Lwaki Kikulu Okulaba Enjawulo Eriwo?
Tewali kubuusabuusa nti Yesu ye Muyigiriza asinga bonna abaali babaddewo. Oyinza okuba nga naawe wali ogezezzaako okukoppa engeri gye yayigirizaamu, gamba ng’okozesa ebibuuzo n’ebyokulabirako. Naye obadde okimanyi nti Yesu era bwe yabanga ayigiriza, yateranga okuyamba abawuliriza okutegeera obulungi ensonga ng’abalaga bulazi enjawulo eriwo wakati w’ebintu ebimu?
Abantu bangi bwe baba boogera batera okulaga enjawulo gye baba balabyewo wakati w’ekintu ekimu n’ekirala. Oluusi ekyo bakikola nga tebakirowoozezzanako. Ng’ekyokulabirako, omuntu ayinza okwogera ebigambo nga bino, “Babadde batugambye nti ebibala byonna byengedde; naye bino tebinnaba kwengera.” Oba, “Omwana oyo yali wa nsonyi, naye kati mukalukalu.”
Osobola okuyamba omuntu omulala okukiraba nti waliwo enjawulo wakati w’ekintu ky’ova okumutegeeza n’ekyo ky’ogenda okuzzaako, ng’okozesa ebigambo gamba nga naye, kyokka, wabula, oba ku luuyi olulala. Bw’okola bw’otyo, gw’oba oyogera naye aba asobola bulungi okutegeera ensonga gy’oba oyogerako.
Wadde nga mu nnimi ezimu oba mu bitundu ebimu, abantu bayinza okuba nga tebakozesa nnyo bigambo ng’ebyo, kikulu nnyo omuntu okutegeera omugaso gwabyo. Lwaki? Bwe tuba tusoma Bayibuli, tusangamu ennyiriri nnyingi ezikozesa olulimi olufaananako bwe lutyo. Yesu yakozesa nnyo olulimi olw’engeri eyo ng’ayigiriza. Lowooza ku bigambo bye bino: “Abantu tebakoleeza ttabaaza ne bagivuunikako ekibbo, wabula bagiteeka ku kikondo.” ‘Sajja kuggyawo Mateeka wabula okugatuukiriza.’ “Mwawulira bwe kyagambibwa nti, ‘Toyendanga.’ Naye mbagamba nti, buli atunuulira omukazi . . . ” “Kyagambibwa nti, ‘Eriiso ligattibwenga eriiso n’erinnyo ligattibwenga erinnyo.’ Naye mbagamba nti: Omubi bw’akukolanga ekibi, teweesasuzanga; buli akukuba oluyi ku ttama lyo erya ddyo, omukyusizanga n’erya kkono.”—Mat. 5:15, 17, 27, 28, 38, 39.
Ebitabo ebirala ebya Bayibuli birimu ennyiriri ezikozesa olulimi olufaananako bwe lutyo. Bwe tulaba enjawulo eriwo wakati w’ebintu, kituyamba okutegeera obulungi ensonga eba eyogerwako. Bw’oba ng’oli muzadde, lowooza ku bigambo bino: “Bataata temunyiizanga baana bammwe, naye mubakuze mu kukangavvula kwa Yakuwa era mubateekemu endowooza ye.” (Bef. 6:4) Singa omutume Pawulo yagamba bugambi nti bataata (oba bamaama) basaanidde okukuza abaana baabwe mu kukangavvula kwa Yakuwa, ekyo kyandibadde kituufu. Kyokka olw’okuba yayogera ku ekyo ekirina okukolebwa n’ekyo ekitalina kukolebwa, kituyamba okutegeera obulungi ensonga gye yali ayogerako.
Oluvannyuma, mu ssuula eyo yennyini, Pawulo yawandiika nti: “Tetumeggana na musaayi na mubiri, naye tumeggana . . . n’emyoyo emibi egiri mu bifo eby’omu ggulu.” (Bef. 6:12) Mu kulaga enjawulo eyo, Pawulo atuyamba okukiraba nti olutalo lwe tulwana si lwangu. Tetulwana na bantu buntu; naye tulwana na myoyo emibi.
GANYULWA MU KULAGA ENJAWULO
Mu kitabo ky’Abeefeso, mulimu n’ennyiriri endala nnyingi Pawulo mwe yalagira enjawulo. Okufumiitiriza ku nnyiriri ezo kisobola okutuyamba okutegeera obulungi ebintu Pawulo bye yayogerako n’engeri gye tuyinza okubikolerako.
Bw’onoosoma ekipande ekiraga ezimu ku njawulo eziri mu Abeefeso essuula 4 ne 5, ojja kuganyulwa nnyo. Ng’osoma ekipande ekyo, lowooza ku ngeri ebyo by’osoma gye bikukwatako. Weebuuze: ‘Ndowooza ki gye nnina ku nsonga eno? Nneeyisa ntya mu beera eno oba mu mbeera efaananako bw’etyo? Bwe kituuka ku nsonga eno, abalala bantunuulira batya?’ Bw’okiraba nti olina we weetaaga okulongoosaamu, baako ky’okolawo. Bw’onookola bw’otyo, ojja kuganyulwa.
Ekipande ekyo muyinza n’okukikozesa mu kusinza kwammwe okw’amaka. Mwenna muyinza okusooka okusoma ebyawandiikibwa ebiri mu kipande nga bwe mwekenneenya n’enjawulo eziragiddwa mu byawandiikibwa ebyo. Oluvannyuma omu ku mmwe ayinza okwogera ekimu ku byawandiikibwa ebiragiddwa mu kipande, ate abalala ne bagezaako okujjukira enjawulo eragibwa mu kyawandiikibwa ekyo. Ekyo kiyinza okubayamba okulaba engeri gye muyinza okukolera ku ebyo ebiri mu byawandiikibwa ebyo. Bwe mukola mutyo, kisobola okuyamba mwenna, abato n’abakulu, okwoleka engeri z’Ekikristaayo mu maka gammwe n’awalala wonna.
Ojjukira enjawulo eragibwa mu kyawandiikibwa kino?
Bw’oneeyongera okutegeera emiganyulo egiri mu kulaga enjawulo, ojja kweyongera okuziraba ng’osoma Bayibuli, era ojja kufuba okuzikozesa ng’obuulira. Ng’ekyokulabirako, oyinza okugamba omuntu nti: “Abantu bangi balowooza nti waliwo ekiwonawo ng’omuntu afudde, naye weetegereze ekyo Ekigambo kya Katonda kye kyogera ku nsonga eyo.” Oba bw’oba oyigiriza omuntu Bayibuli, oyinza okumugamba nti: “Abantu abasinga obungi bagamba nti Yesu ye Katonda; naye Bayibuli etulaze ki ku nsonga eyo? Ekyo naawe okikkiriza?”
Mu Byawandiikibwa mulimu ennyiriri nnyingi eziraga enjawulo, era okwetegereza enjawulo ezo kituyamba okutambulira mu makubo ga Katonda. Era bwe tufuba okulaga abalala enjawulo, tuyinza okubayamba okuyiga amazima.