Ikalai na kwifula kuyule ne kuyula munda mwenu

“Bwejai ku lwitabijo lwenu . . . kwīfula.”​—⁠2 PETELO 1:⁠5, 6, MN.

YESU wanene’mba: “Mukaletwa ku meso a bambikavu ne a balopwe, mwanda wa amiwa, ne mwanda wa busapudi bwa kwibasapwila abo ne bajentaila kumo.” (Mateo 10:18) Shi abakwityija kwa mbikavu, kwa mutyibi nansha kumeso a muludiki wa ntanda, lelo ukanena kika? Padi dibajinji ukesambila pa kine kyo bakwityīle, nansha pamwanda obakusambīle. Mushipiditu wa Leza uketukwasha pa kino. (Luka 12:​11, 12) Ino lelo ulanga’mba tukokeja kukesambila pa kwīfula? Lelo uno mwanda udi na mvubu mu musapu wetu wa bwine kristu?

² Tubandaulei kimfwa kimo kya myanda yapityile umbūmi. Kamoni wa Yehova umo, bamukwete ne kumusambija. Pobamupēle lupusa lwa kunena, wasakile kwibashintulwila nkulupilo yandi ya bukristu, nansha ya bukamoni. Bandaula nsekununi isambila pa uno mwanda, ne ukamona’mba uno muntu wasapwile, kumeso a kidye kya batyibi, bukamoni butala pa “boloke, kwīfula ne butyibi bukaya kumeso.” Kyotwisambilapo i kyafikile mutumibwa Polo pādi mu Kesalea. Wasambijibwe musunsa umbajinji. “Ino mafuku pa kupita, Fidiki waiya ne mukajandi Dushila, mwine Yudea, watumanya Polo ke bamwimvwana mwanda wa lwitabijo lwa mudi Kristu Yesu.” (Bilongwa 24:24) Mānga ilombola’mba Fidiki “wakokelwe na mushipiditu wa kusaka kususujana ne manye, waingidije lupusa lwandi lwa bulopwe na mushipiditu wa bu-umpika.” Wādi kala kemusonge bakaji babidi pānyingīle Dushila belubule na wandi mulume (na kujilula kijila kya Leza) mwanda wa ekale ke wandi mukaji wa busatu. Padi i Dushila wādi usaka kuteja shintulwilo itala pa uno mutotelo mupya wa bwine kristu.

³ I kino kitatyi kyesāmbile Polo pa “boloke, kwīfula ne pa butyibi bukaya kumeso.” (Bilongwa 24:​25, MN) Padi ino myanda yalombwele patoka kushiyañana kwādi pabukata bwa misoñanya ya boloke itudilweko na Leza, ne kususujana ne bukondame byādi’ko mu ntanda yādi’mo ba Fidiki ne Dushila. Padi Polo wādi usaka kuteneka Fidiki pa mutyima engidije boloke mu wandi mwanda. Ino mwanda’ka wesambīle pa “kwīfula, ne pa butyibi bukaya kumeso”? Mwanda bano ba mulume ne mukaji, bampongoloki, bādi basaka kuyuka myanda itala pa “lwitabijo lwa mudi Yesu Kristu.” Badi bafwaninwe kuyuka’mba pa kulonda Yesu, kifwaninwe kunekenya milangwe yabe, binenwa byabe ne bilongwa byabe, kushintulula ko kunena’mba ­kwīfula. Bantu bonso, bakeshintulwilanga kudi Leza pamwanda utala milangwe yabo, binenwa byabo ne bilongwa byabo. Kino kishintulula’mba kwādi butyibi bukatampe mpata kutabuka bwa Fidiki mu mwanda wa Polo, i butyibi bwa Leza bwādi butengele uno mbikavu ne wandi mukaji. (Bilongwa 17:​30, 31; Loma 14:​10-12) Omwanda pa kwivwana musapu wa Polo, ‘Fidiki wakwetwe moyo.’

Kidi na mvubu, inoko i kikomo

⁴ Mutumibwa Polo wajingulwile’mba kwīfula, i kintu kya mvubu mikatampe mu mutotelo wa bwine kristu. Mutumibwa Petelo, umo wa mu balunda bapabwipi ba Yesu, wāitabije uno mwanda. Pa kusonekela boba bādi “bakwiabila ­bu-leza” mu ngikadilo ya momwa mūlu, Petelo ­webasoñenye balombole ngikadilo imo imo milumbuluke, kimfwa lwitabijo, kisanso, ne kwīfula. Kwīfula kudi mu byobya byatelele Petelo pāapene kino kikulupiji’mba: “Shi bino bintu bikale momudi ne kuyula’mo, bikemukankaja kwikala bakubulwa-kwingila ne bakubulwa-bipá pamwanda utala buyuki bwabinebine bwa padi Mfumwetu Yesu Kristu.”​—⁠2 Petelo 1:​1, 4-8, MN.

⁵ Inoko tuyukile’mba kipēlanga kunena’mba tufwaninwe kwīfula, ino pa kwikilonga mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku, bine i kikomo. Buluji bubajinji, i mwanda kebonsopo bayukile kwīfula. Polo imulombole mu 2 Temote 3:​1-5 ngikadilo yādi ifwaninwe kwikalako mu kino kyetu kitatyi kya “mafuku a mfulo.” Kayukeno kamo ka mu kino kyetu kitatyi i kano: bavule bakekalanga “bakubulwa kwīfula.” Lelo kino ketwikimonengapo ku bantu bavule betujokolo­kele?

⁶ Bantu bavule balañanga’mba i kyendelemo “kulupula myanda idi ku mutyima” nansha “kusabika.” Uno mulangilo imuningishibwe na kimfwa kiletwa na ba bingwa ba mu makayo nansha ba mu buimba, bakubulwa kuyuka kwīfula mu kintu nansha kimo ne balonga bintu byonso bibaila muñeni mu kine kitatyi’kya. Kimfwa, kudi bantu bavule basenswe makayo a ntumbo, bekalanga bakatanwa ku makayo meshileshile a binkandangobo byakubulwa kwendelamo, bikokeja kulangula ne bukalabale bukomokomo. Lelo kemwatangile mānga ya makayo a binkandangobo bya uno muswelo, aikele kufula ku lūma lukatampe ne ku lupotopoto lukomokomo ku boba bonso baendele kukatanwako? Eyo, kitungo kyetu ketusakengapo kulombola myanda ya bantu bakomenwe kulombola kwīfula. Tukokeja kutela mulongo wa bipindi bivule byotufwaninwe kulombola’mo kwīfula, kimfwa: mu bidibwa ne mu bitomibwa, mu mwiendelejo wetu na bana-balume nansha na bana-bakaji, kitatyi ne lupeto lotujimija mu bya makayo. Ino, kupitako kubandaula myanda mivule, inoko kūlukūlu, twimaninei pa kipindi kya mvubu mikatampe kyotufwaninwe kulombola’mo kwīfula.

Kwīfula mu mwīivwanino wetu we mu mutyima

⁷ Bavule mubukata mwetu bekalanga babwanya kukomena nansha kunekenya bilongwa byabo. Ketwibengapo, ketwendangapo busekese, ketutapanangapo; tuyukile’mba i bibi mungya bijila bya Leza. Ino lelo twikalanga tubwanya kunekenya mwīivwanino wetu wa ku mutyima? Boba kebayukile kunekenya mwīivwanino wabo wa mu mutyima, divule bekalanga bakomenwa kwīfula mu bilongwa byabo. Shi ke pano, tukokelei milangwe ku mwīivwanino wetu wa mu mutyima.

⁸ Yehova Leza ketusakilangapo twikale pamo bwa ba robo nansha mashini, keevwana kintu ku mutyima nansha kwikilombola. Pa umbundu wa Lazalasa, Yesu “mutyima munda wamusense ne [kumuvutakana].” Kupwa ne “impolo yamusuma.” (Yoano 11:​32-38, MB) Walombwele mwīivwanino mukwabo wa mu mutyima pa kupanga boba bādi benshintwila lupeto mu tempelo; wekilongele na kwīfula kukatampe mu bilongwa byandi. (Mateo 21:​12, 13; Yoano 2:​14-17) Bandi bana-babwanga bakikokeji, nabo balombwele mwīivwanino wabo wa mu mutyima na mushike mukatampe. (Luka 10:17; 24:41; Yoano 16:​20-22; Bilongwa 11:23; 12:​12-14; 20:​36-38; 3 Yoano 4) Ino, webalombwele’mba bādi bafwaninwe kunekenya mityima yabo kutyina’mba mwīivwanino wabo wa mu mutyima wakebafikija ku bubi. Kino i kilombolwe patoka mu Efisesa 4:26: ­“Funai bulobo [ino] kemukapilaimo mambo ponka; kemukashikija dyuba’nka na bukalabale bwenu mhm”!

⁹ Kikokeja kwikala kyaka shi mukristu wilombolanga bu udi na kwīfula, inoko pakubulwa kunekenya mwīivwanino wandi wa mu mutyima. Tuvulukei kyalongele Kena pakumona’mba Leza waitabije kitapwa kya Abele: “Penepo Kena kafuna bulobo byamwiko’tu ne mu meso fututu. Ebiya Yehova wamunena Kena’mba: Kyokaladile i kika le? Kadi kyodi mu meso fututu i kika? Shi ulonga biyampe lelo ubulwepo kutambulwa, kabidi shi kulongelepo biyampe, nankyo bubi bulele pa kibelo. Kadi kusaka kwandi kudi kodi.” (Ngalwilo 4:​5-7) Kena kanekenyepo mwīivwanino wandi wa mu mutyima, kyokyamufikije ne kukwipaya Abele. Kubulwa kwīfula kwa mu mwīivwanino wa mu mutyima, kwamufikije ku kilongwa kya kubulwa kunekenibwa.

¹⁰ Tubandaulei kadi mwanda walongekele mu kitatyi kya Modekai ne Eseta. Hamane, wādi muntu wantumbo mu kibundi, wādi wivwana bulobo pakumona Modekai upela kumufukamina. Kupwa, Hamane washilula kufwatakanya byabubela’mba wādi wa kukapebwa ntumbo mikatampe kumeso a mulopwe. “Ebiya Hamane waenda dyodya difuku’dya ne tusepo ne mutyima wa nsangaji; ino Hamane pakumona Modekai mu kibelo kya mulopwe amba katalukilepo nansha kujina mpika, wayula bukalabale padi Modekai. Ino nanshi Hamane wetūkija aye mwine waenda kwandi.” (Eseta 5:9, 10) Wāivwene nsangaji bukidi-bukidi. Ino kadi, wāivwene bulobo bukidi-bukidi pakumona muntu waādi ukwatyilwe nkinji. Ino panena Bible’mba Hamane “wetūkija,” lelo ulanga’mba washile kimfwa kiyampe kitala pa kwīfula? Mhm. Mu kine kitatyi’kya, Hamane waikele kuminina bululu munda bitupu, pakubulwa kimweke patoka, inoko kanekenyepo bukalabale bwandi bwa mukao. Mwīivwanino wandi wa mu mutyima wamufikije ku kukuta kitumba kya kwipaijana.

¹¹ Pamo ponka ne dyalelo, bakristu bakubulwa kwīfula mu mwīivwanino wabo wa mu mutyima, bakokeja kwisanshija bininge. ‘Haah, kekikokejapo kulongeka pa kipwilo,’ padi yemukokeja kunenena bakwabo. Ino bine, kikokejika kulupuka. Mu Fidipai, bakristu babidi bashingwe-mani bepīle myanda mikatampe, inoko keilombwelwemo mu Bible. Tufwatakanyei uno mwanda: Padi Eodia wāityile batutu ne bakaka mwanda wa kwenda kukadya kwandi mwanda wa kwipwija mukose. Ino kaityilepo Shintake, kyamusansa kumutyima. Padi mwenda mafuku, Shintake nandi wamulubwidile kinonga, na kupela kumwendela. Penepo kala bashilula kwibadila bilubo umo ku mukwabo; kupwa befikila. Mu uno mwanda, lelo kyalupwile myanda i kubulwa kwiendela bidibwa? Mhm. Kino kyādi pamo na kalusase katyetye kamudilo kaponēne pa biyombo byūmu; mwanda bano bakaka babidi bashingwe-māni kebanekenyepo mwīivwanino wabo wa mu mutyima. Kubulwa kwa kumvwañana kwabo kwaijije ne kwaikela ke mwanda mukatampe, kufika ne badingilwe na mutumibwa.​—⁠Fidipai 4:​2, 3.

Mwīivwanino wetu wa mu mutyima ne banabetu

¹² Bine i kikomo kunekenya mwīivwanino wa mu mutyima shi ibetusanshije, kwitulubila nansha kwitufwatakenya bibibibi. Yehova wikiyukile, mwanda umonanga mwilongela bantu abo bene na bene tamba ku ngalwilo. Omwanda imwitupe ano madingi’mba: “Kokapelakanya bukidi mu mushipiditu obe kufuna bulobo; mwanda bulobo bwikalanga mu kyadi kya bivila.” (Musapudi 7:⁠9) Tujingululei’mba dibajinji, Leza utanga mutyima na kampata ku mwīivwanino wetu wa mu mutyima kupitako ku bilongwapo. (Nkindi 14:17; 16:32; Yakoba 1:19) Twiipangulei bidi nanshi batwe bene’mba: ‘Lelo mfwaninwe bidi kutá mutyima dibajinji mwanda wa kunekenya mwīivwanino wami wa mu mutyima?’

¹³ Bantu bavule mu ino ntanda, kebayukilepo kwīfula mu mwīivwnaino wabo wa mu mutyima​—⁠bekalanga belubwila enka binongo na bukalabale bukatampe, pamwanda wa kilubo kya bine nansha kya kwifwatakenya bitupu, kibalongelwe na ba mu kyabo kisaka. Shi ketuyukilepo kunekenya mwīivwanino wetu wa mu mutyima, ukokeja kwikala na lupusa lubi mu bilongwa byetu umbula bwa kitatyi kilampe. (Enzakanya na Ngalwilo 34:​1-7, 25-27; 49:​5-7; 2 Samwele 2:​17-23; 3:​23-30; Nkindi 26:​24-26.) Nansha bekale ba mu ntanda’ka nansha ba bibidiji bya muswelo’ka, bakristu bonso bafwaninwe kumona ano malanga-mtyima bu bintu bibi ne kunyema ino milangwe ya nkinji ne bululu. (Levi 19:17) Lelo twibamone’mba bine kifwaninwe kunyema ino milangwe imbi mwanda wa kumona muswelo wa kwīfula mu mwīivwanino wetu wa mu mutyima?

¹⁴ Pamo ka na mokyapityile kunyuma mu mwanda utala Eodia ne Shintake, dyalelo nadyo kubulwa kwīfula kwa mu mwīivwanino wa mu mityima yetu kukokeja kuleta kavutakanya. Kaka ukokeja kufitwa amba mwanda kebaungityilepo ku masobo a butundaile; nansha’mba mwanda kebaēndelepo wami mwana nansha muntu mukwabo obabutulwa nandi. Pakwabo kadi padi i tutu wapotēle mukristu mukwabo motoka (nansha bwato), ino kebwijije ne kufwa kwine. Kudi bintu bivule bikalanga bifityija bakwabo ku mutyima ne kwibapa bulobo. Lelo kino kikokeja kulupula kika?

¹⁵ Shi muntu abamufityija ku mutyima inoko kalongelepo bukomo bwa kwīfula mu malango andi, ne kupwija mwanda na mwanabo, kino kikokeja kulupula nkiji kya mfika mu mutyima wandi. Kudi ba Tumoni bekalanga bafitwa kwenda ku kisumpi kampanda kya kifundwa kya kitabo kya pa kipwilo, mwanda kudi mukristu kampanda nansha kisaka kampanda ‘kyokebekalangapo beivwana nakyo.’ I kya bulanda ­bukatampe! Bible unena’mba kikekala kukomenwa kukatampe shi bakristu bakashilule kwisambila, ino lelo kekikekalapo kadi kukomenwa kukatampe shi tushilule kunyema mwanetu pamwanda wa kilongwa kibi kyetulongēle nansha kyaalongēle umo wa mu kyetu kisaka? Lelo mwīivwanino wetu wa mu mutyima ulombolanga’mba tutudile pa kifuko kibajinji mashi a bubutule a boba ba kumusuku wetu, kutabukako ndoe yotufwaninwe kulama pabukata bwa ba batutu ne bakaka? Lelo tunenanga’mba tukokeja kwitabija kufwa mwanda wa kunyongolola būmi bwa kaka, inoko dyalelo twibakomenwe nansha kumuneneja kwine na nsangaji? (Enzakanya na Yoano 15:13.) Leza witulombolanga’kyo patokelela’mba: “Kekulubwila muntu bubi na bubi. . . . Shi kyendelemo, nankyo mwikale ne ndoe ne bantu bonso ku wenu mutamba. Banwe baswedibwe kekwikwatyilwa kinongo, ehe, kōkelai bukalabale.”​—⁠Loma 12:​17-19; 1 Kodinda 6:⁠7.

¹⁶ Kyaba kya kutamija milangwe ya nshikani pabukata bwenu, mwīfulei na kupwija wenu mwanda nansha na kukimba ndoe. Tuvulukei’mba: patyepele ntanda yādi ishiketemo ba Abalahama ne Lota, mwanda wa kudisha luombe lwabo, ne pashilwile balami ba luombe lwabo kwipotomeja, lelo Abalahama waponene mu kubulwa kwīfula? Nansha wefudile? Waletele mulangwe mufwaninwe, wakuleta ndoe mu kuno kubulwa kwa kumvwañana kwa kwisakila kamweno: muntu ne muntu ekale na kipindi kyandi kya pakasuku. Kadi walekela Lota abadikile kutonga. Kyalombwele’mba Abalahama kādipo mukalale nansha kumukwatyilwa mfika i kino, mwenda mafuku, waendele kukalwa mwanda wa kupandija Lota.—Ngalwilo 13:​5-12; 14:​13-16.

¹⁷ Pa mwanda utala kwīfula, tukokeja kadi kuboila ñeni ku mwanda wafikile ba Polo ne Banabasa. Kupwa kwa kwingidila pamo umbula bwa myaka mivule, bashilwile kupotoma pamwanda utala kwenda na Mako akebashindikile. “Penepo kala, kwabukile lupata lukatampe lwa malwa, bakalañana au kwandi au kwandi. Banabasa aye watekwine Mako bakēkila umbwato ke benda ku Saipusa.” (Bilongwa 15:39) Mu kino kitatyi, bano bantu babidi bapose kumushipiditu bakomenwe kwīfula mu mwīivwanino wabo wa mu mutyima; kino i kidyumu kikatampe kotudi. Uno mwanda webafikīle, ukokeja kwitufikila ne batwe. Inoko, kebaikelepo kutamija milangwe ya mfika nansha ya kusaka kwilubwila kinongo mine. Mānga ya mu Bible ilombola’mba, kumfulo bano batutu baikele kwīfula; ne kadi mwenda mafuku, baendelele na kwingidila pamo mu ndoe.—Kolose 4:10; 2 Temote 4:⁠11.

¹⁸ Tufwaninwe kuyuka’mba kukokeja kwikala kubulwa kwa kumvwañana nansha ke nkinji kya mfika umbukata mwa bantu ba Leza. Ye mo kyādi kikadile mu kitatyi kya Bahebelu ne mu kitatyi kya batumibwa. Tukokeja kwikimona ne dyalelo umbukata mwa bengidi ba Yehova, mwanda batwe bonso twibakubulwa kubwaninina. (Yakoba 3:⁠2) Yesu wakankamikile bandi bana-babwanga bekale na kampeja-bukidi ka kupwija myanda yādi ilupuka pabukata bwabo na banababo. (Mateo 5:​23-25) Ino i kipite buya kulonga bukomo mwanda wa myanda ya uno muswelo ileke kulupuka, na kutamija bininge mushipiditu wa kwīfula. Shi tubafitwa ku mutyima pamwanda wa kinenwa nansha kilongwa, kya kubulwa mvubu mikatampe, kyetulongēle tutu nansha kaka, mwanda’ka ketukokejapo kutūkija mutyima nansha kwilwa’ko? Lelo binebine, kifwaninwe enka kwipotomeja na mukwetu mwanda wa kusaka’tu enka etabija kilubo kyandi ebiya tutukije mutyima? Mu muneneno mukwabo, lelo ukokeja binebine kunekenya mwīivwanino obe wa mu mutyima?

Kikokejika!

¹⁹ Twādi tubesambila na kampata pa kipindi kimo kitala pa kwīfula kwa mwīivwanino wetu wa mu mutyima. Kino kyo kipindi kikatampe, mwanda shi ketunekenyepo mwīivwanino wetu wa mu mutyima, tukokeja ne kukomenwa kunekenya ludimi lwetu, bilokoloko byetu bya bulalañanyi, mudīlo wetu ne mutomeno wetu, ne mu bipindi bikwabo bya umbūmi bwetu motufwaninwe kwīfula. (1 Kodinda 7:​8, 9; Yakoba 3:​5-10) Ino twikalei na kinyinga, bine tukokeja kubwanya kwīfula.

²⁰ Yehova witutele mutyima nyeke mwanda wa kwitukwasha. Mwanda’ka tufwaninwe kwikikulupila? Mwanda kwīfula i kimo kya mu bipá bya mushipiditu. (Ngalatea 5:​22, 23) Nanshi, shi twilombole bu bantu bafwaninwe senene mwanda wa kutambula mushipiditu sandu wa Yehova, ne shi tulonge nyeke bukomo bwa kulombola kino kipá kya mushipiditu, bine tukokeja kutama bininge mu kwīfula. Ketukivulaminwai kino kikulupiji kitupa Yesu: “Tata wa mūlu ke pēpi, keye mwine [ukakija] kupana mushipiditu sandu ku bakumulomba”!​—⁠Luka 11:13; 1 Yoano 5:​14, 15.

²¹ Ketukilangai’mba i kintu kipēla. Kikokeja kwikala kikomo na kampata ku boba bātamine mu kifuko kyādimo bantu babinkandangobo, bakalobo-lobo nansha kebayukile kwīfula. Pa kusaka’mba bakristu ba uno muswelo batamije kwīfula ne kuyūle mobadi, bine kikebalomba kulonga bukomo bukatampe. Inoko, bakokeja kukekibwanya. (1 Kodinda 9:​24-27) Koku twenda tufwena ku mfulo ya ino ngikadilo imbi ya bintu, makambakano ne matompo afwaninwe kuvudilako nyeke. Kino kiketulomba nyeke kwīfula kukatampe mpata kutabuka! Twibandaulei mu kino kipindi. Shi tubamone’mba kudi bipindi byotufwaninwe kwilemununamo, twikilongei na bupyasakane. (Mitoto 139:​23, 24) Tulombei Leza etubwejeko mushipiditu wandi. Uketwivwana ne uketulondolola, mwanda wa kwīfula kukekale motudi ne kuyula’mo.​—⁠2 Petelo 1:​5-8.

[Bipangujo]

1. I mu byaba’ka bya muswelo mukwabo, mukokeja mukristu kupana musapu?

2, 3. (a) I muswelo’ka wafikile Polo ku kupana musapu kumeso a Fidiki ne Dushila? (b) Mwanda’ka mu kino kitatyi kyādi kyendelemo Polo esambile pa kwīfula?

4. Mwanda’ka kwīfula i kintu kya kamweno kakatampe mu mutotelo wabine wa bwine kristu?

5. Mwanda’ka tufwaninwe kutá mutyima nakampata ku kwīfula?

6. Dyalelo, kubulwa kwīfula kulombolwanga muswelo’ka?

7. I kipindi’ka kya kwīfula kyotufwaninwe kukokela’po milangwe bininge?

8. Yehova witusakilanga kika pamwanda utala mwīivwanino wetu wa mu mutyima?

9. Mwanda’ka tufwaninwe kwīfula mu mwīivwanino wetu wa mu mutyima?

10. I kika kyotukokeja kwifunda kupityila ku kimfwa kya Hamane?

11. I mwanda’ka walupukile mu kipwilo kya mu Fidipai, ne padi walupukile muswelo’ka?

12. Mwanda waka Leza imwitupe ano madingi adi mu Musapudi 7:⁠9?

13, 14. (a) Mu ino ntanda, i kika kilongekanga kitatyi kivule shi bantu abakomenwa kunekenya mwīivwanino wabo wa mu mutyima? (b) I myanda’ka ikokeja kufikija bakristu ku mfika ya kwikalela?

15. (a) Mfika ya kwikalela ikalanga pabukata bwa bakristu abo bene na bene, ikalanga ileta myanda’ka imbi? (b) I madingi’ka a mu Bible atala pa mankaleja a kusaka kwifikila?

16. I kimfwa’ka kiyampe kyalombwele Abalahama pa mwanda utala kwīfula kwa mu malango?

17. I kilubo’ka kyalongele ba Polo ne Banabasa difuku dimo, ino byafudile muswelo’ka?

18. Kitatyi kilupuka myanda, i kika kifwaninwe kulonga mukristu mupose?

19. Mwanda’ka i kyakamweno kubandaula shi tuyukile kwīfula mu mwīivwanino wetu wa mu mutyima?

20. Mwanda’ka tufwaninwe kukulupila’mba tukokeja kwilemununa?

21. I kika kyofwaninwe kulonga pa mwanda utala kwīfula kwa mu mwīivwanino obe wa mu mutyima?

[Bilembwa bya pa Bifwatulo]

Pādi kumeso a Fidiki ne Dushila, Polo wesambile pa kwīfula ne pa boloke

Languluka pa ino myanda

◻ Mwanda’ka kidi na kamweno kakatampe kwīfula mu mwīivwanino wetu wa mu mutyima?

◻ I kika kyotwefunda kupityila ku kimfwa kya Hamane, Eodia ne Shintake?

◻ I kika kyotukapima kulonga na bubinebine bonso shi abetusanshija?

◻ I muswelo’ka ukokeja kwitukwasha kwīfula tuleke kwikala na mankaleja a kusaka kufikila bakwabo?