SHAPITA 13
“Nsenswe Tata”
1, 2. Lelo mutumibwa Yoano walombola myanda’ka yāpityile mu kyolwa kya mfulo kyobādi na batumibwa bakwabo pamo na Yesu?
MUNUNU umo watubika musono wandi mu bwino, mu mutwe mumudi bintu bivule. Uno mununu dyandi i Yoano, ye mutumibwa wa Yesu Kidishitu ukishele mūmi. Pano kadi na myaka katwa, waela milafwe ku bintu byāpityile pano kepadi myaka 70, mu kyolwa kivulukwa—kyolwa kya mfulo kyobādi na batumibwa bakwabo pamo na Yesu kumeso kwa lufu Lwandi. Pa kuludikwa na mushipiditu ujila wa Leza, Yoano wavuluka binkumenkume, kimo ne kimo ne kwibisoneka.
2 Mu kyolwa’kya, Yesu wēbalombwele patōkelela’mba usa kwipaibwa. Yoano bunka bwandi ye ulombwele mwanda waka Yesu wanenene amba unenwe enka kufwa luno lufu lwa malwa’mba: “Mwanda wa ino ntanda iyuke amba nsenswe Tata, noñanga monka munsoñaninye Tata kulonga. Imanai, tutalukei pano.”—Yoano 14:31.
3. Yesu wālombwele namani amba uswele Shandi?
3 “Nsenswe Tata.” Kekudipo kintu kya mvubu kudi Yesu kupita kino. Shako, kādipo upitulukapituluka bitupu mu uno mwanda. Bine, i enka mu Yoano 14:31 mulombwedidile patōka Yesu amba uswele Shandi. Yesu wālombwele bubine bwa bino binenwa mu būmi. Difuku ne difuku wālombwele amba uswele Yehova. Bukankamane bwa Yesu, kikōkeji kyandi, ne kūminina kwandi, byonso bilombola’mba uswele Leza. Mwingilo wandi onso mutuntulu wādi utononwa na buswe.
4, 5. Le Bible ukankamika buswe bwa muswelo’ka, ne i bika byotubwanya kunena pa buswe bwa Kidishitu bwaswele Yehova?
4 Dyalelo, bantu bamo pobevwana kishima buswe balañanga’mba i ngikadila ya kūlukūlu. Bamonanga mu ñeni kwitumina tukanda ne ñimbo ya buswe, padi kadi bavulukanga bantu bakimba kwisonga. Eyo Bible wisambilanga pa buswe bwa bukena na bulēme, inoko ke mobikadilepo dyalelo. (Nkindi 5:15-21) Yuka kadi amba Kinenwa kya Leza kisambila misunsa mivule pa buswe bwa muswelo mukwabo. Buno buswe ke bwa kitumbuzajipo, ne bwa kulukwa masenda; nansha bobwa bwa ku kanwa bitupu, bwa kwitembaula. Abo i buswe butamba ku mutyima ne mu ñeni. Buswe bwa uno muswelo bushilukanga mu nkulwe ya mutyima, buludikwa ne kulonda misoñanya miyampe, kadi bumwekanga mu bilongwa bilumbuluke. Na bubine ke buswepo bwa mitembwe. Kinenwa kya Leza kinena’mba, “buswe kebukankalwangapo.”—1 Bene Kodinda 13:8.
5 Ku bantu bonso baikele’ko pano pa ntanda, Yesu ye mubajinji ku kuswa Yehova kutabuka. I kutupu muntu upityile Yesu ku kulonda binenwa byaānene aye mwine amba kijila kikatampe mu byonso biletele Leza i kino: “Sanswa Yehova Leza obe na mutyima obe onso, na muya obe onso, na ñeni yobe yonso, ne na bukomo bobe bonso.” (Mako 12:30) I muswelo’ka wātamije Yesu buno buswe? I muswelo’ka waālamininine buswe bwaādi usenswe Leza paādi pano pa ntanda? Ne i muswelo’ka otubwanya kumwiula?
Kijimba kya Buswe Kikomo ne kya Nyeke
6, 7. Tuyukile namani amba Nkindi 8:22-31 wisambila pa Mwanā Leza, ke enkapo pa tunangu?
6 Lelo kodi mwingile pamo na mulunda nobe, ne ku mfulo mweibidila ne kupwana bininge? Uno mwanda mumweke usangaja witupa bujinguludi bwa mwātamine buswe bwa Yehova na wandi Mwana wa bunka. Ketudi besambile bininge pa Nkindi 8:30, shi ke pano, tubandaule bidi kūlu ne kunshi kwa uno vese. Tamba ku vese 22 kutūla ku vese 31, mudi bushintuludi bwa ñeni nansha tunangu twisokwele bu muntu. Le tuyukile namani amba bino binenwa bifunkila padi Mwanā Leza?
7 Mu vese 22, tunangu tunena’mba: “Yehova wānongele bu ngalwilo ya dishinda dyandi, Mwingilo umbajinjibajinji mu mingilo yandi ya tamba kala.” Bisambilwa pano ke’nkapo tunangu, mwanda tunangu ‘ketwalongelwepo.’ Kadi ketudipo na ngalwilo, mwanda Yehova udi’ko nyeke kadi udi nato nyeke. (Ñimbo ya Mitōto 90:2) Inoko, Mwanā Leza i “umbedi wa byonso byakupangibwa.” Wāpetejibwe, ko kunena’mba wāpangilwe; kumeso kwa mingilo ya Yehova ya kalā. (Bene Kolose 1:15) Mwana wāikele’ko kumeso kwa diulu ne ntanda kwikala’ko, enka na munenena’kyo Nkindi. Kadi byadi Mwanda, Musedi wa myanda ya Leza, ye aye kimfwa kibwaninine kisokwelwe kya tunangu twa Yehova.—Yoano 1:1.
8. I bika byādi bilonga Mwana mu bula bwa kitatyi kilampe paādi kaile pano panshi, ne potutendela kipangwa kyo-kyonso, i ani otutendela?
8 I bika byādi bilonga Mwana mu bula bwa kitatyi kilampe paādi kaile pano panshi? Vese 30 witulombola’mba wādi pabwipi na Leza bu “mwingidi mukatampe.” Le ko kunena namani? Bene Kolose 1:16 ushintulula’mba: “Kupityila kudi aye bintu bikwabo byonso byāpangilwe mūlu ne pano pa ntanda pene, . . . Bintu bikwabo byonso byāpangilwe kupityila kudi aye ne mwanda wa aye.” Nanshi, Yehova Umpangi wāingidije wandi Mwana, Sendwe mwine mukata, mu kupanga bipangwa bikwabo byonso—tamba ku bipangwa bya ku mushipiditu momwa mūlu kutūla ne ku umbuo wa ntanda, ne byonso bimweka bidi’po, kimfwa mityi, banyema beshileshile, ne mukulwa wa bipangwa bya pano panshi byonso: muntu. Kyaba kimo tukokeja kudingakanya kwingidila pamo kwa Tata ne Mwana na kwa kapita wa mingilo ne mūbaki, mwine ufikidija mpango ya kapita. Nanshi potutendela kipangwa kyo-kyonso, na bubine, tutendelanga Kapita Mukatampe wa mingilo. (Ñimbo ya Mitōto 19:1) Inoko, tufwaninwe kadi kuvuluka mu ñeni nsangaji yādi na Umpangi ne wandi “mwingidi mukatampe.”
9, 10. (a) I kika kyākomeje kijimba kya buswe kidi pa bukata bwa Yehova ne wandi Mwana? (b) I bika bibwanya kuningija kijimba kyobe na Tata obe wa mūlu?
9 Kitatyi kingila pamo bantu babidi bampikwa kubwaninina, kyaba kimo bakolelwanga kupwana nyeke. Ino ba Yehova ne wandi Mwana kebadipo uno muswelo! Mwana wāingile na Shandi myaka na myaka, kadi i mulombolwe mu Bible bwa aye unenamba: “Nādi nsangala ku meso andi kitatyi kyonso.” (Nkindi 8:30) Bine wādi uloelelwe kwingila pamo na Shandi, ne kwisanswa nandi. I amo, Mwana wādi wa kwifwana ne kwiula ngikadilo ya Shandi Leza. Ke kya kutulumukapo shi kijimba kya buswe kya ba Shabana na Mwana kyādi kikomo! Na bubine mūlu ne panshi i kutupu kijimba kya buswe kikomo ne kya nyeke bwa kino.
10 Le kino kishintulula bika kotudi? Padi ukokeja kwimona’mba kubwanyapo kutamija kino kijimba kya buswe na Yehova. Eyo i kutupu muntu udi na kifuko kizunzulwe na kya Mwana. Inoko, tudi na mukenga wa pa bula. Vuluka’mba Yesu wāpwene na Shandi mwanda wāingile nandi. Netu Yehova i mwitupe na buswe mukenga wa kwikala “bengidi bengila pamo” nandi. (1 Bene Kodinda 3:9) Potulonda kimfwa kya Yesu mu busapudi, tufwaninwe kuvuluka nyeke amba twi bengidi bengila pamo na Leza. Namino, kijimba kya buswe kitulungile na Yehova kikaningila’ko. Le kudi dyese dipityile dino?
Muswelo Wālamine Yesu Buswe Bwasenswe Yehova
11-13. (a) Mwanda waka i biyampe kumona buswe bwa mu mityima yetu bu kintu kyūmi, ne Yesu paādi mwanuke, wālamininine namani buswe bwasenswe Yehova? (b) I muswelo’ka wālombwele Mwanā Leza amba udi na kipyupyu kya kufundijibwa na Yehova mūlu ne pano panshi?
11 Divule dine, i biyampe kumona buswe bwa mu mityima yetu bu kintu kyūmi. Pamo bwa diluba diyampe dya mu njibo disakilwa kusangila mema ne kukwatakanibwa pa kusaka’mba ditame ne kuvwambila, ne buswe nabo mo monka. Shi busūlwe ne kukwatakanibwa mpika, nabya bubafumba ne kufwa. Yesu kāmwenepo amba kusanswa Yehova kwiilanga ako kwine. Wālamine nyeke buno buswe bwikale bukomo kadi bumwekela mu byalonga paādi pano panshi. Tubandaulei mwaālongele.
12 Langulukila pa byānenene Yesu paādi nkasampe mu tempelo mu Yelusalema. Vuluka binenwa byaāsapwidile bambutwile bandi bādi bazumbija mutyima bya’mba: “Mwanda waka mwadi munkimba? Le kemwadipo muyukile amba mfwaninwe kwikala mu njibo ya Tata?” (Luka 2:49) Mobimwekela, Yesu paādi nkasampe wādi kavulukile būmi bwandi bwaādi nabo mūlu. Inoko buswe bwaādi uswele Shandi Yehova bwādi bukatampe. Wādi uyukile amba buno buswe bumwekelanga mu butōtyi. Kekwādipo kifuko pano pa ntanda kyādi kisangaja Yesu kutabuka njibo ya Shandi ya mutōtelo utōka. Wādi usaka kwikala’mo ne kuswa kutaluka’mo mpika. Kadi, kādipo muntu ubandila’mo bitupu. Wādi na kipyupyu kya kwifunda myanda ya Yehova ne kunena byayukile. Ino milangwe yandi keyāshilwilepo paādi na myaka 12, kadi keyāfudilepo papo.
13 Mwana wādi ufunda na kipyupyu kudi Shandi kumeso kwa kwiya’ye pano panshi. Bupolofeto busonekelwe mu Isaya 50:4-6 bwitulombola’mba Yehova wāfundije wandi Mwana mu muswelo wa pa bula pa bitala mwingilo wandi wa bu Meshiasa. Nansha mu buno bufundiji, byomubadilwa masusu akatana Mushingwe māni wa Yehova, Mwana wāfundile’byo na kipyupyu. Kupwa kwa Yesu kwiya pano panshi, ne kutama’ye, wādi upyasakena kwenda ku njibo ya Shandi ne kutōta na batōta ne kwifunda byādi bisaka Yehova bantu befundile’mo. Bible witulombola amba Yesu wādi na kibidiji kya kutanwa ku tempelo ne ku shinakoka nyeke. (Luka 4:16; 19:47) Shi tusaka kulama buswe botusenswe Yehova bwikele bukomo kadi bumwekela mu byotulonga, tufwaninwe kutanwa ku kupwila na kininga, mwanda e kotutōtelanga Yehova ne kotutambula buyuki bwa mushike ne kumufwija’ko.
“Pokyadi ke kyolwa bininge, wadi’ko bunka bwandi”
14, 15. (a) Mwanda waka Yesu wādi wikala ne pa bunka? (b) Milombelo ya Yesu kudi Shandi ilombola namani kipwano ne bulēme?
14 Kadi Yesu wālamininine buswe bwasenswe Yehova na kulombela difuku ne difuku. Nansha byaādi upwene bininge na bantu, tuyukei amba wādi usaka ne kwikala pa bunka. Kimfwa, Luka 5:16 unena’mba: “Wadi wikokela divule mu bifuko bya kufula kukalombela.” Kadi Mateo 14:23 nandi amba: “Pa kupwa kutalula bibumbo, wakanda ku lūlu bunka kukalombela. Pokyadi ke kyolwa bininge, wadi’ko bunka bwandi.” Yesu wādi ukimba mikenga ya kwikala bunka mu bino bitatyi ne mu bikwabo, kekunenapo amba wādi usaka kwikala muntu witolwela pa bunka, ushikilwe kwikala na bakwabo, mhm, ino i mwanda wādi usaka kwikala kasuku na Yehova, kwisamba na bwanapabo na Shandi mu milombelo.
15 Kitatyi kivule pādi palombela Yesu wādi wingidija kishima “Abba, Tata.” (Mako 14:36) Mu mafuku a Yesu, bana bādi beta “tata” bu “Abba” mwanda wa kulombola’mba bapwene nandi bininge. Divule kyo kishima kyādi kibadikila kuyuka mwana pawifunda kunena. Kyādi kilombola bulēme. Eyo kyādi kilombola kipwano kya Mwana wisamba na Shandi muswedibwe, kadi kilombola bulēme bukatampe bulēmekelwe lupusa lwa tata Yehova. Tutana mu milombelo ya Yesu mulangwe ulombola bulēme ne kipwano. Kimfwa mu Yoano shapita 17 mudi milombelo milampe ne itenga mutyima yālombele Yesu mu bufuku bwandi bwa mfulo pano panshi. Na bubine, i biyampe kwifunda ino milombelo ne kwiiula—ke na kupituluka’po’tu binenwa bya Yesu, ino, i na kumona muswelo wa kwisamba na Tata wetu wa mūlu bintu bitamba ku mutyima kitatyi kyonso. Shi tulonge namino, buswe bwetu bukekala bukomo kadi bumwekela mu bilongwa.
16, 17. (a) Yesu wālombwele namani mu binenwa buswe bwasenswe Shandi? (b) Yesu wālombwele namani mwikadile buntu bwa Shandi?
16 Tubamonenga kala’mba Yesu kādipo upitulukapituluka’mba; “Nsenswe Tata.” Inoko divule dine wādi ulombola buswe bwasenswe Shandi mu binenwa. Namani? Yesu wānene amba: “Nakutendela ku meso a bonso, a Tata, Mfumu wa diulu ne ntanda.” (Mateo 11:25) Potwefundile Kipindi 2 kya dino dibuku, twamwene amba Yesu wādi usenswe kufwija’ko Shandi ne kukwasha bantu bamuyuke. Kimfwa wādingakenye Yehova pamo bwa shabana udi na mutyima wa kufwila lusa wandi mwana wa bya bulongelonge wiya kwisāsa, aye pa kumumona’tu kulampe kala wanyemena kwadi ne kumupamba bipa. (Luka 15:20) Le kudi ubwanya kutanga kino kisonekwa pambulwa kutengwa na buswe ne lusa lwa Yehova lwāshintulwile Yesu?
17 Yesu wādi divule utendela Shandi pa mwanda wa buntu. Wāingidije kimfwa kya bambutwile bampikwa kubwaninina pa kulombola’mba na bubine Shandi uketupa mushipiditu ujila ponso potusakilwa’o. (Luka 11:13) Kadi Yesu wēsambile ne pa lukulupilo lupāna Tata ku bitupu. Yesu wāshintulwile biyampe lukulupilo lwaādi nalo lwa kukajokela pa kifuko kya pabwipi na Shandi momwa mūlu. (Yoano 14:28; 17:5) Wāsapwidile balondi bandi lukulupilo lupēne Yehova ku “kaluombe katyetye” ka Kidishitu—lwa kwikala mūlu ne kubikala pamo na Meshiasa Mulopwe. (Luka 12:32; Yoano 14:2) Kadi wākankamikile nonga-bibi wādi ufwa na kumupa lukulupilo lwa kukekala mu Paladisa. (Luka 23:43) Na bubine kwisamba kwēsambile Yesu pa buntu bukatampe bwa Shandi uno muswelo, kwāmukweshe alamininine buswe bwaswele Yehova. Balondi bavule ba Kidishitu bayukile amba i kutupu kintu kikwabo kikankamika buswe bobaswele Yehova ne lwitabijo lwabo kutabuka kusapwila bantu bamuyuke ne kumona lukulupilo lwalaile boba bonso bamuswele.
Lelo Ukeula Buswe bwa Yesu Bwaādi Usenswe Yehova?
18. Le i muswelo’ka wa mvubu otusakilwa kulonda’mo Yesu, ne mwanda waka?
18 Bya kulonga pa kwiula Yesu i bino: Kusanswa Yehova na mutyima wetu onso, na muya wetu onso, na ñeni yetu yonso, ne na bukomo bwetu bonso. (Luka 10:27) Bukatampe bwa buno buswe kebuyukilwangapo’tu ku buswe botwivwana, ino kadi i ne ku bilongwa byotulonga. Yesu kādipo wimanine enka pa kwivwana buswe bwa kusanswa Shandi nansha kunena bitupu amba “Nsenswe Tata.” Ino wānenene amba: “Mwanda wa ino ntanda iyuke amba nsenswe Tata, noñanga monka munsoñaninye Tata kulonga.” (Yoano 14:31) Satana wāfwatakenye amba i kutupu muntu ukengidila Yehova pa mwanda wa buswe bwamuswele. (Yoba 2:4, 5) Yesu pa kusaka kulondolola senene shē ku lunsamfwakanwa lubi lwa Satana, wātangidile na kininga ne kulombola bantu bonso mwāswelele mpata Shandi. Wākōkele kufika’nka ne ku kupāna būmi bwandi. Le ukalonda Yesu? Lelo ukalombola bantu bonso amba bine usenswe Yehova Leza?
19, 20. (a) I kika kine kyotusakilanga kupwila kitatyi ne kitatyi? (b) Lelo tumonanga namani kifundwa kya pa kasuku, kulanguluka, ne kulombela?
19 Kwikala na buno buswe i kisakibwa kikatampe kya ku mushipiditu. Tata Yehova i mutūle’ko mpangiko ya butōtyi amba buno buswe bwa kumusanswa bwikale kukomejibwa ne kuningijibwa. Poenda ku kupwila, vuluka’mba ubakatōta Leza obe. Mu bipindi bya kuno kutōta, mudi milombelo itamba ku mutyima, kwimba ñimbo ya mitendelo, kwivwana na katentekeji, ne kulondolola’ko shi bibwanika. Kadi kutanwa ku kupwila ne kupwila kukakupa mukenga wa kukankamika banabenu bene Kidishitu. (Bahebelu 10:24, 25) Kutōta Yehova kitatyi ne kitatyi ku kupwila kukakukwasha utame mu buswe bobe bosenswe Leza.
20 Mo monka mwikadile ne kifundwa kya kasuku, kulanguluka, ne kulombela. Mona bino bu bitatyi bya kwikala pa bunka na Yehova. Powifunda Kinenwa kya Leza ne kulangulukila’po, Yehova ukupanga milangwe yandi. Polombela, umushitwilanga mutyima obe. Vuluka’mba ino milombelo ilomba bivule, ke enkapo kulomba Leza bintu. Kadi milombelo i mukenga umo wa kufwija’ko Yehova pa madyese andi aetupa ne wa kumutendela pangala pa mingilo yandi ya kwanwa. (Ñimbo ya Mitōto 146:1) Kadi, kutendela Yehova mu kibumbo kya bantu na nsangaji ne na buzanzamuke o muswelo muyampe wa kumufwija’ko ne kulombola’mba umusenswe.
21. Mwanda waka kuswa Yehova i kwa kamweno, ne i bika byotukabandaula mu mashapita alonda’ko?
21 Kuswa Leza ko kukakutwala ku nsangaji ya nyeke ne nyeke. E kyo kyādi kisakilwa kwikala na ba Adama ne Eva pa kusaka’mba babwanye—ino bākomenwe kwikitamija. Kyo kintu kya kamweno kakatampe kikusakilwa pa kukomena matompo o-onso a mu lwitabijo, ne kwepuka byongo byo-byonso, ne kūminina byamalwa byo-byonso. Kyo kitako kine kimanine’po kwikala mulondi wa Yesu. Na bubine, kuswa Leza kwendelanga pamo na kuswa mukwetu. (1 Yoano 4:20) Mu mashapita alonda’ko, tukabandaula muswelo obāsenswe bantu kudi Yesu. Mu shapita ulonda’ko tusa kwisambila pa kine kyāmwenine bavule amba Yesu i muntu ulumbwa.