Shapita 88

Mpeta ne Lazalasa

YESU usapwila bandi bana-babwanga mwingidijijo muyampe wa byabupeta bya kungitu, wibashintulwila’mba ketukokejapo kwikala bapika ba byabupeta koku kadi bapika ba Leza. Ne Bafadiseo nabo ponka bateja, abashilula kusepa Yesu bya kibengo mwanda i bansanswa-lupeto. O mwanda webanena’mba: “Mwibingijanga bānwe bene ku bantu, nanshi Leza uyūkile mityima yenu, mwanda kyokya kileme ku bantu nanshi kwa Leza i kikobakane.”

Pano kitatyi kibabwana kya myanda kwalamukila’yo boba bapetele bintu bya ino ntanda, mabikavu a kipolitike, bitango ne lupusa lwa mitōtelo. Kwibitūkija panshi. Inoko bantu beyukile mvubu ya bisakibwa byabo bya kumushipiditu basa kuzunzulwa. Yesu walombola kuno kwalamuka pa kwendelela’ye na kunena Bafadiseo amba:

‘Bijila ne Bapolofeto byādi binenwe kufula padi Yoano [Mubatyiji]. Tamba papo ne kulunguluka, bulopwe bwa Leza busapulwanga bu myanda miyampe, ebiya bantu ba miswelo yonso banyemena konka ku abo. Bine, i kipēla mpata diulu ne ntanda kupita’byo jimejime kutabuka’ko kaluseke katyetyetyetye ka mu mukanda wa Bijila kupita’ko kufikidila mpika.’

Basonekeji ne Bafadiseo betatulanga’mba bo abo balondanga Bijila bya Mosesa. Vuluka, Yesu paāpūtwile muntu meso mu kingelengele mu Yelusalema, abo badi beanya’mba: “Bātwe tudi bāna-babwanga ba Mosesa. Bātwe tuyūkile kala’mba Leza wēsambile na Mosesa.” Ino pano Bijila bya Mosesa bibafikidija mpango yabyo ya kutwala bantu betyepeja kudi Yesu Kidishitu, Mulopwe mutongwe na Leza. O mwanda ku ngalwilo ya mwingilo wa Yoano, bantu ba miswelo yonso, kupityidila betyepeja ne balanda, badi balonga buninge bwa kwikala babikalwa ba mu Bulopwe bwa Leza.

Pano penda pafikidila Bijila bya Mosesa, ne kiselwa kya kwibilama kine nakyo i kya kutalulwa. Bijila byadi bitabije dilubu pa myanda mishileshile, ino pano Yesu wanena’mba: “Yewa upanga mukaji wandi wasonga mukwabo i makoji, nankyo wapi mambo, kadi wakusonga m[wana mukaji mulubul]we ne mulume, i makoji onka apya.” Byabine, bino binenwa bisa kukela Bafadiseo bulobo, kupityidila mwanda bo abo baletele lupusa lwa kulubula bakaji bulubulelubule!

Monka mu kutopeka Bafadiseo, Yesu waleta kyelekejo kya bantu babidi ba byepelo nansha ba ngikadilo isa kwalamuka. Molangila bano bantu belekejanga bāni, ne kwalamuka kwa ngikadilo yabo kushintulula bika?

“Penepo kala,” ye Yesu kashintulula, “kwadi umo mpeta wadi uvwele’tu byamalwa bīne bityila ne bitōka bisandi bya bukonge, ino kusepelela utomboka’tu mafuku onso. Ebiya kwadi ne umo mulanda, dijina dyandi i Lazalasa, wadi mutūlwe pa kibelo kyandi musambakane’tu bilonda. Aye wadi usaka aboye bikukukila panshi ku mesa a mpeta, ino bambwa bāya bamulamba bilonda.”

Yesu waelekeja uno mpeta na bendeji ba mutōtelo wa Bayuda, mu bano bendeji kemudipo’nka Bafadiseo ne basonekeji kete, ino i ne Basadusea ne babitobo bakatampe. I bampeta mwanda badi na madyese ne byepelo bivule bya kumushipiditu, ne bintu byobalonga i byonka biloñanga muntu mpeta. Bivwalwa byabo bya bulopwe byityila byelekejanga bitenta byabo bitēlwa, ne bisandi bitōka bya bukonge bifunkila pa kwimona kobemona abo bene bu boloke.

Kino kibumbo kya muntu mpeta wa mītatulo kimonanga balanda ne bantu bitupu na mwenji, bebeta bu ba ‛am ha·’aʹrets, bantu ba pano pantanda. Lazalasa mulanda welekejanga bano bantu bobasuminwa bidibwa ne madyese a kumushipiditu kudi bendeji ba mitōtelo. Nanshi bantu bitupu badi pamo bwa Lazalasa wa bilonda, mwanda batadilwanga munshi pamo bwa babemvu kumushipiditu, ba kutūlwa mu mulongo umo na bambwa. Ino ba mu kibumbo kya Lazalasa bafwanga nzala ne kyumwa kya bidibwa ne bitomibwa bya kumushipiditu, o mwanda badi pa kibelo pobakimba kuboya bukuku bo-bonso bwa bidibwa bya kumushipiditu bukūkuka ku meza a mpeta. Papo Yesu ukishintulula kwalamuka kwa ngikadilo ya mpeta ne Lazalasa. I kwalamuka’ka kuno, ne kwelekejanga bika?

Mpeta ne Lazalasa Abemwena Kwalamuka

Mpeta welekejanga bendeji ba mitōtelo bapelwe madyese ne byepelo bya kumushipiditu, ino Lazalasa ufunkilanga pa bantu bitupu bafwa nzala ya kumushipiditu. Yesu ukibanga mānga yandi, ushintulula kwalamuka kukatampe kwa ngikadilo ya bano bantu.

“Penepo,” ye Yesu unena, “palongele’mba mulanda wafu, ino wapakatwa ne bamwikeulu, kutūla mu kyadi kya Abalahama. Kadi mpeta aye wafu, ne kujikwa wajikwa. Ebiya mu Kalunga-nyembo [Hades, NW] monka mu misongo mīne mīne’mba: Ntalule meso; wamwene Abalahama kulampe kwine ne Lazalasa mu kyadi kyandi.”

Bikele mpeta ne Lazalasa ke bantupo babine, i bantu belekeja bibumbo bya bantu, nanshi ne mfu yabo mine i ya kyelekejo. Lelo mfu yabo yelekejanga bika?

Yesu wapu kwisambila pa kwalamuka kwa ngikadilo, amba ‘Bijila ne Bapolofeto byādi binenwe kufula padi Yoano Mubatyiji, ino kutamba papo bulopwe bwa Leza busapulwanga.’ Nanshi, i mu myanda itala busapudi bwa Yoano ne bwa Yesu Kidishitu mwikele kufwa mpeta ne Lazalasa ku ngikadilo nansha ku mwikadilo wabo wa kala.

Boba ba mu kibumbo kya Lazalasa betyepeja balamukile pa mityima, abafu ku ngikadilo ya bufudile bwa kumushipiditu yobādi nayo kala, pano kebadi pa ditabula dya buntu bwa Leza. Abo bādi pa kala batala bendeji ba mitōtelo bādi badya ku meza a kumushipiditu bebakūkwile’ko tubukuku, pano bubinebine bwa mu Bisonekwa buletwa na Yesu bubashilula kwibekusha mu bisabikwa byabo. Pano i baselelwe mu kyadi, pa mfuko payampe pa Yehova Leza, Abalahama Mukatakata.

Koku nako, boba babundile kibumbo kya mpeta abapelwe na Leza mwanda bapelanga na mutyima pō kwitabija musapu wa Bulopwe wibafundija Yesu. Nanshi abafu ku ngikadilo yabo ya kumweka bu bantu ba dyese. Bine, kyo kyobanenenwa’mba badi mu malwa a kyelekejo. Ivwana pano munenena mpeta:

“Abe tata Abalahama, mfwileko lusa, tuma Lazalasa’o abīke nsongo ya munwe wandi mu mema antalaje pa ludimi, ke-ne-muntu yō! namone malwa byamwiko muno mu lubimbi lwa mudilo.” I musapu wa butyibi bwa bukalabale bwa Leza usapulwa na bana-babwanga ba Yesu o ao umweshanga bantu ba mu kibumbo kya mpeta malwa. Basaka bana-babwanga baleke kusapula uno musapu, nabya mityima ibatūke’ko bidi mu ano malwa obamona.

“Ino kwivwana Abalahama’mba: Abe mwana, vuluka bidi nobe mo wapetele abewa mu būmi bobe biyampe byonka, ino Lazalasa aye mu bibibibi, nanshi pano walelwa, nobe ubamone malwa. Ino kadi pakwabo, lupongo lulampe lwa malwa ludipo lwa kubulwa kutelukapo, mhm, lwa kwitukalañanya penepo basaka kwabukila kwako ko mudi kebatabuka’lo, mhm, ino boba basaka kwabukila kuno ko tudi nabo kwakupityila mpika.”

Bine i kyoloke, kadi kyendele’mo, kwikale kuno kwishinta kukatampe kwa kibumbo kya Lazalasa ne kibumbo kya mpeta! Kuno kwalamuka kwa ngikadilo kusa kufikidila kupwa kwa myeji mityetye mu dya Pentekosa 33 K.K., pasa kupingakanibwa kipwano kya kala kya Bijila na kipwano kipya. Po pokisa kumweka patōkelela’mba nanshi Leza i mutōkelwe bana-babwanga pa mutyima, ke Bafadiseopo nansha bendeji ba mitōtelo. Luno “lupongo lulampe” lukalañenye mpeta wa kyelekejo na bana-babwanga ba Yesu lwelekeja butyibi bwa Leza boloke, kebwalamuka.

Mpeta walombe dikwabo amba: “Abe tata [Abalahama], nakwisashilapo umutume [Lazalasa] nansha kwetu kudi tata. Mwanda ngidi ne bamwanetu batano.” Nanshi mpeta uyukile amba upwene bininge na shandi mukwabo, uno shandi i Satana Dyabola. Mpeta walombe Lazalasa azubulule musapu wa butyibi bwa Leza kutyina’mba ‘banababo batano,’ bakwabo bobadi nabo mu mitōtelo imo, bakelwa “muno mu malwa.”

“Kūmvwana Abalahama’mba: Badi ne Mosesa ne bapolofeto bēkale kwibōmvwana.” Eyo, shi ‘banababo batano’ basaka kwepuka ano malwa, kintu kine kyobafwaninwe kulonga i kulonda bilembwa bya Mosesa ne bya Bapolofeto biyukanya Yesu bu Meshiasa, kupwa bekale bandi bana-babwanga. Ino mpeta wapele amba: “Mhm, abe tata Abalahama, poso umo musanguke ēnde ko badi nabya bālamuka pa mutyima.”

Ino abamusapwila’mba: “Mhm, shi kebēvwene Mosesa ne bapolofeto, nankyo kebētabijapo, nansha umo ukasanguka mwine.” I amo, Leza kakidipo na kyaletela biyukeno nansha bingelengele bya kunekenya bantu. Bafwaninwe kutanga Bisonekwa ne kwibingidija nabya bamone buntu bwandi. Luka 16:14-31; Yoano 9:28, 29; Mateo 19:3-9; Ngalatea 3:24; Kolose 2:14; Yoano 8:44.

▪ Mwanda waka mfu ya ba mpeta ne Lazalasa ifwaninwe kwikala ya kyelekejo, ne mfu yabo ifunkilanga pa bika?

▪ Ku ngalwilo kwa mwingilo wa Yoano, Yesu ulombola’mba kwaikele kwalamuka’ka?

▪ I kika kisa kutalulwa’ko kupwa kwa kufwa kwa Yesu, ne kino kikatenga ne myanda ya dilubu muswelo’ka?

▪ Mpeta ne Lazalasa belekejanga bāni mu kyelekejo kya Yesu?

▪ Malwa amona mpeta ashintulula bika, ne walombe amutūkijibwe muswelo’ka?

▪ “Lupongo lulampe” lwelekejanga kika?

▪ Shandya mpeta mwine i ani, ne banababo batano i bāni?