Kolo tone kiyẽ gó kara tibe kaỹa kege
Da bagay duroy ni ná, kara gó Isirayel náge ná kayã lee gó ɗaŋ ɗé ne man ná ɓiyẽdi kiyẽ tew ga.
Kayã gó kara gó Isirayel leege del da ɗigle gó 40 da bagay niŋ ná, ne man (Ode. 16:35). Ɓal ginane ca so máni gó Johba bege ɓiyẽdi kiyẽ lay (Ode. 16:12, 13; Tib. 11:31). Ped ginane koloŋ máni ɓeey piyã ná, náge ná kayã lee kiyẽ gó ɗaŋ mani lay.
Kur kaŋyẽ ná, Johba gogli kara kay e ná indige da ‘kur kiyẽ gó ɗimse’ gó kama da mani lay, kayã lee da mani lay (Tib. 10:33). Kur kiyẽŋ koloŋ ná, day koŋ kondiy na Elim, gó « kama kindiy kiyẽ 12 manige lay, hida tumur kiyẽ 70 manige lay », ne hida tubur kiyẽ gó je wege (Ode. 15:27). Maktub gó Plants of the Bible yaa na tumur hiday go je « an da tugu kiyẽ ni tome ná, […] ne hida gó ge je lee del da bagay ni lay, ge je ney soŋgo lay, kara miliyõ tome je lawge ná kul máni tum lay ».
Dam ɗé ná, kara gó Isirayel írge da curo kibiy gó da bagay ni gó guda kaŋ kondiy na Feiran lay, dadi da ne ɓilim gó Feiran ni laya. Ɓilim koloŋ ná, « siyẽy ɓal ginane kilometr 130 máni lay, ne ɓilim gó siyẽ del kárandiy ped lay, nogo laywa dele lay, ge seniy nẽy da Sinay máni tum lay », maktub gó Discovering the World of the Bible yaa máni. Maktub koloŋ kin yaa na : « Ɓilim koloŋ ná, kindiy gó je yíi ná boy da kama ɓelmey niŋ ɓal ginane kilometr 45 máni lay, da koŋgu cay ni ɓal ginane metr 610 máni ná, curo kibiy gó siyẽy ne kilometr 4,8 da mani : ne curo kibiy gó laywa gó ná kuso gó tumur. Ne Eden gó Sinay. Da kurweley kiyẽ gó kaale ni ná, tumur kiyẽ gó dubu tome gó da kuso koloŋ niŋ je ne gó kara je ejege da mani kolo goolege. »
Tumur hidadige da curo kibiy gó Feiran
Kur gó segeje Ejipte ná, kara gó Isirayel yímgeje kubra kege gó mbõyge ná kayã gó je mbõyge náŋ lay, dam ɗé ná, kasa kindiy ná soŋgo lay. Nogo kindi, kayã kiyẽŋ koloŋ je nege kurweley nẽy ɗé. Yímge « kayã ame kege ná neyẽdige lay, ore lay, dobeŋgu lay, kolbe lay » (Ode. 12:34-39). Ne kur gó esi da bagay niŋ ba kayã ame go karma isirayel kege kin nẽy ginanogo tumo mani ɗé. Dam ɗé ná, dage kaŋyẽ weyge ne kayã lee bé kara gó Isirayel lay, dage kaŋyẽ ge walwige kayã kubaro bé Johbab, ɗewgere bé kila kiyẽ lay (Kayãne 7:39-43). Gil ná gó kara gó Isirayel boyge kayã ame, ginanogo kolo Johba key gó yaa bége kolo súbu kege gó séŋ esi ɗé : « Karanduŋgu weeyege kara gogle kayã ame ɗigle 40 da bagay ni » (Tib. 14:33). Kayã ame kege je bege kamyã lay, sii lay, alla gó kindi ná, ɓal gó ase kara ɓal ginane miliyõ subu máni ɗigle 40 ɗéc.
Kayã ame kiyẽŋ koloŋ je habge kasuma ná kama da ne mina gad. Da kur poliy koloŋ ni ná, kumno kamdiy lay, harme gó lare nẽyge da bagay ni. Maktub gó Étude perspicace des Écritures yaa na ɓal ginane ɗigle 3500 máni da Arabie ná, « kama […] da mani nẽy del day gó guda kaŋ. » Kin yaa na : « Ɓilim kiyẽ gododige lay, ná curo kiyẽ hayedige gó guda kaŋ ná, gil ná gó kumno kamdiy nẽy ɓalge gó poye ayege kur. » Nogo kindi, day ne kur gó hay nẽy ɗé lay, ne sonduro nẽy ɗé lay (Kya. 8:14-16). Mabana Johba na na kayã toyõ kolo béege ná kama ɗé ná, Isirayel kiyẽ lay, ná kayã ame kege je marwege (Ode. 15:22-25; 17:1-6; Tib. 20:2, 11).
Moyõsu gil bé Isirayel kiyẽ gó mabana Johba ná asige ná man ná, « ne kolo ɗeege senege gó bayndi induwa jeene ná kindiy kolo kayãlee cay ŋgad ɗé, alla jeene ná kindiy kolo, kolo kiyẽ ped gó ange da Johba kibiy ni » (Kya. 8:3).
a Gula Tour de Garde gó 1 gó meŋ 1992, p. 24-25.
b Bible yaa kolo kur poliy kiyẽ so gó ge walwi kayã ame kubaro bé Johba da bagay ni. Day gó ca tumo ná, da ne kurweley gó ge sí bay gó wale kayã kubaro lay, gó ca so key ná, da ne kurweley gó pak ni lay. Kayã kiyẽ gó so kaŋ ange ne ná, ne ɗigle gó 1512 cub ɓey gó kurweley kaŋga, da ɗigle gó so kulendiy ni gó angeje da bagay ni (Leb. 8:14–9:24; Tib. 9:1-5).
c Da ɗigle gó 40 kayey gó jenge da bagay niŋ ná, kara gó Isirayel boyge dojo lay, turge kayã ame kiyẽ del dubu kis kis tome (Tib. 31:32-34). Máni ped ɓeey piyã ná, leege man kog gag dobge ná kúsuỹo gó ge boy ná tubra bégeŋ ni (Jes. 5:10-12).
d Gó kindiŋ ná, kayã ame kiyẽ je leege man ɗé bekolo wéy wéy piyã ná, yíme man ɓale ná kibiy gó lee ce (Ode. 16:15, 16).