MYANDA MIYAMPE MWENDELE MATEO

1 Mukanda wa mānga ya būmi bwa* Yesu Kidishitu,* mwanā Davida,+ mwanā Abalahama:+

17 Penepo, nkongo yonso tamba pa Abalahama kutūla ne kudi Davida yādi nkongo 14; tamba pa Davida kutūla ne ku kuselelwa ku Babiloni bu misungi, nkongo 14; tamba pa kuselelwa ku Babiloni bu misungi kutūla kudi Kidishitu napo nkongo 14.

18 Ino kubutulwa kwa Yesu Kidishitu kwadi namino. Inandi Madia paadi mukwatyilwe na Yosefa, waimite dīmi ku bukomo bwa mushipiditu ujila*+ kumeso kwa abo kwifīkija. 19 Inoko, Yosefa mulumyandi, byaadi moloke ne byakadipo usaka kumufwija bumvu pa kitango kya bantu, wasakile kumulubwila kufula.+ 20 Ino aye pa kupwa kulangulukila’po, ponkapo mwikeulu wa Yehova* wamumwekela mu kilotwa, kamunena’mba: “A Yosefa, mwanā Davida, kokakwatwa moyo wa kuselela obe mukaji Madia kobe, mwanda kyokya kyaimite* i kya ku bukomo bwa mushipiditu ujila.+ 21 Usa kubutula mwana mwana-mulume, abe ufwaninwe kumwinika bu Yesu,*+ mwanda aye ukapandija bantu bandi ku bubi bwabo.”+ 22 Bino byonso na bubine byalongekele mwanda wa kufikidija byobya byānenene Yehova* kupityila kudi mupolofeto wandi amba: 23 “Tala! Mujike* ukemita dīmi ne kubutula mwana mwana-mulume, bakamwinika bu Emanyuele,”+ kushintulula ko kunena’mba, “Leza Udi Netu.”+

24 Penepo Yosefa walanguka mu tulo, walonga monka mwamulombwedile mwikeulu wa Yehova,* ne kusela waselela mukajandi kwandi. 25 Ino kasambakenepo nandi pamo enka ne byawabutwile mwana mwana-mulume,+ wamwinika bu Yesu.+

2 Yesu pa kupwa kubutulwa mu Betelema+ wa mu Yudea mu mafuku a Mulopwe Heloda,*+ babuka na ñenyenye* batambile Kutunduka baiya ku Yelusalema, 2 kebanena’mba: “Lelo i kwepi kudi yewa wabutwilwe bu mulopwe wa Bayuda?+ Mwanda twamwene lwandi luñenyenye potwadi Kutunduka, netu tubaiya kumufukatyila.”* 3 Pa kwivwana kino, Mulopwe Heloda mutyima wamuvutakana ne Yelusalema ense pamo nandi. 4 Aye pa kukongakanya bonso babitobo bakulu ne basonekeji ba bantu, webepangula kwine kwādi kunenwe kubutwilwa Kidishitu.* 5 Nabo bamulombola’mba: “I mu Betelema+ wa mu Yudea, mwanda e mokyālembelwe kupityila kudi mupolofeto amba: 6 ‘Ne abewa, a Betelema wa ntanda ya Yuda, na bubine abe kudipo’tu kibundi kityetye mu bambikavu ba Yuda, mwanda mobe mukatamba yewa wa kuludika, ukakumbanga bantu bami bene Isalela.’”+

7 Ponkapo Heloda waityija mu bufyafya boba babuka na ñenyenye ne kwibepangula senene kitatyi kine kyamwekele luñenyenye. 8 Ebiya pa kwibatuma ku Betelema, webanena’mba: “Endai mukakimbe biyampe shē yao mwana mutyetye, shi mubamusokola, mundyukije amba nami ñende nkamufukatyile.” 9 Abo pa kupwa kuteja mulopwe, bataluka kebenda, ino tala! luñenyenye lobamwene pobadi Kutunduka’lwa+ lwebatangidila kumeso kufika ne byolwaimene peulu dya pene padi mwana mutyetye’wa. 10 Abo pa kumona luñenyenye basangala bya mwiko. 11 Penepo abo pa kutwela mu njibo, bamona’mo mwana mutyetye na inandi Madia, bapona panshi kebamufukatyila.* Kadi bakutulula ne byabulēme byabo kebamutūdila byabuntu—olo,* ensense itōka ne mpakwa. 12 Inoko, byobadyumwinwe na Leza mu kilotwa’mba+ kebakajokela monka kudi Heloda, baenda ku yabo ntanda dishinda dingi.

13 Abo pa kupwa kwenda, ponkapo mwikeulu wa Yehova* wamwekela Yosefa mu kilotwa,+ kamunena’mba: “Imana, sela mwana mutyetye ne inandi unyemene mu Edipito, ikala monka kufika ne byonkakulombola, ke-muntu Heloda kasake kukimba yao mwana mutyetye mwanda wa kumwipaya.” 14 Ponkapo Yosefa waimana, wasela mwana mutyetye pamo ne inandi bufuku waenda mu Edipito. 15 Waikala monka kufika ne byafwile Heloda. Kino kyafikidije kyokya kyānenene Yehova* kupityila kudi mupolofeto wandi, amba: “Naityile wami mwana atambe ku Edipito.”+

16 Ebiya Heloda, pa kumona’mba abamukongoloka kudi babuka na ñenyenye, wakalabala bya mwiko, wasoñanya bepaye bana bana-balume bonso ba mu Betelema ne mu bipindi byonso bya ntanda’ya, kushilwila ku mwana wa myaka ibidi kotūka, mungya kitatyi kyawaipangwile senene boba babuka na ñenyenye.+ 17 Penepo kyafikidila kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto Yelemia, wānenene amba: 18 “Diwi dyaivwanikilwe mu Lama, kudila ne kuyoyokota miyoa mikatampe. I Letyela+ udila bandi bana, kadi kasakilepo ne kusengwa kwine mwanda kebakidi’kopo.”+

19 Heloda pa kufwa, tala’po! mwikeulu wa Yehova* wamwekela Yosefa mu kilotwa+ mu Edipito 20 kamunena’mba: “Imana, sela mwana mutyetye ne inandi, wende mu ntanda ya Isalela, mwanda boba badi bakimba būmi bwa* mwana mutyetye’ba abafu.” 21 Ponkapo waimana ne kusela mwana mutyetye’wa pamo ne inandi, watwela mu ntanda ya Isalela. 22 Ino pawaivwene amba Akeleusa ye kaludika mu Yudea pa kyaba kya shandi Heloda, wakwatwa moyo wa kwenda’ko. Ne kadi, pa kudyumunwa na Leza mu kilotwa,+ waenda mu ntanda ya Ngadilea.+ 23 Waiya, kashikete mu kibundi kitelwa bu Nazala,+ mwanda wa kufikidija kyokya kyānenenwe kupityila kudi bapolofeto amba: “Uketwa bu mwine Nazala.”*+

3 Mu oa mafuku’a Yoano+ Mubatyiji waile usapula+ mu ntanda mutuputupu ya Yudea, 2 amba: “Mwisāsei, mwanda Bulopwe bwa mūlu bubafwena pabwipi.”+ 3 Uno’u, na bubine, ye wānenenwe kupityila kudi Isaya mupolofeto+ namino amba: “Diwi dya muntu wela lubila mu ntanda mutuputupu amba: ‘Longololai dishinda dya Yehova!* Ololai bilayi byandi.’”+ 4 Ino Yoano wadi uvwele kivwalwa kya myoya ya ngamedia kadi wadi na mukaba wa kiseba mu kifuka kyandi.+ Njie ne būki bwa mu ntanda byo byadi byakudya byandi.+ 5 Penepo bantu ba mu Yelusalema ne mu Yudea yense ne mu ntanda yonso ya kufulakufula kwa Yodano badi benda kwadi,+ 6 kadi badi babatyijibwa* nandi mu Munonga wa Yodano,+ besapula bubi bwabo patōka.

7 Aye pa kumona Bafadiseo ne Basadusea+ bavule bāya ku lubatyijo, webanena’mba: “Banwe lutundu lwa bampidi,+ i ani le wemudyumuna kunyema bukalabale bwiya’bu?+ 8 Nanshi pai bipa bifikīle pa kwisāsa. 9 Kemwakilangai ne kunena banwe bene amba, ‘Tata wetu i Abalahama.’+ Mwanda nemusapwila’mba, Leza ubwanya kulupwila Abalahama bana ku ano mabwe’a. 10 Kasolwa kalēle kala pa muji wa mityi. Nanshi mutyi onso keupepo bipa bilumbuluke usa kutētwa ne kwelwa mu mudilo.+ 11 Ami shami nemubatyijanga na mema pa mwanda wa kwisāsa kwenu,+ inoko yewa unonda kunyuma i mukomo kuntabuka, onkifwaninwepo nansha kuvūla bikwabilo byandi.+ Aye ye ukemubatyija na mushipiditu ujila+ ne na mudilo.+ 12 Kipawa kyandi kya kupēpa nakyo kidi mu dikasa dyandi, ukatōkeja tō kipūdilo kyandi kadi ukakongakanyanga ñano mu kibīko, ino ukasōka mfumba fututu mu mudilo+ keubwanyapo kubulwa.”

13 Penepo Yesu watambile ku Ngadilea waenda ku Yodano kudi Yoano, mwanda wa kukabatyijibwa nandi.+ 14 Ino aye wasaka kumukankaja’mba: “Ami ye ufwaninwe kubatyijibwa nobe, ino abe koiya’ko kondi, a?” 15 Kwivwana Yesu wamulondolola’mba: “Pano’ko leka bidi, mwanda i kitufwaninwe uno muswelo pa kulonga kyokya kyonso kyoloke.” Ebiya nandi waleka kumukankaja. 16 Yesu pa kupwa kubatyijibwa, ponkapo waabuka mu mema; kadi tala! madiulu ashituka,+ wamona mushipiditu wa Leza utūka pamo bwa nkunda wiya pādi.+ 17 Kadi, tala! Kwatamba ne diwi mūlu+ kedinena’mba: “Uno’u i wami Mwana,+ muswedibwe, ondoelelwe.”+

4 Penepo Yesu watwalwa mu ntanda mutuputupu na mushipiditu amba atompibwe+ na Dyabola.+ 2 Aye pa kushikilwa na nzala mafuku 40, dyuba ne bufuku, waivwana nzala. 3 Penepo, Dyabola+ wafwena kumutompa kamunena’mba: “Shi wi mwanā Leza, nena ano mabwe ālamuke ke mikate.” 4 Ino aye wamutentulula’mba: “I kilembwe amba: ‘Muntu kakokejapo kwikala mūmi na mikate yonka kete mhm, ino i na kinenwa kyonso kitamba mu kyakanwa kya Yehova.’”*+

5 Penepo Dyabola wamuselela mu kibundi kijila,+ wamukandija pa kalupango ka pangala* pa tempelo+ 6 kamunena’mba: “Shi wi mwanā Leza, wiele panshi, mwanda i kilembwe amba: ‘Aye ukasoñanya bamwikeulu bandi pa mwanda obe,’ kadi, ‘Bakakusela mu makasa abo, kutyina’mba wakakukala kulu ku dibwe.’”+ 7 Yesu wamunena’mba: “I kilembwe monka’mba: ‘Kufwaninwepo kutūla Yehova* Leza obe pa ditompo.’”+

8 Kadi Dyabola wamuselela pa lūlu lulampe bya malwa kamulombola malopwe onso a ntanda ne ntumbo yao.+ 9 Kamunena’mba: “Nkakupa bino bintu byonsololo’bi shi upone panshi ne kulonga kilongwa kya kuntōta.” 10 Penepo Yesu wamunena’mba: “Taluka papo, Satana! Mwanda i kilembwe amba: ‘Ufwaninwe kutōta Yehova* Leza obe,+ kadi aye kete ye ofwaninwe kwingidila mingilo ikola.’”+ 11 Ebiya Dyabola wamuleka,+ ponkapo bamwikeulu baiya, bashilula kumwingidila.+

12 Aye byawaivwene amba Yoano wakutwe,+ waenda ku Ngadilea.+ 13 Kadi, pa kupwa kutaluka ku Nazala, waiya kashikete mu Kapanama+ ku dijiba, mu bipindi bya ntanda ya Zebuluna ne ya Nafatale, 14 mwanda wa kufikidija kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto Isaya, wānenene amba: 15 “A ntanda ya Zebuluna ne ntanda ya Nafatale, ku dishinda dya dijiba, bobwa bukila bwa Yodano, Ngadilea wa mizo! 16 Bantu bekele mu fukutu bamwene kitōkeji kikatampe, ne boba bekele mu ntanda ya munjiñininya wa lufu, kitōkeji+ kyebamunikīle.”+ 17 Tamba penepa, Yesu washilwile kusapula ne kunena’mba: “Mwisāsei, mwanda Bulopwe bwa mūlu bubafwena pabwipi.”+

18 Paadi wenda ukunkuja Dijiba dya Ngadilea, wamona ba mwana na mwanabo babidi, Shimona witwa bu Petelo+ ne mwanabo Andele, bata bukonde mu dijiba, mwanda badi babiluwe ba lui.+ 19 Penepo webanena’mba: “Iyai munonde, nkemwalamunanga kemudi babiluwe ba bantu.”+ 20 Ponkapo bashiya makonde abo kebamulonda.+ 21 Aye pa kutaluka’po kaenda, wamona ba mwana na mwanabo bakwabo babidi, Yakoba mwanā Zebede ne mwanabo Yoano.+ Badi mu bwato na shabo Zebede, babanga makonde abo, penepa webeta.+ 22 Ponkapo nabo bashiya bwato ne shabo mwine kebamulonda.

23 Kupwa waendele mu Ngadilea+ monso, ufundija mu mashinankonka+ abo ne kusapula myanda miyampe ya Bulopwe, undapa misongo ya miswelo yonso ne bulema bwa miswelo yonso mu bantu.+ 24 Kadi myanda yandi yasambakene mu Shidea monso, penepo bamuletela bonso badi basusuka na misongo ne masusu palapala,+ boba badi bakwatwe na bandemona+ ne ba bijilangoa+ ne ba bulebe, nandi webakomeja. 25 Penepa bibumbo bikatampe bitamba ku Ngadilea ne ku Dekapodi* ne ku Yelusalema ne ku Yudea ne bobwa bukila bwa Yodano byamulonda.

5 Aye pa kumona bibumbo, wakanda ku lūlu; pa kupwa kushikata, bandi bana ba bwanga baiya kwadi. 2 Penepo waasama kyakanwa kaebafundija, amba:

3 “Ba nsangaji i boba bayukile amba kudi byobasakilwa ku mushipiditu,*+ mwanda Bulopwe bwa mūlu i bwabo.

4 “Ba nsangaji i boba badila madilo, mwanda bakaseñwanga.+

5 “Ba nsangaji i ba ngikadila italala,*+ mwanda bakapyananga ntanda.+

6 “Ba nsangaji i boba badi na nzala ne kyumwa+ kya boloke, mwanda bakekutyijibwanga.*+

7 “Ba nsangaji i ba lusa,+ mwanda bakafwilwanga lusa.

8 “Ba nsangaji i ba mutyima utōka tō,+ mwanda bakamonanga Leza.

9 “Ba nsangaji i boba baleta ndoe,*+ mwanda baketwanga bu bana ba Leza.

10 “Ba nsangaji i boba bapangwapangwa pa mwanda wa boloke,+ mwanda Bulopwe bwa mūlu i bwabo.

11 “Mwi ba nsangaji shi bantu bemufutulula+ ne kwimupangapanga+ ne kwimunenena bintu bibibibi bya bubela bya miswelo yonso pa mwanda wa amiwa.+ 12 Sepelelai ne kusangala bininge,+ mwanda mpalo yenu+ i mikatampe mūlu, ke-pantu e monka mobādi bapangilapangila ne bapolofeto bēmubadikidile.+

13 “Banwe mwi mwepo+ wa pano pa ntanda, ino shi mwepo ujimije bukomo bwao, lelo butobaji bwao bukajokejibwa namani? Keukidipo na kaji ku kintu nansha kimo, poso kwelwa panja+ ne kunyantwa’o na bantu.

14 “Banwe mwi kitōkeji kya ino ntanda.+ Kibundi kekikokejapo kufibwa shi kidi pa lūlu. 15 Bantu pobakijanga kinanu, kebekitūlangapo munshi mwa kilala,* ino i pa kitūlwa-binanu, nakyo kekimunikila bonso ba mu njibo.+ 16 Banwe nenu mo monka, lekai kitōkeji kyenu kimunike ku meso a bantu,+ amba bamone mingilo yenu milumbuluke+ ne kutumbija Shenu udi mūlu.+

17 “Kemwakilangai amba naidile konakanya Bijila nansha Bapolofeto, mhm. Ami nkiidilepo konakanya, ino naidile kufikidija.+ 18 I bine nemulombola’mba i kinengele’ko diulu ne ntanda kupita, ino kadisomo kamo katyutyutyutyu nansha kapindi ka disomo ka mu Bijila kekakapitepo poso bintu byonso bifikidile.+ 19 Nanshi, yewa yense utyumuna mbila imo mu ino mityetyetyetye kafundija ne bakwabo kulongela monka, uketwa bu mutyetyetyetye mu myanda itala Bulopwe bwa mūlu. Ino yewa yense ulonda’yo ne kufundija’yo uketwa bu mukatampe mu myanda itala Bulopwe bwa mūlu. 20 Mwanda nemulombola’mba shi boloke bwenu kebupityilepo bobwa bwa basonekeji ne Bafadiseo,+ nabya kemukatwelapo nansha dimo mu Bulopwe bwa mūlu.+

21 “Mwaivwene amba kyānenenwe ku boba ba pa kala’mba: ‘Kokepayañana,+ ino yewa wipayañana ukasambanga mu kidye kya butyibi.’+ 22 Inoko, ami nemunena’mba yewa ense ukalabelakalabela+ mwanabo ukasambanga mu kidye kya butyibi; kadi yewa ense unena mwanabo kishima kya mutonko mubimubi ukasambanga mu Kidye Kikatampe; ne kadi ense unena’mba, ‘Abe kivila kya bituputupu!’ ufwaninwe kwelwa mu Ngehena*+ ya mudilo.

23 “Ebiya, shi uleta kyabuntu kyobe ku kisōkelo+ ino kwine’kwa ubavuluka’mba mwanenu udi nobe mwanda, 24 shiya kyabuntu kyobe’nka kwine’kwa ku meso a kisōkelo, taluka wende. Dibajinji kapwane bidi na mwanenu, kupwa joka ulambule kyabuntu kyobe.+

25 “Pēlakana kupwija myanda na yewa ukusambila mu kidye pomukidi nandi mwishinda, kutyina’mba yewa ukusambila’wa wakakufikija kudi mutyibi, mutyibi nandi kudi mwingidi wa kidye, ne kwelwa waelwa mu kifungo.+ 26 Nakulombola amba, bine kukatambe’mopo poso’nka ne byofuta kakityele kobe katyetye ka mfulo.*

27 “Mwaivwene amba kyānenenwe amba: ‘Kokalonga makoji.’+ 28 Ino ami nemunena’mba ense utala mwana-mukaji+ sō enka ne byamwivwanina kilokoloko wapu kala kulonga nandi makoji mu mutyima wandi.+ 29 Nanshi shi diso dyobe dya ku lundyo dikukukajanga, nankyo bongotola’dyo ne kwela’dyo kulampe nobe.+ Mwanda i biyampe’ko ujimije kya ku ngitu kimo kupita’ko umbidi obe onso kwelwa mu Ngehena.*+ 30 Kadi, shi kuboko kobe kwa lundyo kukukukajanga, keta’ko ne kwela’ko kulampe nobe.+ Mwanda i biyampe’ko ujimije kya ku ngitu kimo kupita’ko umbidi obe onso kwenda mu Ngehena.*+

31 “Ne kadi, kyānenenwe amba: ‘Yewa ulubula mukajandi, amupe mukanda wa dilubu.’+ 32 Ino ami nemunena’mba yewa ense ulubula wandi mukaji, shi ke’nkapo pa mwanda wa busekese,* wamutūla mu kyaka kya makoji, kadi yewa usonga mwana-mukaji mulubulwe walonga makoji.+

33 “Mwaivwene monka’mba kyānenenwe ku boba ba pa kala’mba: ‘Kufwaninwepo kutyipa ne kulonga byotyipile mpika,+ ino ufwaninwe kufikidija mpiko yobe kudi Yehova.’*+ 34 Ino ami nemunena’mba: Kemwakakolwai kutyipa,+ shi amba ne mūlu, mwanda i lupona lwa Leza; 35 nansha’mba ne panshi, mwanda i kitūlo kya maulu andi;+ nansha’mba ne Yelusalema, mwanda i kibundi kya Mulopwe mukata.+ 36 Kokatyipa ne mutwe obe, mwanda kukokejapo kwalamuna lunywene lobe ke lutōka nansha lufīta. 37 Ino kinenwa kyenu ‘En-en’ kikale’nka en-en, wenu ‘Aa’ nandi aa,+ mwanda kya kutentekela pa bino kitambanga kudi yewa mubi.+

38 “Mwaivwene amba kyānenenwe amba: ‘Diso ku diso ne dino ku dino.’+ 39 Ino ami nemunena’mba: Kemwakīkokai na muntu mubi, ino yewa yense ukukupila lupi ku kutama kwa lundyo, mwalamwine ne kukwabo kwine.+ 40 Kadi shi muntu usaka kwenda nobe ku kidye ne kukuyata kivwalwa kyobe kya munda, mulekele ne kivwalwa kyobe kya pangala kine;+ 41 kadi shi muntu wa lupusa wakuningila umwingidile mu kilometele imo,* nankyo enda nandi makilometele abidi. 42 Pá yewa ukulomba, kadi kokasuminwa yewa usaka kukwapula.*+

43 “Mwaivwene amba kyānenenwe amba: ‘Sanswa mukwenu,+ shikwa walwana nobe.’ 44 Ino ami nemunena’mba: Sanswai nyeke balwana nenu+ ne kulombelela boba bemupangapanga,+ 45 amba mwikale bana ba Shenu udi mūlu,+ mwanda aye utambijanga dyuba dyandi ku babi ne ku bayampe kadi unokejanga mvula ku boloke ne ku bakondame bene.+ 46 Mwanda shi musenswe boba bemusenswe, le mpalo yenu i yepi?+ Mwene ye mulongelanga ne basonkeji ba musonko, a? 47 Kadi shi mwimunanga enka banabenu, le i kintu’ka kitulumukwa kyomwalonga? Mwene ye mulongelanga ne bantu ba mizo, a? 48 Mufwaninwe nanshi kwikala babwaninine,* monka mwikadile Shenu wa mūlu mubwaninine.+

6 “Dyumukai kutyina mwakalombola boloke bwenu ku meso a bantu mwanda wa bemumone;+ nankyo kemukapalwapo mpalo nansha imo na Shenu udi mūlu. 2 O mwanda mwine shi kopāna byabuntu bya ku lusa,* kokavumija kimpungidi ku meso obe,* na mulongelanga banzazangi mu mashinankonka ne mu bipito, mwanda wa kutumbijibwa na bantu. I bine nemulombola’mba, abapu kala kutambula mpalo yabo yonso. 3 Inoko abewa, shi kokapāna byabuntu bya ku lusa, kuboko kobe kwa lunkuso kekwakayuka kyokya kilonga kuboko kobe kwa lundyo, 4 amba byabuntu byobe bya ku lusa bipānwe kufula. Penepo Shobe nandi umwenanga kufula ukakulubwila.+

5 “Kadi, kyaba kyomulombela, kemwakikalai bwa banzazangi,+ mwanda abo baswile kulombela bwimwa mu mashinankonka ne pa mansanka a bipito bikatampe amba bantu bebamone.+ I bine nemulombola’mba, abapu kala kutambula mpalo yabo yonso. 6 Ino abe shi kolombela, katwele mu kyumba kyobe kya kufula, pa kupwa kushita ku kibelo, lombela kudi Shobe udi kufula.+ Penepo Shobe umwenanga kufula ukakulubwila. 7 Polombela, kokanena bintu bimo byonka wadi’mo kodi’mo, na mulongelanga bantu ba mizo, ke-bantu abo balañanga’mba bakevwanwa pa mwanda wa binenwa bingibingi byobanena. 8 Nanshi kemwakikalai pamo bwa abo, mwanda Shenu uyukile bine byomusakilwa+ ne banwe bene kemwamulombele’byo.

9 “Nanshi, banwe mufwaninwe kulombela namino amba:+

“‘Tata wetu udi mūlu, dijina dyobe+ dipandulwe.*+ 10 Bulopwe+ bobe bwiye. Kiswa-mutyima kyobe+ kilongeke, pamo na momwa mūlu, ne pano pa ntanda pene.+ 11 Witupe dyalelo bidibwa* byetu bya dyalelo;+ 12 witulekele mapu etu, monka motulekela netu boba betwapwile.+ 13 Kadi koketutweja mu kutompibwa,+ ino witunyongolole* kudi yewa mubi.’+

14 “Mwanda shi mulekela bantu bilubo byabo, Shenu wa mūlu nandi ukemulekela;+ 15 ino shi kemulekelapo bantu bilubo byabo, ne Shenu nandi kakemulekelapo bilubo byenu.+

16 “Kitatyi kyomushikilwa na nzala,+ lekai kwimwekeja bya bulanda pamo bwa banzazangi, mwanda bashintanga mapala abo* mwa kumwekela ku bantu amba bashikilwanga na nzala.+ I bine nemulombola’mba, abapu kala kutambula mpalo yabo yonso. 17 Inoko abewa, kitatyi kyoshikilwa na nzala, wifukanye māni ku mutwe obe, oye ne mu meso, 18 amba umweke bu ushikilwanga na nzala’nka kudi Shobe udi kufula, ke ku bantupo. Penepo Shobe umwenanga kufula ukakulubwila.

19 “Lekai kwibīkila byabulēme pano pa ntanda,+ padi bīshi ne nkutu bya kwibidya ne bangivi ba kutwela baiba. 20 Ino mwibīkilei byabulēme byenu momwa mūlu,+ mokebidibwapo na bīshi ne nkutu,+ kadi kemutwelapo bangivi baiba. 21 Mwanda kokwa kudi kyabulēme kyobe, ne mutyima obe mwine ukekala konka.

22 “Kinanu kya umbidi i diso.+ Nanshi shi diso dyobe ditala pamo sō,* umbidi obe onso ukekala tō.* 23 Ino shi diso dyobe dyabilaabila,*+ umbidi obe nao onso ukekala fututu. Shi kitōkeji kidi modi i fukutu binebine, nankyo yayo i fukutu bwī!

24 “I kutupu ubwanya kwingidila bamfumwandi babidi bu umpika; mwanda ukashikwa’ko umo wasanswa’ko mukwabo,+ nansha kadi ukalamata umo ne kupēleka mukwabo. Kemukokejapo kwingila bu bapika ba Leza koku kadi bapika ba Bupeta.+

25 “Pa kino nemunena’mba: Lekai kuzumbija mityima+ pa mwanda wa būmi bwenu* amba tukadya bika nansha’mba tukatoma bika, nansha pa mwanda wa imbidi yenu amba tukavwala bika.+ Lelo būmi* kebutabukilepo byakudya’ni, ne umbidi nao kutabuka bivwalwa’ni, a?+ 26 Talai senene toni twa mūlu;+ ketukusangapo nkunwa nansha kwangula ne kubīka mu bibīko kwine mpika, ino Shenu wa mūlu witudishanga. Mwene banwe mudi na mvubu kwitupita? 27 I ani le pomudi’po ukokeja kubweja bula bwa kuboko* kumo ku būmi bwandi na kuzumbija mutyima?+ 28 Ne kadi, kyomuzumbijija mityima pa mwanda wa bivwalwa i kika? Boilai ñeni ku maluba a mu ntanda moataminanga; keaputumangapo na mingilo, nansha kujinga kwine mpika; 29 ino nemulombola’mba nansha ke Solomone+ mwine mu ntumbo yandi yonso kāvwelepo bya kufwaninwa pamo na diluba dimo dya mu ao. 30 Penepo shi Leza uvwika namino munamuna ya mu ntanda idi’ko dyalelo kesha yaelwa mu mudilo, abulwe’po kwimuvwika kutabuka, banwe ba lwitabijo lutyetye? 31 Nanshi, kemwakizumbijai mityima+ nansha dimo amba, ‘Le tusa kudya bika?’ nansha’mba, ‘Le tusa kutoma bika?’ nansha’mba, ‘Le tusa kuvwala bika le?’+ 32 Mwanda bino byonso byo bintu bipenenekanga nabyo mizo. Shenu wa mūlu uyukile amba musakilwa bino bintu byonso.

33 “Nanshi kimbai bidi nyeke Bulopwe ne boloke bwandi, ebiya bino bintu bikwabo byonso bikemutentekelwa’ko.+ 34 O mwanda, kemwakizumbijai mityima nansha dimo pa mwanda wa dya kesha,+ ke-pantu dya kesha dikekala na bya kuzumbijija mutyima byadyo. Difuku ne difuku didi na makambakano adyo mabwane.

7 “Lekai kutyibila ba mambo+ kutyina’mba nenu mwakatyibilwa mambo; 2 mwanda butyibi bomutyibila bakwenu, nenu mukatyibilwa’bo,+ kadi kipimo kyomupimina bakwenu, nenu bakemupimina’kyo.+ 3 Le penepo, i kika kyotadila kayombo kadi mu diso dya mwanenu ino kujingulula mulamba udi mu diso dyobe mpika?+ 4 Ne kadi le ukokeja namani kunena mwanenu amba, ‘Leka nkutalule kayombo kadi mu diso dyobe,’ ino tala! abe mwine na mulamba mu diso dyobe? 5 Abe nzazangi! Talula bidi mulamba udi mu diso dyobe, penepa ukamona biyampe mwa kutalwila kayombo kadi mu diso dya mwanenu.

6 “Kemukipai bambwa kintu kijila, mhm, nansha kwela malungo enu ku bangulube,+ kutyina’mba bakatyimpatyimpa’o na mikono yabo, kupwa bemwalamukile kebemusasamuna.

7 “Lombai’nka kulomba, nabya mukapebwa;+ kimbai’nka kukimba, nabya mukamona; kokolai’nka kukokola, nabya mukashitwilwa;+ 8 mwanda ense ulomba utambulanga,+ kadi ense ukimba umonanga, kadi ense ukokola nandi ukashitwilwa. 9 Na bubine, le i ani pomudi’po, shi wandi mwana wamulombe mukate, ukamupa dibwe? 10 Nansha shi wamulombe mwita wa lui, le ukamupa nyoka, a? 11 Penepo, shi banwe’ko, nansha byomudi babi, muyukile kupa benu bana byabuntu biyampe, le Shenu udi mūlu papo ke pepi, mwene ukapāna bintu biyampe+ ku boba bamulomba!+

12 “Nanshi bintu byonso byomusaka bantu bemulongele, banwe nenu mufwaninwe kwibalongela’byo.+ Na bubine, mo mushintulwila Bijila ne Bapolofeto.+

13 “Twelelai pa kakibelo katyetye,+ mwanda kibelo i kikatampe ne dishinda ditwala ku konakanibwa nadyo i dikata, ne benda’mo bene i bavule; 14 inoko kakibelo i katyetye ne dishinda ditwala ku būmi nadyo i dityinye, ne ba kwidisokola bene i batyetye.+

15 “Dyumukai bapolofeto ba bubela+ bāya komudi bavwele bivwalwa bya mikōko,+ ino munda mwabo i bampumpi ba ludyo.+ 16 Mukebayukila ku bipa byabo. Kashā bantu kebāpangapo mañanza ku miba nansha kwapa bikuyu ku bapimbye, mwene i amo?+ 17 Ne mutyi onso muyampe nao mo monka, upanga bipa bilumbuluke, ino mutyi onso mubole upanga bipa bikobakane.+ 18 Mutyi muyampe keukokejapo kupa bipa bikobakane, ne mutyi mubole nao keukokejapo kupa bipa bilumbuluke.+ 19 Mutyi onso keupepo bipa bilumbuluke utētwanga ne kwelwa mu mudilo.+ 20 Nanshi na bubine, i ku bipa byabo komukayukila bano bantu.+

21 “Ke muntupo ense wa kunena ami amba, ‘Mfumwami, Mfumwami,’ ukatwela mu Bulopwe bwa mūlu, poso’nka yewa ulonga kiswa-mutyima kya Tata udi mūlu.+ 22 Bavule bakanena mu dyodya difuku amba: ‘Mfumwetu, Mfumwetu,+ le ketwadipo tunena bupolofeto mu dijina dyobe, tupanga bandemona mu dijina dyobe ne kulonga bilongwa bya bukomo mu dijina dyobe?’+ 23 Ino ami nami nkebalombola’mba: ‘Nkimuyukilepo nansha dimo! Ntalukei papo, banwe ba kujilula bijila!’+

24 “Nanshi, muntu ense wivwana bino binenwa byami ne kwibilonga ukekala pamo bwa muntu mudyumuke waubakile njibo yandi pa dibwe.+ 25 Penepo mvula wanoka ne dilobe dyaiya, bivula nabyo byatetuka kebiteme ku njibo, inoko ayo kupona mpika, mwanda kyalwilo kyayo kyadi pa dibwe. 26 Pakwabo kadi, muntu ense wivwana bino binenwa byami ne kwibilonga mpika ukekala pamo bwa muntu mwendalale waubakile njibo yandi pa musenga.+ 27 Penepo mvula wanoka ne dilobe dyaiya, bivula nabyo byatetuka kebikupila ku njibo,+ nayo yapona, kadi kinya kyoyaponene kyadi kikatampe bya malwa.”

28 Yesu pa kupwa kunena bino binenwa, ponkapo bibumbo kebitendela mufundijijo wandi,+ 29 mwanda wadi wibafundija pamo bwa muntu udi na lupusa,+ ke pamopo bwa basonekeji babo.

8 Aye pa kupwa kutūka ku lūlu, bibumbo bikatampe byamulonda. 2 Kadi tala! wa makopo umo waiya, kamufukatyila,* ne kunena’mba: “A Mfumwami, shi usakile, nankyo ntōkeje.”+ 3 Ebiya nandi waolola kuboko, wamutenga, kanena’mba: “Nsakile! Tōka tō.”+ Ponka na ponka makopo andi amupwa pwē.+ 4 Penepo Yesu wamunena’mba: “Tala, kokasapwila muntu nansha umo,+ ino enda, kelombole kudi kitobo,+ ne kulambula kyabuntu kyātungile Mosesa,+ mwanda wa bukamoni kobadi.”

5 Aye pa kutwela mu Kapanama, mudyavita umo waiya kwadi, kamuzenze+ 6 amba: “A Mfumwami, mwingidi wami ulādikilwe mu njibo ubela bulebe, wasusuka bya mwiko.” 7 Nandi wamunena’mba: “Ponsa kufika’ko, nsa kumukomeja.” 8 Mudyavita wamutentulula’mba: “A Mfumwami, ami nkidipo mufwaninwe amba utwele mu yami njibo, ino abe nena’tu kishima ne mwingidi wami usa kubeluka. 9 Mwanda nami ngidi na bampityile lupusa, ino kadi ngidi na basola munshi mwami, shi nanena yeu amba, ‘Enda!’ waenda, yewa nandi amba, ‘Iya!’ waiya, nansha umpika’mba, ‘Longa kyoki!’ nandi walonga’kyo.” 10 Yesu pa kwivwana kino, watulumuka kanena boba badi bamulonda’mba: “Nemusapwila binebine amba: Nkyamwene mu Isalela muntu wa lwitabijo lukatampe namino.+ 11 Ino nemulombola’mba bavule batamba kutunduka ne kushika bakāya ne kushikata ku meza pamo na Abalahama ne Izake ne Yakoba mu Bulopwe bwa mūlu;+ 12 inoko bana ba Bulopwe bakelwa mu mfindi panja. Mo mobakadila madilo ne kwishenkenya meno.”+ 13 Penepo Yesu wanena mudyavita’mba: “Enda. Kikulongelwe monka mowalombwela lwitabijo.”+ Ebiya mwingidi wabeluka enka mu kine kitatyi’kya.+

14 Kadi Yesu pa kwiya ku njibo ya Petelo, wamona inandi muko+ ulēle, mukabwe ngitu na misongo.+ 15 Penepa Yesu wamutenga ku kuboko,+ ebiya ngitu yadi mikabe’ya yamutūka, nandi walanguka washilula kumwingidila. 16 Ino kyolwa pa kōloba, bamuletela bantu bavule bakwatwe na bandemona; nandi wapanga mishipiditu na kishima’tu, ne kubelula bonso badi babela, 17 mwanda wa kufikidija kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto Isaya amba: “Waselele mbá yetu ne kutekuna misongo yetu.”+

18 Yesu paamwene kibumbo kibamujokoloka, wasoñanya bende bobwa bukila.+ 19 Penepo musonekeji umo waiya kamunena’mba: “A Mufundiji, nkakulonda konso koenda.”+ 20 Ino Yesu wamunena’mba: “Mikenge idi na mikembo, toni twa mūlu nato tudi na manswa, ino Mwanā muntu kadipo na pa kusāmina mutwe.”+ 21 Ebiya mwanā bwanga mukwabo wamunena’mba: “A Mfumwami, ndeke bidi ñende nkajīke tata.”+ 22 Yesu wamunena’mba: “Abe nonde’tu, leka bafwe bajīke bafwe babo.”+

23 Byobiya aye pa kwikila mu bwato, bandi bana ba bwanga bamulonda.+ 24 Ino tala! Kimpumpu kikatampe kyatetuka pa dijiba, ne mantanki keasake kuyuja bwato; ino aye wadi ulēle tulo.+ 25 Nabo baiya kwadi kebamulangula’mba: “A Mfumwetu, witupandije, tubafu!” 26 Ino aye kaebanena’mba: “I kika le kyomwakwatyilwa moyo* namino banwe ba lwitabijo lutyetye?”+ Penepo walanguka, wafunina bivula ne dijiba, ebiya kwatalala’tu nyā.+ 27 Ponkapo bana-balume’ba batendela kebanena’mba: “Le uno i muntu wa muswelo’ka? Enka ne bivula ne dijiba dine bimukōkela.”

28 Paafikile bobwa bukila, mu ntanda ya bene Ngadala, bantu babidi bakwatwe na bandemona batamba mu bibundu* bamusambakana.+ Badi bakalabale bya malwa, kadi i kutupu muntu wadi na bukankamane bwa kupita mu dyodya dishinda. 29 Kadi tala! baela ñanji amba: “Le tudi nobe mwanda’ka, abe Mwanā Leza?+ Le ubaiya kuno kwitumwesha malwa+ ne kitatyi kitungwe kine kekyabwene?”+ 30 Ino dya kulampe nabo, kwadi luombe lwa bangulube bangi badi badya.+ 31 Byobiya bandemona bashilula kumuzenza’mba: “Shi ubetupanga, nankyo witutume mu luombe lwa bangulube.”+ 32 Nandi webanena’mba: “Endai!” Nabo batamba, bakatwela mu bangulube, ponkapo tala! luombe lonso lwanyemena ku nenekelo ya lupongo,* lweela mu dijiba, ne kufwa lwafwa mema. 33 Penepo balami ba bangulube banyema, bakatwela mu kibundi, kebasapula myanda yonso, ne ya bantu bakwatwe na bandemona. 34 Kadi tala! kibundi kyonso kyatetuka kukasambakana Yesu, abo pa kumumona, bamwisāshila ataluke mu yabo ntanda.+

9 Byobiya wakanda mu bwato, watyibulula kaenda mu kyabo kibundi.+ 2 Kabidi tala! bamuletēle muntu umo ubela bulebe ulēle pa kakitanda. Yesu pa kumona lwitabijo lwabo, wanena wa bulebe amba: “A mwana, kankamana! Bubi bobe bubakulekelwa.”+ 3 Penepo basonekeji bamo kebanena abo bene amba: “Uno mukwetu’u utukanga Leza.” 4 Yesu pa kuyuka milangwe yabo, kanena’mba: “I kika kyomulangila bintu bibibibi mu mityima yenu?+ 5 Kimfwa, le kipēla kutabuka i kyepi, le i kunena’mba, ‘Bubi bobe bubakulekelwa’ni,’ i kunena’mba, ‘Imana wende’?+ 6 Inoko, pa kusaka muyuke amba Mwanā muntu udi na lupusa pano pa ntanda lwa kulekela bantu bubi—” penepo wanena wa bulebe amba: “Imana, tekuna kakitanda kobe, wende kobe.”+ 7 Nandi waimana, waenda kwandi. 8 Bibumbo pa kumona kino, byakwatwa moyo kebitumbija Leza, mwine wapele bantu luno lupusa.

9 Kabidi, Yesu paadi wenda kyaba nabya, wamona muntu umo witwa bu Mateo ushikete pa njibo ya musonko, wamunena’mba: “Ikala mulondi wami.” Ponkapo nandi waimana kamulonda.+ 10 Kupwa, Yesu paadi udya* mu njibo, tala! basonkeji ba musonko ne babipya-mambo bavule baiya kebadi* pamo nandi ne bandi bana ba bwanga.+ 11 Ino pa kumona nabya, Bafadiseo kebanena bandi bana ba bwanga’mba: “Mwanda waka mufundiji wenu udyanga na basonkeji ba musonko ne babipya-mambo?”+ 12 Aye pa kwibevwana, wanena’mba: “Bakomo kebadipo kyobasakila muñanga, poso boba babela.+ 13 Shi ke pano, endai mukayuke mushintulwila kino: ‘Nsakanga lusa ke kitapwapo.’+ Mwanda naidile kwita babipya-mambo, ke bantu bolokepo, aa.”

14 Penepa bana ba bwanga ba Yoano baiya kwadi kebamwipangula’mba: “Mwanda waka batwe ne Bafadiseo tushikilwanga na nzala ino bobe bana ba bwanga kushikilwa na nzala mpikila?”+ 15 Pa kino, Yesu webanena’mba: “Balunda na musoñañani kebadipo ne kyobadidila madilo kine pobakidi na musoñañani,+ le ke amopo? Ino mafuku akāya’ko pakebatalulwa musoñañani,+ penepa kebakashikilwa na nzala. 16 I kutupu welanga kilaka kya kisandi kipya ku kivwalwa kikulu kya pangala, mwanda kilaka kipya kitukumukanga pa kivwalwa ne kipunzu nakyo kyabaila’ko bibi kutabuka.+ 17 Kadi bantu kebelangapo vinyu mipya mu milondo ya biseba mikulu. Shi beyele’mo, nankyo milondo ya biseba ikasabika, vinyu nayo yamwangika ne milondo mine yaoneka. Ino bantu belanga vinyu mipya mu milondo ya biseba mipya, nabya byonso bibidi bikalamibwa.”

18 Paadi wibalombola bino bintu, tala! muledi umo wamufwena kamufukatyila* amba: “Panenwa pano wami mwana mwana-mukaji ye uno wafu, nanshi iya’po ukamutenteke kuboko, nandi ukekala mūmi monka.”+

19 Penepo Yesu waimana, pamo ne bandi bana ba bwanga, kebamulonda. 20 Kadi tala! mwana-mukaji umo ubela muyeye wa mashi+ ke myaka 12 wafwena dya kunyuma, wamutenga ku manyamvwa a kivwalwa kyandi kya pangala,+ 21 mwanda wadi unena’nka kunena munda mwandi amba: “Shi ntenge’tu nansha ku kivwalwa kyandi kya pangala, nsa kukoma.” 22 Ebiya Yesu wavundamuka, aye pa kumumona, kanena’mba: “A mwanami, kankamana! Lwitabijo lobe lubakukomeja.”+ Tamba’nka mu mine nsá’ya mwana-mukaji wakoma.+

23 Ebiya, kitatyi kyaatwelele mu njibo ya muledi’wa wamona bantu bela nshiba ne kibumbo kya bantu balenga lunwa,+ 24 Yesu wanena’mba: “Talukai’po bidi, mwanda kano kansongwakaji kekafwilepo, ino kalēle.”+ Penepo kebamusepa bya kibengo. 25 Kibumbo pa kulupulwa’tu panja, watwela ne kwikakwata ku kuboko,+ ebiya kansongwakaji nako kaimana.+ 26 Bine, uno mwanda wasambakene konsokonso mu yoya ntanda yonso.

27 Yesu paadi upita dya kulampe, bampofu babidi+ kebamulonda bela mbila’mba: “Witufwile’ko lusa, Mwanā Davida.” 28 Aye pa kupwa kutwela mu njibo, bampofu baiya kwadi, Yesu nandi webepangula’mba: “Le mudi na lwitabijo amba nkokeja kulonga kino?”+ Nabo bamulondolola’mba: “En-en, Mfumwetu.” 29 Penepo watenga meso abo,+ kanena’mba: “Kimulongelwe monka mwendele lwitabijo lwenu.” 30 Ebiya meso abo amona. Kadi, Yesu webadyumuna wibakoma’mba: “Talai, muntu nansha umo kakiyuka kino.”+ 31 Ino abo pa kupwa kutamba panja, basambakanya mwanda wandi mu yoya ntanda yonso.

32 Ebiya abo pa kutaluka, tala! bamuletela kamāma umo mukwatwe na ndemona;+ 33 kadi ndemona pa kupangwa, kamāma kaesambe.+ Byobiya bibumbo byatendela kebinena’mba: “Kashā kintu kidi namino kekyamwekele mu Isalela.”+ 34 Ino Bafadiseo kebanena’mba: “I mulopwe wa bandemona wapanga nandi bandemona.”+

35 Yesu nandi washilula kupita mu bibundi byonso bikatampe ne bityetye, ufundija mu mashinankonka abo ne kusapula myanda miyampe ya Bulopwe koku ubelula misongo ya miswelo yonso ne bulema bwa miswelo yonso.+ 36 Aye pa kumona bibumbo bya bantu, webakwatyilwa lusa+ mwanda badi basusulwa kadi basūlwe* pamo bwa mikōko yampikwa mukumbi.+ 37 Ebiya wanena bandi bana ba bwanga’mba: “Bine, mwangulo i mukatampe, ino bengidi i batyetye.+ 38 O mwanda, abijai Mwinē mwangulo atume bengidi mu mwangulo wandi.”+

10 Penepo waita bandi bana ba bwanga 12, webapa lupusa pa mishipiditu ya disubi,+ mwanda wa kwiipanga ne kubelula misongo ya miswelo yonso ne bulema bwa miswelo yonso.

2 Majina a batumibwa 12 i ano:+ Dibajinji, Shimona, witwa ne bu Petelo,+ ne Andele+ mwanabo; Yakoba mwanā Zebede ne Yoano+ mwanabo; 3 Fidipa ne Balatelemi;+ Tomase+ ne Mateo+ musonkeji wa musonko; Yakoba mwanā Afesa; ne Tadeusa; 4 Shimona mwine Kanane;* ne Yudasa Isakadiota, yewa wamwabile mwenda mafuku.+

5 Yesu watumine bano 12, webalombola namino+ amba: “Kemwakyendai mu dishinda dya bantu ba mizo, nansha kutwela mu kibundi kyo-kyonso kya bene Samadia;+ 6 ino endai enka ku mikōko mijimine ya njibo ya Isalela.+ 7 Pomwenda, sapulai amba: ‘Bulopwe bwa mūlu bubafwena pabwipi.’+ 8 Komejai babela,+ sangulai bafwe, tōkejai ba makopo, pangai bandemona. Mubatambula ku bitupu, nenu pānai ku bitupu. 9 Kemwakaselai olo nansha ndalama nansha mukuba mu mikaba yenu ibikwanga’mo lupeto,+ 10 nansha mufuko wa mpao ya mu lwendo, nansha bivwalwa bibidi,* nansha bikwabilo nansha mukombo mwine,+ mwanda mwingidi ufwaninwe kupebwa byakudya byandi.+

11 “Mu kibundi kyonso kikatampe nansha kityetye momutwela, kimbai’mo yewa mufwaninwe kadi shikatai’mo enka ne byomukataluka.+ 12 Kitatyi kyomutwela mu njibo, imunai ba mu njibo. 13 Shi njibo’ya i mifwaninwe, nankyo ndoe yomweisakila ikale ponka;+ ino shi ke mifwaninwepo, nabya ndoe yenu ijokele komudi. 14 Konso kekwimutambulapo muntu nansha kwivwana binenwa byenu, pa kutamba mu yayo njibo nansha mu kyakyo kibundi, kūkulai luvumbi ku mayo enu.+ 15 I bine nemulombola’mba, mu Difuku dya Butyibi, ntanda ya Sodoma ne Ngomola+ ikapēlelwa kūminina kutabuka kyakyo kibundi.

16 “Talai! Nemutume pamo bwa mikōko umbukata mwa bampumpi; o mwanda, ikalai bakosoke pamo bwa banyoka ino bampikwa mambo pamo bwa bankunda.+ 17 Dyumukai bantu, mwanda bakemufikija ku bidye bya kwenu+ kadi bakemukupila nsonde+ mu mashinankonka abo.+ 18 Pakwabo kadi, bakemutwala ku bambikavu ne balopwe+ pa mwanda wa amiwa, mwanda wa bukamoni kobadi ne ku mizo.+ 19 Inoko, shi abemufikija’ko, kemwakizumbijai mityima pa muswelo omukanena nansha pa byomukanena, mwanda bya kunena bikemupebwa’nka mu mine nsá’ya;+ 20 mwanda bakanena ke banwepo bonka kete, mhm, ino i mushipiditu wa Shenu unenena momudi.+ 21 Ne kadi, muntu ukaba mwanabo amba epaibwe, shamuntu nandi wandi mwana, ne bana nabo bakatombokela bambutwile ne kwibepaija.+ 22 Kadi mukashikibwa na bantu bonso pa mwanda wa dijina dyami,+ ino yewa wa kūminina* kufika ne ku mfulo kwine ukapandanga.+ 23 Shi abemupangapanga mu kibundi kimo, nyemenai mu kikwabo;+ mwanda i bine nemulombola’mba, kemukapupo kujokoloka bibundi byonso bya Isalela aye Mwanā muntu kufika mpika.

24 “Mwifundi katabukilepo mufundiji wandi, nansha umpika kutabuka mfumwandi.+ 25 I biyampe mwifundi ekale bwa mufundiji wandi, ne umpika nandi bwa mfumwandi.+ Shi bantu betanga mwinē njibo bu Belezebuba,*+ le ba mu yandi njibo papo ke pepi? 26 Nanshi kemwakibatyinai, mwanda i kutupu kintu nansha kimo kipūtwe kekikapūtulwapo, nansha kintu kifibwe kekikayukibwapo.+ 27 Kyokya kyonemulombola mu fukutu, nenai’kyo mu mwinya, kyokya kyomwivwana mu mīsongwe, nakyo sapulai’kyo peulu pa mobo.+ 28 Kadi kemwakityinai boba bepaya umbidi ino kebakokejapo kwipaya muya;*+ ino, tyinai yewa ukokeja konakanya muya ne umbidi mwine mu Ngehena.*+ 29 Lelo kebapotejangapo misolwe ibidi ku kityele kimo kya mvubu mityetye’ni,* a? Inoko, i kutupu nansha umo ukapona pa nshi Shenu kuyuka mpika.+ 30 Ino, enka ne nywene mine ya ku mutwe wenu i mibalwe yonso. 31 Nanshi kemwakityinai; mudi na bulēme kutabuka misolwe mingi.+

32 “Nanshi, muntu ense ungitabija ku meso a bantu,+ nami nkamwitabija ku meso a Tata udi mūlu.+ 33 Ino yewa ense untuna ku meso a bantu, nami nkamutuna ku meso a Tata udi mūlu.+ 34 Kemwakilangai amba naile kuleta ndoe pano pa ntanda; nkyailepo kuleta ndoe, ino i kipete.+ 35 Mwanda naile kuleta nkalañani, pa bukata bwa mwana-mulume na shandi, ne mwana mwana-mukaji na inandi, kadi muko mwana-mukaji nandi na inandi muko.+ 36 Na bubine, balwana na muntu bakekalanga bantu ba mu njibo yandi. 37 Yewa ense usenswe bininge shandi nansha inandi kuntabuka kamfwaninwepo ami; kadi yewa ense usenswe bininge mwana mwana-mulume nansha mwana mwana-mukaji kuntabuka kamfwaninwepo ami.+ 38 Kadi yewa ense ketabijapo mutyi wandi wa masusu* ne kunonda kamfwaninwepo ami.+ 39 Yewa ense umona muya wandi* ukeujimija, ino yewa ense ujimija muya wandi* pa mwanda wa amiwa ukeumona.+

40 “Yewa ense wa kwimutambula nankyo wauntambula ne ami, kadi yewa ense untambula nabya watambula ne Yewa untumine mwine.+ 41 Yewa ense utambula mupolofeto mwanda i mupolofeto ukapalwa mpalo ya mupolofeto,+ kadi yewa ense utambula moloke mwanda i moloke ukapalwa mpalo ya moloke. 42 Ne kadi yewa ense upa umo wa mu bano batyetyetyetye nkopo umo’tu wa mema a kutoma atalala mwanda i mwanā bwanga, nemulombola na bubine amba, kakajimijapo mpalo yandi nansha dimo.”+

11 Yesu pa kupwa kupa bandi bana ba bwanga 12 bulombodi, wataluka kakafundija ne kusapula mu bibundi byabo.+

2 Ino Yoano pa kwivwana mu kifungo+ mingilo ya Kidishitu, watuma bandi bana ba bwanga+ 3 kukamwipangula’mba: “Lelo abe ye Aye wa Kwiya’ni nansha tufwaninwe kutengela’ko ungi?”+ 4 Ebiya Yesu webatentulula’mba: “Endai, kasapwilei Yoano byomwaivwana ne byomwamona’bi:+ 5 Bampofu pano kebamone,+ babilema kebanange, ba makopo+ abatōkejibwa, ba bitwi nabo kebevwana, ne bafwe nabo abasangulwa, kadi balanda nabo abasapwilwa myanda miyampe.+ 6 Wa nsangaji i yewa wa kubulwa kutana mondi kintu kya kukukaja.”+

7 Abo bakyenda, Yesu washilula kulombola bibumbo myanda ya Yoano amba: “Lelo i kika kyomwaendele kukatala mu ntanda mutuputupu?+ Le i dibungu ditenkena na kivula?+ 8 Le penepo i kika kyomwaendele kukatala? Lelo i muntu uvwele bivwalwa binekena?* Mwene boba bavwele bivwalwa binekena bekalanga mu mobo a balopwe. 9 Penepo nanshi, kine kyomwaendēle i kika le? Le i kukatala mupolofeto? Bine, nemulombola’mba, i kupita ne mupolofeto mwine.+ 10 Uno’u ye mwinē myanda yālembelwe amba: ‘Talai! Nsa kutuma mukendi wami ku meso obe,* ukakulongolwela dishinda ku meso obe!’+ 11 I bine nemulombola’mba, ku boba babutwilwe na bana-bakaji, kekwamwekele mukatampe nansha umo wa kutabuka Yoano Mubatyiji, ino yewa mutyetye mu Bulopwe bwa mūlu umutabukile bukatampe.+ 12 Tamba mu mafuku a Yoano Mubatyiji kufika ne pano, Bulopwe bwa mūlu i kitungo kielela’ko bantu, kadi boba beelela’ko na kininga bebukwatanga.+ 13 Mwanda bonso, ne Bapolofeto ne Bijila, bānenene bupolofeto kufika ne kudi Yoano;+ 14 kadi shi musaka kwitabija’kyo, aye ye ‘Ediya mwine wa kwiya.’+ 15 Yewa wa matwi evwane.

16 “Le nsa kudingakanya luno lukongo pamo na ani?+ Ludi pamo bwa bana batyetye bashikete mu mansoko bela bakwabo bobakaya nabo mabila, 17 amba: ‘Twadi twimwidila lushiba, ino banwe kuja mpika; twadi tuyoyokota miyoa, ino banwe kwiyaya bya bulanda mpika.’ 18 Mo monka, Yoano waile kudya ne kutoma mpika, ino bantu kebamunena’mba, ‘Udi na ndemona.’ 19 Mwanā muntu waile udya utoma,+ ino bantu kebanena’mba, ‘Talai! Muntu wa mudyopolo, utomatoma vinyu, mulunda na basonkeji ba musonko ne babipya-mambo.’+ Nansha nankyo, tunangu tubingijibwanga* na mingilo yato.”*+

20 Penepo washilula kutopeka bibundi byaalongele’mo bilongwa bingi bya bukomo, mwanda kebesāshilepo, amba: 21 “Malwa obe, Kolezeni! Malwa obe, Betesaida! mwanda shi bilongwa bya bukomo byalongwa mwenu byālongelwe mu Tyila ne mu Shidona, longa bēsāshile kala mu bivwalwa bya masāka ne mu buto.+ 22 Ino nemulombola’mba, mu Difuku dya Butyibi, ntanda ya Tyila ne Shidona ikapēlelwa kūminina kwimutabuka.+ 23 Abe nobe Kapanama,+ le bimweka’mba ukazunzulwa kufika ne mūlu’ni? Ukatūka kufika ne mu Kibundu;*+ mwanda shi bilongwa bya bukomo byalongwa mobe byālongelwe mu Sodoma, longa ukidi’ko ne didi kūlu dino. 24 Ino nemulombola’mba, mu Difuku dya Butyibi, ntanda ya Sodoma ikapēlelwa kūminina kwimutabuka.”+

25 Ponkapo Yesu kishima-tentu kanena’mba: “Nakutendela ku meso a bonso, a Tata, Mfumu wa diulu ne ntanda, mwanda ubafi bino bintu ku ba tunangu ne bafunde ino ubasokwela’byo twana tutyetye.+ 26 Bine, abe Tata, mwanda uno o muswelo oloelelwe. 27 Bintu byonso i bimpebwe na Tata,+ ne i kutupu uyukile Mwana senene poso’nka Tata;+ kadi i kutupu uyukile Tata senene poso’nka Mwana ne yewa ense obasaka kusokwela’ye kudi Mwana.+ 28 Iyai kondi banwe baputuma na mingilo ne balēmenenwe, nami nkemutūja. 29 Selai lupungu lwami ne kuboila ñeni kondi, mwanda ngidi na ngikadila italala ne mutyima wa kwityepeja,+ kadi mukamona kutūja.* 30 Mwanda lupungu lwami i luyampe,* ne kiselwa kyami nakyo i kipēla.”

12 Mu kine kitatyi’kya, Yesu wadi upita mu madimi a miseke mu dya Sabato. Bandi bana ba bwanga baivwana nzala, bashilula kupulula bisampo bya miseke kebadi.+ 2 Bafadiseo pa kumona nabya, bamunena’mba: “Tala! Bobe bana ba bwanga abalonga kintu kijidikwe kulonga mu dya Sabato.”+ 3 Nandi webanena’mba: “Lelo kemwatangile byālongele Davida kitatyi kyēbakwete nzala aye ne bantu baādi nabo?+ 4 Mwawātwelele mu njibo ya Leza, bādya mikate milambulwe,*+ mintu yādi mimujidikwe kudya, aye nansha boba baādi nabo bene, poso enka babitobo kete?+ 5 Ne kadi le kemwatangile mu Bijila’mba mu mafuku a Sabato babitobo mu tempelo bajilulanga Sabato, ino abo ne kupya mambo mpika?+ 6 Ino ami nemulombola’mba kintu kitabukile tempelo bukata kidi pano.+ 7 Inoko, shi mwaivwanije mushintulwila kino amba, ‘Nsakanga lusa+ ke kitapwapo,’+ longa kemuponejepo bantu ba kubulwa mambo. 8 Mwanda Mwanā muntu ye Mfumwandya Sabato.”+

9 Pa kupwa kutaluka’po, waenda mu shinankonka yabo, 10 kadi tala! kwadi mwana-mulume umo wa kuboko kūmu!*+ Penepo kebamwipangula’mba, “Lelo kubelula muntu mu dya Sabato ke kijilapo?” mwanda wa bamone pa kumusambidila.+ 11 Nandi webanena’mba: “Shi udi na mukōko umo, kadi mukōko’wa ubaponena mu kīna mu dya Sabato, le i ani mu bukata mwenu kasapo kwiukwata ne kwiwabula’mo?+ 12 Muntu utabukile mukōko bulēme papo ke pepi! Nanshi ke kijilapo kulonga kintu kilumbuluke mu dya Sabato.” 13 Ebiya wanena mwana-mulume’wa amba: “Olola kuboko.” Nandi waolola’ko, ne kukoma kwakoma enka na kuboko kukwabo. 14 Ino Bafadiseo baenda kebakamukutyila kitumba kya kumwipaya. 15 Yesu pa kuyuka kino, wataluka’po. Bavule nabo bamulonda,+ nandi webabelula bonso, 16 ino webanena wibakoma’mba kebakamuyukanya ku bantu,+ 17 mwanda wa kufikidija kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto Isaya, wānenene amba:

18 “Tala! Mwingidi wami+ onatongele, muswedibwe wami, ondoelelwe!*+ Nkatūla mushipiditu wami pādi,+ kadi ukalombola patōka mwikadile boloke ku mizo. 19 Kakepotomejapo na bantu+ nansha kwela lubila, kadi i kutupu nansha umo ukevwana diwi dyandi mu bipito bikatampe. 20 I kutupu dibungu difyotoke dyakatyumuna, nansha lukamba lwa kinanu lufituka mwishi lwakabula,+ enka ne byafikija boloke ku kunekenya. 21 Bine, mizo ikakulupilanga mu dijina dyandi.”+

22 Kupwa bamuletela muntu mukwatwe na ndemona, mpofu kadi kamāma, nandi wamubelula, ponkapo kamāma’wa kanena ne kumona kamone. 23 Ebiya, bibumbo byonso byaana kebiipangula’mba: “Le uno’u abulwe kwikala Mwanā Davida?” 24 Bafadiseo pa kwivwana kino kebanena’mba: “Uno mukwetu’u kapañangapo bandemona bitupu, i na bukomo bwa Belezebuba,* mulopwe wa bandemona.”+ 25 Aye pa kuyuka milangwe yabo, webanena’mba: “Bulopwe bo-bonso bwa kwilalulula abo bwine busadikanga, kadi kibundi nansha njibo yo-yonso ya kwilalulula ayo mine keikemanapo. 26 Mo monka, shi Satana upanga Satana, nankyo welalulula aye mwine; le penepo bulopwe bwandi bukemana namani? 27 Pakwabo kadi, shi mpañanga bandemona na bukomo bwa Belezebuba, le benu bana bebapañanga na bukomo bwa ani? O mwanda bakekala benu batyibi. 28 Ino shi mpañanga bandemona na mushipiditu wa Leza, nankyo bine Bulopwe bwa Leza bubemupeta.+ 29 Nansha kadi, le muntu ubwanya namani kutwela mu njibo ya nkomokomo ne kusela bintu byandi? Poso abadikile bidi kukuta nkomokomo’wa, penepo katūta bidi mu yandi njibo. 30 Yewa ense kadipo ku wami mutamba i walwana nami, kadi yewa ense kakongakanyapo pamo nami usalakanyanga.+

31 “Pa kino nemulombola’mba, bubi ne mutonko wa miswelo yonso bikalekelwa bantu, ino mutonko wa kutuka mushipiditu keukalekelwapo.+ 32 Kimfwa, yewa ense unenena Mwanā muntu bibi, ukalekelwa;+ ino yewa ense unenena mushipiditu ujila bibi, kakalekelwapo, mhm, nansha mu ino ngikadilo ya bintu* nansha mu yoya ikāya’ko mine.+

33 “Banwe mukokeja kulumbulula mutyi ne bipa byao bine byalumbuluka, nansha kuboleja mutyi ne bipa byao bine byabola, mwanda mutyi uyukenanga ku bipa byao.+ 34 A lutundu lwa bampidi,+ le mukokeja namani kunena bintu biyampe banwe’ko babi? Mwanda kyakanwa kinenanga byobya biyudile ku mutyima.+ 35 Muntu muyampe ulupulanga bintu biyampe mu kibīko kyandi kiyampe, ino muntu mubi nandi ulupulanga bintu bibi mu kibīko kyandi kibi.+ 36 Nemulombola’mba bantu bakeshintulwilanga+ mu Difuku dya Butyibi pa mwanda wa binenwa byonso bya bituputupu byobanena; 37 mwanda i pa binenwa byobe pokabingijibwa, kadi i pa binenwa byobe pokaponejibwa.”

38 Penepo, basonekeji ne Bafadiseo bamo pa kumulondolola, kebanena’mba: “A mufundiji, tusaka tumone kiyukeno kodi.”+ 39 Ino aye webatentulula’mba: “Lukongo lubi kadi lwa makoji* lukimbanga nyeke kiyukeno, ino i kutupu kiyukeno kyolukapebwa poso’nka kiyukeno kya mupolofeto Yona.+ 40 Mwanda monka mwāikadile Yona mu difu dya mushipa mukatampe mafuku asatu dyuba ne bufuku,+ ne Mwanā muntu nandi ukekala munda mwa nshi mafuku asatu dyuba ne bufuku.+ 41 Bantu ba Nineva bakemana mu butyibi na luno lukongo kadi bakeluponeja, mwanda bēsāshile pa kusapwilwa na Yona.+ Ino tala! kintu kitabukile Yona kidi pano.+ 42 Mulopwe mukaji wa kunshi ukemana mu butyibi na luno lukongo kadi ukeluponeja, mwanda wātambile ku mfulo ya ntanda kwiya kwivwana tunangu twa Solomone.+ Ino tala! kintu kitabukile Solomone kidi pano.+

43 “Shi mushipiditu wa disubi ubatambe mu muntu, upitanga mu ntanda yampikwa mema ukimba pa kukōkolokwa, ino kutana’po mpika.+ 44 Kupwa keunena’mba, ‘Nsa kujokela mu njibo yami monavilukile’mwa,’ ao pa kufika, ubatana mu njibo mwampikwa muntu ino mukombe tō kadi mulongolole senene. 45 Penepo waenda, wakasela mishipiditu mikwabo isamba-ibidi mibi kwiutabuka, kadi ayo pa kupwa kutwela munda, yashikata’mo; ebiya ngikadilo ya mfulo ya muntu’wa yabipa kutabuka ne mibajinji mine.+ E mokikekadila ne ku luno lukongo lubi.”

46 Paadi ukīsamba na bibumbo, inandi ne banababo+ baiya kebemene panja, bakimba kwisamba nandi.+ 47 Penepo muntu umo wamunena’mba: “Tala! Inobe ne banabenu aba bemene panja, bakimba kwisamba nobe.” 48 Nandi pa kulondolola wanena yewa wadi umulombola’mba: “Lelo mama i ani, ne banabetu i bāni?” 49 Ebiya waolola kuboko, wafunka bandi bana ba bwanga, kanena’mba: “Tala! Mama ne banabetu aba kebo!+ 50 Mwanda yewa ense ulonga kiswa-mutyima kya Tata udi mūlu, ye mwanetu mwana-mulume, ye mwanetu mwana-mukaji, kadi ye mama.”+

13 Mu dine difuku’dya, Yesu watalukile ku njibo, wakashikata dya ku dijiba. 2 Penepo bino bibumbo bikatampe byamungwila, nandi waenda kukekila mu bwato kashikete, kibumbo kyonso papo kyadi kimene ku nkula.+ 3 Penepa webasapwila bintu bivule mu byelekejo,+ amba: “Talai! Mukushi umo wakakushile nkunwa.+ 4 Paadi ukusa, nkunwa imo yaponena kufula kwa dishinda, ino toni twaiya twadya’yo.+ 5 Mikwabo yaponena mu nshi ya mabwe, mwampikwa biloba bingi, ponka na ponka yamena mwanda kepadipo biloba bingi.+ 6 Ino dyuba pa kukanda, yatēma kadi yafumba mwanda keyadipo na miji. 7 Ingi nayo yaponene mu miba, ino miba pa kutama yeityinya.+ 8 Ino mikwabo nayo yaponene pa nshi milumbuluke, yashilula kupa bipa, imo misunsa 100, mikwabo 60, ingi nayo 30.+ 9 Yewa wa matwi evwane.”+

10 Penepo bana ba bwanga baiya kebamunena’mba: “Mwanda waka wibasapwila mu byelekejo?”+ 11 Nandi webalondolola’mba: “Banwe i kimupebwe kwivwanija bifibwe bikola+ bya Bulopwe bwa mūlu, ino abo kekibapelwepo. 12 Mwanda yewa ense udi na kintu, ukapebwa ne bikwabo, kadi ukamona bingibingi; ino yewa ense kadipo na kintu, ne kyadi nakyo kine kikamuyatwa.+ 13 O mwanda mwine nebasapwila mu byelekejo; mwanda kutala batalanga, ino batala bya bitupu, ne kwivwana nako bevwananga, ino bevwana bya bitupu, nansha kwivwanija buluji bwabyo mpika.+ 14 Kadi bupolofeto bwa Isaya bufikidilanga pobadi. Bunena’mba: ‘Kwivwana, mukevwana ino kwivwanija buluji bwakyo nansha dimo mpika, ne kutala, mukatala, ino kumona nansha dimo mpika.+ 15 Mwanda mutyima wa bano bantu ulēmanga, kadi baivwene na matwi abo ino kwitaba mpika, ne kadi bapūtyile meso abo, kutyina bakamona nansha dimo na meso abo ne kwivwana na matwi abo nansha kwivwanija buluji bwabyo na mityima yabo amba balamuke penepa nami nebabelule.’+

16 “Inoko meso enu i a nsangaji mwanda amonanga, ne matwi enu mene mwanda evwananga.+ 17 Mwanda nemulombola bine amba, bapolofeto ne bantu boloke bavule bāsakile kumona bintu byomubandila’bi ino kebāmwene’byopo,+ ne kwivwana bintu byomwivwana’bi ino kebāivwene’byopo.

18 “Pano tejai kyelekejo kya muntu wakushile nkunwa.+ 19 Shi muntu waivwana mwanda wa Bulopwe inoko kwivwanija buluji bwao mpika, mubi+ wiyanga wasompola kyokya kyakushilwe mu mutyima wandi; ino’i yo yoya yakushilwe kufula kwa dishinda.+ 20 Ino yoya yakushilwe mu nshi ya mabwe, i yewa wivwana mwanda ponka na ponka waitabija’o na nsangaji.+ 21 Ino kadipo na miji munda mwandi o mwanda wendelelanga kitatyi kityetye, penepo byamalwa nansha kupangwapangwa pangala pa uno mwanda pa kutamba, ponka na ponka wakukala. 22 Yoya yakushilwe mu miba nayo, i yewa wivwana mwanda, inoko kuzumbija mutyima kwa ino ngikadilo ya bintu*+ ne kyongo kya bya bupeta byatyinya mwanda, penepo nao wabulwa kupa bipa.+ 23 Yoya yakushilwe mu nshi milumbuluke, i yewa wivwana mwanda waivwanija ne buluji bwao, na bubine upanga bipa ne kwivudija, imo misunsa 100, mikwabo 60, ingi nayo 30.”+

24 Webapele kyelekejo kikwabo, amba: “Bulopwe bwa mūlu bubwanya kudingakanibwa na muntu wakushile nkunwa milumbuluke mu budimi bwandi. 25 Abo bantu bakilēle, walwana nandi waiya, wakuna biyombo bityani mu ñano kupwa wataluka. 26 Misele ya ñano pa kumena ne kupa miseke, biyombo bityani nabyo byamweka. 27 Kwivwana bapika ba mwinē njibo baiya kebamunena’mba, ‘A mfumwetu, mwene wakushile nkunwa milumbuluke mu budimi bobe? Penepo mubaikala namani biyombo bityani?’ 28 Nandi webanena’mba, ‘I muntu umo, walwana, walonga kyakyo.’+ Bapika bamunena’mba, ‘Le usaka nanshi twende tukebikonge?’ 29 Nandi amba, ‘Aa, kutyina’mba pa kukonga biyombo bityani, mwakatukwina’ko ne ñano mine kumo. 30 Lekai byonso bitamine pamo kufika ne ku mwangulo, ebiya pa kitatyi kya mwangulo, nkalombola bangudi amba: Kongai bidi biyombo bityani ne kwibikuta bīta mwa kwibisōkela; kupwa kongakanyai ñano mu kibīko kyami.’”+

31 Webapele kyelekejo kikwabo, amba: “Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa luze lwa mutade, lwayete muntu wakelukuna mu budimi bwandi.+ 32 Alo, na bubine, i lutyetye bininge kutabuka nkunwa yonso, ino shi lubatama, ke kimuna kikatampe kutabuka byonso kadi lwalamukanga ke mutyi, ne byoni bya mūlu kebīya kwikala ku misambo yao.”

33 Webalombola kyelekejo kikwabo amba: “Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa kiyujo kyayete mwana-mukaji wekisobakanya na bipimo bikatampe bisatu bya bukula enka ne byatatukile mukama onso mutuntulu.”+

34 Bino byonso’bi Yesu wadi usapwila’byo bibumbo na byelekejo. Bine, kadipo wisamba nabo pampikwa kyelekejo,+ 35 mwanda wa kufikidija kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto wānenene amba: “Nkāsama kyakanwa kyami na byelekejo; nkasapula bintu byāfilwe tamba ku ñanjilo.”*+

36 Kupwa, aye pa kutalula bibumbo, wakatwela mu njibo. Penepo bandi bana ba bwanga baiya kwadi kebamunena’mba: “Witushintulwile’po kyelekejo kya biyombo bityani bya mu budimi.” 37 Nandi walondolola’mba: “Mukushi wa nkunwa milumbuluke i Mwanā muntu; 38 budimi i ino ntanda.+ Nkunwa milumbuluke nayo i bana ba Bulopwe, ino biyombo bityani i bana ba yewa mubi,+ 39 kadi walwana wakushile’byo i Dyabola. Mwangulo i mvuyo ya ngikadilo ya bintu,* ne bangudi nabo i bamwikeulu. 40 Nanshi, monka mukongelwanga biyombo bityani ne kusōkwa’byo mu mudilo, ne ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu* nako kikekalanga’nka nabya.+ 41 Mwanā muntu ukatuma bamwikeulu bandi, bakakongela panja pa Bulopwe bwandi bintu byonso bikukaja ne bantu bajilulajilula bijila, 42 penepo bakebela mu nkelwa ya mudilo.+ Mo mobakadila madilo ne kwishenkenya meno. 43 Mu kine kitatyi’kya boloke bakeñenya tō pamo bwa dyuba+ mu Bulopwe bwa Shabo. Yewa wa matwi evwane.

44 “Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa kyabulēme kifibwe mu budimi, kyatene muntu wekifya; kadi pa mwanda wa nsangaji yandi, waenda kukapoteja bintu byonso byaadi nabyo wapota bobwa budimi.+

45 “Kadi Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa nsunga wendakana ukimba malungo malumbuluke. 46 Aye pa kusokola dilungo dimo dya bulēme nakampata, waenda kukapoteja bukidi bonka bintu byonso byaadi nabyo wedipota.+

47 “Kadi Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa bukonde bwa nkokwa bute pa dijiba, bukongakanya mwita wa miswelo ne miswelo. 48 Abo pa kuyula bā, bebukokela ku nkula, ebiya bashikata kebakonge mwita muyampe+ beomeka mu bintu, ino wampikwa kufwaninwa+ bewela kulampe. 49 E mobikekadila ne ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.* Bamwikeulu bakatamba ne kusansanya babi mu boloke 50 penepo bakebela mu nkelwa ya mudilo. Mo mobakadila madilo ne kwishenkenya meno.

51 “Lelo mubaivwanija buluji bwa bino byonso?” Nabo bamulondolola’mba: “En-en.” 52 Ebiya webanena’mba: “Byobidi nankyo, mufundiji ense wa bantu mufundijibwe myanda ya Bulopwe bwa mūlu, udi pamo bwa muntu, mwinē njibo, ulupula mu kibīko kyandi kya byabulēme bintu bipya ne bikulu.”

53 Yesu pa kupwa bino byelekejo, wataluka’po. 54 Aye pa kufika mu yabo ntanda,+ washilula kwibafundija mu shinankonka yabo, nabo batendela kebeipangula’mba: “Le uno muntu wamwene tuno tunangu ne bino bilongwa bya bukomo kwepi?+ 55 Le uno’u ke ayepo mwanā sendwe wa mbao?+ Mwene inandi i Madia, ne banababo bana-balume i ba Yakoba, Yosefa, Shimona ne Yudasa?+ 56 Ne banababo bana-bakaji nabo mwene tudi nabo bonso muno? Le penepo uno muntu wamwene bino bintu byonso kwepi?”+ 57 Penepo bashilula kukukala pa mwanda wandi.+ Ino Yesu webanena’mba: “Mupolofeto ulēmekwanga konso, ino kalēmekwangapo’nka mu yabo ntanda ne mu njibo yandi aye mwine.”+ 58 Penepo kalongele’mopo bilongwa bivule bya bukomo mwanda kebadipo na lwitabijo.

14 Pa kine kitatyi’kyo Heloda, muledi wa kipindi kya ntanda,* waivwana myanda ya Yesu,+ 2 penepo wanena bengidi bandi amba: “Uno’u i Yoano Mubatyiji. Wasanguka mu lufu, o mwanda mwine ulonga bino bilongwa bya bukomo.”+ 3 Heloda* wakwete Yoano wamukuta, wamwela mu kifungo pa mwanda wa Helodyasa, mukaja mwanabo Fidipa.+ 4 Mwanda Yoano wadi umunena’mba: “I kijila abe kumuyata.”+ 5 Inoko, nansha byaadi usaka kumwipaya, wadi utyina kibumbo mwanda badi bamumwene amba i mupolofeto.+ 6 Ino mu difuku dya kuvuluka kubutulwa+ kwa Heloda, mwanā Helodyasa mwana-mukaji waja’ko kadi wasangaja Heloda bininge+ 7 nandi walaa ne kutyipa mutyipo amba kyonso kyakalomba kikamupebwa. 8 Penepo aye pa kusoñanibwa na inandi, wanena’mba: “Umpe mutwe wa Yoano Mubatyiji pa nsāni.”+ 9 Nansha mulopwe byaafītyilwe mutyima, ino pa mwanda wa mityipo yawatyipile ne pa mwanda wa bantu bawadi udya nabo,* wasomanya umupebwe. 10 Penepo watumanya bakatēte mutwe wa Yoano mu kifungo. 11 Kadi mutwe wandi waletelwe pa nsāni wapebwa nsongwakaji’wa, nandi wakatūla’o kudi inandi. 12 Kupwa bandi bana ba bwanga baiya, basela umbidi wandi bakeujīka; ebiya baenda kukasapwila’mo ne Yesu. 13 Pa kwivwana kino, Yesu wataluka’po lwa bwato kaenda kufula mwanda wa kwitolwela kwa bunka. Inoko bibumbo pa kwivwana nabya, byatamba mu bibundi kebimulonda lwa nshi.+

14 Aye pa kufika ku ntanda, wamona kibumbo kikatampe, nandi webakwatyilwa lusa,+ kabelula badi babela umbukata mwabo.+ 15 Ino kyolwa pa kōloba, bandi bana ba bwanga baiya kwadi kebanena’mba: “Kuno i kufula kadi nsá ke myende bininge; talula bibumbo bya bantu, bende mu bibundi bakepotele byakudya.”+ 16 Inoko Yesu webanena’mba: “Kebakitaluka; mwibapei byakudya.” 17 Nabo kebamunena’mba: “Ketudipo na kintu pano, tudi enka na mikate itano ne twita twa lui tubidi kete.” 18 Nandi amba: “Kandetelei’byo kuno.” 19 Ebiya wasoñanya bibumbo bishikate pa biyombo. Penepo watekuna mikate itano ne twita twa lui tubidi, watala mūlu, waesela,+ kupwa watyumuna mikate wapa’yo bana ba bwanga, bana ba bwanga nabo kebape’yo bibumbo. 20 Ponkapo bonso badya ne kwikuta baikuta, kadi baboya bipindi byashele’ko, bilala 12 biyule bā.+ 21 Boba badile badi bana-balume kubwipi kwa 5 000, ne bana-bakaji ne bana batyetye.+ 22 Penepa, ne kwija kwine mpika, waikija bandi bana ba bwanga mu bwato babadikile bobwa bukila, aye patalula bidi bibumbo.+

23 Pa kupwa kutalula bibumbo, wakanda ku lūlu bunka kukalombela.+ Pokyadi ke kyolwa bininge, wadi’ko bunka bwandi. 24 Ino papo bwato bwadi kebudi kulampe ku mametele tutwa* na ku ntanda, bulwa na mantanki, mwanda kivula kyadi kīya mobenda. 25 Ebiya mu kilo kya buná kya bufuku,* waiya kobadi, ulandala pa dijiba. 26 Abo pa kumumona ulandala pa dijiba, bana ba bwanga bavutakanibwa mutyima, kebanena’mba: “I kimonwa!” Kebaila mwanda wa moyo. 27 Ponka na ponka Yesu webanena’mba: “Kankamanai! I amiwa; kemwakikwatwai moyo.”+ 28 Petelo wamutentulula’mba: “A Mfumwami, shi i abewa, ngite nami ngiye kodi nandala pa mema.” 29 Nandi amba: “Iya!” Penepo Petelo, watūka mu bwato, kalandala pa mema wenda dya kudi Yesu. 30 Ino pa kutala kimpumpu kya luvula’kya, moyo wamukwata. Kadi aye pa kushilula kushika, waela lwanji amba: “A Mfumwami, mpandije’po!” 31 Ponkapo Yesu waolola kuboko, wamukwata kamunena’mba: “Abe wa lwitabijo lutyetye, mwanda waka wadi kotatana, a?”+ 32 Ino abo pa kupwa kukanda mu bwato, ne kimpumpu kya luvula kine kyatalala. 33 Boba badi mu bwato kebamufukatyila,* amba: “Bine abe wi Mwanā Leza.” 34 Kupwa baabukila bukila bwa ntanda ya Ngenesaleta.+

35 Bantu ba kwine’kwa pa kujingulula’mba i aye, batumanya musapu ku ntanda yonso ya koku ne koku, ebiya bantu kebamuletela boba bonso badi babela. 36 Kabidi bamwisāshila’mba batenge’tu nansha ku manyamvwa a kivwalwa kyandi kya pangala,+ kadi bonso badi batenga’ko ne kukoma badi bakoma nkē.

15 Ebiya Bafadiseo ne basonekeji+ batamba ku Yelusalema baiya kudi Yesu, kebanena’mba: 2 “Mwanda waka bobe bana ba bwanga bajilula kishi kya bantu ba pa kala? Kimfwa, keboyangapo* ku makasa pa kudya byakudya.”+

3 Nandi pa kwibalondolola webanena’mba: “Lelo banwe nenu kyomujilwilanga kijila kya Leza pa mwanda wa kishi kyenu i kika le, a?+ 4 Kimfwa, Leza wānenene amba, ‘Lēmeka shobe ne inobe,’+ kadi amba, ‘Yewa unena* shandi nansha inandi bibi epaibwe.’+ 5 Ino banwe munenanga’mba, ‘Yewa ense unena shandi nansha inandi amba: “Kyonso kyondi nakyo kyowadi wa kumwena’mo i kyabuntu kipānwe kudi Leza,”+ 6 kanenwepo kulēmeka shandi nansha dimo.’ E momwaalamwina kinenwa kya Leza ke kya bitupu mwanda’tu wa kishi kyenu.+ 7 Banwe banzazangi, Isaya wādi na nsambu pa kunena myanda yenu mu bupolofeto amba:+ 8 ‘Bano bantu bandēmekanga na milomo yabo bitupu, ino mityima yabo idi kulampe nami. 9 I bya bitupu byobantōtanga, mwanda bafundijanga bijila bya bantu amba yo mfundijo.’”+ 10 Penepo waita kibumbo pabwipi kaebanena’mba: “Tejai kadi ivwanijai buluji bwa kino:+ 11 Kyokya kitwela mu kyakanwa kya muntu kekimusubijangapo, ino kyokya kilupuka mu kyakanwa kya muntu kyo kimusubijanga.”+

12 Penepo bana ba bwanga baiya kebamunena’mba: “Le uyukile amba Bafadiseo badi abakukala pa kwivwana byowadi ubanena’bya?”+ 13 Nandi pa kulondolola wanena’mba: “Kyonso kimena kyampikwa kukunwa na Tata wa mūlu kikatukunwa. 14 Mwibalekei. I batulombwe bampofu. Mwanda shi mpofu uludika mpofu mukwabo, bonso babidi bakaponena mu kīna.”+ 15 Petelo watentulula’mba: “Witushintulwilepo bidi kino kyelekejo.” 16 Penepo nandi wanena’mba: “Ne banwe nenu kemwaikele na ñeni ne pano?+ 17 Le kemujingulwilepo amba kintu kyonso kitwela mu kyakanwa kipitanga mu kifu kupwa kyakelwa ku musalani? 18 Inoko, byonso bilupukanga mu kyakanwa bitambanga ku mutyima, kadi bino bintu byo bisubijanga muntu.+ 19 Kimfwa, ku mutyima kutambanga milangwe mibi:+ butapani, makoji, busekese,* bwivi, bukamoni bwa bubela, ne mutonko. 20 Bino byo bintu bisubijanga muntu; ino kudya byakudya pampikwa koya ku makasa* kekusubijangapo muntu.”

21 Yesu pa kutaluka’po, waenda mu ntanda ya Tyila ne Shidona.+ 22 Kadi tala! mwana-mukaji umo mwine Fenisea wa ku ntanda’ya waiya kaela mabila’mba: “Mfwile’ko lusa, Mfumwami, Mwanā Davida. Wami mwana mwana-mukaji i mukwatwe na ndemona byamalwa.”+ 23 Ino aye kanenepo kishima nansha kimo kya kumulondolola. Penepa bandi bana ba bwanga baiya kebamunena’mba: “Mupange ende, mwanda yeu wiya witwela mabila kunyuma.” 24 Nandi watentulula’mba: “Nkyatuminwepo ku bantu bakwabo, poso enka ku mikōko mijimine ya njibo ya Isalela.”+ 25 Ino mwana-mukaji’wa waiya, wamufukatyila,* kanena’mba: “A Mfumwami, nkwashe’ko!” 26 Nandi wamulondolola’mba: “Ke biyampepo kusela mukate wa bana koela’o tubwa.” 27 Aye nandi amba: “I amo, Mfumwami, ino na bubine tubwa tudyanga bukūku bupona ku meza a bamfumwato.”+ 28 Ebiya Yesu wamulondolola’mba: “Abe mwana-mukaji, lwitabijo lobe i lukatampe; kikulongelwe monka mowasakila.” Penepo wandi mwana mwana-mukaji wabeluka tamba’nka mu mine nsá’ya.

29 Yesu pa kutaluka’po, waiya kubwipi na Dijiba dya Ngadilea,+ aye pa kupwa kukanda ku lūlu, washikata kwine’kwa. 30 Penepo bibumbo bikatampe byamufwena, byaiya na basunkuta, balemane, bampofu, batumāma, ne bakwabo bavule bene, bebalādika ku maulu andi, nandi webabelula.+ 31 Ponkapo kibumbo kyatendela pa kumona batumāma kebanena, balemane bakoma, basunkuta kebenda, ne bampofu nabo kebamone, ne kutumbija kebatumbija Leza wa Isalela.+

32 Ino Yesu waita bandi bana ba bwanga kaebanena’mba: “Nakwatyilwa kibumbo lusa+ mwanda abashikata nami ke mafuku asatu ino kebadipo na kintu kya kudya. Nkisakilepo kwibanena bende na nzala,* mwanda bakokeja kupona mpanga mwishinda.”+ 33 Inoko, bana ba bwanga kebamunena’mba: “Le kuno kufula namino tusa kusokola kwepi mikate ibwanya kwikuta kibumbo kikata nenki?”+ 34 Byobiya Yesu webanena’mba: “Le mudi na mikate inga?” Nabo amba: “Isamba-ibidi, ne twita twa lui tutyetye.” 35 Penepo, pa kupwa kulombola kibumbo kishikate pa nshi, 36 wayata mikate isamba-ibidi ne twita’twa, wafwija’ko, kupwa weityumuna kape’yo bana ba bwanga, bana ba bwanga nabo kebape’yo bibumbo.+ 37 Ebiya bonso badya baikuta, kadi baboya bilala bikatampe* bisamba-bibidi biyule bipindi byashele’ko.+ 38 Ino boba badile badi bana-balume 4 000, ne bana-bakaji ne bana batyetye. 39 Ku mfulo, aye pa kupwa kutalula bibumbo, waikila mu bwato waiya ku ntanda ya Makadana.+

16 Penepo Bafadiseo ne Basadusea bamufwena, kadi pa kumutompa, bamunena ebalombole kiyukeno kya mūlu.+ 2 Nandi pa kulondolola webanena’mba: “Shi kyolwa kibaoloba, munenanga’mba, ‘Kusa kwikala biyampe, mwanda kūlu kubatyile pyā,’ 3 lubanga nalo amba, ‘Kusa kwikala mashika, ne mvula dyalelo, mwanda kūlu kubatyile pyā ino ako’ko makumbi fututu.’ Muyukile’ko kushintulula mumwekelo wa kūlu, ino biyukeno bya bitatyi, kubwanya kwibishintulula mpika. 4 Lukongo lubi kadi lwa makoji* lukimbanga nyeke kiyukeno, ino i kutupu kiyukeno kyolukapebwa+ poso’nka kiyukeno kya Yona.”+ Ponkapo wataluka’po, webashiya kaenda.

5 Ebiya bana ba bwanga batyibuluka bobwa bukila kadi baidilwe kusela mikate.+ 6 Yesu webanena’mba: “Pūtulai meso, kadi dyumukai kiyujo kya Bafadiseo ne Basadusea.”+ 7 Penepo baanza kunena abo bene na bene amba: “Ketuselelepo mikate.” 8 Yesu pa kuyuka kino, wanena’mba: “Banwe ba lwitabijo lutyetye, i kika kyomunenena banwe bene na bene amba kemudipo na mikate? 9 Lelo kemwajingulwile mwanda mwine, nansha kadi le kemuvulukilepo mikate itano yadile boba 5 000 ne bungi bwa bilala byomwaboile’po?+ 10 Nansha mikate isamba-ibidi yadile boba 4 000 ne bungi bwa bilala bikatampe* byomwaboile’po?+ 11 Le penepo mubakomenwa namani kujingulula’mba nkimunenangapo myanda ya mikate? Ino dyumukai kiyujo kya Bafadiseo ne Basadusea.”+ 12 Penepo baivwanija’mba kadipo wisambila pa kudyumuka kiyujo kya mikate, ino i pa kudyumuka bufundiji bwa Bafadiseo ne Basadusea.

13 Yesu pa kwiya ku ntanda ya Kesalea Fidipai, waipangula bandi bana ba bwanga’mba: “Le bantu banenanga’mba Mwanā muntu i ani?”+ 14 Nabo banena’mba: “Bamo banenanga’mba i Yoano Mubatyiji,+ bakwabo amba i Ediya,+ bangi nabo amba i Yelemia nansha umo wa mu bapolofeto.” 15 Nandi webanena’mba: “Le banwe nenu, munenanga’mba ne ani?” 16 Shimona Petelo wamulondolola’mba: “Abe wi Kidishitu,+ Mwanā Leza mūmi.”+ 17 Penepa Yesu wamutentulula kanena’mba: “Wi wa nsangaji abe Shimona mwanā Yona, mwanda ke mwitapo ne mashi* byakusokwela’kyo, ino i Tata udi mūlu wakusokwela’kyo.+ 18 Kadi, nakunena’mba: Abe wi Petelo,+ kadi pa dino dibwe+ nkōbaka’po kipwilo kyami, ne bibelo bya Kibundu* kebikekitādilapo. 19 Nkakupa mfungulo ya Bulopwe bwa mūlu, kadi kyonso kyowakakuta pano panshi kikekala kikutwe kala mūlu, ne kyonso kyowakakutulula pano panshi kikekala kikutululwe kala mūlu.” 20 Ebiya walombola ukoma bana ba bwanga’mba kebakisapwila muntu nansha umo amba aye ye Kidishitu.+

21 Kushilwila penepa, Yesu waanza kulombola bandi bana ba bwanga’mba ufwaninwe kwenda ku Yelusalema, kukasusulwa bininge na bakulumpe ne babitobo bakulu ne basonekeji ne kwipaibwa, kadi mu difuku dya busatu ukasangulwa.+ 22 Penepo, Petelo wamukokela kufula waanza kumufunina’mba: “A Mfumwetu, wididile’ko lusa; kino kekikakufikilapo nansha dimo.”+ 23 Ino aye wavundamuka, kanena Petelo amba: “Jokela mu nyuma, abe Satana! Wi kikukaja kondi mwanda abe ulañanga milangwe ya bantu ke milangwepo ya Leza.”+

24 Penepo Yesu wanena bandi bana ba bwanga’mba: “Shi muntu usaka kunonda, nankyo epele aye mwine, asele mutyi wandi wa masusu* kadi anonde nyeke.+ 25 Ke-muntu yewa ense usaka kupandija būmi bwandi* ukebujimija, ino yewa ense ujimija būmi bwandi* pa mwanda wa amiwa ukebumona.+ 26 Na bubine, i kamweno’ka kakamwena’mo muntu shi wanekenya ntanda yonso ino wajimija būmi bwandi?*+ Ne kadi lelo muntu ukapāna kika kya kwishinta na būmi bwandi?*+ 27 Mwanda Mwanā muntu ufwaninwe kwiya mu ntumbo ya Shandi na bamwikeulu bandi, kadi ukalubwila muntu ne muntu mwendele mwikadilo wandi.+ 28 I bine nemulombola’mba kudi bamo bemene pano’pa kebakafupo poso’nka bamone bidi Mwanā muntu wiya mu Bulopwe bwandi.”+

17 Mafuku asamba pa kupita’po, Yesu wasela ba Petelo ne Yakoba pamo ne mwanabo Yoano, wakanda nabo ku lūlu lulampe kwa bunka bwabo.+ 2 Penepo washinta ku meso abo; mpala yandi keyeñenya pamo bwa dyuba, ne bivwalwa byandi bya pangala kebikelema tō* pamo bwa kitōkeji.+ 3 Kadi tala! kwebamwekela Mosesa ne Ediya kebesambe nandi. 4 Penepo Petelo wanena Yesu amba: “A Mfumwetu, i kipite buya twikale pano. Shi usakile, nsa kushimika mapema asatu pano, umo obe, mukwabo wa Mosesa, ungi nandi wa Ediya.” 5 Aye ukinena, tala! dikumbi dilelema dyebapūta, ponkapo diwi dyatamba mu dikumbi kedinena’mba: “Uno’u i wami Mwana, muswedibwe, ondoelelwe.+ Mwivwanei.”+ 6 Bana ba bwanga pa kwivwana nabya, bapona mapala abo panshi kadi bakwatwa moyo mukatampe. 7 Penepa Yesu wafwena pabwipi, webatenga, kanena’mba: “Imanai. Kemwakikwatwai moyo.” 8 Abo pa kutulula meso, kebamwenepo muntu mukwabo poso’nka Yesu bunka bwandi. 9 Pobadi batūka ku lūlu, Yesu webasoñanya’mba: “Kemwakilombolai muntu nansha umo kino kimonwa enka ne bisangulwa Mwanā muntu mu bafwe.”+

10 Ebiya bana ba bwanga bamwipangula’mba: “Penepo mwanda waka basonekeji banenanga’mba Ediya ufwaninwe bidi kwiya?”+ 11 Nandi walondolola’mba: “Ediya shandi wiyanga kadi ukajokeja bintu byonso.+ 12 Inoko, nemulombola’mba Ediya ke mwiye kala, kadi kebamujingulwilepo ino bamulongele monso mobadi basakila.+ Muswelo umo onka, Mwanā muntu usa kususuka ku makasa abo.”+ 13 Penepo bana ba bwanga baivwanija’mba wadi wibalombola myanda ya Yoano Mubatyiji.

14 Ebiya abo pa kufika kwadi kibumbo,+ mwana-mulume umo wamufwena, wamufukatyila mu manwi kanena’mba: 15 “A Mfumwami, ivwanina’po wami mwana lusa mwanda udi na kijilangoa kadi ubela. Uponenanga divule dine mu mudilo ne mu mema.+ 16 Namuletanga kudi bobe bana ba bwanga, ino abatunya kumubelula.” 17 Yesu watentulula kanena’mba: “Yō, lukongo lwampikwa lwitabijo kadi lunyengakane,+ le nkendelela nenu kufika ne kitatyi’ka? Le nkemutūkijija mutyima kufika ne kitatyi’ka? Ndetelei’ye kuno.” 18 Penepo Yesu wafunina ndemona, nandi wamutamba’mo, ne mwana mwana-mulume’wa wabeluka tamba’nka mu mine nsá’ya.+ 19 Ebiya bana ba bwanga baiya kudi Yesu dya kufula kebanena’mba: “Mwanda waka tubakomenwanga kumupanga?” 20 Webanena’mba: “I mwanda wa lwitabijo lwenu lutyetye. Mwanda i bine nemulombola’mba, shi mudi na lwitabijo lwa bukata bwa luze lwa mutade, mukanena luno lūlu amba, ‘Taluka pano enda kokwa,’ nalo lwataluka, kadi i kutupu kintu kikemukomena.”+ 21* ——

22 Pobadi bebungile pamo mu Ngadilea, e pebanenene Yesu amba: “Mwanā muntu usa kwabwa mu makasa a bantu,+ 23 kadi bakamwipaya, ne mu difuku dya busatu, ukasangulwa.”+ Penepo nabo bafītwa mutyima fututu.

24 Abo pa kufika mu Kapanama, bana-balume basonkeja musonko wa ndakuma* ibidi bafwena Petelo kebanena’mba: “Lelo mufundiji wenu kafutangapo musonko wa ndakuma ibidi?”+ 25 Nandi wanena’mba: “Aa, ufutanga.” Inoko, aye pa kutwela mu njibo, Yesu wabadikila kumunena’mba: “A Shimona, le ulanga namani? Le balopwe ba ntanda bafutyijanga bāni bitanshi ne musonko wa muntu ne muntu? Le i babo bana’ni, i beni?” 26 Aye pa kunena’mba: “I beni,” Yesu wamunena’mba: “Nanshi na bubine bana kebasonkangapo. 27 Ino kutyina’tu kwibakukaja,+ enda ku dijiba, ukalobe na bulobo,* ebiya yata mushipa mubajinji owakasamuna’wa, posa kwiupūtula mu kyakanwa, usa kutana’mo kityele kya ndalama.* Yata’kyo ukebafute musonko wami ne obe.”

18 Mu kine kitatyi’kya bana ba bwanga baiya kubwipi na Yesu kebanena’mba: “Lelo na bubine i ani utabukile bukatampe mu Bulopwe bwa mūlu?”+ 2 Ponkapo waita mwana mutyetye, wamwimika umbukata mwabo 3 kanena’mba: “I bine nemulombola’mba, shi kemwalamukilepo* ne kwikala pamo bwa bana batyetye,+ kemukatwelapo nansha dimo mu Bulopwe bwa mūlu.+ 4 Nanshi, ense uketyepeja pamo bwa uno mwana mutyetye ye aye utabukile bukatampe mu Bulopwe bwa mūlu;+ 5 kadi ense utambula yewa udi pamo bwa uno mwana mutyetye mu dijina dyami nankyo wantambula ne ami mwine. 6 Ino ense ukukaja umo wa mu bano batyetyetyetye bangitabija ami, kyadi kya kumwikadila biyampe kumukutyila mwishingo dibwe dya mpelo dijokolojibwanga na mpunda, ashike pa dijiba.+

7 “Malwa ayo ino ntanda mwanda wa bikukaja! Na bubine, bikukaja bifwaninwe’nka kwiya, ino malwa andi yewa muntu kwiila kikukaja! 8 Penepo shi kuboko nansha kulu kobe kukukukaja, keta’ko wele’ko kulampe nobe.+ I kipite buya kodi kutwela mu būmi mulemane nansha usunkuta kupita’ko kwelwa na maboko onso abidi nansha na maulu onso abidi mu mudilo wa nyeke.+ 9 Kadi shi diso dyobe dikukukaja, nankyo bongotola’dyo wele’dyo kulampe nobe. I kipite buya kodi kutwela mu būmi na diso dimo kupita’ko kwelwa na meso onso abidi mu Ngehena* ya mudilo.+ 10 Tadijai kutyina’mba mwakafutulula umo wa mu bano batyetyetyetye, mwanda nemulombola’mba bamwikeulu babo momwa mūlu babandilanga nyeke mpala ya Tata udi mūlu.+ 11* ——

12 “Le mulanga namani? Shi muntu udi na mikōko 100 ino kubajimina umo,+ abulwepo kushiya yoya 99 mu ngulu kaenda kukakimba owa umo wajimina?+ 13 Kadi shi weutana, nemulombola na bubine amba, ukeusangela mpata kupita’ko yoya 99 yampikwa kujimina. 14 Mo monka, Tata* udi mūlu nandi kasangelangapo nansha umo wa mu bano batyetyetyetye oneke.+

15 “Pakwabo kadi, shi mwanenu walonga bubi, enda ukamusokwele kilubo kyandi* pa bubidi bwenu.+ Shi wakwivwana nabya ubaaluja mwanenu.+ 16 Ino shi kakwivwenepo, sela muntu umo nansha babidi, amba pa bukamoni bwa* batumoni babidi nansha basatu mwanda onso uketabijibwa.+ 17 Shi kebevwenepo ne abo bene, nankyo lombola kipwilo. Shi kevwenepo ne kipwilo kine, nabya ekale kodi pamo’nka bwa muntu wa mizo+ ne pamo bwa musonkeji wa musonko.+

18 “I bine nemulombola’mba, bintu byonso byomwakakuta pano panshi bikekala bintu bikutwe kala mūlu, kadi bintu byonso byomwakakutulula pano panshi bikekala bintu bikutululwe kala mūlu. 19 Ne kadi nemulombola bine amba, shi babidi umbukata mwenu abeivwanika kintu kyo-kyonso kya mvubu kya kulomba, kikebalongelwa monka pa mwanda wa Tata udi mūlu.+ 20 Mwanda popa padi babidi nansha basatu bebungile pamo mu dijina dyami,+ nami ngidi ponka umbukata mwabo.”

21 Penepo Petelo waiya kwadi kamwipangula’mba: “A Mfumwetu, i misunsa inga le īmpya mwanetu mambo yomfwaninwe kumulekela? Lelo i kufika ne pa misunsa isamba-ibidi?” 22 Yesu wamulondolola’mba: “Nakulombola’mba, ke enkapo kufika ne pa misunsa isamba-ibidi kete, aa, ino i kufika ne pa misunsa 77.+

23 “O mwanda mwine Bulopwe bwa mūlu bubwanya kudingakanibwa na mulopwe wasakile kulandula bapika bandi mapu. 24 Paashilwile kwibalandula, bamuletele muntu umo wadi umwapwile talenta 10 000.* 25 Ino byakadipo na muswelo wa kufuta’yo, mfumwandi wasoñanya bamupoteje aye mwine ne wandi mukaji ne bandi bana ne bintu byonso byaadi nabyo mwa kufutyila mapu’a.+ 26 Penepo, umpika wapona panshi kamufukatyila,* koku unena’mba, ‘Ntūkijije’ko mutyima, nsa kukufuta byonso.’ 27 Pa kumwivwanina lusa, mfumwandya uno umpika wamuleka ende, ne mapu mene wamulekela’o.+ 28 Ino uno umpika watamba, wakatana umpika mukwabo, wadi umwapwile ndenadi* 100, penepo wamukwata, wamufina lukono, kamunena’mba, ‘Futa byonso byoungapwile.’ 29 Penepa, umpika mukwabo’wa wapona panshi kamuzenze amba, ‘Ntūkijije’ko mutyima, nsa kukufuta.’ 30 Inoko aye wapela, waenda kukamweleja mu kifungo enka ne byafuta byaadi wapwile. 31 Ebiya bapika bakwabo pa kumona bino byapita, mutyima webafīta fututu, baenda kukasapwila mfumwabo byonso byapitanga. 32 Penepo mfumwandi wamwityija kamunena’mba: ‘Abe umpika mubi, ami nakulekēle mapu obe onso powanzenzele. 33 Lelo nobe kufwaninwepo kufwila umpika mukwenu lusa monka monakufwidile lusa?’+ 34 Byobiya, mfumwandi pa kukalabala bya mwiko, wamupāna ku balami ba kifungo enka ne byafuta byonso byaadi wapwile. 35 Ne Tata wa mūlu nandi ukemulonga enka namino+ shi umo ne umo mu bukata mwenu kalekelangapo mwanabo na mutyima umo.”+

19 Papwile Yesu kunena bino bintu, wataluka ku Ngadilea waenda ku mikalañano* ya Yudea bobwa bukila bwa Yodano.+ 2 Kadi bibumbo bikatampe bya bantu byamulonda, nandi webabelula kwine’kwa.

3 Ebiya Bafadiseo baiya kwadi, na mulangwe wa kumutompa, bamwipangula’mba: “Lelo ke kijilapo muntu kulubula wandi mukaji pa myanda yo-yonso?”+ 4 Aye pa kulondolola wanena’mba: “Le kemwatangilepo amba yewa wēbapangile tamba ku ngalwilo wēbalongele ba mwana-mulume ne mwana-mukaji+ 5 ne kunena’mba: ‘O mwanda mwine mwana-mulume ukashiya shandi ne inandi kadi ukalamata wandi mukaji, penepo abo babidi bakekala ngitu imo’?+ 6 Papo kebakidipo babidi, aa, ino ke ngitu imo. Nanshi kyokya kyakuta Leza pamo mu lupungu, muntu nansha umo kakikalañanya’kyo.”+ 7 Nabo bamunena’mba: “Penepo, mwanda waka Mosesa wāsoñenye kupa mukaji mukanda wa kumupanga ne kumulubula?”+ 8 Nandi webanena’mba: “Pa mwanda wa mityima yenu myūmu, Mosesa wēmulekele mulubule bakaji benu,+ ino kekyādipo nankyo tamba ku ngalwilo.+ 9 Ami nemunena’mba yewa ense ulubula wandi mukaji shi ke’nkapo pa mwanda wa busekese,* kadi wasonga ungi nankyo walonga makoji.”+

10 Bana ba bwanga bamunena’mba: “Shi bidi nankyo pa bukata bwa mwana-mulume ne wandi mukaji, nabya ke biyampepo kusonga.” 11 Nandi webanena’mba: “Ke bantu bonsopo betabijanga wao mwanda, poso enka boba badi na kyabuntu.+ 12 Mwanda kudi bantungu babutulwe’nka nabya, kudi bantungu batungulwe na bantu, kadi kudi ne bantungu betungwile abo bene pa mwanda wa Bulopwe bwa mūlu. Yewa ubwanya kwitabija’o etabije’o.”+

13 Ebiya, bamuletēle bana batyetye amba ebatenteke makasa ne kulombela, ino bana ba bwanga bebakanda.+ 14 Ino Yesu webanena’mba: “Lekai bana batyetye, kemwakatompai kwibakankaja bāye kondi, mwanda Bulopwe bwa mūlu i bwa boba badi bwa abo.”+ 15 Penepa webatenteka makasa kupwa wataluka’po.

16 Ino tala! muntu umo waiya kwadi kaipangula’mba: “A Mufundiji, i kiyampe’ka kyomfwaninwe kulonga pa kukamona būmi bwa nyeke?”+ 17 Nandi wamunena’mba: “Kyoungipangwila pa mwanda wa kiyampe i kika? Kudi Umo kete muyampe.+ Ino shi usaka kukatwela mu būmi, nankyo londa nyeke mbila.”+ 18 Aye nandi amba: “Mbila’ka?” Yesu amba: “Kokepayañana,+ kokalonga makoji,+ kokeba,+ kokaleta bukamoni bwa bubela,+ 19 lēmeka shobe ne inobe,+ kadi sanswa mukwenu mowisanshilwe abe mwine.”+ 20 Nsongwalume’wa wamunena’mba: “Amiwa ndamine byonso’byo; i kika kikwabo kyombudilwe?” 21 Yesu wamunena’mba: “Shi usaka kwikala mubwaninine,* enda ukapoteje byodi nabyo ne kupāna ku balanda, penepo ukekala na byabulēme mūlu;+ kupwa iya wikale mulondi wami.”+ 22 Yewa nsongwalume pa kwivwana nabya, wataluka mufītwe mutyima, mwanda wadi na bintu bingibingi.+ 23 Ebiya Yesu wanena bandi bana ba bwanga’mba: “I bine nemulombola’mba kikekala kikomo mpeta kutwela mu Bulopwe bwa mūlu.+ 24 Kadi nemunena’mba, i kipēla’ko ngamedia kupita mu keso ka lushinge kutabuka’ko mpeta kutwela mu Bulopwe bwa Leza.”+

25 Bana ba bwanga pobaivwene namino, batulumuka bininge, kebanena’mba: “Le bine i ani ubwanya kukapanda?”+ 26 Yesu webatala sō, kaebanena’mba: “Ku bantu kino kekibwanikangapo, ino kudi Leza bintu byonso bibwanikanga.”+

27 Ebiya Petelo walondolola’mba: “Tala! Batwe tubashiye bintu byonso ketukulonda; penepo, i bika bine byotukatambula?”+ 28 Yesu webanena’mba: “I bine nemulombola’mba, kitatyi kya kupangulula, pakashikata Mwanā muntu pa lupona lwandi lwa ntumbo, banwe banonda nenu mukashikatanga pa mpona 12, mutyiba mambo a bisaka 12 bya Isalela.+ 29 Kadi yewa ense ushiya mobo nansha banababo bana-balume nansha banababo bana-bakaji nansha shandi nansha inandi nansha bana nansha madimi pa mwanda wa dijina dyami ukebitambulanga bivule misunsa katwa kadi ukapyananga būmi bwa nyeke.+

30 “Ino bavule babajinji bakekala ba mfulo, ba mfulo nabo babajinji.+

20 “Mwanda Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa mwinē njibo watambile lubanga bwē kukakimba bengidi ba kwingila mu budimi bwandi bwa mañanza.+ 2 Aye pa kwiivwanika na bengidi kwibafuta ndenadi* imo ku difuku, webatuma mu budimi bwandi bwa mañanza. 3 Pa kutamba monka kubwipi na nsá ya busatu,* wamona bakwabo bemene mu nsoko kaji mpika; 4 webanena’mba, ‘Banwe nenu endai mu budimi bwa mañanza, nami nkemupa kyokya kifwaninwe.’ 5 Penepo nabo baenda. Kadi watamba monka kubwipi na nsá ya busamba* ne nsá ya kitema* walonga’nka nabya. 6 Ku mfulo, kubwipi na nsá ya 11* watamba, watana bakwabo bemene koku ne koku, webepangula’mba, ‘Mwanda waka mwimene pano dyuba dyonso kaji mpika?’ 7 Nabo bamulondolola’mba, ‘Mwanda kekudipo witupele kaji.’ Nandi webanena’mba, ‘Nenu endai mu budimi bwa mañanza.’

8 “Kyolwa pa kōloba, mwinē budimi bwa mañanza wanena kalama wandi amba, ‘Ita bengidi wibafute mpalo yabo,+ ushilule na ba mfulo wifule na babajinji.’ 9 Bantu ba nsá ya 11 pa kufika, batambula muntu ne muntu ndenadi* imo. 10 Penepo babajinji pa kwiya, balanga’mba basa kutambula mivule, ino ne abo bene batambula enka mpalo ya ndenadi* imo imo. 11 Pa kutambula’yo, bashilula kutompwela mwinē njibo 12 amba, ‘Bano bantu ba mfulo abaingila’tu nsá imo kete; ino ubebadingakanya pamo netu batwe bantu baputuma na mingilo difuku dituntulu ne kyanga kikomo kya dyuba!’ 13 Ino walondolola’po muntu umo amba, ‘A mukwetu, nkikulubīlepo. Mwene tubeivwanikanga ndenadi* imo?+ 14 Sela’tu yobe wiendele. Ami kyonsaka i kupa ne yeu wa mfulo yonka yonakupa. 15 Le nkidipo na lupusa lwa kulonga kyonsaka na bintu byami? Nansha diso dyobe dyo dyabilaabila* mwanda amiwa ne muyampe?’*+ 16 Mu uno muswelo, ba mfulo bakekala babajinji, babajinji nabo ba mfulo.”+

17 Yesu paadi ukanda ku Yelusalema, wakokela kufula bana ba bwanga 12 kaebanena mwishinda’mba:+ 18 “Talai! Yeu tukanda ku Yelusalema, Mwanā muntu ukapānwa ku babitobo bakulu ne basonekeji. Bakamuponeja’mba epaibwe+ 19 kadi bakamupāna ku bantu ba mizo amba bamuzawile ne kumukupila nsonde ne kumwipaila ku mutyi;+ kadi mu difuku dya busatu, ukasangulwa.”+

20 Byobiya inandya bana ba Zebede+ wamufwena na bandi bana bana-balume, wamufukatyila* kamulombe kintu kampanda.+ 21 Yesu wamunena’mba: “Le usaka bika?” Nandi amba: “Leta kishima’mba bano bami bana babidi’ba bashikate, umo ku kuboko kobe kwa lundyo mukwabo nandi ku lunkuso lobe, mu Bulopwe bobe.”+ 22 Yesu walondolola’mba: “Banwe kemuyukilepo byomulomba’byo. Le mubwanya kutoma kitomeno kyonsa kutoma?”+ Nabo bamunena’mba: “En-en tubwanya.” 23 Webanena’mba: “Bine mukatoma kitomeno kyami,+ ino kushikata ku kuboko kwami kwa lundyo ne ku lunkuso lwami ke kyamipo kya kupāna, ino i kya boba balongolwedilwe’kyo kala na Tata.”+

24 Penepo boba bakwabo dikumi pa kwivwana nabya bafītyilwa ba mwana na mwanabo babidi’ba.+ 25 Ino Yesu webetyila kwadi kanena’mba: “Muyukile amba baledi ba bantu ba mizo bebatādilanga kadi bakatampe babo bengidijanga lupusa pobadi.+ 26 Kekifwaninwepo kwikala namino mu bukata mwenu;+ ino yewa ense usaka kwikala mukatampe mu bukata mwenu ufwaninwe kwikala mwingidi wenu,+ 27 kadi yewa ense usaka kwikala mubajinji mu bukata mwenu ufwaninwe kwikala umpika wenu.+ 28 Monka mwaidile Mwanā muntu, ke mwandapo wa kwingidilwa,+ aa, ino i kwingidila bantu ne kupāna būmi bwandi* ke kinkūlwa kya kukūla bavule bene.”+

29 Abo pa kutamba mu Yediko, kibumbo kikatampe kyamulonda. 30 Kadi tala! bampofu babidi badi bashikete kufula kwa dishinda baivwana’mba Yesu yao upita, penepo baela mabila’mba: “A Mfumwetu, witufwile’ko lusa, Mwanā Davida!”+ 31 Ino kibumbo kyebafunina, kyebalombola bekale talala; ino abo po pene baningija mabila’mba: “A Mfumwetu, witufwile’ko lusa, Mwanā Davida!” 32 Ponkapo Yesu waimana, webeta kanena’mba: “Le kyomusaka nemulongele i kika?” 33 Nabo bamunena’mba: “Mfumwetu, meso etu apūtuke.” 34 Yesu pa kwibakwatyilwa lusa, watenga meso abo,+ nabo bamona ponka na ponka, penepo kebamulonda.

21 Abo pa kufwena pabwipi na Yelusalema, bafika ku Betefaji pa Lūlu lwa Impafu, penepo Yesu watuma bana ba bwanga babidi,+ 2 webanena’mba: “Endai mu kibundi kyomumwene’kya, ponkapo musa kutana mpunda mukute ne kyana kya mpunda pamo nandi. Mwibakutululei mundetele’bo. 3 Shi muntu kaemunena, mufwaninwe kunena’mba, ‘I Mfumwetu wibasaka.’ Penepo nandi usa kwibatuma ponka na ponka.”

4 Kino na bubine kyalongekele amba kifikidije kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto, wānenene amba: 5 “Lombolai mwanā Ziona mwana-mukaji amba: ‘Tala! Mulopwe obe yao wiya kodi,+ wa ngikadila italala+ kadi ukandile pa mpunda, i amo, pa kyana kya mpunda, lutundu lwa nyema uselanga biselwa.’”+

6 Penepa bana ba bwanga baenda, balonga monka mwebalombwedile Yesu.+ 7 Basela mpunda ne kyandi kyana, baadija’po bivwalwa byabo bya pangala, nandi washikata’po.+ 8 Bantu bavule mu kibumbo baala bivwalwa byabo bya pangala mwishinda,+ bakwabo nabo badi baketa bimuna ku mityi bebyala mwishinda. 9 Kadi bibumbo byadi bimutangidile kumeso ne boba badi bamulonda badi bela’nka kwela mabila’mba: “Pandija’po, tubalombe, Mwanā Davida!+ Mweselwe dyese i yewa wiya mu dijina dya Yehova!*+ Mupandije’po, tubalombe, momwa mūlu mulampe!”+

10 Ebiya aye pa kutwela mu Yelusalema, kibundi kyonso kyajina, kebanena’mba: “Le uno nandi i ani?” 11 Bibumbo byadi binena’nka kunena’mba: “Uno i mupolofeto Yesu,+ wa ku Nazala wa Ngadilea!”

12 Yesu watwela mu tempelo kapanga boba bonso badi bapoteja ne kupota bintu mu tempelo kadi wakuvumika mameza a badi bashintula lupeto ne bibasa bya boba badi bapoteja bankunda.+ 13 Kaebanena’mba: “Kilembelwe amba, ‘Njibo yami iketwa bu njibo ya milombelo,’+ ino banwe mubeyalamuna ke mutá wa batubwalāla.”+ 14 Kadi, bampofu ne babilema baiya kwadi mu tempelo, nandi webabelula.

15 Babitobo bakulu ne basonekeji pa kumona bintu bya kwanwa byaalongele ne bana bana-balume badi bela mabila mu tempelo amba, “Pandija’po, tubalombe, Mwanā Davida!”+ bafītwa mutyima+ 16 kebamunena’mba: “Le wivwene binena bano’ba?” Yesu webalondolola’mba: “En-en. Lelo kashā kemwatangile kino amba, ‘Na bitamba mu kyakanwa kya bana batyetye ne bana ba lukeke, ubatambija mitendelo’?”+ 17 Penepo webashiya, waenda panja pa kibundi ku Betani, walāla konka.+

18 Paadi kajokela ku kibundi lubanga bwē, waivwana nzala.+ 19 Wamona kikuyu dya kwishinda waenda’ko, ino katene’kopo kantu kwadi’nka mani,+ penepo wekinena’mba: “Kukapepo monka bipa nansha dimo.”+ Ponka na ponka kikuyu’kya kyauma tē. 20 Bana ba bwanga pa kumona kino, batulumuka, kebanena’mba: “Le kino kikuyu kibaume’tu ponka na ponka namani?”+ 21 Pa kutentulula, Yesu webanena’mba: “I bine nemulombola’mba, shi mudi na lwitabijo ne kutatana mpika, kemukalongapo enka kino kyonalonga ku kikuyu kete, ino nansha shi mwanena luno lūlu amba, ‘Tekuka wiele mu dijiba,’ nakyo kikalongeka.+ 22 Kadi byonso byomulomba mu milombelo, koku mwikele na lwitabijo, mukebitambula.”+

23 Ebiya pa kupwa kutwela mu tempelo, babitobo bakulu ne bakulumpe ba bantu baiya kwadi paadi ufundija kebamwipangula’mba: “Le uloñanga bino bintu na lupusa’ka? Ne i ani mwine wakupele luno lupusa?”+ 24 Yesu webalondolola’mba: “Ami nami nsa kwimwipangula kintu kimo. Shi munombole’kyo, nabya nami nkemulombola lupusa lononga nalo bino bintu: 25 Le lubatyijo lwa Yoano lwatambile kwepi? Lelo i mūlu’ni, i ku bantu?”* Ino bashilula kulanga abo bene amba: “Shi tunene amba, ‘I mūlu,’ usa kwitunena’mba, ‘Penepo mwanda waka kemwamwitabijepo?’+ 26 Ino shi tunene amba, ‘I ku bantu,’ tudi na kibumbo kya kutyina, mwanda bonso bamwene Yoano bu mupolofeto.” 27 Penepo balondolola Yesu amba: “Ketuyukilepo.” Aye nandi webanena’mba: “Nami nkisapo kwimulombola i na lupusa’ka lononga nalo bino bintu.

28 “Le mulanga namani? Muntu umo wadi na bana babidi. Waenda kudi mubajinji wamunena’mba, ‘A mwana, enda ukengile dyalelo mu budimi bwa mañanza.’ 29 Nandi wamulondolola’mba, ‘Nkisapo kwenda,’ ino kupwa, wealakanya waenda’ko. 30 Wafwena wa bubidi, wamunena’nka nabya. Nandi wamulondolola’mba, ‘Biyampe Mfumwami, nsa kwenda,’ ino kaendele’kopo. 31 Le pa bano babidi’ba, i ani walongele kiswa-mutyima kya shandi?” Banena’mba: “I mubajinji.” Yesu webanena’mba: “I bine nemulombola’mba basonkeji ba musonko ne bandumba abemubadikidila mu Bulopwe bwa Leza. 32 Mwanda Yoano waile komudi mu dishinda dya boloke, ino banwe kemwamwitabijepo. Inoko, basonkeji ba musonko ne bandumba bamwitabije,+ banwe’ko, nansha byomwamwene kino, ino kemwealakenyepo amba mumwitabije.

33 “Tejai kyelekejo kikwabo: Kwadi muntu umo, mwinē ntanda, wadimine budimi bwa mañanza+ ne kwibujokoloja mu lupango kadi wakola’mo kyengelo kya vinyu ne kushimika’mo kiteba;+ penepo washila’bo babidimye kupwa waenda ku ntanda ingi.+ 34 Kitatyi kya bipa pa kufika, watuma bapika bandi kudi babidimye amba bakakongakanye bipa byandi. 35 Inoko, babidimye bakwata bapika bandi’ba, umo bamukupila, mukwabo bamwipaya, ungi nandi bamwasa mabwe.+ 36 Kadi watuma’ko bapika bakwabo, bavule kutabuka ne babajinji bene, ino bebalonga enka nabya.+ 37 Ku mfulo webatumina wandi mwana, kanena’mba, ‘Basa kulēmeka wami mwana.’ 38 Babidimye pa kumona mwana, kebanena abo bene na bene amba, ‘Uno’u ye mpyana.+ Iyai, tumwipayei tuyate ne bupyani bwandi bwine!’ 39 Penepo bamukwata, bamwela panja pa budimi bwa mañanza bamwipaya.+ 40 Shi ke pano, mwinē budimi bwa mañanza pa kwiya, le usa kulonga bano babidimye bika?” 41 Nabo bamunena’mba: “Byobadi babi, usa kwibonakanya bya malwa* ne kushila budimi bwa mañanza’bwa babidimye bakwabo, bene bakamupa bipa pa kitatyi kyabyo.”

42 Yesu webanena’mba: “Lelo kashā kemwatangile mu Bisonekwa’mba, ‘Dibwe dyapelelwe na bōbaki, e dyo dyaalamuka ke dibwe dinedine dya difinko.*+ Kino kitamba kudi Yehova,* kadi i kya kutendelwa mu meso etu’?+ 43 O mwanda nemunena’mba, Bulopwe bwa Leza bukemuyatwa ne kupebwa ku muzo upa bipa byabo. 44 Kadi, muntu uponena pa dino dibwe uketyumuna.+ Ne kadi yewa odiponena nandi, dikamuvingakanya.”+

45 Penepo, babitobo bakulu ne Bafadiseo pa kwivwana bino byelekejo, bayuka’mba nanshi i abo bobanena.+ 46 Nansha byobadi bakimba kumukwata,* batyinine bibumbo mwanda byadi bimumwene bu mupolofeto.+

22 Kadi Yesu webanena monka na byelekejo, amba: 2 “Bulopwe bwa mūlu bubwanya kudingakanibwa na mulopwe watēkeje masobo a butundaile+ bwa wandi mwana mwana-mulume. 3 Ebiya watuma bandi bapika kukēta boba betyilwe ku masobo a butundaile, ino kebasakilepo kwiya’ko.+ 4 Kadi watuma bapika bakwabo, amba, ‘Kalombolei boba betyilwe amba: “Talai! Natēka byakudya byami bya dyuba, bami bañombe balume ne banyema banune abapu kutapwa, kadi bintu byonso i bilongololwe kala. Iyai ku masobo a butundaile.”’ 5 Ino abo basūla’ko baenda, au ku budimi bwandi, mukwabo nandi mu bya busunga byandi;+ 6 ino bakwabo, bakwata bapika bandi, bebamwesha malwa ne kwipaya bebepaya.

7 “Penepo mulopwe wakalabala, watuma bibumbo byandi bya basola nabyo byaipaya boba bantapañani ne kibundi kyabo bekisōka mudilo.+ 8 Penepo wanena bapika bandi amba, ‘Masobo a butundaile i malongololwe kala, ino bene betyilwe i bampikwa kufwaninwa.+ 9 Nanshi, endai mu bilayi byenda panja pa kibundi, mwite ense omwakatana āye ku masobo a butundaile.’+ 10 Ebiya, bapika’ba batambila mu bilayi kebabungakanya bonso bobatene, ne babi ne bayampe bene kumo; kadi mu njibo ya masobo a butundaile mwayula bā boba badi badya.*

11 “Mulopwe pa kutwela kutala betwa, wamona’mo muntu umo wampikwa kuvwala kivwalwa kya pa butundaile. 12 Penepo wamunena’mba, ‘A mukwetu, le ubatwelanga namani kwampikwa kuvwala kivwalwa kya pa butundaile?’ Nandi ne kya kunena kyamubulwa. 13 Byobiya mulopwe wanena bengidi bandi amba, ‘Mukutei maboko ne maulu mene, kamwelei mu mfindi panja. Mo mwakadila madilo ne kwishenkenya meno.’

14 “Mwanda kudi bangi bene betyilwe, ino batyetye bo batongelwe.”

15 Penepo Bafadiseo bataluka bakakuta kitumba pamo mwanda wa kumuta makinga mu binenwa byandi.+ 16 Ebiya bamutumina babo bana ba bwanga, pamo ne kitango kya balondi ba Heloda,+ amba: “A Mufundiji, tuyukile amba wi muntu wa binebine kadi ufundijanga dishinda dya Leza mu bubine, kadi kwifukwijangapo ku muntu nansha umo, mwanda abe kutalangapo mumwekela bantu panja. 17 Nanshi, witulombole’po bidi, le ulanga namani? Lelo kufuta Kesala musonko wa muntu ne muntu i kijila’ni, ke kijilapo?”* 18 Ino Yesu, byaayukile mutyima wabo mubi, wanena’mba: “Kyomuntompela i kika le, banwe banzazangi? 19 Nombolei bidi kityele kya musonko.” Nabo bamuletela ndenadi* imo. 20 Webanena’mba: “Le kino kifwatulo ne kilembwa i bya ani?” 21 Nabo amba: “I bya Kesala.” Ebiya webanena’mba: “Nanshi, futai bintu bya Kesala kudi Kesala, ino bintu bya Leza nabyo kudi Leza.”+ 22 Pobaivwene nabya, batendela, bamutaluka’po, penepo baenda.

23 Mu dyonka difuku’dya Basadusea, bene banenanga’mba kekudipo lusangukilo,+ baiya kebamwipangula’mba:+ 24 “A Mufundiji, Mosesa wānenene amba: ‘Shi muntu wafu kwampikwa kubutula bana, mwanabo ufwaninwe kusonga mukaji wandi’wa ne kulangwila mwanabo lutundu.’+ 25 Inoko, twadi na bana-balume basamba-babidi ba munda mumo. Mubajinji wasonga kupwa wafwa, ino byakadipo na lutundu, washila mwanabo mukajandi. 26 Byapita’nka nabya ku wa bubidi ne ku wa busatu mwine kufika ne byapwile bonso basamba-babidi. 27 Mfulo mfulō, ne mwana-mukaji’wa wafwa. 28 Penepo ku lusangukilo, le ukekalanga mukaja ani pa bano basamba-babidi? Mwanda bonso baikele nandi bu mukaji.”

29 Yesu webalondolola kanena’mba: “Mubetupe’byo mwanda kemuyukilepo ne Bisonekwa ne bukomo bwa Leza bwine;+ 30 mwanda ku lusangukilo bana-balume kebasoñangapo nansha bana-bakaji kusongwa, ino badi pamo bwa bamwikeulu momwa mūlu.+ 31 Pa mwanda wa lusangukilo lwa bafwe, le kemwatangile byobya byēmunenene Leza amba: 32 ‘Ami ne Leza wa Abalahama, Leza wa Izake, ne Leza wa Yakoba’?+ Aye i Leza wa bōmi, ke wa bafwepo, aa.”+ 33 Pa kwivwana nabya, bibumbo byaana bufundiji bwandi.+

34 Bafadiseo pa kwivwana’mba waubija Basadusea ababulwe ne kya kunena, baiya bonso pamo. 35 Penepo umo wa umbukata mwabo, ujingulwile Bijila, wamutompa na kumwipangula’mba: 36 “A Mufundiji, lelo i mbila’ka itabukile bukatampe mu Bijila?”+ 37 Nandi wamunena’mba: “‘Sanswa Yehova* Leza obe na mutyima obe onso, na muya* obe onso, ne na ñeni yobe yonso.’+ 38 Ino’i yo mbila itabukile bukatampe kadi yo mibajinji. 39 Ya bubidi, iifwene nayo, i ino: ‘Sanswa mukwenu mowisanshilwe abe mwine.’+ 40 Pa ino mbila ibidi po pemanine Bijila byonsololo, ne Bapolofeto.”+

41 Ebiya, padi pakibungīle Bafadiseo pamo, Yesu webepangula’mba:+ 42 “Le mulanga namani myanda ya Kidishitu? Le i mwanā ani?” Bamunena’mba: “I mwanā Davida.”+ 43 Nandi webepangula’mba: “Penepo, i namani Davida pa kuludikwa na mushipiditu+ umwita bu Mfumwami, panena’mba, 44 ‘Yehova* wanenene Mfumwami amba: “Shikata ku kuboko kwami kwa lundyo enka ne byontūla balwana nobe munshi mwa maulu obe”’?+ 45 Nanshi shi Davida umwita bu Mfumwami, le i wandi mwana namani?”+ 46 Penepo kekwadipo nansha umo wabwenye kumutentulula, kadi tamba dine difuku’dya, i kutupu nansha umo wasomwenwe monka kumwipangula.

23 Ebiya Yesu wasapwila bibumbo ne bandi bana ba bwanga’mba: 2 “Basonekeji ne Bafadiseo i bashikate abo bene pa kityi kya Mosesa. 3 Nanshi, bintu byonso byobemulombola, longai’byo ne kwibilama, inoko kemwakilongai mungya bilongwa byabo, mwanda abo banenanga ino kulonga byobanena mpika.+ 4 Bakutanga biselwa bilēma ne kutwika’byo bantu pa mapuji,+ ino abo bene kebasakangapo nansha kwibijinya na munwe wabo.+ 5 Byonso byobalonga, baloñanga’byo mwanda’tu wa kumonwa na bantu,+ mwanda babaijanga tumambukulu tudi’mo bisonekwa tobavwalanga bu twa kwibakinga*+ kadi balepejanga manyamvwa a bivwalwa byabo.+ 6 Baswile byaba bya bulēme mpata ku bidibwa bya kyolwa ne bityi bya kumeso* mu mashinankonka+ 7 ne kwimunwa mu mansoko kadi ne kwitwa na bantu bu Labi.* 8 Ino banwe, kemwakitwai bu Labi, mwanda Mufundiji+ wenu i umo enka, nanshi banwe bonso mwi bana na bana. 9 Ne kadi, kemwakitai muntu bu tata pano pa ntanda, mwanda Shenu+ i umo enka, Yewa udi mūlu. 10 Nansha kwitwa bu batangidiji, mwanda Mutangidiji wenu i umo enka, Kidishitu. 11 Ino yewa utabukile bukata momudi ufwaninwe kwikala mwingidi wenu.+ 12 Yewa wizunzula ukatūkijibwa,+ kadi yewa witūkija ukazunzulwa.+

13 “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi! mwanda mushityilanga bantu Bulopwe bwa mūlu; ke-pantu banwe bene kemutwela’mopo, kadi ne boba basaka kutwela’mo bene mwibakankaja.+ 14* ——

15 “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi!+ mwanda mutyibulukanga dijiba ne ntanda mukakimba muntu umo wa kwalamuka, ne shi waalamuka, mwamulonga ke mufwaninwe Ngehena* pabidi kwimupita ne banwe bene.

16 “Malwa enu, banwe batulombwe bampofu,+ banena’mba, ‘Shi muntu watyipe amba ne tempelo, kekudipo mwanda; ino shi muntu watyipe amba ne olo ya mu tempelo, nabya ufwaninwe kulongela monka.’+ 17 Banwe balembakane ne bampofu! Lelo bine kipityile bukatampe i kyepi, le i olo’ni, i tempelo mine ipandula olo? 18 Kadi amba, ‘Shi muntu watyipe amba ne kisōkelo, kekudipo mwanda; ino shi muntu watyipe amba ne kyabuntu kidi’po, nabya ufwaninwe kulongela monka.’ 19 Banwe bampofu! Bine, lelo kipityile bukatampe i kyepi, le i kyabuntu’ni, i kisōkelo kine kipandula kyabuntu? 20 Nanshi, yewa utyipa’mba ne kisōkelo nabya watyipe ne kisōkelo kadi ne byobya byonso bidi’po; 21 kadi yewa utyipa’mba ne tempelo nabya watyipe ne tempelo kadi ne Yewa mwine ushikete’mo;+ 22 ne kadi yewa utyipa’mba ne mūlu nabya watyipe ne lupona lwa Leza kadi ne Yewa mwine ushikete’po.

23 “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi! mwanda mutūlanga kya dikumi kya mante ne anete ne kumine,*+ ino mupēlula’ko bintu bilēme kutabuka mu Bijila, kimfwa boloke+ ne lusa+ ne kikōkeji. Bino bintu e byadi bifwaninwe kulonga, inoko kwampikwa kupēlula byobya bikwabo.+ 24 Banwe batulombwe bampofu,+ musāsanga kamwe+ ino mumina’ko ngamedia kubyu!+

25 “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi! mwanda mutōkejanga panja pa kitomeno ne pa nsāni,+ ino munda mwabyo muyule bā makomwa-meso*+ ne kubulwa kwibeja.+ 26 Abe Mufadiseo mpofu, tōkeja bidi munda mwa kitomeno ne mwa nsāni, mwanda wa panja pakyo napo patōke tō.

27 “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi!+ mwanda mwifwene bibundu bishinge bitōka,+ bimweka panja bu biyampe shē, ino munda muyule bā mikupa ya bafwe ne bintu bya disubi bya miswelo yonso. 28 Ne banwe nenu mo monka, bine mumwekanga panja bu boloke ku meso a bantu, ino munda mwi bayule bā buzazangi ne kujilula bijila.+

29 “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi!+ mwanda mūbakanga bibundu bya bapolofeto ne kuneñenya bibundu* bya bantu boloke,+ 30 kemunena’mba, ‘Shi twādi’ko mu mafuku a bakulutuba betu, longa ketwāmwangilepo nabo mashi a bapolofeto.’ 31 Nanshi, muletanga bukamoni bwa kwiponeja banwe bene amba mwi bana ba boba bāipaile bapolofeto.+ 32 Dingai nanshi kipimo kya bakulutuba benu.

33 “Banwe banyoka, lutundu lwa bampidi,+ lelo mukanyema namani butyibi bwa Ngehena?*+ 34 O mwanda, nsa kwimutumina bapolofeto+ ne ba tunangu ne bafundiji ba bantu.+ Bamo mukebepaya+ ne kwibapopa ku mityi, bakwabo nabo mukebakupila nsonde+ mu mashinankonka enu ne kwibapangapanga,+ mwadi mu kyoki kibundi ke mu kyoki, 35 amba mulambikwe mashi a boloke bonso amwangilwe pano pa ntanda, tamba pa mashi a Abele+ moloke kufika ne ku mashi a Zekadia mwanā Balakia, omwāipaile pa bukata bwa kipandulwe ne kisōkelo.+ 36 I bine nemulombola’mba, bino bintu byonso bikalambikwa luno lukongo.

37 “Yō, Yelusalema, Yelusalema, mwine wipayanga bapolofeto ne kwasa mabwe boba batumwa mwadi+—i misunsa inga le yonadi nsaka kubungakanya bobe bana mubungakenyanga nzolo bandi bana mu mapapa andi! Ino banwe kemwasakilepo.+ 38 Tala! Njibo yenu ibemushilwa.*+ 39 Mwanda nemunena’mba, kemukamonepo ami dikwabo tamba pano kufika ne pomukanena’mba: ‘Eselwe dyese yewa wiya mu dijina dya Yehova!’”*+

24 Yesu pa kutaluka ku tempelo kaenda, bandi bana ba bwanga bamufwena kebamulombola byūbakwa bya tempelo. 2 Aye pa kulondolola webanena’mba: “Le kemumwenepo bino bintu byonso’bi? I bine nemulombola’mba, i kutupu dibwe nansha dimo dikashala ditentamine pa dibwe dikwabo kwampikwa kubundwilwa panshi.”+

3 Paadi ushikete ku Lūlu lwa Impafu, bana ba bwanga bamufwena dya kufula, kebamunena’mba: “Witulombole’po bidi, i kyaba’ka kikekala’ko bino bintu, ne i kiyukeno’ka kiketuyukija kitatyi kya kwikala’po*+ kobe ne kya mvuyo ya ngikadilo ya bintu?”*+

4 Yesu webalondolola’mba: “Tadijai kutyina’mba muntu nansha umo wakemongola,+ 5 mwanda bavule bakāya batela dijina dyami, amba, ‘Amiwa ye Kidishitu,’ kadi bakongolanga bavule bene.+ 6 Mukevwananga mavita ne myanda ya mavita. Tai mutyima kutyina’mba mwakatuyuka, mwanda bino bintu bifwaninwe kufika, ino ke mfulopo kala.+

7 “Mwanda muzo ukatamba muzo mukwabo ne bulopwe nabo bulopwe bukwabo,+ kadi kukekala bimpengele bya nzala+ ne kutenkana kwa ntanda byadi koku kebidi koku.+ 8 Bino byonso’bi i ngalwilo ya bisanso bya malwa.

9 “Penepo bantu bakemufikija ku byamalwa+ ne kwimwipaya,+ kadi mukashikibwa na mizo yonso pa mwanda wa dijina dyami.+ 10 Kadi bavule bakakukala ne kwiaba abo bene na bene ne kwishikwa abo bene na bene. 11 Kukatamba bapolofeto bavule ba bubela kadi bakongola bavule bene;+ 12 kadi pa mwanda wa kuvula kwa kujilula bijila, buswe bwa bangi bene bukatalala. 13 Ino yewa wa kūminina* kufika ne ku mfulo kwine ukapandanga.+ 14 Kadi ino myanda miyampe ya Bulopwe ikasapulwa pa ntanda yonso ikelwe na bantu mwanda wa bukamoni ku mizo yonso,+ ebiya mfulo keiya.

15 “Nanshi, shi mubamone kintu kya mukenye kileta musala, monka mokyānenenwe na mupolofeto Danyele, kimene mu kifuko kijila+ (yewa utanga ekale kusansanya), 16 nankyo boba badi mu Yudea bashilule kunyemena ku ngulu.+ 17 Yewa udi peulu pa njibo kakitūka kusela bintu mu njibo yandi, 18 kadi yewa udi ku madimi kakijoka kukasela kivwalwa kyandi kya pangala. 19 Malwa abo bana-bakaji ba memi ne boba bamisha mwana mu oa mafuku! 20 Lombelai’nka kulombela’mba kunyema kwenu kekwakekala mu kitatyi kya mashika nansha mu difuku dya Sabato; 21 mwanda penepa kukekala kyamalwa kikatampe+ kekyaikele’ko kashā tamba ku ngalwilo ya ino ntanda kufika ne pano, aa, kadi kekikekala’kopo monka.+ 22 Na bubine, shi oa mafuku keaipipijibwepo, longa kekwadipo kwa kupanda ngitu nansha imo; ino pa mwanda wa batongwe oa mafuku akepipijibwa.+

23 “Nanshi shi muntu kaemunena’mba, ‘Talai! Kidishitu yeu kuno,’+ nansha amba, ‘Yewa kokwa!’ kemwakitabijai’byo.+ 24 Mwanda kukatamba Bakidishitu ba bubela ne bapolofeto ba bubela+ kadi bakalonga biyukeno bikatampe ne bintu bya kutendelwa amba, shi bibwanika, bongole+ enka ne batongwe bene. 25 Talai! Nemudyumuna kala. 26 Nanshi, shi bantu kebemunena’mba, ‘Talai! Udi mu ntanda mutuputupu,’ kemwakitambai; ‘Talai! Udi mu byumba bya munda,’ kemwakitabijai’byo.+ 27 Mwanda enka mutambilanga dipeni kutunduka dyamunika ne kushika, ne kitatyi kya kwikala’po* kwa Mwanā muntu nakyo kikekalanga’nka nabya.+ 28 Konso kudi umbidi mufwe, ko konka kukebungila mikebo.+

29 “Kupwa’tu kwa kyamalwa kya mu oa mafuku, dyuba dikafītyijibwa,+ kweji nandi kakaletapo kitōkeji kyandi, ñenyenye nayo ikapona mūlu ne bya bukomo bya momwa mūlu bine bikatenkanibwa.+ 30 Penepo kiyukeno kya Mwanā muntu kikamweka mūlu, bisaka byonso bya pano panshi bikeyaya ne mutyima kupepa,+ kadi bikamona Mwanā muntu+ wiya pa makumbi a mūlu na bukomo ne ntumbo mikatampe.+ 31 Nandi ukatuma bamwikeulu bandi na diwi dikatampe dya kimpungidi, nabo bakabungakanya batongwe bandi kutamba ku mvula iná, tamba ku mfulo imo ya madiulu kutūla ku mfulo mikwabo.+

32 “Nanshi, boilai ñeni ku kino kyelekejo kya kikuyu: Popa’tu pepinga musambo wakyo mwana ne kushipuka mani, muyukanga’mba ke pabwipi na ku dikumbi.+ 33 Ne banwe nenu mo monka, shi mubamone bino bintu byonso, yukai amba kadi pabwipi ponka pa bibelo.+ 34 I bine nemulombola’mba luno lukongo kelukapitepo nansha dimo enka ne bilongeka bino bintu byonso. 35 Diulu ne ntanda bikapita, ino binenwa byami kebikapitepo nansha dimo.+

36 “Pa mwanda wa dyodya difuku ne nsá mine,+ i kutupu nansha umo wibiyukile, nansha bamwikeulu ba mūlu nansha Mwana, poso’nka Tata kete.+ 37 Mwanda monka mwādi mwikadile mafuku a Noa,+ ne kitatyi kya kwikala’po* kwa Mwanā muntu nakyo kikekalanga’nka nabya.+ 38 Mwanda monka mobādi bekadile mu oa mafuku a kumeso kwa Dilobe, badya batoma, bana-balume basonga, bana-bakaji nabo basongwa, kufika ne difuku dyātwelele Noa mu safina,+ 39 kadi kebātele’kopo mutyima enka ne byāile Dilobe dyēbakomba bonso,+ ne kitatyi kya kwikala’po kwa Mwanā muntu nakyo kikekalanga’nka nabya. 40 Penepo bana-balume babidi bakekala mu budimi; umo ukaselwa ino mukwabo ukashibwa. 41 Bana-bakaji babidi bakekala bapela bukula na mpelo; umo ukaselwa ino mukwabo ukashibwa.+ 42 Nanshi, keshai’nka kukesha mwanda kemuyukilepo i difuku’ka dine dīya Mfumwenu.+

43 “Ino yukai kino’ki: Shi mwinē njibo wadi uyukile kilo* kine kīya ngivi,+ longa kadipo wa kulāla ne kadipo wa kuleka batūte yandi njibo.+ 44 O mwanda nanshi, banwe nenu ikalai belongolole+ mwanda Mwanā muntu wiyanga pa nsá yokemulangidijapo amba yo ayo.

45 “Na bubine, le umpika mukōkele ne mudyumuke* i ani le, utongelwe na Mfumwandi kulama bengidi bandi ba mu njibo, kwibapa byakudya byabo pa kitatyi kifwaninwe?+ 46 I wa nsangaji yao umpika shi Mfumwandi pa kwiya amutane ulonga namino!+ 47 I bine nemulombola’mba, ukamutonga kulama bintu byandi byonsololo.

48 “Ino shi yewa umpika mubi anene mu mutyima wandi amba, ‘Mfumwami waije,’+ 49 penepa ashilule kukupila bakwabo bapika, udya ne kutoma na bankolwankolwa ba mu meso fututu, 50 mfumwandya yao umpika ukāya mu difuku dyakamutengelepo ne mu nsá yakayukilepo,+ 51 ukamupa mfuto na bulobo bya malwa kadi ukamupa kifuko kyandi pamo na banzazangi. Ko kwakadila madilo ne kwishenkenya meno.+

25 “Ebiya Bulopwe bwa mūlu bubwanya kudingakanibwa pamo na bajike dikumi baselele binanu+ byabo kebenda kukatundaila musoñañani.+ 2 Batano badi bendalale, ne batano bakwabo badyumuke.*+ 3 Boba bendalale baselele binanu byabo ino kebaselelepo māni, 4 ino boba badyumuke baselele māni mu tutyibi twabo pamo ne binanu byabo. 5 Musoñañani byawaijije, bonso badi kebakunuka, ebiya balāla. 6 Ke pa bukata’tu bwa bufuku, kwatamba lubila’mba: ‘Au keye musoñañani! Tambai mumutundaile.’ 7 Penepo bajike bonso balanguka ne kuteakanya binanu byabo.+ 8 Boba bendalale kebanena badyumuke amba, ‘Mwitupei’ko māni mu enu’mo mwanda binanu byetu kebisa kubula.’ 9 Badyumuke balondolola’mba: ‘Padi keasapo kwitubwana batwe ne banwe kumo. Nanshi endai ku boba bapotejanga’o, mukapote enu.’ 10 Abo bakyenda’tu kukapota, musoñañani waiya. Ebiya boba bajike badi belongolole batwela nandi mu masobo a butundaile,+ ne kushita bashita ku kibelo. 11 Kupwa, bajike bakwabo’ba baiya kebanena’mba, ‘A Mfumwetu, Mfumwetu, witushitwile!’+ 12 Nandi walondolola kanena’mba, ‘Nemusapwila binebine amba, nkimuyukilepo.’

13 “Nanshi, keshai’nka kukesha,+ mwanda kemuyukilepo difuku nansha nsá mine.+

14 “Mwanda bidi pamo’nka bwa mwana-mulume umo wadi kaenda ku ntanda ingi, waita bapika bandi webashila bintu byandi.+ 15 Yeu umo wamupa talenta* itano, mukwabo ibidi, ungi nandi imo, muntu ne muntu mwendele bukomo bwandi, penepo waenda ku ntanda ingi. 16 Ponka na ponka yewa watambwile talenta itano waenda, wakasungulula’yo ne kumwena’mo itano mikwabo. 17 Ne yewa watambwile ibidi nandi monka, wamwena’mo ibidi mikwabo. 18 Ino umpika watambwile imo kete waenda, wakola pa nshi wafya lupeto* lwa mfumwandi.

19 “Kitatyi kilampe pa kupita’po, mfumwandya bano bapika waiya kubala nabo lupeto.+ 20 Byobiya yewa watambwile talenta itano wafwena ne kuleta talenta mikwabo itano, kanena’mba, ‘A Mfumwami, waunshidile talenta itano; tala, namwenine’mo talenta mikwabo itano.’+ 21 Mfumwandi wamunena’mba: ‘Ubalonga biyampe, umpika muyampe kadi wa binebine! Wadi wa binebine mu bintu bityetye. Nsa kukutonga kulama bintu bivule.+ Twela mu nsangaji ya mfumobe.’+ 22 Kupwa yewa watambwile talenta ibidi nandi wafwena kanena’mba, ‘A Mfumwami, waunshidile talenta ibidi; tala, namwenine’mo talenta mikwabo ibidi.’+ 23 Mfumwandi wamunena’mba: ‘Ubalonga biyampe, umpika muyampe kadi wa binebine! Wadi wa binebine mu bintu bityetye. Nsa kukutonga kulama bintu bivule. Twela mu nsangaji ya mfumobe.’

24 “Ku mfulo yewa umpika watambwile talenta imo nandi wafwena kanena’mba: ‘A Mfumwami, nayukile amba wi muntu mukutakane, wangulanga ne pokukushilepo kadi ukongakanyanga ne pokupēpelepo.+ 25 O mwanda nakwetwe moyo naenda kukafya talenta yobe pa nshi. Tala, kintu kyobe kyoki.’ 26 Mfumwandi watentulula kamunena’mba: ‘Abe umpika mubi kadi muzoze, mwene wadi uyukile amba ñangulanga ponkikushilepo kadi nkongakanyanga ponkipēpelepo? 27 Nanshi wadi wa kukatūla lupeto* lwami kudi bengidi ba ku banki, ami pa kwiya nadi wa kwilutambula ne kamweno’po.

28 “‘Shi ke pano, muyatei talenta, pai’yo yewa udi na talenta dikumi.+ 29 Mwanda ense udi na kintu, ukapebwa’ko ne bikwabo, kadi ukekala na bingibingi. Ino yewa kadipo na kintu, ne kyokya kyadi nakyo kine kikamuyatwa.+ 30 Kelei uno umpika wa bituputupu mu mfindi panja. Mo mwakadila madilo ne kwishenkenya meno.’

31 “Pakāya Mwanā muntu+ mu ntumbo yandi, ne bamwikeulu bonso pamo nandi,+ ebiya ukashikata pa lupona lwandi lwa ntumbo. 32 Mizo yonso ikakongakanibwa ku meso andi, penepo ukasansanya bantu, baba koku baba koku, pamo’nka na mukumbi usansanya mikōko mu bambuji. 33 Ebiya ukatūla mikōko+ ku kuboko kwandi kwa lundyo, ino bambuji ku lunkuso lwandi.+

34 “Penepo Mulopwe ukanena boba badi ku lundyo lwandi amba: ‘Iyai, banwe ba kweselwa na Tata, pyanai Bulopwe bwimulongolwedilwe tamba ku ñanjilo ya ino ntanda. 35 Mwanda nadi na nzala, mwaumpa bya kudya; nadi na kyumwa, mwaumpa bya kutoma. Nadi mweni, mwauntambula na kizaji;+ 36 nadi mutaka,* mwaumvwika.+ Nadi mbela, mwaunkwasha. Nadi mu kifungo, mwaumpempula.’+ 37 Ebiya boloke bakamulondolola na bino bishima’mba: ‘A Mfumwetu, i kyaba’ka le kyotwakumwene na nzala twakudisha, nansha na kyumwa, twakupa bya kutoma?+ 38 I kyaba’ka le kyotwakumwene mweni twakutambula na kizaji, nansha mutaka twakuvwika? 39 I kyaba’ka le kyotwakumwene ubela nansha mu kifungo twakupempula?’ 40 Penepo Mulopwe ukebatentulula’mba, ‘I bine nemulombola’mba, monka momwalongēle’byo umo wa mu batyetyetyetye wa mu bano banabetu, i amiwa omwalongēle’byo.’+

41 “Ebiya ukanena boba badi ku lunkuso lwandi amba: ‘Ntalukei papo,+ banwe bafingwe mafingo, endai mu mudilo wa nyeke+ ulongolwedilwe Dyabola ne bamwikeulu bandi.+ 42 Mwanda nadi na nzala, ino kemwampelepo bya kudya; nadi na kyumwa, ino kemwampelepo bya kutoma. 43 Nadi mweni, ino kemwantambwilepo na kizaji; nadi mutaka, ino kemwamvwikilepo; nadi mbela kadi mu kifungo, ino kemwankweshepo.’ 44 Ebiya nabo bakamulondolola na bino bishima’mba: ‘A Mfumwetu, i kyaba’ka le kyotwakumwene na nzala nansha na kyumwa nansha mweni nansha mutaka nansha ubela nansha mu kifungo ino kukwingidila mpika?’ 45 Penepo ukebalondolola’mba: ‘I bine nemulombola’mba, monka mokemwalongēle’byopo umo wa mu bano batyetyetyetye, i amiwa okemwalongēle’byopo.’+ 46 Bano bakenda mu kutyibwa’ko kwa nyeke,*+ ino boloke mu būmi bwa nyeke.”+

26 Ebiya, Yesu pa kupwa kunena bino bintu byonso, wanena bandi bana ba bwanga’mba: 2 “Muyukile amba kubashala mafuku abidi Pashika ifike,+ kadi Mwanā muntu ukapānwa ku bantu amba epaibwe ku mutyi.”+

3 Penepo babitobo bakulu ne bakulumpe ba bantu bakongakena pamo mu kipango kya kitobo mukatampe, witwa dya bu Kaifasa,+ 4 kebakute kitumba pamo+ mwa kukwatyila* Yesu na bunwa* bamwipaye. 5 Inoko, badi banena’mba: “Ketwakimukwata pa masobo, kutyina kwakatamba lupotopoto mu bantu.”

6 Yesu paadi mu Betani mu njibo ya Shimona wa makopo,+ 7 mwana-mukaji umo wadi na mukomba wa dibwe dya alubatele udi’mo māni a mananshi a bei wamufwena, kamutūta’o ku mutwe aye papo udya.* 8 Bana ba bwanga pa kumona nabya, bafītwa mutyima kebanena’mba: “Mwanda waka kyonakanya kya uno muswelo? 9 Mwanda adi a kupotejibwa ku lupeto luvule ne kwabila’lo balanda.” 10 Yesu pa kujingulula kino, webanena’mba: “I kika kyomukambakenya uno mwana-mukaji? Waunongela kilongwa kilumbuluke. 11 Mwanda balanda mudi nabo mafuku onso,+ ino ami kemukekalapo nami mafuku onso.+ 12 Paatūta māni a mananshi pa umbidi wami, walonga’kyo mwanda wa kunteakanya mwa kunjīkila.+ 13 I bine nemulombola’mba, konso kusapulwa ino myanda miyampe mu ino ntanda yonso, kino kyalonga uno mwana-mukaji nakyo kikasekununwa bu pa kumuvulukila.”+

14 Penepo umo wa mu Ba Dikumi ne Babidi, witwa bu Yudasa Isakadiota,+ waenda kudi babitobo bakulu+ 15 kanena’mba: “Le musa kumpa bika mwabe komudi?”+ Beivwanika nandi bibese 30 bya ndalama.+ 16 Tamba’nka penepa, wadi kakimbe’nka kukimba mukenga muyampe wa kumwaba.

17 Mu difuku dibajinji dya Mikate Yampikwa Kiyujo,+ bana ba bwanga baiya kudi Yesu kebanena’mba: “I kwepi kosaka tukuteakenye kwa kudīla Pashika?”+ 18 Nandi webanena’mba: “Endai mu kibundi kwa Kansangwa mumulombole amba, ‘Mufundiji wanena’mba: “Kitatyi kyami kitungwe kibafwena; nsa kusoba Pashika na bami bana ba bwanga mu yobe njibo.”’” 19 Penepa bana ba bwanga balongela monka mwebalombwedile Yesu, balongolola Pashika.

20 Kyolwa pa kōloba,+ washikata ku meza na bana ba bwanga 12.+ 21 Pobadi badya, wanena’mba: “I bine nemulombola’mba, umo pomudi’po usa kungaba.”+ 22 Nabo bafītwa mutyima bininge pa kino, bonso kebamunena umo umo amba: “A Mfumwami, le i ami?” 23 Nandi walondolola’mba: “Yewa ubelela kuboko pamo nami mu luvu ye usa kungaba.+ 24 Bine, Mwanā muntu yeu wenda, monka mokilembelwe pa mwanda wandi, ino yō malwa andi+ yewa obabidila’ko Mwanā muntu!+ I kipite buya kudi yao muntu shi kabutwilwepo nansha kubutulwa kwine.”+ 25 Yudasa, mwine wadi kasake kumwaba, wamutentulula’mba: “A Labi, le i ami?” Nandi wamunena’mba: “Abe mwine ubanena’kyo.”

26 Pobadi bakidya, Yesu watekuna mukate, pa kupwa kwesela dyese, weutyumuna,+ wapa’o bana ba bwanga, kanena’mba: “Atai, mudyei. Uno welekeja umbidi wami.”+ 27 Kadi, watekuna kitomeno nakyo, wafwija’ko, webapa’kyo, kanena’mba: “Tomai’mo, banwe bonso,+ 28 mwanda kino kyelekeja ami ‘mashi+ a kipwano,’+ asa kumwangwa pa mwanda wa bavule,+ mwanda wa kulekelwa bubi.+ 29 Ino nemusapwila’mba: Nkikatomepo nenu monka bino bitomibwa bya mañanza kufika ne mu dyodya difuku dyonkatoma’byo bipya pamo nenu mu Bulopwe bwa Tata.”+ 30 Ku mfulo, pa kupwa kwimba mitendelo,* batamba kebenda ku Lūlu lwa Impafu.+

31 Penepo Yesu webanena’mba: “Banwe bonso musa kukukala pa mwanda wami buno bufuku’bu, mwanda kilembelwe amba: ‘Nkakupila mukumbi, ne mikōko ya mu luombe nayo ikapalakana.’+ 32 Ino shi nasanguka, nkemubadikilanga mu Ngadilea.”+ 33 Ino Petelo wamulondolola kanena’mba: “Nansha bonso abakukala pa mwanda obe, ami nkikakukalapo nansha dimo!”+ 34 Yesu wamunena’mba: “I bine nakulombola’mba, buno bufuku’bu, nzolo pakadidile, usa kuntuna misunsa isatu.”+ 35 Petelo wamunena’mba: “Nansha shi binomba kufwa nobe, nkikakutunepo nansha dimo.”+ Ne bana ba bwanga bakwabo bonso nabo banena’nka nabya.

36 Penepo Yesu waiya nabo ku kifuko kitwa bu Ngesemani,+ kanena bana ba bwanga’mba: “Shikatai pano ami ñende bidi kokwa kukalombela.”+ 37 Wapaika Petelo ne bana ba Zebede babidi, mutyima washilula kumufīta fututu kadi ñeni yamuvutakana bikatampe.+ 38 Ebiya webanena’mba: “Nafītwa* nakampata bya lufu. Shalai pano kadi keshai’nka kukesha pamo nami.”+ 39 Aye pa kwenda’mo kinselensele, wapona mpala panshi, kalombela’mba:+ “A Tata, shi bibwanika, kino kitomeno+ kimpityile kulampe. Inoko, ke monswidilepo ami, aa, ino i monka moswidile abe.”+

40 Wajokela kudi bana ba bwanga webatana balēle, kanena Petelo amba: “Le mwabulwa’po kukesha nami nansha’tu nsá imo?+ 41 Keshai’nka kukesha+ ne kulombela kyaba kyonso,+ kutyina’mba mwakatwela mu kutompibwa.+ Mushipiditu shao usakanga,* ino ngitu i mikōkekōke.”+ 42 Kadi musunsa wa bubidi, waenda kalombela, amba: “A Tata, shi kebibwanikapo kino kitomeno kupityila kulampe, poso’nka ntome’kyo, nankyo kiswa-mutyima kyobe kilongeke.”+ 43 Ebiya waiya monka webatana balēle, mwanda meso abo adi kealēma. 44 Penepo webashiya, waenda monka kalombela musunsa wa busatu, unena kintu kimo kyonka. 45 Ebiya wajokela kudi bana ba bwanga kaebanena’mba: “Mu kitatyi kya uno muswelo, banwe mulēle mōlolokwa! Talai! Nsá ibafwena ya Mwanā muntu kwabwa’ye mu makasa a babipya-mambo. 46 Imanai, twendei. Talai! Yewa wa kungaba wafwena pabwipi.” 47 Paadi ukīsamba, Yudasa, umo wa mu Ba Dikumi ne Babidi, waiya pamo na kibumbo kikatampe kya bantu baselele bipete ne mipebwe,* batumwe na babitobo bakulu ne bakulumpe ba bantu.+

48 Papo, yewa wa kumwaba wadi mwibape kala kiyukeno amba: “Yewa’tu onakafifya, ye aye; mukutei.” 49 Waenda pityipityi padi Yesu kanena’mba: “Tubaimuna Labi!” penepo wamufifya senene. 50 Ino Yesu wamunena’mba: “A mukwetu, kyowaila kuno i kika?”+ Penepo bafwena kudi Yesu, bamukwata, bamukuta. 51 Ino tala! umo wa mu boba badi na Yesu waolola kuboko wasomona kipete kyandi, wakesa’kyo umpika wa kitobo mukatampe, wamuketa kutwi.+ 52 Ponkapo Yesu wamunena’mba: “Aluja kipete pokyadi,+ mwanda boba bonso batekuna kipete bakafwa ku kipete.+ 53 Le ulanga’mba nkikokejapo kulomba Tata ampe’nka pano’pa bibumbo bya bulwi bya bamwikeulu bipite pa 12?+ 54 Shi bikale nankyo, le Bisonekwa byadi bya kufikidila namani abyo binena’mba kifwaninwe kulongeka namino?” 55 Mu mine nsá’yo Yesu wanena bibumbo amba: “Le mubaiya na bipete ne mipebwe kunkwata pamo bwa kabwalāla? Difuku ne difuku nadi nshikatanga mu tempelo mfundija,+ ino kemwankutyilepo.+ 56 Ino bino byonso bibalongeka mwanda wa kufikidija bilembwa* bya bapolofeto.”+ Penepo bana ba bwanga bonso bamushiya banyema lubilo.+

57 Boba bakutyile Yesu bakamutūla kwa Kaifasa+ kitobo mukatampe, kwine kwadi kwibungīle basonekeji ne bakulumpe.+ 58 Ino Petelo wadi umulonda’nka kumulonda kato-nyuma kufika ne ku kipango kya kitobo mukatampe, kadi aye pa kutwela, washikata na bengidi ba mu njibo amba atale mobisa kupityila.+

59 Papo, babitobo bakulu ne Sanedini yonso mituntulu badi bakimba bukamoni bwa bubela bwa kuponeja nabo Yesu mwa kumwipaila.+ 60 Ino kebamwenepo nansha bumo, nansha byokwapityile batumoni ba bubela bavule.+ Kupwa, kwapita babidi bakwabo 61 kebanena’mba: “Uno muntu wadi unena’mba, ‘Nkokeja kubundula tempelo ya Leza ne kūbakulula’yo mu mafuku asatu.’”+ 62 Penepo kitobo mukatampe waimana kamunena’mba: “Le abe kutentululangapo? Le umwene namani bikulambika bano bantu?”+ 63 Ino Yesu wauba’tu nyā.+ Ebiya kitobo mukatampe wamunena’mba: “Nakutyipija ne Leza mūmi witulombole shi abe ye Kidishitu, Mwanā Leza!”+ 64 Yesu wamunena’mba: “Abe mwine ubanena’kyo. Ino nemunena’mba: Tamba pano mukamona Mwanā+ muntu ushikete ku kuboko kwa lundyo kwa bukomo,+ kadi wiya pa makumbi a mūlu.”+ 65 Penepo kitobo mukatampe wasana bivwalwa byandi bya pangala, kanena’mba: “Watuke Leza! Le kudi kadi kyotusakila batumoni bakwabo? Mubamone! Pano mubaivwana mutonko watuka Leza. 66 Le mulanga’po namani?” Nabo balondolola’mba: “Yao ufwaninwe kufwa.”+ 67 Penepo bamupēlela mata mu mpala+ ne kumukupila bikoni.+ Bakwabo bamukupila mapi mu mpala,+ 68 kebanena’mba: “Abe Kidishitu polofeta witusapwile. Le i ani wakukupila?”

69 Papo, Petelo wadi ushikete panja mu kipango, kwivwana kudi mwingidi umo mwana-mukaji waiya kwadi kamunena’mba: “Ne abe nobe wadi na Yesu mwine Ngadilea!”+ 70 Ino aye watuna ku meso a abo bonso, amba: “Nkiyukilepo ne byonena’byo bine.” 71 Aye pa kutamba dya ku kibelo, mwana-mukaji mukwabo wamujiula kanena boba badi’po amba: “Uno muntu’u wadi na Yesu mwine Nazala.”+ 72 Kadi monka watuna’byo, utyipa ne kutyipa’mba: “Nkiyukilepo yao muntu!” 73 Kitatyi kityetye pa kupita’po, boba badi bemene ponka’ba bafwena kebanena Petelo amba: “I bine nobe wadi nabo, mwanda na bubine, muneneno obe ubakusokweja.” 74 Penepo washilula kufinga koku utyipa ukolokota’mba: “Nkiyukilepo yao muntu!” Ponka na ponka nzolo wadila. 75 Ebiya Petelo wavuluka mwanda wanenene Yesu amba: “Nzolo pakadidile, usa kuntuna misunsa isatu.”+ Penepo watamba panja kadila bya bulanda.

27 Abo pa kukya lubanga, babitobo bakulu bonso ne bakulumpe ba bantu bakadila Yesu ñeni ya kumwipaya.+ 2 Bamukuta myonji, kupwa baenda nandi kukamufikija kwa Pilato, mbikavu.+

3 Penepo Yudasa, mwine wamwabile, pa kumona amba abamuponeja, mutyima wamusansa, ebiya wakajokeja bibese 30 bya ndalama kudi babitobo bakulu ne bakulumpe,+ 4 kanena’mba: “Napi mambo pa kwaba mashi ampikwa mambo.” Nabo banena’mba: “Mwanda wetu papo i wepi? Bikutala abe mwine!”* 5 Penepo wasumbula bibese bya ndalama mu tempelo watamba’mo. Kupwa waenda kukeyoa.+ 6 Ino babitobo bakulu basela bibese bya ndalama’bya kebanena’mba: “I kijila kutūla’byo mu kibīko kya byabulēme kikola mwanda i lupeto lwa mashi.” 7 Abo pa kupwa kwisambila pamo, lupeto’lwa bapota’lo ntanda ya umbumbi, ke mwa kujīka beni. 8 O mwanda ntanda’ya itwanga bu Ntanda ya Mashi+ kufika ne ku dyalelo dino’di. 9 Penepa kyafikidila kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto Yelemia, amba: “Kadi baselele bibese 30 bya ndalama, lupoto lwatungīlwe muntu, yewa watungīlwe lupoto na bana ba Isalela bamo, 10 nabo bakapāna’byo ku ntanda ya umbumbi, mungya kyokya kyaunsoñenye Yehova.”*+

11 Penepo Yesu waimana ku meso a mbikavu, ebiya mbikavu nandi wamwipangula’mba: “Lelo wi Mulopwe wa Bayuda?” Yesu watentulula’mba: “Abe mwine ubanena’kyo.”+ 12 Ino pobadi bamusambila kudi babitobo bakulu ne bakulumpe, aye kalondolwelepo nansha kimo.+ 13 Byobiya Pilato wamunena’mba: “Lelo kwivwenepo bintu bivule byobakulambika’bi?” 14 Ino, aye kamulondolwelepo, nansha kishima kimo kine, penepo mbikavu watulumuka bininge.

15 Kadi, ku masobo ne masobo, mbikavu wadi na kibidiji kya kukutulwila kibumbo mukutwa umo, ense obakasaka.+ 16 Pa kine kitatyi’kyo, badi bakute mukutwa umo mutumbe witwa bu Balabasa. 17 Byobiya pobadi bebungīle pamo, Pilato webanena’mba: “Lelo musaka nemukutulwile ani, le i Balabasa’ni, i Yesu obeta ne bu Kidishitu?” 18 Mwanda Pilato wadi uyukile amba bamufikije kwadi pa mwanda wa mukao. 19 Pakwabo kadi, paadi ushikete pa kityibilo kya mambo, wandi mukaji wamutumina musapu amba: “Kokalonga yao muntu moloke kintu nansha kimo, mwanda nakambakananga bininge mu kilotwa dyalelo pa mwanda wandi.” 20 Ino babitobo bakulu ne bakulumpe banekenya bibumbo amba balombe Balabasa+ ino Yesu epaibwe.+ 21 Ebiya mbikavu pa kulondolola webanena’mba: “Lelo pa bano babidi musaka nemukutulwile’po ani?” Nabo banena’mba: “Balabasa.” 22 Pilato webanena’mba: “Penepo nsa kulonga bika na uno Yesu obeta ne bu Kidishitu?” Abo bonso banena’mba: “Apopwe ku mutyi!”*+ 23 Nandi wanena’mba: “Mwanda waka? Le i kibi’ka kyaalonga?” Po pene abo bonso baela’nka kwela mabila’mba: “Apopwe ku mutyi!”+

24 Pilato pa kumona’mba i kutupu kiyampe kyalongeka, ino lupotopoto po pene lwenda luvudila’ko, wayata mema, waoya ku makasa ku meso a kibumbo, kanena’mba: “Ami nkidipo na mambo mu mashi a uno muntu. Bīmutala banwe bene.” 25 Pa kino, bantu bonso batentulula’mba: “Mashi andi ekale potudi ne pa betu bana.”+ 26 Byobiya webakutulwila Balabasa, ino wakupija+ Yesu kupwa webapa’ye bakamwipaye ku mutyi.+

27 Penepa basola ba mbikavu baselela Yesu mu njibo ya mbikavu, babungakenya kwadi kibumbo kya basola bonso pamo.+ 28 Bamuvūla, kupwa bamukumbakanya kikanzo kya pangala kityila pyā,+ 29 baluka kilukwa kya miba, bamutenteka’kyo ku mutwe, bamupa ne dibungu mu kuboko kwandi kwa lundyo. Ebiya bafukata manwi panshi ku meso andi, kebamuzawila’mba: “Tubaimuna,* abe Mulopwe wa Bayuda!” 30 Penepo kebamupēlela mata+ kadi bamuyata dibungu’dya kebamukupila’dyo ku mutwe. 31 Ku mfulo, abo pa kupwa kumuzawila, bamuvūla kikanzo’kya ne kumuvwika bivwalwa byandi bya pangala kebenda nandi kukamupopa ku mutyi.+

32 Pobadi kebatambe, batana muntu umo wa ku Shilene witwa bu Shimona. Baningila uno muntu mwingilo wa kusela mutyi wandi wa masusu.*+ 33 Pobafikile pa kifuko kitwa bu Ngolongota, ko kunena’mba, Kifuko kya Kabamba ka Mutwe,+ 34 bamupa vinyu misobakanye’mo ndulwe* amba atome;+ ino aye pa kutompa’yo, wapela kwiitoma. 35 Abo pa kumupopa ku mutyi, beabila bivwalwa byandi bya pangala na kuta bubale,+ 36 kadi bashikata kwine’kwa kebamulama. 37 Kupwa balamika pangala pa mutwe wandi mambo obamusambīle, balemba’mba: “Uno’u i Yesu Mulopwe wa Bayuda.”+

38 Ebiya kwadi batubwalāla babidi badi bapopwe ku mityi pamo nandi, umo ku lundyo mukwabo ku lunkuso.+ 39 Kadi bapityeshinda badi kebamutuke mutonko,+ koku bapuka mitwe,+ 40 kebanena’mba: “Abe wadi usaka kubundula tempelo ne kwiyubaka mu mafuku asatu,+ wipandije abe mwine! Shi wi mwanā Leza, tūka ku mutyi wa masusu’ko!”*+ 41 Kadi ne babitobo bakulu ne basonekeji ne bakulumpe nabo monka, baanza kumuzawila kebanena’mba:+ 42 “Aye wadi upandija’ko bangi; inoko aye mwine kabwanyapo kwipandija! I Mulopwe wa Isalela;+ atūkenga pano ku mutyi wa masusu,* nabya tumwitabije. 43 Wadi ukulupile Leza; Nandi āyenga pano amunyongolole shi umuswile,+ mwanda wadi unena’mba, ‘Ndi Mwanā Leza.’”+ 44 Kadi, ne batubwalāla bene badi ku mityi pamo nandi badi bamufutulula.+

45 Tamba nsá ya busamba,* mfindi yasambakana konsokonso mu ntanda yonso’ya kufika ne ku nsá ya kitema.*+ 46 Kubwipi na nsá ya kitema, Yesu waela lubila na diwi dikatampe amba: “Eli, Eli, lama sabakatani?” ko kunena’mba, “Leza wami, Leza wami, i kika kyowangelela?”+ 47 Pa kwivwana nabya, bamo badi bemene’po bashilula kunena’mba: “Uno muntu witanga Ediya.”+ 48 Ponka na ponka umo pobadi’pa waenda lubilo kukasela kifwafwa, watubika’kyo mu vinyu isosoma, kupwa wasomeka’kyo ku dibungu kamupe amba atome.+ 49 Ino bakwabo banena’mba: “Muleke! Tutale shi Ediya usa kwiya kumupandija.” 50 Ebiya Yesu waela monka lubila na diwi dikatampe, kupwa watūla mushipiditu.*+

51 Kadi tala! mpashila ya ku kipandulwe+ yasanika pabidi+ tamba kūlu ne kunshi, ntanda yatenkana,+ mabwe nao aladika. 52 Ne bibundu* byapūtuka kadi imbidi mivule ya bajila badi balēle mu tulo twa lufu yalupukila panja 53 (penepo bantu badi batamba ku bibundu pa kupwa kwa aye kusanguka batwela mu kibundi kijila), kadi yamweka ku bantu bavule. 54 Ino mudyavita ne boba badi balama Yesu pamo nandi, pa kumona kutenkana kwa ntanda ne bintu byalongekele, bakwatwa moyo mukatampe, kebanena’mba: “Na bubine, uno wadi Mwanā Leza.”+

55 Kwadi ne bana-bakaji bavule badi batadila kulampe, boba badi balonda Yesu tamba ku Ngadilea mwanda wa kumwingidila;+ 56 umbukata mwabo mwadi Madia mwine Makadala ne Madia inandya ba Yakoba ne Yosesa ne inandya bana ba Zebede.+

57 Penepo, byokyadi ke kyolwa, kwaiya mpeta umo mwine Adimatea, utelwa bu Yosefa, nandi waikele ke mwanā bwanga wa Yesu.+ 58 Uno muntu wafwena Pilato kamulombe umbidi wa Yesu.+ Ebiya Pilato nandi wasoñanya bamupe’o.+ 59 Yosefa wasela umbidi, weuvungila mu kisandi kya bukonge bulumbuluke, kitōka tō,+ 60 ne kwiulādika mu kibundu*+ kyandi kipya, kyaakolele mu dibwe. Kadi, pa kupwa kukunkulumwina dibwe dikatampe ku kibelo kya kibundu,* wataluka’ko. 61 Ino Madia mwine Makadala ne Madia mukwabo bashala konka, bashikete kumeso kwa kibundu.+

62 Ke dya kesha, kupwa kwa difuku dya Kulongolola,+ babitobo bakulu ne Bafadiseo bebunga pamo ku meso a Pilato, 63 kebanena’mba: “A mfumwetu, tubavuluka byadi binenanga uno ndimbañani paadi ukidi mūmi amba, ‘Nsa kusangulwa kupwa kwa mafuku asatu.’+ 64 Nanshi, soñanya’mba bantu bakalame senene ku kibundu kufika ne mu difuku dya busatu, kutyina’mba bandi bana ba bwanga bakāya kumwiba+ kebalombola bantu amba, ‘Wasanguka mu bafwe!’ Papo buno bongojani bwa mfulo bukabipa kutabuka ne bubajinji bwine.” 65 Penepo Pilato webanena’mba: “Mubwanya kutūla’ko banzamu. Endai mukalame’ko senene momuyukile.” 66 Nabo baenda kukalama senene kibundu na kutūla kiyukeno pa dibwe ne kutūla’ko banzamu.

28 Kupwa kwa Sabato, pobwadi kebukaki mu difuku dibajinji dya mu yenga, Madia mwine Makadala ne Madia mukwabo baiya kutala ku kibundu.+

2 Kadi tala! kwaikele kutenkana kukatampe kwa ntanda, mwanda mwikeulu wa Yehova* watūkile mūlu, waiya, wakunkulumuna dibwe, kashikete’po.+ 3 Mumwekelo wandi wadi pamo bwa mapeni, ne bivwalwa byandi nabyo bitōka tō’nka bwa mashika mekwate.+ 4 Bine, banzamu pa kumwivwana moyo, bazakala kebekele’tu bwa bafwe.

5 Ino mwikeulu wanena bana-bakaji amba: “Kemwakikwatwai moyo, mwanda ndyukile’mba mukimbanga Yesu waipailwe ku mutyi.+ 6 Kadi’mopo, mwanda i musanguke, monka mwaanenene.+ Iyai, talai pene paadi ulēle. 7 Nanshi endai lubilo mukalombole bandi bana ba bwanga’mba wasanguka mu bafwe, mwanda talai! wemubadikila mu Ngadilea,+ e momukamumona. Talai! Ami napu kwimusapwila.”+

8 Ebiya, bataluka bukidi ku kibundu,* na moyo ne nsangaji mikatampe, baenda lubilo kukasapwila’mo bandi bana ba bwanga.+ 9 Kadi tala! Yesu webasambakana kanena’mba: “Mwakoma’poi!” Bafwena bamukwata ku maulu kebamufukatyila.* 10 Penepo Yesu webanena’mba: “Kemwakikwatwai moyo! Endai, kasapwilei banabetu amba bende ku Ngadilea, e kobakamona ami.”

11 Abo bakidi mwishinda, banzamu bamo+ baenda mu kibundi, basapwila babitobo bakulu byonso byalongekanga. 12 Penepo nabo bebungila pamo na bakulumpe kebakale ñeni, ebiya bapa basola bibese bya ndalama bivule 13 kebanena’mba: “Nenai amba, ‘Bandi bana ba bwanga abaiyanga bufuku abamwibe batwe papo tulēle.’+ 14 Kadi shi mwanda ubapone mu matwi a mbikavu, tusa kumushintulwila’byo,* papo kekukekalapo kyomuselela mutyima kūlu.” 15 Penepo basela bibese bya ndalama’bya ne kulonga monka mobebalombwedile, kadi uno mwanda wasambakana mu Bayuda bonso kufika ne didi kūlu dino.

16 Inoko, bana ba bwanga 11 baenda ku Ngadilea+ ku lūlu kwine kwebalaile Yesu kuketana.+ 17 Abo pa kumumona, bamufukatyila,* ino bamo badi batatana. 18 Penepo Yesu wafwena kaebanena’mba: “Lupusa lonso napebwa’lo mūlu ne pano panshi pene.+ 19 Nanshi, endai mukalonge bana ba bwanga mu bantu ba ku mizo yonso,+ mwibabatyijei+ mu dijina dya Tata ne dya Mwana ne dya mushipiditu ujila, 20 mwibafundijei kulama byonso byonemusoñenye.+ Kadi talai! Ami ngidi nenu mafuku onso kufika ne ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.”*+