Ino myanda miyampe ifwaninwe kusapulwa dibajinji

“Mwanda kifwaninwe dibajinji Myanda Miyampe isapulwe ku mizo yonso.”​—MAKO 13:10, MB.

MWANDA’KA ba Tumoni twa Yehova basapulanga kitatyi ne kitatyi? Kyabine, tuyūkene kujokoloka ntanda yonso pamwanda wa mwingilo wetu wa ku bantu bonso, wikale wa kwenda ku njibo ne njibo, mu mashinda, nansha wa ponka na ponka. Mu bitatyi byonso, shi kyendelemo twiyukanyanga batwe bene bu ba Tumoni ne tutompanga kwingidija manwa mwanda wa kusapwila bakwetu myanda miyampe yotusenswe bininge. Bine, tukokeja kunena’mba uno mwingilo i kayukeno ketu ka pabula!​—Kolose 4:6.

² Tutalei bidi uno mwanda​—kitatyi kyonso kimonanga bantu mu wabo mukenza kibumbo kya bantu baselele masakoshi, bavwele biyampe, bana-balume, bana-bakaji ne bāna, milangwe yabo imbajinji ibalombolaga’mba i ba ani? Lelo banenanga’mba, ‘Eh! talaipo ba Katolika (nansha ba Orthodox) abaiya dikwabo!’ nansha’mba ‘ba Pantekote (nansha ba Batiste) abaiya monka!’ Mhm. Bayukile’mba bantu ba mu bino bipwilo kebendangapo basapula ku njibo ne njibo na bisaka byabo. Pakwabo bipwilo bimo-bimo bitumanga “bamisionele” mu bipindi bimo-bimo bya ntanda umbula bwa myaka ibidi, ino bantu ba mu byabo bipwilo kebekalangapo bakwatañene na uno mwingilo. Enka ba Tumoni twa Yehova bobayūkene kujokoloka ntanda yonso pamwanda wa bupyasakane bwabo bwa kuyukija musapu wabo ku bantu bakwabo kitatyi kyonso kyobakokeja kwikilonga. Ne bayūkene pamwanda wa mikanda yabo, Kiteba kya Mulami ne Amkeni!​—Isaya 43:​10-12; Bilongwa 1:8.

Kwishila na Bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu

³ Ma radio, ma televizio ne ma zyulunale bisambilanga kitatyi ne kitatyi pa bakulumpe ba bipwilo ba mu matanda amo-amo amba i bantu basenswe konakanya bāna, ba busekese, ne ba budimbidimbi. Mingilo yabo ya ngitu ne mwikadilo wabo wa umbūmi wa kusakasaka bupeta bimwekanga kumeso a bantu bonso. Mulembi umo wa ñimbo uyūkene bininge wēkishintulwile biyampe mu lwimbo lwandi lwādi lunena’mba: “Lelo Yesu wāsakile kuvwala Rolex [nsaa ya pakuboko ya Olo lupoto lukomo] pakupitija kishinte kyandi kampanda ku televizio?” Wāipangwile’mba: “Shi Yesu akajoke monka pano pantanda, lelo ukekuja mu myanda ya politike? Lelo ukekala na njibo mikwabo mu Palm Springs [kibundi kikatampe kidi mu Kaliforni] ne lelo ukatompa kufya bupeta Bwandi?” Bino binenwa bya Yakoba i byendelemo bininge: “Banwe mwikele pano panshi umbingibingi bya buya, mudya mutomboka, mwinunyija banwe bene’nka bwa mu difuku dyo batapanga bañombe.”​—Yakoba 5:​5, MB; Ngalatea 5:​19-21.

⁴ Bulunda bwa bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu na bakulumpe ba kipolitike nansha ke kutanwa kwabo umbukata mwa bantu bakimba bitenta bya kipolitike kwibalombola patoka’mba bo basonekeji ne bafadiseo ba mu kino kyetu kitatyi. Mu kitatyi kimo kyonka, mu matanda amo-amo, pamo bwa mu Amerika ne mu Kanada, bipwilo bivule bijimijanga lupeto luvule mwanda wa kufuta mambo ne butyibi butyibilwanga bamupe, pamwanda wa mwiendelejo wabo wa busekese na bāna ne na bakulumpe.​—Mateo 23:​1-3.

⁵ Pakubulwa kwikaka, Yesu wēsambile pa bakulumpe ba bipwilo ba mu kyandi kitatyi’amba: “Yō! Yō! bānwe basonekeji ne baFadiseo; malwa enu! bānwe banzazangi! Mwanda mudingakene pamo na bibundu bya kushinwinwa tō, pano peulu mwipamwene payampe, nanshi momwa munda muyūle bikupa bya bafu ne bubi bonso. E mo mwikadile ne bānwe’nka nabya ku meso a bantu mumwekele’mba i boloke, nanshi munda mwenu i muyūlwe bya buzazangi, ne bya kujilula bijila.” Omwanda, Leza kapelepo kiselwa kya kusapula myanda miyampe ku ba Katolika, bene Mishoni, ba Ortodoxe, nansha ku kipwilo kyo-kyonso. Kebelombwelepo bu “umpika wabinebine ne wamanwa wātobelwe.”​—Mateo 23:​27, 28; 24:​45-47.

Mwanda’ka Kusapula Myanda Miyampe Dibajinji?

⁶ Pa kwisambila mu kīpi pa mbila ya Yesu ya kusapula myanda miyampe ku mizo yonso, Mako kasuku kandi ye wingidije kishima “dibajinji.” (Mako 13:​10, MB; enzankanya na Mateo 24:14.) Mu bwalamuni bwa J. B. Phillips tutangamo’mba: “Dibajinji dya kufika mfulo myanda miyampe ifwaninwe kusapulwa ku mizo yonso.” Kishima “dibanjiji” kilombola’mba kudi myanda mikwabo ikalonda kunyuma kwa mwingilo wa busapudi kujokoloka ntanda yonso. Mu ino myanda, tukokeja kutelamo mulao wa kyamalwa kibūke ne buludiki boloke bwa Kristu mu ntanda impya.​—Mateo 24:​21-31; Kusokwelwa 16:​14-16; 21:​1-4.

⁷ Mwanda’ka Leza usakanga myanda miyampe isapulwe dibajinji? Buluji bumo i buno, mwanda aye i Leza wa buswe, wa boloke, wa tunangu ne wa bukomokomo. Mu kufikidila kwa myanda yānene Yesu isekunwinwe mu Mateo 24:14 ne mu Mako 13:​10, tukokeja kutanamo kilomboji kitulumukwa bininge kya ino ngikadila milumbuluke ya Yehova. Shi kepano, twiibandaulei kamo ne kamo ne kumona muswelo oikwatañene na busapudi bwa myanda miyampe.

Myanda Miyampe ne Buswe bwa Yehova

⁸ Busapudi bwa myanda miyampe bulombola buswe bwa Yehova muswelo’ka? Dibajinji, mwanda ke musapu po utala enka bantu ba nkoba imo yonka nansha kibumbo kya bantu kampanda. I myanda miyampe ya “mizo yonso.” Leza usenswe bininge kisaka kya bantu omwanda wātumine wandi Mwana wa bunka pano pantanda mwanda wa kwikala ke kitapwa kya bukūdi pamwanda wa bubi bwa bantu bonso, kenkapo pamwanda wa bantu ba nkoba imo yonka, mhm. Mutumibwa Yoano wāsonekele’mba: “Mwanda aye Leza byāsenswe bapanopantanda nenki, wapana Mwana wandi wa bunka’mba, bonso bakumwitabija nankyo kebakonekapo, ehe, poso batambule būmi bwa kulādila monka nyeke ne nyeke. Ke-muntu, aye Leza katuminepo Mwana wandi panopantanda aponeje panopantanda mhm, poso’mba bapanopantanda bapandile kudi aye.” (Yoano 3:​16, 17) Kyabine, myanda miyampe, musapu uleta mulao wa ntanda impya milumbuluke ya ndoe ne boloke, i kayukeno ka buswe bwa Leza.​—2 Petelo 3:13.

Myanda Miyampe ne Bukomokomo bwa Yehova

⁹ Busapudi bwa myanda miyampe bulombolanga bukomokomo bwa Yehova muswelo’ka? Tutalei bidi, i ba ani baingidijanga mwanda wa kuvuija uno mwingilo? Lelo i bulongolodi bwa Bipwilo bya Ki-kristu bidi na lupusa lukatampe, kimfwa kipwilo kya Katolika Loma nansha bitango bikatampe bya bene Mishoni? Mhm, kwikuja kwabo mu myanda ya polotike kekwibapepo muswelo wa kuvuija uno mwingilo. (Yoano 15:19; 17:14; Yakoba 4:4) Bupeta bwabo buvulevule, kipwano kyabo ne lupusa lobengidijanga pa kabumbo ka baludiki bakatampe ba kipolitike kebisangajangapo Yehova Leza, nansha ke bibidiji byabo bityangwemo ne teoloji. Bukomokomo bwa bantu keabopo busakibwa mwanda wa kuvuija kiswa-mutyima kya Leza.​—Zekadia 4:6.

¹⁰ Kyo kyānene mutumibwa Polo mu mukanda wandi ku kipwilo kya Kodinda’mba: “Penepo kadi, talaipo, bānwe bāna betu, lwito lwetu, byo kebavudilepo badi ne ñeni ya ngitu, ehe, nansha bavule bene badi ne bukomo, nansha bangibangi badi na bulēme bētyibwe mhm. Nanshi Leza watongele bintu bilembakane bya panopantanda kwibivutakanya byañeni; kadi Leza watongele bintu bya bukōkekōke bya panopantanda kwibivutakanya byabukomo. Kadi Leza watongele bityani bya panopantanda, ne bintu bya kufutululwa, ne bintu byampikwapo, kufulamuna bintu bidipo, ke bya bitupubitupu, mwanda wa kunena’mba nansha umo muntu ētumbije ngitu ntumbo kumeso andi.”​—1 Kodinda 1:​26-29.

¹¹ Mu ba Tumoni twa Yehova mudi enka bantu batyetye badi na bupeta ne kemudipo balupusa ba kipolitike. Kubulwa kwabo kwa kwikuja mu myanda ya kipolitike kushintulula’mba kebakokejapo nansha dimo kwingidija lupusa lo-lonso mu myanda ya politike. Ino pavule, mu kino kitatyi kya myaka tutwa 20, bekalanga batanwa na kupangwapangwa kukatampe kutononwanga na bakulumpe ba bipwilo ne bakulumpe ba kipolitike. Inoko, nansha byobādi bapangwapangwa bininge na balondi ba kitango kya Nazi, ba Fasiste, ba Koministe, ba nasionaliste, ne kipwilo kya bubela, ba Tumoni basapulanga myanda miyampe kujokoloka ntanda yonso ne kibalwa kyabo kyendanga kivudilako bininge.​—Isaya 60:22.

¹² Bubinga bwa ba Tumoni bebupanga ani? Yesu wālaile bandi bāna babwanga’mba: “Ino bānwe mukapebwa bukomo bwa Mushipiditu Sandu ukemwila ko mudi, mukēkala basapudi bami bakusapula mu Yelusalema, ne monso mu Yudea, ne mu Samadia, ne kulampe kwine kumfulo kwa ntanda.” Shi kepano, nsulo ya bubinga bwabo i kika? Yesu wānene’mba: “Mukapebwa bukomo bwa Mushipiditu Sandu ukemwila ko mudi.” Muswelo umo ne dyalelo, bukomo butamba kudi Leza, lo lufungulo luletelanga ba Tumoni bubinga mu mwingilo wabo kujokoloka ntanda yonso, ke manwa a bantu po, mhm. Na kwingidija boba bamweka bwi bantu bakōkekōke, Leza uvuijanga mwingilo mukatampe wa bufundiji kewamwekele kashaa mu mānga ya muntu.​—Bilongwa 1:8; Isaya 54:13.

Myanda Miyampe ne Tunangu twa Yehova

¹³ Myanda miyampe isapulwanga kukwatañana na kiswa-mutyima kya muntu aye-mwine. Yesu wānene’mba: “Umbatambula’byo bitupu, nenu kebapei’byo bitupu.” (Mateo 10:8) Shi kepano, kekudipo nansha Kamoni ka Yehova umo ufutwanga lupeto pamwanda wa mwingilo wandi kudi Leza, nansha usakanga’mba bamufute. Eyo, kebekalangapo balomba milambu ku bantu mu kupwila kwabo. Badi na nsangaji, pamwanda wa kwipāna kwabo na kikokeji mu mwingilo wakubulwa kamweno, mwanda wa kupa Leza muswelo wa kulondolola Satana Dyabola usambila bana betu. Uno mushipiditu kinkwa na Leza wāfwatakenye amba bantu kebakokejapo kwingidila Leza pakubulwa kamweno. Na tunangu twandi, Yehova wāletele malondolola akubulwa kupatanibwa ku kafutululo ka Satana​—ma miliyo a bakristu bakikokeji basapulanga myanda miyampe ku njibo ne njibo, mu mashinda, ne mu busapudi bwa kiponka na ponka.​—Yoba 1:​8-11; 2:​3-5; Nkindi 27:11.

¹⁴ Bukamoni bukwabo bwa tunangu twa Leza mu busapudi bwa myanda miyampe i amba Bulopwe bulailwe i kilomboji kya tunangu twa Leza. Mutumibwa Polo wāsonekele’amba: “Nanshi twisambanga ñeni umbukata mwa boba ke batame, ino ke ñenipo ya bapanopantanda nansha ya balopwe ba panopantanda bakwalamunwa ke ba bitupubitupu. Ino nanshi twisambanga ñeni ya Leza ya monka mu kifibwe, ke ñeni yadi mifibwe kadi, yoya yātongele Leza pa kalakala ya pa ntumbo yetu, ne panopantanda pene kepamwekele.” Mine ‘ñeni yādi mifibwe’ya,’ imikwatañane na miswelo ya tunangu ingidijanga Leza mwanda wa kufudija butomboki bwāshilwile mu Edena. Tunangu twa kyokya kifibwe kikola twālombwelwe na Yesu Kristu, aye muntu wa mvubu mu myanda miyampe itala pa Bulopwe bwa Leza.a​—1 Kodinda 2:​6, 7; Kolose 1:​26-28.

[Kunshi kwa dyani]

Myanda Miyampe ne Boloke bwa Leza

¹⁵ Kishima “dibajinji” kilombola biyampe mvubu ya boloke bwa Leza bwisambilwepo mu Mako 13:10. Yehova i Leza wingidijanga boloke bwendela pamo na bulumbuluke. Kupityila kudi mupolofeto wandi Yelemia wānene’mba: “Ino nanshi yewa witumbija etumbije mu kino’ki amba emvwanijije ne kungyuka amba amiwa ne Yehova ulonga byalusalusa, ne mudundi, ne boloke, panopanshi; mwanda mu bino bintu bino’bi e mo naloelelwa.”​—Yelemia 9:24.

¹⁶ Boloke bwa Yehova bulombolwanga muswelo’ka kukwatañana na busapudi bwa myanda miyampe? Twikishintululei na kimfwa kya inabana umo utekele mukate utobala biyampe, mwelwe bisombelwa bya bulungu, ukadibwa ku kyolwa kitatyi kikaya bēni. Shi euleke pa mesa a kumpishi pakubulwa kushiya kishima nansha kimo mwanda wa kuyukija kitatyi kikadibwa uno mukate, kilokoloko kya bāna kikebatakika kulonga kika? Batwe bonso twādi bāna mu kitatyi kimo kya būmi bwetu! Bāna bamo-bamo badi na ludyo, bakasaka kutompa ku mwine gato’wa! Ino shi inabana waidilweko kudyumuna bāna, kakekalapo na buluji bukatampe bwa kupela bāna mfuto. Ku mutamba mukwabo, shi webashintulwidile biyampe’amba uno gato ukadibwa ku kyolwa kitatyi kikeya bēni kemufwaninwepo kwikutenga, penepo uletele kidyumu kyumvwanika biyampe. Shi bāna kebakōkelepo, udi na buluji bwa kwingidija boloke na kusumininwa.​—Nkindi 29:15.

¹⁷ Pamwanda wa boloke bwandi, Yehova kakalongapo kilongwa kya butyibi pa ino ngikadilo imbi ya bintu pakubulwa dibajinji kuleta kidyumu kifwaninwe. Omwanda, tamba mu 1919, kupwa kwa divita dibajinji dya ntanda yonso dyākolomwene “ngalwilo ya bisanso,” Yehova utumanga ba Tumoni bandi kujokoloka ntanda yonso mwanda wa kukasapula myanda miyampe na bupyasakane. (Mateo 24:​7, 8, 14) Mizo keidipo na buluji bwa kunena’mba ketwivwenepo kino kidyumu.

Myanda Miyampe Isapulwanga kufika ne Kwepi?

¹⁸ Kayukeno ka patoka ka uno mwingilo wa bufundiji kujokoloka ntanda yonso tukokeja kwikamona mu dibuku dimo dya mu angele Last Places​—A Journey in the North. Mulembi wadyo wānene’mba kitatyi kyābandawile kalata kalombola matanda a ku musanza kitatyi kyādi ukimba kisanga kya Foula, kidi pa akyo-kine kulampe na bibumbo bya bisanga bya Shetland, kutunduka kwa ntanda ya Écosse, wāmwene’mba “kunsa kunsa kwa kisanga kwādi byēla byakala bya miswelo yonso, mabwe makatakata, mikuna ya mabwe, ne bijika bikwabo.” Ino myanda yādi ilombwelwe pa kalata, yādi “idyumuna bendeji ba masuwa a mema bendele kulampe. Kalunga ka mema kādi kajokolokele kisanga kya Foula kādi na kyaka kikatampe kyādi kipa bantu bādi basenswe makayo ne basenswe kunanga moyo wa kufikako nansha ke bashidika bengidi ba Mulopwe mwana-mukaji wa mu Angletere bene​—ino nāivwene mu mafuku matyetye’amba​—ba Tumoni twa Yehova kebakomenwepo kwikufika.” Wāendelele na kunena’mba: “Enka mobapityilanga mu tumobo tutyetutye twa mu bibundi bikatampe ne mu matanda akubulwa bupeta mwanda wa kufundija bakubulwa kuyuka Leza, mu muswelo umo onka, bāyukenye lwitabijo lwabo mu kisanga kya Foula kyādi kulampe bininge.” Wānene’mba mwikadi umo wa mu kine kisanga’kya, Andrew, wādi na nimelo imo ya Kiteba Kya Mulami kyobāmushidile pa kyandi kibelo myeji mivule kunyuma. Wābwejejeko’amba: “Yenga umo pakupitapo nākamwene nimelo imo ya [Amkeni! mu ludimi lwa Danwa] mu Féroé [bisanga bya kungala kwa Atlantike] ne kupwa kwa ma kweji abidi nāmwene nimelo imo ya [Kiteba Kya Mulami mu Danwa] ku Nuuk, mu kibundi kya Groenland.” Kyabine, i bukamoni bukatampe bwine bwa mwingilo wa bupyasakane wa ba Tumoni twa Yehova mu bino bipindi bya kungala!

Mwanda’ka Bendelelanga na Kusapula?

¹⁹ Kyabine, nansha shi muntu kemulonge myaka inga mu mwingilo wa bu Kamoni, kusapula ku njibo ne njibo ku mobo a bantu bokuyukile ke mwanda mutyetye po. Ino lelo, mwanda’ka bano bakristu bendelelanga na kwikilonga? I pamwanda wa kwipāna kwabo bu bakristu ne pamwanda wa mutyima obatēle ku biselwa byabo. Polo wāsonekele’mba: “Mwanda nansha nsapula myanda-miyampe nkidi ne mwakwitumbikilamo, ehe, kūminwamo ko kwami; yō! i malwa ami shi nkisapwile myanda-miyampe!” Musapu usapulanga bakristu babine ushintulula būmi, shi kepano i muswelo’ka obakokeja kwilaminao abo bene? Musoñanya unena’mba kubulwa kusapula kino kidyumu mu kitatyi kifwaninwe i pamo ne kwipaya muntu bo buluji bukatampe bwitutuma tukasapule myanda miyampe.​—1 Kodinda 9:16; Ezekyele 3:​17-21.

²⁰ Ino lelo myanda miyampe isapulwanga namani? I kika kiletela ba Tumoni kutūbuluka kwa uno muswelo? I ngikadilo’ka ya mwingilo ne bulongolodi bwabo ikwasha mwanda wa kulombola’mba badi mu kipwilo kyabine? Kishinte kikalondako kikalondolola ku bino bipangujo.

1, 2. Kayukeno ka ba Tumoni twa Yehova i kika ne mwanda’ka?

3, 4. Ma radio, ma televizio ne ma zyulunale esambilanga muswelo’ka pa bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu?

5. Mwanda’ka bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu kebelombwelepo bu “umpika wabinebine ne wamanwa?”

6. I myanda’ka ikafikidila panopano ponka?

7. Mwanda’ka Leza usakanga myanda miyampe isapulwe dibajinji?

8. Busapudi bwa myanda miyampe i kilomboji kya buswe bwa Leza muswelo’ka? (1 Yoano 4:​7-16).

9. Mwanda’ka Yehova kāingidijepo Bipwilo bya Ki-kristu bidi na bukomo bukatampe mwanda bikale kusapula myanda miyampe?

10. I ba ani batongelwe na Leza mwanda wa kusapula?

11. I myanda’ka ilombola ba Tumoni amba i bantu ba pabula?

12. Mwanda’ka ba Tumoni badi na bubinga?

13. (a) Mwanda’ka ba Tumoni bengilanga mu kiswa-mutyima kyabo ne pakubulwa kufutwa? (b) I muswelo’ka wālondolwele Yehova ku kafutululo ka Satana?

14. ‘Tunangu twādi tufibwe’ twēsambilepo Polo i kika?

15. Tuyukile muswelo’ka amba Yehova i Leza wingidijanga boloke? (Kupituluka 32:4; Mitoto 33:5)

16. I kyelekejo’ka kyotukokeja kwingidija mwanda wa kulombola’mba boloke bulombanga bibajinji kudyumuna?

17. I muswelo’ka wālombwele Yehova boloke tamba mu 1919?

18. (a) I bukamoni’ka bulombola mwingilo wa ba Tumoni mu bipindi bya kulampe? (b) I bimfwa’ka bikwabo byoyukile pa uno mwanda?

19, 20. (a) I kika kitonona ba Tumoni twa Yehova bendelele na kusapula? (b) I ku bipangujo’ka byotukalondolola mu kishinte kikalondako?

Lelo Ukivulukile?

◻ I kika kishiyañenye ba Tumoni twa Yehova na bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu?

◻ Busapudi bulombolanga buswe, bukomokomo ne tunangu twa Yehova muswelo’ka?

◻ Busapudi bwa myanda miyampe bulombolanga boloke bwa Yehova muswelo’ka?

◻ Mwanda’ka ba Tumoni twa Yehova bendelelanga na kuvuija mwingilo wabo?

[Bilembwa bya pa Bifwatulo]

Nansha shi bantu badi ku ntanda ya kulampe namani, ba Tumoni twa Yehova basakanga ku kebatala