Bukwashi Ku Boba ba Mityima Ipēpa

“Bipangwa byonsololo, bibinzanga, nabyo i bikwatwe ne misongo ne pano pene.” (Loma 8:22) Masusu a bantu ādi makomo bininge kitatyi kyālembelwe bino bishima myaka 1 900 kunyuma. Bavule, bādi bapēpwa mityima. Omwanda bakristu bakankamikilwe bekale na “binenwa bya kukankamika ba mpungiji ya ku mutyima.”​—⁠1 Tesalonika 5:​14.

Mu ano etu mafuku, kupēpwa mutyima kubakomenena kupita, kadi bantu badi na mityima ipēpa i bavule bininge. Ino lelo kino kikokeja kwitutulumuna? Mhm, mwanda Bible utelanga kino kyetu kitatyi bu “mafuku a kumfulo” ne bu “myaka ya malwa.” (2 Temote 3:​1-5) Yesu Kristu wānene’mba mu mafuku a kumfulo “mizo ikavudilwa malwa ne mityima kuzuzukuta” amba kadi “bana-balume mityima ikebapungila moyo, mwanda wa kuvuluka bisaka kwiya pano panshi.”​—⁠Luka 21:​7-11, 25-27; Mateo 24:​3-14.

Muntu ujondwa mutyima umbula bwa kitatyi kilampe, wikalanga na moyo, na nkente-kete ku mutyima nansha mitompwe mikwabo imususula, pavule wikalanga uponena mu njiya nansha mu kupēpwa mutyima. Njiya nansha kupēpwa mutyima, kukokeja kulupuka pamwanda wa lufu lwa mukena wetu, pamwanda wa dilubu, kupangwa pa mingilo, nansha misongo yakubulwa kujokela kunyuma. Kadi bantu bekalanga bapēpwa mityima pamwanda wa milangwe ya kwimona bu kebadipo na mvubu, kekudipo kiyampe nansha kimo kyobalonga, nansha na kufwatakanya’mba bilongwa byabo bifwijanga bakwabo bumvu. Muntu yense ukokeja kufikilwa na ngikadilo ifityija ku mutyima, ino shi ashilule kutamija mutyima wa kubulwa kikulupiji ne kubulwa kulonga bukomo bwa kulupuka mu ino ngikadila imbi, mwenda mafuku ukokeja kuponena mu luba lwa njiya nansha lwa kupēpwa mutyima.

Bantu bādiko mu kitatyi kya kala nabo bātenwe na milangwe ya muswelo umo onka. Yoba wāponenwe na misongo mikomo ne kujimija bintu byandi byonso. Washilula kulanga’mba pano Leza wamwela, ne būmi bwine bwashilula kumuludila. (Yoba 10:1; 29:​2, 4, 5) Yakoba wāpepelwe mutyima bininge pobamusapwidile’mba wandi mwana wafu, wāpela ne kusengwa kwine, kakanina kufwa. (Ngalwilo 37:​33-35) Mulopwe Davida wājondelwe mutyima bininge pamwanda wa kilubo kyandi kikatampe kyālongele, wātompwele’mba: “Ñenda ndila dyuba ne bukata. Napungila, ne mutyimpwe byamalwa.”​—⁠Mitoto 38:​6, 8; 2 Kodinda 7:​5, 6.

Dyalelo, bantu bavule badi na njiya pamwanda wa biselwa bivule byobetwika abo bene, na kupima kulondalonda ngikadila ya umbūmi bwa difuku ne difuku ipityile bukomo bwabo bwa muñeni nansha ne bwa ku-ngitu. Bimweka bu kwiuningauninga kutentekelapo ne milangwe ne mitompwe bikokeja kwikala na lupusa mu ngitu ne kuleta kavutakanya mu bongolo, kino kikokeja kufikija muntu ku kubela luba lwa njiya.​—⁠Ezankanya na Nkindi 14:⁠30.

Bukwashi Bwibasakila

Epafolodetusa, mukristu wa mu myaka katwa imbajinji wa mu kibundi kya Fidipai, ‘ku mutyima kwādi fututu mwanda [balunda nandi] bāivwene’mba wabela.’ Wābelele kitatyi kyātuminwe na balunda nandi ku Loma mwanda wa kukatwadila mutumibwa Polo bintu kampanda mu dyabo dijina, penepo, wālangile’mba padi wēbafityije mutyima ne kumonwa bu muntu wakubulwa bukomo ku meso abo. (Fidipai 2:​25-27; 4:18) Polo wāmukweshe muswelo’ka?

Wāpele Epafolodetusa mukanda wa kujoka nao, wāalembele balunda nandi ba ku Fidipai’mba: “Musepelelei nanshi [Epafolodetusa] ne tusepo tonso; lemekai bantu badi namino.” (Fidipai 2:​28-30) Pakuyuka’mba Polo wāingidije binenwa bya ntumbo pa wandi mwanda, ne kadi bene Fidipai byobamutāmbwile na kisanso ne kyanga, Epafolodetusa wāsengelwe pa mutyima ne kyāmukweshe atalaje mutyima wandi wādi umupēpa pamwanda wa njiya.

Madingi a mu Bible etusoñanya ‘twingidije muneneno utalaja pa mityima ku boba ba mityima ipēpa,’ bine i malumbuluke bininge. Mwana-mukaji umo wādi ubela luba lwa njiya wānene’mba: “Nakampata, kisakibwanga i kuyuka bitupu’mba bakwabo bakutele mutyima, bakumwene bu muntu. Tusakanga kwivwana muntu unena’mba: ‘Bine nakwivwana, kiletanga nsangaji mivule.’ ”

Muntu upēpwa mutyima ufwaninwe kukimba muntu ukokeja kumwivwana, wakokeja kusapwila yandi myanda. Mwine muntu’o, ufwaninwe kwikala mwimvwaniki mulumbuluke ne kwikala na kitukije-tyima kikatampe. Kafwaninwepo kwisamba nandi bivulevule nansha kumunena’mba ‘Kufwaninwepo kujingwa mutyima uno muswelo’ nansha’mba ‘Ke ngikadilo po myendelemo.’ Muntu wa njiya nansha upēpwa mutyima, kejangapo kukalala, shi upime’tu kumutopeka nansha bityetye, ukokeja kukeivwana bibi kupityidila.

Muntu udi na njiya nansha upēpwa mutyima ukokeja kwiivwana bu kadipo na mvubu. (Yona 4:⁠3) Inoko, muntu udi mu ino ngikadilo ufwaninwe kuyuka’mba muswelo witumwene Leza ye ao udi na mvubu mikatampe. Bantu ‘kebādipo balemekele’ Yesu Kristu, ino, kekyātyepejepo mvubu yādi nayo kumeso a Leza. (Isaya 53:⁠3) Ufwaninwe kwikala na kikulupiji, Leza ukusenswe enka na mwādi usanshilwe uno wandi Mwana muswe.​—⁠Yoano 3:⁠16.

Yesu wāivwene lusa pa kumona bantu bādi bapēpwa mityima, ne wāpimine kwibakwasha bemone bu bādi na mvubu. (Mateo 9:36; 11:​28-30; 14:14) Wēbashintulwidile’mba Leza upele buleme nansha ke bipangwa bya kubulwa mvubu bine, pamo bwa misolwe. Wānene’mba: ‘Aye Leza kavulaminwepo nansha kamo.’ Bine utele mutyima bininge ku bantu balonga kiswamutyima kyandi! Pa kino, Yesu wānene’mba: “Ne nywene ya ku mitwe yenu nayo, imibalwe yonso.”​—⁠Luka 12:​6, 7, MB.

Bine, kikokeja kukomena muntu upēpwa mutyima bininge, ufityilwe mutyima kutabuka pamwanda wa bukōkekōke bwandi nansha bilubo byandi, kukulupila’mba Leza ukokeja kadi kumumona na mvubu. Pakwabo ukokeja kwifwatakenya’mba Leza kakokejapo kumusanswa ne kumuta mutyima. Kinenwa kya Leza kinena’mba kitatyi kimo “mutyima wetu ukokeja kwituponeja.” Ino lelo binebine, kino kyokidi na mvubu? Ke amopo. Leza uyūkile’mba bantu bakubulwa kubwaninina bakokeja kwikala na milangwe imbi ne kwitopeka abo bene. Omwanda Kinenwa kyandi kitupa kikulupiji mu bishima bilonda’ko bino: “Mwanda aye Leza utabukile bukatampe mityima yetu, uyūkile bintu byonsololo.”​—⁠1 Yoano 3:​19, 20.

Eyo, Tata wetu wa mūlu udi na buswe, kamonangapo enka bilubo ne bubi bwetu mhm. Utalanga ngikadilo mikomo yotudimo, myanda yonso yotwatenwe nayo, masakila etu ne milangwe yetu ya munda-munda. Uyukile’mba twāpyene bubi, misongo ne lufu, omwanda tukambakanibwanga kupita. Kufitwa mutyima ne kwitopeka batwe bene, kilombola’mba ketuloñangapo bubi kukusaka kwetu, kadi ketwafikile kulampe mu kulonga bibi. Bible unena’mba ‘bubi i bwitukobakanye bu bantu babitupubitupu’ pakubulwa batwe bene kwikisaka. Leza witukwatyilwanga lusa na kutá mutyima ku bukōkekōke bwetu.​—⁠Loma 5:12; 8:⁠20.

“Yehova i muyule lusa kadi i wa buntu,” mo munenena Bible. “Monka mulepēle kutunduka na kushika, e monka mwatundulwila ne kujilula kwetu ko tudi. Ke-kuntu, uyukile ngitu yetu; witunena’mba i luvumbi.” (Mitoto 103:​8, 12, 14) Binebine, Yehova i “Leza wa kanye kakusenga konso; wakwitusenga mu byamalwa byetu byonso.”​—⁠2 Kodinda 1:​3, 4.

Bantu bapēpwa mutyima batambulanga bukwashi bobasaka nakampata na kuvundamukila kudi wabo Leza wa lusa ne kwitabija lwito lwandi lwa ‘kwitentwila biselwa byabo padi aye.’ Bine ukokeja “kusangula mutyima wa boba bakwisasa.” (Mitoto 55:​22; Isaya 57:15) Omwanda Kinenwa kya Leza kitukankamika’mba tufwaninwe kulombela: “[Elai] kuzumbazumba konso kwa mityima kudi aye [Yehova], mwanda ke-muntu aye wimutēle mutyima.” (1 Petelo 5:​7) Eyo, bantu bakokeja kwifyenya kudi Leza kupityila ku milombelo ne ku kwabija ne kutana “ndoe ya Leza yakutabuka ñeni yonso.”​—⁠Fidipai 4:​6, 7; Mitoto 16:​8, 9.

Pakwabo kikekala kya mvubu kulemununa ngikadilo ya umbūmi bwenu mwanda wa kupwija kupēpwa mutyima. Kukaya makayo a kuputumija ngitu, kudya bidibwa bilumbuluke, kukokolokwa senene, ne kuleka kupityija kitatyi kivule na kutala televisio, ino yo myanda milumbuluke yofwaninwe kwingidija. Mwana-mukaji umo, wākweshe bantu bādi bapēpwa mutyima na kwenda kukananga nabo mu kyala kilampe. Muntu umo wādi upēpwa mutyima wāmusapwidile’mba: “Kinsakilepo kunanga,” aye papo wāmulondolola na diwi ditūke inoko na kusumininwa’mba: “Ibiyampe, inoko iya twende.” Mwana mukaji’o wānene’mba: ‘Twālongele kilometele isamba lwa panshi. Potwajokele, wākokele bininge, inoko weivwēne biyampe. Kifwaninwe kutompa kukaya makayo aputumija ngitu mwanda wa kuyuka byabuyabuya bilupukamo.’

Inoko kyaba kimo kikalanga kikomo kupwija lonso kupepwa mutyima, nansha shi uwapima bintu byonso kutentekelapo ne kundapwa na malawa kwine. “Nāpimine bintu byonso, ino mpēpwanga mutyima nyeke,” mo mwānenene nsongwakaji umo. Pavule kikalanga kikomo kubelula mpofu, mujike-matwi, nansha kilemafu. Boba ba mityima ipēpa, bakokeja kutāna kusengwa pa mutyima ne kikulupiji kyabinebine na kutanga Kinenwa kya Leza kitatyi ne kitatyi, dibuku dileta kikulupiji’mba bantu bakabelulwanga lonso ku misongo yabo yonso.​—⁠Loma 12:12; 15:⁠4.

Kekukekalapo Kadi Muntu Ukapēpwa Mutyima

Pādi wisambila pa myanda yādi ifwaninwe kufikidila mu mafuku a kumfulo, Yesu wābwejejeko’mba: “Ponkapo ino abyo pa kwalula kufika kabandukei, talulaipo mitwe yenu ke-pantu kukūlwa kwenu kubafwena.” (Luka 21:​28) Yesu wādi wisambila pa kukūlwa kukaleta muswelo wa kutwela mu ntanda impya myoloke ya Leza, kitatyi “kikakūlwa bipangwa ku bupika bwa kubola ne bikekale ke byāna bya bene bya ntumbo bwa bāna ba Leza.”​—⁠Loma 8:​21.

Kukekala kusengwa kwa binebine ku bantu ba miswelo yonso kutentulwa biselwa bilēma bya mu myaka yakala ne kulanguka lubanga ne lubanga na milangwe itoka tōo, na bupyasakane bwa kusaka kwingila mingilo ya difuku ne difuku! Kekukekalapo kadi muntu ukapēpwa mutyima. Kikulupiji kyabinebine ku bantu bonso i kino, Leza “ukapampula impolo yonso mu meso abo, ne lufu nalo kelukekalakopo dikwabo kadi mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpikila, bintu bibajinji bibatukidila.”​—⁠Kusokwelwa 21:​3, 4.