Kur gó ŋ boy kirbe konoŋ da Johba cay ni ná, ŋ hab kuloŋgo wele lom

Ŋ AYTO GÓ BOGE KIRBE KONOŊ DA JOHBA CAY NI

Ge weŋ ná ɗigle gó 1948 da tugu torondo gó da Nigeria da kire goye ni jay gó ná kire tuwa dobero. Da kur poliy koloŋ ni ná, baniŋ koŋ Moustapha se ne batem wey bayndi gó dere to Naji Johba key. Kur poliy kaal ndi ɗe ná, ɓeniŋ gó gumyã Wahabi se ne batem lay. Kur gó ŋ ná ɗigle cela ná, baniŋ se ma, ne kayã gó neŋ garbiyã nẽy nogo go ɗé. Wahabi yaa béŋ na ni je kine goole badini kur gó ge je aane ná kara da kulma tumadu ni. Kirbe koloŋ yí ba da kuleniŋ ni lay, jib teniŋ gó ŋ ayto gó kunjile Bible lay, ná ɗigle gó 1963 ná, ŋ se ne batem máni tum lay. Ɓaŋỹaniŋ gó subuŋ piyã ná, se weyge ne kara dere to Naji Johba kay.

Ná ɗigle gó 1965 ná, ŋ e hab ɓeniŋ gó gumyã Wilson gó ne piyoniye da Lagos lay, ŋ ná kuloŋgo eywa gó ne guye tum ná piyoniye permana kiyẽ gó da kongregasiyõ gó Igbobi ni lay. Kuloŋgo eywa ná kusu hamle kege jib teniŋ gó ɗaŋ piyã ná, ŋ se wéy piyoniye ná ɗigle gó 1968 lay.

Wele koŋ pina ná, ɓendiŋga Albert Olugbebi gó je ne guye da betel ni ne ná indini dawe ca gó ná kindiy teŋ, yaa bini gó nage e tiyã piyoniye spesiyal kiyẽ da Nigeria da kire mili bawaro ni. Ŋ je ɗe kuleniŋ bor da tege kur key kaŋ ni : « Ŋgu ne karma kondire lay, ŋgu ɓal gó age kur poliy kuŋgu lay, esuwaduŋgu lay, kolo nee ná guye bé Johba. Guye nẽy mani gó ŋgu nee. » Ŋ tob gó ndaje kayãne gó Isay bayndi gó ɗode kolo Kumno keyŋ ba ŋ se kijiri demand pina (Isa. 6:8).

Ná meŋ ɗigle gó 1968 ná, ge se guyiŋ ginane piyoniye spesiyal da Kano, tugu dó da Nigeria da kire mili bawaro ni. Da ne kur poliy gó dojo gó Biafra baa (1967-1970). Tuguŋ jaro dó da kire mili bawaroŋ tẽy lay, wayeŋ se ee baa da kire Kumno téy ni lay. Ɓendiŋga koŋ gó ná kirbe gó kúra yaa béŋ naŋ ira da mani ɗé. Alla ŋ yaa béy na : « Kusiŋ egeŋ gó gí je sol kolo caniŋ, alla mabana Johba na tob gó naŋ ira na béy guye ná, ŋ sen gaw gó day je gee ná iniŋ. »

Ŋ BOY KIRBE KONOŊ DA JOHBA CAY NI DA TUGU DÓ DOJO BAA DA MANI

Kayã gó kaal da Kano ná, ne garbiyã nẽy. Dojoŋ tẽy tugu dó tuŋyãŋ toloŋ. Kur gó ni je e gó jee ále ná, kur kaŋyẽ ni je kaal da kara gó ge tigreŋ jadige ni. Da kur poliy koloŋ ni ná, kongregasiyõ kiyẽ nẽyge da Kano, alla ɓaŋyãdiŋga kiyẽ tóme kĩywige. Kara gó jee ále ɓalge ginane 15 máni ɓeey lay, sonduro nege lay, kusige ma gbol máni tum lay. Ɓaŋyãdiŋga kiyẽŋ koloŋ kusige egege kur gó dani gó piyoniye spesiyal kiyẽ kusini meneŋ ni ee habge. Ni yí ba da kulendige ni lay, habge kuloŋgo eywa lay. Ni ojige gó maglige ná dawe ca kiyẽ lay, ále gó jee lay, guyege ná raport kege lay, tonege maktub kiyẽ máni tum lay.

Da grup kini gó piyoniye spesiyal niŋ ná, ni ayto gó kunjile kub hawsa. Kur gó ni je yaa kolo Detugu dó Kumno téy bé kara da kub kege ni ná, neyẽdige teyge sumadige kpeŋ ɗeŋlinige. Alla ginanogo kara gó da lamaso dó tuŋyãŋ ni tobge ále kini gó jeeŋ ɗé ná, ni goole kusini ná kúray kur gó ni e gó jee ále. Wele koŋ pina, kur gó ni je jee ále ná ɓeniŋ koŋ ná, bayndi der sibi je teeni ná. Alla kayã gó kúraŋ ná, ni gir deliy ba : ni se bor ná kusini geyli. Da gileti kiyẽ koloŋ ni ped ɓeey piyã ná, Johba ojini gó « ni jen ná lapiya » lay, kara gó jee áleŋ piyã ná, je kin nẽyge lay (Kir. 4:8). Guda kaŋ ná, kara jee ále delge 500 da kongregasiyõ kiyẽ ni 11.

GAGE KOLO DA NIGER

Ná ut ɗigle gó 1968, kur gó ŋ ne gidire kab da Kano ná, dani ná piyoniye spesiyal kiyẽ gó ɗaŋ so ge guyni da Niamey, tugu tuŋyã dó Niger koro. Ni se gool gó ne tugu toŋ gó da Aprik gó ná kire tuwa dobero gó kur lerwi mani nẽy. Nded ni kunjile gó hade ná kur lerwaŋ lay, ni kunjile kub pranse lay. Da gileti kiyẽ koloŋ ni ped ɓeey piyã ná, ni boy kirbe kini da Johba cay ni lay, ni ayto gó jee ále da tuguŋ ni ná kara jee ále gó jenge da maniŋ lay. Kur poliy kaal máni ndi ɓeey ba kara gó da Niamey gó senge gó tibe kayãŋ ná, habge maktub gó kunjile ná Bible kaŋ La vérité qui conduit à la vie éternelle. Kara je e hamnige kolo nage tob maktub koloŋ pina.

Ni se sen gó kara detugu kiyẽŋ tobge guye gó jee ále gó kara dere to Naji Johba kay kegeŋ ɗé. Ná jiye ɗigle gó 1969 ná, ni ne dawe ca kini gó sirkonskripsiyõ gó ca tumo da tuguŋ koloŋ ni, kara ɓal ginane goro so máni ejege da mani. Ni jen cogom gó goole kara jee ále gó so gó je neege batem, alla da dawe caŋ ni kurweley gó ca tumo ná, polis kiyẽ eje narnige kire gó na ni nee dawe caŋ. Omge piyoniye spesiyal kiyẽŋ lay, ná responsable gó sirkonskripsiyõ lay, ege ná indige da buro kege ni. Kur gó tonnige kolo ale ná, yaage bini na ni kunje cadini wayãŋ da buro kege ni. Kur gó ni gool gó ni je jiibe cadini ná gileti kiyẽ ná, ni ham kire gó ge der bol gó batem da tugu ɓendiŋga koŋ key ni lay, ge e ná kara gó soŋ da kama kibiy ni ge nege batem moglo cab lay.

Dimas kaal kab ná, kara detugu kiyẽ se teenige daŋ ná piyoniye spesiyal kiyẽ gó ɗaŋ kusige bay. Binige kurweley so gó na ni uda ɗa tuguŋ lay, ni ee ná ne lali kini lay. Ni só agekubu koloŋ lay, ni se e da piliyal gó da Nigeria, da ne mani ba ge se guyni da kur gó ɗaŋ ni lay.

Ge guyiŋ da tugu torondo dó Orisunbare da Nigeria, da ne mani ba ŋ hab kuloŋgo eywa gó jee ále ná kara jee ále gó jenge da maniŋ. Ŋ je hab kuloŋgo eywa da ále konoŋ gó jee ni. Alla ɓal ginane gidire meneŋ máni ná, piliyal toniŋ gó naŋ kun da Niger ná kaniŋ. Kayãŋ koloŋ boriŋ libge lay, kuleniŋ tẽy lay, alla tobe konoŋ ná : nogo kine habe ɓaŋyãniŋ gó da Niger.

Ŋ se kin caniŋ da Niamey. An wayãŋdiy ná, bayndi gó tibe yĩre gó seje Nigeria seniŋ gó naŋ ne bayndi gó dere to Naji Johba key lay, toniŋ kolo nẽy gisi da Bible caro ni lay. Ŋ ayto gó kunjile Bible ná indiy lay, bãydi gó se taba lay, se kere dele ca lay, se nedi batem máni tum lay. Kargani key ná, ŋ ná kuloŋgo eywa gó goole guye kini gó jee áleŋ je e kindiy tumoni tumoni da tugu kiyẽ gó da Niger. Kur gó ŋ eje da tuguŋ toloŋ ni ná, kara dere to Naji Johba kay kusige ne 31, alla kur gó ŋ kin caniŋ ná, ɓalge ginane kara 69 máni.

« NI SEN KAYÃ NẼY ƊÉ GISI ÁLE GÓ JEE GÓ DA GUINÉE »

Da ɗigle gó 1977 kayey ni ná, ŋ kin caniŋ da Nigeria kolo ŋ haabe kunjile gó dimas subu. Da kunjileŋ kayey ni ná, kordinater gó komite gó piliyal koro, Malcolm Vigo tib béŋ letre gó piliyal gó Sierra Leone koro. Ɓaŋyãdiŋga kiyẽŋ nage tob piyoniye gó ne miraŋgana lay, gó lapiya gó da siikusiy ni kúra lay, gó je yaa kub anglais lay, kub pranse lay, gó ɓal gó wéye ne responsable gó sirkonskripsiyõ máni tum lay. Ɓendiŋga Vigo yaa béŋ gó na kunjile gó naŋ hab koloŋ ná, gisi ne guyeŋ koloŋ cay. Yaadi béŋ na ne guye gó esi lay, cibiŋdi kabu gó naŋ kurbu cub ɓey ba naŋ tobe ná guyeŋ koloŋ ɓey. Alla da kur koloŋ ni du ŋ se jeey máni na : « Ne Johba ba guyiŋ, ŋ je ee. »

Ŋ ay jirgi ŋ e da Sierra Leone lay, da ne mani ba ŋ hab ɓaŋyãdiŋga kiyẽ gó daage da piliyal niŋ lay. Ɓendiŋga gó da Komite gó piliyal ni yaa béŋ na : « Ni sen kayã nẽy ɗé gisi ále gó jee gó da guinée. » Ne piliyal gó Sierra Leone ba je sí kundo da ále gó jee gó da Guinée cay ni, alla moglo bége ɗé gó gayege kolo ná kara jee ále gó da maniŋ bekolo waye baa da tuguŋ ni. Piliyal gisi ca tóme gó guye ná bayndi pina da tuguŋ ni, alla ɓaldu ɗé. Ge yaa béŋ naŋ ira da Konakri, tugu tuŋyã dó Guinée koro kolo naŋ habe maktub gó je ɗee béŋ kire gó naŋ jene ná da tuguŋ ni.

Kur gó ŋ e da Konakri ɗe ná, ŋ se e da ambasad gó Nigeria koro kolo ŋ gaye kolo ná gumyã gó ambasad koro. Ŋ yaa béy gó ŋ tob gó jee ále da Guinée, alla yaadi béŋ naŋ jina da tuguŋ ni ɗé bekolo ge je oomeŋ, ɗewgere naŋ je jiibe caniŋ ná gileti neyẽ. Yaadi béŋ na : « Kun cam da Nigeria, ira jaa áleŋ da mani. » Ŋ se jeey mani na : « Ŋ tob gó jene kaŋdi gbaga. » Guydi ná letre bé ministre gó da Guinée yaa béy na ujaŋ gó ŋ haabe maktubŋ lay, ministreŋ se ojiŋ lay.

Kargani key ná, ŋ se kin caniŋ da Sierra Leone kolo ŋ yaa bé ɓaŋyãniŋ gó da piliyal niŋ kolo gó ministre keyŋ. Ɓaŋyãniŋ kiyẽŋ kusige egege kur gó senge gó Johba ter kubu da kayã gó ŋ neŋ cay ni.

Ná ɗigle gó 1978 gag sí da ɗigle gó 1989 ni ná, ŋ ne guye gó sirkonskripsiyõ da Guinée lay, da Sierra Leone lay, ŋ oji responsable gó sirkonskripsiyõ gó da Liberia máni tum lay. Kur gó ŋ ayto ná guyeŋ koloŋ ná, ŋ je baa homyã jumar lay, kur kaŋyẽ ná, da ne tugu kiyẽ gó yomge nẽy lay. Alla ɓaŋyãniŋ kiyẽŋ je porge kusige jumar gó e ná iniŋ da dogdor ni.

Wele koŋ pina ná, kusiŋ neŋ nẽy bekolo pali lay, ná subo kiyẽ lay, je jogiŋge. Kur gó ŋ hab lapiya ná, ŋ ɗeŋli gó ɓaŋyãniŋ kiyẽŋ kirbige da kur gó nage imeŋ da maniŋ. Ped ginane koloŋ máni ɓeey piyã ná, ŋ kano guye konoŋ ɗé dug-dug. Ŋ se sen gó lapiya gó kindi lay, gó je jeene nogo gag girmiliŋ layŋ ná, seje da Kumno gó ɓal gó ane ná kara da kulma tumadu niŋ kusiy ni.

DANI NÁ TAMANIŊ NI BOY KIRBE KINI DA JOHBA CAY NI

Ná ɗigle gó 1988 ná, ni hab kusini ná Dorcas, ne piyoniye dó je e lom lom lay, tobdu Johba nẽy lay. Ni se ãy kusini lay, edu ná iniŋ da guye konoŋ gó sirkonskripsiyõ ni lay. Dorcas je gil nenogoca koro jumar lay, je por kusuro nẽy lay. Ni je kaw ɓal ginane kolometre 25 máni gag ni je e da kongregasiyõ gó ɗaŋ ni lay, ni je keji kayã kini kiyẽ máni tum lay. Kur gó kongregasiyõ gó ni je e da maniŋ na yom nẽy ná, ni je ne guye ná kayã ligre koŋgo-koŋgo gó ni habŋ kolo ni ee ná kuryo kini da kire kiyẽ gó tẽygeŋ koloŋ ni.

Dorcas ne tama dó esi. Kur kaŋyẽ ná, ni je bor kama kiyẽ gó urmo kiyẽ daage da mani. Kur gó ni je e kuryo gó wele bay ná, ni ay kobro bekolo poŋ boy. Kur gó Dorcas se da kobro ni gó jirme kusuyõ ná, baadu da kamaŋ ni. Dani ná undo só kab ni sen gó nale kama ɗé lay, urmo kiyẽ daage da kama koloŋ ni lay. Alla karma kondire doobge da kamaŋ ni ange ná indini kuwani. Sonduro neni, alla ni e kindini tumoni kog ná guye kini.

Da ɗigle gó 1992 téy gó sé ni ná, ni ná kuloŋgo eywa kur gó ni ɗeŋli gó Dorcas na ná kuloŋgo. Máni ná, téy gó dere nogo guye kini kibiy ír kusuyõ ga. Ni yaa na : « Johba bini kado », ne day koloŋ máni ba ni sí terendiniŋ kondo na Jahgift (kosuŋgo gó ná kub anglais téy gó dere na « Johba bini kado »). Ɗigle kaal poriŋ ale ná, Jahgift hab ɓondo gó mayõ kondiy na, Eric. Nogo kindi, karandini gó soŋ nege ne kado gó Johba key. Jahgift ne guye da anten gó ɗode maktub kiyẽ ná kub gó ɗaŋ lay, Eric wey asistan lay.

Dorcas bãy guye piyoniye spesiyal, alla weydu piyoniye parmana lay, se sí kundo da karandini cadige ni máni tum lay. Ná oje gó Johba key ná, ŋ ne guye konoŋ gó piyoniye spesiyal kog. Kur gó karandini gomyẽge ale ná, Dorcas kin ayto je ne iniŋ guye gó piyoniye spesiyal. Keleŋ kaŋ ná, ni ne misiyoner da Konakri.

LAPIYA GÓ KINDIŊ SARAY

Ŋ je e kur gó Johba je guyiŋ da maniŋ jumar. Dani ná tamaniŋ ni gool gó Johba je dandini lay, je ter kubu da cadini ni jumar lay. Kur gó ni boy kirbe kini da ne Johba cay ni, alla da ne kayãhabe ni ɗé ná, dandini lay, ni sol ɗé lay. Dani ná Dorcas ni se sen gó lapiya gó kindiŋ ná, Saray ne Johba « bayndi gó boreŋga » (1 Kkk. 16:35). Ŋ sen nee kúra gó bayndi koŋgo-koŋgo gó boy kirbe key da cay niŋ ná, koloŋ kaŋ gisi cay : « Johba je ŋgeeme geyle kom, ginanogo jeey da galmbo ni máni » (1 Sam. 25:29).