Nyo munooda limbanana mathuulelo othakala

1. Voi atu othene kai olongomana n’nga anolimbanana n’ni?

N’NGA nyo mutoroma lavela irana vyongo vyoi kavinom’sangalali-a Yohova? Akala ndi ee-no, kamuthuulelenga ira munogumanana vyowesedha kwaranya mutu uliwethene. Bibilya linoonga ira: “Kavali vyowesedha vinogumanana nyo vyo-iyana na vinogumanana atu enango.” (1 Ak. 10:13) Vyevi vinothapulela ira va naluveluve uliwethene othakala unakaena nyo, atu enango thitho tanolimbanana vyevi. Nakami-o la Yohova munooda ganyali va khondo yen’na.

2. N’nga Makristau enango thitho anamafunjedha Bibiliya anogunana vyowesedha viivi? (Muone thitho viruthiruthi.)

² Bibilya linoonga thitho ira: “Mutu uliwethene unowesedhiwa nokopeya na naluveluvee.” (Yak. 1:14) Venango nionge ira, vyowesedha vinogumanana i-yo vinokala vyo-iyana na vinogumanana atu enango. Mwaifwanafwani-o, Makristau enango tanowesedhiwa ira tairena vya mararuo, voi enango tanowesedhiwa ira tagonane a-iyanave venango alombwanave. Atu enao tadhiveliwana onela vyaumandhave tanolimbanana naluveluve oi taonelenga okoka. Atu enango ta-iidhe indi-edha basa mirombwe yododomi-a ugogo venango umwa maningi, tanolimbanana naluveluve oi taviirengave okoka. Yen’na ndi migo-i yeniyo Makristau na anamafunjedha Bibilya anjinji, inogumanana aliwa. I-yo othene nitoroma dhivwavo ninga mwadhivwela rumiwi Paulo. Liye alembile ira: “Ndafuna irana vyongo vyapama, ndinoona vyongo vyothakala mwa miyo.”—Aro. 7:21.

3. N’nga mutu oi unolimbanana naluveluve othakala unakaeena mathuulelo a-vi?

³ Akala nyo muromile wale limbanana naluveluve othakala, venango munooda onanga ira kamunakhopolo dhinaukami-ani limbanana vyowesedha. Venango munooda tatila rima noonanga ira Yohova unodha uombani landu namwasa okaana naluveluve othakala. Mbwenye idhiwani ira vyothene vyevi kai vyaimbarimbari. Ira niidhiwe mwasee unoongela i-yo vyevi, mu yofunjedhayei ninooda fwanya vyowakula vya vyofuka vinli: (1) N’nga mathuulelo odionanga ira kanina kopolo thitho kala ofooka anokhumela wani? (2) N’nga ninaire a-vi ira nilimbanena naluveluve othakala?

“NAMANAMI-A” UNOFUNA IRA NIKAENGANA MATHUULELO OTHAKALA

4. (a) Mwasiwa ngwan’ni Satana unofuna nithuulelenga ira kanina kopolo? (b) Mwasiwa ngwan’ni ninooda onga ira nitokaana kopolo dholimbana na vyowesedha?

⁴ Nawesedhiwanga Satana unofuna ira nithuulelenga vyoi kanina kopolo dholimbanana vyowesedhavyo. Yesu atoonga movweya pama ira Satana unodhowanave niwesedha, vahora yafunji-a liye anamafunjedhe lobela ira: “Munikami-e ira na-agonje nawesedhiwanga, mbwenye munivunele wa othakaluo.” (Mat. 6:13) Satana unokaikela akala ninodhowanave m’vwela Yohova nagumanana vyowesedha. (Yob. 2:4, 5) Mwasiwa ngwan’ni Satana utokaana mathuulelo enala? Satana ngwanami-iwile na naluveluvee, liye kaadhowilenave kala ororomeleya wa Yohova. Ee-no unothuulela ira ninodha i-ya m’lambela Yohova nawesedhiwanga. Satana atoofiya vothuulela ira masiki mwana Nlungu olongomana angaodile kala o-ororomeleya navyowesedha vyagumanena liye. (Mat. 4:8, 9) N’nga pyaimbarimbaridi ira kanina kopolo dholimbanana naluveluve othakala? Kabe. Ninorumelela madhu alembile rumiwi Paulo ira: “Va vyongo vyothene ndinokaana kopolo khumela wa Nlungu unondiva-a kopolo.”—Afl. 4:13.

5. N’nga ninoidhiwa a-vi ira Yohova unoninyindela ira ninooda ganyali va khondo yolimbanana naluveluve othakala?

⁵ Yohova ngo-iyana maningi na Satana. Yohova unoninyindela ira ninooda limbanana naluveluve othakala. N’nga ninoidhiwa a-vi vyevi? Ninoidhiwa vyevi namwasa oi Yohova atoonga ira mwinji nlukhulu waatu ororomeleya, unodha vulumuwa va nyarwa ilukhulu. N’nga vyevi vinothapulanan’ni? Yohova oi kanonama utoonga ira mwinji nlukhulu waatu, a-kala ixigulu yaatu, “tatofula nguwo dhiwa dholapa nodhicheni-a na sangiri la mwana libila.” (Apk. 7:9, 13, 14) Venango nionge ira, atu anjinji anodha kala ochena vamethoni va Yohova thitho dhavolowa mu ilambo ipya. Pyooneelatu ira Yohova kanothuulela ira kanina kopolo dholimbanana naluveluve othakala.

6-7. Mwasiwa ngwan’ni Satana unofuna ira nitatilenga rima nalimbangana vyowesedha?

⁶ Satana kanofuna ira nidhivwenga ira nili ofooka baa-i, mbwenye unofuna nithuulelenga ira nili odimela thitho vyoi Yohova kanorumela lambela wi-u, namwasa okaana naluveluve othakala. Mwasiwa ngwan’ni Satana unofuna nithuulelenga e-ni? Liye kana idedi-edho ngumwasiwa utotongiwa na Yohova ira kai ofwanelela dhawachela ingumi yo-omala. (Mar. 3:15; Apk. 20:10) Voi i-yo nitokaana idedi-edho yodhawachela maraeli-o aluzile Satana, unofuna ira na-iyene thitho niluze maraeli-o enala. Mbwenye i-yo kanili ninga liye, Bibilya linonisikimizeli-a ira Yohova unofuna anikami-e, ira nidhakaena ingumi yokalao modhowa nodhowa. Namwasa oi “kanofuna ira mutu uliwethene adhanongiwe, mbwenye unofuna ira atu othene tachinyuwe.”—2 Pe. 3:9.

⁷ Imbarimbari choi nathuulelanga ira kanina kopolo venango natatila rima kaninaode limbanana naluveluve othakala, thitho ninokala nithuulelanga ninga vinofuna Satana. Zindiyela vyevi unooda nikami-a limbanana Satana.—1 Pe. 5:8, 9.

MATHUULELO ANOKAANA I-YO NAMWASA OI NILI ATU ODAWA

8. Wenjedhela voirana vyodawa, n’nga hora dhinango Bibilya laonga madhu oi “madao” anothapulela n’ni? (Salimo 51:5) (Muone “Vinothapulela Madhu enango.”)

⁸ Wenjedhela vavyoira vya Satana, vatokala yongo inango inoniiri-a dhionanga ira kanina kopolo thitho ira nitatilenga rima nalimbangana na mathuulelo othakala. N’nga yongo yen’na ndi n’ni? Ndi madao enano alandele i-yo wa anamabali-u oroma.a—Yob. 14:4; muleri Salimo 51:5.

9-10. (a) N’nga Adamu na Eva tavivwide a-vi tangazindiyele ira atodawa? (Muone thitho iruthiruthi.)(b) N’nga ninovivwa a-vi namwasa wa madao?

⁹ Kathuulelani mwemo mwadhivwele Adamu na Eva tangadawile. Voonga vyevi, bukhu la Estudo perspicaz das Escrituras laongile ira: “Madao atowairi-a ira tadhiimbenga landu, dhikumbanyedha, tadhionenga ira mbo-obareleya thitho takaengana manyadho.” Vyali ninga Adamu na Eva atofungeliwa nyumba yokaana makwartu 4. Aliwa tangaodile kuma kwaruto inango mavolowa kwarutuni inango, Mbwenye kataode kumelatu mbamo. Vyali vyo-odeya ira tavulumuchiwe wu madao.

¹⁰ Mbwenye wa i-yo ndi vyo-iyana na mwemo vyali aliwa na Adamu na Eva. Khuto loi kalinokami-a anamabala oromao, linonicheni-a wu madao thitho ninokhaana ithuulela rima yochena. (1 Ak. 6:11) Mbwenye masiki vingalive ee-no nitolandela madao aanamabalali-u. Pyo-odabwi-a ira na-iyene ninodhiomba landu, dhikumbanyedha, dhiona ira nili o-obareleya thitho kaana manyadho. Ndi mwasee Bibilya linoonga ira atu tali muudhaari wa madao. Madao ali ninga mwene “masiki thitho waatu ta-adawile ninga mwemo mwairele Adamu na Eva.” (Aro. 5:14) Angalive ira vyevi vinooda oneyanga ninga vyofooki-a kaninofwanela tatila rima venango dhionanga ira kanina kopolo. Ninooda rambela mathuulelo ofooki-ao. N’nga ninaire a-vi vyevi?

11. N’nga ninofwanela irana n’ni nadhivwanga ira kanina kopolo, N’nga mwasiwa ngwani? (Aroma 6:12)

¹¹ Naroma dhiona ira kanina kopolo dhoi kaninaode limbana na mathuulelo analuveluve odaweya, nizindiyelenga ira ndi madao “anoniiri-a” vyevi. Mwasiwa ngwan’ni? Namwasa oi Bibilya linoonga ira kaninofwanela rumeli-a ira madao ‘tanitongenga ninga mwene.’ (Muleri Aroma 6:12.) Vyevi vinothapulela ira ninooda sakhula okhene ira na-airenga vyothakala vyevyo vinothuulela i-yo. (Agl. 5:16) Yohova unorormela ira ninooda limbanana vyowesedha. Vya-akale ira kai vyoodeya Yaohova kaniwandele vyeyvo. (Dot. 30:11-14; Aro. 6:6; 1 At. 4:3) Pyooneelatu ira ninooda limbana na mathuulelo othakala.

12. N’nga ninofwanela irana n’ni akala nitoroma tatila rima, N’nga mwasiwa ngwani?

¹² Mofwanafwana na vyevi, naroma tatila rima nodhionanga ira Yohova kanonidhiveliwana namwasa wa mathuulelo othakala, nizindiyelenga ira madao mbanoniwandhela vyevyo thitho kani-a-arele mathuulelo enala. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi Bibilya linonifunji-a vyoi Yohova unovwechecha ira nili odawa. (Sal. 103:13, 14) Liye “unoidhiwa vyongo vyothene” tangani-avo vinoniiri-a ira niire vyothakala namwasa oi nili odawa. (1 Ju. 3:19, 20) Nalimbangana madao namwasa orambela mathuulelo othakala, Yohova unodha roma niona ira nili ochena. Mwasiwa ngan’ni kaninofwanela kaikelanga vyevi?

13-14. N’nga kaana naluveluve othakala vinotapulela ira nili oimwanana? Muongemo.

¹³ Bibilya linoonga ira vatokala i-yana vari voira vyothakala (weo ninaode i-yo dhiruni-a) nothuulela vyothakala (vyevyo vinadha okene). Mofwanafwani-a, Makristau a wu Koritiyo voroma tanoogonana naalombwana afwiwa thothi a-iyana naa-iyana afwiwa. Paulo atoolemba ira: “Enango mwa nyo mwanooirana vyevi.” N’nga vyevi vinothapulela ira aliwa tangakanle Makristau tatoo-iya lavela vya kalelo lotakalila? Vinooda kala vyo-ovweya thuulela ee-no namwasa oi hora dhinjinji kalelo ninga leli linokala lorucha ira mutu a-iye. Mbwenye Makristau tadhiruni-a norambelanga naluveluve wa vyongo vyairecha aliwa, takala orumeleya wa Yohova. Liye anowaona ira tatocheni-iwa (1 Ak. 6:9-11) Vyongo ninga vyevi vinooda uireelani.

¹⁴ Akala munolimbana mathuulelo oi a-vi, munooda ganyali angalive ira kamunamali-e mathuulelo othakala. Munooda dhiruni-a norambela “irana vyofuna vya manungo na [mathuulelwinyu].” (Aef. 2:3) N’nga chini inaukami-eni ira muganyali volimbana na mathuulelo othakala?

VYONGO VINANANIKAMI-E IRA NIGANYALI

15. Ira nilimbanena naluveluve othakala, mwasiwa ngwani ninofwanela dhisakasaka moona rima?

¹⁵ Ira niganyali volimbana na mathuulelo othakala, ninofwanela idhiwa pama vyofooka vi-u. Mukalenga osamala ira kamudhinami-enga na “mathuulelo onama.” (Yak. 1:22) Kamukaengana mathuulelo ninga oi, ‘Enango anomwecha maningi vyomwa vyolezeli-a kwaranya miyo,’ venango omba landu mutu mwinango va vidawi-idhe i-yo vokaana mathuulelo o-i, ‘kandaonelenga vyaumandhave aakale ira i-yananga unondidhiveliwa maningi.’ Kaana mathuulelo ninga enala unooda uiri-a ira mugumanengana vyowesedha. Ee-no kamuonenga vyotakala ninga vyapama masiki mathuuleloni mwinyu. Mukalenga okozeya gumanana vyo-arela va vyoira vyinyu.—Agl. 6:7.

16. N’nga ninaire avi ira nisikimizele rima irana vyongo vyofwanelela?

¹⁶ Wenjedhela vozindiyela vyofooka vyinyu, munofwanela sikimizela rimanimwinyu ira vyofookavyo vya-augonji-eni. (1 Ak. 9:26, 27; 1 At. 4:4; 1 Pe. 1:15, 16) Muthuulelenga vyongo vinauiri-eni ira mugwele mu vyowesedha thitho dambo na hora yeniyo inakale yorucha wa nyo vilela vyowesedhavyo. Mwaifwanafwani-o, n’nga vinouruchani limbanana vyowesedha akala mutochenyela venango akala ndi ma-iyu? Mudhikozeeli-edhenga noidhiwelatu vinaire nyo. Hora yapama yoirana vyevi ndi vevo vyowesedhavyo vya-anafiye.—San. 22:3.

17. N’nga nifunjedhilevo n’ni vaifwanafwani-o ya Yosefi? (Maromelo 39:7-9) (Muone thitho viruthiruthi.)

¹⁷ Kathuulelani ifwanafwani-o ya Yosefi, vahora yam’nyengelela mwadhi Potifara ira agonati na liye. Yosefi, atooira vyongo mombaranya thitho nokhonda hora yeniyene. (Muleri Maromelo 39:7-9.) N’nga vyevi vinonifunji-a n’ní? Mwadhi Potifara a-anam’nyengelele, Yosefi ali angasakunle wale ira kanodha gonathina mwadhi mwinyaa. Molandana na vyevi, nyo munooda sikimizela irana vyongo vyapama mwa-anagumanena vyowesedha. Ee-no mwadhagumanana vyowesedha, vinodhakala vyo-orucha iravo yongo movwelana na vyasakhunle nyo.

“MUDHOWENAVE NDHIWESEDHA MWEKHENE”

18. N’nga chini inanikami-e ira niganyali vakhondo yolimbanana naluveluve othakala? (2 Akoritiyo 13:5)

¹⁸ Ira niganyali volimbanana naluveluve othakala, ninofwanelela “dhilimbi-edha visakasaka.” Venango ninofwanela dhowanave dhiwesedha ira nione mwemo munoirela i-yo vyongo. (Muleri 2 Akoritiyo 13:5.) Hora dhothene, muonenga moda munothuulela nyo na munoirela nyo vyongo nochinja akala pyofuneeleya. Mwaifwanafwani-o, angalive ira mwatooda limbanana vyowesedha vinango, munooda dhifuka ira: ‘N’nga vavirile hora yolapela moi a-vi ira ndilimbane na vyowesedha vyagumanena miyo?’ Akala mutozindiyela ira mwatoodembuwa limbanana vyowesedhavyo, kamudhiombe landu. Malomwee, munofwanela iravo yongo ira muvibarele vahora inango. Mudhifukenga ira: ‘N’nga ndaroma thuulela vyongo vyothakala, ndino-iyecha mombaranya noroma thuulelanga vyongo vyapama?’ N’nga vyosangalali-a vinosakhula miyo vinondiiri-a ira ndirucheyenga na vyowesedha? N’nga va telefoninivanga vadha vyongo vyaumandave ndinoitimi-echa mombaranya? ‘N’nga hora dothene ndinoona ira makhundo a Yohova mbapama angalive ira ndinofuneela ndiruni-a ira nda-arele?’—Sal. 101:3.

19. N’nga imwanana sakula mwazelu va vyongo vinooneya ira ndi ving’ono, unaniimwanani-e avi limbanana naluveluve othakala?

¹⁹ Mwavisakasakanga kamuvi-elelenga nduli mwazindiyela yodawa inyu. Bibilya linoonga ira: “Rima ngonami-a maningi kwaranya yongo iliyothene thitho unooda irana yongo iliyothene yothakala.” (Jer. 17:9) Yesu aongile ira “mathuulelo othakala tanokumela rimani.” (Mat. 15:19) Mwaifwanafwani-o, mutu u-iidhe onela vyongo vyaumandhave, vira wahora unooda thuulelanga ira kai vyodaweya ona viruthiruthi vyevyo vinam’mwiri-e ira akaena naluveluve oira vyamararuwo masiki ira viruthiruthivyo kavinooni-a atu aumandhave. Venango mutu unooda thuulelanga ira kavali yorucha thuulela ndiiranga yongo yothakala, yoi miyo kandinoiirana. Mundhila yen’na, ninooda onga ira mutu wen’na unoirana vinofuna manungo. (Aro. 13:14) N’nga munaire a-vi ira murambele vyevi? Muire polepole ira mwa-asakule mo-okaana zelu vamyasa ing’ono yeniyo inairi-e ira mwa-asakule pama.b Murambelenga “mathuulelo othakala” aliothene enao anuiri-eni onanga ira kavali yorucha irana yongo yothakala.

20. N’nga ninodedi-edhela n’ni sogolou, n’nga idedi-edhoyo inanikami-e a-vi va ee-ni?

²⁰ Ninga muonele i-yo mu yofunjedhila, Yohova unoniva-a kopolo dhonikami-a limbanana vyowesedha. Namwasa wa tangaranga dha Yohova, utoniva-a idedi-edho yodhakaana ingumi yodhowa nodhowa muilambo ipya. Vinodhakala vyosangalali-a m’lambela Yohova vo-olimbanana naluveluve othakala. Mbwenye vanodedhi-edha iyo vyongo vyevyo ninofwanela sikimiza ira na-adhionenga ira kanina kopolo venango tatila rima vahora inolimbanana i-yo naluveluve othakala. Yohova, unooda raeli-a thindhi li-u thitho ninodha ganyali.