Nazali kotɔnda Yehova mpo na bana na ngai mitano ya mibali

LISOLO YA HELEN SAULSBERY

Mokolo ya 2 Marsi 1997 ezalaki mokolo moko ya mabe koleka na bomoi na ngai. Baninga mpe bato ya libota na ngai, bazalaki soko bato 600, bayanganaki na engumba ya Wilmington, na etúká ya Delaware na États-Unis mpo na molulu ya bokundi Dean, mobali na ngai ya bolingo. Azalaki nkulutu mpe mokɛngɛli-mokambi na lisangá moko ya Batatoli ya Yehova. Soki nakanisi mbula 40 ya libala na biso ya esengo, ezali na makambo mingi oyo nasengeli kozala na botɔndi mpo na yango. Nayebi ete Yehova, Nzambe Mozwi-na-Nguya-Nyonso, akobosana Dean te na makanisi na ye mpe nandimi solo ete tokomonana na Dean na mikolo mizali koya.

NSIMA ya kosilisa kelasi na eteyelo ya ntei na 1950, Dean akɔtaki na mosala ya soda na molɔngɔ ya basoda oyo babundaka na mpɛpɔ. Azalaki komipesa na makambo ya losambo te mpe azalaki kondima mateya ya Katolike te, lingomba oyo ngai nalingaki mingi. Kasi toyokanaki ete tokobɔkɔla bana na biso bázala Bakatolike. Na mpokwa nyonso tozalaki kofukama mpe kobondela. Nazalaki kozongela mabondeli na ngai ya Katolike, mpe Dean azalaki kolobela makambo nyonso oyo ezalaki na motema na ye. Na bambula oyo elandaki, tobotaki bana mibali mitano: Bill, Jim, Dean Jr., Joe, mpe Charlie.

Nazalaki kokenda na ndakonzambe mbala na mbala mpe nazalaki ntango nyonso komema bana na biso. Kasi lingomba yango elɛmbisaki ngai, mingi mpenza ndenge emikɔtisaki na makambo ya etumba ya Viêt-nam. Kardinale Spellman, oyo auti kokufa, alobaki na bato oyo bakokaki komituna mpo na nini États-Unis ezalaki kobunda etumba yango ete: “Ekólo na ngai, ezala na elonga to na elonga te, nakondimela yango.” Nakokaki kondima te ete bana na ngai bákenda na etumba, atako lingomba na ngai emikɔtisaki na makambo ya etumba yango. Nzokande, nazalaki kobondela ete ata moko na bango akóma sango mpe mobali na ngai akóma Mokatolike.

Nabongoli makanisi

Mokolo moko ya pɔsɔ na mpokwa, nazalaki kolekisa ntango elongo na baninga na ngai Bakatolike mpe sango moko ya parwase na biso. Wana tozalaki komɛla mpe kosepela elongo, mwasi moko oyo tozalaki na ye atunaki sango ete: “Sango, ezali mpenza lisumu monene soki nsima ya kolekisa ntango boye, ozali na likoki te ya kolamuka na ntɔngɔ mpo na kokenda na misa?”

Sango ayanolaki ete: “Te, te. Likambo ezali te. Na mokolo ya mibale na mpokwa tosalaka misa na ndako ya sango-mokonzi. Na bongo, okoki koya na misa yango mpe okokokisa mokumba na yo.”

Kobanda bolenge bateyaki ngai ete ata ndenge nini osengeli kokenda na misa mokolo nyonso ya lomingo. Ntango naboyaki kondima likanisi na ye, alakelaki ngai mabe mpe alobaki na nkanda nyonso ete mwasi asengeli kobɛta ntembe na sango te.

Namitunaki ete, ‘Oyo nde mosala nazali kobondela mpo bana na ngai básala?’ Atako nayebaki ete basango nyonso bazalaki ndenge moko te, nakómaki kokakatana.

Na katikati ya bambula ya 1960, Batatoli ya Yehova bayaki kotala biso na ndako na engumba Philadelphie na etúká ya Pennsylvanie, mpe na nsima bayaki kotala biso na engumba Newark na etúká ya Delaware. Atako nazalaki kosepela na molende na bango, nazalaki koloba na bango ntango nyonso ete: “Bólimbisa ngai. Nalingi te, nazali Mokatolike.”

Na nsima, mokolo moko ya malili na ntɔngɔ na sanza ya Novɛmbɛ 1970, Batatoli ya Yehova bayaki lisusu. Batunaki motuna moko ya Biblia mpe na nsima batángaki Nzembo 119:105 oyo elobi ete: “Liloba na yo ezali mwinda na makaka na ngai mpe pole na nzela na ngai.” Maloba yango esimbaki mpenza motema na ngai. Nayebaka ete namitunaki na ntango wana ete, ‘Biblia! Ntango mosusu ekoki kopesa biyano na mituna na ngai, kasi nazali na yango te.’ Bateyaki ngai ete Bakatolike basengeli na Biblia te mpo ete ekoki kobulunganisa biso, mpe ete bobele basango nde bakoki kotánga mpe kolimbola Biblia. Nakanisaki ete nazalaki Mokatolike ya sembo lokola nazalaki na Biblia te.

Mokolo wana nandimaki koyekola Biblia na Batatoli ya Yehova na lisalisi ya buku Solo oyo ezali komema na bomoi ya seko. Natángaki yango na pɔsɔ wana mpe namonaki mpenza ete nazwaki solo! Batatoli bayaki lisusu na Biblia mibale, moko ezalaki libongoli ya Bakatolike. Nakamwaki na komona ete bavɛrsɛ oyo etángamaki na boyekoli yango ezalaki na kati ya Biblia ya Bakatolike. Na yango, boyekoli ya Biblia ebandaki mpe nazwaki batisimo na sanza ya Augusto 1972, elongo na Sally, yaya na ngai ya mwasi oyo abandaki mpe koyekola Biblia.

Dean, mobali na ngai, aboyaki soko moke te ete nayekola Biblia, kasi akamwaki komona ndenge nakómaki kosepela na lingomba mosusu. Azalaki koyoka mpe kolanda ntango nyonso wana tozalaki koyekola. Liboso, nazalaki ntango nyonso kogangela bana na biso ete báya kolanda boyekoli. Kasi, nayekolaki ete Biblia ezali kopekisa biso kozala na “nkanda mpe kongala mpe kotɔnga.” (Baefese 4:31, 32) Lisusu, okoki koteya bana te na kogangeláká bango. Mokolo moko, nayokaki mobali na ngai azali koyebisa mama na ye mpo na Batatoli ya Yehova ete: “Mama, bato wana basalelaka makambo bateyaka!” Eumelaki te, andimaki koyekola Biblia. Dean akómaki Motatoli mpe azwaki batisimo na Yanuali 1975.

Kobɔkɔla bana na biso mitano

Ntango nabandaki kokenda na Ndako ya Bokonzi, nakanisaki ete makita ezalaki koumela mpe bana na ngai bakokoka kozela mingi bongo te. Na bongo, nazalaki kotika bango na ndako elongo na tata na bango. Namonaki yango malamu mpe naboyaki motungisi ya bana, yango wana nazalaki kokenda ngai moko. Kasi, na nsima, ntango molobi moko azalaki kolobela likambo ya boumeli ya makita ya boklisto, atunaki ete: “Osilá kokanisa ntango boni bana na yo balekisaka mpo na kotala televizyo?” Mpe bobele na ntango wana oyo molobi azalaki koloba, nayebaki ete bana na ngai bazalaki kotala televizyo na ndako! Na yango, nalobaki na motema ete, ‘Te, nakosala lisusu bongo te! Bakobanda koya elongo na ngai!’ Mobali na ngai andimaki ete nakendaka na bango na makita, na nsima ye mpe abandaki koyangana.

Lokola tokómaki koyangana mbala na mbala na makita, tokómaki kosala makambo nyonso na molɔngɔ mpe elendisaki bomoko kati na libota. Kasi ezalaki mpe na litomba mosusu. Ngai na Dean tozalaki ntango nyonso komeka kobongisa mokumba na biso ya baboti, kondima mabunga na biso mpe kosalela mitinda ya Biblia na likebi nyonso. Na etamboli na biso, toboyaki mpenza ezaleli ya koloba likambo moko mpe kosala mosusu. Likambo oyo ezalaki malamu mpo na mobali na ngai mpe mpo na ngai ezalaki mpe malamu mpo na bana na biso. Kobima mbala na mbala na mosala ya kosakola ezalaki lisɛngami.

Mpo na kominanola, tozalaki kotala bafilime ya mobulu te mpe ya mbindo te. Tozalaki ntango nyonso kosepela kosala makambo elongo kati na libota, lokola kosala lisano ya patinage, kobwaka babule, kobɛta golf, kokenda na parke, kosala pikiniki, mpe kolya piza na mokolo ya mitano na mpokwa. Mpe Dean azalaki mpenza motambwisi ya libota oyo atondi na bolingo. Na boumeli ya libala na biso, tomonaki ete bomoi ya libota esengeli kozala bongo.​—Baefese 5:22, 23.

Ntango nabandaki koyekola na Batatoli ya Yehova na 1970, Billy azalaki na mbula 12, Jimmy mbula 11, Dean Jr. mbula 9, Joe mbula 7, mpe Charlie mbula 2. Bamesanaki kokenda na ndakonzambe, kasi sikoyo bazalaki koyekola Biblia. Ezalaki mpenza esengo mpo na biso. Nazalaki koloba na bango: “Bóya kotala! Bóya kotala eloko oyo!” Bazalaki koya, mpe na esengo tozalaki kosolola likambo moko ya sika mpo na biso. Na boumeli ya boyekoli na biso ya Biblia, buku oyo eleki babuku nyonso, bana na biso bazalaki koyekola kolinga Yehova mpe komiyoka ete basengeli kozongisa matɔndi epai na ye lokola azali Nzambe na bango mpe Mozalisi na bango—lokola basengeli kosala yango mpe epai ya tata mpe mama na bango.

Liboso ya koyekola Biblia, tozalaki na banyongo mingi. Mpo na kofuta mwa ndambo na yango, totɛkaki ndako na biso mpe tokómaki kofutela. Totɛkaki mpe vuatire na biso ya sika mpe tosombaki ya kala. Tozalaki kosala makasi mpo bomoi na biso ezala ya mindɔndɔ te. Yango epesaki ngai likoki ya kotikala na ndako elongo na bana na esika ete nakendaka mosala. Tomonaki ete bana na biso bazalaki na mposa ya kozala elongo na mama na bango na ndako. Yango mpe epesaki ngai likoki ya kosala mingi na mosala ya kosakola wana bana bazali na eteyelo. Nsukansuka, na sanza ya Sɛtɛmbɛ 1983, nakómaki mobongisi-nzela (mosakoli ya ntango nyonso). Ya solo, bana na biso bazalaki ntango nyonso te na biloko ya mosuni ya malamu koleka, kasi bazangaki biloko ya ntina oyo basengelaki na yango te. Bana nyonso bakɔtaki na eteyelo ya ntei ya tekiniki mpe bayekolaki misala ya mabɔkɔ lokola kolona bafololo, mosala ya mabaya, kobongisa mituka, mpe koyema. Na yango bazalaki na makoki ya komisalisa na bomoi na bango.

Mbala mingi nazalaki kokanisa mpo na bomoi ya libota na biso mpe koloba na motema ete, ‘Nakanisi libota na biso ezali moko na mabota ya esengo koleka na mabelé, atako tozali na biloko mingi te.’ Eumelaki te, Dean abandaki kozwa mikumba na lisangá, bana mpe bazwaki mikumba. Na 1982, Dean akómaki nkulutu na lisangá. Nsima ya mbula mwambe, na 1990, Bill, mwana na biso ya liboso akómaki mpe nkulutu. Na nsima, Joe mpe akómaki nkulutu bobele na mobu yango. Dean Jr. akómaki nkulutu na 1991, Charlie na 1992, mpe Jim na 1993.

Nayebi ete lokola tozali baboti tosalaki mpe mabunga, mpe ezalaka ntango nyonso pɛtɛɛ te komikundola makambo ya malamu oyo tosalaki. Moninga moko atunaki bana na ngai makambo oyo bazali komikundola na bambula ya bolenge na bango lokola baklisto mpe mingimingi mitinda ya Biblia oyo bayekolaki uta na ebandeli ya boyekoli na bango, oyo esalisaki bango bákokisa masɛngami mpo na kokóma bankulutu. Biyano na bango epesaki ngai nsai mpenza na motema .

Makambo bana na ngai balobaki

Bill: “Makambo toyekolaki na vɛrsɛ ya Baloma 12:9-12 esimbaki makanisi na ngai. Totángi ndambo na yango boye: ‘Mpo na bolingo na bandeko, bólinganaka; mpo na lokumu, bókumisanaka. . . . Bópela na mɔ́tɔ na [elimo, NW] . . . Mpo na elikya, bósepelaka.’ Baboti na ngai bayebaki eloko oyo babéngi kolinga moto. Tozalaki komona ete bazalaki kosepela komonisela bato bolingo. Bolingo oyo ezalaki na ndako na biso ekómisaki solo ya Biblia eloko ya ntina koleka na makanisi na biso. Yango nde ekangisaki biso kati na solo. Baboti na ngai balingaki solo ya Biblia na motema na bango mobimba. Na yango, nazalaki na mokakatano soko moke te mpo na kolinga solo, mpe ezalaki mpasi te mpo na kokangama na yango.”

Jim: “Moko na mitinda ya ntina oyo eyelaka ngai na makanisi ezali oyo ezwami na Matai 5:37: ‘Tiká ete liloba na bino lizala, Ɛɛ! Ɛɛ! mpe Te! Te! Oyo eleki bongo euti na mabe.’ Ngai na bandeko na ngai tozalaki koyeba ntango nyonso makambo oyo baboti na biso bazalaki kolinga tósala, mpe tomonaki ete bazalaki kopesa ndakisa ya solosolo ya lolenge baklisto basengeli kozala. Bango mibale bazalaki koyokana ntango nyonso. Bazalaki koswana soko moke te. Soki bayokani na likambo moko te, biso bana tozalaki koyeba yango te. Bazalaki na bomoko, mpe yango esimbaki mpenza biso na mitema. Tolingaki koyokisa tata na mama nsɔni te mpe, mingi koleka, Yehova.”

Dean: “Masese 15:1 elobi ete: ‘Kozongisa liloba na bolɛmbu ekopɛngola nkanda, nde liloba makasi [ekomatisa nkanda, NW].’ Tata azalaki moto ya motema mpiɔ. Nazali komikundola ata mokolo moko te oyo tolobanaki maloba makasi na ye—ata ntango nazalaki elenge. Azalaki ntango nyonso koloba na boboto, ata soki asiliki. Na bantango mosusu azalaki kopesa ngai etumbu ya kokɔta na chambre na ngai to kopekisa ngai makambo mosusu oyo nazalaki kosala, kasi toswanaki ata mokolo moko te. Azalaki bobele tata na biso te, azalaki mpe moninga na biso, mpe tolingaki koyokisa ye motema mpasi te.”

Joe: “Na 2 Bakolinti 10:5, Biblia ezali kolobela likambo ya ‘kokanga makanisi nyonso na [boombo, NW] ete matosa Klisto.’ Na ndako na biso, bateyaki biso kotosa mitinda mpe malako ya Yehova. Solo ezalaki bomoi na biso. Koyangana na makita ezalaki bomoi na biso. Likanisi ya kosala eloko mosusu na mpokwa na esika ya koyangana na makita ezalaki koyela biso te. Mosala ya baklisto ya kosakola ezalaki mpe likambo oyo tozalaki kosala mbala na mbala na bomoi na biso—ezalaki te likambo oyo moto akoki kolinga kosala to koboya kosala. Baninga na biso ezalaki bandeko oyo tozalaki koyangana na bango na Ndako ya Bokonzi. Tozalaki na likanisi ata moke te ya koluka bango epai mosusu. Eloko nini mosusu tata akoki kosala mpo na bana na ye koleka kotya bango na nzela ya bomoi!”

Charlie: “Masese 1:7 etikalá na makanisi na ngai. Tozali kotánga yango boye: ‘[Kobanga Yehova ezali ebandeli ya boyebi, NW], kasi bazoba bakoboya mayele mpe kolakisama.’ Baboti na biso bazalaki kosalisa biso tómona ete Yehova azali mpe tóyeba kobanga ye ntango nyonso mpe kolinga ye. Bazalaki kososolisa biso boye: ‘Kosala likambo boye te bobele mpo ete tolobi na yo osala yango. Yo moko okanisi nini? Okanisi ete Yehova azali koyoka nini ntango azali komona likambo oyo? Okanisi Satana azali koyoka nini?’

“Yango ezalaki kosalisa biso na kotalela lisusu malamumalamu likambo nyonso tolingaki kosala. Tata na mama bakokaki kozala ntango nyonso elongo na biso te. Oyo nyonso bakokaki kosala ezalaki bobele kokɔtisa solo ya Biblia na mitema mpe na makanisi na biso. Na eteyelo mpe na mosala, tozalaki biso moko, to elongo na baninga na biso. Bobangi wana ya Yehova ezalaki malamu mpo na biso—mpe tozali na yango kino lelo.

“Lisusu, mama azalaki kolobela ntango nyonso mosala na ye ya mobongisi-nzela mpe makambo kitoko oyo azalaki kokutana na yango na mosala yango. Azalaki ntango nyonso kolobela mosala ya kosakola na lolenge ya kolendisa mpe yango esalisaki biso mingi. Tozalaki kolinga bato ndenge ye azalaki kosala yango, mpe tokómaki komona ete mosala ya kosakola ndako na ndako ekoki kopesa esengo mingi koleka.”

Ntina ya kozala na botɔndi

Sikawa bana na ngai babalá, mpe basi na bango nyonso mitano bazali na bizaleli malamu mpe bango nyonso bazali kosalela Yehova na bosembo mpenza. Nazwi mpe lipamboli ya kozwa bana mibali mosusu mitano—ɛɛ, bankɔkɔ mitano! Bango nyonso bazali kobokwama na mokano ya kolinga Yehova mpe kotya mpenza Bokonzi na ye na esika ya liboso na bomoi na bango. Tozali kobondela ete mokolo mosusu bákóma bankulutu, lokola batata na bango mpe lokola ezalaki nkɔkɔ na bango ya mobali.

Mwa moke nsima ya liwa ya Dean, moko kati na bana na ngai akomaki ete: “Nazangi tata, sikoyo alali. Azali na mpasi lisusu te. Azali konyokwama lisusu te. Bakosala ye lipaso lisusu mpe te, bakotuba ye ntonga lisusu te, mpe bakotya ye basɔnde lisusu te—azali na kimya. Nazwaki likoki ya koya te mpo napesa ye mbote ya nsuka liboso ya liwa na ye. Makambo esalemaka ntango nyonso te ndenge tokanisaka. Nakoki bobele koloba ete nazali na ekateli ya komitambwisa malamu mpo nayamba ye na lisekwa!”

Nazali mpenza kotɔnda Yehova mpo na mobali na ngai ya bolingo mpe mpo na elikya ya lisekwa! (Yoane 5:28, 29) Mpe nazali mpenza kotɔnda Ye mpo na bana na ngai mitano ya mibali!

[Elilingi na lokasa 23]

Helen Saulsbery mpe libota na ye lelo