Ino Ntanda Lelo Iludikwanga Na Ani?
Bantu bavule bakalondolola ku kino kipangujo na kishima kimo kyonka’mba iludikwanga na Leza. Ino, Bible kanenangapo’mba Yesu Kristu nansha Shandi ye abo baludiki ba ino ntanda. Yesu wānene’mba: “Panopano ponka mwine mulopwe wa pano pantanda ukapangwa.” Kadi wabwejako’mba: “Mfumwandya panopantanda [yao] wiya, inoko kadipo ne kalupusa nansha kamo pondi.”—Yoano 12:31; 14:30; 16:11, MB.
Kino kilombola’mba mulopwe wa ino ntanda i walwana na Yesu. Lelo ukokeja kwikala ani?
Kileta Makambakano Pano Pantanda
Nansha byokudi bantu basakila bakwabo biyampe, ino ntanda idi nyeke mu masusu makomokomo tamba pakala. Kino kitulumujanga bantu bañeni bavule, kimfwa mulembi umo, David Lawrence, pano kemufwe, wānene’mba: “‘Ndoe panopantanda’—kubwipi kwa bantu bonso, beisakanga. Kubwipi kwa muntu yense—‘usakanga kulongela bakwabo biyampe.’ Bantu bonso byobasaka enka ndoe, mwanda’ka kadi kudi mavita?”
Kimweka bu kyakubulwa kwendelamo, lelo keamopo? Mungya kibutwila, nansha bantu byobasenswe kwikala mu ndoe, ino beipayanga nyeke ne kwishikwa abo bene na bene—na bukalabale bukomokomo! Languluka ku miswelo ya bukalabale yobengidija mwanda wa kumwanga mashi. Bantu bengidijanga mobo a ma gaze, mwishi upyana ne utuntumika bantu muya; tusō twa masusu makomokomo; mata alasa mudilo; ma bombe a napalm ne miswelo mikwabo ilengeja moyo yobengidija mwanda wa kumwesha bantu malwa ne kwiipaya pakubulwa lusa.
Lelo ulanga’mba bantu basaka kwikala mu ndoe ne nsangaji, bakokeja abo bene kwikala na bukalabale bwa kwilongela bibi abo bene na bene uno muswelo? I bukomo’ka butonwena bantu ku bilongwa bisansa ku mutyima uno muswelo, nansha bwibakunka ku mutyima balonge bilongwa bibi-bibi? Lelo kweipangwile nansha dimo shi kudi umbi kampanda, bukomo bwakubulwa kumweka, butonwena bantu ku kulonga bilongwa bya bukalabale uno muswelo?
Mulopwe wa Ino Ntanda Wayukana
Ketukyendai kulampe, Bible ulombolanga patōka’mba kudi muntu umo wañeni, wakubulwa kumweka uludika bantu ne mizo. Unena’mba: “Panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi.” Kadi, Bible umutelanga’mba i: “Wakutelwa dya bu-dyabola ne dya bu-Satana, ñongoji wa panopantanda ponso.”—1 Yoano 5:19; Kusokwelwa 12:9.
Kitatyi “kyātompelwe Yesu na Dyabola,” Yesu wāitabije’mba Satana ye aye mulopwe wa pano pantanda. Bible ushintulula mokyāpityile: “Ebiya, aye Yesu kadi nandi wātwelwe mu ntanda mutuputupu kudi aye Mushipiditu amba akatompibwe ne dyabola. Ebiya dyabola nandi wakamukandija pa lūlu lulalula, kamulombola malopwe onso a pano pantanda ne ntumbo yao. Kamunena’mba: Shi ukamfukamina kuntōta, nankyo byobya byonso, nkakupabyo. Ebiya kwivwana Yesu kamunena’mba: funduka papo abe Satana.”—Mateo 4:1, 8-10.
Languluka bidi pa kino. Satana wātompele Yesu na kusaka kumupa “malopwe onso a pano pantanda.” Lelo kino kilongwa kyādi kyakutelwa bu ditompo shi bine Satana ke ayepo muludiki wa ano malopwe onso? Bine, ke kyādipo kya kutelwa bu ditompo. Kadi yuka’mba, Yesu kāpatenyepo’mba ano maludiki onso a pano pantanda ke a Satana po; wādi ukokeja kwikilonga shi Satana kādipo na lupusa pa ano malopwe. Shi ke pano, Satana Dyabola, ye aye muludiki wa ino ntanda wakubulwa kumweka! Bible umutelanga bu “Leza wa pano pantanda.” (2 Kodinda 4:4) Ino lelo, i muswelo’ka wāfikile uno muntu umbi ku kwikala pa kitenta kya bukomo bukatampe uno muswelo?
Uno muntu wāikēle ke Satana, wādi mwikeulu mupangwe na Leza, ino wāshilula kwābila kifuko kyādipo Leza. Wāfutulwile bubikadi bwa Leza bwa boloke. Pa kino, wāingidije nyoka bu kingidilwa kya kwisambila’mo mwanda wa kongola mwana-mukaji umbajinji, Eva, ebiya wābwanya kumukoka aye ne wandi mulume Adama, bakōkele ku mbila yandi kupitako kukōkela kudi Leza. (Ngalwilo 3:1-6; 2 Kodinda 11:3) Kadi, wādi ufwatakanya’mba ukokeja kongola bantu bonso ba ku lukunwa lwa ba Adama ne Eva bavundamine kudi Leza. Penepo, Leza wālekela Satana kitatyi kilampe mwanda wa apime kufikidija mifwatakanyo yandi, ino Satana i mukomenwe.—Yoba 1:6-12; 2:1-10.
Mwanda mukwabo wa mvubu, i kuyuka’mba Satana kadipo kasuku mu kuludika ino ntanda. Wābwenye kubombola bamwikeulu bakwabo bamulonde mu butomboki bwandi kudi Leza. Bāikele ke bandemona, mishipiditu ingidila nandi pamo. Bible wisambilanga pa ino mishipiditu, kitatyi kyaleta uno musoñanya ku bakristu’mba: “Vwalai panopele yonso ya Leza, amba muyūke kwimanija mu byakyongo bya dyabola. Ke-kuntu kwikwata kwetu kekudipo kwa ku ngitu ne ku mashi, ehe, i kwa na . . . balopwe ba fukutu ya panopanshi, ne ku bibumbo bya [mishipiditu imbi ya] momwa mūlu.”—Efisesa 6:11, 12.
Tukomenei Mishipiditu Imbi
Bano balopwe babi ba ino ntanda, bakubulwa kumweka, ibasumininwe mwanda wa kusaka kujimija muzo onso wa muntu, na kwibakokela kulampe na mutōtelo wa Leza. Muswelo umo wikilonga mishipiditu imbi, i na kusambakanya mulangwe unena’mba shi muntu wafu, wendelelanga na būmi, nansha bikilombola Kinenwa kya Leza patōkelela’mba bafu kebayukilepo kintu nansha kimo. (Ngalwilo 2:17; 3:19; Ezekyele 18:4; Mitoto 146:3, 4; Musapudi 9:5, 10) Shi ke pano, mushipiditu umbi welekeja diwi dya muntu kemufwe kala, ukokeja kwisamba na bambutwile ba mwine muntu’wa nansha na balunda nandi bakidi na būmi, kupityila ku bilumbu, nansha na “diwi” ditamba mu ntanda ya mishipiditu ya kubulwa kumweka. “Diwi” dikokeja kwītela bu i dya mufu wisamba, ino na bubinebine ke dya mufupo mhm, i diwi dya bandemona.
Shi kepano, shi kibakufikila kwivwana “diwi” dya uno muswelo, kokyongolwa. Pela byonso byodikakulombola, pituluka mu bino binenwa bya Yesu: “Funduka papo abe Satana!” (Mateo 4:10; Yakoba 4:7) Kokitompa kupa dishinda ku kilokoloko kya kusaka kuyuka myanda ipita mu ntanda ya mishipiditu ya kubulwa kumweka, kikufikije ku kwikala mu kipwano na mishipiditu imbi. Kipwano kya uno muswelo kitelwanga bu kutōta mishipiditu, Leza udyumunanga batōtyi bandi belame ku miswelo yonso ya kutōta mishipiditu imbi. Bible utopekanga muntu yense “ubuka lubuko, . . . wipangula bibanda, nansha wamaleñanya nansha wipangula bafu.”—Kupituluka 18:10-12; Ngalatea 5:19-21; Kusokwelwa 21:8.
Kutōta kwa mishipiditu yakubulwa kumweka byokufikijanga bantu ku kwikala munshi mwa lupusa lwa bandemona, ufwaninwe kupela kukokwa na milongelo yonso ya uno muswelo, nansha shi imweka bu ya makayo bitupu nansha isangaja bininge. Mu ino milongelo tukokeja tutelamo kubuka mbuko, majende, kutoma mwavi, mikalayi, kupasula mapasa, kwijinjika ne kutōta ñenyenye ne kweji-katenta. Bandemona bakokeja kadi kulupula byungwē ne bintu bikwabo bukwa-ntala mu mōbo obamwene bu bizuilo.
Pakwabo kadi, mishipiditu imbi ikalanga imwena kamweno mu bukōkekōke bwetu na kutakika bantu balupule bitabo, ma sinema, ne myanda ipita ku televisio ilombola bilongwa bya busekese byakubulwa kwendelamo. Bandemona bayukile’mba shi milangwe imbi keifundwilwepo muñeni, ikokeja kwāla’mo miji ne kufikija bantu ku busekese—ka na mokyafikidīle bandemona abo bene.—Ngalwilo 6:1, 2; 1 Tesalonika 4:3-8; Yuda 6.
Bine, bavule kebakokejapo kwitabija’mba ino ntanda iludikwanga na mishipiditu imbi. Ino kubulwa kwitabija kwabo kekuketutulumujapo mwanda Bible unena’mba: “Satana nandi wialamunanga aye mwine kādi mwikeulu wa mwinya.” (2 Kodinda 11:14) Budimbidimbi bwandi bwa munshi-munshi bininge, bwimanine pa kusaba bantu bavule meso bavulaminwe’mba Satana ne bandemona bandi badiko bine. Ino kemukyongolwai! Dyabola ne bandemona bandi badiko bine, ne mufwaninwe kwibakomena nyeke.—Petelo 5:8, 9.
I kyansangaji, mwanda pano kitatyi kibafwena, Satana ne bibumbo byandi kebakekalakopo dikwabo! Bible witupa kikulupiji’mba: “Ntanda [ne bandemona bene beibikēle] ipitanga, nanshi yewa ulonga kiswa-mutyima wa Leza, aye wikēle nyeke.” (1 Yoano 2:17) Kikekalanga kya nsangaji mikatampe mpata pakafundulwa luno lupusa lubi! Nanshi tulongei bukomo bwa kwikala umbukata mwa boba balonga kiswa-mutyima kya Leza ne bakekala na būmi bwanyeke mu ntanda impya ya Leza ya boloke!—Mitoto 37:9-11, 29; 2 Petelo 3:13; Kusokwelwa 21:3, 4.