Yohova anoonilimbi-a vahora ya kondo na yarendele

Paulo: Mu Novembro wa yawa ya 1985, nali vaulendo odhowa wu Liberia umavirelo adhuwa wu Afrika, maira misionariyo thitho natoosangalala maningi. Ndeka yagwenle i-yo yatooimela wu Senegal. Anne aongile ira: “Nafiile wu Liberia va-anavire hora imbo-i.” Voi ee-no natoovwa milanyu yoonga ira: “Othene anodhowa wu Liberia tachite ndekanimo. Kaninaode dhowa wu Liberia namwasa oi atu enango anofuna dhimbinuwela guverno.” Nali vambo-i na mamisionariyo awu Senegal wamalambo 10. Nanoovwa myasa yoonga ira wu Liberia atu anjinji anaaphiwa thitho guverno litokondi-a atu kumanga mavandhe mwiwa nowendanga ndhila namaulo. O-o-arela lamuloli, anoombeliwa futi.

Anne: Miyo na man’nanga ninodhilimbi-edha ira vyongo mosamala maningi. Thitho romela ndingali mwana, ndinoidhiweya ira ndili mutu oova. Ndinoova masiki lupa ndhila. Mbwenye nanoofunechecha dhowa wu Liberia ira nimalabe urumiwi-u weo.

Paulo: Miyo na Anne, nabaliwile isa imbo-ive mavirelo adhuwa ailambo ya Inglatera. Miyo na Anne natooroma upainiya ningamari-idhe xikola wu sekundariya. Miyo ndalimbi-iwile na anamabalanga mbwenye Anne alimbi-iwile na m’mee. Aliwa tatoonilimbi-a ira nilabe urumiwi wahora dhothene. Miyo ndatooitaniwa wu Beteli ndingana vyawa 19, mbwenye Anne adhidhe ningatelan’ne mu yawa ya 1982.

Anne: Miyo na Paulo nanoodhiveliwana maningi laba va Beteli, mbwenye nanoofunechecha malaba weo wafuneela anamalaleya anjinji. Laba va Beteli naabali enao alabilevo ninga mamisionariyo, watoonilimbi-a ira nifunenga irana vyevyo. Nanoulobelela mwasula ma-iyu uliwethene wa vyawa viraru. Ee-no mu yawa ya 1985, natoosangalala itaniwa mafunja xikola ya Giliyadi turma 79. Ningamari-idhe, natootumiziwa wu ilambo ya Liberia mavirelo adhuwa awu Afrika.

UDHIVELA WAABALI NAARONGOLA WATOONILIMBI-A

Paulo: Natoogwela ndeka yoroma yeniyo yarumeli-iwile dhowa wu Liberia. Atu tanoova maningi thitho katarumeli-iwa kuma mavandhe mwiwa namaulo. Wavweya ula wakaro, atu tanoova, kuwa thitho tawa. Ira mirimi-u ikale limburonimwee, ma-iyu uliwethene nanooleri vambo-i bukhu la Masalimo. Angalive ira vyali e-no, nanoodhiveliwana maningi urumiwi-u. Anne anoodhowa malaleela dambo nlilothene voi miyo ndalaba va Beteli thitho ndalaba basa vambo-i na bali John Charuk.a Ndatoofunjedha vyongo vinjinji na balula, namwasa oi liye ali angali muilamboi wa hora indendai thitho anooidhiwa vyevyo abali naarongoli-u vyagumanana aliwa.

Anne: Mwasiwa ngwan’ni natooroma dhiveliwana maningi urumiwi-u wu Liberia? Namwasa oi abali naarongoli-u aweo tali audhivela, othathuwa naatu thitho ororomeleya. Natooroma adhiveliwana maningi moi tatookala atu abanjanimwi-u. Malangi-iwa apama tanoonilimbi-a maningi. Basa yolaleela yali yosangalali-a maningi. Anyaa vandhe tanoosukwala nakumavo mombaranya. Atu tanootapanya vyofuka vyokuza Bibilya vali vothene. Vyali vyo-orucha ira uvolowele mwasa noroma tapanya naaliwa. Natokaana anamafunjedha Bibilya anjinji moi vyali vyorucha ira nifunjedhenga na othene enao. Onga mwaimbarimbari, yali isa yosangalali-a maningi.

YOHOVA ANOONILIMBI-A VAHORA YAOVA I-YO

Paulo: Natookala mwarendele wa vyawa 4, mbwenye mu yawa ya 1989, watooromeya kondo thitho vyongo vyatoochinja maningi. Va 2 wa Julho wa 1990, anyakondo tatoodimbinuwela isa yavaduzi na Beteli. Wamyedi 3, kanaoda ongi-ana naatu aundhe wailamboi thangani-avo abali-u thitho abali a sede. Atu katavwelana thitho watoorambuleleya vyodya voi a-iyana tanoo-indeliwa. Nyarwadhi dhatookalavove fiyedha wa vyawa 14 thitho vyatookuza ilambo yothene ya Liberia.

Anne: Atu agurupo n’nango tanoowana no pha atu agurupo n’nango. Thitho atu otukula mafwaramento na owara vyowara vyoophi-a tali valimburo nlilothene ndhila. Aliwa tanooba vyongo mam’ba mwaatu. Atu enango taphanga afwiwa taona ninga anopha kuu. Atu enango tanoofunga ndhila nophanga mutu uliwethene unavirena mwemo, taira e-no tanoagumani-a vambo-ive atu okwao. Vyevi vyatooireya thitho vaduzi na Beteli. Makristau enango ororomeleya tatoophiwa thangani-avo mamisionariyo ambili.

Abali enango tanoo-ela ingumiiwa vangovini volokota Makristau afwiwa amitudu yeniyo yasakiwa. Mamisionariyo na arumiwi ava Beteli, tanoolokota thitho abali naarongoliwa enango. Wu Beteli, abali naarongola enango enao tathawa tanoogona nyumba dhavathi voi enango tagona vambo-i na i-yo nyumba dhadhulu. Mukwartuni mwi-u natookala vambo-i namabanja aatu 7.

Paulo: Dambo nlilothene, atu otukula futi tanoofuna volowa Beteli ira taone akala ninolokota atu enango. Vatookala atu 4 enao taing’anela. Ambili tali vajanelani voi ambili tali undhe duzi na valango. Akala ambili enao ali undhe duzi na langwao, ato-ela mandhiwa sogolo, vyathapulela ira vyongo vili pama. Mbwenye ta-ela mandhiwa nduli, vyathapulela ira atwao atonyanyuwa maningi. Ee-no ambili tali vajanelani ale tanootamanga mawandela afwiwa ira tavithale.

Anne: Vangavirile masumana manjinji, gurupu n’nango lelo latukunle mafwaramento akondo, latoovolowa Beteli. Miyo na rongola mwinango, natoodhowa bafwani weo wali arumariyo okaana limburo lovithalamo. Rongoluo atoovolowa arumarionimo, nodhipaparedha mumamburo ovithalamwao. Atwao tatoondi-ara makwartuni adhulu tangatunle futi. Aliwa tatoodima suwi-u mwakopolo maningi. Paulo atowapepesa ira, “i-yananga uli bafwani.” Chinja suwo walimburo wavithanle aliwao, watoovweya. Susi-a vyongo vyali va arumariuo, watooiri-a ira ndidembuwe maningi. Ee-no manugwanga othene tatooroma ngurumela. N’nga ndaode a-vi dhula suwo? Ndatoolobela rimanimwanga m’vepha Yohova ira andikami-e. Adhamale ndatoodhula suwo nowamwenyula mopwaseya. Mutu mwinango atoondindunya novolowa bafwanio, noroma susi-a vyongo vyali va arumariuo. Ndatoodabwa ira katafwaidheo mutu uliwethene. Liye naafweao tatooroma sakasaka makwarutuni enango mbwenye katafwaidhemo mutu uliwethene.

IMBARIMBARI YATOODHOWANAVE ONI-A NJEZA

Paulo: Wa myedi injinji, nanoorambulela vyodya. Mbwenye nanoolimba namwasa wa yodya yauzimu. Lambela wa namaebe-i, ndi yeyo yali yodya yi-u yanamaebe-i. Thitho nanokaana kopolo namwasa oleri nofunjedha Bibilya dambo nlilothene.

Vyodya na ma-inje vya-amaleletu fiyedha i-yo kuma tambio, atu aalokota i-yo tangaphiwile. Mbwenye hora dhinjinji Yohova anooniva-a vyongo vyafuneela i-yo vahora yofwanelela thitho mundhila yodabwi-a. Yohova, anoonisamalela thitho nikami-a ira na-aovenga.

Angalive ira vyongo vyanoodhowanave thakala muilamboi, imbarimbari yanooniva-a idedi-edho. Hora dhinjinji abali naarongola, tanootawa ira tavulumuche ingumiiwa. Mbwenye iroromelo iwa, yali yolimba thitho tatookala opwaseya. Atu enango taonga ira vyongo vyaireile vahora yakondwila, vyaakozeeli-edha vyongo vinofuna dhaireya vanyarwa ilukulu. Andimuwa naabali azombwe olimba rima, tanoosogolela thitho kami-a abali naarongoliwa. Abali naarongola tatawa mavandhe mwiwa tanookami-ana, laleela waatu aisa itawenle aliwa thitho manga misasa kokolani ira tagumaneengamo. Vahora yoruchila, migumano nolaleela vyanowalimbi-a abali naarongola thitho akami-a vilela. Nadhowa maakami-a, nanoodabwa ira abali naarongolao tavepa mapasta olaleelana a-kala vyowara. Atu anjinji enao agumanena vyongo vyoopi-a vahora yakondwila, tanoovuruwana milanyu yapama. Tanoodabwa maningi taona abali naarongoli-u tasangalalanga. Abalao takala ninga njeza vahora ya isila. (Mat. 5:14-16) Thindhi laabali naarongola latooiri-a ira atu enango enao tawana kondwila tachinje nokala abali-u.

YOHOVA ANOONIVA-A KOPOLO NA-IYANA NAABALI-U

Paulo: Hora dhinango nanofuneela kumamo muilambonimo. Mwaifwanafwani-o, fendo taru nanookuma wahora yoyeva thitho fendo mbili nanookuma wa vyawa vilivyothene. Rongola mwinango atoonga movweya pama moda mwadhivwela liye voonga ira: “Giliyadi natoofunji-iwa ira nidhiveliwengana maningi abali naarongoli-u thitho ndiyevyo vyaira i-yo. Ee-no kuma vahora abali-u vyali aliwa vanyarwani ninga dhedhi, watoonipi-a rimani maningi.” Mbwenye ninosimba ira nanooda kami-a abali naarongoli-u awu Liberia nangali muvilambo vyavaduzi.

Anne: Mu Maio wa yawa ya 1996, miyo na mananga vambo-i naatu enango ambili, nali mukaro ya ofesi ya tambi thitho natootukula mapalastiku mwemo mwali vyongo vinango vyofuneya maningi. Nanoofuneela wenda ulendo wa makilometru 16 dhowa uikundu inango ya sidadiyo weo wali obareleya. Mbwenye vahora imbo-ive yeniyo vatoofiya magurupu aanyakondo. Atu atukunle mafwaramento akondwao, tatooroma ombela futi dhulu thitho tatoniimecha. Tatoondithithi-a vambo-i naatu ambilale nodhowangana karwiyo Paulo angali mwemo. Nali ningaimenle valimburonivo thitho nangamaliwile zelu. Mo-odedi-edhela natoom’mona Paulo aviranga vamwinjini vaatu andhanga wali i-yo wu akumanga sangiri vakoveni. Namwasa ododomeya mathuulelo, nathuulela ira atom’mombela futi. Mbwenye vasogolovee natoozindiyela ira aakale ira atoom’mombela futi kaawendenga. Mbo-i mwaatwao ali angam’komile voira ndunya ira akume karonimo. Mwangari yali ilonda ing’ono.

Vaduzi na vali i-yovo vatookala karo yaanyakondo yeniyo mwadhanle atu thitho taoneya kala oova maningi. Mbwenye namwasa oi kamwali limburo natooikululuwa karwiyo. Motoristuo atoovenyathi mombaranya maningi moi na-adhi vang’ono ugwa. Natoom’vepa ira aimele mbwenye liye anoova. Mwangari kanagwide mbwenye nafiile ningurumelanga thitho nivwanga upha.

Paulo: Natooing’anana voi vyowara vi-u vyali vyothakala thitho vyong’ambeya. Kanavwechecha ira nitokaana ingumi. Natoogona vandhe vaduzi na ndeka yeniyo yali ingaombeliwile namabala manjinji. Ndekila njeniyo yanitukunle vadambo lo-arela dhowa wu Sierra Leone. Natoosimba ira natokaana ingumi. Mbwenye nanookumbanyedha maningi abali naarongoli-u.

YOHOVA ATOONIVA-A KOPOLO IRA NIVILELE NYARWA DHINANGO

Anne: Ningafiile Beteli wu sidadi la Freetown wu Sierra Leone, nali obareleya thitho abali tatooniwachela pama. Mbwenye vasogolovee, ndatooroma thuulela vyongo vyoopi-a vyevyo vyaireya wu Liberia. Dambo nlilothene, ndanoova noonanga ninga vyongo vyoopi-a vinangovyee vinaaireya thitho ndanooimwanana thuulela pama. Nama-iyu ndanoovenyathi ndikumanga kaluma wu ndingurumelanga, namwasa oova ndanooimwanana vuma. Paulo anoondi-inda nolobela vambo-i na miyo. Naira e-no nanoomba nyumbo ndha Umwene fiyedha ndinga-iidhe ngurumela. Ndaona ninga ndinooda bulela maningi thitho kandinaode dhowanave ira umisionariyo.

Kandinodiwala vyaireile vasogolovee. Sumana imbo-ive yeniyo natoowachela marevista menli. Imbo-i yali Galamukani ya ingeles ya 8 wa Junho ya 1996. Mu Galamukanila mwatookala mwasa oonga vyevyo mutu vinaire liye, akala unorucheya mathuulelo namwasa oova. Voi e-no ndatoovwechecha mwasee ndanoova thitho ngurumela. Inangwiyo yali Nsanja ya Namaing’anela ya 15 wa Maio wa 1996, thitho yatokaana mwasa wamuru oi “Kodi Nyonga Yawo Amaipeza Kuti?” Murevistali, mwatookala iruthiruthi ya likurupepe lopeya. Mwasuo watoonga ira mofwanafwana na likurupepe, lelo linodhowanave udya thitho purumuwa angalive ira mapepelwee atopeya, i-yo thitho Yohova unooda niva-a zimwee ira nidhowenave kami-a atu enango angalive ira nitogumanana vyokumbanyi-a. Vyevi vyali vyodya vyova-a kopolo vyokumela wa Yohova vyavahoree. (Mat. 24:45) Sakasaka nogumani-a myasa ninga dhedhi, watoonikami-a maningi. Vangavirile hora ndatoo-iya ova venango kala odhikumbanyedha.

ATOONIVA-A KOPOLO IRA NIODENGA CHINJA

Paulo: Hora iliyothene nawelela wani-u wu Liberia, nanoosangalala maningi. Magomelo wa yawa ya 2004, nali ningali muurumiwi-u wa vyawa vaduzi duzi 20. Kondo yali ingamadhi thitho vatookala masaka-edho oi va ofesi yatambi, vakale basa yomangamanga, mbwenye mo-odedi-edhela urumiwi-u watoochinja. Vyevi vyali vyorucha maningi wa i-yo.

Nanoovwelana maningi na abali naarongoli-u enao tali ninga banja li-u thitho kanafuna a-iyachi. Mbwenye nali ningaoni moda Yohova mwaniraeli-edhe liye vahora ya-iidhe i-yo abali-u nodhowa xikola ya Giliyadi. Ee-no natoorumela urumiwi upyuo. Tatoonivepa ira nidhowe uilambo yowandamana na Gana.

Anne: Natoola maningi vahora yakuma i-yo wu Liberia, mbwenye natoodabwa maningi vevo bali mwinango oulula ndinalee Frank vaniwandenle liye ira: “Diwalani vya-iyo” ee-no atoonga ira: “Ninoidhiwa ira kamunanidiwale mbwenye munofwanela e-la mathuulelwinyu othene va urumiwinyu upyuo. Urumiula ukumenle wa Yohova, ee-no muthuulelenga vya abali aweo.” Vyevi vyatoonilimbi-a thitho vyatoonikozeeli-edha ira nimafwanye afwi-u apya muilambo yoi atu anjinji kataniidhiwa thitho yongo iliyothene yali yailendo wa i-yo.

Paulo: Mbwenye kavavirile hora indedai ira nirome dhiveliwana banja li-u lipya wu Gana. Weu utokala Amboni anjinji. Natoofunjedha vyongo vinjinji waafwi-u apyala enao tali ororomeleya thitho tatokaana iroromelo yolimba. Nangalabile wu Gana wa vyawa 13, natoowachela thitho urumiwi unango. Natoorumiwa ira nimalabe wu tambi yau mavirelo adhuwa ailambo yau Afrika wu Kenya. Angalive ira nanowasowa maningi abali naarongoli-u awu Gana na Liberia, natooroma vwelana maningi naabali awu Kenya. Va-eeni ninolabave wu Kenya weo unofuneela anamalaleya anjinji.

VYONGO VIFUNJEDHILE I-YO

Anne: Va vyawa vivirilevi, ndikadhi ndigumanangana nyarwa dhinjinji. Vyongo vyoopi-a na vyokumbanyi-a, vinokuza maningi manungo na mathuulelwi-u. Kaninadedi-edhele bareliwa modabwi-a uvyongo ninga vyevyi. Ndavwa ula wa futi namafwaramento enango akondo, ndinobulela mbani thitho madhanga anokaana nyakhandhwe. Mbwenye nditofunjedha nyindela vyongo vyothene vinoniva-a Yohova ira vinilimbi-e thangani-avo abali naarongoli-u. Thitho nditoona ira nadhowanave ira vyongo vyokuza lambela, Yohova unonikami-a ira nidhowenave m’labela.

Paulo: Hora dhinango atu anonifuka ira, “N’nga munodhiveliwana maningi urumiwinyu?” llamboi inooda kala yobaleya. Mbwenye vyongo vinooda dodomi-eya nokala vyothakala. Ee-no ninodhiveliwana maningi abali naarongola enao ali ninga banja li-u kwaranya ilambo inolabela i-yo. Angalive ira nikumele o-iyana i-yana i-yo othene ninodhiveliwana maningi Yohova. Nathuulela ira tanirumile ira nimaalimbi-e mbwenye imbarimbari choi aliwa mbanilimbi-idhe.

Uliwethene weo unadhowe i-yo ninoona ubali-u wa vailambo yothene wenuo uli odabwi-a. nadhowanave kala mupingo ninofwanya abali thitho nyumba. Kaninokaikela ira nadhowanave m’nyindela Yohova unodha dhowavane niva-a kopolo ira nivilele masiki nigumanena vyongo vyoi-avi.—Afi. 4:13.