Talai Kudi Yehova Mwanda Wa Kusengibwa

“Leza mutūkije mutyima, ne wakuseñañana, wemupe’mba, mwikale ne mutyima umo bānwe bene na bene, mwendele Kidishitu Yesu.”​—LOMA 15:5.

DIFUKU dyonso dipita ditulundilanga’ko kyaka kya kusaka kusengibwa. Bine, “bipangwa byonsololo bibinzanga, nabyo i bikwatwe ne misongo ne pano pēne,” pamo’nka na mwēkinenene musoneki umo wa Bible myaka 1 900 kunyuma. (Loma 8:22) Mu kino kyetu kitatyi ‘misongo’ ne ‘imbinzo’ byenda bilundila’ko kutabuka. Tamba pa Divita I Dyantanda-yonso, bantu bekondanga na tusuwa tulondakana, mavita, buñonaona, ne bimpengele bya ntanda bilupuka pavule ku muswelo onakanya’yo bantu.​—Kusokwelwa 11:18.

² Mwanda waka masusu abavula bipitepite mu kino kyetu kitatyi? Pa kushintulula kwelwa kwa Satana pano panshi kwālondakene na lubutulo lwa Bulopwe mu 1914, Bible ulondolola’mba: “Malwa obe, abe panopanshi, ne abe mema mwine; mwanda dyabola watūkila po mudi ne bukalabale bukatampe bwine, pa kuyūka’mba: Ngidi ne kakitatyi katyutyu.” (Kusokwelwa 12:12) Kufikidila kwa patōkelela kwa buno bupolofeto kulombolanga’mba buludiki bwa Satana kebudi kumfulo. Kiseñanga bantu pa mityima byabinebine, pa kuyuka’bo amba pano-pano ponka būmi bwa pano pantanda bukekala bwa ndoe pamo’nka na mobwādi bwikadile kumeso kwa kuponejibwa kwa bambutwile betu babajinji umbutomboki na Satana!

³ Kungalwilo, Umpangi wa bantu wāteakenye budimi bulumbuluke bu kikalo kya ba mulume ne mukaji babajinji. Bwādi butanwa mu kifuko kitwa bu Edena, kushintulula ko kunena’mba “Tusepo” nansha “Nsangaji.” (Ngalwilo 2:​8, kunshi kwa dyani) Pakwabo kadi, ba Adama ne Eva bādi na bukomo bwa ngitu bubwaninine, ne na kikulupiji kyakubulwa kufwa nansha dimo. Langapo bintu bivule byobādi bakokeja kuvudija’mo manwa abo​—mu kudima, mu busendwe, mu lūbako, ne mu buimba. Langa monka mingilo yonso ya bupangi yobādi ba kwifunda pa kufikidija mwingilo wēbapelwe wa kubikala ntanda ne kwiilonga ke paladisa. (Ngalwilo 1:​28) Bine, būmi bwa Adama ne Eva bwādi bwa kuyula nsangaji ne tusepo pa kyaba kya misongo ne imbinzo. Nabubine, kebādipo basakilwa kusengibwa.

⁴ Inoko, ba Adama ne Eva bādi basakilwa kutamija buswe bwabinebine ne kulombola kufwija’ko kudi Shabo wakanye udi mūlu. Buno buswe bwādi bwa kwibatonona bakōkele Leza mu miswelo yonso. (Enzankanya na Yoano 14:31.) I kyabulanda, bambutwile betu babajinji bonso babidi bākomenwe kukōkela Mfumwabo Mulopwe moloke swā, Yehova. Ino, bāsakile kwikala munshi mwa buludiki bubi bwa mwikeulu mukobakane, Satana Dyabola. Satana ye wāongwele Eva, wāponena mu bubi, wādya kipa kijidikwe. Kupwa Adama nandi wāponena mu bubi pa kudya kipa kya ku mutyi wāmudyumwine’ko Leza patōkelela’mba: “Difuku dyokadya’ko mwiko, kufwa ukafwanga.”​—Ngalwilo 2:​17.

⁵ Penepo ba mulume ne mukaji babipyamambo bāshilula kufwa. Pa kwibafinga mafingo a lufu, Leza wānena Adama dikwabo’mba: “Ino ntanda i mifingwe mafingo, mwanda obe; kadi kudya ukadila mu mingilo ya malwa mafuku onso nyeke a bumi bobe. Kadi miba ne pimbye ikakumenenako; ukadya munamuna ya madimi.” (Ngalwilo 3:​17, 18) Ponkapo ba Adama ne Eva bājimija kyepelo kya kwalamuna ntanda yampikwa kudimwa bu paladisa. Abo pa kupangwa mu Edena, bāshilula kwikonda pa kulupula bidibwa mu nshi yāfingilwe. Lwandi lutundu pa kupyana ngikadilo ya bubi ne lufu, lwāfula ku kusakilwa kusengibwa.​—Loma 5:12.

Kufikidila kwa Mulao wa Kusengibwa

⁶ Yehova wēlombwele bu ‘Leza wakuseñañana’ pa kufinga kalenga-byanzwe wa butomboki bwa muntu. (Loma 15:5) Wāfikidije’kyo pa kuleta mulao wa kutuma ‘lukunwa’ lwa kwiya kunyongolola lutundu lwa Adama mu byamalwa byālupwilwe na butomboki bwa Adama. (Ngalwilo 3:15) Mwenda mafuku, Leza wāleta kadi kitōkeji kya buno bunyongolodi. Kimfwa, wāpele Lameka, kankanununa ka Adama ka mu difu dya wandi mwana Seta, bukomo bwa mushipiditu wandi amba alete bupolofeto butala pa bikalonga wandi mwana, kānena’mba: “Uno’u ye enka uketusenga senene she, mwanda wa mingilo yetu ne kuputuma kwa maboko etu; pa mwanda wa ntanda yafingile Yehova.” (Ngalwilo 5:29) Kukwatañana na uno mulao, uno mwana wāinikilwe bu Noa, dijina dishintulula “Kololokwa” nansha “Kusengwa.”

⁷ Mu kitatyi kimo kyonka, Satana wādi ukitambwila’ko balondi umbukata mwa bamwikeulu bamo-bamo ba momwa mūlu. Bano bamwikeulu bāvwele ngitu ya bu muntu, bāsela bana-bakaji bapopoke ba ku musuku wa Adama ke babo bakaji. Kuno kushikatyila pamo kwakubulwa kukwatañana na kipangila kwāonakenye muzo wa muntu kadi kwālupwile musaka wampikwa buleza wa Bakampangala, “bashindi,” bāsambakenye bukalabale pano pantanda ponso. (Ngalwilo 6:​1, 2, 4, 11; Yude 6) “Penepo Yehova wamona bubi bwa bantu byo bwadi ke bwa ntanda ne miseke panopantanda; . . . Po pealakenye Yehova ku mutyima mwanda wālongele muntu panopanshi, kadi kyamufityija ku mutyima.”​—Ngalwilo 6:​5, 6.

⁸ Yehova wākala mpango ya konakanya ino ntanda mibi ku dilobe dya ntanda yonso, ino dibajinji wāsoñanya Noa amba songa safini wa kūbija’mo būmi. Enka namino, musaka wa muntu ne banyema ba miswelo mishileshile bāpanda. Noa ne kisaka kyandi bātūkijibwe mityima pakatampe pa kupwa kwa Dilobe, bāabuka mu safini, batūka panshi patōkejibwe tō! Bāsengelwe pa mityima kashā pa kutana mafingo āfingilwe ntanda abapu, ne pa kumona kudima kubapēla bininge! Bine, bupolofeto bwa Lameka bwādi bwabine, kadi Noa wāfikidije nshintulwilo ya dijina dyandi. (Ngalwilo 8:21) Noa wādi mwingidi wa Leza wakikōkeji, omwanda wāingidijibwe pa ‘kusengibwa’ kwa muzo wa muntu. Inoko, lupusa lubi lwa Satana ne bamwikeulu bandi babi kelwāfudilepo pa Dilobe, bantu bakibinza monka na bulēmi bwa bubi, misongo ne lufu.

Muntu Mukatampe Kutabuka Noa

⁹ Mwenda mafuku, kumfulo kwa myaka kubwipi kwa 4 000 ya mānga ya muzo wa muntu, Lukunwa lwālailwe lwāiya. Yehova Leza, na buswe bwandi ku bantu, wātuma wandi Mwana wabunka pano pantanda amba afwe bu kinkulwa mwanda wa kunyongolola muzo wabubi wa muntu. (Yoano 3:16) Yesu Kristu utūkijanga pakatampe mityima ya babipyamambo besāsa ne balombola lwitabijo mu lufu lwandi lwa bu kitapwa. Bantu bonso bapānanga būmi bwabo kudi Yehova ne kwikala bana-babwanga babatyijibwe ba wandi Mwana bamonanga kutūkijibwa mityima ne kusengibwa kwa kulādila nyeke. (Mateo 11:28-​30; 16:24) Nansha byobadi bakubulwa kubwaninina, inoko batananga nsangaji mikatampe pa kwingidila Leza na mutyima wa mundamunda utōka. Basengibwanga byabinebine pa kuyuka’mba bakapalwanga mpalo ya būmi bwanyeke shi bendelele na kulombola lwitabijo mudi Yesu! (Yoano 3:​36; Bahebelu 5:9) Shi abalonga bubi bukatampe pamwanda wa bukōkekōke bwabo, badi na mukwashi, musengi, Mfumwetu Yesu Kristu musangulwe. (1 Yoano 2:​1, 2) Batūkijibwanga mityima na kwisāsa bubi bwa uno muswelo ne na kulonda matabula adi mu Bible mwanda wa kwepuka kwikala banonga-bubi, mwanda bayukile’mba ‘Leza i wabinebine ne moloke wa kwitulekela bubi bwetu.’​—1 Yoano 1:9; 3:6; Nkindi 28:13.

¹⁰ Pākidi Yesu pano pantanda, nandi wātaleje mityima ya bantu na kunyongolola boba bādi bakwatwe na bandemona, na kubelula misongo ya miswelo yonso, ne na kusangula bakena bādi bafwe ke bōmi. Nabubine, bino bingelengele byādi na bukwashi bwa kitatyi kityetye, mwanda mwenda mafuku boba bāeselwe bānunupile, kumfulo bāfwa. Inoko, bino bingelengele bya Yesu byādi bifunkila pa madyese akulādila nyeke akapungulwila pa bantu bonso. Pano ke Mulopwe wabukomo momwa mūlu, pano-pano ponka ukāya kulonga bingelengele bikatampe bitabukile pa kupanga bandemona bitupu. Abo bonso ne Satana kabo kalombwe kene, ukebēla mu lupongo, ko kunena’mba, mu ngikadilo yakubulwa bukomo. Kupwa Umbikalo wa Myaka Kanunu wa ntumbo wa Kristu ukashilula.​—Luka 8:​30, 31; Kusokwelwa 20:​1, 2, 6.

¹¹ Yesu wētelele bu ‘Mfumwandya sabato,’ kadi bundapi bwandi buvule wādi wibulonga mu dya Sabato. (Mateo 12:8-​13; Luka 13:14-​17; Yoano 5:​15, 16; 9:​14) Mwanda waka? Eyo, Sabato kyādi kimo kya mu Bijila bya Leza byāpelwe bene Isalela, kadi wādi bu “mujiñininya wa bintu bilumbuluke bya kukāya.” (Bahebelu 10:1) Mafuku asamba a mwingilo etuvulujanga myaka yakala 6 000 yādi muntu mu bupika bwa buludiki bwakasusu bwa Satana. Difuku dya Sabato dya kumfulo kwa yenga dituvuluja myaka ya kusengibwa ikalāla bantu mu Umbikalo wa Myaka Kanunu wa Noa Mukatampe, Yesu Kristu.​—Enzankanya na 2 Petelo 3:8.

¹² Kikatūkijanga bininge mityima ya bantu bakabikalwa na buludiki bwa Kristu, pobakemona mu bwanapabo, banyongololwe mu lupusa lubi lwa Satana! Kusengwa kukwabo kukāya pa kukamona bikambija byabo bya kungitu, bivutakanya mityima, ne bya mu ñeni byenda bipwa. (Isaya 65:17) Langa’po bidi mukebaīla kinku ku mutyima pa kutundaila bakena babo batamba mu lufu! Bine Leza “ukapampula impolo yonso mu meso abo.” (Kusokwelwa 21:4) Mwanda pakekala kamweno ka kinkulwa kya kitapwa kya Yesu kenda kengidijibwa, bantu bakikōkeji bakabikalwa na Bulopwe bwa Leza bakafikila bityebitye pa kubwaninina, ne kunyongololwa mu bupika bwa bibi byonso byālupukile ku bubi bwa Adama. (Kusokwelwa 22:​1-5) Kupwa Satana ukakutululwa ‘umbula bwa kakitatyi katyetye.’ (Kusokwelwa 20:​3, 7) Bantu bonso bakakwatakanya na kikōkeji bubikadi boloke bwa Yehova bakapalwa mpalo ya būmi bwanyeke. Fwatakanya’po bidi nsangaji ne tusepo bikomo ne mwa kushintulwila bikekala na bantu pa ‘kunyongololwa mu bupika bwa kubola’! Kyabine, bantu bakikōkeji bakekalanga mu ‘bwanapabo bwa ntumbo ya bana ba Leza.’​—Loma 8:21.

¹³ Pano bidi tukyendelela na kwikala bapika ba misongo ne imbinzo bifikila bantu bonso badi mu ino ngikadilo imbi ya Satana. Kuvula kwa misongo ne kuvutakanibwa mityima i biponene bantu ba miswelo yonso, kwela’mo ne bakristu bakikōkeji bene. (Fidipai 2:25-​27; 1 Tesalonika 5:14) Kadi, byotudi bakristu, tususukanga pavule na tufutululo twampikwa mwanda ne na kupangwapangwa kwitulundwila Satana mwanda’po ‘tukōkele Leza bu mulopwe kupita’ko bantu.’ (Bilongwa 5:29) Nanshi, tufwaninwe kukimba kusengibwa, bukwashi ne bukomo bitupebwa na Leza shi tusaka kūminina mu kulonga kiswamutyima kyandi kufika ne kumfulo kwa ino ntanda ya Satana.

Kwa Kutana Kusengibwa

¹⁴ Mu bufuku bwa kukya ke lufu lwandi, Yesu wālombwele patōkelela batumibwa bandi bakikōkeji’mba wādi kaebashiye ne kujokela kudi Shandi. Kino kyēbavutakenye ñeni ne kwibafityija mityima. (Yoano 13:​33, 36; 14:​27-​31) Yesu pa kujingulula’mba basakanga kusengibwa nyeke, wālaile’mba: “Nkalomba kudi Tata ino aye ukemupa Nsenga-mukwashi mukwabo wakwikala nandi mafuku onso nyeke.” (Yoano 14:16, kunshi kwa dyani) Pano Yesu wādi wisambila pa mushipiditu sandu wa Leza, wāpungulwidilwe padi bandi bana-babwanga mafuku 50 kupwa kwa lusangukilo lwandi.a Uno mushipiditu wa Leza wēbasengele umbula bwa matompo abo kadi wēbapa ne bukomo bwa kwendelela na kulonga kiswamutyima kya Leza. (Bilongwa 4:31) Inoko, buno bukwashi kebukokejapo kumonwa bu kintu kīila akyo kine. Pa kumwena’mo kamweno kakatampe, mukristu yense ufwaninwe kulomba nyeke bukwashi bwa kusengibwa bwitupa Leza kupityila ku mushipiditu sandu wandi.​—Luka 11:13.

¹⁵ Muswelo mukwabo wingidijanga Leza mwanda wa kwitusenga i Kinenwa kyandi, Bible. Polo wāsonekele’mba: “Bintu byonsololo byasonekelwe kala byasonekelwe mwanda wa kwitufundija’mba, pa kutūkija mutyima, ne pa kusengibwa na bisonekwa, twikale ne kukulupila.” (Loma 15:4) Kino kilombola’mba tufwaninwe kwifunda ne kulanguluka kitatyi ne kitatyi pa bintu bisonekelwe mu Bible ne mu mabuku emanine pa Bible. Tufwaninwe kadi ne kutanwa kitatyi ne kitatyi ku kupwila kwa bwine-kristu, kotupebwanga milangwe ya kusengibwa ilupulwa mu Kinenwa kya Leza. Kimo kya mu bitungo bikatampe bya kuno kubungakana i kwikankamika batwe bonso.​—Bahebelu 10:25.

¹⁶ Mukanda wa Polo kudi bene Loma wendelelanga na kwitulombola bipa bilumbuluke bitambanga ku kulonda mpangiko ya kusengibwa itūdile’ko Leza. Polo wāsonekele’mba: “Leza mutūkije mutyima, ne wakuseñañana, wemupe’mba, mwikale ne mutyima umo bānwe bene na bene, mwendele Kidishitu Yesu. Amba mwikale mwa kimo, ne kyakanwa kimo kyonka kya kutumbija Leza ntumbo, Shandya Mfumwetu Yesu Kidishitu.” (Loma 15:​5, 6) Eyo, shi tukwate makasa abidi kamweno konsololo ketupebwa mu mpangiko ya kwitusenga itūdile’ko Leza, nankyo tubalonda kimfwa kya Mwendeji wetu mukankamane Yesu Kristu. Kino kiketutonona twendelele na kwingidija byakanwa byetu mwanda wa kutumbija Leza mu mwingilo wetu wa kupāna bukamoni, ku kupwila kwetu, mu mīsambo yetu na balunda netu mu lwitabijo, ne mu milombelo yetu.

Mu Kitatyi kya Matompo Makomokomo

¹⁷ Mu bufuku bwa kukya ke lufu lwa Yesu lwa malwa, wāikele ‘kuvutakanibwa ñeni bininge,’ ‘wāfitwa mutyima fututu.’ (Mateo 26:​37, 38) Kupwa wētolwela kinselensele, wātaluka pādi bandi bana-babwanga, kālombe bukwashi kudi Shandi. ‘Wāivwanibwa pamwanda wa kwakamwa kwandi kwa bu-Leza.’ (Bahebelu 5:7) Bible ulombolanga’mba ‘mwikeulu wāmwekele [Yesu] kadi wāmukomeje.’ (Luka 22:43) Bukankamane ne kininga kya bwana-bulume kyādi na Yesu pa kukesambakana mpala na mpala na balwana nandi, i bukamoni bulombola’mba muswelo wāingidije Leza pa kusenga wandi Mwana wādi mufwaninwe.​—Yoano 18:​3-8, 33-38.

¹⁸ Mutumibwa Polo nandi wāfikilwe na bitatyi bya matompo makomokomo. Kimfwa, mwingilo wandi wa mu Efisesa, wēwingile na ‘impolo, kadi mu matompo a bitumba byādi bimukutyila Bayuda.’ (Bilongwa 20:17-​20) Kumfulo, Polo wātaluka mu Efisesa pāpwile batōtyi ba leza-mukaji Diana kukwata kibundi kyāsambakene lupotopoto pamwanda wa mwingilo wandi wa busapudi. (Bilongwa 19:23-29; 20:1) Pādi pakanda Polo kungala kwa kibundi kya Toasa, wādi kala ujingwa mutyima na mwanda mukwabo: Musapu umbi wātambwile kumeso kwa luno lupotopoto lwa mu Efisesa, wa kipwilo kyanuke kya mu Kodinda kyāponenwe na kwilalulula, kadi kyādi kitala busekese kilomo-nyeka. Penepo Polo ku Efisesa, wāsoneka mukanda wa matope makatampe mwanda wa kulemununa ngikadilo’ya. Uno kewādipo mwanda upēla kulonga kwadi. Omwanda mafuku pa kupita’po, wālombwele mu mukanda wandi wabubidi’mba: “I monka mu malwa makatampe mene, ne mutyima munda muntumbuke, mo nemusonekele ne impolo mingi ponka.” (2 Kodinda 2:4) Bakulumpe balusa-lusa nabo bayukile pamo bwa Polo amba kupāna madingi ne matope a kulemununa ke mwingilopo upēla, mwanda nabo beyukile biyampe bukōkekōke bwabo. (Ngalatea 6:1) Nanshi tufwaninwe kusenga boba betutangidile na kulongela mwendele madingi a buswe a mu Bible.​—Bahebelu 13:17.

¹⁹ Pākidi Polo mu Efisesa, kātumīnepo enka mukanda kudi banabetu bādi mu Kodinda kete, ino wātumine ne Tetusa amba akebakwashe, ne kumunena ajokeje musapu utala pa muswelo obakalondolola ku uno mukanda. Polo wādi ukulupile kwisambakana na Tetusa ku Toasa. Polo wāpelwe madyese a kumona mikenga milumbuluke ya kulonga bana-babwanga mu kino kibundi. Inoko kino kēkyapwilepo kuzumbijazumbija mutyima kwandi, mwanda Tetusa wādi kafikile. (2 Kodinda 2:​12, 13) Penepo wāenda ku Masedonya na kikulupiji kya’mba usa kutana’ko Tetusa. Kuzumbija mutyima kwa Polo kwēbwejeje’ko mwanda wa kukankajibwa kuvule kwāmutene mu mwingilo wandi. Kānena’mba: “Po twafikile mu Masedonya, kwikala biyampe mu ngitu yetu mpika, twamwene malwa ku mitamba yonso; ku bantu bulwi ne bulwi, munda namo ke moyomoyo. Nanshi yewa wakusenga mityima ya bakālale, ke Leza kadi, wetusengele netu ku mityima pa mwanda wa kwiya kwa Tetusa.” (2 Kodinda 7:​5, 6) Kino kyātūkije Polo mutyima bininge, pāmusapwidile Tetusa kumfulo’mba, bene Kodinda baitabije myanda yadi mu mukanda obe!

²⁰ Kimfwa kya Polo kiletanga kusengibwa ku bengidi ba Leza dyalelo, mwanda bavule umbukata mwabo bafikilwanga na matompo ‘ebatyumuna umbidyoma,’ ‘ebapa mpungiji.’ Eyo, ‘Leza wakuseñañana’ uyukile bisakibwa bya umo ne umo umbukata mwetu, kadi ukokeja kwitwingidija twanze kwisenga batwe bene na bene, enka na mwāsengelwe Polo na musapu wa Tetusa utala pa kwisāsa kwa bene Kodinda. (2 Kodinda 7:​11-13) Mu kishinte kyetu kilonda’ko, tukabandaula’mo malondololo a kyanga āletele Polo kudi bene Kodinda ne muswelo okiketukwasha twikale bantu basambulula busengi bwa Leza mokifwaninwe dyalelo.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo]

1. Mwanda waka difuku dyonso ditulundilanga’ko kyaka kya kusaka kusengibwa?

2. (a) I ani ufwaninwe kulambikwa malwa amona bantu dyalelo? (b) I kintu’ka kitupa kikulupiji kya kusengibwa?

3. I kitatyi’ka kyādi kishikete bantu pampikwa kusaka kusengibwa?

4, 5. (a) Mwanda waka Adama ne Eva bākankelwe kulama kikōkeji pa kutompibwa? (b) I muswelo’ka wāfikile bantu ku kwabila kusengibwa?

6. (a) I mulao’ka wa kusengibwa wālaile Leza kupwa kwa bantu kuponena mu bubi? (b) I bupolofeto’ka buleta kusengibwa bwānenwe na Lameka?

7, 8. (a) I ngikadilo’ka yāfikije Yehova ku kwialakanya kyaapangile muntu, ne i kika kyānene kulonga mwanda wa kupwa uno mwanda? (b) I muswelo’ka wālongele Noa mwendele nshintulwilo ya dyandi dijina?

9. I muswelo’ka wilombolanga Yesu Kristu bu mukwashi ne musengi wa bantu besāsa?

10. I bufundiji’ka botwaboila mu mānga ya bingelengele byālongele Yesu pākidi pano pantanda?

11. Mwanda waka Yesu wētelele bu ‘Mfumwandya sabato’?

12. I bintu’ka bya kwitusenga byotutengele?

13. Mwanda waka bakristu bonso babine bafwaninwe kusengibwa na Leza?

14. (a) I mulao’ka wālaile Yesu mu bufuku bwa kukya ke lufu lwandi? (b) I kika kyotufwaninwe kulonga shi tusaka kumwena kamweno kakatampe mu kusengibwa kotusengwa na mushipiditu sandu wa Leza?

15. I miswelo’ka imo-imo ingidijanga Yehova mwanda wa kwitusenga?

16. Mpangiko ya kusengibwa itūdilwe’ko na Leza ifwaninwe kwitutakika tulonge kika?

17. Lelo Yehova wāsengele wandi Mwana muswelo’ka, ne i bipa’ka byālupukile’ko?

18. (a) I kitatyi’ka kyāikele bu kya matompo umbūmi bwa mutumibwa Polo? (b) I muswelo’ka otukokeja kwikala nsulo ya kusengibwa ku bakulumpe balusa-lusa bengila mingilo mikomo?

19. Mwanda waka Polo wātalukile ku Toasa wāenda ku Masedonya, ne wāikele kutūkijibwa mutyima mwenda mafuku muswelo’ka?

20. (a) I muswelo’ka mukwabo mukatampe wingidijanga Yehova mwanda wa kwitusenga pamo na mwāsengele Polo? (b) I kika kyotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?

[Kapango pa paje 24]

Polo wāsengelwe bikatampe na musapu utala pa bene Kodinda wāmuletele Tetusa

MASEDONYA, Fidipai

NGIDIKI, Kodinda

ASIA, Toasa, Efisesa

Ukokeja Kulondolola?

◻ I muswelo’ka wāfikile bantu ku kukimba kusengibwa?

◻ I muswelo’ka wilombolanga Yesu bu mukatampe kutabuka Noa?

◻ Mwanda waka Yesu wētelele bu ‘Mfumwandya sabato’?

◻ Leza useñanga bantu muswelo’ka dyalelo?