alimwi maswi aya alatondesha ayi taakuwo mulandu ngwaakacita ngwakalinga kweelete kufwitaawo.
OCTOBER 9-15
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOBO 4-5
“Amukake Makani Akubeca”
it-1-E pe. 713 pala. 11
Elifasi
2. Womwi wa beshicibusa bakwe Jobo botatwe. (Job 2:11) Elifasi mwine Temani, cilyeelete wakalinga wamulishalane lya mwanaakwe Esau musankwa wakutaanguna, aboobo wakashalilwa mulishalane lyakwe Abulaamu alimwi wakalinga shikamukowa wapalaamfu wakwe Jobo. Lakwe abamulunyungu lwakwe bakalinga kulisumpula ceebo ca busongo bwabo. (Jel 49:7) Pa ‘beshikuyuminisha’ Jobo botatwe, Elifasi ngowakalinga kuboneka kuba panembo boonse ngobakalinga kukonkela, kutondesha ayi cilyeelete ngowakalinga munene. Ngowakataanguna kwaamba alimwi ngowakaamba maswi aanji.
w05 9/15 pe. 26 pala. 2
Amukake Miyeeyo Itabete Kabotu!
Ndyaakeebaluka nshaakabona mucili anga nciloto, Elifasi wakaamba ayi: “Mpeeke muuwo uniini wakeenda kumeenso angu cakwaamba ayi misusu yangu yakanyanyaala kuboowa. Kunembo lyangu kwakeemikana cintu, sombi ndakaalilwa kucishiba na nciinshi. Kwakoomuna tontolo, lyalo ndakanyumfwa liswi.” (Jobo 4:15, 16) Ino ngumushimu nshi wakayunga Elifasi? Maswi ngakaamba pesule lya kwaamba sheeshi alatondesha ayi mushimu uyo tewakalinga munjelo wakaswa kuli Lesa. (Jobo 4:17, 18) Wakalinga mushimu wa cibanda. Ncecakalengesha ayi Yehova alulike Elifasi ababye bobilo ceebo cakwaamba shakubeca. (Jobo 42:7) Ncakwiila Elifasi wakayungwa amushimu wa cibanda mukwiinga nshaakaamba shakatondesha miyeeyo itabete kabotu.
w10 2/15 pe. 19 mapa. 5-6
Amukake Bubeshi Bakwe Satana
Satana wakasebensesha Elifasi womwi wa beshicibusa botatwe bakalinga baya mukubona Jobo, kwaamba ayi aambe shakubeca ayi bantu inga tabacikonshi kutolelela kushomeka na kabeenda mumeelesho. Elifasi wakalwiita Jobo ayi: ‘Bantu bekala mumaanda abulongo, abo bakaswabo kulusuko bashanyonwabo anga nkabambala. Muntu inga kaali muumi macuunsa, sombi macolesha wafwa; ono na wafwa alafukilwa akulubilwabo limwi.’—Jobo 4:19, 20.
Malembo amwi alakoshanisha bantu ku ‘nongo’—mipika yakubumba ipwaika bwaangu. (2 Koli. 4:7) Ncakwiila tatubete bayumu ceebo cakutaba bamaninite a ceebo cakubisha kwa bashali besu bakutaanguna. (Loma. 5:12) Inga tatucikoonshi kulwana Satana palweesu. Sombi mukwiinga tuli Beneklistu, Yehova alatucafwa. Nabi kwaamba ayi tatumaninite, tulayandika abuumbi mumeenso akwe Lesa. (Isa. 43:4) Alimwi Yehova alapa mushimu wakwe usalashi kubaabo bamusenga. (Luka 11:13) Mushimu wakwe inga watupa “nkusu shiindaawo nshetucite,” kwaamba ayi tucikoonshe kulwana mapensho aswa kuli Satana. (2 Koli. 4:7; Filip. 4:13) Na katweelesha kulwana Satana, akuba bayumu mulushomo, Lesa alaakutuyumya. (1 Pit. 5:8-10) Aboobo tatweelete kuloonda Satana.
mrt 32 mapa. 13-17
Amulishitilishe Kumakani Akubeca
● Amutaangune kuyeeya makani ayo nkwaaswa ancaatokwaamba
Baibo Nshoyaamba: “Amushinishe shintu shoonse.”—1 Bene Tesalonika 5:21.
Kamutana kushoma makani amwi, na kutuminako bamwi nabi makani ashibikitwe na ayo ambilishikwa pa nyusi, amutaangune kushinisha ayi makani ayo ngancine. Ino inga mwashinisha buyani?
Amutaangune kuyeeya kwaswa makani ayo. Makampani na tubunga twambilisha makani inga twaalula makani ayo ceebo cakusuna kupanga maali na kuyuminisha luyaando lwa beshimapolitiki. Amweeleshe kweelanya makani ayo kumakani aamba beshikwaambilisha makani bamwi. Cimwi ciindi cakuteshiba babyaanu inga bamutumina makani akubeca pa fooni. Aboobo, mutanooshikilabo kushoma makani ali woonse ngomwatambula kushikila mwashiba makani ayo nkwaaswa.
Amushinishe ayi makani atokwaambwawo nga conoono alimwi mbwaabete. Amubone nshiku, makani ancine aliimo, alimwi abumboni bwancine butotondesha ayi makani ayo ncakwiila ngancine. Mulyeelete kucenjela abuumbi na makani ayumu kunyumfwisha atosansululwa munshila yuubu abuumbi na kulembwa munshila yeenga yamupa kucita cintu cimwi.
Buboni Bwakumushimu
w03 5/15 pe. 22 mapa. 5-6
Amutolelele Kushomeka Kwaamba ayi Muswitilile Mulubilo Lwakubuumi
Kuba lubasu lwa libunga lya bantu basebensela Yehova nsengwe yoonse inga kwatucafwa kuba bayumu. Ncoolwe cinene abuumbi kuba pakati ka bamakwesu abenankashi nsengwe yoonse batondesha lusuno! (1 Pita 2:17) Alimwi aswebo inga twayuminishako bashominyineesu.
Amuyeeye Jobo musankwa ululeme mbwaakacafwa bamwi. Nabi Elifasi uyo wakalinga shikuyuminisha wakubeca wakasumina akwaamba ayi: “Maswi ako akakalika myoyo abo batalantanta, ee, wakayuminisha baabo bakalinga kusuni kuwa.” (Jobo 4:4) Sa aswebo tulacafwa bamwi? Womwi awomwi wandiswe alicite mukuli wakucafwa bamakwesu abenankashi lwakumushimu kwaamba ayi batolelele kuliyumya muncito yakwe Lesa. Ndyetutosebensela pomwi ambabo tulyeelete kucita shintu munshila yeendelana amaswi aya aamba ayi: “Amuyumyeyumye maansa a baabo babula nkusu. Amupe nkusu myeendo ya baabo batootutumabo ceebo cakulefuka.” (Isaya 35:3) Aboobo, ino mbuyani na lyoonse kamuyuminishako mukwesu na nankashi ndyemuli kumabungano? (Bene Ebulu 10:24, 25) Kubayuminisha alimwi akubalumba ceebo cakwaamba ayi batolelela kucita shisangalasha Yehova, inga kwabacafwa kuba bayumu akupa kwaamba ayi bacikoonshe kuswitilila mulubilo lwakumushimu.
OCTOBER 16-22
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOBO 6-7
“Na Shintu Shayuma Abuumbi Mubuumi”
w06 3/15 pe. 14 pala. 10
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku Lyakwe Jobo
7:1; 14:14—Ino maswi akwaamba ayi ‘mulimo wangu wakukakatishikwa’ alasansulula nshi? Jobo wakalinga wapenga abuumbi cakwaamba ayi buumi bwakwe wakalinga kububonabo anga ni ncito iyumu yakukakatishikwa. (Jobo 10:17) Mukwiinga nshiku muntu nshaaba Mucuumbwe—kuswa ciindi ndyaafwa kushikila ndyeshi akabushikwe—nciindi ncaatakonshi kwaalula, aboobo Jobo wakacikoshanisha kuncito yakukakatishikwa.
‘Yehova . . . Ulafuna Baabo Batacite Cakulangila’
CIMWI ciindi, inga twayeeya pakuceya kwanshiku shesu mubuumi alimwi ‘amboshiswite mapensho.’ (Jobo 14:1) Aboobo cimwi ciindi ici cilatupa kulinyumfwa kulefuka. Basebenshi bakwe Yehova bamwi bakale kale abalo bakalinyumfwawo kulefuka. Bamwi bakashika apakuyeeya ayi inga cabota kufwabo. (1 Baam. 19:2-4; Jobo 3:1-3, 11; 7:15, 16) Nacibi boobo, Yehova Lesa ngobakalinga kushoma wakalinga kubayuminisha akubacafwa. Shakabacitikila shakalembwa mu Baibo kwaamba ayi na twabelengaamo tunooyuminishikwa akwiiyawo.—Loma. 15:4.
g 1/12 mape. 16-17
Na Mwalinyumfwa Anga Buumi Bwalemya
Nabi mwabona anga inga tamucikoonshi kuliyumya mumapensho ngomutokwiindaamo, mutaluubi kwaamba ayi teshi ndimwe nweenka nomutokwiinda mumapensho. Muntu uli woonse munshiku shino kuli mapensho ngatokwiindaamo. Baibo ilaamba ayi: ‘Shilengwa shoonse shilatongela lyoonse alimwi shilapenga kusheesho shicisa.’ (Bene Loma 8:22) Nabi kwaamba ayi pacecino ciindi inga kamubona anga mapensho anu teshi akamaneewo, sombi liinji shintu shilaba kabotu mukuya kwaciindi. Ano ino nciinshi ceenga camucafwa pacecino ciindi?
Amulwiiteko mubyaanu ngomushoma mapensho ngomutokwiindaamo. Baibo ilaamba ayi: ‘Shicibusa wancinencine ulasuna mubye ciindi coonse, alimwi ngomukwanu wakashalilwa kukucafwa mumapensho.’ (Tushimpi 17:17) Jobo musankwa ululeme, uyo waambwa mu Baibo, wakalwiitako bamwi paciindi ndyaakalinga kwiinda mumapensho. Ndyaakalinyumfwa ayi buumi bwakwe bwamucima ceebo ca mapensho, wakaamba ayi: “Ndanootongooka abuumbi. Ndanokwaambabo ceebo cakucisa kwa moyo wangu!” (Jobo 10:1) Kulwiitako bamwi mapensho ngomutokwiindaamo kulaakumupa kulinyumfwako kabotu, alimwi inga kwamupa kutalika kubona mapensho anu munshila ipuseneeko.
Amupaile camoyo woonse kuli Yehova. Bantu bamwi balayeeya mupailo ulapabo bantu kulinyumfwako kabotu, sombi Baibo teshi mboyaamba. Kulumbaisha 65:2 ilaamba Yehova Lesa ayi ‘Ngu shikukutika mipailo,’ alimwi 1 Pita 5:7 ilaamba ayi: ‘Ulamubikila maano.’ Baibo mankanda aanji ilaamba kuyandika kwa kucinka manungo muli Lesa. Kucakubonenaako:
‘Cinka manungo muli Yehova amoyo wako woonse. Kutacinka manungo mumaano ako akunyumfwisha shintu. Koyeeya Lesa mumilimo yako yoonse alakwe ndyeshi akakululamikile nshila shako.’—TUSHIMPI 3:5, 6.
“Abo bamulemeka [Yehova] ulabapa shoonse nshebasuni, alanyumfwa kulila kwabo akubafuna.”—KULUMBAISHA 145:19.
“Tulashoma cancinencine muli Lesa mukwiinga tulishinishite kwaamba ayi ulanyumfwa na twamusenga cintu cili coonse kweelana akuyanda kwakwe.”—1 JONI 5:14.
‘Yehova uli kulaamfu abamucita shibi, sombi mipailo ya baluleme uleenyumfwa.’—TUSHIMPI 15:29.
Na kamulwiita Yehova mapensho ngomutokwiindaamo, alaakumucafwa. Nceceeco Baibo ilamuyuminisha ayi “amucinke manungo muli nguwe ciindi coonse . . . Amumulwiite mapensho anu oonse.”—Kulumbaisha 62:8.
Buboni Bwakumushimu
Munookutika, Kushiba Kabotu Akunyumfwila Nkumbu
10 Inga twakonkela cakubonenaako cakwe Yehova na katweelesha cankusu kunyumfwishisha bamakwesu abenankashi. Amubashibe kabotu bamakwesu abenankashi. Amubandikaabo mabungano kaatana kutalika andyaamana, amusebenseabo muncito yakushimikila, alimwi na kacikonsheka inga mwabeetako kucakulya. Na mwacita boobo, mulaakusa mukushiba ayi anu benankashi bamwi balaboneka anga tabasuni kubandika ceebo ca nsoni, bamakwesu bamwi bacite maali aanji tabasunishishi bubile sombi balicite mushimu wakutambula beensu, na mpashi mushali umwi ucite baana ucelwa kumabungano lyoonse atokwiinda mubukaalo buyumu kuŋanda ceebo cakupikishikwa. (Jobo 6:29) Nacibi boobo, ici tacaambi ayi tulyeelete ‘kunoonjila mumakani abeene.’ (1 Timo. 5:13) Sombi ncetutokwaamba ncakwaamba ayi, cili kabotu kushibako makani amwi pabamakwesu abenankashi alimwi anshebatokwiindaamo mubuumi bwabo. Kucita boobo kulaakutucafwa kubashiba kabotu.
OCTOBER 23-29
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOBO 8-10
“Lusuno Lwakwe Lesa Lutamaani Lulatushitilisha ku Bubeshi Bwakwe Satana”
w15 7/1 pe. 12 pala. 3
Sa Ncakwiila Inga Twacikonsha Kucita Shisangalasha Lesa?
Jobo wakeenda mumapensho aanji akalinga kucitika mukukonkana alimwi akalinga kuboneka anga bamulekelesha. Ici cakamupa kuyeeya munshila iteelete akubona anga Lesa taakalinga kumubikilako maano nabi kwaamba ayi wakalinga kushoma muli Nguwe. (Jobo 9:20-22) Jobo wakalinga kulibona ayi ngumuntu ululeme abuumbi cakwaamba ayi bantu bamwi bakalinga kuyeeya anga wakalinga kulibona kululama kwiinda Lesa.—Jobo 32:1, 2; 35:1, 2.
Sa Mulalumba Palusuno Lutamaani Lwakwe Yehova?
14 Lusuno lwakwe Lesa lutamaani lulatushitilisha lwakumushimu. Defedi ndyaakalinga kupaila kuli Yehova wakaamba ayi: ‘Muli ndimwe ndushinisho moonjuba. Mulamfuna kumapensho angu oonse. Aboobo ndeemba palupulusho lwanu ceebo mulamfuna. . . . Uyo ucinka manungo muli Yehova, alishingulukitwe alusuno Lwakwe lutamaani.’ (Kulu. 32:7, 10) Muciindi camu Baibo, lubumbu lwandabala lwakalinga kushitilisha bantu bamundabala. Lusuno lutamaani lwakwe Yehova, luli anga ndubumbu ulo lweenga lwatushitilisha kushintu shili shoonse sheenga shanyonyoola bushicibusa bwesu anguwe. Kwiilikaawo, lusuno lutamaani lwakwe Yehova lulamupa kutucafwa kuba abushicibusa buyumu anguwe.—Jele. 31:3.
Buboni Bwakumushimu
w10 10/15 mape. 6-7 mapa. 19-20
“Ino Ngani Ushi Miyeeyo Yakwe Yehova?”
19 Ino tutokwiiyawo nshi pali “Yehova mbwayeeya”? Tulyeelete kucafwikwa a Maswi akwe Lesa kwaamba ayi tunyumfwishishe Yehova mbwayeeya. Tatweelete kuluba ayi alishi shintu shiinji kwiinda ndiswe. Jobo wakaamba ayi: ‘Lesa teshi muntu wakwaamba ayi inga ndamukumbula, akutolana kunkuta mukupikishanyaakwe.’ (Jobo 9:32) Bweenka mbuli Jobo, aswebo na twatalika kushiba kabotu Yehova mbwayeeya tulaakwaamba ayi: “Sombi iyi njimilimo yakwe ya peculubo. Muli njiyo, swebo tulanyumfwabo kutepeta kwakwe. Anu ngani weenga weshiba mankalunkalu atondesha nkusu shakwe?”—Jobo 26:14.
20 Ino tulyeelete kucita buyani na ndyetutobelenga Malembo twacana makani ayumu kunyumfwisha bunene bunene ayo akumite Yehova mbwaabona shintu? Na twaalilwa kunyumfwishisha kabotu nabi pesule lya kulangweetawo makani aamwi, tulyeelete kubona ciindi ici kuba coolwe cakutondesha ayi tulamushoma abuumbi Yehova. Mutaluubi ayi makani amwi alatupa coolwe cakutondesha ayi tulashoma Yehova amibo yakwe. Atuliceeshe akushiba ayi teshi shoonse Yehova nshaacita nsheenga twanyumfwisha. (Shiku. 11:5) Kucita boobo kulaakutucafwa kusumina maswi Paulo ngaakaamba ayi: “Ma, Lesa ulicite nkumbu abuumbi! Ngumusongo bumbi alimwi lushibo lwakwe talwaambiki! Taaku weenga wasansulula miyeeyo yakwe nabi kunyumfwishisha nshila shakwe. Bweenka bwaamba Malembo akwe Lesa ayi, ‘Anu ngani ushi Lesa mbwaayeeya? Ngani weenga wapanda maano Lesa? Anu ngani weenga wapa Lesa cintu kwaamba ayi alakwe akamuboshesheewo cimwi?’ Ceebo shintu shoonse nguLesa wakashilenga, ngooshibamba alimwi nshuumi ceebo ca nguwe. Kuli Lesa akube bulemu lyoonse. Ameni!”—Loma. 11:33-36.
OCTOBER 30–NOVEMBER 5
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | JOBO 11-12
“Nshila Shotatwe Mbweenga Twaba Abusongo Alimwi Ambweenga Bwatucafwa”
w09 4/15 pe. 6 pala. 17
Jobo Wakalemeka Liina Lyakwe Yehova
17 Ino nciinshi cakacafwa Jobo kutolelela kushomeka? Ncakutatoonsha kwaamba ayi wakalinga kucite kale bushicibusa buyumu a Yehova mapensho kaatana kumushikila. Nabi kwaamba ayi tatucitewo bumboni butondesha ayi Jobo wakalinga kucishi ayi Satana wakalinga kupikisha Yehova, Jobo wakalinga kushinishite kutolelela kushomeka. Wakaamba ayi: ‘Kushikila nkafwe teshi nkacilekeewo kushomeka!’ (Jobo 27:5) Ino nshinshi shakacafwa Jobo kuba abushicibusa buyumu a Yehova? Ncakutatoonsha kwaamba ayi wakanyumfwa Lesa nshaakacitila Abulaamu, Isaki alimwi a Jakobo abo bakalinga bamakwabo alimwi wakalinga kushoma nshakeeya. Alimwi wakacikonsha kwiiya mibo iinji yakwe Yehova kwiinda mukweebela shilengwa.—Amubelenge Jobo 12:7-9, 13, 16.
Tamubete Nweenka Yehova ali Andimwe
10 Amube bushicibusa a Beneklistu bashomeka. Amube bushicibusa abamwi mulibungano beenga bamucafwa. Inga caba ayi mbanene na mbanike pali ndimwe nabi na balicite nkulilo ipuseneeko ayaanu. Baibo ilaamba ayi ‘busongo bulacanika kubantu bacembele.’ (Jobo 12:12) Bacinene abalo inga beeya shiinji kuswa kubacanike bashomeka. Defedi wakalinga mwanike abuumbi kuli Jonasani, sombi ici tacikwe kupa kwaamba ayi batabi beshicibusa. (1 Samwe. 18:1) Defedi a Jonasani bakalinga kucafwana kusebensela Yehova nabi ndyebakalinga kwiinda mubukaalo buyumu. (1 Samwe. 23:16-18) Nankashi waliina lya Irina ucite mukwashi bateshi Bakamboni wakaamba ayi: “Bamakwesu abenankashi balaba anga mbashali na beshikamukowa besu bakumushimu. Yehova inga wabapa kuba anga ngumukwashi wiine ngotuyandika.”
11 Nciyumu kuba abeshicibusa na ulicite nsoni. Nankashi waliina lya Ratna ucite nsoni uyo wakeeya cancine nabi ndyaakalinga kupikishikwa wakaamba ayi: “Ndakasumina cancine cakwaamba ayi ndakalinga kuyandika lucafwo kuswa kubamakwesu abenankashi mulibungano.” Nabi kwaamba ayi inga caba ciyumu kulwiitako muntu umwi mbotolinyumfwa, kucita boobo inga kwamucafwa kuba abushicibusa buyumu amuntu uyo. Beshicibusa inga basuna kumuyuminisha alimwi akumucafwa, sombi inga mwayandika kubalwiita mbweenga bacita boobo.
12 Nshila yomwi mbweenga twaba abeshicibusa, nkusebensela pomwi abamwi muncito yakushimikila. Nankashi Carol ngotwalinga twaambawo wakaamba ayi: “Ndacana beshicibusa baanji kwiinda mukusebensela pomwi abenankashi bamwi muncito yakushimikila alimwi amuncito shimwi sha Bwaami. Yehova wancafwa abuumbi kwamyaaka iinji kwiinda mu beshicibusa aba.” Ncakutatoonsha kwaamba ayi kuba bushicibusa a Beneklistu bashomeka kulacafwa abuumbi. Yehova alatucafwa kukoma kutalinyumfwa kabotu mbuli kuumuninwa kwiinda mu beshicibusa besu.—Tus. 17:17.
it-2-E pe. 1190 pala. 2
Busongo
Busongo Bwakwe Lesa. Yehova eenkabo ngoocite busongo bumaninite, nkokwaamba ayi lakwe eenkabo ‘ngoocite busongo mushintu shoonse.’ (Lo 16:27; Ci 7:12) Lushibo nkushiba kabotu makani ancine, alimwi mukwiinga Yehova ngo Mulengi, “kuswabo lili alili” (Kulu 90:1, 2), ulishi shintu shoonse mububumbo, mboshakapangwa alimwi a shiliimo kuswabo kale kale kushikila apacecino ciindi. Ulishi milawo itweendelesha, shintu mbuli maanshi mbwaashinguluka, alimwi amilawo icafwa bantu mukulangoola makani alimwi akupanga shintu, alimwi kwakubula milawo iyi taakuwo nceenga bantu bacikonsha kucita. (Job 38:34-38; Kulu 104:24; Tu 3:19; Jel 10:12, 13) Aboobo, milawo yakulilemeka ilayandika abuumbi kwaamba ayi shintu shinootwendela kabotu, kusala kabotu, alimwi akuswitilila mubuumi. (Du 32:4-6; see JEHOVAH [A God of moral standards].) Taakuwo nceenga waalilwa kunyumfwishisha. (Isa 40:13, 14) Nabi kwaamba ayi inga wasuminisha shintu shimwi shiteendelani a njiisho shakwe shiluleme kucitika akuswitilila kwakaciindi, lakwe ngooshi makani oonse ashili kunembo alimwi shoonse kunembo shilaakuba kweelana akuyanda kwakwe, alimwi shintu shoonse nshaakaamba ‘shilaakuswitilila.’—Isa 55:8-11; 46:9-11.
Buboni Bwakumushimu
w08 8/1 pe. 11 pala. 5
Kubandikishanya Abacikula Bwangu
▪ ‘Sa ndanyumfwisha mwanaangu nshaatokweelesha kwaamba?’ Jobo 12:11 ilaamba ayi: “Sa matwi taashibi kubota kwa maswi, bweenka mulaka mbooshiba kubota kwa shakulya?” Cino nceciindi ndyemweelete “kushiba” shitosansulula mwanaanu ndyaatokwaamba. Liinji bacikula bwangu balisuni kusebensesha maswi atondesha anga nshebatokwaamba mboshicitika lyoonse. Kucakubonenaako, mpashi mwanaanu musankwa na mwanakashi inga waamba ayi, “Lyoonse mulancita anga ndi mwaana muniini!” na mpashi inga waamba ayi “Tamukutikiiwo na ntokwaamba!” Muciindi cakubikila bunene maano ku maswi ayo ngobasuni kusebensesha atatondeshi makani mbwaabete amushibe kwaamba ayi kuli cimwi mwanaanu ncatokwelesha kusansulula. Kucakubonenaako, mpashi mwanaanu na waamba ayi “lyoonse mulancita anga ndi mwaana muniini” inga wasansula ayi “Ntoolinyumfwa anga tamunshomiiwo,” alimwi na waamba ayi “Tamukutikiiwo na ntokwaamba” inga kacili ayi atosansulula ayi “Ndisuni kumulwiita mbontolinyumfwa.” Amweeleshe kunyumfwishisha mwanaanu nshaatokweelesha kwaamba.