BIBILIOTHEKA ONLINE la Nsanja ya Namaing'anela
Nsanja ya Namaing'anela
BIBILIOTHEKA ONLINE
Ilolo
  • BIBILYA
  • VYOKHUMI-IWA
  • MIGUMANO
  • nwt Mayirelo 1:1-28:31
  • Mayirelo

Ikundu yei kavali vidiyo ilivo.

Nileveleleni, vitododomeya vofuna oni-a vidiyo.

  • Mayirelo
  • Bibilya la Ilambo Ipya la Malemba Opambuleya
Bibilya la Ilambo Ipya la Malemba Opambuleya
Mayirelo

MAYIRELO A ARUMIWI

1 Teofilo mumwasa oromule, ndatoolemba vyongo vyothene vyairile Yesu na vyafunji-idhe liye, 2 fiyedha vadambo latukuliwile liye dhowa dhulu, angavelenle malangi-o dhela mwa zimu ochena waarumiwee aasakunle liye. 3 Vasogolo vooni-iwa nyarwa, liye atooneela angali waingumi waarumiweao vo-indi-edha basa maumboni manjinji osikimizela. Aliwa tatoom’mona wa malambo 40 thitho liye anoawandela vya Umwene wa Nlungu. 4 Vahora yagumanyeile liye vambo-i na anamafunjedhao, atoava-a malangi-o oi: “Kamukhume mu Yerusalemu, mbwenye mudedi-edhele vyalanyedhile Baba, ninga mwauwandenleni miyo. 5 Namwasa oi Juwau abadiza na ma-inje, mbwenye va-anavire malambo manjinji nyo munodha badiziwa na zimu ochena.”

6 Ee-no tangagumanyeile, tatoom’fuka ira: “Mbwiye, n’nga munoweli-edha umwene wa Israeli va ee-ni?” 7 Liye atoawakhula ira: “Kamunofuneela idhiwa hora venango malambo asakunle Baba muutongee. 8 Mbwenye mwadhawachela zimu ochena, munodha kaana kopolo. Thitho munodha kala mboni dhanga mu Yerusalemu, wu Yudeya othene, wu Samaria fiyedha khomoni wa ilambo yavathi. 9 Angamadhi onga vyevi, atootukuliwa dhowa dhulu aliwa taonanga, thitho rambo watoom’khunela moi kataodileve m’mona. 10 Vahora yaing’anechecha aliwa dhulu liye agwelanga, mo-odedi-edhela vatooneela alombwana ambili owara vyowara vyochena thitho tatooimela vakhundu viwa. 11 Alombwana ambilao tatoafuka ira: “Nyo alombwana awu Galileya, mwasiwa ngwan’ni munaaing’anangave dhulu? Yesu utukuliwile varivinyu nodhowa dhulula, unodha dha mundhila yofwanafwana na yam’moni nyo adhowanga dhulu.”

12 Adhamale tatoowelela wu Yerusalemu, khumela Mwango wa Maolivi. Mwango wen’na wali vaduzi na Yerusalemu, wen’na wali ulendo wa kilometru imbo-i.* 13 Tangafiile sidadimo tatoovolowa kwartu ya dhulu, mwakalecha aliwa. Mwemo mwatookala Pedru, Juwau, Yakobo, Andreya, Filipi, Tomasi, Bartolumeu, Mateu, Yakobo mwana Alfeu, Simoni wathindhule na Yudasi mwana Yakobo. 14 Movwelana, othene enala tanoolimbela lobela vambo-i na Mariya m’mee Yesu, a-iyana enango naabalee Yesu.

15 Malambo enao, Pedru atooimela vari vaabalao, (mwinji wethene wenuo wali waatu owandamela 120) noonga ira: 16 “Abalanga, vyali vyofuneela ira lemba laongile Davide mokami-iwa na zimu ochena, likwakwaneli-edhiwe. Lembali ndi lokhuza Yudasi asogolele atu oma-inda Yesu. 17 Liye ali fwi-u, thitho alaba vambo-i na i-yo. 18 (Mutu wen’na atoogula munda na kobiri yatambili-iwile liye namwasa olaba basa lothakala. Liye atoogwa na muru nophwedheya ingulu thitho marumbwee othene atookhuma vandhe. 19 Vyevi vyatooidhiweya waatu othene awu Yerusalemu, moi munda wenuo tatouva-a dhina la iongelwiwa loi Akelidama, thapulela ira “Munda wa Sangiri.”) 20 Mu bukhu la Masalimo tatoolembamo ira, ‘Limburolee likale dembe, thitho kavafwanyeye mutu uliwethene okaathimo’ thitho ira, ‘Izoyee ninga namaing’anela iva-iwe mutu mwinango.’ 21 Ee-no pyofuneya ira avoloweliwe limburo na mutu m’mbo-i waatu awendecha vambo-i na i-yo hora yothene yairecha Mbwiye Yesu vyongo vyo-iyana i-yana vari vi-u. 22 Mutwee akale awendecha vambo-i na i-yo romela vabadiziwile Yesu na Juwau, dhafiya dambo latukuliwile Yesu dhowa dhulu. Thitho akale mboni ninga i-yo vamwasa ovenyathi-iwa wa Yesu muukwa.”

23 Ee-no vatoosakhuliwa atu ambili, Yosefi aitaniwa Barsaba oi anoidhiweya thitho ira Justo na Matiyasi. 24 Adhamale atoolobela ira: “Nyo Yohova,* munoidhiwa mirima ya atu othene, munithonyi-edhe mutu um’sakunle nyo, vaatu ambilala 25 ira akale rumiwi nolaba basa la-iidhe Yudasi dhowangavyee.” 26 Adhamale atooira vyolotela thitho vyolotelavyo vyatoosakula Matiyasi. Ee-no liye atoom’thangani-a vaarumiwi 11 ale.

2 Moi e-no othene tatoogumanyeya vambo-i vadambo la pwando la Petekoste. 2 Mo-odedi-edhela dhulu watoovweya uuma ninga walipevo lakopolo, thitho uumao watoodhala m’mba mwethene mwali aliwamo. 3 Adhamale atoona vyongo ninga malumi a-indanga mulo, thitho atoogaweya nokala vamuru wa mutu uliwethene. 4 Thitho othene enao tatoodhaliwa na zimu ochena moi tatooroma onga viongelo vyo-iyana-iyana, movwelana na mwaairi-idhe zimuwo.

5 Vahora yeniyo, Ayuda oova Nlungu okhumela maziza othene availambo yavathi takala wu Yerusalemu. 6 Ee-no uumao ungavweile, vatoogumanyeya mwinji nlukulu waatu. Aliwa tatoodabwa maningi namwasa oi mutu uliwethene anoavwa arumiwao taonganga muiyongelwee. 7 Vyevyo vyatoadabwi-a maningi moi tatooroma fukana ira: “Nyo, n’nga atu othene anoongala kai awu Galileya? 8 N’nga vinoodeya a-vi ira uliwethene wa i-yo avwenga muiongelwee?* 9 Vano vatokala atu okhumela wu Parti, wu Mediya na wu Elamu; vatokala thitho atu okhumela wu Mesopotaniya, wu Yudeya, wu Kapadokiya, wu Ponto na provisia yau Aziya. 10 Vatokala atu okhumela wu Firijiya, wu Pafiliya, wu Iguputu na matatamu awu Libiya ali duzi na Kirene. Vatokala thitho alendo okhumela wu Roma oi mba Ayuda naatu tavolowile mu Iyuda. 11 Vatokala thitho Akereti na Arabiya. I-yo othene ninoavwa taonganga vyongo vilukhulu vya Nlungu mu viongelo vi-u.” 12 Atu othene tatoodabwa maningi thitho tatoogomiwa luso moi tanoofukana ira: “N’nga vyevi vinothapulela n’ni?” 13 Mbwenye enango tanoatheya noonganga ira: “Tatomala lezela vinyu m’pya enala.”

14 Mbwenye Pedru atooimela vambo-i naarumiwi 11 ale. Liye atoaongana mogweli-a madhu ira: “Nyo atu awu Yudeya na nyo mwethene munokala mu Yerusalemu muidhiwe vi thitho muvuruwane pama vinofuna miyo uwandelani. 15 Kaiira atwala atolezela ninga munoongela nyo khabe, namwasa oi yen’na ndi 9 hora. 16 Mbwenye vinoireyavi pyaongiwile dhela mwa namaongela Joeli ira: 17 ‘“Malambo omari-a,” Nlungu unoonga ira, “ndinodha velela zimwanga wa yaingumi iliyothene, thitho a-iminyu aalombwana na a-iyana tanodha onga ninga anamaongela. Azombwe anodha ona masopenya thitho alombwana oulula anodha ro-a. 18 Malambo enao adhaaranga aalombwana na a-iyana ndinodha ava-a zimwanga thitho anodha onga ninga anamaongela. 19 Ndinodha ira vyodambwi-a dhulu na vizindiyelo va ilambo yavathi. Vanodha kala sangiri, mulo na wichi ogwela dhulu. 20 Dhuwa linodha sanduwa kala isi thitho mwedi unodha sanduwa kala sangiri. Vyevyo vinodha ireya dambo nlukhulu thitho la titimi-o la Yohova* la-anafiye. 21 Thitho mutu uliwethene oitana dhina la Yohova* unodha vulumuwa.”’

22 “Nyo Aisraeli, muvuruwane madhu ala: Yesu wau Nazareti ndi mutu oi Nlungu atouoni-ani vakwecha. Atooira vyevyo dhela mabasa akopolo, vyodabwi-a, vizindiyelo viirile Nlungu dhela mwa liye, ninga munoidhiwela nyo. 23 Nlungu atooidhiwa vya mutu wen’na ira unodha veleliwa movwelana na vyasaka-edhile liye wale. Nyo mwatoiri-a ira aphiwe moira khomeliwa vaimurini naatu o-ovwela malamulo. 24 Mbwenye Nlungu atoom’venyathi-a vom’thathula mu nyarwa dhoukwa,* namwasa oi kavyakale vyoodeya ira akaleve muukwa. 25 Vale Davide atoonga vya liye ira: ‘Hora dhothene ndino-ela Yohova vasogolo vanga. Namwasa oi liye, uli wu dhandha langa lodyana thitho kandinodha tekenyeya. 26 Vamwasa wen’na rimanga unaasangalala thitho ndatoonga mosangalala maningi. Thitho ndinodha kaana idedi-edho, 27 namwasa oi kamunodha ndi-iya masiyeni, thitho kamunodha rumeli-a ira manungo amutwinyu ororomeleya avunde. 28 Mutondiidhiwi-a ndhila dha ingumi thitho munodha iri-a ira ndisangalalenga maningi ndakala duzi na nyo.’

29 “Abalanga, ndinoonga mothathuwa vya mbwii-u Davide. Liye atookwa no-eliwa masiyeni thitho masiyee awo atokalavove fiyedha va ee-ni. 30 Liye ali namaongela thitho atoidhiwa ira Nlungu atoom’lanyedha volumbela ira, vapandonivee wa umwene anodha kaathi-avo mutu m’mbo-i wa zizalee. 31 Liye atooidhiwelatu vya sogolo thitho atoongelatu vyovenyathi-iwa wa Kristu ira ka-iiwile masiyeni thitho manungwee katavundile. 32 Yesu wenuo Nlungu atoom’venyathi-a thitho i-yo othene nili amboni a vyevyo. 33 Liye atootitimi-iwa vokala wu dhandha lodyana la Nlungu, atoowachela zimu ochena walanyedhiwile liye khumela wa Baba. Ee-no liye utoniva-a zimu ochena unoona nyo na unovwa nyo ula. 34 Thitho Davide kadhowile dhulu mbwenye liye atoonga ira, ‘Yohova atoom’mwandela Mbwiyanga ira: “Ukale wu dhandha langa lodyana 35 fiyedha ndidhaa-ela amwidanaa vathi va manyalwaa.”’ 36 Ee-no mbumba yothene ya Israeli iidhiwe ira, Yesu wam’phide nyo voira m’thomeya vaimurinule, Nlungu utoom’ela kala Mbwiye na Kristu.”

37 Aliwa tangavwide madhu enala, tatoorucheya maningi mirimani mwiwa thitho tatoom’fuka Pedru naarumiwi enangoao ira: “Abali-u, n’nga niire n’ni veva?” 38 Pedru atoawandela ira: “Muchinyuwe, thitho mutu uliwethene abadiziwe mu dhina la Yesu Kristu ira vyodawa vinyu vileveleliwe. Mwaira e-no munodha wachela yotuva yapezi ya zimu ochena. 39 Namwasa oi yolanyedhai iveleliwile wanyo, waa-iminyu, atu ali undendai, na othene anofuna sakuliwa na Yohova Nlungwi-u.” 40 Pedru atooirela umboni mokwakwanela na madhu enango manjinji thitho atoodhowanave akumbanyedha othene ira: “Mudhivulumuche wu mbumba yamathuulelo odawiila.” 41 Ee-no atu tavwide madhweao mosangalala tatoobadiziwa, moi dambo lelo numero ya anamafunjedha yatoowenjedheleya naatu owandamela 3.000. 42 Ee-no aliwa tatoodhowanave a-rela vyafunji-a arumiwao, waredha, dyela vambo-ive thitho lobela.

43 Atu othene enao tatooroma ova maningi thitho arumiwao tatooroma ira vyongo vyodabwi-a na vizindiyelo vinjinji. 44 Atu othene taroromenlao tanookalela vambo-i nogawana vyongo vyana aliwa. 45 Aliwa tanooguli-a mamburwiwa na vyongo vinango vyana aliwa nogawa waatu othene kobiri yafwanya aliwa movwelana na vyorambulela vya mutu uliwethene. 46 Dambo nlilothene tanoogumanyeya kachisini movwelana, tanoitanelana vyodya manyumbani mwiwa nogawana vyodya mosangalala thitho na rima wethene. 47 Tanom’titimi-a Nlungu thitho atu othene tanoadhiveliwana. Moi dambo nlilothene Yohova* anoodhowanave wenjedhela atu aavulumucha liye.

3 Moi e-no Pedru na Juwau taira dhowa malobela kachisini 15 hora. 2 Moi e-no vatookala lombwana mwinango abaliwile orangala. Dambo nlilothene tanoom’tukula mam’kaathi-a vaduzi na lango wa kachisi waromoliwa ira lango Obaleya, ira avepenga vyongo* waatu avolowa kachisinimo. 3 Mutuo angam’moni Pedru na Juwau tavolowanga kachisinimo, atooroma avepha ira tam’va-emo vyongo. 4 Mbwenye Pedru vambo-i na Juwau tatoom’mwing’anechecha nom’mwandela ira: “Kaniing’ane.” 5 Liye atoaing’anechecha nodedi-edhelanga ira anom’va-a yongo. 6 Mbwenye Pedru atoonga ira: “Kandina kobiri ya fero venango oro, mbwenye ndinouva-a yongo inamiyo: Mudhina la Yesu Kristu wau Nazareti, wenda!” 7 Adhaire e-no atom’inda dhandha la ono odyana nom’mwimeli-a. Hora yeniyene manyalo na mendwee vyatoolimba. 8 Vingairile e-no atoolupha noimela thitho atooroma wenda. Liye atoavolowana vambo-i kachisinimo, awendanga, luphalupha, nom’titimi-a Nlungu. 9 Atu othene tatoom’mona awendanga nom’titimi-a Nlungu. 10 Aliwa tatoom’zindiyela ira ndi mutu akaathecha va Lango Obaleya wa kachisi novephanga vyongo.* Thitho atwao tatoodabwa maningi na vyamwireelevyo.

11 Mutule vyadhowanave liye wenda na Pedru vambo-i na Juwau, mwinji waatu wanootamangela waaliwa va limburo laitaniwa konde la Solomu, udabwanga maningi. 12 Pedru angaoni vyevi, atouwandela mwinji waatuo ira: “Nyo Aisraeli, mwasiwa ngwan’ni munodabwa na vyevi? Mwasiwa ngwan’ni munaaniing’anechecha kalanga ninga nim’mwendi-idhe na kopolo dhi-u venango namwasa odhivelela wi-u wa Nlungu? 13 Nlungu wa Abrahamu, wa Izaki na wa Yakobo, Nlungu wa anamabali-u, ngulemezile rumiwee Yesu, wam’velenle nyo nom’konda vamethoni va Pilato, angalive ira Pilatuo anoofuna m’thathula. 14 Ee nyo mwatookonda mutu ochena na olongomanuo, thitho mwatoovepha ira tauthathuleleni liphanga. 15 Mwatoopha rumiwi nlukhulu wa ingumi, mbwenye Nlungu atoom’venyathi-a thitho i-yo nili amboni vamwasa wen’na. 16 Mutu unom’mona nyo thitho um’mwidhi nyo ula utoila mu dhina la Yesu, thitho namwasa oi nitororomela dhinalee. Iroromelo ina i-yo va Yesu, chiiri-idhe ira mutula aile ninga munom’monela nyomu. 17 Abalanga, nditoidhiwa ira mwatooira vyongo mo-ozindiyela, ninga mwairele thitho anamasogolelinyu. 18 Mbwenye mwandhila yen’na Nlungu utokwakwaneli-edha viongile liye dhela wa anamaongela othene ira, Kristu unodha ona nyarwa.

19 “Ee-no muchinyuwe nodhimbinuwa ira vyodawa vinyu vileveleliwe,* thitho ira hora dhodidili-a dhokhumela wa Yohova,* dhidhe wa nyo. 20 Thitho ira am’rume Yesu, oi ndi Kristu osakhuliwa namwasa wa nyo. 21 Liye unofwanela kalave dhulu fiyedhela vahora inofuna Nlungu saka-edha vyongo vyothene, vyaongile liye dhela mwa anamaongele ochena awale. 22 Thitho Mose atoonga ira: ‘Yohova Nlungwinyu unodha uva-ani namaongela ninga miyo khumela vari vaabalinyu. Mudham’vwele va vyongo vyothene vinofuna liye dhauwandelani. 23 Mutu uliwethene unofuna dhakonda a-vwela namaongeluo, Nlungu unodha m’pha ira a-akaleve vari vaatu.’ 24 Thitho anamaongela othene, romela Samueli fiyedha anamaongela othene adhidhe ndulimwee, tatoonga mo-ovira khundu vya malambo enala. 25 Nyo muli a-ima aanamaongela na avwelano lairile Nlungu na anamabalinyu awale. Liye atoom’mwandela Abrahamu ira: ‘Dhela mwa mbumbaa* mabanja othene availambo yavathi anodha raeli-iwa.’ 26 Nlungu angasakunle rumiwee, yoroma atoom’ruma wa nyo ira adhauraeli-eni nokami-a uliwethene wa nyo chinja mabasee othakala.”

4 Vahora yaaongana Pedru na Juwau atwao, asembe, alimbo ing’anela kachisi na Asaduki* tatoofiya. 2 Aliwa tatoothakaleliwa namwasa oi arumiwao tanoofunji-a atu nolaleela mo-ovira khundu vyoi Yesu atoovenyathi-iwa.* 3 Ee-no tatoamanga noafungela perezo fiyedha bebe-inimwee, namwasa oi dhuwa latoovira. 4 Mbwenye atu anjinji avuruwan’ne madhwiwao tatoororomela, thitho numero ya alombwana yatoowandamela 5.000.

5 Dambo lo-arela, anamatonga, andimuwa na alembi tatoogumanyeya wu Yerusalemu. 6 Vatookala thitho Anasi oi ali ndimuwa wa sembe, Kayafa, Juwau, Alexandri na atu othene oi tali abalee a ndimuwa wa sembe. 7 Moi e-no tatoom’mwimeli-a Pedru na Juwau vari viwa noroma afuka ira: “N’nga uuva-idheni kopolo dhoirelana vyongo vyevi mbaani, venango munoira vyongo vyevi na dhina laani?” 8 Pedru angadhaliwile na zimu ochena, atoawakhula ira:

“Nyo anamatonga naandimuwa, 9 akala ninofukiwa penene va vyongo vyapama vim’mwirele i-yo mutu orangalula thitho akala munofuna idhiwa ira um’mwili-idhe mbaani, 10 nyo mwethene na Israeli othene, mwiidhiwe ira, mutu uimenle vasogolovinyula utoili-iwa dhela mudhina la Yesu Kristu wau Nazareti wam’phide nyo moira m’thomeya vaimurinule, adhamale Nlungu ungom’venyathi-a. 11 Yesu wen’na ndi ‘libwe loi nyo alimbo manga nyumba mwatooliona kala lo-okaana basa, mbwenye e-ni lidhidhe libwe lofuneya maningi lavakhomoni.’* 12 Thitho kavali mutu uliwethene unaode nivulumucha, namwasa oi kavali dhina n’nango liveleliwile vailambo yavathi linaode nivulumucha.”

13 Tangaoni ira Pedru na Juwau anoonga molimba rima nothuulela ira tali atwene viwa o-ofunja,* tatoodabwa maningi. Thitho tatoozindiyela ira aliwa tawenda vambo-i na Yesu. 14 Voi mutu aili-iwilule ali vevo, aliwa katana yoonga. 15 Ee-no tatoawandela ira takhume mu sala la Tribunale nlukhulu la Ayuda. Thitho tatooroma thapanya 16 ira: “N’nga naairena a-vi atwala namwasa oi onga mwaimbarimbari, aliwa tatoira izindiyelo ilikhulu moi atu othene awu Yerusalemu, tatoona vyevi. Thitho i-yo kaninaode runi-a. 17 Ee-no ira mwasula wa-amwadheye waatu enango, dhoweni niatuche noawandela ira kationgeve okoka dhina leli wa mutu uliwethene.”

18 Adhamale tatoaitana noawandela ira kationgeve okoka venango funji-a mu dhina la Yesu. 19 Mbwenye Pedru na Juwau tatoawakhula ira: “Mutonge mwekhene, akala pyofwanelela vwela nyo malo movwela Nlungu. 20 Mbwenye i-yo kanino-iya onga vyongo vyaoni i-yo na vyavwide i-yo.” 21 Ee-no tangamadhi atucha okoka tatoa-iya, namwasa oi kataafwaidhena mwasa uliwethene owalangela.Thitho taova atu, voi atu othene tanoom’titimi-a Nlungu namwasa wa vyongo vyairile aliwavyo. 22 Namwasa oi mutu aili-iwile modabwi-ula ana vyawa vyokwaranya 40.

23 Tangaakhumi-idhe aliwa tatoodhowa wa anamafunjedha afwiwa, noawandela vyongo vyothene vyaawandenle andimuwa a sembe na andimuwa. 24 Tangavwide vyevi othene tatoovepha wa Nlungu ira:

“Mbwiye nlukhulu kwaranya, nyo ngwapanduchile dhulu na ilambo yavathi, bara na vyongo vyothene vinokala mwemo. 25 Vo-indi-edha basa zimu ochena, nyo mwatoonga dhela wa mbwii-u Davide rumiwinyu ira: ‘Mwasiwa ngwan’ni atu amaziza enango anaaira gereve thitho mwasiwa ngwan’ni atu anaathuulela vyongo vyo-okaana basa? 26 Mamwene availambo yavathi atogumanyeya, thitho anamatonga atogumanyeya vambo-ive ira talimbanena Yohova vambo-i na ozoziwee.’ 27 Vyevi vyatooireyadi vagumanyeile Herodi, Potiyo Pilato, atu amaziza enango, na atu amu Israeli ira tadhimbinuwele Yesu rumiwinyu ochena, wam’zozile nyo. 28 Tatoogumanyeya ira taire vyaongile nyo. Vyevi vitoireya namwasa oi nyo muli wakopolo thitho voi vyali vyovwelana na ifunelwinyu. 29 Va e-ni Yohova, kavuruwanani moda unonituchela aliwa thitho munikami-e i-yo adhaarinyu ira nidhowenave onga madhwinyu molimba rima. 30 Mudhowenave ili-a atu na dhandha linyu nokami-a ira vyodabwi-a vidhowenganave ireya mu dhina la Yesu, oi ngurumiwinyu ochena.”

31 Angamadhi lobela mosembezela, limburo lagumanyeile aliwalo latootekenyeya. Adhamale othene tatoodhaliwa na zimu ochena thitho tatooroma onga madhu a Nlungu molimba rima.

32 Atu othene taroromenle tali ovwelana. Kavali mutu uliwethene aonga ira vyongo vyana liye pyee baa-i. Vyongo vyothene vyana aliwa tavilabi-edha basa othenene. 33 Arumiwao tatoodhowanave irela umboni mwakopolo vyovenyathi-iwa wa Mbwiye Yesu. Thitho Nlungu anoathonyi-edha riya rima ulukhulu. 34 Thitho kavali mutu uliwethene arambulela yongo. Othene ana minda venango nyumba, tanooguli-a nodhana kobiridho. 35 Thitho tanoodhivelela wa arumiwi. Amala kobiridho tanoodhigawa wa mutu uliwethene movwelana na vyafuneela aliwa. 36 Ee-no Yosefi, oi arumiwao tatoom’va-a dhina loi Barnaba, (thapulela ira, “Mwana odidili-a”) oi thitho ali Mulevi obaliwela wu Kupuru, 37 atookaana munda. Liye atooguli-a munduo nodhowana kobiridho madhivelela wa arumiwi.

5 Lombwana mwinango dhinalee Ananiya na i-yanee Safira, tatooguli-a mundiwa. 2 Mbwenye liye atoovungulavo kobiri dhinango nodhilokota thitho i-yanee atooviidhiwa vyevyo. Moi e-no atootukula kobiri dha-adhidho madhivelela waarumiwi. 3 Mbwenye Pedru atoom’fuka ira: “Ananiya, n’nga mwasiwa ngwan’ni Satana utoulimbi-a rima ira unami-e zimu ochena volokota kobiri dhinango dha munda? 4 N’nga munduo kwaliwaa wa-anauguli-e? Thitho wangamadhi uguli-a kobiridho kwaadhiirena yongo iliyothene yafunawee? N’nga mwasiwa ngwan’ni watoothuulela irana vyongo vyevi? Veva kunami-idhe atu, mbwenye unami-idhe Nlungu.” 5 Ananiya angavwide vyevi atoogwa vathi noukwa. Thitho atu othene tangavwide vyevi tatoova maningi. 6 Moi e-no azombwe tatoodha dham’bilinga na nguwo thitho tatoodhowa mam’lokota.

7 Vangavirile mahora mararu i-yanee atoovolowa thitho kaaidhiwa vyaireile. 8 Moi e-no Pedru atoom’fuka ira: “Kandiwandele, n’nga kobiri dhothene dhiguli-idhe nyo mundinyu tidhedhi?” Liye atoowakhula ira: “Ee, ndidhedho.” 9 Adhamale Pedru atoom’fuka ira: “Mwasiwa ngwan’ni nyo ambilene mwatoovwelana ira munami-e zimu wa Yohova?* Kaing’ana, atu atukunle man’naa dhowa mam’lokota ali valango. Naweene thitho anoutukula.” 10 Vahora yeniyene safira atoogwa vaduzi na manyalo a Pedru noukwa. Vahora yavolowa azombwe m’mbamo tafwaidhe angamadhi wukwa. Ee-no tatoom’tukula dhowa mam’lokota duzi naman’nee. 11 Vidhaire e-no atu afunjedha madhu a Nlungu na atu enango othene tangavwide vyevyo tatoova maningi.

12 Arumiwao tanoodhowanave ira vizindiyelo na vyodabwi-a vinjinji vari vaatu. Thitho atu othene ororomeleya tanoogumanyeya valimburo laitaniwa khonde la Solomu. 13 Onga mwaimbarimbari kavali mutu uliwethene alimbile rima vwelana na anamafunjedhao, mbwenye atu tanoatitimi-a maningi. 14 Thitho numero yaatu aroromela Mbwiye yanoodhowanave wenjedheleya, namwasa oi alombwana na a-iyana anjinji tatookala anamafunjedha. 15 Atwao tanoodhana atu abulela noagoni-a khundu mwa ndhila vamakama mang’ono na maphaa ira Pedru aviranga, ruthee baa-i ufiyedhele alimbo bulelao. 16 Thitho atu anjinji okhumela masidadi orungunuwa Yerusalemu tanoodhowana weo atu abulela na aoni-iwa nyarwa na viwanda. Moi othene enao anooili-iwa.

17 Mbwenye ndimuwa wa sembe naatu othene ali vambo-i na liye oi tali a gulu la Asaduki, tatookaana bivu. Ee-no aliwa tatoovenyathi 18 noamanga arumiwao thitho tatoafungela perezo. 19 Mbwenye nama-iyu, ngelo wa Yohova atoodhula viseo vya perezwiyo noakhumi-a thitho atoawandela ira: 20 “Mudhowe kachisini thitho mumadhowenave awandela atu vyokuza ingumi yo-omala inodha.” 21 Bebeinimwee namaebe-i maningi tatoovolowa kachisini noroma funji-a.

Mbwenye ndimuwa wa sembe na atu othene ali vambo-i naliye tatoogumanyei-a anamatonga othene a Tribunale nlukhulu la Ayuda na andimuwa othene a Israeli. Adhamale tatooruma anamaing’anela ira tamatukule arumiwale perezoniule noadhana. 22 Ee-no anamaing’anelao tangafiile, kataafwaidhemo perezonimo. Ee-no tatoowelela dhowa maonga vyevi. 23 Aliwa tatoonga ira: “Nifwaidhe perezo ingali yofungiwa pama thitho anamaing’anela tangaimenle milangoni. Mbwenye ningadhunle kanifwaidhemo mutu uliwethene.” 24 Namaing’anela kachisi na ndimuwa wa sembe tangavwide vyevi, tatoogomiwa luso namwasa oi kataidhiwa ira vinokala a-vi. 25 Mbwenye vatoofiya mutu mwinango noawandela ira: “Nyo! Alombwana aafungenle nyo perezo ale tali kachisini thitho tanaafunji-a atu.” 26 Vidhaire e-no namaing’anela kachisi na anamaing’anelee tatoovenyathi dhowa maatukula. Mbwenye kataatukunle mwauwalanga voova ponyedhiwa mabwe naatu.

27 Ee-no atoadhana noaimeli-a mu sala la Tribunale nlukhulu la Ayuda. Thitho ndimuwa wa sembe atoonga 28 ira: “Natouwandelani mwakopolo ira kamudhafunji-eve okoka mudhina leli. Mbwenye kaing’anangani! Mutodhali-a Yerusalemu wethene na makhundo anofunji-a nyo thitho mutosimikizela rima ira i-yo nikaena landu wa sangiri ya mutu wen’na.” 29 Pedru naarumiwi enango tatoowakhula ira: “I-yo ninofwanela vwela Nlungu ninga namatonga a-kala atu. 30 Nlungu wa anamabali-u atoom’venyathi-a Yesu wam’phide nyo voira m’thomeya vaimurini. 31 Thitho Nlungu atoom’titimi-a vom-ela wu dhandhalee lodyana ninga rumiwi nlukhulu na namavulumucha. Atooirana vyevi ira Aisraeli tachinyuwe thitho ira vyodawaviwa vileveleliwe. 32 Thitho i-yo nili amboni a vyongo vyevi, saasawa thitho na zimu ochena wavelenle Nlungu waatu anom’vwela ninga namatonga.”

33 Tangavwide vyevi tatoothakaleliwa maningi moi tanoofuna apha. 34 Mbwenye Farisi mwinango dhinalee Gamaliyeli atooimela mu Tribunale nlukhulu la Ayuda. Liye ali namafunji-a wa Ilamulo thitho anoolemeziwa na atu othene. Moi e-no atoawandela ira tarome akhumi-a vang’ono arumiwao. 35 Adhamale atoawandela ira: “Nyo Aisraeli, muire polepole na vinofuna nyo airana atwala. 36 Namwasa oi malambo andulimo, waatookala mutu mwinango aitaniwa Teuda, oi atoodhivwei-a maningi thitho atu owandamela 400 tatoovolowa gulunimwee. Mbwenye atoophiwa thitho atu othene tam-arela tatoobalaleya a-fwanyeyave. 37 Adhamale watoodha Yudasi wau Galileya malambo alembeliwa atu. Atu anjinji tatookopeya nom-arela mbwenye naliyene thitho atookwa. Moi atu othene tam’arela tatoobalaleya. 38 Ee-no vyongo vafiile aliwava, ndinouwandelani ira kaamwalimbanena atwala mwaa-iye viwa. Namwasa oi akala ndiifunelwiwa venango basali linokhumela waatu, kalinodhowa undendai. 39 Mbwenye akala linokhumela wa Nlungu kamunooda akondi-a. Thitho mwakanyi-edhave irangana vyevi munokala ninga munaalimbanana Nlungu.” 40 Aliwa tatoovwela malangi-oe ala thitho tatoaitana arumiwiale. Moi e-no tatoakwapula noawandela ira ta-iye onga mudhina la Yesu, adhamale tatoa-iya.

41 Vidhaire e-no arumiwao tatookhuma va Tribunale nlukhulu la Ayuda. Aliwa tali osangalala namwasa oi Nlungu atoaona ira tali ofwanelela ireliwa vyaiburutu namwasa wa dhina la Yesu. 42 Dambo nlilothene tanoodhowanave funji-a mwathindhi kachisini na nyumba na nyumba thitho tanoolaleela milanyu yapama yoonga vya Kristu Yesu.

6 Vahora yawenjedheleya anamafunjedhao, Ayuda oonga Igiriki tatooroma dungunya namwasa wa Ayuda aonga Iebere. Anoodungunya namwasa oi a-iyana amakwele aonga Igiriki anoopwaziwa va mwasa ogaweliwa yodya ya dambo na dambo. 2 Ee-no arumiwi 12 ale tatooitana gulu la anamafunjedha noawandela ira: “Pyo-ofwanelela ira i-yo ni-iye basa lofunji-a madhu a Nlungu noroma gawanga yodya. 3 Moi e-no abali, musakule vari vinyu alombwana 7 a limbili lapama, olimba mwauzimu, naazelu ira niava-e izo yoing’anela basa lofuneyali. 4 Mbwenye i-yo ninodhowanave lobela nofunji-a madhu a Nlungu.” 5 Arumiwao tangaongile madhu enala atu othene enao tatoosangalala na madhu enala moi tatoom’sakula Setefano mutu wairoromelo yolimba na odhaliwa na zimu ochena. Tatoosakula thitho Filipi, Porokoro, Nikanora, Timoni, Parmena na Nikolau wau Atiokeya oi atoovolowa mu Iyuda. 6 Adhamale tatoadhana wa arumiwi. Thitho tangamadhi alobelela, arumiwao tatoa-inda vamuru vothonyi-edha ira tatoava-a izo.

7 Vidhaire e-no madhu a Nlungu atoodhowanave mwadheya, moi numero ya anamafunjedha yanoowenjedheleya maningi mu Yerusalemu. Thitho asembe anjinji tatoororomela.

8 Setefano anooira vyongo mwakopolo thitho namwasa oi Nlungu an’na liye anooira vyodabwi-a na vizindiyelo vilukhulu vari vaatu. 9 Mbwenye atu enango a gulu loitaniwa ira sinagoga wa Othathuliwa, tatoofiya vambo-i naatu enango awu Kirene, awu Alexandriya, awu Silisiya na awu Aziya dharuni-a Setefano. 10 Mbwenye aliwa kataodile limbanana zeludhee na zimu ochena oi wanom’sogolela aonganga. 11 Adhamale atoawandela alombwana enango mwasegeredo ira taongenga ira: “I-yo nitom’vwa wen’na aonganga vyonyoza Mose na Nlungu.” 12 Andimuwa, alembi na atu enango tatoothakaleliwa maningi na madhu enala. Moi tatoodha morurumucha dham-inda nom’dhowanee wu Tribunale nlukhulu la Ayuda. 13 Aliwa tatoodhana amboni onama aongile ira: “Mutula unokalelechave onganga madhu onyoza limburo lochenali na Ilamulo. 14 Mofwanafwani-a, i-yo nitom’vwa aonganga ira Yesu wau Nazareti ule unodha nonga limburo lochenali nochinja myambo yaniva-idhe Mose.”

15 Atu othene tali wari mwa Tribunale nlukhulu la Ayuda tangam’mwing’anechechile Setefano, tatoona ira khovee yaoneya ninga ya ngelo.

7 Mbwenye ndimuwa wa sembe atoofuka ira: “N’nga vyevi pyaimbarimbari?” 2 Setefano atoonga ira: “Abalanga na ababanga, kavuruwanani. Nlungu wa titimi-o atooneela wa namabali-u Abrahamu, vahora yali liye wu Mesopotaniya, a-anadhowe makala wu Harana. 3 Thitho atoom’mwandela ira: ‘Uthame mu ilamboyaa nokhuma vari vaabalaa. Udhowe wu ilambo inofuna miyo dhauoni-a.’ 4 Ee-no atoothama mu ilambo ya Kaldeya nodhowa makala wu Harana. Weo babee angakwide, Nlungu atoom’mwandela ira athamele ilambo inokala nyo ila. 5 Mbwenye kam’va-idhemo yotuva iliyothene, nee isilimburo ing’ono. Mbwenye malomwee atom’lanyedha ira unodha m’va-a ilambwila ira ikale yotuvayee na yambumbee,* angalive ira hora yenio ali a-anakaena mwana. 6 Thitho Nlungu atoom’mwandela ira mbumbee* inodha kala alendo mu ilambo yaanya, thitho atu anodha asanducha kala adhaari noaoni-a nyarwa wa vyawa 400. 7 Nlungu aongile ira, ‘Ndhinodha tonga ziza linofuna aliwa dhalilabela ninga adhaari, amala tanodhakhumao ira tadhandilabele valimburo leli.’

8 “Nlungu thitho atoom’va-a vwelano loineliwa. Adhamale Abrahamu atoobala Izaki thitho atoom’mwinela vadambo la 8. Naliyene thitho Izaki atoobala Yakobo, Yakobo atoobala a-ima 12 oi thitho atookala maziza 12. 9 Aliwa atoom’kaanela bivu Yosefi nom’guli-a wu Iguputu. Mbwenye Nlungu ali vambo-i na liye, 10 thitho atoom’vulumucha mu nyarwadhee dhothene. Moi anoom’dhiveliwana nom’kami-a ira airenga vyongo mwazelu vamethoni va Farau mwene wa Iguputu. Farauo atoom’va-a Yosefi izo yoi aing’anelenga mu ilambo ya Iguputu na vandhevee. 11 Adhamale wu Iguputu nau Kanani othene watookala nyarwa ilukhulu ya ndhala, moi anamabali-u katafwanya yodya. 12 Mbwenye Yakobo atoovwa ira wu Iguputu utokala yodya, thitho atooruma anamabali-u ale wa fendo yoroma. 13 Mbwenye wa fendo yanambili Yosefi atoodhizindiyeli-a waabalee, thitho Farau atooidhiwa vya abalee Yosefi na anamabalee. 14 Moi e-no Yosefi atooruma atu dhowa wu Kanani matukula babee Yakobo naabalee othene. Thitho othene vambo-i tali 75. 15 Moi e-no Yakobo atoodhowa wu Iguputu thitho atookwela weo vambo-i na anamabali-u. 16 Adhamale atoatukula noadhowana wu Sekemu, maalokota masiyeni aagunle Abrahamu na kobiri dha fero waa-ima a Hamori wu Sekemuo.

17 “Hora ingakwivenle yoi yolanyedha yavelenle Nlungu wa Abrahamu ikwakwaneli-edhiwe, mbumba ya Yakobo yatooinjiva maningi wu Iguputu. 18 Vasogolovee, mwene mwinango akonda a-m’mwiidhiwa Yosefi atooroma tonga wu Iguputu. 19 Mowenjela mwene wen’na anooruchi-a atu a ziza li-u nokanyi-edhanga anamabali-u ira tatatilenga a-imiwa atete ira takwe. 20 Vahora yen’na Mose atoobaliwa, thitho Nlungu anoom’mona ira ngobaleya. Liye atookala vandhe va anamabalee wa myedi miraru. 21 Mbwenye va-iiwile liye ekhene, mwana wa i-yana wa Farau atoom’tukula, nodhowa mam’mulukhuli-a ninga mwanee. 22 Ee-no Mose atoofunjedha zelu dhothene dhamu Iguputu. Liye anoonga mwakopolo noirana vyongo vilukhulu.

23 “Angana vyawa 40, atoothuulela vyodhowa maona abalee Aisraeli. 24 Angaoni ira balee unaaoni-iwa nyarwa na mutu wau Iguputu, atoom’vunela vopha mutu wau Iguputuo. 25 Mose athuulela ira abaleao anozindiyela ira Nlungu unaa avulumucha dhela mwa liye, mbwenye aliwa katalizindiyele likhundo leli. 26 Bebe-inimwee liye atoodhowa okoka maaona thitho afwaidhe Aisraeli ambili tawananga. Mbwenye Mose atoodhilimbi-edha akami-a ira tavwelane voonga ira: ‘Nyo muli vaubali. N’nga munowanelan’ni?’ 27 Mbwenye akhoma fweuo atom’ndunya Mose noonga ira: ‘N’nga mbaani uuva-idhe izo yoi unisogolelenga nonitonganga? 28 N’nga unofuna undiphe ninga mwaphele we mutu wau Iguputule dhilo?’ 29 Mose angavwide vyevi atootawa nodhowa makalanga mwilambo ya Midiyani. Weo atoobala a-ima ambili aalombwana.

30 “Vangavirile vyawa 40, ngelo atooneela wa liye kokolani va mwango wa Sinai, va thakuru laminga la-inda mulo. 31 Mose angaoni vyevi, atoodabwa maningi. Mbwenye vyakwivela liye ira amaing’anecheche pama, atoovwa madhu a Yohova* aonganga ira: 32 ‘Miyo ndili Nlungu wa anamabalaa, Nlungu wa Abrahamu, wa Izaki na wa Yakobo.’ Mose angavwide vyevi atooroma ngurumela thitho kaafunileve kwivela vathakurulo ira amaing’anecheche pama. 33 Yohova atoom’mwandela ira: “ Uungule sapatodhaa namwasa oi limburo liimenle weelo tochena. 34 Miyo nditoona ira atwanga ali wu Iguputu anaoni-iwa nyarwa maningi. Nditovwa dhumbela wiwa thitho nditodha ira ndaavulumuche. Moi e-no ndinofuna ndoorume ira udhowe wu Iguputu.’ 35 Mose wenuo, wakondile aliwa noonganga ira: ‘N’nga mbaani auva-idhe izo yoi unisogolelenga nonitonganga?’ Ngwenuo am’rumile Nlungu ninga namasogolela na namavulumucha dhela mwa ngelo aoneele wa liye va thakuru laminganle. 36 Mutu wen’na atoasogolela noakhumana mu Iguputu thitho atoira vyodabwi-a na vizindiyelo wu Iguputu, va Bara Yofila na kokolani wa vyawa 40.

37 “Mose wen’na ngwaawandenle Aisraeli ira: ‘Nlungu unodha uva-ani namaongela ninga miyo khumela vari vaabalinyu.’ 38 Nguliye ali na Aisraeli kokolani vambo-i na ngelo aongilena liye vambo-i na anamabali-u va mwango wa Sinai. Liye atoowachela madhu a Nlungu ira aniwandele. 39 Mbwenye anamabali-u tatookonda m’vwela. Aliwa tatoom’ela vakhundu thitho mirimiwa yatoowelela wu Iguputu. 40 Tatoom’mwandela Aroni ira: ‘Unisaka-edhele alungu ira tanisogolelenga namwasa oi kaniviidhi vim’mwireele Mose, wenuo anisogolela vyakhuma i-yo wu Iguputu.’ 41 Adhamale tatoosakanya fwano la mwana ng’ombe. Moi e-no tatoodhana sembe dhavelela wa fwanolo thitho tatoosangalala na basa lamandhiwa. 42 Ee-no Nlungu atoa-iya ira talabele vyongo vya dhulu ninga munoongela malemba, mu bukhu la anamaongela. Malembao anoonga ira: ‘Nyo a mbumba ya Israeli, n’nga sembe na vyovelela vyavelela nyo kokolani mule wa vyawa 40, mwavivelela wa miyo? 43 Nyo mwanootukula sasa wa Moloki na nyenyedi ya nlungu oitaniwa Refani, mafwano asaka-edhe nyo ira mwaalambelenga. Ee-no ndinodha utamangi-edhelani undendai kwaranya wu Babulo.’

44 “Anamabali-uao tatookaana sasa wa umboni kokolani. Sasuo tausaka-edhile mo-arela malangi-o avelenle Nlungu wa Mose movwelana na iruthiruthi yaoni liye. 45 Anamabali-u tatoowachela sasula khumela waanamabaliwa thitho tatouvolowana vambo-i na Yoswa muilambo yoi mwali atu amaziza enango athamangi-iwile na Nlungu, vari va anamabali-u. Thitho sasuwo watookala muilamboi fiyedhela malambo a Davide. 46 Nlungu atoom’riyela rima Davide moi Davide atoovepha ngari ira amange nyumba ya Nlungu wa Yakobo. 47 Mbwenye Solomu ngwamangile nyumba ya Nlungu. 48 Mbwenye Nlungu Wadhuludhulu kanokala nyumba dhomangiwa na madha movwelana na madhu anamaongela oi: 49 ‘Yohova uongile ira, dhulu ndi pandwanga wa umwene thitho ilambo yavathi chonyingalavo manyalwanga. N’nga munandimangele nyumba yoi a-vi? N’nga limburo linofuna miyo vumelavo nliwani? 50 N’nga kai miyo apanduchile vyongo vyothene vyevi?’

51 “Nyo atu orucha, muli ouma rima, na o-ovwela. Hora dhothene munoruni-a zimu ochena noira vyongo ninga mwairela anamabalinyu. 52 N’nga ndi namaongela uvi oi anamabalinyu katam’moni-idhe nyarwa? Aliwa tatoopha atu alaleile vya udha wa mutu olongomanuo oi nyo mwatoom’velela nom’pha. 53 Nyo mwatoowachela Ilamulo dhela mwaangelo, mbwenye kamwai-arenle.”

54 Tangavwide vyevi, tatoothakaleliwa maningi mirimanimwiwa, noroma m’thakunela meno. 55 Mbwenye Setefano angadhaliwile na zimu ochena, atooing’anechecha dhulu thitho atoona titimi-o la Nlungu na Yesu angaimenle wu dhandha lodyana la Nlungu. 56 Moi e-no atoonga ira: “Kaing’anani! Ndinoona dhulu ungadhuleile, thitho Mwana mutu angaimenle wu dhandha lodyana la Nlungu.” 57 Aliwa tangavwide vyevi tatookhuwa maningi tangafungile mabarwiwa na mandhiwa, thitho othene tatootamangela vali liye. 58 Adhamale tatoom’khumi-edha undhe wa sidadi noroma m’ponyedha mabwe. Thitho amboni am’nukhedhe tatoo-ela nguwo dhiwa vaduzi na vali zombwe mwinango dhinalee Saulo. 59 Vahora yam’ponyedha aliwa mabwee, Setefano atoovepha mosembezela ira: “Mbwiye Yesu, muwachele zimwanga.” 60 Adhamale atookokora nokhuwa mwakopolo ira: “Yohova, kamwaaombe landu wa yodawa yei.” Angaongile vyevi atookwa.

8 Saulo atoorumela ira Setefano aphiwe.

Dambo lelo pingo wali wu Yerusalemu watooroma oni-iwa nyarwa maningi moi anamafunjedha othene khumi-avo arumiwi baa-i, tatoobalaleya dhowa matatamo awu Yudeya na awu Samariya. 2 Mbwenye atu enango ororomeleya wa Nlungu tatootukula Setefano dhowa mam’lokota thitho tatoom’lela maningi. 3 Saulo atooroma a-ra-ara pingo mwauwalanga maningi. Liye anoovolowa nyumba iliyothene nomburulelanga vandhe a-iyana na alombwanene, thitho anoadhowana perezo maafungela.

4 Mbwenye atu tabalaleele ale tanoolaleela milanyu yapama ya madhu a Nlungu matatamo mwadhowile aliwa. 5 Filipi atoodhowa sidadi la Samariya noroma laleela atu a weo vya Kristu. 6 Atu anjinji tanoovuruwana vyaonga Filipi, noona vizindiyelo vyaira liye. 7 Weo watookala atu anjinji tana mizimu yothakala, thitho mizimuyo yanookhuwa nokhuma mwaatwao. Atu anjinji okwa vyano na orangala tanooili-iwa. 8 Moi e-no atu a sidadimo tanoosangalala maningi.

9 Sidadimo mwatookala mutu mwinango dhinalee Simoni. Liye anooira vyongo vinjinji mokami-iwa na viwanda moi vyanoodabwi-a atu othene awu Samariya. Thitho anoodhionga ekhene ira ali mutu wakopolo. 10 Atu othene a-ima naandimuwene, tanoogomiwanee luso moi tanoonga ira: “Mutula utokaana kopolo ilukhulu ya Nlungu.” 11 Tanoogomiwanee luso namwasa oi wahora yolapela liye anoadabwi-a na vyongo vyaira liye mokami-iwa na viwandavyo. 12 Mbwenye Filipi angaalaleele vya milanyu yapama ya Umwene wa Nlungu na vyadhina la Yesu Kristu, aliwa tatoororomela nobadiziwa alombwana na a-iyanene. 13 Naliyene Simoni atoororomela nobadiziwa, moi tanoodhowa vambo-i uliwethene wadhowa Filipi. Liye anoodabwa noona vizindiyelo na mabasa akopolo aira Filipi.

14 Arumiwi wu Yerusalemu tangavwide ira atu awu Samariya tatorumela madhu a Nlungu, tatoarumela Pedru na Juwau. 15 Aliwa tatoodhowa weo thitho tangafiile tatoalobelela ira tawachele zimu ochena. 16 Vahora yen’na atwao tali ta-anawachele zimu ochena, mbwenye tali tangamadhi badiziwa wale mu dhina la Mbwiye Yesu. 17 Ee-no arumiwao tatooroma asameli-a mandha va muru moi tatoowachela zimu ochena.

18 Moi e-no Simoni angaoni ira arumiwao tasameli-a mandhiwa vaatwao tanoowachela zimu ochena, liye anoofuna ava-a kobiri. 19 Liye atoonga ira: “Namiyene thitho mundiva-e kopolo yen’na ira mutu uliwethene unam’sameli-e miyo mandhanga vamurunivee awachelenga zimu ochena.” 20 Mbwenye Pedru atoom’mwandela ira: “Unokwa vambo-i na kobiraa yaferwiyo, namwasa oi unothuulela ira yotuva yapezi ya Nlungu unooda igula na kobiri. 21 Basa leli kalinoukhuza namwasa oi rimaa kai olongomana vamethoni va Nlungu. 22 Ee-no uchinyuwe va vyothakala viirile weevi thitho um’vephe Yohova* mosembezela ira akala pyoodeya aulevelele namwasa wa mathuulelo othakala ali rimanimwaamo. 23 Namwasa oi nditoona ira uli mutu odhaliwana bivu thitho hora dhothene unofuna irana vyongo vyothakala.” 24 Simoni atoowakhula ira: “Mundilobelele wa Yohova mosembezela ira vyothene viongile nyovi vya-andiireele.”

25 Ee-no tangamadhi irela umboni mokwakwanela noonga madhu a Yohova* tatoowelela wu Yerusalemu. Vyawelela aliwa tanolaleela milanyu yapama visa vinjinji vyawu Samariya.

26 Mbwenye ngelo wa Yohova atoom’mwandela Filipi ira: “Venyathi udhowe wu Suli, uli ndhila inokhuma wu Yerusalemu dhowanga wu Gaza.” (Yen’na ndi ndhila ya kokolani.) 27 Ee-no atoovenyathi nodhowa thitho atoogumanana lombwana mwinango wau Etiopiya oi atookaana izo ilukhulu thitho anookami-a Kandasi oi ali mwene wa i-yana wau Etiopiya. Liye anoing’anela thitho fuma yothene ya i-yanuo. Moi e-no liye atoodhowa wu Yerusalemu malambela Nlungu. 28 Moi e-no ali va ulendo owelela waniwa angakaathidhe ngolonimwee aleringa mogweli-a madhu ulosi wa namaongela Esaya. 29 Ee-no zimu watoom’mwandela Filipi ira: “Kadhowa umakwivele ngolweeiyo.” 30 Filipi atootamangela khundu ma ngolwiyo thitho atoom’vwa lombwanuo aleringa mogweli-a madhu ulosi wa namaongela Esaya. Moi e-no Filipi atoom’fuka ira: “N’nga munovwechecha vinolerinyovyo?” 31 Liye atoowakhula ira: “Ndinavivwecheche a-vi va-akale mutu ondithapulelamo?” Ee-no atoom’vepha Filipi ira agwele ngolonimo nokala vambo-i na liye. 32 Madhu amalembani aleri lombwanuo aonga vyoi: “Tatoom’tukulela wu limburo loi tamam’phele ninga libila. Thitho mofwanafwana na mwana limbila oi unokalecha opwaseya aingiwanga uzoya, liye kadhunle lomwee. 33 Vahora yam’mwirela aliwa vyongo vyova-a manyadho, katam’mwirele vyolongomana. N’nga mbaani unaongemo pama vya mbumba ya anamabalee? Namwasa oi ingumiyee itophiwa vailambo yavathi.”

34 Moi e-no lombwanuo atoom’fuka Filipi ira: “Kandiwandeleni, n’nga namaongelula unoonga vyaani? Vya liye venango vya mutu mwinango?” 35 Adhaire e-no Filipi atooromela va lemba leli m’mwandela milanyu yapama yoonga vya Yesu. 36 Awendanga ndhilamo, tatoofwanya ma-inje manjinji thitho lombwanule atoonga ira: “Kaing’ana! Ma-inje awo, n’nga chini inondiimwanani-a badiziwa?” 37 —— 38 Adhaire e-no atoovepha ira ngolwiyo iimele. Adhamale Filipi na lombwanule tatoothitha nodhowa ma-injenimo, thitho Filipi atoom’badiza lombwanuo. 39 Tangakhumile ma-injenimo, zimu wa Yohova watoom’khumi-avo Fillipi mombaranya thitho lombwanule kam’monive, mbwenye atoodhowanave ulemdwee asangalalanga. 40 Mbwenye Filipi atoofwanyeya wu Asidodi, thitho atooroma laleela milanyu yapama masidadi othene a isa yei fiyedha wu Kaizareya.

9 Mbwenye Saulo atoodhowanave atucha anamafunjedha a Mbwiye moi anoofunechecha apha. Ee-no atoodhowa wa ndimuwa wa sembe, 2 mavepha makarta om’rumeli-a ira adhowe masinagoga awu Damasku. Liye atoovepha makartao ira adhowa mafwanya mutu uliwethene o-arela Ndhila ya Mbwiye, masiki akale lombwana venango i-yana, amam’mange nom’dhanee wu Yerusalemu.

3 Angali vaulendweeuo anga-adhi vang’ono funa fiya wu Damasku, mo-odedi-edha atoona wala okhumela dhulu, ungam’rungunuwile. 4 Vidhaire e-no atoogwa vathi thitho atoovwa madhu oi: “Saulo, Saulo, n’nga mwasiwa ngwan’ni unondi-ara-ara?” 5 Liye atoom’fuka ira: “Mbwiyanga, n’nga muli ani?” Liye atoom’mwakhula ira: “Ndili Yesu unom-ara-arawe. 6 Venyathi uvolowe sidadimo, thitho unamawandeliwe vinofwanela we irana.” 7 Atu awenda na liye vambo-i, tateimela baa-i mbwenye katana yoonga. Aliwa tatoavwa madhwao, mbwenye kataoni mutu uliwethene. 8 Adhamale Saulo atooimela. Angalive ira anooda ing’ana, mbwenye kaaoda ona iliyothene. Ee-no tatoom’indedhela ono nom’dhowanee wu Damasku. 9 Saulo atoomala malambo mararu a-aodhanga ona thitho kaadyide venango umwa iliyothene.

10 Wu Damasku watookala namafunjedha mwinango dhinalee Ananiya. Moi e-no Mbwiye atoom’mongana dhela mu masopenya ira: “Ananiya!” Liye atoowakhula ira: “Ngumiyo Mbwiye.” 11 Adhamale Mbwiyeo atoom’mwandela ira: “Venyathi udhowe wu ndhila inoitaniwa ira ndhila yolinyali. Wafiya va nyumba ya Yudasi umafuke vya mutu mwinangwee dhinalee Saulo wau Tariso. Liye unaalobela, 12 thitho dhela mu masopenya liye utoona mutu mwinango dhinalee Ananiya angafiile nom’sameli-a dhandha vamuru ira arome ona okoka.” 13 Mbwenye Ananiya atoowakhula ira: “Mbwiye, nditovwa naatu anjinji vya limbili la mutu wen’na. Nditovwa vyothakala vyothene vyairele liye arumiwinyu awu Yerusalemu. 14 Thitho andimuwa a sembe atom’rumeli-a ira amange atu othene anoitana va dhina linyu.” 15 Mbwenye Mbwiye atoom’mwandela ira: “Dhowa, namwasa oi mutu wen’na ndi iya yanga isakunle miyo yotukulana dhina langa nolidhowana waatu amaziza enango tangani-avo mamwene na Aisraeli. 16 Voi miyo ndinodha m’moni-a paama nyarwa dhothene dhinofuna liye dhagumanana namwasa wa dhinalanga.”

17 Ee-no Ananiya atoovolowa m’mbamo. Thitho atom’sameli-a mandhee vamuru noonga ira: “Balanga Saulo, Mbwiye Yesu aoneele wa we vahora yadhawe, utondiruma wa we ira urome okoka ona noira udhaliwe na zimu ochena.” 18 Hora yeniyene vyongo vinango vyooneya ninga magoru, vyatoogwa khumela muthoni mwa Saulo moi atooroma okoka ona. Adhamale atoodhowa mabadiziwa. 19 Adhamale udya atookaana okoka kopolo.

Liye atookala malambo mangaasi wu Damaskuo vambo-i na anamafunjedha. 20 Hora yeniyene Saulo atooroma laleela masinagogani, ira Yesu ndi Mwana Nlungu. 21 Mbwenye atu othene tam’vwide aonganga, tatoodabwa maningi noonga ira: “N’nga mutu wen’na kai a-ara-ara atu oitana vadhina leli wu Yerusalemu? N’nga liye kadhele dhaa-inda atu noadhowana wa ndimuwa wa sembe?” 22 Mbwenye Saulo anoodhowanave kaana kopolo maningi thitho anoagomi-a luso Ayuda awu Damasku voawandela makhundo movweya pama osikimizela ira Yesu ndi Kristu.

23 Vangavirile malambo manjinji, Ayudao tatoovwelana vyoi tam’phe. 24 Mbwenye Saulo atooviidhiwa vyavwelan’ne aliwavyo. Nathana nama-iyu aliwa tanooing’anela pama milango ya panda ira tam’phe. 25 Ee-no nama-iyu, anamafunjedhee tatoom’ela mu gogoda nlukhulu nom’khumi-edhana va janela ya panda nom’thithi-edhela undhe.

26 Angafiile wu Yerusalemu, atoodhilimbi-edha ira akale vambo-i na anamafunjedha a weo. Mbwenye othene tanom’mova, namwasa oi aliwa kataroromela ira liye ngunamafunjedha. 27 Ee-no Barnaba atoom’kami-a vodhowa na liye waarumiwi thitho atoawandela movweya pama vya mwemo Mbwiye mwaoneele liye wa Saulo nom’mongana angali ndhila. Atoawandelamo thitho mwaongele Saulo molimba rima dhina la Yesu wu Damasku. 28 Vidhaire e-no Saulo atoodhowanave kala vambo-i naaliwa mothathuwa mu Yerusalemu, thitho anoonga molimba rima vya dhina la Mbwiye. 29 Liye anoonga thitho runi-ana na Ayuda oonga Igiriki. Mbwenye aliwa tatooroma sakasaka ndhila yoi tam’phele. 30 Abali tangazindiyele vyevi, tatoom’dhowanee wu Kaizareya nom’tumiza wu Tariso.

31 Moi ee-no pingo wau Yudeya, wu Galileya na wu Samariya yatooroma kala ya rendele thitho yali yolimba. Namwasa oi anamafunjedhao tanoovwela Yohova* nolimbi-iwa na zimu ochena, mipingwiyo yanoodhowanave ulukhula.

32 Vahora yawenda Pedru tatamo lelo, atoofiya thitho wa anamafunjedha oi takala wu Lida. 33 Weo atoofwanya mutu mwinango dhinalee Eniya, oi akalechave ogonathi vakamanivee wa vyawa 8 namwasa okwa vyano. 34 Moi e-no Pedru atoom’mwandela ira: “Eniya, Yesu Kristu utouili-a. Venyathi thitho usaka-edhe vakamanivaa.” Hora yeniyene liye atoovenyathi. 35 Atu othene awu Lida na ipedipedi ya Saroni tangam’moni, tatooroma m’roromela Mbwiye.

36 Wu Yopa watookala namafunjedha mwinango dhinalee Tabita, dhina leli linothapuleliwa ira Dolika.* Tabita onoira vyongo vinjinji vyapama nova-a vyotuva alimbo sauwa. 37 Moi e-no malambo enao liye atoobulela ongokwa. Adhamale atu atoom’ambi-a nodhowa mam’gonathi-a kwartu ya dhulu. 38 Voi Sidadi la Lida lali vaduzi na wu Yopa, anamafunjedhao tangavwide ira Pedru uli Sidadimo, tatooruma atu ambili dhowa mavepha ira: “Pepani ninovepha ira mudhe mombaranya.” 39 Pedru angavwide vyevi atoovenyathi nodhowa vambo-i na aliwa. Tangafiile, tatoom’dhowane kwartu yadhulwile. A-iyana othene amakwele tatoodha waliye talanga nom’moni-a nguwo dhinjinji dhaasonela Dolika angana ingumi. 40 Pedru atoowandela atu othene ira takhume, moi e-no atookokora nolobela. Adhamale atoodhimbinuwa noing’ana tembuo liye onga ira: “Tabita, venyathi!” Moi e-no i-yanuo atoodhula methwee thitho angam’moni Pedru atoovenyathi nokaathi. 41 Pedru atoom’inda dhandha nom’venyathi-a. Adhaire e-no atooitana anamafunjedhao na a-iyana amakwelale, thitho othene tatoona ira Tabita utokaana ingumi okoka. 42 Vyevi vyatooidhiweya Sidadi lothene la Yopa moi atu anjinji tatoom’roromela Mbwiye. 43 Pedru atookalave wu Yopa wa malambo mangaasi thitho akala wa mutu mwinango ovala matembe, dhinalee Simoni.

10 Wu Kaizareya watookala mutu mwinango dhinalee Korneliyo, oi ali namasogolela wa anyakhondo amugulu la anyakhondo awu Italiya.* 2 Liye anoodhiveliwana lobela noova Nlungu vambo-i na atu othene abanjani mwee. Ee-no anoova-a atu osauwa vyotuva vinjinji thitho hora dhothene liye anoolobela mosembezela wa Nlungu. 3 Dambo n’nango 15 hora, atoona ngelo wa Nlungu mumasopenya angadhidhe wa liye noonga ira: “Korneliyo!” 4 Vidhaire e-no, Korneliyo atoom’mwing’anechecha ngeluo moova nom’mwakhula ira: “Kaongani Mbwiyanga.” Ngeluo atoom’mwandela ira: “Nlungu utovuruwana malobelwaa thitho utoona vyotuva vinova-echa we atu osauwa. 5 Ee-no urume atu dhowa wu Yopa ira tamam’mwandele mutu mwinango dhinalee Simoni oitaniwa thitho Pedru, ira adhe. 6 Mutu wen’na uli vandhe va Simoni mwinango ovala matembe, oi nyumbee ili chereerani mwa bara.” 7 Ngelo aongana liyeuo angadhowile, Korneliyo atooitana anamalabee ambili na nyakhondo mwinango adhiveliwechana lobela. 8 Liye atoawandelamo vyongo vyothene noaruma dhowa wu Yopa.

9 Bebeinimwee tadhowanganave ulenduo thitho tangakwivenle Sidadilo, Pedru atoogwela vadhulu va nyumba 12 hora malobela. 10 Mbwenye atookaana ndhala maningi thitho anofuna udya. Vahora yaphiiwa yodya, atooroma ona masopenya. 11 Mumasopenyao liye atoona dhulu ungadhuleile, yongo yolandana na nguwo ilukhulu ithithanga. Yongoyo tatooimangelela khomo dhothene 4 noithithi-edhanga va ilambo yavathi. 12 Vayongoyo vatookala mitundu yothene ya vinyama vyamendo 4, vinyama vyowambadha vya vailambo yavathi na mbalame. 13 Adhamale atoovwa madhu oi: “Pedru venyathi uphe inyama ira udye.” 14 Mbwenye Pedru atoowakhula ira: “Khabe Mbwiye, miyo kandinadyevo yongo yothakali-iwa thitho yonyakavala.” 15 Mbwenye atoovwa madhwale fendo yanambili ira: “Vyongo vimadhi cheni-a Nlungu, u-iye vionga ira pyothakali-iwa.” 16 Atoovwa thitho madhwao fendo yanararu, moi hora yeniyene yongo yooneya ninga nguwile yatootukuliwa dhowa dhulu.

17 Pedru angagomiwile luso namwasa o-ovwechecha vyathapulela masopenyao, atu aarumile Kornelioale tatoofiya valango ulukhulu nofuka ira nyumba ya Simoni ili wani. 18 Aliwa tatoofuka mwinyaa vandhevo mokhuwa ira taidhiwe akala tatookana lendo dhinalee Simoni oitaniwa thitho Pedru. 19 Pedru angali wari mothuulela vyamasopenyao, zimu wa Nlungu watoom’mwandela ira: “Pedru! Vatokala atu araru anousaka. 20 Moi e-no uthithe, thitho ukozeye ira udhowe vambo-i naaliwa. Kukaikele, namwasa oi aarumile ngumiyo.” 21 Ee-no Pedru atoothitha nodhowa magumana na atwao thitho atoonga ira: “Mutu unom’saka nyo ngumiyo. N’nga vatokala inofuna nyo?” 22 Aliwa tatoonga ira: “Unirumile ndi Korneliyo namasogolela wa anyakhondo. Liye ndi mutu olongomana na oova Nlungu thitho ziza lothene la Ayuda linom’simba. Ngelo wochena atoom’va-a malangi-o okhumela wa Nlungu ira arume atu dhauwandelani ira mudhowe nyumbaniwee, ira liye amavwe vinofuna nyo maonga.” 23 Moi e-no atoavolocha m’mba noasamalela ninga alendwee.

Bebeinimwee Pedru atoovenyathi nodhowa vambo-i na aliwa thitho abali enango awu Yopa tatoodhowa vambo-i na liye. 24 Kwichinonimwee aliwa totoofiya wu Kaizareya thitho Korneliyo ali angamadhi gumanyei-a abalee na axamwalee avarimani, noadedi-edhelanga. 25 Vyavolowa Pedru, Korneliyo atoom’gumananee thitho atookokora vothonyi-edha m’lambela. 26 Mbwenye Pedru atoom’venyathi-a noonga ira: “Imela, miyo thitho ndili mutu ninga we.” 27 Adhamale atoovolowa m’mba wu atapanyanga thitho atoofwanya atu anjinji. 28 Moi e-no Pedru atoawandela ira: “Nyo thitho munoidhiwa pama ira kai vyorumeli-iwa ira Muyuda awaredhe na mutu wa ziza n’nango venango m’kwivela. Mbwenye Nlungu utondioni-a ira kandiromole mutu uliwethene ira othakali-iwa venango onyakavala. 29 Ngumwasiwa ndidhidhe na rimanga wethene mungarumile atu ira tandidhele. Ee-no ndiwandeleni yandiitanela nyo.”

30 Moi e-no Korneliyo atoonga ira: “Malambo 4 avirile, miyo ndilobelanga m’mba muno 15 hora, ndatoona mutu owara vyovyerimela angaimenle sogolo wanga. 31 Mutuo atoondiwandela ira: ‘Korneliyo Nlungu utovuruwana lobelolaa thitho utoona vyotuva vinova-echa we atu osauwa. 32 Ee-no urume atu dhowa wu Yopa ira tamaitane Simoni oitaniwa thitho Pedru. Mutu wenuo unokala vandhe va Simoni ovala matembe, oi unokala chereerani mwa bara.’ 33 Hora yeniyene ndatooruma atu ira taudheleni thitho mutoniriyela rima nyo udha. Ee-no othene nili vamethoni va Nlungu, ira nivwe vyongo vyothene viuwandeleni Yohova* ira muniwandele.”

34 Pedru angavwide vyevi, atooroma onga ira: “Va e-ni nditozindiyela ira Nlungu kana sakulo. 35 Liye unowachela mutu wokhumela muziza lilothene, wenuo unom’mova noirana vyongo mwa longomano. 36 Nlungu atootumiza madhu wa Isarayeli ira alaleeliwe milanyu yapama yarendele dhela mwa Yesu Kristu oi ngu Mbwiye waatu othene. 37 Nyo mutoidhiwa mwasa waongiwa romela wu Galileya fiyedha wu Yudeya wethene, vasogolo vaubadizo walaleela Juwau. 38 Mwasee wali oonga vya Yesu wau Nazareti, oi Nlungu atoom’zoza na zimu ochena na kopolo. Voi Nlungu ali naliye, atoowenda muilambo yothene noiranga vyongo vyapama thitho ili-a atu othene aoni-iwa nyarwa na Namanami-a. 39 Thitho i-yo nili amboni avyongo vyothene vyairile liye ilambo ya Ayuda nau Yerusalemu wene. Mbwenye Aisraeli tatoom’pha vom’thomeya vaimurini. 40 Nlungu atoom’venyathi-a vadambo laneraru noiri-a ira aoniwe naatu, 41 a-kala atu othene, mbwenye amboni asakuliwile na Nlungu, oi ndi i-yo adyide noumwa vambo-i na liye angavenyathi-iwile. 42 Thitho atooniwandela ira nilaleele waatu novelela umboni okwakwanela oi liye ngwava-iwile izo na Nlungu yotonga atu aingumi na okwa. 43 Anamaongela othene anoirela umboni vya liye, ira mutu uliwethene unom’roromela, vyodawavyee vinoleveleliwa mudhinalee.”

44 Vahora yaonga Pedru vyevi, atu othene tavuruwana madhwao tatoowachela zimu ochena. 45 Thitho atu ororomela adhidhe vambo-i na Pedru ale, oi tali oineliwa, tatoodabwa maningi. Aliwa tatoodabwa namwasa oi yotuva yapezi ya zimu ochena yatooveleliwa thitho waatu amaziza enango. 46 Tatoodabwa thitho namwasa oi tatoavwa taonganga viongelo vinango nolemeza Nlungu. Moi e-no Pedru atoonga ira: 47 “Atwala atowachela zimu ochena ninga mwawachenle i-yo. N’nga mbaani unofuna aaimwanani-a ira ta-abadiziwe ma-injeni?” 48 Adhamale atoawandela ira tabadiziwe mudhina la Yesu Kristu. Moi e-no atwao tatoom’vepha ira akale vambo-i na aliwa wa malambo mangaasi.

11 Moi ee-no arumiwi na abali takala wu Yudeya tatoovwa ira atu amaziza enango naaliwene tatorumela madhu a Nlungu. 2 Mbwenye Pedru angadhowile wu Yerusalemu, atu olimbi-edha vyoineliwa tatooroma m’momba nlandu. 3 Aliwa tanoom’mongana ira: “We watoovolowa m’mba mwaatu o-oineliwa thitho watoodya vambo-i naaliwa.” 4 Ee-no Pedru atooroma aawandelamo vyongo vyothene vyaireile ira:

5 “Miyo ndilobelanga mu sidadi la Yopa, ndatoona masopenya a yongo inango yooneya ninga nguwo ilukhulu ithithanga khumela dhulu. Yongoyo atooimanga khomo 4 noithithi-edha vali miyo. 6 Ndingain’ganechechile pama yongoyo, ndatoonamo vinyama vya mendo 4 vya vailambo yavathi, vinyama vya-angani, vinyama vyowambadha na mbalame. 7 Ndatoovwa thitho madhu oi: ‘Pedru, venyathi thitho uphe inyama ira udye. 8 Mbwenye miyo ndatoonga ira, ‘Khabe Mbwiye, miyo kandinadyevo yongo iliyothene yothakali-iwa venango yonyakavala.’ 9 Mbwenye ndatoovwa madhwale fendo yanambili ira: ‘Vyongo vimadhi cheni-a Nlungu, u-iye vionga ira pyothakali-iwa.’ 10 Madhwao atoovweya thitho fendo yaneraru, adhamale vyongo vyothene vile vyatootukuliwa dhowa dhulu. 11 Hora yeniyene, atu araru arumiwile na Korneliyo khumela wu Kaizareya tatooimela vanyumbani vali miyo. 12 Adhamale zimu watoondiwandela ira ndidhowe vambo-i na aliwa, thitho kandikaikele navang’onovene. Abali 6 ala tatoodhowa vambo-i na miyo thitho natoovolowa m’mba mwa mutuo.

13 “Liye atooniwandela ira angali m’mbamwee atoona ngelo angaimenle nom’mwandela ira: ‘Urume atu ira tadhowe wu Yopa tamam’mwandele Simoni oitaniwa thitho ira Pedru ira adhe. 14 Liye unodha uwandela vyongo vinofuna dhakami-a we vambo-i naatu othene a banjanimwaa ira mudhavulumuwe.’ 15 Mbwenye ndingaromile onga, aliwa tatoowachela zimu ochena ninga vyali aliwa na i-yo voroma vale. 16 Vidhaire e-no ndatoothuulela madhu adhiveliwechana Mbwiye aaongale ira: ‘Juwau anoobadiza na ma-inje, mbwenye nyo munodha badiziwa na zimu ochena.’ 17 Ee-no akala Nlungu atoava-a yotuva yapezi ninga yaniva-idhe liye i-yo oi natoororomela Mbwiye Yesu Kristu, n’nga miyo ndili ani ira ndim’kondi-e Nlungu?”

18 Tangavwide vyevi tatoo-iya m’runi-a,* thitho tatoom’titimi-a Nlungu ira: “Pyapama ira Nlungu utovelela ngari waatu amaziza enango ira naliwene thitho tachinyuwa, tadhakaena ingumi yo-omala.”

19 Atu tabalaleile na mwasa o-ara-ariwa waromeile na mwasa wa vyam’mwireile Setefano, tatoofiya wu Fenisiya, wu Kupuru na wu Atiokeya. Thitho talaleela Ayuda baa-i. 20 Mbwenye enango mwaatwala tali au Kupuru na au Kirene. Aliwa tangafiile wu Atiokeyao tatooroma laleela milanyu yapama ya Mbwiye Yesu waatu oonga Igiriki. 21 Aliwa tanookami-iwa na dhandha la Yohova* thitho atu anjinji tatoororomela noroma a-rela Mbwiye.

22 Pingo wau Yerusalemu watoovwa vya milanyu yen’na, thitho watooruma Barnaba ira adhowe wu Atiokeya. 23 Barnaba angafiile weo atoosangalala angaoni riya rima ulukhulu wa Nlungu, thitho atooroma limbi-a atu othene ira tadhowenave kala ororomeleya wa Mbwiye. 24 Barnaba ali mutu wapama thitho wairoromelo yolimba. Liye anoosogoleliwa na zimu ochena moi atu enango anjinji tatoororomela Mbwiye. 25 Adhamale Barnaba atoodhowa wu Tariso masaka Saulo. 26 Angam’fwaidhe atoom’dhanee wu Atiokeya. Aliwa tatoomala yawa ipumbula tagumanyeyanga na pingo wa weo nofunji-a atu anjinji. Wu Atiokeya kuweo waromile anamafunjedhao itaniwa na dhina loi Makristau mosogoleliwa na Nlungu.

27 Vahora yen’na, anamaongela okhumela wu Yerusalemu tatoodhowa wu Atiokeya. 28 Mokami-iwa na zimu wa Nlungu, m’mbo-i mwaaliwa dhinalee Agabu atooro-edha ira vailambo yothene yavathi vanodha kala ndhala ilukhulu. Thitho vyevi vyatooireya muhora ya Kalaudiyo. 29 Ee-no anamafunjedhao tatoovwelana ira mutu uliwethene akhumi-e vinaode liye ira akami-e abali au Yudeya. 30 Ee-no tatooirana vyevyo moi vyongovyo tatoova-a Barnaba na Saulo ira tamavivelele wa andimuwa a pingo.

12 Vahora yeniyo mwene Herodi* atooroma a-ra-ara atu enango apingoni. 2 Liye atoom’phi-a Yakobo balee Juwau na sarasada. 3 Angaoni ira vyevi vyatoasangalali-a Ayuda, atoom’mangi-a thitho Pedru. (Vyevi vyaireile malambo a mapau O-okaana Yotupi-a.) 4 Atoom’mangi-a nom’fungela perezo thitho atoom’iya mandhani mwa magulu 4 aanyakhondo ira tachinjanenga vom’mwing’anela. Gulu nlilothene lana anyakhondo 4. Herodi afuna ira paskwa yamala adham’tonge vari vaatu. 5 Ee-no Pedru angafungeliwile perezonimo, pingo wanoom’lobelela maningi wa Nlungu.

6 Herodi vyaira liye masaka-edho ira am’dhena Pedru vari vaatu, nama-iyu enao Pedru atoogona vari va anyakhondo ambili angamangiwile na makurenti menli. Valango wa perezwiyo vatookala thitho anamaing’anela. 7 Mbwenye mo-odedi-edhela, ngelo wa Yohova* atoofiya thitho kwartu ya perezwiyo mwatoowala. Adhamale ngeluo atoom’tekenya Pedru nom’venyathi thitho atoonga ira: “Venyathi mombaranya!” Moi ee-no makurenti am’mangilena atu mandhao atoogwa vathi. 8 Ngeluo atoom’mwandela ira: “Uware vyowaravyaa na sapatodhaa.” Liye atoowara adhamale atoom’mwandela okoka ira: “Uware kamizaa yaundhe thitho undi-arenga.” 9 Liye atookhuma nom’aranga, mbwenye kaaidhiwa ira vyaira ngelo vyoo vyali vyaimbarimbari. Liye athuulela ira vinoona liyevyo ndi masopenya. 10 Tangakhumile tatoowenda vambo-i ndhila thitho mo-odedi-edhela ngelulee atoonyang’anyeya. 11 Mbwenye Pedru angaromile zindiyela vyongo vyaireya, atoonga ira: “Va e-ni nditozindiyela ira Yohova ngwarumile ngelwee dhandivulumucha mandhani mwa Herodi na vyongo vyothene vyadedi-edha Ayuda ira viireye.”

12 Angazindiyele vyevi, liye atoodhowa nyumbani wa Mariya m’me Juwau aitaniwa thitho ira Marku. Weo atu anjinji tali tangagumanyeile nolobelanga. 13 Angagogodile va lango ulukhulu, sikana mwinango dhinalee Roda oi ali namalaba atoodhowa maona mutu agogoda. 14 Mbwenye angazindiyele madhu a Pedru, atoosangalala maningi moi malo modhula languo, atootamanga maonga ira Pedru uli va lango. 15 Mbwenye aliwa tatoom’mwakhula ira: “Utokaana mi-ala tai!” Liye angadhowilenave onga ira Pedru uli valango, atwao tatooroma onga ira: “Ndi ngelwee wenuo.” 16 Mbwenye Pedru atoodhowanave gogoda languo thitho aliwa tangadhunle noona ira ali liye, tatoodabwa maningi. 17 Mbwenye liye atoava-a izindiyelo na mandha ira tamiyale thitho atoawandela vyongo vyothene vyairile Yohova ira akhume perezomo. Atoawandela thitho ira: “Mwasa wen’na mumam’mwandele Yakobo na abali.” Adhaire e-no atookhuma nodhowa unango.

18 Bebeinimwe ungachidhe, anyakhondwale tatoobalaleya mathuulelo maningi namwasa oi kataidhiwa vyam’mwireile Pedru. 19 Herodi atoom’saka Pedru vali vothene thitho adhakonde am’fwanya, atoasanya anamaing’anelale na vyofuka thitho atootonga ira taatukule ira tamaalange. Adhamale Herodi atookhuma wu Yudeya nodhowa wu Kaizareya, liye atookala weo wa malambo mangaasi.

20 Herodi atoothakaleliwa maningi naatu au Tiro na au Sidoni. Ee-no movwelana atwao tatoodha, thitho tangam’vepile Blasto namaing’anela wa nyumba ya mwene ira aakami-e maongana mwene, tatoovepha kaathi-a rendele. Aliwa tatoira vyevi namwasa oi vyodya viwa tavigula muilambo yatongiwa na mwene Herodi. 21 Dambo n’nango Herodi atoowara vyowaravyee vyaumwene nokaathi vapandonivee votongela miselu thitho atooroma onga naatu. 22 Atwao tangavwide madhwee tatooroma khuwa ira: “Enala ndi madhu a Nlungu, a-kala amutu!” 23 Hora yeniyene ngelo wa Yohova atoom’langa namwasa oi kalemezile Nlungu. Thitho atoodyiwa na mafunye ongokwa.

24 Mbwenye madhu a Yohova atoodhowanave mwadheya moi atu anjinji tatoororomela.

25 Barnaba na Saulo tangamari-idhe basa lovelela vyongo vyokami-ana abali wu Yerusalemu, tatoowelela wu Atiokeya vambo-i na Juwau oitaniwa thitho ira Marku.

13 Mupingo wau Atiokeya mwatookala anamaongela na anamafunji-a ala: Barnaba, Sumeoni oitaniwa thitho Nijeri, Lusiyo wau Kirene, Saulo na Manaeni oi afunjedhile vambo-i na namatonga Herodi. 2 Vahora yalabela aliwa Yohova* nosala udya, zimu ochena watoawandela ira: “Mukhumi-evo Barnaba na Saulo ira tamalabe basa laaitanele miyo.” 3 Tangamari-idhe sala udya nolobela, tatoa-ela mandha vamuru noarumeli-a ira tadhowe.

4 Ee-no atu arumiwile na zimu ochenala, tatoodhowa wu Seleusiya thitho khumela weo tatoovandelela wu Kupuru. 5 Tangafiile mu sidadi la Salamina tatooroma laleela madhu a Nlungu wu masinagoga a Ayuda. Aliwa tali vambo-i na Juwau* ninga namakami-a.

6 Aliwa tatoowenda vaisuwa yothene ya Kupuru mafiya wu Pafo. Weo tatoogumanana Muyuda mwinango dhinalee Bara-Yesu, oi ali ng’anga na namaongela onama. 7 Liye ali vambo-i na namatonga Sergio Paulu oi ali mutu wazelu. Namatonguo atoom’mwitana Barnaba na Saulo, namwasa oi anoofunechecha uvwa madhu a Nlungu. 8 Mbwenye Elima oi ali ng’anga, (dhina loi Elima linothapulela ng’anga) atooroma runi-ana na aliwa. Liye anoodhilimbi-edha ira namatonguo a-aroromele Mbwiye. 9 Mbwenye Saulo oitaniwa thitho ira Paulo angadhaliwile na zimu ochena, atoom’mwing’anechecha 10 noonga ira: “We mutu wainyengo na odhaliwana vyongo vyothakala, mwana Namanami-a thitho mwidani wa yongo iliyothene yolongomana, n’nga unodha i-ya e-lini bendi-a ndhila dholinyali dha Yohova? 11 Kavuruwana! Dhandha la Yohova lili va we thitho unokala o-oona moi kunaode ona wala wa dhuwa wa isihora.” Hora yeniyene kaodileve ona moi atooroma saka mutu oi am’inde dhandha nom’sogolela. 12 Namatongule angaoni vyevi, atoororomela namwasa oi atoodabwa maningi na vyafunjedhile liye vyokhuza Yohova.

13 Adhamale Paulo naafwee atookhuma wu Pafo novandelela wu Perga ilambo ya Pafiliya. Mbwenye Juwau atoa-iya nowelela wu Yerusalemu. 14 Tangakhumile wu Perga tatoofiya wu Atiokeya wau Pizidiya. Weo tatoovolowa musinagoga dambo la Sabudu nokaathi. 15 Ilamulo na vyalembile anamaongela vyangamadhi leriwa vari vaatu, anamasogolela a sinagoga tatooruma mutu dhowa mawandela Paulo na Barnaba ira: “Nyo abali, akala mutokaana madhu anaode nyo limbi-ana atwala, aongeni.” 16 Ee-no Paulo atooimela noira izindiyelo na mandhee ira atu tamiyale ongoonga ira:

“Nyo Aisraeli na mwethene munoova Nlungu, kavuruwanani. 17 Nlungu wa Israeli atoosakula anamabali-u awale noairi-a kala ziza la kopolo vahora yakala aliwa muilambo ya Iguputu ninga alendo. Thitho atoakhumi-a muilamboyo na dhandhalee la kopolo. 18 Wa vyawa 40, liye atoovilela namwasa wa makhalelwiwa tangali kokolani. 19 Thitho anganongile maziza aatu muilambo ya Kanani, atoivelela ilamboyo wa Israeli ira ikale yotuvaiwa. 20 Vyothene vyevi vyaireile mu vyawa vyowandamela 450.

“Vyevi vyangamadhi, Nlungu atoava-a anamatonga fiyedha muhora ya namaongela Samueli. 21 Ee-no atwao tatoonga ira anofuna mwene. Nlungu atoava-a Sauli mwana Kisi wa ziza la Bejamim, thitho atookala mweniwa wa vyawa 40. 22 Nlungu adham’khumi-evo Sauli atoava-a Davide ira akale mweniwa. Nlungu atoom’mwirela umboni ira: ‘Nditofwanya Davide mwana Jese mutu wavarimani vanga. Wen’na unodha irana vyongo vyothene vinofuna miyo.” 23 Movwelana na yolanyedhayee, khumela va mbumba* ya mutu wen’na, Nlungu utodhana namavulumucha mu Israeli oi ngu Yesu. 24 Namavulumucha wen’na a-anafiye, Juwau atoolaleela vya ubadizo waatu othene au Israeli, ninga izindiyelo yochinyuwa. 25 Mbwenye vahora yamari-a Juwau urumiwe, anoonga ira: ‘N’nga munothuulela ira ndili ani? Mutu unom’mthuulela nyouwo kai miyo. Mbwenye mutu mwinango unaaudha nduli mwanga oi kandili ofwanelela thathula migo-i ya sapatodhee.’

26 “Ndinofuna ndiuwandeleni nyo abalanga na ambumba ya Abrahamu, thitho othene oova Nlungu muli vano ira madhu a ivulumucho yei atumiziwile wa i-yo. 27 Namwasa oi atu au Yerusalemu na anamatongiwa katam’zindiyele. Thitho vyam’tonga aliwa tatookwakwaneli-edha vyaongile anamaongela, vyoi pinoleriwecha mogweli-a madhu masabudu othene. 28 Angalive ira katafwaidhe mwasa ophela, aliwa tatoom’kanyi-edha Pilato ira liye aphiwe. 29 Tangakwakwaneli-edhe vyongo vyothene vyalembiwile vyokhuza liye, tatoom’thithi-a vaimuri nom’lokota masiyeni. 30 Mbwenye Nlungu atoom’vethi-a. 31 Thitho wa malambo manjinji atooneela waatu awenda vambo-i na liye khumela wu Galileya dhowa wu Yerusalemu. Va e-ni atu enala anovelela umboni oonga vya liye.

32 “Thitho i-yo ninolaleela wa nyo milanyu yapama yoonga vya vyongo vyalanyedhiwile anamabali-u. 33 Milanywiyo njoi Nlungu utokwakwaneli-edha vyongo vyothene vyalanyedhile liye wa i-yo a-imiwa vom’venyathi-a Yesu, movwelana na vyalembiwile mu Salimo lanambili ira: ‘We uli mwananga thitho penene miyo ndili babaa.’ 34 Thitho likhundo loi atoom’venyathi-a noira kanodha welela okoka wu manungo anovunda, atoolionga moi e-ni: ‘Nyo atu, miyo ndinodha uthonyi-edhani udhivela ororomeleya walanyedhile miyo Davide. Namwasa oi yolanyedha yei chonyindeleya.’ 35 Salimo n’nango linoonga thitho ira: ‘Kamunodha rumeli-a ira manungo a mutwinyu ororomeleya avunde.’ 36 Davide muhoree atoira ifunelo ya Nlungu. Liye atookwa nolokotiwa masiyeni mwa anamabalee thitho manungwee atoovunda. 37 Mbwenye avenyathi-iwile na Nlungule manungwee katavundile.

38 “Va e-ni abali muidhiwe ira, i-yo ninolaleela milanyu yoi atu anoleveleliwa vyodawa dhela mwa Yesu. 39 Thitho muidhiwe ira mutu unororomela, Nlungu unom’mona kala olongomana dhela mwa liye. Mbwenye dhela Muilamulo ya Mose kavyaodeye mutu oniwa kala olongomana. 40 Ee-no muire polepole ira vyaongile anamaongela vya-auireeleni. Aliwa taongile ira: 41 “Nyo atu anopwaza vyongo vinoira miyo, munodha viona novidabwa. Amala munodhakwa, namwasa oi kamunodha viroromela vyongo vinoira miyo mu malambwinyu, masiki mutu auwandelenimo movweya pama.’”

42 Paulo na Barnaba vyakhuma aliwa, atu tatoasembezela ira Sabudu lo-arela tawele ira tadhaawandelemo okoka myasa yen’na. 43 Ee-no gumano waireile musinagogao wangamadhi, Ayuda naatu anjinji tavolowile Muiyuda oi talambela Nlungu tatoom’ara Paulo na Barnaba. Thitho aliwa tatoawandela atwao ira tadhowenave wachela riya rima ulukhulu wa Nlungu.

44 Sabudu lo-arela lingafiile, atu anjinji a sidadimo tatoogumanyeya dhavuruwana madhu a Yohova. 45 Ayuda taoni mwinji watuo, tatookaana bivu moi tatooroma runi-a vyaonga Paulo mwaiburutu. 46 Ee-no Paulo na Barnaba tatoonga molimba rima ira: “Nyo mwali ofwanelela roma wandeliwa madhu a Nlungu. Mbwenye voi munaakonda thitho munaadhitonga mwekene ira muli o-ofwanelela ingumi yo-oamala, i-yo ninaadhowa waatu amaziza enango. 47 Thitho Yohova utoniwandela ira: ‘Miyo nditouva-ani izo yoi mukale wala waatu amaziza enango, nolaleela milanyu ya ivulumucho fiyedha komoni wa ilambo yavathi.”

48 Atu amaziza enangwao tangavwide vyevi, tatoosangalala notitimi-a madhu a Yohova. Atu othene tana mathuulelo oi tangaakami-idhe dhakaana ingumi yo-omala, tatoororomela. 49 Thitho madhu a Yohova tatoodhoanave mwadhiwa muilambo yothene yeyo. 50 Mbwenye Ayuda tatoawandela vyongo vyothakala a-iyana ovweya oi tali oova Nlungu na alombwana olemezeya a sidadimo. Ee-no aliwa tatooiri-a ira Paulo na Barnaba tarome a-ra-ariwa notamangi-iwa sidadimo. 51 Mbwenye Paulo na Barnaba tatooguma tumbulu lamanyalwiwa ira ukale umboni waaliwa adhamale tatoodhowa wu Ikoniyo. 52 Thitho anamafunjedhao tatoodhowanave kala osangalala moi zimu ochena wanoakami-a maningi.

14 Paulo na Barnaba tangali wu Ikoniyo, tatoovolowa mu sinagoga wa Ayuda thitho tatoonga pama maningi moi Ayuda anjinji na Agiriki tatoororomela. 2 Mbwenye Ayuda o-ororomela, tatoawandela atu amaziza enango vyongo vyothakala ira taruni-anenga na abalao. 3 Ee-no Paulo na Barnaba tatoomala hora yolapela taonganga molimba rima namwasa oi tanoova-iwa kopolo na Yohova.* Namwasa oriyawee rima ulukhulu, liye atoarumeli-a anamafunjedhao ira tairena vizindiyelo na vyodabwi-a. 4 Mbwenye mwinji waatu sidadimo watoogaweya. Enango tali wu ikhundu ya Ayuda, enango tali wu ikhundu ya arumiwi. 5 Moi e-no atu amaziza enango, Ayuda vambo-i na anamatongiwa, tatoovwelana ira taaoni-e nyarwa arumiwao noaponyedha mabwe. 6 Mbwenye aliwa tangawandeliwile vyevi, tatootawela masidadi a Likaoniya, Listra, Derbe na matatamo owarungunuwa. 7 Weo tatoodhowanave laleela milanyu yapama.

8 Wu Listra, watookala mutu mwinango orangala mendo oi akaathidhe duzi na vali aliwavo. Liye ali a-anarome wendavo namwasa oi abaliwile orangala. 9 Mutu wen’na anoovuruwana vahora yaonga Paulo. Moi e-no Paulo angam’mwing’anechechile atoona ira atookaana iroromelo yoi unooda ili-iwa. 10 Ee-no Paulo atoonga mokhuwa ira: “Venyathi uimele!” Adhaire e-no mutu orangaluo atooimela noroma wenda. 11 Mwinji waatu wangaoni vyairile Paulo vyo, watookhuwa muiongelo yau Likaoniya ira: “Alungu atosanduwa kala atu thitho atodha wa i-yo!” 12 Ee-no Barnaba tatooroma m’romola ira Zeu, mbwenye Paulo tanoom’romola ira Herme namwasa oi fendo dhinjinji aongecha nguliye. 13 Moi e-no namavelela sembe wa Zeu, oi kachisee wali duzi na lango ovolowana sidadimo, atoodhana ng’ombe dha lombwana na khara dhamafolori vamilangoni, ira avelele sembe vambo-i na mwinji waatuo.

14 Mbwenye arumiwao Barnaba na Paulo, tangavwide vyevi tatookaula makamiziwa notamanga dhowa mavolowa va mwinji waatuo wu takhuwanga ira: 15 “Nyo, n’nga munoirelan’ni vyevi? I-yo nili atu okaana vyorucha ninga nyo. I-yo ninolaleela milanyu yapamila wa nyo ira mu-iye vyongo vyo-okaana basavi noroma lambela Nlungu waingumi oi ngwapanduchile dhulu, ilambo yavathi, bara na vyothene vili mwemo. 16 Walelene liye atoorumeli-a atu amaziza othene ira tairenga vinofuna aliwa. 17 Mbwenye liye atookaana umboni oi atooira vyongo vyapama. Liye atoourumbwi-edhani dhongwe na hora yapama yo-anda vyodya vinjinji. Thitho miriminyu yatoosangalala na vyodyavyo.” 18 Angalive ira arumiwao tatoonga vyongo vyevi, vyatoaruchave ira takondi-e mwinji waatuo velela sembe waaliwa.

19 Moi ee-no Ayuda takhumele wu Atiokeya na wu Ikoniyo tatoonyengelela atwao moi tatoom’ponyedha Paulo mabwe nom’mburulela undhe wa sidadi vom’thuulela ira wutokwa. 20 Mbwenye anamafunjedha tangam’rungunuiwile, liye atoovenyathi novolowa okoka sidadimo. Bebeinimwe liye vambo-i na Barnaba tatoodhowa wu Derbe. 21 Tangalaleele milanyu yapama sidadimo nofunji-a atu anjinji ira takale anamafunjedha, tatoowelela wu Listra, wu Ikoniyo na wu Atiokeya. 22 Weo aliwa tanoolimbi-a mirima ya anamafunjedha noakami-a ira tadhowenave kaana iroromelo voawandela ira: “Ninofwanela limbanana nyarwa dhinjinji ira nimavolowe mu Umwene wa Nlungu.” 23 Mu pingo uliwethene tatoosakulamo andimuwa a pingoni. Thitho tangalobenle no sala udya, tatoavelela wa Yohova wam’roromela aliwa.

24 Adhamale atoovirana wu Pizidiya nodhowa wu Pafiliya. 25 Tangamadhi laleela madhu a Nlungu wu Perga, tatoodhowa wu Ataliya. 26 Tadhakhume weo tatoovandelela wu Atiokeya. Weo kwaasakunle abali noalobelela ira Nlungu aathonyi-edhe riya rima ulukhulu naifunelo yoi taode laba basa loi vahorila tali tangaimari-idhe.

27 Tangafiile weo tatoogumanyei-a pingo wethene noawandela vyongo vinjinji vyairile Nlungu dhela mwaaliwa. Atoawandela thitho ira Nlungu utova-a ngari atu amaziza enango ira taroromele. 28 Ee-no aliwa tatookala vambo-i na anamafunjedhao wahora yolapela.

15 Ee-no alombwana okhumela wu Yudeya tatooroma funji-a abali ira: “Mwa-aineliwe movwelana na mwambo wa Mose, kamunodha vulumuwa.” 2 Mbwenye Paulo na Barnaba katavivwelanena vyevyo moi tatooruni-ana maningi. Ee-no abalao tatooruma Paulo na Barnaba vambo-i na abali enango dhowa wu Yerusalemu ira tamawandele arumiwi na andimuwa a pingoni vya mwasa wen’na.

3 Tangamadhi veleliwa vang’ono na abali a pingoni, alombwanala tatoodhowanave ulendhwiwa mafiya wu Fenisiya na wu Samariya. Weo aliwa tatoonga vyongo vyothene vyoi atu amaziza enango tatooroma m’lambela Nlungu, moi abali othene tatoosangalala maningi na vyevyo. 4 Tangafiile wu Yerusalemu abali a pingoni, arumiwi na andimuwa a pingoni tatoawachela pama. Thitho tatoonga vyongo vinjinji vyairile Nlungu dhela mwaaliwa. 5 Mbwenye atu enango amu gulu la Afarisi oi tatooroma roromela Yesu, tatoovenyathi mipandoni mwiwa noonga ira: “Enala anofwanela ineliwa noatonga ira ta-arelenga Ilamulo ya Mose.”

6 Ee-no arumiwi na andimuwa a pingoni tatoogumanyeya ira tatapanye vya mwasa wen’na. 7 Tangamadhi runi-ana maningi vya mwasula, Pedru atooimela noawandela ira: “Abalanga, mutoidhiwa pama ira romela malambo a ndulimu Nlungu atoondisakula vari vinyu ira dhela mwa miyo atu a maziza enango tavwe madhu amilanyu yapama nororomela. 8 Thitho Nlungu oi unoidhiwa vya rimani, atoirela umboni voava-a zimu ochena ninga mwairile liye na i-yo. 9 Liye ka-iyani-idhe navang’onovene vari va i-yo naaliwa. Mbwenye atoocheni-a mirimiwa namwasa wa iroromelwiwa. 10 N’nga mwasiwa ngwani munom’mwesedha Nlungu votukuli-a anamafunjedha goli loi anamabali-u na i-yo kanaodile litukula? 11 Mbwenye i-yo ninororomela ira ninodha vulumuwa namwasa oriya rima ulukhulu wa Mbwiye Yesu, mofwanafwana thitho na atu enala.”

12 Vidhaire e-no, mwinji wethene waatuo watoomiyala noroma vuruwana vaonga Barnaba na Paulo vizindiyelo na vyodabwi-a vinjinji vyairile Nlungu vari vaatu a maziza enango dhela mwaaliwa. 13 Tangamadhi onga, Yakobo atoowakhula ira: “Abalanga, ndivuruwaneni. 14 Sumeoni utoonga movweya pama mwemo Nlungu mwarumenle liye voroma atu amaziza enango ira vari viwa asakulevo atu enango ira taidhiweye na dhinalee. 15 Thitho vyevi pyovwelana na vyalembile anamaongela ira: 16 Vyevi vyadhamala ndinodha wela dhamanga okoka tenda* ya Davide yagwide. Ndinodha manga okoka vikhundu vigumuwile vya nyumbiyo noisaka-edha. 17 Ndinodha ira vyevi ira atu o-alao tam’sake Yohova* na rima wethene. Tam’sakesake vambo-i na maziza aatu othene, uongile e-no ngu Yohova unoirana vyongo vyevi, 18 vyasikimizele liye walelene ira unodha viirana.’ 19 Ee-no maonelwanga mboi, kaniruchi-e atu amaziza enango taromile m’lambela Nlungu. 20 Mbwenye dhoweni naalembele ira tarambelenga vyongo vyothakali-iwa na mafwano, mararuo, nyama dosotokola* na sangiri. 21 Namwasa oi romela walelene atu takadhi talaleelanga masidadi othene madhu a mabukhu a Mose, thitho madhu enala tanoleriwecha mogweli-a madhu masinagonani masabudu othene.”

22 Adhamale arumiwi na andimuwa a pingoni vambo-i na abali othene a pingoni, tatoovwelana ira tasakule alombwana vari viwa ira taarume wu Atiokeya vambo-i na Paulo na Barnaba. Ee-no tatoosakhula Yudasi oitaniwa Barsaba na Sila, oi mbasogolela abali. 23 Moi e-no tatoolemba karta noava-edhela loonga ira:

“I-yo abalinyu arumiwi vambo-i na andimuwa a pingoni, ninoulembelani nyo abali-u okhumela maziza enango oi muli wu Atiokeya, wu Siriya na wu Silisiya: Ninoumwenyulani! 24 Nitovwa ira abali enango okhumela vari vi-u takadhi tauruchi-angani voonga vyongo vyoudhodhomi-ani, angalive ira i-yo kanaava-idhe malangi-o aliothene. 25 Ee-no nothene nitovwelana ira nisakule alombwana noaruma vambo-i naabali-u odhiveliwiwa Barnaba na Paulo. 26 Atu enala ato-ela vingumi viwa vangovini namwasa wa dhina la Mbwii-u Yesu Kristu. 27 Ee-no ninoruma Yudasi na Sila ira aliwa thitho tadhauwandeleni vyongo vyevi na milomwiwa. 28 Namwasa oi zimu ochena vambo-i na i-yo nitoona ira kai pama ira nuutukhuli-eni tolo onyemela, khumi-avo vyongo vyofuneya baa-i vyoi ndi 29 dhowanave rambela vyongo vyoveleliwa sembe wu mafwano, sangiri, nyama dosotokola* na mararuo. Mwairanga polepole vorambela vyongo vyevi, vyongo vinouwendelani pama. Ninoufunelani vyapama!”

30 Alombwana enala tatoovenyathi nodhowa wu Atiokeya. Weo tatoogumanyei-a mwinji othene waatu noava-a kartiyo. 31 Tangalilerile tatoosangalala namwasa wa madhu olimbi-ao. 32 Voi Yudasi na Sila tali anamaongela, tatoonga myasa minjinji wa abaliao thitho alimbi-a. 33 Tangakanle weo wa malambo mangaasi, abali a weo tatoavelela thitho Yudasi na Sila tatoowelela mwarendele wa abali taarumilale. 34 —— 35 Mbwenye Paulo na Barnaba ta-adhi wu Atiokeya. Aliwa vambo-i na atu enango anjinji tanoofunji-a nolaleela milanyu yapama ya madhu a Yohova.*

36 Vangavirile malambo, Paulo atoom’mwandela Barnaba ira: “Dhoweni niwelele wu masidadi othene walaleele i-yo madhu a Yohova ira nimaawaredhele abali thitho nimaaone ira talio a-vi.” 37 Barnaba anoofunechecha ira am’tukhule Juwau aitaniwa thitho ira Marku. 38 Mbwenye Paulo atoona ira kai pama m’tukula namwasa oi fendo inango Juwau atoa-iya wu Pafiliya thitho kaadhowile vambo-i na aliwa malaba basali. 39 Vidhaire ee-no tatookangana maningi fiyedha i-yana. Barnaba atoom’tukula Marku thitho tatoovandelela wu Kupuru. 40 Mbwenye Paulo atoom’sakula Sila thitho abali tangam’lobelele Paulo ira Yohova am’thonyi-edhe riya rima ulukhulu liye atoovenyathi, 41 novirana wu Siriya na wu Silisiya thitho anoolimbi-a mipingo mwemo.

16 Adhamale Paulo atoofiya wu Derbe nawu Listra. Weo watookala namafunjedha mwinango dhinalee Timoteo oi m’mee ali wa Iyuda ororomeleya, mbwenye babee ali wa Igiriki. 2 Abali awu Listra na Ikoniyo tatoovelela umboni wapama oonga vya liye. 3 Paulo atoonga ira anoofuna m’tukula vaulendwee. Ee-no atoom’mwinela namwasa wa Ayuda tali weo, voi atu othene tanoidhiwa ira babee ali wa Igiriki. 4 Masidadi mwethene mwavira aliwa, tanoawandela abali a weo malamulo ofwanela a-arela movwelana na vyatongile arumiwi vambo-i na andimuwa a pingoni wu Yerusalemu. 5 Ee-no abali a mipingo mwavira aliwamo tanoodhowanave kaana iroromelo yolimba moi dambo nlilothene numero ya anamafunjedha yanoodhowanave wenjedheleya.

6 Adhamale aliwa tatoodhowa wu Firijiya na ilambo ya Agalatiya, namwasa oi zimu ochena watoakondi-a laleela madhu a Nlungu mu provisiya la Aziya. 7 Tangafiile wu Miziya tanoofuna ira tadhowe wu Bituniya, mbwenye Yesu atoo-indi-edha basa zimu ochena voakondi-a. 8 Ee-no atookwaranya wu Miziya nodhowa wu Trowade. 9 Moi e-no nama-iyu Paulo atoona masopenya amutu mwinango wau Masedoniya angaimenle nom’mwandela ira: “Muvandelele wu Masedoniya uno ira mudhanikami-e.” 10 Angaone masopenyao, natoothuulela vyodhowa wu Masedoniya. Namwasa oi natoosikimezela ira Nlungu utoniitana ira nimalaleele atu a weo milanyu yapama.

11 Ee-no natoowenda ulendo wa vabara khumela wu Trowade dhowa wu Samatirasi. Mbwenye bebeinimwee natoofiya wu Neapoli. 12 Ningakhumile weo natoofiya wu Filipi sidadi la Aroma, loi ndi sidadi nlukhulu la tatamo la Masedoniya. Natookala sidadimo wa malambo mangaasi. 13 Dambo la Sabudu natookhumana valango wa sidadi nodhowa khundu mwa i-nje weo wathuulela i-yo ira utokala limburo lolobelela. Ningafiile natookathi vathi noroma tapanya na a-iyana agumanyeile weo. 14 Vamwinjinivo vatookala i-yana mwinango olambela Nlungu dhinalee Lidia wau Tiyatira thitho anoguli-a nguwo dhofiilela. Vyavuruwana liye, Yohova* atoodhula maningi rimee ira avwecheche vyaonga Paulo. 15 Liye naatu avabanjanivee tangamadhi badiziwa tatoonivepha ira: “Abalanga, akala mutoona ira ndili ororomeleya wa Yohova dhoweni mumakale wani-u.” Moi atoonidhowana waniwa.

16 Moi ee-no dambo ladhowa i-yo wu limburo lolobelela, natoogumanana sikana mwinango oi ali namalaba. Liye atookaana iwanda yam’kami-a ro-edha vyongo vyasogolo. Liye anooiri-a ira mapatrawee taganyalinga maningi namwasa wa vyoro-edha vyeevyo. 17 Sikana wen’na anoo-arela Paulo na i-yo akhuwanga ira: “Atwala mbaadhaari a Nlungu wa Wadhuludhulu thitho tanolaleela ndhila ya ivulumucho inyu.” 18 Liye atooirana vyevi wa malambo manjinji. Adhamale Paulo atoovichenyelana vyevyo thitho atoodhimbinuwa nowandela iwandiyo ira: “Ndinouwandela mudhina la Yesu ira ukhume mwasikanuo.” Hora yeniyene iwandiyo yatookhuma.

19 Mbwenye mapatrawee tadhaone ira katinoganyali yongo, atoo-inda Paulo na Sila noamburulela merekado wali anamatonga. 20 Tangaafiilena wa andimuwa andimuwa a anamatonga, tatoonga ira: “Atwala anaadodomi-a maningi sidadi li-u thitho aliwa mba Ayuda. 21 Thitho anaamwadha sanganiko dhoi wa i-yo to-orumeli-iwa dhi-arela venango dhiirana, namwasa oi nili Aroma.” 22 Adhamale mwinji waatuo watoovenyathi nodimbinuwela arumiwao. Thitho andimuwa andimuwa anamatonga tatoaungula arumiwao vyowara viwa moira akaulela noonga ira takwapuliwe na michamu. 23 Tangaakwapulile maningi tatoa-ela perezo nowandela namaing’anela perezo ira aaing’anele pama ira ta-atawe. 24 Voi atoowandeliwa vyevi, liye atoadhowana maa-ela kwartu ya mwari mwa perezwiyo noamanga mendwiwa matandaza.

25 Mbwenye vari vanama-iyu, Paulo na Sila tatooroma lobela noomba nyumbo dhom’titimi-a Nlungu, moi anyaperezo enango tanoavwa. 26 Mo-odedhi-edha vatooireya indharandhara ya kopolo fiyedha perezo yothene yeniyo tekenyeya. Hora yoniyene visewo vyothene vyaperezwiyo vyatoodhuleya thitho makurenti amangiwilena anyaperezo othene atoothathuleya. 27 Namaing’anela perezule angavenyathidhe noona ira visewo vyothene vya perezwiyo vyali vyodhuleya, atootholola sarasadalee ira adhiphe vothuulela ira anyaperezwao atomaatawa. 28 Mbwenye Paulo atookhuwa ira: “Kudhiphei-e, i-yo nothene nili muno!” 29 Namaing’anela perezo atoovepha nyale thitho mombaranya atoovolowa perezomo angurumelanga noova, moi atookokora duzi na vali Paulo na Sila. 30 Adhamale atoakhumi-a vandhe noonga ira: “Alombwana nyo, n’nga ndiiren’ni ira ndivulumuwe?” 31 Aliwa tatoowakhula ira: “Uroromele Mbwiye Yesu thitho unodhavulumuwa vambo-i na atu avanyumbanivaa.” 32 Adhamale atoonga madhu a Yohova wa liye vambo-i naatu othene avanyumbanivee. 33 Nama-iyu enao, liye atoatukula noa-uwa vilonda viwa. Thitho va-anavire hora yolapela, liye naatu othene avanyumbanivee tatoobadiziwa. 34 Adhamale atoadhowana nyumbaniwee noa-elela yodya vamezani ira tadye. Thitho liye vambo-i naatu othene avanyumbanivee tatoosangalala maningi namwasa oi tatoororomela Nlungu.

35 Bebeinimwee, andimuwa andimuwa anamatonga tatooruma anyakhondo noawandela ira: “Mwaathathule atwao.” 36 Moi e-no namaing’anela perezule atoom’mwandela Paulo milanyuiyo ira: “Andimuwa andimuwa anamatonga tatoruma atu dhaonga ira nyo mwambilene muthathuliwe. Ee-no mukhume thitho mudhowe mwarendele.” 37 Mbwenye Paulo atoawandela ira: “Mbwenye aliwa tatonikwapula vamethoni vaatu nonifungela perezo o-onitongene angalive ira i-yo nili Aroma. N’nga va ee-ni tanofuna tanikhumi-e monizembi-a? Khabe vyevyo kavinoodeya! Ninofuna ira anyaao adhe adhanikhumi-e okhene.” 38 Moi e-no anyakhondwao tatoodhowa maonga vyevi wa andimuwa andimuwa anamatongale. Andimuwa andimuwa anamatongao tangavwide ira atwao ndi Aroma tatoova. 39 Ee-no aliwa tatoodha noasembezela, thitho tangaakhumi-idhe tatoavepha ira takhume sidadimo. 40 Mbwenye aliwa tangakhumile perezomo tatoodhowa nyumbani wa Lidia. Paulo na Sila tangaone abali tatoalimbi-a, adhamale tatoovenyathi nodhowanga.

17 Adhamale aliwa atoovirana wu Afipoli nawu Apoloniya thitho tatoofiya wu Tezalonika, weo wali sinagoga wa Ayuda. 2 Ee-no mwailemeelo, Paulo atoovolowa musinagogamo thitho wa masumana mararu liye atootapanya na aliwa makhundo a Malembani. 3 Liye anoonga vo-indi-edha basa Malemba vosikimizela ira vyali vyofwanelela ira Khristu aone nyarwa, adhamala avenyathi-iwe. Liye anoonga ira: “Yesu unom’lalela miyo wa nyo, ngu Khristu. 4 Adhamale awandela, enango mwaaliwa tatoororomela thitho tatoovwelana na Paulo na Sila. Moi Agiriki anjinji olambela Nlungu vambo-i na a-iyana olemezeya tatooirana vimbo-ive.

5 Mbwenye Ayuda tatookaana bivu thitho tatoogumanyei-a atu enango othakala mirima akalecha vamerekado oi katana yolaba. Mwinji waatuo watooromi-a gereve sidadimo. Adhamale Ayudao tatoovolowa m’mba mwa Yasoni masaka Paulo na Sila ira taakhumi-e vandhe noavelela mandhani mwa mwinji waatu waira gerevuo. 6 Tadhakonde aafwanya, tatoomburula Yasoni na abali enango adhowana wa anamatonga asidadimo wu takhuwanga ira: “Atu aromi-idhe nyarwa unokhumela aliwau tatofiya thitho uno, 7 moi Yasoni utoawachela ninga alendwee. Atu othene enala tanoira vyongo moruni-ana na malamulo a Kaisara thitho anoonga ira utokala mwene unango dhinalee Yesu.” 8 Tangaongile madhu enala, mwinji waatule na anamatonga asidadimo tatoothakaleliwa maningi. 9 Anamatonga a sidadilo tatoopagali-a Yasoni na abali enangwao kobiri, adhamale tatoa-iya ira tadhowenga.

10 Dhuwa lingavirile, abali tatookhumi-a Paulo na Sila noatumiza wu Bereya. Aliwa tangafiile weo, tatoovolowa sinagoga wa Ayuda. 11 Mbwenye atu awu Bereya tatookaana rima ofuna funjedha kwaranya atu awu Tezalonika ale. Aliwa tatowachela madhu a Nlungu mofunechecha maningi thitho dambo na dambo tanoosakasaka Malemba mopwasedha ira tasikimizele akala vyavwide aliwavyo vyali vyaimbarimbari. 12 Anjinji mwa atu enala tatoororomela, saasawa thitho a i-yana na alombwana enango ovweya a Igiriki. 13 Mbwenye Ayuda awu Tezalonika tangavwide ira Paulo unaalalela madhu a Nlungu wu Bereya, tatoodhowa thitho weo mawandela atu ira tadhimbinuwele arumiwao noromi-a gereve. 14 Hora yeniyene abali tatoom’velela Paulo ira adhowe bara. Mbwenye Sila na Timoteo ta-adhi weo. 15 Thitho atu avelenle Paulo ale tatofiyanee wu Atena thitho tatoowelela tangarumiwile ira tamawandele Sila naTimoteo ira tam’arele Paulo mombaranya.

16 Paulo vyaadedi-edhela liye wu Atena, rimee wanom’pha maningi voona ira sidadimo mwatoodhala mafwano. 17 Angavolowele musinagoga atooroma tapanya na Ayuda vambo-i na atu enango olambela Nlungu. Dambo na dambo anootapanya thitho naatu aafanya liye va merekado. 18 Mbwenye atu enango azelu dha Mapikureu na Estoiko tatooroma runi-ana na liye. Enango taonga ira: “N’nga mutu osimbwa ongula unofuna aongen’ni?” Mbwenye atu enango thitho taonga ira: “Unooneya ira unolaleela vya alungu ailendo”. Aliwa taonga vyevi namwasa oi Paulo anoolaleela milanyu yapama ya Yesu na yovenyathi-iwa wa atu okwa. 19 Ee-no atoom’inda nom’dhowanee wa Areopago nom’mwandela ira: “N’nga unooda niwandelamo vyongo vipya vinofunji-a we vi? 20 Namwasa oi vyongo vinoonga we vi pyailendo wa i-yo. Moi e-no ninofuna niidhiwe vinothapulela aliwa.” 21 Atu othene awu Atena vambo-i na alendo a weo tavumanga tanoo-indi-edha basa horiwa ira tatapanye venango vuruwana myasa mipya. 22 Ee-no Paulo atooimela vari va Areopago noonga ira:

“Nyo atu awu Atena, nditoona ira vavyongo vyothene munoova maningi alungu kwaranya atu enango. 23 Mofwanafwani-a vyavira miyo ndatooing’anechecha vyongo vinolambela nyo, ndatoona thitho iguwa ya sembe yolembiwa ira, ‘Wa Nlungu o-oidhiweya.’ Ee-no miyo ndinolaleela wa nyo vya Nlungu o-oidhiweya unolambela nyouo. 24 Nlungu upanduchile ilamboi na vyongo vyothene vili mwemu, kanokala mumakachisi omangiwa na mandha. Liye ndi Mbwiye wa dhulu na ilambo yavathi. 25 Thitho liye kanofuna kami-iwa na mutu ninga mutu orambulela yongo, namwasa oi liye ngunova-a atu othene ingumi, mwela na vyongo vyothene. 26 Thitho khumela mwa mutu m’mbo-i liye utopanducha maziza othene aatu ira takale vailambo yothene yavathi. Liye atookathi-a hora yoi vyongo vinango viiriyenga no-ela madhile amamburo oi atu takalengamo. 27 Atooirana vyevi ira atwao tam’sakesake Nlungu mwathindhi nom’fwanya, angalive ira liye kali undendai na uliwethene wa i-yo. 28 Namwasa wa liye nitokaana ingumi ninowenda thitho nitokalao, ninga mwemo mwaongile alimbo oonga xitoriinyu enango ira, ‘Voi i-yo thitho nili a-imee.’

29 Ee-no voi nili a-ima a Nlungu kanithuulele ira Nlunguo uli ninga oro, siliva, libwe venango yongo iliyothene yosemiwa na atu adodoliso. 30 Pyaimbarimbari ira Nlungu anoolevelela hora yaira atu vyongo mo-oidhiwa, mbwenye va e-ni liye unawandela atu vailambo yothene ira tachinyuwe. 31 Namwasa oi utokaathei-a dambo linofuna liye dhatonga molongomana ilambo yothene yavathi dhela mwa mutu um’sakunle liye. Thitho utosikimizela atu othene vyevi vom’venyathi-a.”

32 Moi e-no tangavwide vyovenyathi-iwa muukwa, atu enango tatooroma theya mwaiburutu, mbwenye enango taongile ira: “Nitovwa, udhaniwandele thitho hora inango.” 33 Ee-no Paulo atoa-iyachi. 34 Mbwenye atu enango tatookala uikhundu ya Paulo moi tatookala anama-arela a Yesu. Enango mwaliwa ali Dioniziyo oi ali namatonga wa Areopago, i-yana mwinango dhinalee Damarisi na atu enango.

18 Adhamale Paulo atookhuma wu Atena nodhowa wu Koritiyo. 2 Weo liye atoofwanya Muyuda mwinango dhinalee Akila wau Ponto. Liye vambo-i na-iyanee Prisila tali tangafiile wene khumela wu Italiya, namwasa oi Kalaudiyo ali angatongile ira Ayuda othene takhumeo wu Roma. Ee-no Paulo atoodhowa nyumbani wiwa. 3 Voi basa liwa lali limbo-ive, liye atookala nyumbani wiwao, aliwa labelanga vambo-ive basalo namwasa oi othene tali osona matenda. 4 Masabudu othene Paulo anoonga mwasa masinagoga thitho anookopa Ayuda na Agiriki.

5 Sila na Timoteo tangadhidhe khumela wu Masedoniya, Paulo atoopingeya maningi na basa lolaleela madhu a Nlungu novelela umboni wa Ayuda thitho asikimezela ira Yesu ndi Khristu. 6 Mbwenye aliwa tangadhowilenave m’runi-a nom’nyoza, liye atoovuruvudha vyowaravyee noawandela ira: “Sangirinyu ikale vamuru vinyu. Miyo kandina landu. Va ee-ni ndinaadhowa waatu amaziza enango. 7 Vidhaire e-no, liye atokhumawo weo* nodhowa nyumbani wa mutu mwinango dhinalee Tisiyo Justo. Mutu wen’na anoolambela Nlungu thitho nyumbee yali duzi na sinagoga. 8 Kirisipo namasogolela wa sinagoga, atoororomela Mbwiye vambo-i na atu othene avanyumbani vee. Thitho atu anjinji awu Koritiyo tavwide milanyu yapama, tatooroma roromela nobadiziwa. 9 Mbwenye nama-iyu Mbwiye atoom’mwandela Paulo dhela mumasopenya ira: “Kuove, udhowenave onga thitho kumiyale. 10 Miyo ndili na we kavali mutu unauruchi-e venango uphei-a, namwasa oi miyo nditokaana atu anjinji sidadimu.” 11 Ee-no liye atookala weo yawa na myedi 6, aafunji-anga madhu a Nlungu.

12 Galiyo vyali liye namatonga wau Akaya, Ayuda tatoovwelana nom’dimbinuwela Paulo thitho tatoom’tukulela wu limburo lotongela miselu. 13 Aliwa tangafiile weo tatoonga ira: “Mutula unokopa atu ira talambelenga Nlungu mundhila yo-ovwelana na ilamulo.” 14 Mbwenye Paulo vyafuna liye onga, Galiyo atoowandela Ayudao ira: “Nyo Ayuda, aakale ira mutula utodawa venango utokaana selu ulukhulu, ndingaodile uvuruwanani. 15 Mbwenye akala myasee njokhuza madhu, madhina na ilamulwinyu vyevyo pinyu. Miyo kanofuna tonganga myasa ninga yeniyo.” 16 Adhaire e-no atoawandela ira takhumevo valimburo lotongela miseluvo. 17 Vidhaire e-no othene tatoom’inda Sostene namasogolela wa sinagoga noroma m’khoma duzi na valimburo lotongela miselu. Mbwenye vyevi kavyam’khuzile Galiyo navang’novene.

18 Paulo angakanle weo wa malambo manjinji, atoolanyana na abalao thitho atoodhowanave ulendwee novandelela wu Siriya vambo-i na Akila na Prisila. Paulo atooinga sisilee wu Sekreya namwasa wa yolanyedha yairile liye. 19 Ee-no othenene tatoofiya wu Efeso thitho afweao atoa-iya weo. Mbwenye liye ekhene atoodhowa mavolowa mu sinagoga noroma tapanya na Ayuda. 20 Angalive ira Ayuda tatoom’vepha moweli-edhaweli-edha ira akaleve weo vambo-i na aliwa wa malambo manjinji, liye atookonda. 21 Malomwee atoalanyanana noawandela ira: “Yohova* arumela ndinodhawela okoka dhawuonani.” Ee-no liye atoowenda ulendo wa vabara khumela wu Efeso 22 mavandelela wu Kaizareya. Liye atoodhowa wu Yerusalemu mamwenyula abali pingoni adhamale ongodhowa wu Atiokeya.

23 Angakanle weo wa hora yoyeva, atoovenyathi nowenda matatamo o-iyana-iyana awu Galatiya nawu Firijiya thitho anolimbi-a anamafunjedha othene aweo.

24 Muyuda mwinango dhinalee Apolo wau Alexandriya oi anoonga mwadodoliso, atoofia wu Efeso. Liye thitho anooidhiwa pama Malemba. 25 Lombwana wen’na atoofunji-iwa* ndhila la Yohova. Liye ali wathindhi maningi namwasa oi zimu ochena wali na liye, thitho anoonga nofunji-a molinyali vya Yesu. Mbwenye liye aidhiwa vya ubadizo wa Juwau baa-i. 26 Mutu wen’na atooroma onga molimba rima musinagoga. Moi e-no Prisila na Akila tangam’vuruwane, tatoom’tukula nom’mwandelamo ndhila ya Nlungu molinyali. 27 Moi anoofunechecha dhowa wu Akaya, abalao tatoalembela karta anamafunjedha a weo noalimbi-a ira tam’mwachele pama Apolo. Ee-no liye angafiile weo, atoakami-a maningi atu taroromenle namwasa oriya rima ulukhulu wa Nlungu. 28 Liye atoasikimizela Ayuda vakwecha na mwakopolo ira tali odawa thitho atoo-indi-edha basa Malemba vothonyi-edha ira Yesu ndi Khristu.

19 Vahora inango Apolo angali wu Koritiyo, Paulo atoovirana matatamo enango oi tali undendai na bara mafiya wu Efeso. Weo atoofwanyawo anamafunjedha enango, 2 thitho atoafuka ira: “N’nga mudharome roromela mwatoowachelavo zimu ochena?” Aliwa tatoom’mwakhula ira: “I-yo kaninavwevo ira utokala zimu ochena.” 3 Liye atoafuka okoka ira: “N’nga mwabadiziwile ubadizo wani?” Aliwa tatoowakhula ira: “Nabadiziwile na ubadizo wa Juwau.” 4 Adhamale Paulo atoonga ira: “Ubadizo wabadizana Juwau yali izindiyelo yothonyi-edha ira mutu utochinyuwa. Liye anoawandela atu ira taroromele mutu unodha vasogolove oi athapulela Yesu.” 5 Atwao tangavwide vyevi, atoobadiziwa mudhina la Mbwiye Yesu. 6 Moi e-no Paulo adhaasameli-e mandhee vamuru viwa, aliwa tatoowachela zimu ochena noroma onga viongelo vinango thitho ongela ninga anamaongela. 7 Othenene tali alombwana 12.

8 Wa myedi miraru, Paulo anoodhowa wu sinagoga weo waonga liye molimba rima. Liye anoonga mwasa noawandelamo atu makhundo owafiya varimani okhuza Umwene wa Nlungu. 9 Mbwenye atu anjinji tatoodhowanave runi-ana na vyevyo thitho kataroromela, moi tanoonga vyonyoza ndhila ya Mbwiye va methoni vaatu anjinji. Ee-no liye atookhumavo vambo-i naanamafunjedhao vari viwa. Dambo na dambo liye anoofunji-a madhu a Nlungu musala la xikola laTirano. 10 Vyevi vyatooireya wa vyawa vinli moi atu othene takalecha provisiya ya Aziya, Ayuda na Agirikene tatoovwa madhu a Mbwiye.

11 Nlungu atoodhowanave irana vyongo vya kopolo na vyodabwi-a dhela mwa Paulo. 12 Moi atu tanootukula maleso na nguwo dhinango dhawara liye nodhidhowana waatu obulela, thitho aliwa tanooila. Mizimu yothakala thitho yanookhuma mwa atwao. 13 Mbwenye Ayuda enango tawendecha mamburo o-iyana-iyana khumi-anga viwanda, tatoowesedha romola dhina la Mbwiye Yesu vofuna ili-a atu tana mizimu yothakala. Aliwa taonga ira: “Ndinoutonga mudhina la Yesu unom’laleela Paulo ira ukhume.” 14 Ndimuwa wa sembe wa Iyuda oi aitaniwa Sikefa atookaana a-ima alombwana 7 oi tanooirana vyevi. 15 Mbwenye zimu uthakaluwo watoawandela ira: “Miyo nditom’mwidhiwa Yesu thitho nditom’mwidhiwa Paulo. N’nga nyo muli ani?” 16 Adhamale mutu ana zimu othakalule atoalupela noalimbanana m’mbo-i na m’mbo-i fiyedha agonji-a othene enao, moi aliwa tatootawa tangali mandhave* thitho tangapheile. 17 Atu othene takala wu Efeso tatoovwa vyevi tangani-avo Ayuda na Agirikene. Ee-no atu othene tatoova thitho dhina la Mbwiye Yesu latoodhowanave lemeziwa. 18 Atu anjinji taroromenle tanoodha dhaonga vyodawa viwa thitho onga vakwecha vyongo vyothakala vyaira aliwa. 19 Atu anjinji oi taira vyongo mokami-iwa na viwanda tatoogumanya mabukhwiwa noakha-a vamethoni va atu othene. Thitho tangalengesile kobiri dhamabukhu othene tafwaidhe ira dhali kobiri dhokwakwana 50.000 dhafero. 20 Ee-no madhu a Yohova* anodhowanave mwadheya thitho kaagonji-iwa.

21 Vyevi vingamadhi ireya, Paulo atoosimikizela rimanimwee dhowa wu Yerusalemu vovirana wu Masedoniya na wu Akaya. Liye atoonga ira: “Ndafiya weo, ndinodhowa thitho wu Roma.” 22 Ee-no liye atooruma atu ambili tam’kami-a oi ndi Timoteo na Erastu ira tadhowe wu Masedoniya. Mbwenye liye atookalave wu provisiya ya Aziya wa malambo mangaasi.

23 Vahorio vatooromeya gereve namwasa wa ndhila ya Mbwiye. 24 Vatookala mutu mwinango wadodoliso lofula siliva dhinalee Demetriyo. Liye vambo-i na amesili afwee tanooganyali maningi na basa liwa losaka-edha visinyumba vyooneya ninga kachisi wa siliva wa Atemi. 25 Demetriyo atoogumanyei-a amesili afwee vambo-i na atu talaba basa lelo. Moi e-no atoawandela ira: “Nyo mutoidhiwa ira ninokaechana kobiri dhinjinji na mwasa wa basa leli. 26 Va-eni munaaona nouvwa ira Paulo utokopa atu anjinji ira tarome roromela vyongo vinango. Kai ira liye uirilena vyongo vyevi mu Efeso muno baa-i, mbwenye na provisiya yothene ya Aziya. Liye unoonga ira alungu osaka-edhiwa na mandha kai alungu tai. 27 Thitho yongo yoophi-a maningi kai nyozeya wa basa li-u baa-i khabe, mbwenye kachisi wa Atemi nlungu lukhulu wa i-yana unodha oniwa ninga o-okaana basa. Nyo mutoidhiwa ira atu othene mu provisiya ya Aziya thitho vailambo yothene yavathi anolambela Atemi, mbwenye na mwasa wa vinoonga Paulovi kanodha titimi-iwave.” 28 Atwao tangavwide vyevi atoothakaleliwa maningi noroma khuwa ira: “Ndimuwa ngu Atemi nlungu wa Aefeso!”

29 Vidhaire e-no sidadimo mwatookala gereve thitho atu othene atootamangela wu limburo lowaredhela tanga-indile Gayo na Aristarku noamburulela va limburonivo. Ambinlala tawendecha vambo-i na Paulo thitho waniwa wali wu Masedoniya. 30 Paulo anoofuna volowa vari va mwinji waatu wali valimburonivo, mbwenye anamafunjedhee tatoom’kondi-a. 31 Atu enango taing’anela mafesta na mawaredhelo oi tali afwee a Paulo, tatootumiza milanyu yosem’mbezela ira kavolowe valimburo lowaredhelavo namwasa oi anga-elile ingumiyee vangovini. 32 Onga mwaimbarimbari mwinji waatuo kwaavwelana, moi atu tanookhuwa onganga vinango enango taonga vinango. Ee-no atu anjinji kataidhiwa ira mwasiwa ngwan’ni atu tatogumanyeya weo. 33 Ee-no aliwa tatoom’khumi-a Alexandri va mwinji waatuo thitho Ayuda tatoom’ndunyela sogolo. Adhamale Alexandri atooimeli-a dhandhalee ira aonge vofuna dhivunela waatwao. 34 Mbwenye aliwa tangazindiyele ira liye ndi Muyuda atu othene tatookhuwa wa mahora owandamela menli ira: “Ndimuwa ngu Atemi nlungu wa Aefeso!”

35 Namaing’anela wa sidadi angawandenle mwinji waatuo ira umiyale atoonga ira: “Nyo atu amu Efeso, n’nga utokalavo ukondile a-idhiwa ira sidadi la Aefeso njinoing’anela nlungu nlukhulu wa Atemi na ifwano yagwide khumela dhulu? 36 Voi kavali mutu unaruni-e vyevi, mupwaseye thitho kamuire vyongo motamanga rima. 37 Nyo mutodhana atwala oi katibide yongo mukachisi venango nyoza nlungwi-u wa i-yanula. 38 Ee-no akala Demetriyo na amesili afwee anom’momba landu mutula, vatokala malambo anotongiwa miselu thitho vatokala anamatonga. Tadhowe tamasumelane weo. 39 Mbwenye akala munofuna vyongo vinango vyokwaranya veva, vinofwanela tongiwa movwelana na ilamulo. 40 Vyongo viireile penenevi pyoophi-a namwasa oi ninooniwa ninga odhimbinuwela guverno. I-yo kanina mwasa ovweya ira vaireye gereve ninga yen’na.” 41 Angaongile vyevi, atoawandela atwao ira takhumevo valimburonivo.

20 Gerevile ingamadhi, Paulo atoitana anamafunjedha. Angaalimbi-idhe atoalanya noroma ulendo odhowa wu Masedoniya. 2 Liye atoowenda matatamo manjinji a weo noalimbi-a anamafunjedha na madhu manjinji adhamale atoofiya wu Gresiya. 3 Angakanle weo wa myedi miraru, atoothuulela vyowelela wu Masedoniya namwasa oi Ayuda tatoovwelana ira tam’phe. Vyevi vyaireile Paulo anga-adhi vang’ono ira arome ulendwee wava bara odhowa wu Siriya. 4 Vaulendula ali vambo-i na Sopateri mwana Puro wau Bereya, Aristarku na Sekundu awu Atezalonika, Gayo wau Derbe na Timoteo, thitho Tikiko na Trofimo okhumela wu provisiya ya Aziya. 5 Atu enala tatoosogola nodhowa manidedi-a wu Trowade. 6 Mbwenye natookhuma wu Filipi ulendo wavabara malambo a mapau o-okaana yotupi-a angamadhi. Thitho natoafwanya alombwanale wu Trowade vangavirile malambo 5. Weo natookaathio malambo 7.

7 Vadambo loroma la sumana ningagumaneeile vambo-i ira nidye yodya, Paulo atooroma onga mwasa namwasa oi bebeinimwee afuna ira adhowenga. Moi e-no liye atoonga wa hora yolapela fiyedha vari vama-iyu. 8 Sala la nyumba yadhulu mwagumanyeile i-yomo, mwatookala nyale dhinjinji. 9 Paulo angali wari moonga mwasa, zombwe mwinango dhinalee Utiko oi akaathidhe vajanela, atoogona irulo ilukhulu. Agonanga e-no, atoogwa vathi khumela vajanela la nyumba yaneraru dhothandhaedhana thitho tam’fwaidhe angakwide. 10 Mbwenye Paulo atoothitha thitho atoofiya vali liye nom’khumbarela. Adhamale atoonga ira: “Mumiyale namwasa oi liye utokaana ingumi okoka.” 11 Adhaire e-no Paulo atoowelela okoka sala la dhulu wali liye ule thitho atootukula pau noroma udya. Atoodhowane atapanyana fiyedha mabingu ocha adhamale atoovenyathi nodhowanga. 12 Ee-no atwao tanga-adhi tatoom’tukula zombule angali waingumi thitho tatoodidili-iwa mirima maningi.

13 I-yo natoosogola magwela mwadiya noroma ulendo odhowa wu Aso. Paulo atooniwandela ira nisogole ira nimagumane wu Aso namwasa oi liye afuna ira adhena mendo. 14 Ee-no anganifwaidhe wu Aso, natoom’gweli-a mwadiya nodhowa wu Mitileni. 15 Bebeinimwee ningakhumile weo, natoofiya duzi nawu Kiyu. Mbwenye kwichinonimwee natoofiya wu Samo thitho dambo lo-arela natoofiya wu Mileto. 16 Paulo atookwaranya wu Efeso ira a-adembuwe wu provisiya ya Aziya. Liye atooira vyevi namwasa oi afuna ira vyaodeya amakale wu Yerusalemu dambo la Petekoste la-anafiye.

17 Mbwenye angali wu Mileto atootumiza milanyu ira andimuwa apingo wau Efeso tadhe. 18 Andimuwao tangafiile, liye atoawandela ira: “Nyo mutoidhiwa pama moda wairela miyo vyongo ndingali vambo-i na nyo romela vadambo lafiile miyo khumela wu provisiya ya Aziya. 19 Ndanoolabela Mbwiye ninga dhaari modhiyevi-a maningi thitho ndanookhumi-a mi-odi navyowesedha vyagumane’na miyo namwasa wa vyothakala vyandiirela Ayuda. 20 Mbwenye kandaulokothedheni yongo iliyothene yokami-a nodhowanave ufunji-ani vamwinjini thitho wu nyumba na nyumba. 21 Nditoirela umboni mokwakwanela wa Ayuda na Agirikene, ira tachinyuwe nowelela wa Nlungu thitho ira tarome roromela Mbwii-u Yesu. 22 Va e-ni mosogoleliwa na zimu, ndinodhowa wu Yerusalemu angalive ira kandinoidhiwa vinofuna mandiireela weo. 23 Mbwenye yongo imbo-i inoidhiwa miyo choi mu sidadi lililothene zimu ochena utondiwenjeli-a moweli-edhaweli-edha ira ndinodedi-edhela mangiwa nooni-iwa nyarwa. 24 I-yavo vyevi, ingumi yanga kandinoiona kala yofuneya. Mbwenye inofuna miyo choi ndimari-e basa na urumiwi uva-iwile miyo dhela wa Mbwiye Yesu. Ndinofuna irela umboni okwakwanela wa milanyu yapama yoonga riya rima ulukhulu wa Nlungu.

25 “Va e-ni kavuruwanani! Nditoidhiwa ira uliwethene wa nyo um’laleele miyo vya Umwene, kanodha ona okoka kovyanga. 26 Ee-no mukale amboni penene ira miyo kandina selu wa sangari yaatu othene. 27 Namwasa oi ndatouwandelani malangi-o othene* a Nlungu. 28 Muire polepole mwekene thitho zimu ochena utou-elani ira musamalelenga kumbi othene wa mabila nouing’anela, ira mukumbize pingo wa Nlungu uguliwile na sangiri ya Mwanee. 29 Nditoidhiwa ira miyo ndadhowa, mimbulu ya uwali inodha fiya vari vinyu thitho kinodha samalela kumbi wa mabila mwaudhivela. 30 Thitho vari vinyu atu enango anodha roma onga vyongo vyonama ira tavandhuche anamafunjedha no-arelanga aliwa.

31 Ee-no mukale methove thitho muthuulelenga ira wa vyawa viraru nathana nama-iyu, kanda-iidhe wenjeli-a mutu uliwethene wa nyo nokhumi-a mi-odi. 32 Va-eeni ndinou-iyani ira muvuneliwe na Nlungu thitho na madhwee oriya rima ulukhulu. Madhu enala anooda ulimbi-ani nouva-ani yotuva vambo-i naatu othene ochena. 33 Miyo kandasililile siliva, oro venango yowara ya mutu. 34 Nyo mutoidhiwa ira miyo nditolaba basa mwathindhi na mandhanga ira ndifwanye vyongo vyofuneeleya vaingumi yanga na vyaatu ana miyo. 35 Vavyongo vyothene nditouthonyi-edhani ira volaba basa mwathindhi, mukami-e atu ofooka thitho muthuulelenga madhu aongile Mbwiye Yesu ira: ‘Va-a unosangalali-a maningi kwaranya wachela.”’

36 Angaongile vyevi, liye vambo-i na andimuwa apingoni othene enao tatookokora nolobela. 37 Vidhaire e-no othenene tatoola maningi. Adhamale tatoom’khumbarela Paulo nom’bejari. 38 Aliwa tatoosukwala maningi namwasa wa madhu aongile liye ira katinodham’mona okoka. Adhamale tatoom’velela ira amagwele mwadiya.

21 Ningaodile i-yana na aliwa, natooroma wenda ulendwi-u wavabarani moi kanavandhuwile valivothene, fiyedha mafiya wu Kosi bebeinimwee natoofiya wu Rode thitho ningakhumile weo natoofiya wu Patara. 2 Weo natoofwanya mwadiya wadhowa wu Fenisiya thitho natoogwela i-yo dhowanga. 3 Isuwa ya Kupuru ingaromile oneya, natooi-iya wu ikhundu yi-u yazwele nodhowanave ulendwi-u odhowa wu Siriya. Adhamale natooimela wu Tiro ira mitolo ithithi-iwe mwadiyani. 4 Weo natoosaka anamafunjedha thitho ningaafwanyile natookala vambo-i naaliwa wa malambo 7. Mbwenye movudheleliwa na zimu, anamafunjedhao tatoom’mwandela Paulo mowelelawelela ira kawesedhe dhowa wu Yerusalemu. 5 Dambo li-u lokhuma weo lingafiile, natoovenyathi ira nidhowenave ulendwi-u. Abali othene a-iyana vambo-i naa-ima, tatoonivelela manifii-a undhe wa sidadi. Weo natookokora khundu mwabara nolobela. 6 Nidhamale natoolanyana i-yo dhowa magwela mwadiya, mbwenye aliwa tatoowelela mavandhe mwiwa.

7 Ee-no natoovenyathi wu Tiro na mwadiya thitho natoofiya wu Pitolemaida. Weo natoomwenyula abali nokala vambo-i naaliwa dambo limbo-i. 8 Bebeinimwee natoovenyathi dhowa mafiya wu Kaizareya thitho natoodhowa vandhe va namalaleya mwinango dhinalee Filipi. Liye ali m’mbo-i wa alombwana 7* a limbili lapamale, thitho natookala vambo-i na liye. 9 Filipi atookaana a-ima anai o-otheliwa,* oi tanoongela. 10 Mbwenye ningakanle weo wa malambo manjinji, namaongela mwinango dhinalee Agabu atoodha khumela wu Yudeya. 11 Liye atoofiya vali i-yo notukula situ la Paulo. Adhamale atoodhimangana manyalo na mandha liye ongoonga ira: “Zimu ochena uongile ira, mwinyaa situli, Ayuda anodha m’manga mofwanafwana na e-ni wu Yerusalemu nom’velela waatu amaziza enango.’” 12 Ningavwide vyevi, i-yo vambo-i naatu ali weo natooroma m’sembezela Paulo ira a-adhowe wu Yerusalemu. 13 Mbwenye Paulo atoowakhula ira: “N’nga mwasiwa ngwan’ni munonla thitho munofuna ndifooki-a? Miyo ndili okozeya a-kala mangiwa baa-i, mbwenye makwa wu Yerusalemu namwasa wa dhina la Mbwiye Yesu.” 14 Ningaimwanan’ne m’chinja mathuulelo, natoo-iya m’khondi-a* noonga ira: “Ifunelo ya Yohova* iireye.”

15 Nidhamale natookozeya noroma ulendo odhowa wu Yerusalemu. 16 Mbwenye anamafunjedha enango awu Kaizareya tatoodhowa vambo-i na i-yo aliwa tatoonivelela nyumbani wa Mnaso wau Kupuru, ira nimafiyedhele weo. Mutu wen’na ali mbo-i mwaanamafunjedha oroma. 17 Ningafiile wu Yerusalemu, abali tatooniwachela mosangalala. 18 Mbwenye bebeinimwee, Paulo atoodhowa vambo-i na i-yo wa Yakobo, thitho andimuwa othene apingoni tali weo. 19 Paulo atoamwenyula noroma awandela vyongo vyothene vyairele Nlungu atu amaziza enango dhela mu urumiwee.

20 Aliwa tangavwide vyevi tatooroma m’titimi-a Nlungu, mbwenye tatoom’mwandela ira: “Bali, vatokala Ayuda anjinji ororomela thitho othene enala tatokaana thindhi vamwasa o-arela Ilamulo. 21 Mbwenye aliwa atovwa vyoi we ukanle ufunji-anga Ayuda othene ali vari vaatu amaziza enango ira ta-iye a-rela Ilamulo ya Mose. Ane unoawandela ira ta-ainelenga a-imiwa thitho ta-a-arelenga sanganiko dhikanle i-yo ni-arelanga romela walelene. 22 N’nga niire a-vi veva? Namwasa oi kaninokaikela ira aliwa anodhavwa ira we utodha. 23 Ee-no uire vinofuna i-yo uwandela: Nitokaana alombwana 4 alumbenle. 24 Uwatukule alombwanala thitho umaire mwambo odhicheni-a. Uwapagalele vyongo vyothene vyofuneela, ira tainge sisi liwa. Waira e-no, uliwethene unodha idhiwa ira vyongo vyavweya vyokhuza we kai vyaimbarimbari. Anodhaona ira unoira vyongo mo-arela masaka-edho thitho ira uno-arela Ilamulo. 25 Mbwenye ororomela okhumela maziza enango, natoatumizela karta loonga vya visakunle i-yo ira tarambele vyoveleliwa sembe wa mafwano na sangiri, nyama dhosotokola* na mararuo.”

26 Ee-no bebeinimwee, Paulo atoatukula alombwanao nodhowa maairana mwambo odhicheni-a. Adhamale atoovolowa kachisini, maonga malambo anofuna dhamala mwambo odhicheni-a thitho vanofuna dhaveleliwa sembe ya mutu uliwethene wa aliwa.

27 Malambo 7 odhicheni-a wiwa anga-adhi vang’ono mala, Ayuda okhumela wu Aziya tatoom’mona Paulo angali kachisini. Ee-no aliwa tatooiri-a ira vamwinji othene waatuo varomeye gereve thitho tatoom’inda. 28 Aliwa tatookhuwa ira: “Nyo Aisraeli, nikami-eni! Mutu wen’na unofunji-a vyongo vyo-ovwelana naatu aziza li-u, Ilamulo yi-u na limburoli. Wenjedhela vevo, utotukula Agiriki noavolocha kachisini thitho utothakali-a limburo lochenali.” 29 Aliwa tatoonga vyevi namwasa oi dambo n’nango tatoona Terfimo wau Efeso angali vambo-i na Paulo sidadimo moi tathuulela ira Paulo atoom’volocha Terfimo kachisini. 30 Ee-no atu tanooira gereve sidadi mwethene emo thitho tatootamangela kachisinio. Adhamale tatoom’inda Paulo nom’mburulela undhe wa kachisi. Hora yeniyene misuo yatoofungiwa. 31 Vahora yafuna aliwa m’pha, milanyu yatoofiya wa ndimuwa wa gulu la anyakhondo ira mu Yerusalemu mwethene muli gereve. 32 Hora yeniyene, liye atootukula anyakhondo na anamasogoleliwa notamangela weo. Atwao tangaoni ndimuwa wa anyakhondo vambo-i na anyakhodweao, tatoo-iya m’khoma Paulo.

33 Vidhaire e-no ndimuwa wa anyakhonduo, atoofiya vaduzi nom’inda Paulo thitho atoonga ira amangiwe na makureti menli. Adhamale atoofuka atu vyokhuza Paulo na viirile liye. 34 Mbwenye atu enango vagulunivo tatooroma khuwa noonganga vyongo vinango, enango thitho onganga vyongo vinango. Ee-no angaimwanan’ne fwanyavo likhundo laimbarimbari namwasa okhuwa waatu, atoonga ira Paulo tam’dhowenee ulimburo unokala anyakhondo. 35 Angafiile vamaxikada, anyakhodwao tatoom’tukula namwasa oi mwinji waatuo wanooira gereve. 36 Atwao tanoa-arela takhuwanga ira: “Aphiwe wenuo!”

37 Mbwenye tanga-adhi vang’ono funa m’volowanee pandani wakala anyakhondo, Paulo atoom’vepha ndimuwa wa anyakhondo ira: “N’nga munondirumeli-a ira ndionge nanyo vang’ono?” Liye atoowakhula ira: “N’nga unoodecha onga Igiriki? 38 N’nga khuongela ira kuli mutu wao Iguputu oi malambo avirilale watooromi-a gereve vodhimbinuwela guverno nosogolela maphanga 4.000 vowadhowana kokolani?” 39 Paulo atoowakhula ira: “Miyo ndili Muyuda wau Tariso narala wa sidadi lovweya wu Silisiya. Pepani ndinaauvephani, mundirumeli-e ira ndiaongena atwala.” 40 Tangam’rumeli-idhe, Paulo atooimela vamaxikada nowava-a atwao izindiyelo na dhandhalee ira tamiyale. Adhamale atoonga mu Iebere ira:

22 “Nyo abalanga na ababanga, muvuruwane madhwanga odhibarelana.” 2 Tangavwide ira unaaongana mu Iebere, othene atoomiyala thitho liye atoonga ira: 3 “Miyo ndili Muyuda obaliwela wu Tariso Sidadi la Silisiya, mbwenye ndafunji-iwile na Gamaliyeli mu Sidadi leli. Atoondifunji-a vwela Ilamulo ya anamabali-u. Thitho ndali mutu wathindhi ninga munoirela nyo penenemu. 4 Ndanoo-ara-ara atu a-arela ndhila yen’na fiyedha apha. Ndanoomanga alombwana na a-iyana noavelela perezo. 5 Thitho ndimuwa wa asembe na gulu lothene la andimuwa anondiirela umboni. Ndiwaaliwa wava-iwile miyo karta londirumeli-a ira ndimamange abali wu Damasku. Ndatooroma ulendo odhowa weo ira ndimamange atu noadhana wu Yerusalemu ira tadhalangiwe.

6 “Mbwenye ndinga-adhi vang’ono funa fiya wu Damasku, hora inga-adhi vang’ono ira ifiye 12, mo-odedhi-edhela undhe watoowala maningi. Wala weu wali okhumela dhulu Thitho watoorungunuwa vali miyo. 7 Ndatoogwa vathi thitho ndatoovwa madhu oi: ‘Saulo! Saulo! N’nga mwasiwa ngwan’ni unaandi-ara-ara?’ 8 Miyo ndatoowakhula ira: ‘N’nga muli ani Mbwiyanga?’ Liye atoondiwandela ira: ‘Ndili Yesu wau Nazareti, unom’ara-ara we.’ 9 Alombwana ali na miyao tatoona walao, mbwenye katavwide madhu amutu wam’mongana miyuo. 10 Miyo ndatoom’fuka ira: ‘N’nga ndiire a-vi Mbwiye?’ Mbwiyio atoondiwandela ira venyathi udhowe wu Damasku thitho weo unamawandeliwe vyothene vinofwanela we irana.’ 11 Mbwenye voi kandaoda ona iliyothene namwasa wa titimi-o lowalao, atu ana miyao atoondi-indedhela ono mandifii-a wu Damasku.

12 “Moi e-no vatoofiya Ananiya oi ali mutu oova Nlungu movwelana na Ilamulo, liye ali mutu wa limbili lapama vari va Ayuda othene a weo. 13 Liye atooimela va duzi na miyo noonga ira: ‘Balanga Saulo roma okoka ona!’ Hora yeniyene ndadhaing’ane ndatooroma ona. 14 Mo-i e-no liye atoonga ira: ‘Nlungu wa anamabali-u utousakula ira uidhiwe ifuneloyee thitho um’mone olongomanuo nouvwa madhu okhumela valomonivee. 15 Namwasa oi unodhakala mboni waatu othene va vyongo vioni we na vivwide we. 16 N’nga unodembuwela n’ni? Venyathi umabadiziwe thitho vyodawa vyaa vinodha leveleliwa waitana vadhinalee.’

17 “Mbwenye ndingawelenle wu Yerusalemu noroma lobela kachisini, ndatoona masopenya. 18 Mumasopenyao ndatoona Mbwiye andiwandelanga ira, ‘Ukhume mombaranya mu Yerusalemu, namwasa oi aliwa katinodha vuruwana milanyu inofuna we dhaalaleela yoonga vya miyo.’ 19 Thitho miyo ndatoonga ira: ‘Mbwiye, aliwa tanoidhiwa pama ira miyo ndanoodhowa masinagoga fungela atu perezo nokwapula atu auroromelani. 20 Moi vahora yaphiwa Setefano mboninyu yororomeleya, miyo ndali vevo novirumelela. Ngumiyo thitho waing’anela makamiza aundhe aatu am’phao.’ 21 Mbwenye atoodhowanave ndiwandela ira: ‘Venyathi, namwasa oi ndinodha uruma undendai waatu amaziza enango.”’

22 Vaonga liye madhu othene enala aliwa tatoodhowanave m’vuruwana. Mbwenye adhamale tatookhuwa ira: “Mutu wen’na aphiwe! Kanafwanela kaana ingumi!” 23 Voi tanookhuwa noponyedha makamiziwa aundhe dhulu na tumbulu, 24 ndimuwa wa anyakhondo atoonga ira Paulo tam’dhowena pandani wakala anyakhondo. Liye atoonga ira unofwanela fukiwa vyofuka wu akwapuliwanga ira aidhiwe yairi-a atu ira tam’khuwelenga e-no. 25 Mbwenye tangam’gonathi-idhe ira tam’kwapule, Paulo atoom’fuka namasogolela wa nyakhondo aimenle vevo ira: “N’nga malamulo anourumeli-ani kwapula narala wau Roma selwee wa-anatongiwe?” 26 Namasogolela wa nyakhonduo angavwide vyevyi, atoodhowa wa ndimuwa wa nyakhondo nom’mwandela ira: “N’nga munofuna muire n’ni? Mutula ndi narala wau Roma.” 27 Vidhaire e-no ndimuwa wa anyakhonduo atoodha duzi na vali liye nom’fuka ira: “Kandiwandele, n’nga pyaimbarimbari ira uli narala wau Roma?” Liye atoowakhula ira: “Ee.” 28 Ndimuwa wa anyakhondo atoonga ira: “Miyo ndatougula na kobiri dhinjinji ufulu okala narala.” Moi e-no Paulo atoonga ira: “Mbwenye miyo wanga nditeubaliwana.”

29 Hora yeniyene alombwana tafuna m’fuka vyofuka wu tam’kwapulanga ale, tatookhumavo nom’iya. Naliyene thitho ndimuwa wa anyakhondule angaidhi ira mutu am’mangile aliwa ule ali narala wau Roma atoova.

30 Bebeinimwee vofuna idhiwa yaairi-idhe Ayuda m’mombanga landu, atoom’khumi-a. Adhaire e-no atoowandela andimuwa asembe na Tribunale nlukhulu la Ayuda ira tagumanyeye. Adhamale tatoom’dhana Paulo nom’mwimeli-a vari viwa.

23 Paulo atoing’anechecha atu mu Tribunale nlukhulu la Ayudalo noonga ira: “Nyo abalanga, fiyedha penene nditoira vyongo vamethoni va Nlungu mo-oruni-iwa na ithuulela rima yanga.” 2 Hananiya oi ali ndimuwa wa asembe angavwide vyevi, atoowandela atu aimenle vaduzi na Paulo ira tam’khome purada wanoni. 3 Adhaire e-no Paulo atoom’mwandela ira: “We chi-i lopintariwa na utoto, unoona Nlungu unouchinucha. We ukaathidhe vevo ira unditonge mo-arela Ilamulo, n’nga unaapwanya thitho Ilamuloyo vowandela atu ira tandikhome? 4 Atu taimenle duzi na vali liye tatoonga ira: “N’nga unaam’nyoza ndimuwa wa asembe wa Nlungu?” 5 Paulo atoonga ira: “Abali, kandaidhi ira ngu ndimuwa wa asembe. Namwasa oi malemba anoonga ira: ‘Kum’mongele vyongo vyaiburutu namatonga waatu a zizalaa.”

6 Paulo angaoni ira enango mwaaliwa ali Asaduki thitho enango ali Afarisi, atookhuwa Tribunalenimo ira: “Nyo abalanga, miyo ndili Farisi, mwana wa Afarisi. Va-eni ndinotongiwa namwasa wa idedi-edho yoi atu okwa anodha venyathi-iwa.” 7 Angaongile vyevi, Afarisi na Asaduki tatooroma kangana maningi, thitho mwinjio watoogaweya. 8 Namwasa oi Asaduki anoonga ira mutu okwa kanodha venyathi-iwa thitho kauli angelo venango yopanduchiwa iliyothene yauzimu. Mbwenye Afarisi anorumela vakwecha ira vyothene vyevi vitokalavo. 9 Ee-no vatooromeya gereve, thitho alembi enango amu gulu la Afarisi tatooimela noroma runi-a mwauwali ira: “I-yo kaninofwanya idawi-idhe mutula. Mbwenye akala zimu venango ngelo utoonga na liye. . .” 10 Kanganao ungasimbwile maningi, ndimuwa wa anyakhondo atoova ira venango atwao anooda m’pha Paulo. Ee-no atoowandela anyakhondo ira tadhowe tamam’khumi-evo Paulo vamwinjinivo nom’dhanee pandani waanyakhondo.

11 Mbwenye nama-iyu a dambo lelo, Mbwiye atooimela duzi na Paulo nom’mwandela ira: “Ulimbe rima. Namwasa oi utondiirela umboni mokwakwanela wu Yerusalemu, thitho unamandiirele umboni wu Roma.”

12 Undhe ungachide, Ayuda tatoovwelana nolumbela voira dhitembelela ira katinodya venango umwa iliyothene fiyedha tangam’phide Paulo. 13 Alombwana avwelan’ne vyevyo moira lumbela, talivo okwaranya 40. 14 Alombwanala tatoodhowa wa andimuwa asembe na wa andimuwa andimuwa maonga ira: “I-yo nitolumbela voira dhitembelela ira kaninodya yongo iliyothene fiyedha ningam’phide Paulo. 15 Va e-ni nyo na Tribunale nlukhulu la Ayuda, muwandele ndimuwa wa anyakhondo ira am’dhena Paulo wa nyo kala ninga munofuna muvwecheche pama mwasee. Mbwenye a-anafiye i-yo ninodha m’pha.”

16 Mbwenye mwana rongoliye Paulo wa lombwana atoovwa ira atwao tatoovwelana ira tamam’dedi-edhele Paulo vandhila, thitho atoodhowa pandani waanyakhondo mam’mwandela Paulo vyevi. 17 Ee-no Paulo atoom’mwitana m’mbo-i wa namasogolela waanyakhondo nom’mwandela ira: “Um’tukule zombula um’dhowenee wa ndimuwa waanyakhondo, namwasa oi utokaana madhu oi amam’mwandele.” 18 Ee-no atoom’tukula zombuo nom’dhowanee wa ndimuwa wa nyakhondo thitho atoonga ira: “Paulo nyaperezulee, atoondiitana nondiwandela ira ndim’dhena zombula. Liye uongile ira utokaana madhu ira auwandeleni.” 19 Ndimuwa wa nyakhonduo atoom’inda zombuo dhandha nom’dhowanee vakhundu thitho atoom’fuka ira: “N’nga unofuna undiwandelen’ni?” 20 Zombuo atoonga ira: “Ayuda atovwelana vyoi tauvepheni ira bebe-i mum’tumize Paulo wu Tribunale nlukhulu la Ayuda, kalanga ninga tanofuna tamavwecheche pama selwee. 21 Mbwenye kamurumele ira taunyengeleleni, namwasa oi alombwana okwaranya 40 anofuna m’dedi-edhela Paulo vandhila. Alombwana enala atolumbela moira dhitembelela ira katinodya venango umwa iliyothene fiyedha tangam’phide Paulo, moi va e-ni tatomala kozeya thitho tanodedi-edhela ira mwaarumeli-e.” 22 Ndimuwa wa anyakhonduo atoom’mwandela zombuo ira adhowenga angamadhi m’mwandela ira: “Kuwandele mutu uliwethene ira utondiwandela vyevi.”

23 Moi ee-no atooitani-a anamasogolela ambili aanyakhondo noawandela ira: “Muwandele anyakhondo 200 ira takozeele ulendo odhowa wu Kaizareya 21 hora. Vakale thitho alombwana 70 ogwela vamakavwaloni na anyakhondo 200 otukula myalango. 24 Mwaava-e thitho makavalo ira Paulo agwelevo ira amafiye wa namatonga Felexi angali obareleya.” 25 Moi e-no liye atoolemba karta loonga ira:

26 Miyo Kalaudiyo Liziya, ndinolembela nyo olemezeya namatonga Felexi: Ndinoumwenyulani! 27 Mutula atoo-indiwa na Ayuda thitho a-adhi van’gono ira tam’phe. Mbwenye hora yeniyene miyo ndatoofiya na mwinjanga waanyakhondo nom’vulumucha, namwasa oi ndavwide ira liye ndi narala wau Roma. 28 Moi ee-no ndatoom’dhowanee wu Tribunale nlukhulu la Ayuda, ira ndiidhiwe selu wadawile liye. 29 Weo ndafwaidhe ira tanaam’momba landu va myasa yokhuza Ilamuloiwa. Mbwenye kavali selu uliwethene ofwanela phiwa venango fungeliwa perezo. 30 Mbwenye voi nitoidhiwa masaka-edho airile aliwa ira tam’phe mutula, nditom’tumiza wa nyo, thitho nditowandela atu am’mombile landwao ira tadhaonge okhene selwee vamethoni vinyu.”

31 Ee-no anyakhondwao tatoom’tukula Paulo nama-iyu nom’dhowanee wu Atipatri movwelana na vyawandeliwile aliwa. 32 Bebeinimwee alombwana ogwela vamakavaloniale tatoom’kwaranyanee Paulo, mbwenye anyakhondo othene tatoowelela pandani waanyakhondo. 33 Alombwana ogwela vamakavaloniao tatoofiya wu Kaizareya novelela kartanle wa namatonga vambo-i na Paulo. 34 Ee-no namatonguo atooleri kartalo thitho atoofuka tatamo wakhumele Paulo. Mbwenye avwide ira akhumele wu Silisiya. 35 Ee-no atoonga ira: “Miyo ndinovuruwana selwaa othene atu ouomba landwao tafiya.” Thitho atoonga ira tam’fungele m’mba mwa mwene Herodi nom’mwing’anelanga.

24 Vangavirile malambo 5, watoofiya ndimuwa wa asembe Ananiya na andimuwa andimuwa enango vambo-i na mutu mwinango oidhiwa onga,* dhinalee Tertulo. Aliwa tatooroma m’sumela Paulo wa namatonga. 2 Tertulo angava-iwile ngari ira aongevo, liye atooroma n’nukhedha Paulo ira:

“I-yo nili varendele maningi namwasa wa nyo thitho muziza li-u vyongo vinaachinja namwasa otonga winyu mwazelu. 3 Hora dhothene na mamburo othene, i-yo ninoona zelu dhinyu thitho ninousimbani maningi nyo olemezeya Felexi. 4 Mbwenye ira na-audembucheni, ninovepa ira muniriyele rima thitho muvuruwane vang’ono vinofuna i-yo uwandelani. 5 I-yo nioni ira mutula unaaruchi-a atu maningi, thitho unaalimbi-a Ayuda vailambo yothene ira tadhimbinuwele guverno. Liye thitho ngunamasogolela wa gulu laatu opanduwa awu Nazareti. 6 Liye anoofuna thakali-a kachisi mbwenye natoom’inda. 7 —— 8 Mwam’fuka unooda simikizela ira vyongo vyothene vinoonga i-yovi pyaimbarimbari.”

9 Angaongile vyevi Ayuda naaliwene thitho tatoorumelela nosimikizela ira vyevyo vyali vyaimbarimbari. 10 Namatonguo angam’tekenyi-ele murwee ira Paulo aongembo, Paulo atoowakhula ira:

“Nditoidhiwa ira mukanle namatonga wa ziza leli wa vyawa vinjinji. Ee-no miyo ndinoonga mosangalala vodhibarela va vyongo vinondinukhedha aliwavi. 11 Nyo munooda kaana umboni oi kavavirile malambo 12, khumela vadhowile miyo wu Yerusalemu malambela Nlungu. 12 Thitho aliwa katinandifwanyevo kachisini ndiruni-angana na mutu uliwethene, venango ndiromi-anga gereve masinagogani na mamburo aliothene sidadimuno. 13 Moi va-eni aliwa katinaode uva-ani umboni wa vyongo vinondinukhedha aliwavi. 14 Mbwenye yongo imbo-i inorumela miyo wa nyo choi: Ndhila yolambelela inoonga aliwa ira ‘gulu lopanduwa,’ njino-arela miyo volabela Nlungu wa anamabalanga. Namwasa oi ndinororomela vyongo vyothene vili mu Ilamulo na vyalembile Anamaongela. 15 Thitho miyo nditokaana idedi-edho ninga ina atwala. Yoi Nlungu unodha venyathi-a atu olongomana na o-olongomanene. 16 Namwasa wa vyevi, ndinaadhilimbi-edha mwathindhi ira ndikaena ithuulela rima yapama wa Nlungu na waatu. 17 Vangavirile vyawa vinjinji, ndatoodha dhavelela vyotuva vyatangaranga waatu aziza langa thitho dhavelela sembe. 18 Vyaira miyo vyongo vyevi, aliwa tatoondifwanya kachisini ndingamadhi dhicheni-a movwelana na mwambo. Kavali mwinji waatu venango ireya gereve, mbwenye vali Ayuda enango okhumela mu provisiya ya Aziya. 19 Aakale ira ndatooira yongo yothakala, afwanenle udha mbaaliwa dhandisumela. 20 Venango mwaarumeli-e atu ali vanwala ira taonge okhene akala tatoondifwanyana selu uliwethene vyali miyo mu Tribunale nlukhulu la Ayuda. 21 Madhu mambo-i baa-i aongile miyo vyali miyo vari viwa mboi: ‘Penene miyo ndinotongiwa namwasa wa idedi-edho yoi atu okwa anodha venyathi-iwa!’”

22 Voi Felexi anooidhiwa pama mwasa okhuza ndhila yen’na, liye atooparari-a seluo noonga ira: “Ndinodha tonga selwinyula Liziya ndimuwa wa anyakhondo adhafiya.” 23 Liye atoowandela namasogolela waanyakhondo ira am’fungele Paulo perezo, mbwenye am’va-e ufulu vang’ono norumeli-a atu azizalee dham’kami-anga.

24 Vangavirile malambo mangaasi, Felexi atoofiya vambo-i na i-yanee Drusila oi ali Muyuda. Moi ee-no Felexi atoom’mwitani-a Paulo nom’vuruwananga vahora yaonga liye vyamwasa ororomela Kristu Yesu. 25 Mbwenye vahora yaonga liye vyokhuza longomano, dhikhondi-a notongiwa unodha, Felexi atoova thitho atoomwandela Paulo ira: “Baa-i urome dhowa, ndadhakaana hora ndinodha uitana okoka.” 26 Voi liye athuulela ira Paulo unom’va-a kobiri, ee-no anom’mwitani-a wiliwili nom’tapanyanee. 27 Vangavirile vyawa vinli, Porkiyo Festo atookala namatonga malo mwa Felexi. Mbwenye voi Felexi anoofuna ira Ayuda tam’dhiveliwengana, liye atoom’iya Paulo perezo.

25 Vangavirile malambo mararu khumela varomile tonga Festo provisiya ya Yudeya, atookhuma wu Kaizareya nodhowa wu Yerusalemu. 2 Angafiile weo andimuwa asembe na alombwana olemezeya vari va Ayuda tatoom’mwandela vyongo vyothakala vyokhuza Paulo. Moi ee-no tatooroma m’sembezela 3 ira taariyele rima nom’mwitani-a Paulo ira adhe wu Yerusalemu. Mbwenye tatoovwelana vyoi tam’dedi-edhele vandhila nom’pha. 4 Mbwenye Festo atoawakhula ira Paulo unofwanela kalave perezo wu Kaizareya thitho ira liye u-adhi vang’ono welela wu Kaizareyao. 5 Moi e-no atoonga ira: “Atu ana vizo vari vinyu, tadhowe vambo-i na miyo, ira akala vatokala iliyothene idawile liye tamam’sumele.”

6 Ee-no liye angamadhi malambo 8 venango 10 weo, atoowelela wu Kaizareya. Thitho dambo lo-arela atookaathi vapandoni otongela miselu nowandela atu ira tam’dhena Paulo. 7 Paulo angafiile, Ayuda adhidhe khumela wu Yerusalemu tatoofiya, moi tatooimela mom’runguwa noroma n’nukhedha miselu minjinji yoophi-a yoi anyaene enao kataodile velela umbonee.

8 Mbwenye Paulo vodhivunela atoonga ira: “Miyo kandidawele Ilamulo ya Ayuda venango kachisi venango thitho Kaisara.” 9 Mbwenye voi Festo anoofuna ira Ayuda tam’dhiveliwengana, atoom’fuka Paulo ira: “N’nga unofuna ira udhowe wu Yerusalemu ira selula umatongiwe weo vamethoni vanga?” 10 Mbwenye Paulo atoowakhula ira: “Miyo nditoimela sogolo wa pando otongela miselu wa Kaisara, oi khunofwanela miyo tongiwa. Ayuda kandaadawele iliyothene ninga munoonela nyoomu. 11 Akala ndili odawa thitho ndinofwanela phiwa namwasa wa viirile miyo, kandinokhonda wukwa. Mbwenye akala vinondinukhedha aliwavi pyo-ovweya, kavali mutu unandivelele waaliwa ira aasangalali-e. Miyo ndinovepha ira ndimatongiwe wa Kaisara.” 12 Moi e-no Festo angatapanyile na anamavelela malangi-o, atoowakhula ira: “Voi uvephile ira umatongiwe wa Kaisara, unodhowadi wa Kaisara.”

13 Vangavirile malambo mangasi, mwene Agiripa na Bereniki tatoofiya wu Kaizareya mavelela lemezo wa Festo. 14 Voi atookala weo wa malambo mangaasi, Festo atoom’mwandela mwenuo mwasa okhuza Paulo ira:

“Vatokala mutu mwinango a-iiwile Perezo na Felexi. 15 Vyali miyo wu Yerusalemu, andimuwa asembe na andimuwa a Ayuda tatoodha dhandiwandela vyothakala vyokhuza Paulo thitho tatoovepha ira atongiwe ira aphiwe. 16 Mbwenye miyo ndatoawakhula ira Aroma katinoirana vyongo mundhila yeniyo. Aliwa katinovelela mutu waatu om’sumela vofuna asangalali-a, mutu osumeliuo a-anava-iwe ngari yoonana vametho navametho naatu am’sumenlao ira aonge maonelwee. 17 Ee-no tangafiile wuno, miyo kandadembuwile, moi bebeinimwee ndatookaathi vapandoni otongela miselu nowandela atu ira tam’dhenee mutuo. 18 Atu anukhedhao tangaimenle noroma onga, kataongile vyongo vyothakala vyathuulela miyo ira mutula utoviirana. 19 Aliwa tanoom’runi-anee va myasa yokhuza moda walambelela liye Nlungu na vya mutu mwinango dhinalee Yesu akwide, mbwenye Paulo anoongave mosimikiza ira Yesuo utokaanave ingumi. 20 Ndingaimwanan’ne itonga myasa yen’na, ndatoom’fuka akala unofuna dhowa wu Yerusalemu ira amatongiwe weo. 21 Mbwenye Paulo atoovepa ira adhowenave kala perezo nodedi-edhela ira amavwe vinofuna matonga olemezeya Agusto.* Ee-no ndatootonga ira akaleve perezomo fiyedha ndingam’tumizile wa Kaisara.”

22 Agiripa atoom’mwandela Festo ira: “Miyo thitho ndinofuna ndivwe mutula aonganga.” Festo atoom’mwakhula ira: “Bebe-i munom’vuruwana.” 23 Bebeinimwee, Agiripa na Bereniki tatoodha novolowa mu sala lotongela miselu molemezeya maningi. Aliwa tali na andimuwa andimuwa anyakhondo vambo-i naatu ovweya a sidadimo thitho Festo atoovepha ira tam’dhena Paulo. 24 Moi e-no Festo atoonga ira: “Mwene Agiripa naatu othene muli vano, mum’mone mutula. Ayuda othene awu Yerusalemu na auno tatoondivepha mokhuwa ira mutula unofwanela phiwa. 25 Mbwenye miyo ndaoni ira mutula kairile iliyothene yofwanelela phiwa. Ee-no liye angavephile ira amatongiwe wa olemezeya Agusto, ndatoothuulela vyom’tumiza. 26 Mbwenye miyo kandina madhu aliothene okhuza mutula oi ndinooda ulembelani nyo Mbwiyanga. E-ni nditom’dhana wanyo mwethene, simbwa simbwa wanyo Mwene Agiripa, ira mwam’fuka vya mwasula, ndinoona yolemba. 27 Namwasa oi miyo ndioni ira kai pama m’tumiza nyaperezo, mbwenye aonga vidawile liye.”

26 Agiripa atoom’mwandela Paulo ira: “Yen’na ndi horaa ira uonge ikhunduyaa.” Moi e-no Paulo atoogweli-a dhandha noonga modhibarela ira:

2 “Nyo Mwene Agiripa, miyo ndili osangalala ira penene ndinaadhivunela vamethoni vinyu, va vyongo vyothene vinondinukhedha Ayuda. 3 Simbwasimbwa namwasa oi nyo munoidhiwa sanganiko dhothene na va vyongo vinokanganela Ayuda. Ee-no ndinovepha ira mundivuruwane moleva rima.

4 “Mwaimbarimbari Ayuda othene anondiidhiwa pama romela ndingali mwana vari va mbumbanga thitho vili miyo mu Yerusalemu. 5 Aliwa atondiidhiwa pama romela ndingali zombwe. Tafuna anooda ndiirela umboni ira miyo ndali Farisi wa mugulu laatu linolambela moruchi-a vyongo maningi. 6 Mbwenye va e-ni ndinaasumeliwa namwasa wa idedi-edho yalanyedhile Nlungu anamabali-u. 7 Mazizi-u 12 anodedi-edhela ona kwakwaneli-edhiwa wa yolanyedha yei thitho anom’labela Nlungu urumiwi wavakhundu mwathindhi nathana nama-iyu. Nyo Mwene, mwiidhiwe ira Ayuda anaandisumela namwasa wa idedi-edho yei.

8 “N’nga mwasiwa ngwan’ni nyo munoona ira pyo-oodeya ira Nlungu avenyathi-e atu okwa? 9 Miyo ndathuulela ira ndinofwanela ira vilivyothene vinaode miyo voruni-a dhina la Yesu wau Nazareti. 10 Thitho pievi vyaira miyo wu Yerusalemu. Ndingava-iwile kopolo na andimuwa asembe, ndanoofungela perezo anamafunjedha anjinji. Tatongiwa ira taphiwe, miyo ndanoovirumelela. 11 Hora dhinjinji ndanoalanga masinagogani othene, vofuna akanyi-edha ira ta-iye vinororomela aliwa. Voi ndanoathakaleliwana maningi, ndatoofiya vomaasaka masidadi aundhe ira ndaaoni-e nyarwa.

12 “Ndingana mathuulelo enala thitho andimuwa aasembe tangandilimbi-idhe nondirumeli-a, ndatoovenyathi noroma ulendo odhowa wu Damasku. 13 Nyo Mwene, ndingali ndhila hora ingali 12 hora, ndatoona wala okhumela dhulu kwaranya wala wa dhuwa thitho watoondirungunuwa vambo-i na atu an’na miyo vaulenduwo. 14 Moi e-no nothene ningagwide, ndatoovwa madhu andiitananga mu Iebere ira, ‘Saulo! Saulo! Mwasiwa ngwan’ni unaandi-ara-ara? Unaadhioni-a nyarwa vodhowanave irana vyevi ninga inyama inoponya mendwee nokhomanga thonga dha vimiri dhotokwinyana.’ 15 Mbwenye miyo ndatoom’fuka ira: “Mbwiye, n’nga muli ani? Thitho liye atoonga ira: ‘Ndili Yesu unom’ara-ara we. 16 Mbwenye va ee-ni uvenyathi noimela. Miyo nditooneela wa we vofuna usakula ira ukale rumiwanga na mboni ya vyongo vyothene vioni we vyokhuza miyo, na vinofuna miyo dhauoni-a. 17 Thitho ndinodha uvulumucha waatu ambumba ila na waatu amaziza enango unofuna miyo uruma, 18 ira umadhule methwiwa, noakhumi-a mu isi noadhana mowala thitho akhumi-a mandhani mwa Satana noadhowi-a wa Nlungu. Umaire vyevi ira vyodawa viwa vileveleliwe nowachela yotuva vambo-i naatu amadhi cheni-iwa namwasa ondiroromela.’

19 “Ee-no Mwene Agiripa, miyo ndioni ira ndivwele vyanga masopenya aoni miyo khumela dhuluawo. 20 Miyo nditolaleela milanyu yapama romela waatu awu Damasku, ndidhamale atu awu Yerusalemu, atu ailambo yothene ya Yudeya vambo-i naatu a maziza enango ira tachinyuwe noroma lambela Nlungu voira vyongo vyothonyi-edha chinyuwa. 21 Ngumwasiwa Ayuda tatoondi-inda kachisini ira tandiphe. 22 Mbwenye voi ndatoona Nlungu andikhami-anga, ndinodhowanave irela umboni waatu ovweya vambo-i naatwene viwa fiyedha penene. Thitho ndinoonga vili vyothene vyovwelana na vyaongile anamaongela na Mose, ira vinodha ireya. 23 Vyoi Kristu unodha ona nyarwa, thitho ninga mutu oroma venyathi-iwa unodha laleela vyokhuza wala waatu ala na waatu amaziza enango.”

24 Vahora yaonga Paulo vyevyo vodhibarela, Festo atoonga mogweli-a madhu ira: “We Paulo utokaana mi-ala! Funjedhawaa vinjinji utouiri-a kaana mi-ala!” 25 Mbwenye Paulo atoonga ira: “Olemezeya nyo Festo, miyo kandina mi-ala, ndili wapamene, mbwenye ndinoonga madhu aimbarimbari. 26 Onga mwaimbarimbari, ndinoonga mothathuwa, namwasa oi mwene unom’mongana miyo unoviidhiwa pama vyevi. Kandinokaikela ira mwa vyongo vyevi kavali naimbo-ene ikondile nyo aiidhiwa, namwasa oi vyongovi kaviireile mwasegeredo. 27 N’nga nyo Mwene Agiripa, munororomela vyalembile anamaongela? Nditoidhiwa ira munoviroromela.” 28 Mbwenye Agiripa atoom’mwandela Paulo ira: “Muhora yoyeva unooda ndichinja ira ndikale Kristau.” 29 Moi e-no Paulo atoonga ira: “Ndinolobela wa Nlungu ira mo-odembuwa venango sogolou, a-kala nyo mwene baa-i mbwenye atu othene anondivuruwana penene takale ninga miyo, mbwenye a-kala na makurenti andimangilena atwala.”

30 Adhamale mwene atooimela, namatonga Festo atooimela, Bereniki vambo-i naalombwana ali naaliwa naaliwene thitho tatooimela. 31 Mbwenye vyakhuma aliwa tatooroma tapanya ira: “Mutula kairile iliyothene yofwanela phiwa venango mangiwa.” 32 Thitho Agiripa atoom’mwandela Festo ira: “A-akale ira mutula kavephile ira amatongiwe wa Kaisara, angathathuliwile.”

27 Nangarumeli-iwile dhowa wu Italiya na mwadiya, Paulo na anyaperezo enango tatooveleliwa mandhani mwa namasogolela waanyakhondo dhinalee Juliyo wa mugulu laanyakhondo a Agustu. 2 Natoogwela mwadiya wa Adiramitiyo oi wa-adhi vang’ono venyathi ulendo odhowa wu magombe a khundu mwa bara wu provisia ya Aziya. Nidhamale natoovenyathi vambo-i na Aristarku oi ali wau Masedoniya sidadi la Atezalonika. 3 Bebeinimwee natoofiya wu Sidoni, thitho Juliyo atoom’riyela rima Paulo moi atoom’rumeli-a ira adhowe waafwee ira tamam’samalele.

4 Ningagwenle okoka mwadiya khumela weo, natoowenda khundu mwa isuwa ya Kupuru yeyo yanibarela wu lipevo lelo lakhuma wadhowa i-yo. 5 Natoowenda vabara mowerewera ilambo ya Silisiya na Pafiliya moi natoofiya va gombe la Mira, wu Lisiya. 6 Nidhafiye weo namasogolela waanyakhondo atoofwanya mwadiya wakhumela wu Alexandriya oi wadhowa wu Italiya, thitho atoonigweli-a mwemo. 7 Ee-no natoowenda mwavang’ono vang’ono wa malambo mangaasi nidhamale natoofiya morucheya wu Kinido namwasa wa lipevo ladha sogolo wi-u. I-yo navirilena wu Salimone ira isuwa ya Kereti inibarelenga ulipevolo. 8 Ningawendile morucheya khundu mwa isuwa yei, natoofiya valimburo n’nango loitaniwa Magombe Apama, loi lali vaduzi na sidadi la Laseya.

9 Moi vatoovira malambo manjinji, thitho wenda vabara wali oophi-a namwasa oi hora yosala udya wa dambo loleveleliwa vyodawa, wali ungavirile. Ee-no Paulo atoava-a malangi-o. 10 Liye atoawandela ira: “Miyo ndinoona ira ulendula nauroma va e-ni ninonongi-a vyongo vinjinji. Ninonongi-a mitolo, mwadiya, thangani-avo thitho navingumi vi-u.” 11 Mbwenye namasogolela waanyakhondo atoovwela alimbo wendi-a mwadiya na mwinyaa mwadiyuo malo movwela vyaongile Paulo. 12 Voi gombelo kalali lapama kalavo hora yodidila, atu anjinji tatoovwelana ira takhumevo. Aliwa tafuna ona akala pyoodeya mafiya wu Fenikisi ira tamakale weo vahorila. Fenikisi lali gombe* la Akereti ikhundu ya makhumelo a dhuwa awu norte na ikhundu ya makhumelo adhuwa awu suli.

13 Lipevo lakhumela wu suli lingaromile mwavang’ono navang’ono, aliwa tathuulela ira vyafuna aliwa vinoodeya. Ee-no aliwa tatoogweli-a nangula noroma wenda chereerani mwa isuwa ya Akereti. 14 Mbwenye va-anavire hora lipevo loitaniwa Euriakilo* latooroma vira. 15 Voi mwadiya wanoolimbanana lipevo lakopolo thitho kanaoda ulinyali-a dhowa wakhumela lipevolo, natooimwanana thitho mwadiya watooroma welela nduli. 16 Nidhamale natooroma wenda chereerani mwa isuwa inango ing’ono yoitaniwa Kauda yeyo yanibarela wu lipevo. Mbwenye nanooimwanana chapa mwadiya ung’ono wamburuliwa na mwadiya ulukhuluo. 17 Moi e-no tatoogweli-a mwadiya ung’onuo mu mwadiya ulukhuluo noumanga ira ulimbe. Mbwenye voova ira mwadiyuo unooda mbiyela sevani wu Sirti, aliwa tatoothathula migo-i yamangiwa na nguwo ya mwadiyuo ira undunyiwenga na lipevo. 18 Mbwenye voi lipevo lukhulu lanoonindunya mwakopolo, bebeinimwe atu tatooroma ponyedha mitolo mwikho ira mwadiyuo ululuveliwe. 19 Dambo laneraru, tatootatila migo-i yogweli-ana nguo ya mwadiyuo.

20 Ningaoni ira dhuwa na nyenyedi kavinooneya wa malambo manjinji thitho dhowanave ndunyiwa na lipevo la kopolo, natooroma kaikela akala ninovulumuwa. 21 Atwao tangamadhi malambo manjinji a-dya yongo, Paulo atooimela variviwa noonga ira: “Nyoo, mwa-avwele vyaonga miyovile i-yo a-khuma wu Keretiule kanaone nyarwa e-ni thitho mitolwi-u kiyanongeye. 22 Mbwenye kamukhumbanye namwasa oi kavali unofuna wukwa, mbwenye mwadiyula unonongeya. 23 Ma-iyu ngelo wa Nlungu unom’labela miyo urumiwi wavakhundu, atooimela duzi na miyo 24 noonga ira: “Kuove Paulo. Unofwanela maoneela wa Kaisara. Thitho uidhiwe ira namwasa wa we, Nlungu unovulumucha atu othene ali vambo-i na we vaulendula.’ 25 Ee-no mulimbe rima, namwasa oi ndinororomela ira Nlungu unokwakwaneli-edha vindiwandenle liye. 26 Mbwenye mwadii-ula unonongeya duzi na isuwa inango.”

27 Nama-iyu a dambo la 14, lipevo latooroma nindunyela wu na wu vabara ya Adriya. Moi e-no vari va nama-iyu, alimbo wendi-a mwadiyuo tatooroma thuulela ira tanaakwivela rundani. 28 Ee-no tatooweza di-a wa baramo tongofwanya ira ali mametru 36. Tangawendile vang’ono tatooweza okoka tongofwanya ira ali mametru 27. 29 Mbwenye voova ira ninodima mabwe, tatoothithi-a anangula 4 nduli wa mwadiyuo thitho tanoofunechecha ira undhe ungachide. 30 Ee-no alimbo wendi-a mwadiyuo tanoofuna tawamo. Moi ee-no tatoothithi-a mwadiya ung’onule kalanga ninga funa tadhowe sogolo mathithi-a anangula. 31 Paulo atoom’mwandela namasogolela wa anyakondo na anyakhondwao ira: “Atwala takhumamo mwadiyanimuno, kamunovulumuwa.” 32 Adhamale anyakhondwao tatoophadha migo-i ya mwadiya ung’onuo nou-iya ira udhowenga.

33 Undhe unga-adhi vang’ono ira uche, Paulo atoowandela atu othene ira tadye. Liye aongile ira: “Va e-ni vatovira malambo 14 mudedi-edhanga mungali osukwala thitho kamudyide iliyothene. 34 Va-eni ndinaulimbi-ani ira mudye ira vyongo viuwendeleni pama. Masiki sisi limbo-i la murunimwinyu kalinodha nongeya.”* 35 Angaongile vyevi atootukula pau. Adhamale atoolobela wa Nlungu vari vaatu othene nogawa pawiyo thitho liye atooroma udya. 36 Adhamale, atu othene tatoolimba rima noroma udya. 37 Mwadiyanimo nalimo atu okwakwana 276. 38 Othene tangamadhi udya norumbala, tatootatilela tirigu baramo ira mwadiyuo ululuveliwe.

39 Undhe ungachide, kataidhi wali aliwa, mbwenye tatoona gombe n’nango lauseva thitho tanoofunechecha ira akala pyoodeya tamaimeli-e mwadiya vevo. 40 Ee-no tatoophadha migo-i ya nangula noigwi-edha bara. Tatoothathula thitho migo-i yomangana visimatabwa vyochapana mwadiya. Tangagweli-edhe isinguwo ya sogolo wa mwadiya, tatooroma dhowa gombe. 41 Adhamale tatoofiya va kamba la useva yoi yali mwikomo. Moi sogolo wa mwadiyuo watoombiyela usevanimo thitho mabimbi a kopolo tatooroma dima nduli wa mwadiyuo moi watooroma thweya. 42 Vidhaire e-no anyakhondo tatoothuulela vyopha anyaperezo othene ira va-afwanyeye mutu oliwethene o-ambelelela notawa. 43 Mbwenye namasogolela wa anyakhondo anoofunechecha ira Paulo tama’fiyenee pama, ee-no atoakondi-a vyafuna aliwa iravyo. Mbwenye atoowandela alimbo idhiwa a-mbelela ira talupele baramo naifunelo yoi takale oroma fiya rundani. 44 Atoowandela thitho atu enango othene ira tairena vimbo-ive, enango tagwele vamatabwani thitho enango tagwele vamapedaso a mwadiyuo. Adhaire e-no othene tatoofiya rundani tangali pama.

28 Ningavulumuwile, navwide ira isuwayo inoitaniwa Malta. 2 Atu avaisuwa yei* tatoonithonyi-edha riya rima wavakhundu aliwa tatooniwachela pama ni-indi-edha mulo namwasa oi wanoorumbwa dhongwe thitho wanoodidila. 3 Mbwenye Paulo angadodile khuni nodhiponyedha vamuloni, vatookhuma nyowa ya ivili namwasa ovi-a thitho yatoom’luma nokamelela dhandhaniwee. 4 Atu aiongelo yailendwiyo tangaoni ira nyowiyo ilive lelele dhandhaniwee, tatooroma wandelana ira: “Mwaimbarimbari mutula ngopha atu namwasa oi angalive ira utovulumuwa vabara, longomano* kalinom’rumeli-a ira akaenave ingumi.” 5 Mbwenye liye atooivuruvudhela nyowiyo vamuloni thitho kiyaam’lumile. 6 Atwao tadedi-edhela ira Paulo unodhimba venango ugwa noukwa. Mbwenye tangadedi-edhele wahora yolapela noona ira kavali inom’mwireela, tatoochinja vyathuulela aliwavyo noroma onga ira ndi nlungu.

7 Duzi na valimburonivo, vatookala minda ya mutu aing’anela isuwayo dhinalee Pubiliyo. Liye atooniwachela pama maningi thitho atoonisamalela wa malambo mararu. 8 Mbwenye babee Pubiliyo ali ogonathene namwasa ofeluwa thitho anoovaluwa sangiri. Ee-no Paulo atoodhowa vali babee Pubiliyo nolobela thitho atoom’sameli-a mandhee vamuru nom’mwili-a. 9 Vidhaire e-no atu enango tabulela vaisuwanivo tatoodha wa liye thitho atoaili-a. 10 Aliwa tatoonilemeza voniva-a vyotuva vinjinji, thitho vyakhuma i-yo weo tatooniva-a vyongo vinjinji vyafuneela i-yo.

11 Vangavirile myedi miraru, natookhuma vaisuwanivo na mwandiya wau Alexandriya okaana izindiyelo ya “A-ima a Zeu.” Mwadiyula watooimela vaisuwanivo vodedi-edhela ira hora yodidila ivire. 12 Nidhamale natoofiya vagombe n’nango wu Sirakusa thitho natookala vevo wa malambo mararu. 13 Ningakhumile weo, natoorungunuwa mafiya wu Rejio. Vangavirile dambo limbo-i, watooroma lipevo lakhumela wu Suli thitho bebeinimwee natoofiya wu Poteoli. 14 Abali afwaidhe i-yo weo tatoonivepha ira nikale naaliwa wa malambo 7. Nidhamale natoodhowanave ulendwi-u odhowa wu Roma. 15 Abali a weo tadhavwe ira ninaaudha, tatoofiya va Merekado wa Apiyo na Vanyumba Dhiraru Dhofiyedhela Alendo dhaniwachela. Paulo angaaoni, atoom’simba Nlungu thitho atoolimba rima. 16 Ningafiile wu Roma, Paulo atoorumeli-iwa ira akalenga ekhene moing’aneliwa na nyakhondo mbo-i baa-i.

17 Vangavirile malambo mararu Paulo atooitani-a andimuwa andimuwa a Ayuda, thitho tangagumanyeile atoawandela ira: “Nyo abalanga, angalive ira kandiirile yongo iliyothene yoruni-ana naatu venango mwambo wa anamabali-u, tatoondimanga wu Yerusalemu nondivelela mandhani mwa Aroma ninga nyaperezo. 18 Mbwenye tangamadhi ndifuka vyofuka, tafuna ndithathula namwasa oi katindifwaidhena selu ofwanelela phiwa. 19 Mbwenye Ayuda tangaruni-idhe vyevyo, miyo ndatookanyi-edheya vepha ira ndimatongiwe wa Kaisara. Mbwenye kaiira ndairile vyevi namwasa ofuna nukhedha atu aziza langa. 20 Ngumwase miyo ndatoovepha ira ndidhe uno dhauwandelani ira nditomangiwa na makuretala namwasa waidedi-edho ya Israeli. 21 Aliwa tatoom’mwakhula ira: “I-yo kaniwachenle makarta aliothene okhumela wu Yudeya oonga vya we venango bali uliwethene oniwandela vyongo vyothakala vyokhuza we. 22 Mbwenye i-yo ninofuna uvwa maonelwaa namwasa oi onga mwaimbarimbari i-yo nothene nitoidhiwa ira gulu lopanduwali, atu anoliongelecha vyothakala uliwethene.”

23 Vidhaire e-no tatoovwelana dambo loi tadhagumane na Paulo thitho dambolo lingafiile anjinji tatoodha wakala liye. Ee-no romela namaebe-i fiyedha namaulo atoawandelamo vya mwasa othene thitho atooira umboni mokwakwanela vya Umwene wa Nlungu. Liye atooira vyevi vo-indi-edha basa makhundo o-inda rima okhuza Yesu, okhumela mu Ilamulo ya Mose na vyalembile anamaongela. 24 Atu enango tatooroma roromela vyaonga Paulo, mbwenye enango kataroromenle. 25 Ee-no voi tanooruni-ana, tatooroma balaleya. Mbwenye Paulo atoonga madhu ala:

“Zimu ochena watoonga vyaimbarimbari wa anamabalinyu dhela mwa namaongela Esaya. 26 Zimuo waongile ira, ‘Udhowe umawandele atwala ira: “Mwaimbarimbari uvwa munodhavwanga, mbwenye kamunodha zindiyela thapulelawee. Ing’ana munodha ing’ana, mbwenye kamunodha onanga iliyothene. 27 Namwasa oi atwala tatoumi-a mirimiwa thitho tatovwa na mabarwiwa mbwenye a-arela. Tatofunga methwiwa ira ta-aone thitho uvwa na mabarwiwa nozindiyela thapulelawee mirimani mwiwa, amala nodhimbinuwa ira miyo ndiaili-e.” 28 Ee-no muidhiwe ira ndhila ya Nlungu yovulumuchana atu itumiziwile waatu amaziza enango. Thitho mo-okaikela aliwa anodha vuruwana.” 29 ——

30 Ee-no Paulo atookalave weo wa vyawa vinli vanyumba yalogari liye, thitho atu othene adha dham’mona liye anoawachela pama. 31 Anoalaleela vya Umwene wa Nlungu mothathuwa noafunji-a vya Mbwiye Yesu Kristu vo-okala yododomi-a.

Mundhila inango: “ulendo warumeli-iwa Ayunda wenda va dambo la Sabudu.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “iongelo yobaliwana.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “migo-i yaukwa.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “vyotuva vya tangaranga.”

Venango: “vyotuva vya tangaranga.”

Mundhila inango: “vyodawa vinyu vifudhiwe.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Mundhila inango: “mbewaa.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “ira alimbo wukwa anodha venyathi-iwa ninga vyaireile na Yesu.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “akondile a-funja.” “Vyevi kavinothapulela mutu akondile a-funja xikola, mbwenye vyevi vinothapulela ira aliwa katafunjile maxikola a andimuwa amarelijiau.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Mundhila inango: “mbeu.”

Mundhila inango: “mbeu.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Dhina loi “Dolika” saasawa thitho na dhina loi “Tabita” madhina othene enala anothapulela ira “Mbala.”

Gulu la anyakhondo a Iroma okwakwana 600.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Mundhila inango “tatookurudheya.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Wen’na ndi Juwau Marku.

Mundhila inango: “mbeu.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango nyumba.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Vyevi vinothapulela ira aliwa katafwanele udya nyama yo-ocheka vako-i ira ikume sangiri.

Venango: “Dho-ochekiwa vakho-i ira dhikhume sangiri.”

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Vyevi vinothapulela ira, liye atokhumamo musinagogamo.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Vyevyi vinotapulela ira, “liye afunji-iwile moira onga baa-i.”

Mu Igiriki vyevi vinothapulela ira aliwa tatawile na nguwo dha wari baa-i.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “ifunelo yothene.”

Filipi ngwasakuliwile na arumiwi wu Yerusalemu. Muone Mayirelo 6:3.

Mundhila inango: “anamwali.”

Mundhila inango: “natoomiyala.

Muone Thapuleliwa wa madhu enango a Bibilyani.

Venango: “Dho-ochekiwa vakho-i ira dhikhume sangiri.”

Venango: “ovunela miselu.”

Agusto kai dhina la mutu, mbwenye ndi izo ya namatonga wa ilambo ya Aroma.

Venango: “ligombe.”

Lipevo leli lali lokhumela wu ikhundu ya makhumelo adhuwa au suli.

Venango: “kavali unofuna wukwa.”

Venango: “atu aiongelo inango.”

Mu Igiriki ndi Dike. Madhu enala venango anoonga vya nlungu wa-iyana oweleli-edha ira longomano lioneye. Venango thitho tateve a-indi-edha basa vothapulela longomano.

    Bibiliotheka lava internetini Lolo (2013-2025)
    Kumani
    Volowani
    • Ilolo
    • Tumiza
    • vyosakhula
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makhalelo o-indi-edha basa
    • Pulitika ya vyolokoteya
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Volowani
    Tumiza